Relatório Técnico n° 160 885-205 - A1/A10
ANEXO A – RESULTADOS DA OFICINA PARTICIPATIVA ON-LINE
DATA: 25/06/2020
Resultados da oficina participativa on-line – Data: 25/06/2020
Primeiramente a coordenadora do projeto, a pesquisadora Aline Ribeiro
Machado, explicou o objetivo do projeto e da oficina. As dinâmicas da oficina
tiveram o objetivo de analisar a área de estudo dividida em 5 áreas (Figura 1),
onde foram levantadas informações sobre: o nome localmente reconhecido; os
usos atuais; o uso futuro apropriado; e as principais ameaças ao meio
ambiente.
Figura 1 – Área de estudo dividida nas 5 áreas analisadas na oficina.
Relatório Técnico n° 160 885-205 - A3/A10
Área 1
Nome
reconhecido
localmente
Usos atuais
Uso futuro
apropriado
Principais ameaças
ao meio ambiente
Serra de Santo
Amaro
Serra da
Enseada
Corredor Verde
Enseada
Maciço de Santo
Amaro
Serra
Pitangueiras -
Enseada
Habitações irregulares
Pressão por ocupações
irregulares em áreas de
risco geotécnicos
Invasões de milícias
Rede elétrica de alta
tensão
Condomínios particulares
Morro das antenas –
prática de Down Hill
(esporte com bicicleta);
Captação de água
Conservação de
área vulnerável
Pesquisa científica
Uso sustentável
Trilha
Recuperação
ambiental com
segurança social
Recuperação de
áreas degradadas
Atividades de baixo
impacto
Mapeamento das
nascentes
Observação de
pássaros e
vegetação
Habitações
/ocupações
irregulares;
Construção de
moradias
Desmatamento
Contaminação
antrópica do solo, rios
e mangues
Domínio de milícias
Descarte de resíduos
Doenças
Área 2
Nome reconhecido
localmente
Usos atuais
apropriado
Uso futuro
Principais ameaças
ao meio ambiente
Restinga Perequê
Vista Superior APA
da Serra de Santo
Amaro
Restinga
Maciço de Santo
Amaro
Vertente Noroeste
Serra do Santo
Amaro
Vista
Pedreira-Perequê
Restinga Santo
Amaro
Asa do Dragão
Ocupação irregular
Conservação
ambiental
Uso turístico sem
ordenamento e ilegal
Empreendimentos
habitacionais
Turismo
Destruição da área
Caça: muitas
tartarugas e saruês
sendo mortos
Na porção noroeste
há um antigo aterro
sanitário, próximo a
Morrinhos.
Área heterogênea
para futuras
atividades
Uso sustentável
Ecoturismo
Preservação
Recuperação e
conservação da
fauna e flora
Ordenamento dos
usos
Preservação de
encostas,
manguezais e APPs
Conservação da área
vegetada com
vigilância do entrono
Enriquecimento de
vegetação natural
Regularização
fundiária
Agricultura
sustentável
Turismo rural
Ocupação irregular
Desmatamento e
degradação da
vegetação
Milícias
Poluição
Degradação
ambiental
Relatório Técnico n° 160 885-205 - A5/A10
Área 3
Nome reconhecido
localmente
Usos atuais
apropriado
Uso futuro
Principais ameaças
ao meio ambiente
Asa do Dragão
Itapema
Manguezais Guarujá
Asa Direita do
Dragão
Sítio da
Apresentação
Área do Engenho
Área Retroportuária
Agricultura familiar e
orgânica
Atividades portuárias
Base aérea
Atividades naúticas e
de pesca
Expansão
retroportuária
Uso habitacional
Retroporto
Aeroporto
Turismo
Ocupações
residenciais
irregulares
Ocupações
irregulares
Pesca artesanal e
esportiva
Pesca de camarão e
caranguejo
A maior planta da
América Latina
Turismo
Uso sustentável
Recuperação e
conservação
Agricultura
Conservação da
mata ciliar
Preservação dos
ecossistemas
Agricultura orgânica
Turismo ecológico
Pesquisa científica
Turismo naútico
Conservação da
cultura histórica do
Guarujá
Observação da fauna
e flora
Conservação das
atividades existentes
Educação ambiental
Pesca amadora
Pesca artesenal
Considerar as
definições do Plano
Diretor
Ocupações
irregulares
Poluição dos
manguezais
Poluição das águas
Assoreamento
Poluição da fauna e
do local.
