• Nenhum resultado encontrado

Florística em áreas da margem direita do baixo Jacuí, RS, Brasil.

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2017

Share "Florística em áreas da margem direita do baixo Jacuí, RS, Brasil."

Copied!
21
0
0

Texto

(1)

Acta bot. bras. 1(2):101-121 (1987)

FLORISTICA EM AREAS DA MARGEM DIREITA DO BAIXO JACUt, RS, BRASIL!

Olinda Leites Buenol Marcia Therezinha Menna Barreto das Neves2 Maria de Lourdes Abruzzi Aragiio de Oliveiral

Rosa Lucia Dutra Ramos2 Teresia Strehll

Recebido em 20.10.86. Aceito em 06.02.87

RES UMO - 0 trabalho descreve a vege~iio florestal e campestre situada Ii margem direita do baixo Jacui, no Estado do Rio Grande do SuI. E apresentada uma lista com 441 taxons pertencentes a 84 familias botanicas, constatados na

area

de estudo.

Palavras-chave: Composi~o floristica; Floresta Estacional Decidual Aluvial; Vegeta~iio de Margem.

ABSTRACf - (Floristic at the right margin of the Lower Jacui river, RS, Brazil.) This paper describes the forestal and fieldy vegetation at the right margin of the lower Jacui river, in the State of Rio Grande do SuI. A list with 441 taxa that belong to 84 botanic families observed in the studied area is presented.

Key words: Floristic composition; Seasonal Alluvial Deciduous Forest; Margin vegetation.

Introdu~ao

Durante 0 ano de 1982, realizou-se urn levantamento floristico na area prevista para a instala~ao do P610 Carboquimico do Rio Grande do SuI, situada Ii margem direita do baixo rio Jacut, proximo Ii confluencia com 0 rio Taquari , na regiao fisiografica da Depressao Central do Estado.

Os pontos selecionados para a amostragem da vegeta~ao localizam-se entre as coordenadas geograficas 29°57'23" - latitude SuI e 51°46'24" longitude Oeste (Fig. I). Geomorfologicamente, os terrenos localizados nesta area corres-pondem a planicies aluviais e a coxilhas pampeanas (INCRA, 1972 e 1973).

As planicies aluviais apresentam altitudes entre menos 10m e 30m, ocorrem ao longo do rio Jacui, do arroio do Conde e outros cursos d'agua da regiao.

(2)

Os solos predominantes sao do tipo "planossol", Vacacai (BRASIL X RIO GRANDE DO SUL, 1970).

As coxilhas pampeanas atingem 80m de altitude, sendo os solos predomi-nantes do tipo "Iaterftico humo avennelhado distrofico", nome regional Sao Jeronimo (BRASIL X RIO GRANDE DO SUL, 1970).

o

clima corresponde a variedade "Cfalg", do tipo sUbtropical (MOTTA, 1951 e KOEPPEN, 1948) com chuvas bern distribuidas.

LINDMAN (1906)refere-seasmatasdolongodo rio Jacui desde as corredei-ras de Cachoeira ate a foz do rio Guaiba chamando-as de "matas de anteparo ou de mata marginal".

A vegeta~iio da regiiio foi pouco estudada ate 0 momento. SAINT~HILAIRE

(1939) menciona a passagem pelo Jacui, quando de sua viagem ao Rio Grande do Sul. RAMBO (1956), assim descreve a fisionomia da regiiio: "na regiao carboni-fera, entre Butia e Arroio dos Ratos, as coxilhas, engrossando pouco a pouco em direc;ao it raiz da Serra, se acham revestidas de urn tapete graminaceo muito unifonne, repartido por fracas fonnac;oes de galeria e por~oes insignifi-cantes de mata brejosa. Nas partes mais altas, a serra do terreno supera a da Campanha, nutrindo uma flora muito baixa e pobre, de legitim os xeroQtos. Na beira do Arroio dos Ratos, a mata de anteparo se al.arga, vindo tenninar nas fonnac;oes palustres que caracterizam 0 curso inferior do J acui'·.

Estudos florfsticos e ecologicos junto it margem esquerda do rio J acui foram realizados, em 1978, pelos pesquisadores da Fundac;ao Zoobotanica do Rio Grande do SuI, na area de influencia do III Polo Petroquimico (Fundac;ao Zoobotanica do Rio Grande do SuI, 1981).

Material e metodos

Para a amostragem da flora foram selecionadas areas de campo e de mata, constituindo-se estas ultimas em matas galeria e capoes, localizadas nos munici-pios de Sao Jeronimo e Eutia (fig. 1).

Para 0 estudo doscampos estabeleceram-se tres estratos: estrato superior

de 0,8Om ate 2m de altura; estrato medio de 0,40m ate O,70m de altura; estrato inferior ate O,30m de altura.

Para 0 estudo das florestas estabeleceram-se quatro estratos: estrato

arbo-reo, constituido pelas especies emergentes e incluindo as especies que fonnam o dossel; estrato das arvoretas; estrato arbustivo e estrato herbaceo.

As plantas coletadas foram detenninadas, com auxilio de literatura especia-lizada e confinnadas com consulta a especialistas apos, foram integradas ao acervo do Herbario Prof. Dr. Alarich R.H. Schultz (HAS) do Museu de Ciencias Naturais da Funda~ao Zoobotanica do Rio Grande do SuI.

Resultados

(3)

F lorfstica em Areas •••

1

Fat. i Flor do --Oi

COftde /0

\

'.

MUN. DE SAO JERONIMO

._.---.- ... ~~~io"""O

/-

.0

i ,

._ ._._0'-._._._ ..

,j

---'

.,. _._._. _oJl>

,

.-

,.

;

MUN . DE GAL .

CAMARA

• c:e __

£ _to Qol.ria

°

Capao

ESCALA j . . .

