TÜRKİYE’DEKİ “HAYAT BİLGİSİ” İLE SİNGAPUR’DAKİ “VATANDAŞLIK VE AHLAK EĞİTİMİ” DERSLERİNİN
DEĞERLER EĞİTİMİ BAĞLAMINDA KARŞILAŞTIRILMASI*
Cihat YAġAROĞLU**
ÖZET
Her problem, yeni bir çözüm arayışına yöneltmekte, yeni bir öğrenme sürecini başlatmaktadır. Günümüz toplumlarında yaşanan bireysel ve toplumsal nitelikli sorunlar, sadece akademik anlamda değil aynı zamanda ahlaki anlamda da nitelikli bireyler yetiştirme vb. ihtiyaçlar ailelerin ve eğitimcilerin dikkatini değerler eğitimine çekmiştir. Son yıllarda ülkemizde değerler eğitimine olan ilgi de artmış, bu ilgi 2010 yılında yayınlanan İlk Ders Genelgesi ile resmi bir hal almıştır. İster ailede, ister okulda olsun pek çok kişi topluma faydalı bireyler haline gelmeleri için çocukların ahlaki anlamda da eğitilmeleri konusunda hemfikirdirler. Bu eğitim farklı şekillerde yapılmakta ise de en uygun olanı, planlanmış olması ve ders programlarında değerler eğitimine vurguların yapılarak çeşitli şekillerde programlarda yer almasıdır. Ayrıca değerler eğitimi ile ilgili yapılan akademik çalışmalara farklı bakış açılarıyla da bakılmalı ve farklı alanlarda da çalışmalar yürütülmelidir. Bu bağlamda uluslararası sınavlarda (TIMSS, PIRLS) başarılar yakalamış olan ülkelerin değerler eğitimi uygulamalarına bakmakta yarar vardır. Bu çalışma, Singapur eğitim sisteminde ilköğretimde okutulmakta olan Vatandaşlık ve Ahlak Eğitimi dersi ile Türkiye Milli Eğitim Sisteminde okutulmakta olan Hayat Bilgisi dersini değerler eğitimi bağlamında karşılaştırmayı amaçlamaktadır. İki ders karşılaştırıldığında; Singapur’da değerlerin ayrı bir ders olarak okutulduğu ama Türkiye’de değerler eğitiminin pek çok ders içeriğine serpiştirildiği görülmektedir. Öğretim programlarının öğeleri (kazanımlar, öğrenme – öğretme süreci vb.) incelendiğinde de pek çok benzer noktaların bulunduğu görülmektedir. Bu çalışmanın, eğitimciler, program geliştirme uzmanları başta olmak üzere değerler eğitimi ile ilgilenen herkese faydalı olacağı umulmaktadır.
Anahtar Kelimeler: hayat bilgisi, karşılaştırmalı değerler eğitimi,
vatandaşlık ve ahlak eğitimi, değerler eğitimi
THE COMPARISON OF "LIFE SCIENCE" IN TURKEY TO "CITIZENSHIP AND MORAL EDUCATION" IN SINGAPORE
INTHE CONTEXT OFVALUES EDUCATION
ABSTRACT
Each problem tends to search for a new solution, initiates a new learning process. Qualified individual and social problems in contemporary societies, not only in the academic domain, but also in the moral domain has attracted the attention of both parents and educators to values education of qualified individuals training and so on needs. In recent years, an interest in values education has increased in our country, this interest has become official with the first course in an circularissued in 2010. Whether in the family or at school, in order to become a useful individual to society, many people are agree about that the children should take moral education. Although this training is carried out in different ways, the most appropriate one is to be planned and should be included in curriculat hat highlights values education performed in various ways in programs. Besides, in the academic studies done on values education, different perspectives should be seen and studies should be carried out in different areas. In this context, it is useful to look at the applications of values education of the countries that caught achievements at international tests (TIMSS, PIRLS). This study aims to compare the Citizenship and Moral Education that taught in primary schools in Singapore education system to the Life Science course that taught in the National Education System of Turkey in the context of values education. While comparing the two courses, it is seen that the values are taught as a separate subject in Singapore, but it is interspersed with in a lot of courses content in Turkey. But while the elements of training programs (benefits, learning – teaching process, and so on) are being examined, it is seen that a lot of points are similar. This study is mainly expected to be useful to educators, curriculum development experts and anyone interested in values education.