Área 4
Nome reconhecido
localmente
Usos atuais
apropriado
Uso futuro
Principais ameaças
ao meio ambiente
Cabeça do Dragão
Turismo
Condomínios
regulares
Empresas
Ocupações
irregulares
Atividades de pesca
Empresas náuticas
Fortaleza da Barra
Trilha do Guaiuba a
praia do Saco do
Major
Marinas
Sítios
Forte dos Andradas
Conservação
Ecoturismo
Conservação e uso
sustentável
Observação de
pássaros
Recuperação das
bordas de mangue
APA Marinha
Condephaat –
conservação de
áreas tombadas
Cultivo orgânico
Uso irregular
Esgoto
Invasões
Atividades náuticas
Turismo predatório
Elevação do nível do
mar
Ressacas
Implantação de
empreendimentos
portuários
Erosão costeira
Poluição
Pesca irregular
Resíduos de óleo nas
águas
Desmatamento
Contaminação
marinha
Relatório Técnico n° 160 885-205 - A7/A10
Área 5
Nome reconhecido
localmente
Usos atuais
apropriado
Uso futuro
Principais ameaças
ao meio ambiente
Mar Casado
Área do Pernambuco
Península da
Enseada e
Pernambuco
Pernambuco-Perequê
Sorocutuba
Península
Tortugas
Prado do Eden -
Morro Sorocotuba
Turismo sem
ordenamento
Comércio ilegal
Invasões irregulares
Turismo ecológico
amador
Hotelaria
Área residencial
Moradias de alto
padrão
Moradias irregulares
Turismo predatório
Atividades náuticas
Praias
Turismo sustentável
Recuperação
Turismo ecológico
Pesca, mergulho
Ordenamento dos
usos
Fiscalização
Conservação das
áreas vegetadas e
restrições para as
áreas já ocupadas
Desmatamento
Ocupações
irregulares
Ocupações
imobiliárias
Contaminação do
mar e solo
Destruição da fauna
e flora
Expansão imobiliária
regular
Após as dinâmicas, os participantes tiveram a oportunidade de debater
assuntos específicos, dentre os quais se destacaram os listados a seguir:
Cleciele:
o Áreas verdes no entorno do Acapulco sofrem impacto;
o Há ocupação em APP;
o Aline esclareceu que a vegetação de restinga dessa área é muito
relevante para a conservação e que já justificaria a criação de
uma UC.
Mele:
o Há uma questão de identificação com a área que explica o porquê
da área da cabeça do dragão não ter sido considerada para a
ideia de criação da nova UC;
o Além disso, há empresas que desejam criar outra UC na cabeça
do dragão;
o Beatriz discordou, ressaltando que a UC (APA) poderia englobar
a cabeça do dragão sim, indicando diretrizes de uso e que isso
não excluiria a possibilidade de criação de uma UC na cabeça do
dragão (ou qualquer outra área), conforme o interesse local. Ela
ressaltou que devemos aproveitar esse momento e recursos
disponíveis para a criação da APA abrangente e depois verificar
as necessidades pontuais de áreas específicas;
o Cleiton falou que a SEMAM tem interesse na opção de mosaico
de UCs;
o Aline informou que o IPT vai apresentar as opções técnicas na
próxima oficina para avaliarmos a melhor para o Guarujá.
Tatiana (Presidente Associação da Praia de Pernambuco):
o Inclusão das praias na UC para melhorar qualidade ambiental das
praias;
o Mele explicou que as praias não foram comtempladas na ideia
inicial de criação da nova UC, pois já se beneficiariam com ações
realizadas na Serra de Santo Amaro. Além disso, ele ressaltou
que a região das praias apresenta um contexto socioeconômico
muito complexo, envolvendo quiosques, turismo e questões sobre
lixo;
o Aline sugeriu incluir praias acessadas por trilhas na vegetação
natural;
o Lilian sugeriu a sinalização de praias com fins de educação
ambiental e a proibição de comer na praia para não gerar lixo.
Bruno:
o Restringir o uso de áreas de interesse para expansão imobiliária
restringirá a fonte de recursos disponíveis para investir no
gerenciamento da nova UC (menos licenciamentos e menos
TACs firmados). A área é grande (Serra de Santo Amaro) e
precisará de muitos recursos para fiscalização, por exemplo;
o É preciso conservar, mas se desenvolver também (expansão
imobiliária);
o O escopo do projeto prevê indicar as formas de obtenção de
recursos para a nova UC? Quem vai gerenciar e de onde virão os
recursos?
o Aline esclareceu que o escopo prevê a indicação de diretrizes
para a criação de conselho gestor e para a busca de recursos
para a gestão da nova UC.
Relatório Técnico n° 160 885-205 - A9/A10
Os resultados e as discussões dos participantes na oficina permitiram
agregar o conhecimento local ao diagnóstico e orientar a melhor alternativa de
categoria de UC a ser adotada.