1000 0 1000 £000.

FIGURA 1 - Mapa da area de estudo com os pontos de coleta.

103

Em diferentes condic;oes topograficas e ecologic as - brejos , varzeas aluviais e en costas das elevac;oes - distinguem-se diferentes agrupamentos de especies , sejam elas caracteristicas do solo freavel das en costas ou dos solos desde umidos ate alagados das baixadas. 0 aspecto fision6mico dessas areas varia, tam bern , com a estac;iio do ano e 0 uso anterior e atual das mesmas.

Os campos das varzeas, anteriormente utilizados para cultivo do arroz , estiio agora cobertos principalmente por Gramineas, Ciperaceas, Onagraceas

e Juncaceas entre outras familias. Den tre as Gramineas, nota-se 0 predominio

(4)

104 Bueno et allii

Nos campos situ ados nas encostas e submetidos , ate recentemente, a culturas ciclicas , constata-se a presen<;a de especies pioneiras muito agressivas, podendodestacar-se: Axonopus flssif olius, Cynodon dactylon , Eragrostis neesii,

Paspalum notatum, Piptochaetium montevidense, Sida rhombifolia e Vern onia nudiflora .

Em areas ja ha mais tempo sem cultivo, verifica-se a ocorrencia de

Andropo-gon lateralis, Aristida circinalis, A. fllifolia, Eryngium horridum e Setaria geni-culata.

De uma maneira geral, as encostas estiio cobert as em 70% a 90% por

Paspalum notatum; alem de sse encontram -se tam bern no estrato baixo Aspilia montevidensis, Axonopus flssifolius, Desmodium incanum , Piptochaetium monte-vidense, Richardia brasiliensis e R. grandijlora. No estrato medio predominam Andropogon lateralis, Aristida laevis, A . jubata e Baccharis trimera. Pelo seu

porte, formando 0 estrato alto, sobressaem Eryngium horridum e Senecio

brasi-liensis. Em solos arenosos, formando manchas esparsas, observa-se Peltodon longipes e, com menor freqiiencia, Paspalum plicatulum .

Nos topos das colinas ocorrem com maior abundancia especies herbaceas ou arbustivas altas como Andropogon lateralis, Eryngium horridum, Sida

rhombi-folia e Vernonia nudiflora. Chama a aten<;iio pela colora<;iio da inflorescencia

e pelo porte, Eryngium ciliatum. Formando 0 estrato medio destacam-se Aristida

jubata e A . laevis; no tapete graminoso baixo predomina Paspalum notatum,

observando-se manchas de Piptochaetium montevidense acompanhado , com me-nor freqiiencia, por Axonopus flssifolius . Cynodon dactylon e Eragrostis neesii. Nas areas brejosas e varzeas aluviais, como componentes do estrato baixo, ocorrem Axonopus flssifolius. Ischaemum minus. Paspalum pumilum. P. notatum

e Setaria geniculata . Caracte"rizando 0 estrato medio destacando-se Andropogon

lateralis, Hypogynium virgatum e Rottboellia selloana. Eryngium pandanifolium

constitui 0 estrato alto, tambem, fazendo parte desse, em alguns locais, Panicum

grumosum.

Em locais mais encharcados, com agua aflorando

a

superficie, encontram-se

Eleocharis spp", Luziola peruviana, Rhynchospora emaciata, R. tenuis. Scleria hirtella, Utricularia tricolor, U. cf. erectiflora e U. cf. obtusa, alem de Cyperus lanceolatus e funcus spp.

Matas galeria e capoes

A vegeta<;iio florestal ainda existente na area limita-se a matas galeria e capoes. As margens do rio J acui a vegeta<;iio e densa, atingindo cerca de 15m de altura, havendo , em alguns locais, nitida predomimmcia de Inga

uru-guensis.

o

estrato superior e consituido principalmente por Luehea divaricata,

Ruprechtia laxiflora . Vitex magapotamica e Matayba elaeagnoides. Embora niio

muito freqiientes destaca-se a presen<;a de Ficus organensis e F . luschnathiana. As especies mais freqiientes , no estrato das arvoretas , siio Sebastiania

(5)

F lorfstica em Areas ••• 105

No estrato arbustivo predominam Daphnopsis racemosa, Pavonia sepium, May tenus dasyclados, M. ilicifolia e Psychotria carthagenensis.

o

estrato herbaceo e bastante descontfnuo. Predominam Diodia brasi-liensis, Oplismenus setarius, lchnanthus pallens e, nos lug ares mais umidos, ocorrem Rhynchospora hieronymi, Anemia phyllitidis e Commelina cf. erecta.

Os epifitos sao abundantes: vanas Orquidaceas como Campylocentrum aromaticum, Oncidium jimbriatum,

o.

uniflorum e uma especie de Eurystyles, varias Polipodiaceas e dentre as Bromeliaceas 0 genero Tillandsia e 0 melhor

representado, com varias especies.

Dentre as lianas foram constatadas como mais freqiientes as seguintes: Calea pinnatijida, Doxantha unguis-cati, Pithecoctenium echinatum, Paullinia elegans, Combretum fruticosum, Smilax campestris e varias especies de Mikania

e Pasfiflora.

As margens dos cursos d'agua de menor porte, como 0 arroio da Porteira, a vegeta~ao e mais baixa, atingindo 0 estrato superior a altura de 10m. A constituic;ao em especies e basicamente a mesma da mata galeria do rio Jacui, podendo-se destacar como especies emergentes Syagrus romanzojjiana e agrupa-mentos de Bambusa trinii. Como representantes da Aoresta Atlantica (KLEIN, 1983) ocorrem Myrcia glabra no estrato superior e Faramea marginata e Bactris lindmaniana no estrato arbustivo.

