• Nenhum resultado encontrado

Descrição de duas espécies novas de Neoplasta (Coquillett) (Diptera, Empididae, Hemerodromiinae) do pico da Neblina, Amazonas, Brasil.

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2017

Share "Descrição de duas espécies novas de Neoplasta (Coquillett) (Diptera, Empididae, Hemerodromiinae) do pico da Neblina, Amazonas, Brasil."

Copied!
6
0
0

Texto

(1)

D E S C R I Ç Ã O DE DUAS ESPÉCIES NOVAS DEzyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA Neoplasta (COQUILLETT) (DIPTERA, EMPIDIDAE, HEMERODROMIINAE) DO PICO DA NEBLINA, AMAZONAS, BRASIL

José Albertino RAFAEL1 , 2

RESUMOzyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA — Duas espécies dezyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA Neoplasta Coquillett são descritas do Pico da Neblina, Brasil: N. neblina, sp. nov. e N. fregapanii, sp. nov.

Palavras-chave: Amazônia, Diptera, Empididae, Hemerodromiinae, Neoplasta

D e s c r i p t i o n of Two N e w S p e c i e s of Neoplasta C o q u i l l e t t ( D i p t e r a , E m p i d i d a e , Hemerodromiinae) from Pico da Neblina, Amazonas, Brazil.

ABSTRACT — Two new species of Neoplasta Coquillett are described from Pico da Neblina, Brazil: N. neblina, sp. nov. and N. fregapanii, sp. nov.

Key-words: Amazon Basin, Diptera, Empididae, Hemerodromiinae, Neoplasta

1

Instituto Nacional de Pesquisas da Amazônia-INPA, Coordenação de Pesquisas em Entomologia, Caixa Postal 478, 69011-970, Manaus, Amazonas, Brasil. Email: jarafael@inpa.gov.br

2

Bolsista do CNPq.

INTRODUÇÃO

Os a d u l t o s de Neoplasia Coquillett diferenciam-se dos demais hemerodromiíneos por apresentarem as pernas raptoriais anteriores pouco d i f e r e n c i a d a s para a p r e e n s ã o das presas. O fêmur anterior é delgado, p o u c o m a i s v o l u m o s o q u e os posteriores, contrastando com outros gêneros da subfamília que apresentam o fêmur a n t e r i o r n o t a v e l m e n t e intumescido. Fêmur anterior pouco mais comprido do que a tíbia anterior, esta não possui cerdas espiniformes ao longo da face ventral nem a cerda api-cal, ventral, mais forte, característica de outros gêneros. Todos tarsômeros 1 mais compridos que os demais. Veias M, e M2 com p o n t o s de o r i g e m

s e p a r a d o s (sésseis). M a c h o s com tergito 8 reduzido, estreito, separado do e s t e r n i t o 8, este b a s t a n t e desenvolvido; machos e fêmeas com

segmentos abdominais pré-genitais d e s e s c l e r o t i n i z a d o s , g e r a l m e n t e retraídos pela desidratação.

Neoplasia o c o r r e no N o v o Mundo com 12 espécies neárticas revisadas por MacDonald & Turner (1993) e 21 espécies neotropicais catalogadas por Smith (1967). As e s p é c i e s d e s c r i t a s a b a i x o são os primeiros registros para a Amazônia.

MATERIAL Ε MÉTODOS

O material foi coletado com armadilha Malaise montada sobre igarapé num platô a 2030 metros no maciço do Pico da Neblina.

A terminologia segue McAlpine ( 1 9 8 1 ) , e x c e t o para a t e r m i n á l i a masculina que segue Sinclair et al. (1994) e Cumming et al. (1995) e para a t e r m i n á l i a feminina que segue Sinclair (1994).

(2)

em ácido lático à quente e examinadas em lâmina escavada com glicerina (Cumming, 1992). Ilustrações foram feitas em microscópio estereoscópico Wild M8 e em microscópio composto Leica DM LS, ambos equipados com câmara clara. As escalas foram obtidas através da projeção da imagem de uma l â m i n a m i c r o m é t r i c a a t r a v é s da câmara clara. As partes desprendidas foram acondicionados em tubinhos plásticos (microvials) com glicerina e alfinetados através da cortiça junto ao espécime.