Key Words: life science, comparativevalueseducation, civicsand moral education, valueseducation
Giriş
Problemi, öğrenme için yeni bir fırsat olarak değerlendirebiliriz. Çünkü problemin tespiti, çözüm önerilerinin üretilmesi, denenmesi ve çözüme kavuĢturulmasıyla yeni Ģeyler ortaya konulmuĢ ve yeni Ģeyler öğrenilmiĢ olur. Günümüzde dünyanın her tarafında yaĢanan bireysel ve toplumsal nitelikli ahlaki sorunlar da çözülmeyi bekleyen problemlerdir. Bu problemlerin çözümü için pratikte üretilen çözümlerden birisinin de değerler eğitimi olduğu söylenebilir.
Değer eğitiminde bugüne kadar değer gerçekleĢtirme, karakter eğitimi, vatandaĢlık eğitimi ve ahlak eğitimi olmak üzere dört önemli hareketten bahsedilebilir. Bu yaklaĢımlar iki farklı amaca vurgu yapmaktadır. Birincisi bireyin kendi değerlerinin farkına varması için ona fırsatlar sunmak; ikincisi ise bireyin değer eğitimi sayesinde kendisine ve topluma faydalı bireyler olarak yetiĢmesini sağlamaktır (AkbaĢ, 2007).
önemlidir. Erdemler, hemen hemen her toplumda ulaĢılmaya çalıĢılan yüce değerler olarak bilinir. Toplumsal düzen için sadece yasalara değil, ortak değerlerin, görenek ve geleneklerin birleĢtirici gücüne de ihtiyaç vardır. BaĢka bir deyiĢle, insancıl değerler olmadan toplum çarkı dönmez. Değerler ise yasa zoru ile benimsetilemez (Yörükoğlu, 1998). Yasa zoru ile benimsetilemeyecek olan insani değerler, eğitim yolu ile insanlara kazandırılabilir.
Ahlak alanında eğitim hata kaldırmaz. Neredeyse herkes bu fikirdedir ve böyle olmasını da ister. Çoğu kimse, toplumdaki çocukların daha az saldırgan, az zarar veren, daha az bencil, daha adil, daha iyiliksever olma sürecinde çocuklara rehberlik edilmesini ister. Kimileri, ahlak alanındaki eğitimin okullarda değil, ailede ya da dinî kurumlarda yapılması gerektiğini öne sürmektelerse de nerede yapılırsa yapılsın çocukları ahlaklı yetiĢtirmek genellikle güzel bir iĢ, bir zaruret ve bir erdem olarak anlamlandırılır(Nucci, 2001). Bir erdem veya bir gereklilik olarak görülen değerler eğitimi, çeĢitli Ģekillerde yürütülmeli ve öğrencilerin sağlam karakter sahibi olmaları için çaba harcanmalıdır.
Eğitim, bir davranıĢ değiĢtirme sürecidir. Eğitim açısından davranıĢ, üç davranıĢ alanı olarak ele alınır. BiliĢsel davranıĢlar zihin ileduyuĢsal davranıĢlar kalp/gönül ile ve psikomotor davranıĢlar da bedenle iliĢkilendirilir. Bu alanlar birbirleri ile yakından iliĢkilidir. Örneğin hafızasından Türkiye haritasınıçizmeyi öğrenen bir kiĢi, aynı zamanda onunla ilgili bir dizi kuralı da bilir; aynı zamanda harita çizmekten hoĢlanabilir ya da nefret edebilir; haritayı çizmek için bedensel bir etkinlik gösterebilir. Dolayısıyla bu alanlar hep iç içedir. Eğitim programları incelendiğinde her ne kadar duyuĢsal hedefler bulunsa da eğitim aslında biliĢsel hedeflere vurgu yapmaktadır. Özellikle altmıĢlardan sonra eğitimin bilgi verici rolü artmıĢtır. Oysaki yaĢadığımız dünyada sadece çok bilen bireylere değil, daha ahlaki ve insani değerlere sahip bireylere ihtiyaç vardır (Bacanlı, 1999; Bacanlı, 2007; Sönmez, 2001; ġiĢman, 2010).
