EĞİTİM FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN BİLGİSAYAR DESTEKLİ UZAKTAN EĞİTİM SİSTEMİ (MOODLE)
MEMNUNİYET DÜZEYLERİ*
Murat YALMAN**
ÖZET
Eğitimi teknolojiyle birleştiren uzaktan eğitimin, üniversitelerde
eğitim platformu olarak kullanılmaya başlanması ve yaygınlaşması bu sistemin öğrenciler tarafından nasıl kabul gördüğünün bilinmesini zorunlu hale getirmiştir. Öğrencilerin eğitim müfredatlarında geçen
derslerin verilmesi için kullanılan uzaktan eğitim sistemi Moodle
(Modular-Object-Oriented-Dynamic-Learning-Environment) konusundaki
düşünceleri, bu yöntemle aldıkları derslerdeki başarılarını etkilediği
düşünülmektedir. Bu araştırmanın örneklemi Eğitim Fakültesinde
2011-2012 ve 2012-2013 öğretim yıllarında öğrenim gören 1050
öğrenciden oluşmaktadır. Bu çalışma sonucunda öğrencilerin uzaktan eğitim memnuniyet düzeylerine ilişkin güvenilirlik kat sayısı Cronbach Alpha değerleri 0,94 olarak hesaplanmıştır. Öğrencilerin büyük oranı (% 76,57) uzaktan eğitim yönetim sistemiyle aldıkları eğitimden sonra eğitim gördükleri bölüme ait uzaktan eğitim seçenekleri bile olsa yine de yüz yüze eğitimi seçecekleri belirlenmiştir. Bununla birlikte öğrencilerin % 58,29’u eğitim gördükleri bölüme ait dersleri hem örgün eğitimle yüz yüze, hem de uzaktan eğitim sistemi ile birlikte (harmanlanmış eğitim) olarak almayı tercih etmektedir. Öğrencilerin cinsiyet değişkenine göre uzaktan eğitim memnuniyet düzeyleri arasında anlamlı farklılık bulunamazken, gördükleri derslerin yürütülmesine ilişkin seçimleri ve bilgisayar kullanabilme bilgi düzeyleri arasında p <0,05 düzeyinde anlamlı farklılığın olduğu belirlenmiştir. Bununla birlikte öğrencilerin %
40,57’si şu an gördükleri eğitim programlarının uzaktan eğitim yönetim
sistemiyle verilmesi için uygun olduğunu ifade ederken sadece % 18,29’u uygun olmadığı konusunda fikir beyan etmişlerdir.
Anahtar Kelimeler: Uzaktan eğitim, Moodle, Web Tabanlı
Sistemler, Eğitim
*Bu makale Crosscheck sistemi tarafından taranmış ve bu sistem sonuçlarına göre orijinal bir makale olduğu tespit edilmiştir.
EDUCATION FACULTY STUDENTS’ LEVELS OF
SATISFACTION WITH THE COMPUTER-ASSISTED DISTANCE EDUCATION SYSTEM (MOODLE)
ABSTRACT
Due to the use and spread of distance education as an educational platform at universities, which integrates technology into
education, it is now necessary to investigate students’ perceptions of this system. Students’ views about Moodle ( Modular-Object-Oriented-Dynamic-Learning-Environment), a distance education system used to teach the courses to students which are found in their curricula education programs, influence their achievements in the courses they have taken with this system. The research sample of this study included 1050 students attending an Education Faculty in the academic years of 2011-2012 and 2012-2013. As a result of this study,
the Cronbach Alpha reliability coefficients for the students’ levels of
satisfaction with distance education were calculated as 0,94. It was found out that following their education given with the distance education management system, the majority of the students (76,57%) would prefer face-to-face education even if they had the opportunity to take distance education. In addition, 58,29% of the students preferred to take the courses in their department both via face-to-face education and via the distance education system (as a blended education system ). With respect to the variable of gender, no significant difference was
found between the students’ levels of satisfaction with distance education, yet there was a significant difference at the significance level of p<0,05 between their preferences of the two teaching methods and their levels of computer use knowledge. Also, while 40,57% of all the students reported that their current curriculum education program was appropriate to the use of the distance education management, only 18,29% of them thought it was not.
