MESLEK YÜKSEKOKULU MEZUNU ÇALIŞANLARIN MESLEKİ EĞİTİME YÖNELİK GÖRÜŞLERİ: ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ

112

ME“LEK YÜK“EKOKULU ME)UNU ÇALIŞANLARIN ME“LEKİ EĞİTİME YÖNELİK GÖRÜŞLERİ:

ÇANAKKALE ON“EKİ) MART ÜNİVER“İTE“İ ÖRNEĞİ

Dilek K. MORKOÇ1, Mustafa DOĞAN2

Ö)ET

Bi esleği te ihi e o eslekte aşa ılı olu ası da eğiti , çok ö e li i etke di . Özellikle sü ekli değişe e gelişe iş dü ası da, sü dü üle ili i aşa ı sağla ak, eğiti i ete liliği e kalitesi le doğ uda ilişkilidi . Çalışa i sa la ı , al ış oldukla ı eğiti e ilişki değe le di ele i, esleki eğiti i kalitesi e iş aşa ı ı ihti açla ı a u gu luğu hakkı da ö e li i ge i ildi i sağla . Bu çalış a, eslek üksekokulu düze i deki eğiti siste i i, çalışa ezu la e o la ı iş aşa ı daki pe spektifle i üze i de değe le di ek a a ı la apıl ıştı . á aştı a, Ça akkale O sekiz Ma t Ü i e sitesi i , “os al Bili le Meslek Yüksekokulu Bü o Yö eti i e Yö eti i ásista lığı P og a ı ile Ezi e Meslek Yüksekokulu, Tu iz e “e ahat Hiz etle i p og a la ı da ezu ol uş çalışa la la ü ütül üştü . Çalış a, esleki eğiti i , fa klı p og a la da ezu ol uş, fa klı sektö le de çalışa la üze i de , ka şılaştı alı a aliz edil esi i sağla ıştı . á aştı ada, i iş e i de ta za a lı ola ak çalışa ezu a, fa e ook a a ılığı la ulaşıla ak, esleki eğiti , iş e ka i e aşa ı ı değe le di e i a ket u gula ıştı . Bulgula a gö e, esleki eğiti i kalitesi ge el ola ak yeterli ancak ya a ı dil e u gula alı eğiti e e isi, oldukça ete siz gö ül ektedi .

Anahtar Kelimeler: Mesleki eğiti , Meslek Yüksekokulu, Bü o ö eti i e “e ahat p og a la ı ezu la ı, Ça akkale O sekiz Ma t Ü i e sitesi

VIEWS OF EMPLOYEES WHO ARE GRADUATED FROM VOCATIONAL SCHOOL TO VOCATIONAL TRAINING: CASE OF CANAKKALE ONSEKIZ MART UNIVERSITY

ABSTRACT

Education is very important factor that is selection of an occupation and success of it. Providing a sustainable achievement for a job is directly related to adequate and qualification of education especially continuously changing and developing business life. Assessments of education of employees contribute an important feedback to the quality of vocational training and on the suitability to the needs of business life. This study has been carried out in order to evaluate of vocational training by graduated workers and their perspectives in usi ess life. ‘esea h has ee o du ted ith o ke s ho e e g aduated f o depa t e t of Offi e Management and Secreteial “tudies of Ca akkale Vo atio al “ hool of “o ial “ ie es a d depa t e t of Tou is a d T a el “e i es of Ezi e Vo atio al “ hool of Ca akkale O sekiz Ma t U i e sit . The stud has contributed a comparative analysis of vocational training via graduates of different programs and workers of different industries. A survey that assessed to vocational training, job and career life was applied to 203 graduates who are working full-time in a company, to reach via facebook. According to findings, quality of vocational training was seen generally sufficient but ability of foreign language and practical training were seen quite insufficient.

Keywords: Vocational Education, Vocational Schools, Office Management and Travel Program Graduates, Ça akkale Onsekiz Mart University

1Öğ .Gö ., Ça akkale O sekiz Ma t Ü i e sitesi, Ça akkale “os al Bili le MYO, _{dkmorkoc@comu.edu.tr}

113

Gü ü üzde özellikle eğiti -istihda ilişkisi, etkile di e siste i e eslek sta da tla ı gide ek ö e kaza aktadı . Kü eselleşe dü ada gelişe iş ala la ı a e u ala la daki eka ete ağlı ola ak çalışa la ı iteliği oldukça ö e li hale gel işti . Bu u la i likte gü ü üzde gide ek ü ü e e ü ele i ka aşık hale gele işlet ele de, aşa ılı i ö eti içi ilgi e iletişi tek ikle i i etkili kulla ak da zo u lu hale gel işti . Bu du u çalışa la ı i a da tek oloji i il ele i e o u etki kulla ala ı ı, diğe a da da ke dile i i sü ekli itel ola ak gelişti ele i i ge ekti ektedi .

Hemen hemen her sektö de eka eti e paza la ı ge işle esi, de i leş esi, istihda politikası e çalışa la ı itelikle i le ilgili so u la ı da e a e i de geti ektedi . Özellikle tu iz e ö eti i asista lığı gi i e ek oğu özellik göste e sektö le e işle de istihda edile çalışa la ı itelikle i, işlet ele içi daha iddi i gi didi . Bu ağla da e ek, oğu sektö e işle de istihda edile ek pe so eli iteliği, hiz eti kalitesi e sü dü üle ili liği i doğ uda etkile ekte; işlet ele i eka et e ü ü edeki e ö e li faktö le de i i ola ak değe le di il ektedi . Bugü ü işlet ele i açısı da çalışa la ı ı eğiti i, itelikle i, p atik ilgisi, oti as o u ö e li i ko u hali e gel işti Kuslu a e Kuslu a , , s. .