Em "Material e x a m i n a d o " as i n f o r m a ç õ e s entre c o l c h e t e s [] completam dados das etiquetas. Dados de cada etiqueta estão contidos entre aspas (""). Dados entre etiquetas estão

separados por barra (/). zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA

Neoplasia neblina,zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA sp. nov. (Figs. 1-9)

Descrição (macho): Compri-mento do corpo: 2,3 — 2,7 mm; da asa: 2,6 - 3,1 mm. Cabeça. Olho com reflexo e s v e r d e a d o , i r i d e s c e n t e . Facetas anteriores maiores logo abaixo da antena. Fronte, face e pós-crânio pretos, brilhantes com pruinosidade cinza na fronte, face e metade inferior do pós-crânio numa faixa estreita atrás do olho. Fronte quase da largura do t u b é r c u l o ocelar com c e r d a s diminutas. Face com cerdas distintas quase contígua medianamente. Pós-crânio com pruína cinza esparsa e cerdas claras. Antena curta, amarela; flagelo agudo com cerdas pequenas, distintas. Probóscide curta, amarela. Tórax preto, brilhante com esparsa pruinosidade cinza. Cerdas diminutas exceto por uma notopleural, uma

pós-alar e o par escutelar levemente mais longas. Pernas brilhantes, amarelas, exceto fêmur posterior marrom-claro medianamente e tarsômeros distais marrons. Fêmur anterior levemente mais volumoso que os posteriores, com 3-4 cerdas â n t e r o - v e n t r a i s e póstero-ventrais basais mais fortes e mais longas e série de c e r d a s e s p i n i f o r m e s v e n t r a i s c u r t a s destacando-se uma cerda mediana mais forte. Fêmur médio com série de cerdas â n t e r o v e n t r a i s e p ó s t e r o -ventrais mais longas na metade basal. Asa (Fig. 1) hialina. Halter amarelo-claro.

(3)

Forquilha genital como na Fig. 9. zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA Material examinado: BRASIL,

Amazonas, S[anta] Izabel [do] R[io] Negro, Pico da Neblina, 8-12.x. 1990" / " 2 0 3 0 m, A r m [ a d i l h a ] M a l a i s e , J.A.Rafael & J.Vidal". Holótipo ma-cho (INPA), 7 parátipos mama-chos (5 INPA, 2 MZSP), 4 parátipos fêmeas (3 INPA, 1 MZSP).

Etimologia: O nome específico é um aposto referente à localidade de

coleta, Pico da Neblina. zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA

Neoplasia fregapanii, sp.nov. (Figs. 10-17)

Descrição (macho): Compri-mento do corpo: 2,2 — 2,6 mm; da asa: 2,6 - 3,0 mm. Muito semelhante à espécie anterior, exceto: par de cerda escutelar ausente; fêmur anterior sem cerda mediana mais forte na série ven-tral de cerdas espiniformes; fêmur posterior com mancha marrom-clara i n c o n s p í c u a m e d i a n a m e n t e ; tíbia m é d i a com p e q u e n a s cerdas espiniformes ventrais na extremidade distai; abdômen amarelo a marrom-claro. Asa (Fig. 10) hialina. Halter amarelo-claro. Abdômen. Segmentos p r é g e n i t a i s a m a r e l o s a m a r r o m -claros, desesclerotinizados e retraídos pela desidratação. Terminália (Figs

11-12). Tergito 8 (Fig. 11) estreito em forma de arco. Esternito 8 grande. Cerco (Fig. 11) grande com pequena d o b r a na p a r e d e interna m a i s esclerotinizada e cerdas espiniformes curtas na face interna. Hipândrio (Fig.

12) de ápice estreito com diminutas cerdas distalmente, membranoso ven-tral-mente, exceto no ápice. Epândrio pequeno, suboval. Surstilo distinto. Gonóstilos (Fig. 12) separados, curtos.

Falo mais largo distalmente.

Fêmea: Comprimento do corpo: 2,6 - 2,9 mm; da asa: 2,6 — 3,0 mm. Idêntica ao macho.

T e r m i n á l i a ( F i g s . 13-17) . Tergito 7 (Fig. 13) p a r c i a l m e n t e d e s e s c l e r o t i n i z a d o . E s t e r n i t o 7 esclerotinizado. Tergito 8 (Fig. 14) alongado com pequena fenda distai. Cerco projetado sob o tergito 10. Esternito 8 como na Fig. 15. Esternito

10 (Fig. 16) em forma de V invertido. Forquilha genital como na Fig. 17.

Material examinado: "BRASIL, Amazonas, S[anta] Izabel [do] R[io] Ne-gro, Pico da Neblina, 8-12.x. 1990" / "2030 m, Arm[adilha] Malaise, J.A.Rafael & J.Vidal". Holótipo macho (INPA), 4 parátipos machos (2 INPA, 2 MZSP), 3 parátipos fêmeas (2 INPA, 1 MZSP).