Değerlerin eğitim programlarında ne ölçüde yer aldığı bilinmelidir. PlanlanmıĢ eğitim etkinliklerinde değerlere ne kadar sistemli olarak yer veriliyorsa eğitim sisteminde değerlere o kadar önem verildiği söylenebilir. Genel anlamda eğitim programları incelendiğinde bazı programlarda “Konu alanıyaklaĢımı” ile duyuĢsal eğitimin tamamen programda göz ardı edilmesiyle duyuĢsaleğitim gizli müfredata itilir. “Sosyal problemler yaklaĢımı” ile sosyal problemler ve sorunlar programa alınır ve böylece duyuĢsal eğitim, programların bir parçasıhaline gelir. Okulun sosyal iĢlevi açısından “sosyal problemler yaklaĢımı” dahauygun görünmektedir (Beane, 1990; Akt. Bacanlı, 1999:10). Dolayısıyla farklı yaklaĢımlar, duyuĢsal öğrenmeleri farklı Ģekillerde ele alabilmektedirler. DuyuĢsal öğrenmeleri en az biliĢsel alan öğrenmeleri kadar önemsendiğinde ve programlarda bu dağılım dengeli olarak yapıldığında değerler eğitiminin daha da etkili olacağı söylenebilir.
Singapur Eğitim Sistemi
Singapur Eğitim Sisteminde öğrenciler beĢ aĢamalıeğitim sisteminden geçmelidirler. 4-6 yaĢ arası okulöncesi dönem, 7-12 yaĢları arası ilkokul, 13-16 yaĢ arası ortaokul ve 17-19yaĢlar arası lise eğitimi sürmektedir. Liseden sonra iĢ hayatına doğrudan atılanlar için Sürekli Eğitim devam etmekte ise de 20-23 yaĢları arasında üniversite eğitimi yer almaktadır. Eğitim sisteminde en dikkat çeken özelliklerinden birisi de oldukça esnek olan programlar ve farklı türdeki okullar olmaktadır (OurEducationSystem, n.d.). Ġlköğretim 6 yıl olup okula baĢlama yaĢı 7’dir. Ġlk dört senesi Temel AĢama, 5 ve 6. sınıflar ise Uyum AĢaması olarak adlandırılmaktadır. Altıncı yılın sonunda öğrenciler Ġlköğretim Bitirme Sınavlarına (Primary School LeavingExamination) girerek akademik baĢarılarına göre bir ortaokula yerleĢirler (Education in Singapore, n.d.).
Singapur eğitim sisteminde temel amaç öğrencilerin kendi yeteneklerinin keĢfetmeleri, sahip oldukları potansiyeli fark etmeleri, hayatları boyunca öğrenmeye karĢı bir istek,bir tutku uyandırmaya yardımcı olmaktır. Singapur eğitim sisteminin güçlü yanları arasında ikili dil politikası, geniĢ tabanlı ve bütüncül öğrenme vurgusu, öğretmen kalitesi ve eğitime teknolojinin uyarlanmasına odaklanması sayılabilir. Aynı zamanda okulların toplum ve veli ile yakın çalıĢmalar içinde olması da ayrı bir avantaj olarak değerlendirilebilir(Education in Singapore, n.d.).
Bütüncül eğitim, öğrencilerin 21. yüzyıla uygun yeteneklerini;değer, karakter ve yetkinliklerini kalıcı bir Ģekilde geliĢtirmeyi amaçlamaktadır. Okullar sadece biliĢsel açıdan değil, aynı zamanda fiziksel, estetik, ahlaki ve sosyal-duygusal açıdan da zengin öğrenme fırsatları sunmaktadır. Öğrencilere sunulan zengin öğrenme içerikleri, yetenek alanlarına göre yönlendirmeler, zenginleĢtirilmiĢ müfredatlar sayesinde öğrencilerin daha nitelikli olması ve hızlı değiĢen dünyada yaratıcılık, güven, Ģefkat gibi temel olan değerlerinin geliĢtirilmesine yardımcı olmaktadır. Aynı zamanda saygı, sorumluluk, dürüstlük, bakım ve uyum gibi çok ırklı ve çok kültürlü bir toplumda uyum sağlayıcı ve birleĢtiricilik açısından önemli olan değerleri de öğrencilerin kazanmaları sağlanır(Education in Singapore, n.d.).