Junto ao arroio do Conde, proximo a desembocadura no rio Jacui, ha uma diminui~ao da densidade das especies arboreas, assumindo a vegeta~ao

o aspecto de parque, destacando-se Pouteria gardnerana, lnga uruguensis e Nectandra megapotamica. Salix humboldtiana ocorre rarameI\te. 0 solo, arenoso, esta na maior parte descoberto, sendo 0 estrato inferior constituido por grami-neas, uma especie de Zephyranthes (Amaryllidaceae) que ocorre com abundancia e, junto as margens d'agua, destaca-se Mollugo verticillata (Aizoaceae).

Em areas a maior parte do ano inundadas, observam-se agrupamentos de Cephalantus glabratus, Sebastiania schottiana e Phyllanthus sellowianus.

Em encostas e depressoes do terreno, junto a sedes de fazendas, numl1. paisagem onde predominam os campos, encontram-se resquicios de matas, for-mando capoes. Nesses, 0 estrato superior que atinge ate 16m de altura e dominado por Patagonula americana e Cordia ecalyculata. Tambem sao freqiientes nesse estrato, Parapiptadenia rigida, Luehea divaricata, Pouteria gardnerana e Ca-bralea cangerana. Duas especies representantes da Aoresta Atlantica (KLEIN, 1983) - Ficus organensis e Guapiraopposita foram observadas.

No estrato das arvoretas destacam-se Trichilia clausseni, Guarea macro-phylla, Casearia silvestris, Rollinia silvativa e Scutia buxifolia.

o

estrato arbustivo e bastante alterado, sendo as especies mais freqiientes Psychotria leiocarpa e Daphnopsis racemosa.

No estrato herbaceo ocorrem Pseudoechinolaena polystachya, Petiveria alliacea, Chaptalia nutans, Hydrocotyle leucocephala; nos bordos Sida carpinifo-lia e Elephantopus mollis, entre outros.

(6)

Dentre as liana Seguieria guaranztlca e bastante comum no interior dos cap6es e Paullinia elegans ocorre preferencialmente nas margens.

No presente levantamento constatou-se a ocorrencia de 441 taxons especifi-cos e infraespecifiespecifi-cos, distribuidos em 84 familias e 264 generos. Nas matas, foram mais representativas as familias Myrtaceae, Leguminosae e Rubiaceae.

J a nos campos, predominaram as familias Compositae, Gramineae, Leguminosae e Cyperaceae.

As especies sao Iistadas na Tabela 1, em ordem alfabetica de familia, assinalando-se com urn X sua ocorrencia em campos, matas galeria ou cap6es.

T ABELA I - Ocorrencia das especies (x) - campos e florestas

Florestas Nome cientifico NGme popular Campos

mata

capiio galeria ACANTHACEAE

Dicliptera sp. x

Hygrophila brasiliensis (Spreng.) Lindau x

fusticia axillaris (Nees.) Lindau x

Ruellia sanguinea Griseb. x

AIZOACEAE

Mollugo verticillata L. x

ALISMATACEAE

Echinodorus grandijlorus (Cham. et chapeu-de-couro x Schlecht.) Mich.

Sagittaria montevidensis Cham. et x Schlecht.

AMARANTHACEAE

Alternanthera philoxeroides (Mart.) Griseb. x

Alternanthera tenella Colla x

Iresine diffusa H. & B. ex Willd. x x

Pfaffia tuberosa (Spreng.) Hicken x AMARYLLIDACEAE

Zephyranthes sp. x

ANNONACEAE

Rollinia silvatu:a (St. HiJ.) Mart. araticum, quaresma x APOCYNACEAE

Macrosiphonia petraea (St. HiL) K. Schum. x ARISTO LOCHIACEAE

Aristolochia sessilifolia (Klotzsch) j arrinha-rasteira x Malme

ASPIDIACEAE

(7)

Florfstica em Areas ••• lD7

Florestas Nome cientifico Nome popular Campos

mata

galeria capao BIGNONIACEAE

Amphilophium vauthieri DC. x

Clytostoma callistegioides (Cham.) cipo-d'alho x x

Bur. & K. Schum.

Doxantha unguis-cati (L.) Miers cip6-unha-de-gato x x

Jacaranda micrantha Cham. caroba x

Macfadyena dentata K. Schum. x

Pithecoctenium echinatum (Jacq.) Baill. pente-de-macaco x

Tecoma stans (L.) Kunth caroba-amarela x

BORAGINACEAE

Cordia ecalyculata Veil. louro-salgueiro x

Heliotropium elongatum Hoffm. x

Patagonula americana L. guajuvira x

BROMELIACEAE

Aechmea recur:vata (Klotzsch) L.B. x

Smith

Ananas bracteatus (Lindl.) Schultes ananas (silvestre) x

Billbergia zebrina (Herb.) Lindl. gravata-zebra x

Tillandsia aeranthos (Loisel.) L.B. cravo-do-mato x x

Smith

Tillandsia geminiflora Brong. cravo-do-mato x x

Tillandsia recurvata (L.) L. x x

Tillandsia stricta Soland. cravo-do-mato x x

Tillandsia usneoides (L.) L. barba-{te-pau x x

CACTACEAE

Rhipsalis baccffera (Miller) Stearn. x x

CAMPANULACEAE

Pratia hederacea (Cham.) G. Don x

Triodanis biflora (R. et Pav.) Grene x x

Wahlenbergia linarioides (Lam.) A.DC . x

CARYOPHYLLACEAE

Arenaria cf. lanuginosa (Michx.) Rohrb. x

Cerastium dicrotrichum Fenzl. ex Rohrb. x

Drymaria cordata (L.) Wilid . x

Paronychia chilensis DC . x

CELASTRACEAE

May tenus dasyclados Mart. x

MQYtenus ilicifolia Mart. ex Reiss. cancorosa; x

sombra-de-touro COMBRETACEA E

Combretum fruticosum (Loefl .) Stuntz. escova-de-macaco x

(8)

Florestas

Nome cientifico Nome popular Campos mata

galeria capao

COMMELINACEAE

Commelina cf. erecta L. x

Commelina virginica L. x

Commelina sp. x

Floscopa glabrata (Kunth) Hassk. x

Tradescantia cf. fluminensis Veil. trapoeiraba x

COMPOSITAE

Acanthospermum australe (Loefl .) O.K. carrapicho·nsteiro x

Achyroclinesatureioides (Lam.) DC. macela x

Aspilia montevidensis (Spreng.) O.K. mal-me-quer x

(silvestre)

Aster squamatus (Spreng.) Hieron. x

Baccharidastrum triplinervium (Less.) x

Cabr.