Etimologia: O nome específico h o m e n a g e i a um dos l í d e r e s da excursão ao Pico da Neblina em 1990, C o r o n e l Gélio A u g u s t o B a r b o s a Fregapani,.

AGRADECIMENTOS

À Força Aérea Brasileira e Exército Brasileiro pelo apoio no t r a n s p o r t e e l o g í s t i c o d u r a n t e a excursão ao Pico da Neblina e Morro dos 6 Lagos, no extremo norte do Brasil, realizada em 1990. Ao técnico João Ferreira Vidal pelo auxílio nas coletas de campo.

Bibliografia citada

d i m m i n g , J.M. 1992. Lactic acid as an agent

for macerating Diptera specimens.zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA Fly times 8:7.

Cumming, J.M; B.J. Sinclair.; & D.M. Wood 1995. Homology and phylogenetic

impli-cations of male genitalia in Diptera — zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA

(4)

Figuras 1-9.zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA Neoplasia neblina,zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA sp. nov.: 1-4 parátipo macho, 5-9 parátipo fêmea. 1, asa; 2, terminália, v. lat.; 3 , terminália, v.d.; 4, hipândrio, falo e gonóstilo, v. lat.; 5, terminália, v.

(5)

Figuras 10-17.zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA Neoplasia fregapanii,zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA sp. nov.: 10-12 parátipo macho, 13-17 parátipo fêmea. 10, asa; 11, terminália, v. lat.; 12, hipândrio, falo e gonóstilo, v. lat.; 13, terminália, v. lat.; 14,

tergito 8, tergito 10 e cerco, v. d.; 15, esternito 8, v. v.; 16, esternito 10, v.v.; 17, forquilha genital, v.v. Abreviaturas: ej ap = apódema ejaculador, go = gonóstilo, su = surstilo. Escalas: Fig. 10 = 0,5. mm; figs. 11-15 na mesma escala = 0,1 mm; figs 16-17 na mesma escala = 0,1

mm. zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA

(6)

Eremoneura.zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA Ent. scand. 26:120-151. MacDonald, J.F. & W.J. Turner 1993. Review

of the genus Neoplasia Coquillett of A m e r i c a N o r t h of M e x i c o ( D i p t e r a ; E m p i d i d a e ; H e m e r o d r o m i i n a e ) . Proc. Eniomol. Soc. Wash. 95(3):351-376.

McAlpine, J.F. 1981. Morphology and termi-nology — adults, pp:9-63. In: Manual of Nearctic Diptera, vol. 1. McAlpine, J.F. et al. Eds. M o n o g r a p h nr 2 7 , Reserach Branch, Agriculture Canada.

Sinclair, B.J. 1994. Revision of Nearctic spe-cies of Trichoclinocera Collin (Diptera: E m p i d i d a e ; C l i n o c e r i n a e ) . Can. Ent. 126:1007-1059.

Sinclair, B.J.; J.M.Cumming & D.M. Wood 194. Homology and phylogenetic implica-tions of male genitalia in Diptera — Lower Brachycera. Ent. scand. 24:407-432 Smith, K.G.V. 1967. Family Empididae. In: A

catalogue of the Diptera of the Americas South of the United States. Museu de Zoologia, Universidade de São Paulo, 39,

pp:l-67. São Paulo, Brasil. zyxwvutsrqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA

Referências

Documentos relacionados

Diante disso, o projeto de pesquisa que está em andamento, se volta para o estudo de como ocorre a prática educativa em saúde e o processo de educação no trabalho, levando em

[r]

Na experiência em análise, os professores não tiveram formação para tal mudança e foram experimentando e construindo, a seu modo, uma escola de tempo

No primeiro capítulo, faço um levantamento das narrativas que territorializam os índios e suas línguas na América, gerando uma geografia do simbólico. Há uma vasta

More importantly, we also needed the football clubs financial data such as the debt ratio, total liabilities, total financial debt, medium and long term

Durante os nove meses de estágio trabalhei maioritariamente no projeto do novo estudo hospitalar, juntamente com a equipa do Project Management Office Hospitalar

resumo Com este trabalho pretendemos recolher e analisar as representações dos formandos da escola de formação de professores, Instituto Pedagógico (IP) sobre o

Para esse trabalho foram compilados dados de diversas fontes: Gastos com saúde (Organização Mundial da Saúde); Gastos tributários com saúde incluindo Bases efetivas (Receita