Singapur Eğitim Sistemi İlköğretim Kademesinde Değerler Eğitimi
Değerler eğitimi; ahlak bilgisi, vatandaĢlık, çok kültürlülük ve çevre eğitimini içermektedir. Singapur’un ahlaki eğitim için belirlediği politikası ve geliĢtirdiği stratejiler karmaĢık, kültürlerarası, tarihi deneyimlerinin ya da politik ve ideolojik farklılıkların bir yansımasıdır. Singapur gibi çok uluslu, çok dilli ve çok inançlı toplumlarda vatandaĢlık ve ahlak eğitiminin doğası konusunda canlı tartıĢmalar bulunmaktadır. Singapur’da okullarda değerler eğitiminin geliĢtirilmesi için asıl ivmeyi vatandaĢlık eğitimi sağlamaktadır (Ai, 1998;Lin, 2010; Maosen, Taylor, &Shaogang, 2004).
Singapur eğitim sisteminde okula giden öğrencilerin aynı zamanda sağlam bir ahlaki karakter sahibi olarak yetiĢmesi de arzulanan eğitim çıktısı olarak belirlenmiĢtir. Bu bağlamda bireye sorumluluk yüklenmekte ve bu sorumluluğunu bilmesini de yine arzulanan eğitim çıktısı olarak ifade etmektedir. Buna göre ilkokulu bitiren bir öğrencinin doğruyu yanlıĢtan ayırma, kendi geliĢiminin zayıf ve güçlü yanlarının farkında olma; baĢkaları ile paylaĢım; iĢbirliği ve baĢkalarına dikkat etme; merak sahibi olma; kendisi hakkında düĢünme ve kendisini ifade etme; iĢleri ile gurur duyma gibi kazanımlar elde etmelidir (DesiredOutcomesof Education, n.d.). Arzulanan Eğitim Çıktılarına baktığımızda birey olarak kendisinin farkında olma, çalıĢmaları ile gurur duyma vb. kazanımlar daha çok bireysel anlamda değerlendirilebilecek olan kazanımlardır.
için Eğitim adı verilen bir çaba ile aslında multidisipliner bir yaklaĢımla ilkokullarda değerler eğitimi düzenleme çalıĢmaları olmuĢtur. 1970lerin sonlarına doğru değerler eğitimi ile ilgili program geliĢtirme çalıĢmaları yapılmıĢ, bu çalıĢmalar neticesinde 1980’de Ġyi VatandaĢ Proje Ekibi çalıĢmaları baĢlamıĢtır. 1980lerden beri değerler eğitimi ile ilgili program geliĢtirme çalıĢmaları sürmektedir. Daha önce kullanılmakta olan vatandaĢlık ve ahlak eğitimi programında önemli olan unsurlar, ortaokul din öğretimi programlarındanda faydalanılarak ilk ve ortaokuldaki vatandaĢlık ve değerler eğitimi programı güçlendirilmeye çalıĢılmıĢtır. Aynı zamanda Singapur Okulları Ahlak Eğitimi Programı (MEPSS) Proje Takımı da çeĢitli materyaller geliĢtirmekteydiler. Bu proje, ilk ve ortaokul seviyeleri için tasarlanmıĢtı. 1995’te yenilenmiĢ olan YurttaĢlık ve Ahlak Eğitimi yurt geneline uygulanmaya baĢlanmıĢtır.VatandaĢlık ve ahlak ile din öğretiminin amacı, Singapur’un ulusal faydacı ihtiyaçlarına hizmet etmekti. YenilenmiĢ bir ortak değerler ortaya çıkarılmaya baĢlandı ve beĢ tanesi belirlendi: Toplumdan önce millet ve bireyden önce toplum, toplumsal destek ve bireylere saygı, toplumun temel taĢı olan aile, çatıĢma yerine uzlaĢı, ırksal ve dinsel uyum. Genel müfredat, bu değerleri yansıtacak Ģekilde tasarlanmıĢtır(Ai, 1998;Wei&Chew, 2004).