Lista de presença
Número
Participante
1
Beatriz Laurindo
2
Claudia Soukup
3
Vinícius Ribau Mendes
4
Cleiton Jordão Santos
5
Isabel kuribara
6
Caio Paula
7
João Leonardo Mele
8
Marcos Primi
9
Cezar Prado Venezia
10
Nanci
11
Bruno G. O. Siqueira
12
Marcia Galinski
13
Sidnei Aranha
14
Hubert Bayer
15
Selma Oliveira
16
Claudia Gregório
17
Cassandra
18
Érico Barzan de Mattos Amaral
19
Mirella
20
João Thiago Wohnrath Mele
21
Katia Akemi Untem
22
Carlos Alberto S. de Souza
23
Tatiana Castellni
24
Alexandre Gerard
25
Liliam do Nascimento Moraes Sedel
26
Rebeka de Plato
27
Eduardo Velucci
28
Daniela Faria
Lista de presença
Número Equipe IPT e CPEA
1
Alessandra Corsi
2
Guilherme Cortez
3
Aline Ribeiro Machado
4
Mariana CPEA
5
Caroline Nunes Parreira
6
Laiz Santos Rhemann Dias
7
Priscilla Argentin
Relatório Técnico n° 160 885-205 - B1/B17
ANEXO B - L
ISTA COMPLETA DE ESPÉCIES DA FAUNA REGISTRADAS
L
ista Completa de Espécies da Fauna Registradas em Guarujá
Tabela 01. Espécies da Herpetofauna registradas pelos estudos realizados em Guarujá, dentro
dos limites da área prevista para APA (Referências 1, 2, 3 e 5) e fora da área prevista
(Referência 8). Referências: 1- Geobrasilis (2012); 2 – Itaiti (2016); 3 – Consórcio Prime & Etel
(2013); 5 – CPEA/Santos Brasil (2014) e 8 – Ambiental Consulting (2017).
Táxon Nome popular
Status de
Ameaça Restinga FLOD Mangue FLOD
SMA MMA 2 5 3 1 1 8
AMPHIBIA
ANURA
Brachycephalidae
Ischnocnema guentheri END rãzinha-do-folhiço - - x x
Ischnocnema parva END rãzinha-do-folhiço - - x
Bufonidae
Rhinella hoogmoedi sapo-cururu - -
Rhinella ornata END cururuzinho - - x x
Centrolenidae
Vitreorana uranoscopa END rã-de-vidro - - x
Craugastoridae
Haddadus binotatus END rã-do-folhiço - - x
Cycloramphidae
Cycloramphus cf. boraceiensis END
END sapinho-de-riacho - -
Thoropa miliaris END rã-do-costão - - x
Thoropa taophora END rã-de-costão - -
Hylidae
Aplastodiscus albofrenatus END perereca - - x
Aplastodiscus leucopygius END perereca - -
Boana albomarginata END perereca-araponga - - x
Boana albopunctata perereca-cabrinha - -
Boana faber END sapo-ferreiro - -
Boana semilineata END perereca - -
Dendropsophus aff. decipiens
pererequinha-do-brejo - - x
Dendropsophus berthalutzae END
END pererequinha - -
Dendropsophus elegans END
perereca-de-moldura - - x x
Dendropsophus minutus
pererequinha-do-brejo - - x
Dendropsophus sanborni
pererequinha-do-brejo - - x
Dendropsophus werneri END
pererequinha-do-brejo - - x
Itapotihyla langsdorffii END
perereca-castanhola - - x
Ololygon argyreornata END perereca - - x
Ololygon littoralis END perereca-do-litoral - - x
Ololygon perpusilla END perereca - - x
Phyllodytes luteolusEX
Relatório Técnico n° 160 885-205 - B3/B17
Táxon Nome popular
Status de
Ameaça Restinga FLOD Mangue FLOD
SMA MMA 2 5 3 1 1 8
Scinax cf. tymbamirim END raspa-cuia - - x
Scinax fuscovarius raspa-cuia - - x x x
Scinax hayii END
perereca-de-banheiro - - x
Scinax imbegue END pererequinha - -
Scinax perereca END perereca - -
Scinax sp. perereca - - x
Scinax tymbamirim END perereca - -
Trachycephalus mesophaeus END
ENDND END perereca-grudenta - -
Hylodidae
Hylodes sp. rã-de-corredeira - -
Leptodactylidae
Adenomera marmorata END rãzinha-piadeira - - x x
Leptodactylus latrans rã-manteiga - - x x
Physalaemus atlanticus END rãzinha-de-folhiço - -
Physalaemus bokermanni END rãzinha-de-folhiço - -
Physalaemus moreirae END rãzinha - -
Physalaemus olfersii rãzinha-de-folhiço - -
Microhylidae
Elachistocleis ovalis sapo-guarda - - x
Elachistocleis sp. apito-do-campo - -
Odontophrynidae
Proceratophrys melanopogon END sapo-de-chifres - -
Ranidae
Lithobates catesbeianus EX rã-touro - - x