Kişi i esleğe ilişki ö eli le i, kalıtı la gele özellikle i dışa ıda tuta sak, eğiti i daha ilk safhası da ilkokul çağı da aşla akta e sü e i he dö e i de ö e i i a tı a ak de a et ektedi . Bi toplu da esleki te ihle i i doğ u ap ış, aşa ılı e utlu i e le oluştu a ı olu, eğiti i ihti a a u gu hale geti il esi e i e le i de ete ekle i e u gu işle e ö le di ile il esi de geç ektedi . Eğiti ha atı, i e i iş e ka i e pla la ası ı da eli le ektedi . Ka i e ; kişi i ete ekle i e al ış olduğu eğiti le, iş ala ı da ile le esi, de e i kaza ası ola ak ta ı la aktadı E doğ uş, . Bi kişi i iş ha atı da sahip ol ak istediği uz a lık e iş aşa ısı ola ak ta ı la a ile ek ola ka i e , i e i kişisel aşa ı daki e ö e li hedef e a açla ı da i i i oluştu aktadı . Ka i e pla la ası; ka i e hedefle i i eli le e, işle i e ka i e olla ı ı a aliz et e, olası işlet ele i eli le e; aş u a e elde et e ola ak aşa ala dı ılı Kozak, .

Bi ükseköğ eti ku u u da kalite çalış ala ı çe çe esi de apıla öz değe le di ede o a e i sağla a ak e ö e li ka ak ezu la ıdı . Mezu la ı , öğ eti i i içe iği e kalitesi e ilişki gö üşle i, öğ e dikle i ilgile i u gula a ala ı a akta adaki aşa ı düze i, işe e leş e o a la ı, ezu i et so ası işe gi işte e esleği i apa ke öğ e i ha atı da eksik kaldığı ı düşü düğü ko ula a ilişki gö üşle i, ku u u öz değe le di esi i apa ke oldukça a a lı e ö le di i idi . Beli tildiği gi i, eğiti öğ eti ku u la ı ı kalitesi, ezu la ı ı ezu i et so ası çalış a du u la ı e ala la ı, statüle i, esleki aşa ıla ı, eslekle i hakkı daki gö üşle i ile ölçüle ili .

Ça akkale O sekiz Ma t Ü i e sitesi, “os al Bili le Meslek Yüksekokulu Bü o Yö eti i e Yö eti i ásista lığı ile Ezi e Meslek Yüksekokulu, Tu iz e “e ahat Hiz etle i p og a la ı da ezu ola e i işte çalış akta ö lisa s öğ e ile i i ; aldıkla ı esleki eğiti i iş aşa ı daki etkisi i ölç ek; eslek üksekokulu eğiti i le, iş aşa ı ı ge eksi i le i a ası daki ilişki i ö ek üze i de değe le di ek a a ı la apıl ıştı . İki Meslek Yüksekokulu e u la a ait iki fa klı p og a üze i de ge çekleşti ile çalış a, he eslek üksekokulu düze i deki eğiti i fa klı sektö le de çalışa ezu la üze i de değe le di il esi i he de ka şılaştı alı ola ak a aliz edil esi i sağla ıştı .

ME“LEKİ EĞİTİM VE ME“LEK YÜK“EKOKULLARI

Tü ki e de ükseköğ eti düze i de tu iz eğiti i, “a ılı Yükseköğ eti Ka u u çe çe esi de, ü i e sitele ta afı da ö lisa s, lisa s e lisa süstü düze de ol ak üze e şekilde ge çekleşti il ektedi Ü lüö e e Bo lu, , s. . Ü i e site düze i de ilk tu iz eğiti i, á ka a Ti a et e Tu iz Yüksek Öğ et e Okulu da; Yükseköğ eti de ö lisa s düze i de ise, li ılla ı o tala ı da Boğaziçi e Ege Ü i e sitele i de a a i sa gü ü etişti ek üze e açıl ış ola ö lisa s üksekokulla ı da e il e e

aşla ıştı Ü lüö e e Bo lu, .

İstihda çağı daki üfusu iteliği i eli le e e ö e li faktö le de i i kuşkusuz al ış olduğu eğiti di . Tü ki e de eli li i eslekte uz a laş a a ö elik esleki eğiti , ükseköğ e i düze i de eslek üksekokulla e üksekokulla ta afı da e il ektedi . Meslek Yüksekokulla ı ö lisa s düze i deki iki ıllık esleki eğiti le, özellikle istihda pi asası ı a a ela a ihti a ı ı ka şıla a esleki eğiti ku u la ı ola ak değe le di il ektedi . Tü ki e de ö lisa s düze i de o al e iki i öğ eti p og a la ı da tu iz e se ahat hiz etle i eğiti i e e ; Bü o Yö eti i e Yö eti i ásista lığı eğiti i ö gü e iki i öğ eti ol ak üze e e e p og a ulu aktadı .