Singapur Eğitim Sisteminde ilköğretim programları; merkezde beceriler, merkezi kuĢatan alanlarda ise akademik disiplinler olacak Ģekilde tasarlanmıĢtır (ġekil 1).Ġlköğretim programlarının merkezinde YaĢam Becerileri yer almaktadır. YaĢam Becerileri, öğrencilerin yaĢam boyu sorumluluk sahibi yetiĢkinler ve aktif vatandaĢlar olmaları için temel teĢkil edebilecek sağlam değerler kazanmalarına odaklanır. Bu beceriler akademik olmayan müfredatı oluĢturmaktadır. YaĢam becerileri, bütüncül programın en merkezinde yer almakta ve Müfredat DıĢı Etkinlikler, VatandaĢlık ve Ahlak Eğitimi, Sosyal - Duygusal Eğitim, Milli Eğitim, Beden Eğitimi, Proje ÇalıĢmaları ve Sağlık Bilgisi derslerinden oluĢmaktadır.YaĢam Becerilerini kuĢatacak Ģekilde Bilgi Becerileri, Bilgi Becerilerinde ise Proje ÇalıĢmaları yer almaktadır. Bütüncül yaklaĢımda becerilerin dıĢında ayrıca Diller (Ġngilizce ve Ana Dil), BeĢeri Bilimler ve Sanat (Sosyal Bilgiler, Sanat, Müzik) ile Matematik ve Fen Bilgisi (Matematik ve Fen Bilgisi) alanları yer almaktadır. (Education in Singapore, n.d.).
Ġngiliz Dili, Matematik ve Ana Dil, ilköğretim okul programlarının en önemli parçasını oluĢturmaktadır. Bu derslerle eğitim öğretim hayatı boyunca kendilerine sağlam bir temel kazandıracak olan okuryazarlık ve problem çözme becerileri kazandırmak amaçlanmaktadır. Aynı zamanda ilköğretimde Sanat, VatandaĢlık ve Ahlak Eğitimi, Müzik, Sosyal Bilimler ve Beden Eğitimi gibi dersler de verilmektedir. Fen Bilgisi dersi ise 3. sınıftan sonra öğrencilere verilmektedir. Bu derslerle de öğrencilerin yetenek alanlarını ortaya çıkarmak ve kiĢilikleri ve sosyal sorumlulukları açısından temel oluĢturacak değerleri kazandırmak amaçlanmaktadır (Education in Singapore, n.d.).
Değerler eğitimi ile en yakından iliĢkili olan Vatandaşlık ve Ahlak Eğitimidersinde 2007 Öğretim Programı kullanılmaktadır. Bu öğretim programı geliĢtirilirken toplumsal ve çevresel değiĢimler dikkate alınmıĢ ve Arzulanan Eğitim Çıktıları ile paralellik sağlanmaya çalıĢılmıĢtır. Bu programın temel amacı bireyleri kendisine, ailesine, okuluna, toplumuna, ulusuna ve dünyaya karĢı sorumluluğunu bilen ve bu sorumluluğa göre davranıĢlar sergileyecek iyi bir karaktere sahip bireyler yetiĢtirmektir. VatandaĢlık ve Ahlak Eğitimi öğretim programı iyi bir karakter inĢası için altı temel değer olarak sıraladığı saygı, sorumluluk, dürüstlük, bakım, esneklik ve uyum değerlerine odaklanmaktadır (SingaporeMinistry of Education, 2013).
VatandaĢlık ve Ahlak Eğitimi Öğretim Programında dört temel bileĢen (moral bilgi, moral duygu, moral eylem ve birey) yer almakta olup bu bileĢenler birbirleri ile etkileĢim halindedirler. Program, öğrencilerin iyi karakter sahibi olmaları için önce hangi tür davranıĢların iyi ya da kötü olduğunu, iyi değerin ne olduğu ve davranıĢlara nasıl yansıyacağını bilmelerini gerekli görmektedir. Bunu baĢarmak için de ahlaki bakımdan üstün bir birey olarak yetiĢmek için moral bilgi, moral duygu ve moral davranıĢ arasındaki iliĢkinin bilinmesi gerekmektedir. Moral bilgi; biliĢsel olan alanla ilgilidir. Neyin doğru, neyin yanlıĢ olduğunu bilme ile ilgilidir. Bu programın amacı, biliĢsel anlamda öğrencilerin iyi değerleri tanımlamaları, sağlam karakterin temellerinin ve doğru davranıĢın neler olduğunu bilmelerini sağlamaktır. Aynı zamanda ahlaki muhakeme, eleĢtirel düĢünme, sorumlu karar verme ve problem çözme ile etkili iletiĢim gibi beceriler de ahlaki biliĢ ile ilgilidir (SingaporeMinistry of Education, 2013).