Key Words: Distance Education, Moodle, Web-Based Systems, Education
1. GİRİŞ
Eğitimde büyük bir devrim olarak ifade edilen internet ve bilgisayar tabanlı eğitim gün geçtikçe yaygınlaşarak kullanıcı sayılarını arttırmaktadır. Bilgisayar ve internetin olduğu her yerde kullanılabilen bu yapı, eğitim hizmetini öğrencinin ayağına götürerek klasik öğrenmeyi kökünden değiştirmiştir. Geleneksel öğrenmeye göre daha fazla dinamik bir yapıya sahip olan bu öğrenme metodu eğitim verme ve tasarlamada literatürdeki yerini almıştır (Tüysüz ve Aydın, 2007). Uzaktan
eğitim sistemi; kullanıcıların tanımlanması ve yönlendirilmesi, ders içeriklerinin tasarımı ve
yüklenmesi, sınav uygulamaları ve başarı testleri, sistem içerisinde yer alan kullanıcıların başarı durumlarının takibi ile kursiyer ve eğiticilerle olan iletişim işlevlerini içeren yazılımları içermektedir (Düzakın ve Yalçınkaya, 2008).
Coşar, 2008, s:64). Bilgisayar ve internetin henüz kullanılmadığı zamanlarda bile eğitim aracı
olarak kullanılan uzaktan eğitimin araçları olarak; mektup, yazılı metinler, radyo ve televizyon gibi
geniş kitlelere ulaşabilen iletişim araçlarından yararlanılmıştır (Şendağ ve Gündüz, 2009, s:138). Teknolojinin gelişmesiyle yeniliklere adapte olan eğitim sistemi, kullanıcıların ihtiyaçlarına hizmet edecek yapıları inşa etmeye başlamıştır (Yalman ve Kutluca, 2013). Eğitimin birçok kuralını bir arada sunabilecek, derslerin internet üzerinden web içerikleriyle yürütülmesi işlemine uzaktan eğitim veya web destekli eğitim tanımlaması yapılmaktadır (Karaman, 2007, s:48).
Eğitim kurumlarında ve üniversitelerde internet temelli ders sayısı çoğaldıkça uzaktan eğitim programlarına olan ilgi artmaktadır. Uzaktan eğitim yöntemiyle verilen derslerde öğrencilerin internet konusundaki bilgi düzeyleri derse olan yaklaşımlarını ve başarılarına etki etmektedir (Foshay ve Bergeron, 2000). Öğrencilerine eğitim ve öğretimi geleneksel olarak yüz yüze vermeye devam eden üniversitelerin, kendi eğitim programlarının desteklenmesi ve geliştirilmesi için uzaktan eğitim sistemini kendi bünyelerine adapte ederek kullanabilirler. Bu aşamada müfredatta yer alan derslerin uzaktan eğitimle desteklenmesi için üç temel kullanımdan söz edinile bilinir. Bunlardan ilki materyal ve kaynaklarla desteklenmesi, ikincisi forum ve sohbet
ortamlarıyla tartışma ortamlarının kullanımı, üçüncüsü ise hazırlanan içeriklerin web sayfası halinde internette yayınlanmasıdır (Karaman, 2007, s: 49). Yürütülen web destekli uzaktan eğitimin başarılı olabilmesi için bu dersleri veren öğretim elemanlarının ve öğrencilerin internet
teknolojilerini kullanabilme becerileri önemlidir (Düzakın, Yalçınkaya, 2008, s:226).
Bilgisayarın öğretim aracı olarak kullanılması, Bilgisayar Yönetimli ve Bilgisayar Destekli öğretim olarak iki şekilde gerçekleştirilmektedir (Yalın, 2001, s:164-165). İki öğretim şeklini
birbirinde ayıran özelik ise birinin öğretim tekniklerini yönetmekte diğerinin ise bilgisayarla hazırlanan ders konularının öğrencilere aktırması işleminde kullanılmasıdır (ders modelleri).
Giderek yaygınlaşan e-öğrenme platformlarının kullanılması öğrenci ve öğretici açısından birçok
faydalar içerse de bunun yanında bazı önemli sınırlılıkları da içermektedir. Bu sınırlılıkların bilinip eğitim tasarımlarının düzenlenmesi ortaya çıkacak problemlerin aşılmasını sağlayabilecektir
(Baker, 2004). E-öğrenme yapılandırılırken eğitimcilerin karşılaşabilecekleri en önemli problemler;
öğrencilerin kendilerine ait PC’ye sahip olmamaları, bilgisayar ve internet bağlantılarındaki teknik sorunlar, PC ve internet kullanımı hakkında yeterli bilgi eksikliği, başlangıçta oluşabilecek masraflar ve hazırlanan platform hakkında öğrenciyi yönlendirecek bilgi tecrübesine sahip olamayan kişiler olarak ifade edilmektedir (Ünsal, 2004, s:376).