REPTILIA
CROCODYLIA
Alligatoridae
Caiman latirostris END *
jacaré-do-papo-amarelo
SQUAMATA - Lagartos
Dactyloidae
Dactyloa sp. lagarto-verde - -
Anolis porcatus EX lagarto-verde
Diploglossidae
Ophiodes fragilis END cobra-de-vidro - -
Gekkonidae
Hemidactylus mabouiaEX lagartixa-de-parede - -
Gymnopthalminae
Placosoma glabellum END lagartinho - - x
Leiosauridae
Táxon Nome popular
Status de
Ameaça Restinga FLOD Mangue FLOD
SMA MMA 2 5 3 1 1 8
Teiidae
Salvator merianae END teiú - - x x x x
Tupinambis sp. teiú - -
Tropiduridae
Tropidurus torquatus* calango - - x
SQUAMATA - Serpentes
Colubridae
Chironius bicarinatus END cobra-cipó - - x
Chironius fuscus END cobra-cipó - -
Spilotes pullatus END caninana - - x
Dipsadidae
Dipsas indica MA dormideira - - x
Erythrolamprus miliaris END cobra-d’água - - x x
Helicops carinicaudus END cobra-d’água - -
Oxyrhopus petolarius END cobra-coral - - x
Sibynomorphus mikanii dormideira - - x
Siphlophis pulcher END dorme-dorme - - x x
Sordellina punctata END cobra-d’água - - x
Taeniophallus bilineatus END - - - x
Elapidae
Micrurus corallinus END coral-verdadeira - - x
Viperidae
Bothrops jararaca* END jararaca - - x x
Bothrops jararacussu END jararacussu - - x x
TESTUDINES
Chelidae
Cágado não identificado - - - x
Chellonidae
Chelonia mydas* tartaruga-verde
Legenda: END – Endêmica de Mata Atlântica. SMA (2018) - Decreto Nº 63.853 de 2018, Lista da Fauna ameaçada no Estado de São Paulo. MMA (2014) - Portaria MMA Nº 445 de 2014. Lista da fauna brasileira ameaçada de extinção. (*) Relatos e evidências de moradores.
Relatório Técnico n° 160 885-205 - B5/B17
Tabela 02. Espécies da Avifauna registradas pelos estudos realizados em Guarujá, dentro dos
limites da área prevista para APA (Referências 1, 2, 3 e 5) e fora da área prevista (Referência
8). Referências: 1- Geobrasilis (2012); 2 – Itaiti (2016); 3 – Consórcio Prime & Etel (2013); 5 –
CPEA/Santos Brasil (2014) e 8 – Ambiental Consulting (2017).
Táxon
Nome Popular
Status Ameaça Restinga FLOD Man-gue FLOD
IUCN MMA SMA 2 5 3 1 1 8
TINAMIFORMES
Tinamidae
Tinamus solitarius* macuco NT - VU x
Crypturellus obsoletus inambuguaçu LC - - x x x
Crypturellus tataupa inambu-chintã LC - - x
ANSERIFORMES
Anatidae
Dendrocygna viduata irerê LC - - x x
Dendrocygna autumnalis marreca-cabocla LC - - x x x
Cairina moschata pato-do-mato LC - -
Amazonetta brasiliensis ananaí LC - - x x x
Anas bahamensis marreca-toicinho LC - - x
GALLIFORMES
Cracidae
Penelope superciliaris* jacupemba LC - QA x
Penelope obscura jacuguaçu LC - - x x x
Odontophoridae
Odontophorus capueira* uru LC - QA
PODICIPEDIFORMES
Podicipedidae
Tachybaptus dominicus mergulhão-pequeno LC - - x
Podicephorus major mergulhão-grande LC - - x
SULIFORMES
Fregatidae
Fregata magnificens tesourão LC - - x x x
Sulidae
Sula leucogaster atobá LC - - x
Phalacrocoracidae
Nannopterum brasilianus biguá LC - - x x x
Anhingidae
Anhinga anhinga biguatinga LC - -
PELECANIFORMES
Ardeidae
Tigrisoma lineatum socó-boi LC - - x x x
Botaurus pinnatus socó-boi-baio LC - - x
Táxon
Nome Popular
Status Ameaça Restinga FLOD Man-gue FLOD
IUCN MMA SMA 2 5 3 1 1 8 Nyctanassa violacea savacu-de-coroa LC - - x x
Butorides striata socozinho LC - - x
Bubulcus ibis garça-vaqueira LC - - x x x
Ardea cocoi garça-moura LC - - x
Ardea alba garça-branca LC - - x x x x x
Syrigma sibilatrix maria-faceira LC - - x x x
Pilherodius pileatus garça-real LC - -
Egretta thula garça-branca-pequena LC - - x x x x
Egretta caerulea garça-azul LC - - x x x
Threskiornithidae
Eudocimus ruber guará LC - - x
Mesembrinibis cayennensis coró-coró LC - - x
Phimosus infuscatus tapicuru LC - -
Platalea ajaja colhereiro LC - - x x x