Moral duygu; moral bilgi ile moral davranıĢ arasındaki köprüyü sağlayacaktır. Bu duygu bireylere, eylemlerimizin bizim için ve baĢkaları için doğuracağı sonuçlarla yüzleĢme noktasında motivasyon sağlar ve bilginin eyleme dönüĢmesini kolaylaĢtırır. Moral davranıĢ; doğru olduğu bilinen ve hissedilen Ģeyin eyleme dökülmesidir. Ahlaki davranıĢ sadece eylemi gerçekleĢtirecek irade ve yetkinlikleri değil aynı zamanda bu eylemlerin kalıcı olarak devamı ile de ilgilidir. Programın öngördüğü bu boyut ile öğrenciler pek çok iyi değeri uygulamaya geçirebileceklerdir. Programda moral bilgi, duygu ve davranıĢa ulaĢmak için konulmuĢ amaçlara; moral bilgi için; “Neyin doğru veya yanlıĢ olduğunu bilir.”, moral duygu için “Ahlaki değerleri korumak ve uygulamak için samimi bir taahhütte bulunur.”; ahlaki davranıĢ için ise “Ġyi değerleri davranıĢa dönüĢtürür.” kazanımlarını örnek gösterebiliriz(SingaporeMinistry of Education, 2013).
Türkiye Eğitim Sisteminde Değerler Eğitimi
programlarda çeĢitli Ģekillerde yer almıĢ olmasına rağmen pratikte sistemli bir Ģekilde uygulanmamıĢ, iĢleniĢte biliĢsel alan öğrenmeleri ön plana çıkmıĢtır denilebilir.
Belki de ilk defa sistemli bir Ģekilde değerler eğitimi vurgusu Talim ve Terbiye Kurulu BaĢkanlığı’nın 2010/53 sayılı Ġlk Ders Genelgesi ile yapılmıĢtır. Bu genelgede öncelikle küreselleĢen dünyada yaĢanan hızlı değiĢmeler ve bu değiĢmeler karĢısında bireyi, aileyi, toplumu ve dünyayı tehdit eden risk ve sorunların çözümünde önemli kazanımlar olarak değerlere vurgu yapılmıĢtır. Ayrıca değerler eğitiminden ne kastedildiği ve değerler eğitiminde öğretmenlere düĢen sorumluluklar da yine bu genelge ile açıklanmıĢtır. Toplumdaki herkesi ilgilendiren değereler eğitiminde, değerler çok boyutlu olarak ele alınması uygun görülmektedir. 2003 yılından itibaren geliĢtirilen programlarda da değerleri geliĢtirme planlanmıĢtır [Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), 2010].
Ġlkokulda okutulmakta olan dersler arasında Hayat Bilgisi’nin değerler eğitimi ile çok yakından iliĢkili olduğu söylenebilir. Hayat Bilgisi Öğretim Programı (HBÖP) incelendiğindeprogramın çeĢitli yerlerinde değerlerin yer aldığı görülmektedir. HBÖP’da, ayrıca değerler ile ilgili bir bölüm bulunmayıp değerleri ifade eden kavramlar çeĢitli baĢlıklar altında yer almıĢtır. Değer ifadelerinin, “Programın Vizyonu”, “Programın Temel YaklaĢımı ve Yapısı” ile “Kazanımlarda” yer aldığı görülmektedir. Örneğin sorumluluk değeri beceriler; sabır, hoĢgörü, sevgi, saygı gibi değerler kiĢisel nitelikler baĢlıkları altında yer almaktadır. Tablolar halinde sınıf bazında ayrı ayrı olarak yazılmıĢ Hayat Bilgisi Programı’nın açıklamalar kısmında kazanımların ilgili olduğu değerler ifade edilmektedir (MEB, 2009).
Programın Temel YaklaĢımı ve Yapısı baĢlığı altında programın temel yapısı anlatılmaktadır. Bu program aracılığıyla öğrencilerin temel yaĢam becerilerinin yanı sıra, olumlu kiĢisel nitelikler geliĢtirmeleri ve sosyal bilgiler ile fen ve teknoloji derslerine temel teĢkil edecek bilgilere de sahip olmaları beklenmektedir. Bütün bu öğeler, temalar ile birleĢtirilerek kazanımlar ortaya konulmuĢtur. Kazanımlar, çocukların doğrudan gözlenebilir davranıĢlarının yanı sıra, bilgi, beceri, tutum ve değerleri de içeren ifadelerdir. Elbette ki belirlenen kazanımların gerçekleĢmesi ise öğrenme öğretme sürecindeki etkinliklere bağlıdır (MEB, 2009).