Baccharis anomala DC. x

Baccharis crispa Spreng. x

Baccharis dracuncul(folia DC. vassoura~omum x

Baccharis illinita DC. x

Baccharis microcephala (Less.) DC. x

Baccharis pseudotenuifolia Teodoro x

Baccharis riograndensis Teodoro & Vidal x

Baccharis spicata (Lam.) B&ill. x

Baccharis trimera (Less.) DC. carqueja x

Calea pinnatifida Less. x

Chaptalia nutans (L.) Polak. lingua-de-vaca x

Chaptalia runcinata H.B.K. lingua-de-vaca x

Cirsium vulgare (Savi) Ten x

Conyza blakei (Cabr.) Cabr. x

Conyza chilensis Spreng. x

\ Conyza cf. jloribunda H .B.K. x

'Eclipta megapotamica (SPi·eng.) Sch. x

Bip. ex Blake

Elephantopus mol/is H.BK. su~uaia x x

Eupatorium amottianum Griseb. x

Eupatorium commersonii (Cass.) Hieron. x

Eupatorium inulaefolium H.B.K. x

Eupatorium laevigatum Lam. x

Eupatorium umbe!liforme Dusen. ex Malme x

Facelis retusa (Lam.) Sch. Bip. x

Gamochap.ta cf. falcata (Lam.) C'lbr. x

Gl}chnatia polymorpha var. ceanothifolia (Less.) Cabr.

Hypochoeris brasiliensis (Less.) Benth. x

et Hook . ex Griseb.

Hypochoeris megapotamica Cabr. x

Hypochoeris sp. x

Jaegeria hirta (Lag.) Less. x

Jungia sellowii Less. x

(9)

F lorfstica em Areas •••

Nome cientffico

Mikania cf. cynanchifolia H. et A. Mikania cf. dusenii Robin. Mikania cf. involucrata H. et A. Mikania sp.

Noticastrum calvatum (Baker) Cuatr. Noticastrum cf. sericeum (Less .) Phil. Pterocaulon angustifolium DC. Pterocaulon polypterum (DC.) Cabr. Pterocaulon polystachyum DC. Pterocaulon virgatum (L.) DC. Senecio bonariensis H. et A.

Senecio brasiliensis (Spreng.) Less. Senecio crassiflorus (Poir.) DC. Senecio leptolobus DC. Senecio cf. oligophyllus Baker Senecio selloi (Spreng.) DC. Solidago chilensis Meyen Soliva pterosperma (Juss.) Less. Spilanthes arnicoides DC. Stenachaenium campestre Baker Stenachaenium macrocephalum (DC.) Benth. et Hook.

Trixis stricta (Spreng.) Less. Vernonia brevifolia Less. Vernonia flexuosa Sims Vernonia megapotamica Spreng. Vernonia nudiflora Less. Vernonia platensis (Spreng.) Less. Vernonia sellowii Less.

Vernonia tweediana Baker CONVOLVULACEAE

Aniseia argentina (N.E.Brown) O'Donell Evolvulus sericeus S w.

Ipomoea grandifolia (Dammer) O'[)onell Ipomoea sp.

Merremia dissecta (Persoon) Hallier CRUCIFERAE

Lepidium aletes Macbr. CYPERACEAE

Bulbostylis capi/laris (L.) Kunth Cyperus corymbosus Rottb.

Cyperus entrerianus (Boeckl.) Barros Cyperus haspan L.

Cyperus incomp/us Kunth Cyperus lanceola/us Poir. Cyperus polys/achyos Rottb. Cyperus reflexus Vahl

Nome popular

(10)

Nome cientffico

Cyperus rotundus L.

Cyperus sesquiflorus (Torr.) Mattf. &

Kiikenth.

EleocluJris cf. bonariensis Nees. Eleocharis elata Boeckl.

EleocluJris nodulosa (Roth) Schult. EleocluJris cf. viridans Kiikenth. Rhynchospora cf. corymbosa (L.) Britt. Rhynchospora emaciata (Nees.) Boeckl. Rhynchospora cf. glauca Vahl Rhynchospora hieronymi Boeckl. Rhynchospora cf. rostrata Lindm. Rhynchospora tenuis Link Scleria hirtella Sw. EUPHORBIACEAE

AcalypluJ multicaulis MueH. Arg. Actinostemon concolor (Spreng.) MueH. Arg.

Croton dllsenii Croizat Euphorbia papil/osa St. Hil. Euphorbia selloi (KI. et Gke.) Boiss. Phyllanthus sellowianus MueH. Arg. Sapium glandulatum (VeIl.) Pax Sebastiania klotzschiana (MueH . Arg.) Muell. Arg.

Sebastiania schottiana (MueH. Arg.) MueH. Arg.

Sebastiania serrata Muell. Arg. FLACOURTIACEAE

Casearia silvestris Sw. GRAMINEAE

Agrostis montevidensis Spreng. ex Nees. Andropogon bicomis L.