CATHARTIFORMES
Cathartidae
Cathartes aura urubu-de-cabeça-vermelha LC - - x x
Coragyps atratus urubu LC - - x x x x x x
ACCIPITRIFORMES
Pandionidae
Pandion haliaetus águia-pescadora LC - - x
Accipitridae
Leptodon cayanensis gavião-gato LC - - x
Chondrohierax uncinatus caracoleiro LC - - x
Elanoides forficatus gavião-tesoura LC - - x
Accipiter striatus tauató-miúdo LC - - x
Ictinia plumbea sovi LC - - x
Geranospiza caerulescens gavião-pernilongo LC - -
Amadonastur lacernulatus* gavião-pombo-pequeno VU VU VU x
Rupornis magnirostris gavião-carijó LC - - x x x x x
Parabuteo unicinctus gavião-asa-de-telha LC - - x x
Geranoaetus albicaudatus gavião-de-rabo-branco LC - - x x
Buteo brachyurus gavião-de-cauda-curta LC - -
GRUIFORMES
Aramidae
Aramus guarauna carão LC - - x x x
Rallidae
Aramides cajaneus* saracura-três-potes LC - VU x x x
Aramides saracura saracura-do-mato LC - - x x
Amaurolimnas concolor saracura-lisa LC - - x x x x
Relatório Técnico n° 160 885-205 - B7/B17
Táxon
Nome Popular
Status Ameaça Restinga FLOD Man-gue FLOD
IUCN MMA SMA 2 5 3 1 1 8
Laterallus exilis sanã-do-capim LC - -
Mustelirallus albicollis sanã-carijó LC - - x x x
Pardirallus nigricans saracura-sanã LC - - x x x x
Gallinula galeata galinha-d'água LC - - x x x x
CHARADRIIFORMES
Charadriidae
Vanellus chilensis quero-quero LC - - x x x x x x
Charadrius semipalmatus batuíra-de-bando LC - - x
Charadrius collaris batuíra-de-coleira LC - - x x
Recurvirostridae
Himantopus melanurus
pernilongo-de-costas-brancas LC - -
Scolopacidae
Gallinago paraguaiae narceja LC - - x x
Actitis macularius maçarico-pintado LC - - x x x
Tringa melanoleuca
maçarico-grande-de-perna-amarela LC - -
Tringa flavipes
maçarico-de-perna-amarela LC - - x x
Calidris fuscicollis maçarico-de-sobre-branco LC - -
Jacanidae
Jacana jacana jaçanã LC - - x x x
Laridae
Larus dominicanus gaivotão LC - - x x x
Sternidae
Sterna hirundinacea* trinta-réis-de-bico-vermelho LC VU VU x x
Thalasseus maximus* trinta-réis-real LC EN EN
COLUMBIFORMES
Columbidae
Columbina talpacoti rolinha LC - - x x x x x x
Columba livia pombo-doméstico LC - - x x x x
Patagioenas picazuro asa-branca LC - - x x x x x x
Patagioenas cayennensis pomba-galega LC - - x x x
Patagioenas plumbea pomba-amargosa LC - - x x x
Leptotila verreauxi juriti-pupu LC - - x x x x
Leptotila rufaxilla juriti-de-testa-branca LC - - x x x
Geotrygon montana pariri LC - - x
CUCULIFORMES
Cuculidae
Piaya cayana alma-de-gato LC - - x x x x x x
Coccyzus melacoryphus papa-lagarta LC - - x
Táxon
Nome Popular
Status Ameaça Restinga FLOD Man-gue FLOD
IUCN MMA SMA 2 5 3 1 1 8
Guira guira anu-branco LC - - x x x
Tapera naevia saci LC - - x x
STRIGIFORMES
Tytonidae
Tyto furcata suindara LC - - x x
Strigidae
Megascops choliba corujinha-do-mato LC - - x x x x x
Pulsatrix koeniswaldiana
murucututu-de-barriga-amarela LC - - x
Strix virgata coruja-do-mato LC - - x x x
Athene cunicularia coruja-buraqueira LC - - x x x x
Asio clamator coruja-orelhuda LC - - x x x
NYCTIBIIFORMES
Nyctibiidae
Nyctibius griseus urutau LC - - x
CAPRIMULGIFORMES
Caprimulgidae
Lurocalis semitorquatus tuju LC - - x x
Nyctidromus albicollis bacurau LC - - x x x
Hydropsalis torquata bacurau-tesoura LC - -
APODIFORMES
Apodidae
Streptoprocne zonaris taperuçu-de-coleira-branca LC - -
Streptoprocne biscutata taperuçu-de-coleira-falha LC - -
Chaetura cinereiventris
andorinhão-de-sobre-cinzento LC - - x x x x
Chaetura meridionalis andorinhão-do-temporal LC - - x x
Trochilidae
Ramphodon naevius beija-flor-rajado NT - - x x x
Glaucis hirsutus balança-rabo-de-bico-torto LC - - x
Phaethornis ruber rabo-branco-rubro LC - - x x
Phaethornis pretrei rabo-branco-acanelado LC - - x