114

Eğiti i MeslekYaşa ı daki Yeterlilik Düzeyi i İşlet eleri Muhase e-Fi a s Bölü ü de Çalışa lar Üzeri de

Tespiti e Yö elik Bir Ala Çalış ası isi li çalış ası da Isparta, Burdur, Denizli ve Antalya Organize Sanayi Bölgele i de, uhase e e fi a s ölü le i de çalışa kişile i aldıkla ı eğiti i ete liliği hakkı daki düşü ele i, işe gi ele i de ele i etkili olduğu, aldıkla ı eğiti ile çalıştıkla ı ölü a ası daki ilişki a aştı ıl ıştı . Lite atü de daha çok eğiti gö ekte ola , ö lisa s-lisa s düze i deki öğ encilerin, meslek ve ka i e algıla ı ı ölç e e çalış ala ulu aktadı . áksu e Köksal, Türkiye de Turiz Öğre ileri i Algı ve Tutu ları adlı çalış ası da á tal a ákde iz Ü i e sitesi Tu iz e Otel İşlet e iliği ölü ü öğ e ile i i tu iz e düst isi e ö elik tutu la ı ı a aştı ış e apıla a alizle de öğ e ile i ge el ola ak tu iz e düst isi e ö elik olu suz algı e tutu a sahip oldukla ı tespit edil işti . Duman vd. (2006)

Mersi de Yükseköğreti ve Orta Öğreti Düzeyi de Turiz Eğiti i Al akta Ola Öğre ileri “ektörü Çalış a Koşulları ı Algıla aları ve “ektörde Çalış a İstekleri i Karşılaştır alı A alizi adlı i çalış ada öğ e ile i , sektö de çalış a koşulla ı ı ağı ; ü et e ek geli le i düşük olduğu u, sektö de çalış a moti as o la ı ı etkile e u su la ı , kişi le e düst i u u u e te fi i k la ı olduğu u eli le işti . Benzer i çalış ada Di çe d. i çalış ası da "İsta ul Ü iversitesi ve Gü üşha e Ü iversitesi Meslek Yüksekokulları ü yesi de iki yıllık turiz ve otel işlet e iliği eğiti i al akta ola öğre ileri kariyer pla la a süre i" o ta a çıka ıl ıştı .

Bu ala da apıl ış ola u gula alı a aştı ala ı ü ük i ölü ü, lise-ö lisa s-lisa s düze i de eğiti gö e öğ e ile i eslek, ka i e e iş aşa ı a ilişki algı e ekle tile i i ölç e e ö elikti . Lite atü de, iş aşa ı da esleki eğiti e ö elik algı, gö üş e değe le di ele i içe e çalış ala sı ı lı düze dedi . á aştı a u ala daki eksikliği azaltıl ası a katkı sağla a ı hedefle e ir perspektife sahiptir.

ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ

Çalış a içi lite atü ta a ası la iki il ka akla da e a ket tek iği le i i il ka akla da e i topla a ak ala a aştı ası apıl ıştı . á aştı a ı e e i i Ça akkale O sekiz Ma t Ü i e sitesi, Ça akkale “os al Bili le Meslek Yüksekokulu, Bü o Yö eti i e Yö eti i ásista lığı e Ezi e Meslek Yüksekokulu, Tu iz e “e ahat Hiz etle i p og a la ı da ezu ol uş çalışa la oluştu aktadı . Çalış a ı a akütlesi, çalış akta ola ezu öğ e ile de oluştuğu da e e i sa ısı et ola ak ili e ektedi . Tu iz e “e ahat Hiz etle i o al e iki i öğ eti p og a la ı he ıl topla öğ e i al aktadı . Bü o ö eti i normal e iki i öğ eti p og a la ı a he ıl topla öğ e i al aktadı . Çalış a, okulla ı açıldığı ta ihte ılı a kada ezu ola la ı ezu la ı ha iç kapsa aktadı . Tu iz e “e ahat Hiz etle i o al öğ eti p og a ı ilk ezu la ı ı ; iki i öğ eti p og a ı ılı da iti a e e e e aşla ıştı . Topla ıllık dö e de okulda ezu ola öğ e i sa ısı ti . İstihda edile le i sa ısı et ola ak ili e ekle i likte, tu iz sektö ü ü e si selliği e u a ağlı ola ak sezo luk e ka ıtdışı istihda ı oğu ol ası gi i ede le le, sektö deki istihda o a ı ı az olduğu değe le di il ektedi . Bü o Yö eti i e Yö eti i ásista lığı ölü ü ılı da iti a e ezu e e i p og a dı . P og a ı ko te ja ı olup ezu ola öğ e i sa ısı ka dı ı sildi e , ka ıt do du a öğ e ile dışı da aklaşık i a ı dadı . Ka ıtlı öğ e ile i % aşa ılı olup ezu ol aktadı . Mezu sa ısı o tala a ezu la ı ha iç i a ı dadı . Bu p og a da ezu ola öğ e ile de istihda edil ekte ola la ı sa ısı et ola ak ili e ektedi .

Çalış a kulla ıla ölçeği oluştu ak içi lite atü ta a ası apıl ış e Ge çtü k ü Alı a Eğiti i Meslek Yaşa ı daki Yeterlilik Düzeyi i İşlet eleri Muhase e-Fi a s Bölü ü de Çalışa lar Üzeri de

Tespiti e Yö elik Bir Ala Çalış ası isi li çalış ası içi gelişti ip kulla dığı a kette fa dala ıl ıştı . Çalış ada, de og afik, çalışıla iş e iş e i le ilgili e so ola ak katılı ıla ı al ış oldukla ı eğiti i iş ha atı a etkisi i ölç ek içi oluştu ula so ula da oluşa u a ket taslak ola ak alı ıştı . “o aki aşa ada Fa e ook sa fası açılıp ezu la a ulaşıl a a çalışıl ıştı . Mezu la a ö elikle iş ala ı, sektö , işte e u i et, eğiti i e de sle i ete liliği, eksik gö dükle i oktala da oluşa u taslak so u fo u su ul uş e u fo a ekle ek istedikle i ko usu da gö üşle i so ul uştu . İlk etapta ezu du u da olup i işte çalışa öğ e i le iletişi ku ul uş e a ket ko usu daki gö üş e ö e ile i doğ ultusu da taslak a kete, yeni sorular eklenerek e azı so ula çıka ıla ak so şekli e il işti . á ket, ü kapalı uçlu ü açık uçlu ol ak üze e so uda oluş aktadı .