Andropogon lateralis Nees. Andropogon seUoanus (Hack.) Hack. Andropogon ternatus (Spreng.) Nees. Aristida circinalis Lindm.

Aristida filifolia (Arech.) Herter Aristida jubata (Arech.) Herter Aristida laevis (Nees.) Kunth Avena barbata Pott ex Link Axonopus affinis Chase Axonopus argentinus Parodi Axonopus compressus (Sw.) PaJ. de Beauv.

Axonopus fissifolius (Raddi) Kuhlm.

AJ.onopus sp .

Nome popular

(11)

F loristica em Areas ...

Nome cientffico

Bambusa trinii Nees . Briza ealotheea (Trin.) Hack. Briza subaristata Lam .

Briza subaristata var. subaristata Lam. Cynodon daetylon (L.) Persoon Danthonia sp.

Eehinoehloa crusgal/i (L.) Pal. de Beauv.

Eleusine tristaehya (Lam.) Lam. Eragrostis airoides Nees. Eragrostis bahiensis (Schrad. ex Schult.) Schult.

Eragrostis hypnoides (Lam.) Britt. Eragrostis lugens Nees.

Eragrostis lugens Nees. var. glabrata Doell

Eragrostis neesii Trin. var. neesii Eragrostis neesii Trin. var. lindmanii (Hack .) Ekman.

Eragrostis plana Nees.

Erianthus cf. trinii (Hack.) Hack. Erioehloa punetata (L.) Desv. Hypogynium virga tum (Desv .) Dandy lehnanthus pallens (Sw.) Munro ex Benth.

lsehaemum minus Presl Luziola peruviana Gmel. Olyra mierantha H .B.K.

Oplismenus setarius (Lam.) Roem. &

Schultes

Panieum aquaticum Poir. Panieum grumosum Nees. Panicum helobium Mez ex Ekman. Panieum laxum Sw.

Panicum milioides Nees. Panieum ovuliferum Trin. Panicum prionitis Nees. Panicum stoloniferum ~oir.

Panicum trichanthum Nees.

Panicum sp.

Paspalum arenarium Schrad. Paspalum conjugatum Berg. Paspalum notatum Fluegge

Paspalum pauciciliatum (Parodi) Herter Paspalum paucifolium 1. Swallen Paspalum plieatulum Michx. Paspalum pumilum Nees .

Nome popular

taquar~u capim-trigo grama-paulista capim-arroz pe-<ie-galinha capim-as;u pasto-ilusiio macega-estaladeira capim-mimoso-<io-banhado

taquarinha; cresciume

(12)

Nome cientifico

Paspalum urvillei Steud . Paspalum vaginatum Sw. Phalaris sp .

Piptochaetium montevidense (Spreng.) Parodi

Pseudoechinolaena polystachya (H .BK.) O. Stapf

Rhynchelytrum repens (Willd.) Hubbard Rhynchoryza subulata (Ness.) Baill. Rottboellia selloana Hack.

Schizachyrium condensatum (H .BK.) Nees.

Schizachyrium microstachyum (Desv .) Ros.

Setaria geniculata (Lam.) Beauv. Stipa neesiana Trin . et Rupr. HYPOCRATEACEAE Pristimeria andina Miers HYPOXIDACEAE Hypoxis decumbens L.

ICACINACEAE

Citronela paniculata (Mart.) Howard:' IRIDACEA E

Cypella sp. Sisyrinchium sp. JUNCACEAE

Juncus cf. capillaceus Lam. Juncus cf. venturianus Castill6n

LABIATAE

Hyptis brevipes Poiteau Hyptis fasciculata ssp. fastigiata (Benth.) Harley

Hyptis cf. floribunda Briq. ex M icheli Hyptis lorentziana O . Hoffm . Peltodon longipes St. Hi!. Scutellaria platensis Spegaz. Scu tellaria racemosa Persoon LAURACEA E

Nectandra megapotamica (Spreng .) Mez Nectandra rigida (H.BK.) Nees . Ocotea puberula Nees .

Ocotea pulchella Nees . et Mart. ex Nees.

Nome popular

grama-rasteira

capim~abelo-de-porco

capim-gafanhoto capim-rabo-de-!agarto

capim-rabo-de-burro

capim-rabo-de-raposa flechilha-violacea

cabelo-de-porco

hortela-<lo-mato

canela-preta canela-amarela canela-guaica canela-Iageana

Campos

x. x x x

x

x

x x x x x

x

x x

x

x

x

x

x

x

x

x

F lorestas mata galeria

x

x

x

x

x x

capao

x

(13)

,

F lorfstica em Areas ...

Nome cientffico

Ocotea tristis (Nees. et Mart. ex Nees.) Nees.

LEGUMINOSAE Acacia bonariensis Gill.

Aeschynomene fa lcata (Porr.) DC. Aeschynomene sensitiva Sw. Apuleia leiocarpa (Vog.) Macbr. Caesalpinia rubicunda (Vog.) Benth. Calliandra tweediei Benth.

Cassia chamaecrista L. var. hypnotica (Veil.) N. Mattos

Cassia corymbosa Lam.

Colloea "Stenophyllo (H . & a.) Benth. Crotaloria hiloriana Benth.

Crotaloria sp.

Dalbergia variabilis Vog.

Desmanthus depressllS H. & B. ex WiJld. Desmodium adscendens (Sw.) DC. Desmodium incanum DC.

Enterolobium contortisiliquum (VeIl.) Morong

Erythrina crista-galli L. Infa uruguensis H. & A.

lonchocarpUJ

~D.

Lupinus lanatus Benth . Macroptilium sp .

Mimosa bimucronata (DC.) O. Ktze. Parapiptadenia rigida (Benth .) Brenan Sesbania punicea (Cav.) Bmth. Stylosanthes leiocarpa Vog. Stylosanthes montevidensis Vog. Trifolium riograndense Burk.