Phaethornis eurynome
rabo-branco-de-garganta-rajada LC - - x x
Eupetomena macroura beija-flor-tesoura LC - - x x x x x
Aphantochroa cirrochloris beija-flor-cinza LC - -
Florisuga fusca beija-flor-preto LC - - x x
Anthracothorax nigricollis beija-flor-de-veste-preta LC - -
Lophornis chalybeus* topetinho-verde NT - - x
Chlorostilbon lucidus
besourinho-de-bico-vermelho LC - - x
Thalurania glaucopis beija-flor-de-fronte-violeta LC - - x x x
Hylocharis cyanus beija-flor-roxo LC - - x x x
Leucochloris albicollis beija-flor-de-papo-branco LC - - x
Relatório Técnico n° 160 885-205 - B9/B17
Táxon
Nome Popular
Status Ameaça Restinga FLOD Man-gue FLOD
IUCN MMA SMA 2 5 3 1 1 8 Amazilia versicolor beija-flor-de-banda-branca LC - - x x
Amazilia fimbriata
beija-flor-de-garganta-verde LC - - x x x x
Amazilia lactea beija-flor-de-peito-azul LC - - x x
TROGONIFORMES
Trogonidae
Trogon viridis
surucuá-de-barriga-amarela LC - - x x
Trogon rufus surucuá-dourado LC - -
CORACIIFORMES
Alcedinidae
Megaceryle torquata martim-pescador-grande LC - - x x x x
Chloroceryle amazona martim-pescador-verde LC - - x x x
Chloroceryle americana martim-pescador-pequeno LC - - x x x x
Chloroceryle inda* martim-pescador-da-mata LC - - x
Momotidae
Baryphthengus ruficapillus juruva LC - x
GALBULIFORMES
Bucconidae LC x
Malacoptila striata* barbudo-rajado NT - - x
PICIFORMES
Ramphastidae
Ramphastos vitellinus* tucano-de-bico-preto VU - - x
Ramphastos dicolorus tucano-de-bico-verde LC - - x x x x
Selenidera maculirostris* araçari-poca LC - VU x
Pteroglossus bailloni* araçari-banana NT - VU x
Picidae
Picumnus cirratus picapauzinho-barrado LC - - x x
Picumnus temminckii picapauzinho-de-coleira LC - - x x x x x x
Melanerpes flavifrons benedito-de-testa-amarela LC - -
Veniliornis spilogaster picapauzinho-verde-carijó LC - - x x x
Piculus flavigula pica-pau-bufador LC - - x x x
Colaptes campestris pica-pau-do-campo LC - - x x
Celeus flavescens
pica-pau-de-cabeça-amarela LC - - x x x x x
Dryocopus lineatus pica-pau-de-banda-branca LC - - x x
Campephilus robustus pica-pau-rei LC - - x
FALCONIFORMES
Falconidae
Caracara plancus carcará LC - - x x x x x
Milvago chimachima carrapateiro LC - - x x x x
Herpetotheres cachinnans acauã LC - - x x
Micrastur semitorquatus falcão-relógio LC - - x x
Táxon
Nome Popular
Status Ameaça Restinga FLOD Man-gue FLOD
IUCN MMA SMA 2 5 3 1 1 8
Falco femoralis falcão-de-coleira LC - - x x
PSITTACIFORMES
Psittacidae
Pyrrhura frontalis tiriba LC - - x
Forpus xanthopterygius tuim LC - - x x x x
Brotogeris tirica periquito-verde LC - - x x x x x Pionopsitta pileata cuiú-cuiú LC - - x
Pionus maximiliani maitaca LC - - x x x x Amazona farinosa* papagaio-moleiro NT - CR x x x Amazona aestiva papagaio LC - - x x
Triclaria malachitacea* sabiá-cica NT - - x
PASSERIFORMES Thamnophilidae Terenura maculata zidedê LC - - Myrmotherula unicolor* choquinha-cinzenta NT - - x x x
Rhopias gularis choquinha-de-garganta-pintada LC - - x
Dysithamnus stictothorax* choquinha-de-peito-pintado NT - - x
Dysithamnus mentalis choquinha-lisa LC - - x x
Herpsilochmus rufimarginatus chorozinho-de-asa-vermelha LC - - x x x
Thamnophilus caerulescens choca-da-mata LC - - x
Hypoedaleus guttatus chocão-carijó LC - - Mackenziaena leachii borralhara-assobiadora LC - - Myrmoderus squamosus papa-formiga-de-grota LC - - x x
Pyriglena leucoptera papa-taoca-do-sul LC - - x x x
Drymophila ferruginea trovoada LC - - x x
Drymophila squamata pintadinho LC - - x x
Conopophagidae Conopophaga lineata chupa-dente LC - - x
Conopophaga melanops cuspidor-de-máscara-preta LC - - x x
Rhinocryptidae Merulaxis ater* entufado NT - - x