Herhangi bir dersin bilgisayar destekli olarak uzaktan eğitimle verilmesi için izlenilen temel yolun konu veya ders içeriklerinin hazırlanması, hazırlanan içerik kaynak ve ders
Şekil-1 Uzaktan Eğitim Özel Yazılımının Genel Yapısı ve Akışı (Ünsal, 2004).
Uzaktan eğitimle verilen programların giderek arttığı ülkemizde bu yöntemle eğitim almayı seçen öğrencilerin bu konudaki yaklaşımları, tutumları ve memnuniyet düzeylerinin bilinmesi giderek daha fazla önem taşımaktadır. Bu eğitim yönetim sisteminde kullanılan materyallerin belirlenmesinden, eğitimi verecek öğretim elemanına kadar bütün süreçlerin belirlenmesi verilen eğitimin kalitesini arttırarak başarıyı yükseltecektir (Hye-Jung ve Rha, 2009; Palmer ve Holt, 2010).
2. YÖNTEM
Bu araştırmada, iki ya da daha çok sayıda değişkenin aralarındaki ilişkilerin belirlenmesi için tarama yöntemi kullanılmıştır. Tarama yöntemi, geçmişte veya halen var olan bir durumu var
olduğu şekliyle betimlemeyi amaçlar (Karasar 2005: 77). Eğitim Fakültesi öğrencilerinin uzaktan
eğitime yatkınlıkları, geliştirilen bir anket formu ile saptanmaya çalışılmıştır. 2.1.Örneklem
Araştırmanın evrenini Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesinde öğrenim gören öğrenciler oluşturmaktadır. Hazırlanan tutum ölçeği; İlköğretim Matematik, Orta Öğretim Matematik, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi, Okul Öncesi ve Sınıf öğretmenliği bölümlerine devam etmekte olan toplam 1050 (396 kız ve 654 erkek) öğrenciye uygulanmıştır (Tablo 1).
2.2. Amaç
Araştırmayla eğitim fakültesinde öğrenim gören öğrencilerin uzaktan eğitim
yaklaşımlarıyla, uzaktan eğitime yönelik memnuniyet düzeylerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Eğitim fakültesinde öğrenim gören öğrencilerin uzaktan eğitime yönelik memnuniyet düzeyleri nelerdir? Bu düzeyler, öğrencilerin sahip oldukları kişisel özelliklerinden; cinsiyetine, uzaktan eğitim yöntemi ile ders almayı seçme durumlarına, bilgisayar kullanma bilgi düzeyine, göre anlamlı farklılık göstermekte midir? Sorunlarına yanıtlar aranmaya çalışılmıştır.
2.3.Verilerin Toplanması
Araştırmada veri toplama yöntemi olarak anket yöntemi kullanılmıştır. Çalışma 2011-2012 ve 2012-2013 öğretim yılı boyunca (2 yıl ) bilgisayar I ve bilgisayar II derslerini uzaktan eğitim
yöntemiyle alan eğitim fakültesi öğrencileri ile gerçekleştirilmiştir. Hazırlanan anket formu, hazırlanan uzaktan eğitim platformuna yerleştirilerek öğrencilerden doldurulması istenmiştir. Sisteme kayıtlı 1426 öğrenciden 1050 anket formu doldurularak araştırma kapsamına dahil
Uzaktan Eğitim
Hazırlanan Bilginin Sunulması
Konu İçeriklerinin Takibi
Konu Soru Cevap Geri Bildirim
edilmiştir. İnternet üzerinden gerçekleştirilen anketlere ilişkin en önemli kısıtlardan birisi, geri dönüş oranının oldukça değişken oluşudur (İnan, 2002).
2.4.Verilerin Analizi
Üniversite öğrencileri tarafından cevaplanan anket verilerinin analizinde SPSS. 15.0 paket
programı kullanılmıştır. Veri toplama aracının orijinal formunda yer alan “Bilgisayar Bilgi
Düzeyiniz” için; Çok iyi “5”, İyi ”4", Orta “3”, Yetersiz “2”, Hiç yok “1”, şeklinde puanlandırıldı. Ankette “Uzaktan Eğitim Memnuniyet Ölçeği” için Hiç Katılmıyorum “1”, Katılmıyorum “2”,
Kısmen Katılıyorum “3”, Katılıyorum “4”, “Tamamen Katılıyorum “5” olarak puanlandırıldı. Tutum puanlarına ait aritmetik ortalamalar yorumlanırken, 1,00–1,80 arasındaki ortalama değerler “Hiç Katılmıyorum”, 1,81–2,60 arasındaki değerler “Katılmıyorum”, 2,61–3,40 arasındakiler
“Kısmen Katılıyorum”, 3,41–4,20 arasındakiler “Katılıyorum”, ve 4,21–5,00 arasındakiler ise “Tamamen Katılıyorum” olarak kabul edildi. Ölçeğin bilgisayar deneyimi ile ilgili bölümü 5’li derecelenmeli Likert tipi olduğundan dolayı kullanım sıklıklarına ait aritmetik ortalamaları
yorumlamada, 1,00–1,80 arasındaki ortalama değerler “Hiç Yok”, 1,81–2,60 arasındaki değerler
“Yetersiz”, 2,61–3,40 arasındakiler “Orta”, 3,41–4,20 arasındaki değerler “İyi”, ve 4,21-5,00
arasındakiler ise “Çok İyi” olarak kabul edildi. Düzeylerin yer aldıkları bu aralıklar, seçeneklere verilen en düşük değer olan 1 ile en yüksek değer olan 5 arasındaki seri genişliğinin seçilerek (düzey) sayısına bölünmesiyle elde edilmiştir.