Zomin latifolia DC .

Zomin multinervosa Burk. ex Bacig.

Zomin reticulata Sm.

LENTffiULARIACEAE

Utricularia cf. erectiflora St. Hi!.

& Girard

Utricularia cf. obtusa Sw. Utricularia tricolor SI. Hi!.

LILIACEAE

Nothoscordum bonariense (Persoon) Beauv.

Nome popular

canela-miuda unha~e-gato corticeira griipia angiquinho topete~e-cardeal fedegoso quizo~e-cascav e l

rabo~e-macaco pega-pega pega-pega timbaliva; orelha~e-negro corticeira-do-banhatfo inga tremo~ maricii angico acii cia ~e-flores­ vermelhas

(14)

Nome cientffico

LOGANIACEAE

Strychnos brasiliensis (Spreng .) Mart .

LORANTHACEAE

Phrygilanthus acutifolius (R. & Pav.) Eich!.

LYTHRACEAE

Cuphea cf. aperta Koehne

Cuphea calophylLa Cham. et Schlecht. Cuphea can!wgenensis (Jacq.) Macbr. Cuphea ingrata Cham. et Schlecht. Cuphea linarioides Cham. et Schlecht. Cuphea cf. racemosa (L.) Spreng.

Heimia myrtifolia Cham. et Schlecht.

M A LPIGHIACEAE DicelLa nucifera Chodat Heteropteris cf. aenea Griseb. Janusia guaranitica (St. Hil.) Juss.

MALVACEAE

Abutilon grandifolium (Willd .) Sw. Hibiscus striatus Cay.

Pavonia sepium St. Hi!. Sida carpinifolia L .

Sida regnellii R.E. Fries Sida rhombifolia L.

Sida spinosa L.

Sida viarum St. Hi!. MELASTOMATACEAE Tibouchina sp.

MELIACEAE

Cabralea cangerana Said. Guarea macrophylla Vahl Trichilia clausseni C. DC.

Trichilia elegans A. Juss. MENISPERMACEAE Cissampelos pareira L.

MENYANTHACEAE

Nymphoides indica (L.) O . Ktze .

Nome popular esporao-<le-galo erva-<le-passarinho sete-sangrias-<lo-campo tupiticha; vassourinha guaxuma, alt6ia-bastarda cangerana pau-<le-arco catigua pau-<le-ervilha parreira-brava; abutua soldanela-d'agua Campos x x x x x x x x x x x x x x X x x Florestas mata galeria x x x x x

~

x x capao x x x x x x x x

~

~f

'/'/1

, ;

, J. I

I

(15)

F lorfstica em Areas ••• 115

Florestas

Nome cientffico Nome popular Campos mata

galeria capao

MORACEAE

Coussapoa schottii Miq. figueira; mata-pau x

Ficus luschnathiana (Miq.) Miq. x

Ficus organensis (Miq .) Miq. figueira-<le-folha- x x

miuda

Sorocea bonp/andii (Bail!.) Burger, cincho; canapicica-<le- x x

Lanjow & Boer folha-miUda

MYRSINACEAE

Rapanea lorentziana Mez capororoca; x

capororociio

Rapanea umbellota (Mart. ex A.DC.) capororoca; x

Mez peroba-<l'agua

MYRTACEAE

Blepharocalyx apicuLatus Berg cambuim x

Bfepharocalyx salicifolius (H.B.K.) Berg x

Blepharocalyx tweedlei (H. et A.) Berg pitangueira-<lo- x

banhado

Calyptranthes concinna DC. pintangueira-<lo-mato x x

Campomanesia rhombea Berg guabirobeira-<le- x

folha-miuda

Campomanesia xanthocarpa Berg guabirobeira-<le- ic

folha-grande

Eugenia emarginata Glaziou x

Eugenia gLaucescens Camb. x

Eugenia hlemalis Camb. guamirim-<le-folha- x

miuda

Eugenia mansoni Berg x

Eugenia pyriformis Camb. ovaia; uvaia; uvalha x

Eugenia schuchiana Berg x x

Eugenia speciosa Camb, x

Eugenia uniflora L. pitanga x

Eugenia uruguayensis Camb. var. batinga-vermelha x

uruguayensis

Eugenia uruguayensis Camb. var . opaca x

(Berg) Legr.

Eugenia vincaefolia Berg x

Gomidesia palustris (DC.) Legr. x x

Myrceugenia glaucescens (Camb.) Legr. x

et Kausel

Myrcia gLabra (Berg) Legr. uva-<le-facho x

Myrcia multiflora (Lam.) DC . uba, uva x

Myrciaria cuspidata Berg cambuim; cambuf x

Myrciaria tene/La (DC.) Berg camboimzinho; x x

cambuf

,

NYCT AGIN ACEAE

(16)

Florestas

Nome cientff"lco Nome popular Campos

mala

galeria cap80

ONAGRACEAE

Ludwigia sp . x x

ORCHIDACEAE

Campylocentrum aromaticum B. Rodr. x

Eurystyles sp. x

Galeandra beyrichii Rchb . f. x

Habenaria sp. x

Oncidium frimbriatum Lind!. x

Oncidium uniflorum Booth. x

OXALIDACEAE

Oxalis bipartita St. Hi!. ssp x

bipartita

Oxalis conorrhiza (Feuil16) Jacquin azedinha x

Oxalis cf. papilionacea Hoffmgg. x

Oxalis triangularis St. Hi!. ssp. x

triangularis

PALMAE

Bactris lindmanimuJ Drude ex Lindm. f. tucum x

Syagrus romanzojJimul (Scham.) Gia&fman geriva; x

coqueiro

P ASSIFLORACEAE

Passiflora cf. leptoclada Harms maracuja x

Passiflora misera H.BK. x x

Passiflo ra t enuifila Killip maracuja x

PHYTOLACCACEAE

Petiveria alliacea L. guine; erva-pipi x

Seguieria guaranitica Spegaz. cip6-limoeiro- x

do-mato PIPERACEAE

Peperomia blanda (Jacq.) H.BK. x

Peperomia catharinae Miq. ;{ x

PLANTAGINACEAE

Plantago myosurus Lam. tanchagem-miuda x

POLYGALACEAE

Polygala brasiliensis L. x

(17)

\...