Formicariidae Formicarius colma galinha-do-mato LC - - x x x
Chamaeza campanisona tovaca-campainha LC - - x
Scleruridae Sclerurus scansor vira-folha - - x x
Dendrocolaptidae LC Dendrocincla turdina arapaçu-liso LC - - x x
Sittasomus griseicapillus arapaçu-verde LC - - x x
Xiphorhynchus fuscus arapaçu-rajado LC - - x x x
Relatório Técnico n° 160 885-205 - B11/B17
Táxon
Nome Popular
Status Ameaça Restinga FLOD Man-gue FLOD
IUCN MMA SMA 2 5 3 1 1 8 Dendrocolaptes platyrostris arapaçu-grande LC - - x
Xiphocolaptes albicollis
arapaçu-de-garganta-branca LC - -
Xenopidae LC
Xenops minutus bico-virado-miúdo LC - - x x x
Xenops rutilans bico-virado-carijó LC - - x
Furnariidae LC
Furnarius rufus joão-de-barro LC - - x x x x
Lochmias nematura joão-porca LC - - x
Automolus leucophthalmus barranqueiro-de-olho-branco LC - - x
Anabacerthia lichtensteini limpa-folha-ocráceo LC - -
Anabacerthia lichtensteini limpa-folha-ocráceo LC - - x
Philydor atricapillus limpa-folha-coroado LC - - x x
Philydor rufum limpa-folha-de-testa-baia LC - - x
Cichlocolaptes leucophrus trepador-sobrancelha LC - -
Phacellodomus
erythrophthalmus joão-botina-da-mata LC - - Phacellodomus
ferrugineigula joão-botina-do-brejo LC - -
Certhiaxis cinnamomeus curutié LC - - x x
Synallaxis ruficapilla pichororé LC - - x
Synallaxis spixi joão-teneném LC - - x x x
Cranioleuca pallida arredio-pálido LC - - x
Pipridae
Manacus manacus rendeira LC - - x x x
Chiroxiphia caudata tangará LC - - x x
Onychorhynchidae
Myiobius barbatus assanhadinho LC - - x
Tityridae
Schiffornis virescens flautim LC - -
Pachyramphus castaneus caneleiro LC - -
Pachyramphus
polychopterus caneleiro-preto LC - - x x x
Pachyramphus marginatus caneleiro-bordado LC - -
Pachyramphus validus caneleiro-de-chapéu-preto LC - - x x x
Cotingidae
Pyroderus scutatus pavó LC - - x x
Procnias nudicollis* araponga VU - - x
Platyrinchidae
Platyrinchus mystaceus patinho LC - -
Rhynchocyclidae
Mionectes rufiventris abre-asa-de-cabeça-cinza LC - - x
Leptopogon amaurocephalus cabeçudo LC - - x x x
Táxon
Nome Popular
Status Ameaça Restinga FLOD Man-gue FLOD
IUCN MMA SMA 2 5 3 1 1 8 Tolmomyias flaviventris bico-chato-amarelo LC - - x
Todirostrum poliocephalum teque-teque LC - - x x x
Todirostrum cinereum ferreirinho-relógio LC - - x x x
Myiornis auricularis miudinho LC - - x
Hemitriccus diops olho-falso LC - - x
Hemitriccus orbitatus* tiririzinho-do-mato NT - - x
Tyrannidae
Hirundinea ferruginea gibão-de-couro LC - - x x
Camptostoma obsoletum risadinha LC - - x x x x x x
Elaenia flavogaster
guaracava-de-barriga-amarela LC - - x x x x x
Serpophaga subcristata alegrinho LC - - x
Attila rufus capitão-de-saíra LC - - x x
Legatus leucophaius bem-te-vi-pirata LC - - x x
Myiarchus swainsoni irré LC - -
Myiarchus ferox maria-cavaleira LC - - x x x x x
Sirystes sibilator gritador LC - - x
Pitangus sulphuratus bem-te-vi LC - - x x x x x x
Machetornis rixosa suiriri-cavaleiro LC - - x x x x
Myiodynastes maculatus bem-te-vi-rajado LC - - x x x x x
Megarynchus pitangua neinei LC - - x x x x x
Myiozetetes cayanensis
bentevizinho-de-asa-ferrugínea LC - - x
Myiozetetes similis
bentevizinho-de-penacho-vermelho LC - - x x x x x x
Tyrannus melancholicus suiriri LC - - x x x x x x
Tyrannus savana tesourinha LC - - x x
Empidonomus varius peitica LC - - x x x
Myiophobus fasciatus filipe LC - - x
Pyrocephalus rubinus príncipe LC - - x x
Fluvicola nengeta lavadeira-mascarada LC - - x x x x x x
Arundinicola leucocephala freirinha LC - - x x
Cnemotriccus fuscatus guaracavuçu LC - - x
Lathrotriccus euleri enferrujado LC - - x x x x x
Satrapa icterophrys suiriri-pequeno LC - - x x
Vireonidae