KiĢisel Nitelikler baĢlığı altında değer ifadeleri tek tek açıklanmıĢ, sonrasında ise değer ifadelerinin hangi kazanımlar ile iliĢkili olduğu bir tablo halinde verilmiĢtir (Tablo 1).Sınıf ve temalara göre kiĢisel niteliklerin topla dağılımı Ģu Ģekildedir (MEB, 2009):
Tablo.1. Hayat Bilgisi Öğretim Programındaki KiĢisel Niteliklerin Kazanımlara Göre Dağılımı
KiĢisel Nitelikler TEMALAR
T O P L A M
Okul Heyecanım Benim EĢsiz Yuvam Dün, Bugün, Yarın 1. S ını f 2. s ını f 3. s ını f 1. S ını f 2. s ını f 3. s ını f 1. S ını f 2. s ını f 3. s ını f
Öz saygı 5 3 0 6 1 2 1 2 0 20
Öz güven 3 3 2 4 3 2 1 2 0 20
Toplumsallık 5 4 1 3 1 2 1 1 0 18
Sabır 6 1 2 1 1 2 0 0 0 13
HoĢgörü 7 2 4 3 0 4 0 0 0 20
Sevgi 3 3 4 4 2 5 0 0 0 21
Saygı 6 1 3 2 2 4 0 0 0 18
BarıĢ 1 2 3 1 0 1 0 0 0 8
Yardımseverlik 2 3 2 1 1 0 0 0 0 9
Dürüstlük 1 2 2 1 1 1 0 0 0 8
Adalet 4 2 3 2 2 1 0 0 0 14
Yeniliğe açıklık 1 2 0 1 3 3 1 3 1 15
Vatanseverlik 4 4 2 1 2 2 1 1 6 23
Kültürel değerleri
koruma ve geliĢtirme 2 3 0 0 1 2 1 1 4 14
TOPLAM 51 37 30 30 21 32 6 10 11 228
Tablodaki dağılımlarda sadece birebir ilgili olan kazanımlar ve kiĢisel nitelikler baĢlığı altındaki değer ifadeleri eĢleĢtirilmiĢtir. YaĢaroğlu (Baskıda) tarafından yapılan bir çalıĢmada, kimi zaman tek kazanımın birden fazla değer ile ilgili olduğu gibi bazen de bir değerin birden fazla kazanımda vurgulandığı sonucuna ulaĢılmıĢtır. Yine aynı çalıĢmaya göre 2. sınıf kazanımlarında en çok sorumluluk değeri geçmektedir. ĠĢbirliği değeri 7; saygı, hoĢgörü ve kendini analiz etme değerleri 6’Ģar; sevgi değeri 4; birlik, mutluluk, empati, dürüstlük, kendisine ve çevresine saygılı olmak değerleri 3’er; sabır, doğruluk ve kendini kontrol etme değerleri 2’Ģer; barıĢ, Ģiddetsiz hayat, ahlak değerleri ise 1’er defa yer almıĢtır. Dostluk, cömertlik, sebatkârlık, cesaret, minnettarlık, iyimserlik, paylaĢma, alçakgönüllülük, Ģefkat ve samimiyet değerlerinin ise kazanımlarda hiç yer almadığı görülmektedir.
Sonuç ve Tartışma
Bu çalıĢmada Singapur ve Türkiye eğitim sitemlerinde değerler eğitimi karĢılaĢtırıldığında çeĢitli benzerlik ve farklılıkların olduğu sonucuna ulaĢılmıĢtır. Benzerlikleri Ģu Ģekilde sırlayabiliriz:
Değerlerin öğrencilere kazandırılması noktasında her iki ülkenin genel eğitim amaçlarında değerler ile ilgili ifadeler ve vurgular bulunmaktadır. Ayrıca programlar aracılığıyla kazandırılması planlanan değer ifadeleri her iki ülkede de büyük ölçüde uyuĢmaktadır.
Her iki derste de (Hayat Bilgisi – VatandaĢlık ve Ahlak Eğitimi) değerlerin hangi kazanımlar ile iliĢkili olduğu belirtilmiĢtir.