F lorfstica ern Areas ••. 117

Florestas

Nome cientifico Nome popular Campos mata

capao galeria

POLYGONACEAE

Coccoloba sp. x

Polygonum puncta tum Ell. erva-de-bicho x x

Ruprechtia laxiflora Meissn. viraru x

POLYPODIACEAE

Microgramma squamulosa (Kaulf.) de la cipo-{;abeludo x x

Sota

Microgramma vacciniifolia (Langsd. & cipo-{;abeludo x x

Fisch.) de la Sota

Polypodium angustum (H .B . W.) Liebm. x x

Polypodium squalidum ".'ell. x x

Polypodium cf. hirsutissimum Raddi x

PONTEDERIACEAE

Eiclthomia azurea (Sw.) Kunth aguape x

Pontederia lanceolata Nutt. aguape x

PORTULACACEAE

Talinum paniculatllm (Jacq.) Gaertn. beldroega-grande x

PTERIDACEAE

Doryopteris mUltipart ita (Fee) Sehnem x x RHAMNACEAE

Gouania ulmiJolia H. & A. x

Scutia buxiJolia Reissek coronilha x

RANUNCULACEAE

Ranunculus flagelliJormis Smith botao-de-ouro; x

rainunculo-brasileiro RUBIACEAE

Borreria eryngioides Cham. et Schlecht. x

Borreria !astigiata (Griseb.) K. Schum. x

Borreria verticillata (L.) C.F.W. Mey. poaia-{;omprida x x

Cephalanthus glabratus (Spreng.) K. sarandi-branco x x

Schum.

Coccocypselum lanceolatum (R. & P.) x x

Pers.

Diodia alata Nees. & Mart. erva-de-lagarto x

Diodia brasiliensis Spreng. x

Diodia saponariiJolia (Cham. et Schlecht.) x

K. Schum.

Faramea marginata Cham x

Guettarda uruguensis Cham. et veludinho x

Schlecht.

Hedyoti.> salzmannii (DC.) Steud. x

(18)

Florestas

Nome cientffico Nome popular Campos mata

galeria capiio

Psychotria carthagenensis Jacq. x x

Psychotria leiocarpa Cham. et Schlecht. x x

Randia armata (Sw.) DC . limoeiro-do-mato x x

Relbunium catarinensis Ehrend x

Richardia brasiliensis Gomez x

Richardia grandiflora (Cham. et' x

Schlecht.) Steud .

Richardia humistrata (Cham. et x

Schlecht.) Steud. RUTACEAE

Zanthoxylum hyemale St. Hi!. coentrilho x

Zanthoxylum rhoifolium Lam. mamica-de-cadela x

SALICACEAE

Salix humboldtiana Willd. salgueiro x x

SAPINDACEAE

Allophyllus edulis (St. Hi!.) Radlk. chal-chal; x

fruto-de-pombo

Allophyllus guaraniticus (St. Hi!.) chal-chal; x x

Radlk. vacunzeiro

Cupania vernalis Camb. camboata-vermelho x x

Matayba elaeagnoides Radlk. camboata-branco x

Paullinia elegans Camb. cip6-timb6 ; x

olho-de-boneca

Serjania laruotteana Camb. cip6-timb6 x

Serjania cf. multiflora Camb. x

Thinouia repanda Radlk. x

SAPOTACEAE

Chrysophyllum marginatum (H. & A.) aguaf-vermclho x

Radlk. var. marginatum

Pouteria gardnerana (A. DC.) Radlk. mata~lho x x

Pouteria salicifolia (Spreng.) Radlk. sarandi-mata~lho x

SCHIZAEACEAE

Anemia phyllitidis (L.) Sw. avenca-de-espiga x

SCROPHULAR.IACEAE

Linaria texana Scheele x

Mecardonia tenella (Cham. et Schlecht.) bacopa x

Pennell var . tene/la

Scoparia dulcis L. tupi .. aba; vassourinha x

SIMAROUBACEAE

Picramnia parvifolia Engler pau-amargo x

SMILACACEAE

(19)

Florfstica em Areas ...

Nome cientffico

SOLANACEAE

Capsicum flexuosum Sendtn.

Petunia ovalifolia Miers Petunia integrifola (Hook.) Schinz & Theil.

Solanum diflorum Veil.

Solanum inaequale Veil.

Solanum cf. inodorum Veil.

Solanum reflexum Schrank

Solanum sanctae-catharinae Dunal Solanum sisymbriifolium Lam.

Solanum sp. STERCULIACEAE

Byttneria urticifolia K. Schum. SYMPLOCACEAE

Symplocos uniflora (Pohl) Benth.

THYMELAEACEAE

Daphnopsis racemosa Griseb. TILIACEAE

Luehea divaricata Mart.

Triumfetta !p.

TURNERACEAE

Piriqueta selloi Urban

Turnera sp.

ULMACEAE

Celtis tala Gill. ex Planch. UMBELLIFERAE

Apium leptophyllum (pers.) F . Muell.

CentelLa asiatica (L.) Urban

Eryngium cilia tum Cham. et Schlecht.

Eryngium cf. ebumeum Dene.

Eryngium harridum Malme Eryngium pandanifolium Cham. et Schlecht.

Hydrocotyle leucocephaLa Cham. et Schlecht.