115

á ket gelişti e aşa ası da taslak fo a ait e ile i a alizle i içi “P““ . p og a ı kulla ıl ış e elde edile e ile değe le di e e alı a ak a alize ta i tutul uştu . Kişisel ilgile i dağılı ı a ak ak içi f eka s e üzde a alizle i çıka ıl ıştı . á ı a a aştı a iki a ı p og a da ezu ola öğ e ile e da a dığı da ka şılaştı alı a alizle içi Khi ka e testi e aş u ul uştu . Khi ka e, iki sı ıfla alı değişke i düze le i e satı sa ısı sütu sa ısı gö e oluşa göze ekle de gözle e sa ıla la-değe le le, ekle e sa ıla ı -değe le i i i le i de a la lı i şekilde fa klılık göste ip göste ediği i test ede e u a gö e u iki değe a ası daki fa k a ttıkça değişke le a ası daki ilişki i a la lı çık a olasılığı a ta Bü üköztü k, , s. . Mezu olu a ölü tü ü e gö e, esleki eğiti i iş, e ka i e aşa ı üze i e etkisi içi hazı la a ölçütle açısı da a la lı i fa klılık olup ol adığı ı eli le e il ek açısı da khi-kare a alizi apıl ıştı

BULGULAR VE YORUMLAR

Bü o Yö eti i e Tu iz e “e ahat Hiz etle i ölü ü ezu öğ e ile i de elde edile e ile i a alizle i aşağıdaki ta lola da e il işti . Çalış ada ö elikli katılı ıla a ait de og afik özellikle ; dağılı e

üzde a alizle i apıl ıştır.

Tablo 1. Mezu Öğ e ile i Ci si et Değişke i e Gö e Dağılı ı

Cinsiyet f %

Kız 123 60,6

Erkek 80 39,4

Toplam 203 100,0

á aştı a a katıla ezu çalışa la ı % , 'sı kız, % , 'ü e kek öğ e ile de oluş aktadı . Çalış a a katıla kız öğ e ile i , e kek öğ e ile de fazla olduğu gö ül ektedi .

Tablo 2. Mezu Öğ e ile i Yaş Değişke i e Gö e Dağılı ı

Yaş f %

20-24 105 51,7

25-29 63 31,0

30-34 34 16,7

35+ 1 ,5

Toplam 203 100,0

Çalış a a katıla öğ e ile i % , 'si - aş a alığı dadı . % 'i ise - aş a alığı da ulu aktadı . á aştı a kapsa ı daki kişile i istihda pi asası a gi işle i, kaç ıldı çalıştıkla ı Ta lo te değe le di il işti .

Tablo 3. Öğ e ile i Topla Çalış a Yılı “ü ele i

Çalış a Yılı f %

0-1 az 16 7,9

1-3 88 43,3

4-6 59 29,1

7-9 17 8,4

üstü 23 11,3

Toplam 203 100,0

116

Tablo 4. Çalışıla “ektö le

“ektö f %

Turizm 61 30

Eğiti 5 2,5

“ağlık 14 6,9

Ba ka ılık 4 2,0

Teleko ü ikas o 13 6,4

Da ış a lık 6 3,0

Ka u Ku u la ı 27 13,3

Serbest Meslek

Ku uluşla ı 39 19,2

Tekstil 6 3,0

İ şaat 8 3,9

Diğe 20 9,9

Toplam 203 100,0

Mezu öğ e ile i ha gi sektö de çalıştıkla ı ı o ta a ko ak a a ı la so ula so uda, topla katılı ıla ı % u, tu iz se ahat ezu la ı topla ı ı kişi % i tu iz sektö ü de çalış akta olup u o a sektö ü he otel ilik he de se ahat a e ta ılığı ala la ı ı kapsa aktadı . Bü o Yö eti i e Yö eti i ásista lığı p og a ı ezu la ı ı ise ka u e özel ol ak üze e fa klı alt sektö le de çalıştıkla ı gö ül üştü . á aştı a a katıla la ı % , 'si se est eslek ku uluşla ı ola ak ka ul edile işlet ele de çalıştıkla ı ı ifade et işle di . Mezu öğ e ile i çalıştıkla ı işlet e tü le i so ul uş e ta lo te değe le di il işti . Katılı ıla ı % , 'i li ited şi ketle de; % , 'sı şahıs işlet ele i de, % , 'i ise ka u ala ı da çalış aktadı la .

Tablo 5. Mezu Öğ e ile i Çalıştığı Şi ketle i Tü ü

Şi ket Tü ü f %

Limited 68 33,5

Anonim 36 17,7

Şahıs 50 24,6

Kamu 49 24,1

Toplam 203 100,0

Katılı ıla ı ezu oldukla ı ölü ile okulu iti dikte so a eğiti le i e de a edip et edikle i, ezu i et du u u a ası daki ilişki Ta lo da a aliz edil işti .