BULGULAR
Araştırma sonucunda elde edilen bulgular, verilerin düzenlenmesiyle tablolar halinde verilmiştir. Çalışmaya katılan öğrencilerin cinsiyet dağılımları Tablo 1’de yer almaktadır.
Tablo 1. Uzaktan Eğitim (Moodle) sistemiyle ders alan öğrencilerin Cinsiyet Değişkenine Göre Frekans Ve Yüzde Dağılımları
Anketi doldurarak çalışmaya katılan öğrencilerin % 62,29’u (654) erkek, % 37,71’i (396) kızdır. Bilgisayara giriş I ve II derslerini uzaktan eğitim yöntemiyle alan öğrencilerin dönem sonunda uygulanan ankette yer alan lisan derslerinin yürütülmesine ilişkin seçimleri Tablo 2’de
verilmektedir.
Tablo 2. Öğrencilerin Gördükleri Derslerin Yürütülmesine İlişkin Tercihlerinin Belirlenmesine Yönelik Frekans Ve Yüzde Dağılımları
Derslerinizin yürütülmesine ilişkin
öğrencilerin seçimleri f %
Dersleri okula gelmeden alabilmek isterim 72 6,86
Dersleri okula gelerek yüz yüze almak isterim 354 33,71
Dersleri hem örgün eğitimle hem de uzaktan
eğitimle almak isterim 612 58,29
Fikrim yok 12 1,14
Toplam 1050 100
Cinsiyet f %
Erkek 654 62,29
Kız 396 37,71
Tablo 2’de öğrencilerin % 6,86’sı dersleri okula gelmeden almak isterken, % 33,71’i dersleri okula gelerek yüz yüze almak istedikleri belirlenmiştir. Dersleri her iki yöntemle almak isteyenlerin oranı % 58,29 olurken, fikir beyan etmeyenlerin oranı % 1,14 tür.
Tablo 3. Öğrencilerin Gördükleri Programın Uzaktan Eğitime Uygun Olup Olmadığına İlişkin Frekans Ve Yüzde Dağılımları
Öğrenim gördüğünüz programda uzaktan eğitim alternatifim olsa, yine de şu anda
gördüğüm yüz yüze örgün eğitimi seçerdim f %
Evet 804 76,57
Hayır 150 14,29
Fikrim Yok 96 9,14
Toplam 1050 100
Anketi dolduran öğrencilerin % 76,57’si (804) eğitim gördükleri programa ilişkin uzaktan eğitim seçenekleri bile olsa yüz yüze eğitimi seçerken, uzaktan eğitim sistemiyle öğrenimlerine devam etmek isteyenlerin oranı % 14,29 (150) olduğu belirlenmiştir. Her iki yönde de fikir belirtmeyip kararsız kalanların oranı % 9,14’tür.
Tablo 4. Öğrencilerin Bilgisayar Bilgi Düzeylerine İlişkin Frekans Ve Yüzde Dağılımları
Bilgisayar Kullanma Bilgi Düzeyi f %
Hiç Yok 12 1,14
Çok Az 114 10,86
Orta 492 46,86
İyi 372 35,43
Çok İyi 60 5,71
Toplam 1050 100
Bilgisayar bilgi düzeylerine ilişkin soruya öğrencilerin % 1,14’ ü bilgilerinin hiç olmadığı, % 10,86’sı çok az, % 46,86’sı orta, % 35,43’ü iyi, % 5,71’i ise çok iyi olduğu görülmüştür.