Singapur’da ArzulananEğitim Çıktılarında yer alan değerler ile Hayat Bilgisi dersinde yer alan değerlerin daha çok bireysel anlamda değerlendirilebilecek değerlerdir.
Farklılıkları ise Ģöyle sıralayabiliriz:
Singapur’da değeler eğitimi çalıĢmaları Etik dersi ile ilk defa 1959’da yer alırken Türkiye’de değerler eğitiminin resmi olarak yaygınlaĢtırma çabaları 2010 yılında baĢlamıĢtır.
Değerler eğitimi Singapur’da ayrı bir ders olarak okutulurken Türkiye’de baĢta Hayat Bilgisi olmak üzere çeĢitli derslerin içeriğine serpiĢtirilmiĢtir. Singapur’da Değerler eğitimi, programların merkezinde bulunan YaĢam Becerileri içinde yer alırken Hayat Bilgisi dersinde ise kazanımlar Ģeklinde yer almaktadır.
KAYNAKÇA
AI, J. C. O. (1998). Civicsandmoral education in singapore: lessonsforcitizenshipeducation?.Journal of Moral Education, 27(4), 505-524. doi:10.1080/0305724980270405
AKBAġ, O. (2007). Türk milli eğitim sisteminin duyuĢsal amaçlarının (değerlerinin) ilköğretim 8. sınıf öğrencilerinde gerçekleĢme derecesinin değerlendirilmesi. R. Kaymakcan, S. Kenan, H. Hökelekli, ġ. Arslan, & M. Zengin içinde, Değerler ve eğitimi uluslararası sempozyumu (s. 673-695). Ġstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.
BACANLI, H. (1999). Duyuşsal davranış eğitimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
BACANLI, H. (2007). BiliĢsel ve duyuĢsal hedefler: bir model önerisi. R. Kaymakcan, S. Kenan, H. Hökelekli, ġ. Arslan, & M. Zengin içinde, Değerler ve eğitimi uluslararası
sempozyumu(s. 263-273). Ġstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.
DEMĠREL, Ö. (2010). Gelecek için eğitim. Ankara: Pegem Akademi.
DesiredOutcomes ofEducation. (n.d). Mayıs 8,2013,Singapur Eğitim Bakanlığı Sitesinden alındı.Web:http://www.moe.gov.sg/ education/desired-outcomes/
Education in Singapore. (n.d).Mayıs 8,2013,Singapur Eğitim Bakanlığı Web Sitesinden alındı. Web: www.moe.gov.sg
LIN, C. F. (2010). Critical perspectives on valueseducation in Asia. Journal of Moral Education, 39(1), 125-126.doi:10.1080/03057240903542064
MAOSEN, L., TAYLOR, M. J., &SHAOGANG, Y. (2004). EDITORIAL. Journal ofMoral
Education, 33(4), 405-428. doi:10.1080/0305724042000327975
MEB. (2009). İlköğretim 1., 2. ve 3. sınıflar hayat bilgisi dersi öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: MEB.
MEB (2010). “Ġlk Ders Hakkında Genelge”. (2010/53).
OurEducationSystem. (n.d). Mayıs 8,2013,Singapur Eğitim Bakanlığı Web Sitesinden alındı.http://www.moe.gov.sg/education/
NUCCĠ, L. P. (2001). Education in moral domain. Austuralia: Cambridge UniversityPress.
SingaporeMinistry of Education. (2013). Civicsand moral educationsyllabus: primary. Web:
http://www.moe.gov.sg/education/syllabuses/aesthetics-health-and-moral-education/files/civics-and-moral-education-primary-english-2007.pdfAdresinden 08.06.2013’te alındı.
SÖNMEZ, V. (2001). Program geliştirmede öğretmen el kitabı. Ankara: Anı Yayıncılık.
ġĠġMAN, M. (2010). Öğrenmede yapılandırmacılık üzerine bir çeĢitleme. Eğitime Bakış(17), 4-9. TOZLU, N. (2003). Eğitim problemlerimiz üzerine düşünceler. Ankara: Mikro Yayınları.
WEI, T. T.&CHEW, C. L. (2004). Moral andcitizenshipeducation as statecraft in Singapore: a curriculumcritique. Journal of Moral Education, 33(4), 567-606. doi:10.1080/0305724042000315644
YÖRÜKOĞLU, A. (1998). Çocuk ruh sağlığı. Ġstanbul: Özgür Yayınları.