Tablo 6. Mezu Olu a Bölü ile Mezu i et Du u u á ası daki İlişki

Mezun Olunan Bölü

Mezuniyet Durumu

Toplam

MYO áÖF Fa klı

Lisans

Yüksek

lisans Diğe

Bü o Yö . 38 40,9% 74 73,3% 6 4,8% 4 2,4 0 0,6% 122 100%

Seyahat 30 27,1 48 48,7% 2 3,2% 0 1,6% 1 0,4% 81 100%

Toplam 68 68,0% 122 122,0% 8 8,0% 4 4,0% 1 1,0% 203 100%

117

Tablo 7. Mezu Öğ e ile i “os al Gü e lik Du u u Değişke i e Gö e Dağılı ı

“os al Gü e lik f %

“GK lı 189 93,1

“GK sız 14 6,9

Toplam 203 100,0

á aştı a a katıla ezu öğ e ile i ölü azı da alı a ü et a ası daki ilişki Ta lo de i ele işti . (X2= , P< , , . İstatistiksel a la da i fa k ulu a a ıştı . He iki ölü de ezu ola e çalışa öğ e ile i o tala a - TL a ası da aaş aldıkla ı ifade edile ili . kişi i u düze de aaş aldığı düşü üldüğü de, ezu la ı aldıkla ı ü etle i çok düşük olduğu sö le e ili .

Tablo 8. Mezu Olu a Bölü ile álı a Ü et á ası daki İlişki

Mezu Olu a Bölü Alı a Ü ret

Toplam 500-1000 1001-1500 1501-2000 2001-2500 2501+

Bü o Yö . 28 23,0% 50 41,0% 26 21,3% 10 8,2% 8 6,6% 122 100,0% Seyahat Hiz. 14 17,3% 43 53,1% 15 18,5% 6 7,4% 3 3,7% 81 100,0% Toplam 42 20,7% 93 45,8% 41 20,2% 16 7,9% 11 5,4% 203 100,0%

Bü o Yö eti i e “e ahat Hiz etle i p og a la ı da ezu ola öğ e ile i ölü le azı da alı a ü et siste i a ası daki ilişki aşağıdaki Ta lo da i ele işti (X2_{= 14,206 P<0,05 (0,007)).} İstatistiksel ola ak , o a ı da a la lı i fa k gö ül ektedi . Öğ e ile i aldıkla ı ü et siste i i he iki ölü ezu la ı ı da " aaş" siste i ile çalıştıkla ı ifade edile ili .

Tablo 9. Mezu Olu a Bölü ile Ü et “iste i á ası daki İlişki

Bölü Maaş Prim Ü et “iste iaaş+p i aaş+ik a i e diğe Toplam

Bü o Yö . 85 69,7% 0 ,0% 22 18,0% 15 12,3% 0 ,0% 122 100,0% Seyahat Hiz. 45 55,6% 1 1,2% 30 37,0% 4 4,9% 1 1,2% 81 100,0% Toplam 130 64,0% 1 ,5% 52 25,6% 19 9,4% 1 ,5% 203 100,0%

Mezu ol uş çalışa öğ e ile i , al ış oldukla ı esleki eğiti i ete li gö üp gö e esi, ka şılaştı alı ola ak Ta lo da a aliz edil işti . Çalış a a katıla ezu öğ e ile i ezu oldukla ı

ölü le e gö e MYO'da aldıkla ı eğiti i ete liliği Ta lo da e il işti (X2_{=13,504 P<0,05 (0,009)).}

Tablo 10. Mezu Olu a Bölü le e Gö e MYO da álı a Eğiti i Yete liliği Mezun

Olunan Bölü

MYO Eğiti i Yeterliliği

Toplam Oldukça

Yeterli

Yeterli Ne yeterli Ne Yetersiz

Az Yeterli Yetersiz

Bü o Yö .

Asist. 40 32,78% 41 33,60% 25 20.49% 14 11,45% 2 %1,68 122 100,0% Seyahat 14 17,28% 32 39,50% 19 23,45% 7 8,64% 9 11,13% 81 100,0% Toplam 54 26,6% 73 36,0% 44 21,7% 21 10,3% 11 5,4% 203 100,0%

118

Tablo 11. Mezu Olu a Bölü -Ka i e Hedefi á ası daki İlişki Mezu Olu a Bölü Kariyer Hedefi e Ulaş a

Toplam

Evet Hayır

Bü o Yö . e Yö . ásist. 59 48,4% 63 51,6% 122 100,0%

Turizm-Seyahat Hiz. 50 61,7% 31 38,3% 81 100,0%

Toplam 109 53,7% 94 46,3% 203 100,0%

Katılı ıla ı Mezu oldukla ı ölü e gö e, çalıştıkla ı iş e ka i e hedefi e ulaş a du u la ı a gö e , a la lılık düze i de istatistiksel açıda a la lı i fa k gö ül e ekle X2_{= 3,499 P<0,05 (0,61)) birlikte,} se ahat ezu la ı ı daha üksek o a da ka i e hedefle i e ulaştıkla ı tespit edil işti . á aştı a a katıla la ı a ısı da i az fazlası ı ka i e hedefle i e ulaştıkla ı, a ısı a akı ı sa he üz hedefle i e ulaşa adıkla ı ifade edilebilir.

Ta lo de katılı ıla a işe gi ede etkili ola u su la so ul uştu . He iki p og a da ezu ola öğ e ile i gö üşle i ka şılaştı alı ola ak aşağıda e il işti .