Tablo 5. Öğrencilerin Eğitim aldıkları programın uzaktan eğitim yöntemiyle verilmesinin uygunluğuna İlişkin Frekans Ve Yüzde Dağılımları
Şu an gördüğünüz program uzaktan eğitim yöntemiyle öğrenim görmeye uygun bir
programdır. f %
Evet 426 40,57
Hayır 192 18,29
Kısmen 402 38,29
Fikrim Yok 30 2,86
Toplam 1050 100
uygun olmadığını, % 38,29’u kısmen uygun olduğunu belirtirken, % 2,86’sı fikir beyan etmemişlerdir.
Derslerin yürütülmesine ilişkin öğrencilerin seçimleriyle oluşturulan guruplar arasında anlamlı farkın olup olmadığına ilişkin yapılan ANOVA testinin sonucu Tablo 6’da verilmektedir.
Tablo 6. Öğrencilerin Gördükleri Derslerin Yürütülmesine İlişkin Tercihleri arasındaki ilişkinin belirlenmesine yönelik ANOVA sonuçları.
KT df KO F
Anlamlılık Düzeyi
Gruplara
Arası 10,743 3 3,581 17,429 ,000
Grup İçi 214,914 1046 ,205
Toplam 225,656 1049
Öğretmen adaylarının gördükleri derslerin uzaktan eğitim sistemiyle yürütülmesine ilişkin tercihlerine göre tek yönlü varyans analizi karşılaştırması yapılmıştır. Öğrencilerin vermiş oldukları yanıtlara ilişkin oluşturulan gruplardan fikri olmadığını ifadeedenlerin sayısı (4) analiz yapmaya uygun olmadığından kapsam dışında bırakılmıştır. Gruplar arasında (F3-1046=3,581; p=0,000
düzeyinde) anlamlı bir fark bulunmuştur. Farklılığın belirlenmesine yönelik Tukey HSD test sonuçları Tablo 7’de verilmiştir.
Tablo 7. Öğrencilerin Gördükleri Derslerin Yürütülmesine İlişkin Tercihleri arasındaki ilişkinin belirlenmesine yönelik Tukey HSD Anlamlılık test Sonuçları.
Derslerinizin yürütülmesine ilişkin öğrenci
seçimleri Ortalama Farkı Ortalama Farkı
Dersleri okula gelmeden alabilmek
isterim
Fikrim yok ,80500 ,000
Dersleri okula gelerek
yüz yüze almak
isterim
Dersleri hem örgün eğitimle hem de uzaktan eğitimle almak
isterim
-,13131 ,000
Dersleri okula gelerek
yüz yüze almak
isterim
Fikrim yok ,65898 ,000
Fikrim yok Dersleri hem örgün
eğitimle hem de uzaktan eğitimle almak
isterim
-,79029 ,000
yüze almak isterim” ile “Fikrim yok” gruplar arsında dersleri okula gelerek yüz yüze almak isteyenler tarafına, “Fikrim yok” ile “Dersleri hem örgün eğitimle hem de uzaktan eğitimle almak isterim” gruplar arasında dersleri her iki yöntemle almak isteyenler tarafına olduğu belirlenmiştir.
Tablo 8. Öğrencilerin Uzaktan Eğitim sitemine yönelik Memnuniyetlerinin Eğitim Gördükleri Programa ait ANOVA sonuçları.
KT df KO F
Anlamlılık Düzeyi
Gruplara
Arası 1,233 1 1,233 5,759 ,017
Grup İçi 224,423 1048 ,214
Toplam 225,656 1049
Öğrencilerin bilgisayar destekli uzaktan eğitime yönelik eğitim gördükleri programın uygunluğu yönündeki seçimleri arasında anlamlı farklılık olup olmadığına ilişkin yapılan ANOVA testi sonuçlarına göre (F1-1048=5,759; p=0,017 düzeyinde) anlamlı bir fark bulunamamıştır.
Tablo 9. Öğrencilerin Uzaktan Eğitim sitemine yönelik Memnuniyetlerinin cinsiyet değişkenine ait t testi sonuçları.
Cinsiyet n Ss Sd t p
Erkek 654 3,82 0,37
1048 -1,38 ,16
Kadın 396 3,78 0,58
Araştırma bulgularına göre erkek öğrencilerin uzaktan eğitim memnuniyet puan ortalaması
(OrtE=3.82, Ss=0.37) kız öğrencilerin ortalaması ise (OrtK=3.78, Ss=0.58) şeklindedir. Ortalamalar
arasında yapılan istatistiksel çözümlemede cinsiyet bakımından eğitim fakültesi öğrencilerinin uzaktan eğitime yönelik memnuniyetleri arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır (t(1048)= - 1.38; p>.05).