VERBENACEAE

Glandularia peruviana (L.) Small

Stachytarpheta cayennensis (L.C.Rich.) Vahl

Nome popular

pimenta-braba

(20)

Nome cientffico Nome popular

Verbena litoralis H .BK. ervao(Jo-pai-Caetano

Vitex megapotamica (SpreIlg .) Moldenke taruma VIOLACEAE

Hybuntlws sp. XYRIDACEAE

Xyris jllpicai ~.C. Rich. var. jupicai

Conclusoes

Campos

x

x x

Florestas

mata

galeria

x

capao

Pode-se observar que a cobertura vegetal da area foi sensivelmente alterada pela utiliza~iio do solo com culturas cfclicas ou permanentes, alem do pastoreio sobre os campos, assim como pela extra~iio de essencias mais valiosas dos capoes e matas galeria.

Face a pequena area ocupada, ainda, por florestas e a ocorrencia de enchen-tes peri6dicas, e necessario que a vegeta~iio florestal seja mantida, conside-rando-se a sua importancia na conten~iio da erosiio das margens dos rios e arroios.

Em termos floristicos, a vegeta~iio florestal da area estudada faria parte da Floresta Estacional Decidual Aluvial (KLEIN 1983) que reveste as ymcas e terra~os aluviais da Bacia do Jacui e seus afluentes, sendo maior 0 contingente de esp6cies da Floresta Subtropical do Alto Uruguai, tendo-se constatado, tam-bern, a ocorrencia de elementos caracterfsticos da Floresta Pluvial da Encosta Athintica segundo KLEIN (1983), como Ficus organensis. Myrcia glabra, Nectan-dra rigida. Psychotria carthagenensis, Coussapoa schottii. Faramea marginata e Bactris lindmaniana. Tambem sao elementos dessa Floresta, (WINKLER, 1980)

os epifitos: Tillandsia gemini flora e T. stricta, enquanto que Bilbergia zebrina e representante da Floresta Pluvial Subtropical.

Agradecimen tos

(21)

F lorfstica em Areas .•. 121

Re fen! ncias B ibliografic as

BR A SI L. Min isterio da Agricultura & Rio Grande do SuI. Secretaria da Agric ultura. 1970.

Levan tamento de recon hec imento dos solos do Es tado do R io G rande do S ui . Porto A legre. Imapa. Escala 1 :750.000 .

F U NDA(AO ZOOB OTA NIC A DO RIO GRANDE DO S U L . Museu de Ciencias Naturais . 1981 . Estudo de alllo-ecologia e bioindicado res de Polu ir;iio v ;""ando a p reservar;iio das condir;oes ambiellta L5 na area do Ilf 1'610 Petroqu [mico ; relatbrio lecnico. Porto A legre.

IN CRA. 1972. Geomo rfologia - R io Grande do Sui. Rio de Janeir o . I NCR A/II CA. Escala

1:100.000.

I NCR A. 1973. Levantamento e avalitu;iio de recursos lIatu ra i5 s6cio-econo micos e institucionai5 do R io Grarule do Std. BrasfI ia. v. 2.

KLEIN. R.M . 198 3. Aspectos fitofisionomicos da F loresta Estac ional na [ralda da Serra Geral

(R S). In : CONGR ESS O N ACION A L DE BOTANICA . 34.'. Porto Alegre. 1983. A na i5 .. ..

v.I . p.73-1I 0 .

KOEP PEN. W. 1948 . Climato logia: con un estudio de los climas de La tierra. Mexico. Fondo de Cu ltura Economico . 478p .

LINDMAN. C .A.M. 1906. A vegetar;iio no R io G rande do Sui . Porto A legre . Liv . Universal. 356p .• il.

MO TTA. F. S. 1951. Estudos do clima do Rio Gran de do Su i segundo Sistema de W. Koeppen . R ev . bras. geogr. : 13(2): 107-16 .

RA MBO . B. 1956. A jisionomia do R io G rande do Sui. 2 .ed. rev. P orto Alegre . Selbach. 456p . (Jesuitas no Sui do Brasil . 6).

SAI NT-HILAIRE . A. de. 1939 . Viagem ao R io G rande do SuE (1820-1821) . Sao Paulo. Ed. Nacional . 4Op . (Brasiliana. Serie 5).

WINKLER, S. 1980. Ursachen der Verbreitungsmuster einiger Bromeliaceae in R io Grande do

Imagem

FIGURA  1  - Mapa  da  area  de  estudo  com  os  pontos  de  coleta.

Referências

Documentos relacionados

Quando analisamos todo o histórico da construção do que seria a função da segurança pública, baseados na prevenção do risco, tendo o risco em um Estado governamentalizado

No presente trabalho, o objetivo foi avaliar o efeito de diferentes dietas a base de silagem de cana-de-açúcar e polpa de citrus na composição centesimal (proteína, umidade, gordura

Table 1 Results of mortality observed in the different experimentally challenged groups according to fish species, infection route and dosage, as well as the bacterial load in

Avaliação de Desempenho Coordenação de Capacitação e Qualificação Gestão do Conhecimento Função Gratificada Instituição Federal de Ensino, 47; Instituições Federais de

A classificação das espécies em extinção feita pela IUCN pode ser feita usando qualquer um dos cinco critérios possíveis: Declínio Populacional, Extensão de Ocorrência, Área

2009 Bonini et al Caracterizar os profissionais de enfermagem de um centro de terapia intensiva que sofre- ram acidentes ocupacionais com material biológico Estudo

Francisco elevou o relógio da cidade e o da aldeia à categoria de administradores do tempo, tanto colectivo como individual, porque o conhecimento que foram ganhando da vida social

Durafiber® Ag é um curativo antimicrobiano efetivo, que é indicado para promover um ambiente úmido na ferida para ser utilizado no tratamento de feridas de