Tablo12. Mezu Öğ e ile i İşe Gi ede Etkili Buldukla ı U su la

Unsurlar Büro Yö . Seyahat Hiz. Toplam f ve %

Te ü e 45-(36,88%) 32-(39,50%) 77-(%37,93)

Referans 74-(60,65%) 51-(62,96%) 125-(%61,57)

Diploma 48-(%39,64) 21-(%25,92) 69-(%34,0)

“taj Yapıla İş e i 24-(%19,67) 24-(%29,62) 48-(%23,6) Ya a ı Dil Seviye 7-(%5,73) 12-(%14,81) 19-(%9,4)

Askerlik Durumu 7-(%5,73) 1-(%1,23) 8-(%3,9)

Diğe 6 8 _14-(%6,9)

á aştı a a katıla ezu öğ e ile e gö e; işe gi ede e ö e li u su u % , o a ı da efe a s, a dı da % , o a ı da te ü e olduğu u eli t işti . Ya a ı dil se i esi i işe gi ede etkili ul a o a ı ise topla da % , ola ak ifade edil işti . ‘efe a s e Te ü e u su la ı ko usu da, he iki ezu g u u a gö e istatistiksel açıda a la lı i fa k ulu a aktadı . İşe gi ede, hala gele eksel ola ak efe a sı a da iş dü ası daki de i i le ta ıdıkla ı olü ü ö e li olduğu değe le di il ektedi . á alizde diplo a u su u u ü o ö eti i ölü ü ezu la ı içi işe gi ede se ahat ezu la ı a gö e daha ö e li gö üldüğü;

staj yapıla yer e ya a ı dil seviyesi i de se ahat ezu la ı içi işe gi ede ü o ezu la ı a gö e

daha etkili gö üldüğü o ta a çık ıştı .

Mezu olu a p og a ile ezu olu a Meslek Yüksekokulu u öğ eti ü esi e ele a la ı ı Bilgi

ve Uz a lık Düzeyi a ası daki ilişki Ta lo te a aliz edil iş e istatistiksel ola ak , a la lılık düze i de a la lı i fa k gö ül e işti (X2= , P< , , . He iki p og a ezu la ı ı eğiti aldıkla ı öğ eti ele a la ı ı ilgi e uz a lık ala ı da ete li uldukla ı ifade edile ili .

Tablo 13. Mezu Olu a Bölü ile MYO Öğ eti Ele a la ı ı Bilgi Uz a lık Düze i Mezun Olunan

Bölü MYO Öğreti Ele a ı Bilgi Uz a lık Düzeyi Toplam

Oldukça ete li Yeterli Ne ete li e değil Az yeterli

Yetersiz

Bü o Yö . 76 62,3% 41 33,6% 5 4,1% 0 ,0% 0 ,0% 122 100,0% Sey. Hiz. 47 58,0% 29 35,8% 3 3,7% 1 1,2% 1 1,2% 81 100,0% Toplam _{123 60,6% 70 34,5% 8 3,9% 1 ,5% 1 ,5% 203 100,0%}

119

Tablo14. MYO daki Mesleki Eğiti i Kalitesi Mezun Olunan

Bölü _{Oldukça i i}Mesleki Eğiti “iste i Değerle dir esi_{İ i} Ne iyi ne Toplam

kötü Kötü Çok kötü

Bü o Yö . 6₅ 53,3% 4

7 38,5% 8 6,6% 2 1,6% 0 ,0% 12

2 100,0%

Seyahat Hiz. 3

3 40,7% 3

3 40,7% 10 12,3% 4 4,9% 1 1,2% 81 100,0%

Toplam 9

8 48,3% 8

0 39,4% 18 8,9% 6 3,0% 1 ,5% 20

3 100,0%

Mezu olu a ölü ile eğiti gö üle eslek üksekokulu u esleki eğiti siste i i değe le di e a ası daki ilişki a aliz edil iş e istatistiksel ola ak , a la lılık düze i de tu iz e ü o ezu la ı a ası da a la lı i fa k ulu a ıştı (X2_{= 6,78} P< , , . Bü o Yö eti i e Yö eti i ásista lığı p og a ı ezu la ı ile Tu iz “e ahat hiz etle i ezu la ı ı öğ e i gö dükle i eslek üksekokulu u esleki eğiti kalitesi i üksek o a da i i uldukla ı ifade edile ili . á aştı a a katıla ezu öğ e ile eğiti gö dükle i eslek üksekokulu u eğiti siste i i % , o a ı da "oldukça i i"; % , o a ı da da "i i" uldukla ı ı eli t işle di . Ve ile u e apla çalış a kapsa ı daki Ça akkale O sekiz Ma t Ü i e sitesi i iki Meslek Yüksekokulu daki eğiti siste i i kalitesi i ilgili p og a la ezdi de ezu öğ e ile i gö üşle i açısı da i i i du u da olduğu u o ta a ko aktadı . á aştı ada katılı ıla a çalıştıkla ı işe e depa t a a gö e ke dile i de gö dükle i eksiklikle so ul uştu . Ta lo teki a aliz so uçla ı içi katılı ıla da e ö e li gö dükle i eksiklikle e ö elik i de fazla işa etle e ap ala ı iste işti .

Tablo 15. Çalışıla İşe Gö e Katılı ıla ı Eksikliği i Hissettikle i U su la

Eksiklikler Mezu Olu a Bölü Toplam

f Büro Yö . ve Yö . Asist. Turizm-Seyahat Hiz.

Ya a ı Dil 84 59 143

Te ü e-Deneyim 45 21 66

Uygulama-Pratik 36 18 54

álı a Eğiti 18 13 31

Sertifika 18 12 30

Staj 8 3 11

Yetenek 8 3 11

Mezu ola öğ e ile çalıştıkla ı iş e le i de e ö e li eksiklik i de fazla işa etle e apa öğ e ile e çok a a ı dil eksikliği i işa etle işle di . Ya a ı dil seçe eği kez işa etle iş olup e ö e li gö üle eksiklikti . İki i ö e li gö üle eksiklik kez işa etle iş ola te ü e e de e i eksikliğidi . Üçü ü ö e li eksiklik ise u gula a e/ e a p atik eksikliği ola ak değe le di il işti . He iki p og a

ezu la ı a gö e istatistiksel açı da a la lı i fa k gö ü e ektedi . á aştı a a katıla ezu la a, çalış a aşa ı da e fa dalı olduğu düşü dükle i de sle so ul uştu . Ta lo . de ö e ü o ö eti i p og a ı ezu la ı ı gö üşle i e e e il işti .