Öğretmen adaylarının bilgisayar kullanma bilgi düzeyleri arasında anlamlı fark olup olmadığına dair yapılan ANOVA test sonuçları Tablo 10’da verilmektedir.
Tablo 10. Öğrencilerin Uzaktan Eğitim sitemine yönelik Memnuniyetlerin Bilgisayar Kullanma bilgisine ait ANOVA sonuçları.
KT df KO F
Anlamlılık Düzeyi
Gruplara
Arası 12,113 4 3,028 14,819 ,000
Grup İçi 213,511 1015 ,201
Toplam 225,656 1049
Test yapılırken bilgisayar kullanma bilgi seviyesi “Hiç Yok” olanlar analiz için yeterli
sayıda olmadığı için kapsam dışında bırakılmıştır. Gruplar arasında (F4-1015=14,819; p=0,000
düzeyinde) anlamlı bir fark bulunmuştur. Farklılığın belirlenmesine yönelik Tukey HSD test sonuçları Tablo 11’da verilmiştir.
Tablo 11. Öğrencilerin Bilgisayar Kullanma Bilgisine göre Tukey HSD Anlamlılık test Sonuçları. Derslerinizin yürütülmesine ilişkin
öğrencilerin seçimleri Ortalama Farkı Ortalama Farkı
Hiç Yok Orta -,53415 ,001
Hiç Yok İyi -,64742 ,000
Hiç Yok Çok İyi -,67800 ,000
Çok Az Orta -,16941 ,003
Çok Az İyi -,28268 ,000
Çok Az Çok İyi -,31326 ,000
Orta İyi -,11327 ,003
Öğretmen adayları bilgisayar kullanma bilgi düzeylerine ilişkin; en az iki grubun istatistiksel olarak (p=0,000 düzeyinde) anlamlı olduğu belirlenmiştir. Belirlenen anlamlı farklılıklar; “Hiç Yok” ile “Orta” gurupları arasında, orta düzeyde bilgisayar kullanma bilgisine sahip olanlar tarafına, “Hiç Yok” ile “İyi” gurupları arasında, iyi düzeyde bilgisayar kullanma bilgisine sahip olanlar tarafına, “Hiç Yok” ile “Çok İyi” gurupları arasında, çok iyi düzeyde bilgisayar kullanma bilgisine sahip olanlar tarafına, “Çok Az” ile “Orta” gurupları arasında, orta düzeyde bilgisayar kullanma bilgisine sahip olanlar tarafına, “Çok Az” ile “İyi” gurupları arasında,
iyi düzeyde bilgisayar kullanma bilgisine sahip olanlar tarafına, “Çok Az” ile “Çok İyi” gurupları
arasında, çok iyi düzeyde bilgisayar kullanma bilgisine sahip olanlar tarafına, “Orta” ile “İyi” gurupları arasında, iyi düzeyde bilgisayar kullanma bilgisine sahip olanlar tarafına anlamlı farklılık oldu belirlenmiştir.
Tartışma ve Sonuç
Bu çalışmayla eğitim fakültesi öğrencilerinin müfredatlarında yer alan derslerin uzaktan
eğitim yönetim sistemiyle gösteriminden sonra, öğrencilerin uzaktan eğitime yönelik memnuniyet
düzeylerinin belirlenmesi hedeflenmiştir. Araştırma iki yıl boyunda (dört yarıyıl) boyunca uzaktan
eğitim yönetim sistemi Moodle (Modular-Object-Oriented-Dynamic-Learning-Environment) ile
hazırlanan web sitesinden öğretim yapılmış ve bu süreçlerin sonunda bu ders yönetim sistemiyle ilgili hazırlanan anketle, öğrencilerinuzaktan eğitim memnuniyet düzeyleri ölçülmeye çalışılmıştır. Araştırmaya dahil edilen öğretmen adaylarının % 62,29’u erkek, % 37,71’i kız öğrencilerden oluşmaktadır. Yapılan t testi sonucunda cinsiyet değişkeninin öğrencilerin uzaktan eğitim memnuniyet düzeylerinde anlamlı farklılık göstermediği tespit edilmiştir.
Araştırmaya katılan öğretmen adaylarının yarısından fazlası (% 58,29) derslerini hem örgün öğretimle hem de uzaktan eğitimle almak istedikleri belirlenmiştir. Yapılan çalışmalarda da öğretim elemanları web ortamlarını yüz yüze eğitimle beraber kullanmayı tercih etmektedir (Orhan
ve Ark., 2004; Seng ve Mohamad, 2002). Bununla beraber akademisyenlerin kendi derslerinin
yürütülmesinde uzaktan eğitimin kullanılması durumunda normal eğitim yöntemine göre daha fazla zaman harcadıkları, bu yüzden sürecin yürütülmesinin daha zahmetli ve zor olduğunu
belirtilmektedir (Karaman, 2007).