Tablo16.1. Çalış a Yaşa ı da E Fa dalı Gö üle De sle Bü o Bölü ü

Fa dalı De sle f %

Bilgisayar 40 19,7

Mesleki Yazış a 27 13,3

Klavye Teknikleri 27 13,3

P otokol Ku alla ı 25 12,3

Tü De sle a a fa dalı oldu 25 12,3

Bü o Yö eti i 24 11,8

İletişi 22 10,8

Dosyalama Teknikleri 19 9,4

120

Çalış a aşa ı da e fa dalı de sle so usu açık uçludu e gele e apla a gö e sı ala ıştı . Ta lo . 'de sade e Bü o ölü ü ezu la ı ı fa dalı olduğu u düşü düğü de sle azıl ıştı . Bölü de okutula de sle de i çoğu ezu la ta afı da azıl ış fakat u ada hepsi eli til e iş; sade e üzdeliği üksek ola la liste e alı ıştı . Bu a gö e Bü o Yö eti i e Yö eti i asista lığı ezu u ola öğ e ile e çok Bilgisa a de si i ke dile i e a a lı olduğu u ifade et işle di . Ta lo . 'de Tu iz -Seyahat Hizmetleri p og a ı ezu u öğ e ile i ke dile i e e fa dalı oldukla ı de sle i kodla ıştı . Mezu öğ e ile fa klı de sle i azdıkla ı içi e üksek sa ıla e il işti .

Tablo16.2:Çalış a Yaşa ı da E Fa dalı Olduğu Düşü üle De sle “e ahatBölü ü

Fa dalı De sle f %

İ giliz e 14 6,9

Tu ope atö lüğü 13 6,4

“e ahat á e talığı 13 6,4

Galileo 10 4,9

Yorum yok 10 4,9

Tu iz İşlet e iliği 9 4,4

Ta lo a gö e Tu iz -“e ahat Hiz etle i p og a ı ezu la ı içi e fa dalı de sle , İ giliz e, Tu Ope atö lüğü e “e ahat á e teliği de sle idi .

Mezu Öğre ileri Mesleki Eğiti e İlişki Ö erileri

Mezu öğ e ile e, aldıkla ı eğiti e aptıkla ı iş a ası daki u u içi eğiti sü e i de apıl ası ge eke le , eksiklikle e u la a ö elik ö e ile i ko usu da açık uçlu so u so ul uştu . á aştı a a katıla la ı a ıtla ı iki p og a ı ezu la ı içi a ı a ı katego ize edil işti . Ö elikle turiz -seyahat

hiz etleri progra ı da ezu ol uş çalışa ları ö erileri şöyledir:

-“ejou e Galileo gi i se tifika a ö elik p og a eğiti le i i içe e de sle a tı ıl alıdı . -Teo ik de sle i a dı da dahaçok u gula a aptı ıl alıdı .

-İ giliz e e diğe a a ı dille i eğiti i daha etkili ol alıdı . -De sle de daha çok su u apıl ası teş ik edil elidi .

-“taj sü esi uzatıl alı, stajla okul dö e i de de apıl alı e öğ eti ele a la ı ı iş i liği de geç elidi . -Öğ e ile le o tak çalış ala apılıp o la ı gö e e so u lulukla ı a ttı ıl alıdı .

-Mesleki de s saatle i utlaka a ttı ıl alıdı .

-á e te e otel ilik ko usu da daha çok deta öğ etil elidi . -Taş ada ki MYO la a daha çok ö e e il elidi .

Büro Yö eti i ve Yö eti i Asista lığı progra ı da ezu ola çalışa ları görüş ve ö erileri şöyle

özetle iştir:

-U gula a sı ıfla ı oluştu ul alı e öğ e ile i iş ha atı da ka şılaşa akla ı du u la hakkı da ö ede bilgilendirilmelidir.

-Bilgisa a de sle i de daha çok u gula a aptı ıl alıdı . -Ü i e sitede İ giliz e daha i i öğ etil elidi .

-İş aşı eğiti i e il elidi .

-Meslek odala ı-“TK iş i liği apılıp, öğ e ile Oda e “TK çalışa la ı ile ir araya getirilmelidir. -Kongre-pa el se poz u apıl alı; öğ e ile i katılı ı a ttı ıl alıdı .

-İş ka u u öğ etil elidi .

-Ez e de uzak öğ eti i eğiti ol alıdı . -Hızlı oku a eğiti i e il elidi . -Hita et eğiti i e il elidi .

-Hi e a şi daha deta lı öğ etil elidi .

-Özgü e e ik a ka ili eti ile ilgili de sle e il elidi . -İş ha atı, ezu la e öğ e i uluş ala ı a ttı ıl alıdı .

“ONUÇ ve ÖNERİLER

121

eğiti sü e i, i e le i doğ uda iş aşa ı a hazı la a i is o a sahipti . á aştı a ı ulgula ı, u a u gu içi de eslek üksekokulla ı ezdi deki eğiti i , i e le i iş ha atı a adapte ede ek; kişisel gelişi i e mesleki bilgi- e e i i güçle di e ek i pe spektifi ol ası ge ekliliği i altı ı çiz işti . Tü ki e de ö lisa s düze i de eğiti e e eslek üksekokulla ı ı , i e le i istihda pi asası a katıl ala ı ı kola laştı a ak i kalite e işle le do a ası ge ektiği açıktı .