Anlamlı farklılığın belirlenmesine yönelik Tukey HSD testi sonucuna göre “Dersleri okula
gelmeden alabilmek isterim” ile “Fikrim yok” gurupları arasında ve dersleri okula gelmeden almak
isteyenler tarafına anlamlı bir farklılığın olduğu belirlenmiştir. Aynı şekilde “Dersleri okula gelerek yüz yüze almak isterim” ile “Dersleri hem örgün eğitimle hem de uzaktan eğitimle almak isterim” gurupları arasında dersleri hem örgün hem de uzaktan eğitim yönetim sistemiyle almak isteyenler tarafına anlamlı farklılık tespit edilmiştir. Ankette fikir beyan etmeyenlerin diğer guruplar ile uzaktan eğitim memnuniyet düzeyleri arasında anlamlı farklılığın oldu belirlenmiştir. Bununla birlikte Hewlett (2000) web tabanlı öğrenmenin etkinliğini araştırdığı çalışmasında web tabanlı öğrenme ile desteklenen öğrencilerin geleneksel öğretim yöntemine nazaran daha başarılı olduğunu
ifade etmektedir.
Öğretmen adaylarının % 76,57’si öğrenim gördükleri programın uzaktan eğitim alternatifi bile olsa yine de örgün eğitimi seçecekleri belirlenirken, öğrenim görülen programın uzaktan eğitim alternatifi olsa uzaktan eğitim yönetim sistemiyle öğrenimine devam edenlerin yüzdesi ise 14,29 olmuştur. Her iki tarafı da seçmeyerek fikir beyan etmeyen öğrencilerin oranı ise % 9,14 tür. Derslerin yüz yüze eğitimle yürütülmesine ilişkin araştırmacıların yaptıkları çalışmalarda, dersi derse katılarak öğrenmeye çalışanların öğrenme motivasyonları ile memnuniyet düzeylerinin daha yüksek olduğunu ifade edilmektedir (Hye-Jung ve Rha, 2009; Ilgaz 2008).
Öğretmen adaylarının bilgisayar kullanma düzeylerinin uzaktan eğitim memnuniyet düzeylerine etki eden en büyük faktörlerden biri olarak düşünülmektedir (Yalman ve Tunga, 2012). Öğretmen adaylarının bilgisayar kullanma bilgi düzeylerinin belirlenmesine yönelik maddeye verdikleri cevaplar doğrultusunda % 88’inin orta ve üstü düzeyde bilgisayar kullanma bilgi düzeyinesahip oldu görülmüştür. Öğrencilerin bilgisayar kullanma bilgi düzeyleri arasında uzaktan eğitime yönelik tutum düzeylerinin belirlenmesine yönelik test sonucunda p< 0,00 düzeyinde anlamlı oldu belirlenmiştir. Anlamlı farlılığın belirlenmesine yönelik yapılan Tukey HSD testi
sonucunda bilgisayar bilgi düzeyi “Hiç Yok” ile “Orta” grupları arasında ve orta düzeyde bilgisayar kullanma bilgisine sahip olanlar tarafına anlamlı farklılığın olduğu tespit edilmiştir. Aynı şekilde bilgisayar kullanma bilgisi hiç olmayanlar ile çok az olanların diğer gurupların uzaktan eğitim memnuniyet düzeyleriyle anlamlı farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Palmer ve Holt (2009) öğrencilerin dijital ortamda öğrenme ve teknoloji kullanımı üzerine yaptıkları çalışmalarında,
teknoloji kullanımı konusunda öğrencilerin kendilerine duydukları güven, öğrenme sürecinin ve
öğrenme başarasını olumlu yönde etkilediğini belirtmektedir. Bu yönüyle öğrencilerin teknoloji kullanımlarının belirlenmesi ve bu konudaki yaklaşımlarının bilinmesi bu eğitim yönetim sistemiyle verilecek eğitimlerin başarısını etkileyebilir (Machado, 2007; Bray, Aoki ve Dlugosh 2008).
Öğrencilerin eğitim gördükleri programın uzaktan eğitim yönetim sistemiyle verilmesine ilişkin görüşlerinin yer aldığı maddeye verdikleri cevaplara göre % 40,57’si “Evet” uygundur derken, % 38,29’u “Kısmen” uygun olabilir dediği, bununla birlikte sadece % 18,29’unun eğitim gördükleri programın uzaktan eğitim yönetim sistemine uygun olmadığını ifade ettikleri
görülmüştür. Bununla birlikte bu konuda yapılan çalışmalarda uzaktan eğitim yönetim sistemiyle
verilen eğitimlere değer verdiği, bu nedenle de memnuniyet düzeylerinin yükseldiği
KAYNAKÇA
BAKER, J. D. (2004). An Investigation Of Relationships Among Instructor Immediacy And Affective And Cognitive Learning In The Online Classroom, The Internet and Higher Education, 7, 1.
BRAY, E., AOKİ, K. VE DLUGOSH, L. (2008). Predictors of Learning Satisfaction in Japanese
Online Distance Learners. International Review Of Research In Open And Distance Learning, 9(3), 1-24.
DÜZAKIN, E. VE YALÇINKAYA, S. (2008). Web Tabanlı Uzaktan Eğitim Sistemi Ve Çukurova Üniversitesi Öğretim Elemanlarının Yatkınlıkları, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 1, 225-244
FOSHAY, R., BERGERON, C. (2000). Webbased education: A Reality Check, TechTrends, 44,16-19
HEWLETT, M. (2000). Teaching Molecular Biology on the Web.
http://naweb.unb.ca/proceedings/2000/mjhNAWeb.html İndirme tarihi: 12/09/2010
HYE-JUNG, L. VE RHA, I. (2009). Influence of Structure and Interaction on Student Achievement and Satisfaction in Web-Based Distance Learning. Journal Of Educational Technology & Society, 12(4), 372-382.
ILGAZ, H. (2008). Uzaktan Eğitimde Teknoloji Kabulunun ve Topluluk Hissinin Oğrenen
Memnuniyetine Katkısı. Yayımlanmamıs Yuksek Lisans Tezi. Hacettepe Universitesi, Fen
Bilimleri Enstitusu, Ankara.
İNAN, H. (2002), Firmalar Arası Pazarlama Faaliyetlerinin Yürütülmesinde İnternet Kullanımının Etkisi: Türkiye Uygulaması”. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, 96.
JONES, G. H., VE JONES, B. H. (2005). A Comparison of Teacher and Student Attitudes Concerning Use and Effectiveness of Web-based Course Management Software. Educational Technology & Society, 8 (2), 125-135.
KARAMAN, S. (2007). Ders Web Sayfaları: Özellikleri, Hazırlanması, Kullanılması ve Öğretim Elemanlarının Tutumu, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7, 13, 47-68.
KARASAR, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın ve Dağıtım.
MAHİROĞLU, A. VE COŞAR, M. (2008). Web Tabanlı Uzaktan Eğitimde Sıra, Hız Ve İçerik Kontrollerinin Akademik Başarıya Etkisi, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(1), 63-83 MACHADO, C. (2007). Developing an e-readiness model for higher education institutions: results
of a focus group study. British Journal Of Educational Technology, 38(1), 72-82.
PALMER, S. VE HOLT, D. (2010). Students' perceptions of the value of the elements of an online learning environment: looking back in moving forward. Interactive Learning Environments, 18(2), 135-151.
SENG, L. & MOHAMAD, F., S. (2002). Online Learning Is it Meant for Science Courses? Internet and Higher Education, 5, 109-118
ŞENDAĞ, S. VE GÜNDÜZ, Ş. (2009). Öğretmen Adaylarının Web Tabanlı Öğrenme
Materyalinin Kullanılabilirliği ve Etkinliği Hakkındaki Görüşleri, Mehmet Akif Ersoy
TÜYSÜZ, C. VE AYDIN, H. (2007). Web Tabanlı Öğrenmenin İlköğretim Okulu Düzeyindeki Öğrencilerin Tutumuna Etkisi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 73-84
ORHAN, F., ALTUN, A. S., VE KABLAN, Z. (2004). Karma Ögrenme (Blended Learning) Yöntemine Dayalı Bir Uygulama ve Ögrenci Görüsleri: Yıldız Teknik Üniversitesi Örnegi,
IV. Uluslararası Egitim Teknolojileri Sempozyumu, 24-26 Kasım 2004, Sakarya, Türkiye
ÜNSAL, H. (2004). Web Destekli Eğitim, Elektronik Öğrenme ve Web Destekli Öğretim Programlarındaki Çeşitli Ders Modelleri, 2, 3, 375-388.
YALIN, H. T. (2001). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
YALMAN, M., & KUTLUCA, T. (2013). Öğretmen Adaylarının Öğrenme ve Öğretme Sürecinde PowerPoint Kullanımlarına İlişkin Tutumlarının Belirlenmesi. Journal of Instructional
Technologies &Teacher Education, 1(2).