Mesleki eğiti i kalitesi, i e i iş e ka i e pla la ı ı; aşa la ilgili hedef e a açla ı ı doğ uda etkile e i faktö ola ak ka şı ıza çık aktadı . á aştı ada ezu e çalışa du u daki öğ e ile ezu oldukla ı eslek üksekokulla ı da aldıkla ı eğiti i ete li ul aktadı . Be ze içi de ö lisa s düze i deki esleki eğiti i kalitesi, geç işe dö ük değe le di e apa iş ha atı a gi e il iş MYO ezu la ı ta afı da ge el ola ak i i değe le di il ektedi . Bu u la i likte esleki eğiti i özellikle a a ı dil eğiti i e u gula a ö ü de eksik kaldığı; ezu la ı e çok u u su la açısı da ke dile i i ete siz hissettikle i o ta a çık aktadı . Be ze içi de fa klı p og a da ezu ola çalışa la ö e ile ölü ü de o tak içi de u gula ala ı , iş aşa ı da geçe liliği ola se tifikala e e de sle i a tı ıl ası ı iste ektedi . Bu ede le esleki eğiti i he düze i de a a ı dil, özellikle İ giliz e eğiti i i güçle di il esi; a ı a teo ik de sle i a ı da ala a ilişki p atik e u gula alı eğiti e daha fazla ağı lık e il esi ge ekmektedir. Meslek üksekokulla ı ı iş aşa ı la daha oğu ilişki ku ası ge ektiği; üf edat e eğiti pla la ı ı iş dü ası ı ihti açla ı a ağlı ola ak di a ik e gü el içi de ku gula ası ge ektiği açıktı .

á aştı ada iş ha atı daki ezu la ı , eğiti ha atı a ilişki gö üşle i değe le di il işti . Çalış a u açıda esleki eğiti e ö elik i ge i ildi i su aktadı . Çalış a, i ü i e site i iki eslek üksekokulu da iki fa klı p og a ı da ezu ol uş çalışa la la sı ı lıdı . Elde ettiği so uçla ı ge elle e ili liği, u ala da gele ekte daha fazla sa ıda e ge iş ölçekle de tek a la ası la ü kü ola aktı . Çalış a u u dışı da, esleki eğiti i ö lisa s düze i deki pe fo a sı ı değe le di ek; iş aşa ı ı ihti açla ı la ka şılaştı ak e eksiklikle i gö ek açısı da ö e li ol uştu .

KAYNAKLAR

áksu, á. e Köksal, C. . Pe eptio s a d áttitudes of Tou is “tude ts i Tu ke . International Journal of

Contemporary Hospitality Management, 436-447.

Bü üköztü k, Ş. . Sosyal Bili ler içi Veri A aliz El Kita ı, Ankara: Pegema.

Di çe , İ. F., áko a, O. ve Kaya, F. (2013). Meslek Yüksekokulu Tu iz Ve Otel İşlet e iliği P og a ı Öğ e ile i i Ka i e Pla la ası Üze i e Bi á aştı a: İsta ul Ü i e sitesi e Gü üşha e Ü i e sitesi Ö eği, . Ulusla a ası Meslek Yüksekokulla ı “e poz u u, á daha , Tü ki e, -4 Ekim 2013, 30-42. Du a , T., Tepe i, M. e U u , K. . Me si de Yükseköğ eti e O ta Öğ eti Düze i de Tu iz Eğiti i

ál akta Ola Öğ e ile i “ektö ü Çalış a Koşulla ı ı álgıla ala ı e “ektö de Çalış a İstekle i i Ka şılaştı alı á alizi. A atolia: Turiz Araştır aları Dergisi, 51-69.

E doğ uş, N. . Kariyer Geliştir e:Kura ve Uygula a.á ka a:No el Ya ı e i.

Ge çtü k, M. . álı a Eğiti i Meslek Yaşa ı daki Yete lilik Düze i i İşlet ele i Muhase e-Finans Bölü ü de Çalışa la Üze i de Tespiti e Yö elik Bi ála Çalış ası: Ispa ta, Bu du , De izli e á tal a O ga ize “a a i Bölgele i Ö eği. Ko aeli Ü iversitesi Sosyal Bilimler E stitüsü Dergisi (12) 2: 55-82. Gözü , “.; Tüfekçi, F. G.; Ca tü k, Ç. . He şi elik Yüksekokulu Mezu la ı ı Okulla ı e Meslekle i İle

İlgili Gö üşle i e Mezu i et “o ası P ofille i, A adolu He şirelik ve “ağlık Bili leri Dergisi,17, 1. Kozak, M. (2001). Ko akla a İşlet eleri de Kariyer Pla la ası. Eskişehi : á adolu Ü i e sitesi Ya ı la ı. Kusluvan, S. ve Kusluvan, Z. (2000). Perceptions and Attitudes of Undergraduate Tourism Students Towards

Working in The Tourism Industry in Turkey. Tourism Management, 251-269.

Ü lüö e , K. . Tü ki e de Yüksek Öğ eti Düze i de Tu iz Eğiti e Öğ eti i, Di le Ü iversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, “a ı: /, -521.

Ü lüö e , K. e Bo lu, Y. . Tü ki e de Yükseköğ eti Düze i de Tu iz Eğiti i deki Geliş ele i Değe le di il esi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, www.e-sosder.com, (3),12, 11-32.