Cyclarhis gujanensis pitiguari LC - - x x x
Vireo chivi juruviara LC - - x x x x x
Corvidae
Cyanocorax chrysops gralha-picaça LC - - x
Hirundinidae
Pygochelidon cyanoleuca
andorinha-pequena-de-casa LC - - x x x x x x
Stelgidopteryx ruficollis andorinha-serradora LC - - x x
Relatório Técnico n° 160 885-205 - B13/B17
Táxon
Nome Popular
Status Ameaça Restinga FLOD Man-gue FLOD
IUCN MMA SMA 2 5 3 1 1 8
Progne chalybea andorinha-grande LC - - x x x x
Tachycineta leucorrhoa andorinha-de-sobre-branco LC - - x x
Troglodytidae
Troglodytes musculus corruíra LC - - x x x x x x
Cantorchilus longirostris garrinchão-de-bico-grande LC - - x x x x x
Polioptilidae
Ramphocaenus melanurus chirito LC - -
Turdidae
Turdus flavipes sabiá-una LC - - x x
Turdus leucomelas sabiá-branco LC - - x x x x
Turdus rufiventris sabiá-laranjeira LC - - x x x x x x
Turdus amaurochalinus sabiá-poca LC - - x x x x x x
Turdus albicollis sabiá-coleira LC - - x
Mimidae
Mimus saturninus sabiá-do-campo LC - -
Motacillidae
Anthus lutescens caminheiro-zumbidor LC - - x x
Passerellidae
Zonotrichia capensis tico-tico LC - - x x x x
Parulidae
Setophaga pitiayumi mariquita LC - - x x x x x
Geothlypis aequinoctialis pia-cobra LC - - x x x x x x
Basileuterus culicivorus pula-pula LC - - x x
Myiothlypis rivularis pula-pula-ribeirinho LC - -
Icteridae
Cacicus haemorrhous guaxe LC - - x x x
Icterus pyrrhopterus encontro LC - - x
Gnorimopsar chopi pássaro-preto LC - - x x
Agelasticus cyanopus carretão LC - -
Chrysomus ruficapillus garibaldi LC - -
Molothrus bonariensis chupim LC - - x x x x x
Sturnella superciliaris polícia-inglesa-do-sul LC - - x x
Thraupidae
Pipraeidea melanonota saíra-viúva LC - - x x
Tangara seledon saíra-sete-cores LC - - x
Tangara cyanocephala saíra-militar LC - -
Tangara sayaca sanhaço-cinzento LC - - x x x x x
Tangara cyanoptera* sanhaço-de-encontro-azul NT - - x
Tangara palmarum sanhaço-do-coqueiro LC - - x x x x x x
Tangara cayana saíra-amarela LC - - x x
Táxon
Nome Popular
Status Ameaça Restinga FLOD Man-gue FLOD
IUCN MMA SMA 2 5 3 1 1 8 Conirostrum bicolor* figuinha-do-mangue NT - VU x x
Sicalis flaveola canário-da-terra LC - - x x x x
Haplospiza unicolor cigarra-bambu LC - - x
Hemithraupis ruficapilla saíra-ferrugem LC - - x x
Volatinia jacarina tiziu LC - - x x x
Trichothraupis melanops tiê-de-topete LC - -
Lanio cristatus tiê-galo LC - - x x
Lanio cristatus tiê-galo LC - - x
Tachyphonus coronatus tiê-preto LC - - x x x
Ramphocelus bresilius tiê-sangue LC - - x x x x x x
Tersina viridis saí-andorinha LC - - x
Dacnis cayana saí-azul LC - - x x x x x x
Coereba flaveola cambacica LC - - x x x x x x
Tiaris fuliginosus cigarra-preta LC - - x
Sporophila lineola bigodinho LC - -
Sporophila falcirostris* cigarra VU VU EN x
Sporophila caerulescens coleirinho LC - - x x x x x
Sporophila leucoptera chorão LC - -
Sporophila angolensis curió LC - -
Embernagra platensis sabiá-do-banhado LC - -
Saltator similis trinca-ferro LC - - x x
Saltator fuliginosus bico-de-pimenta LC - - x
Thlypopsis sordida saí-canário LC - - x x x x x
Cardinalidae
Habia rubica tiê-de-bando LC - - x x
Fringillidae
Euphonia chlorotica fim-fim LC - - x x x x
Euphonia violacea gaturamo LC - - x x x x
Euphonia pectoralis ferro-velho LC - - x x x
Estrildidae
Estrilda astrild bico-de-lacre LC - - x x x x x x
Passeridae
Passer domesticus pardal LC - - x x x x x
Legenda: END – Endêmica de Mata Atlântica. SMA (2018) - Decreto Nº 63.853 de 2018, Lista da Fauna ameaçada no Estado de São Paulo. MMA (2014) - Portaria MMA Nº 445 de 2014. Lista da fauna brasileira ameaçada de extinção. Categorias de Ameaça: NT – Quase Ameaçadas; EN – Em Perigo; VU – Vulnerável; DD – Dados Insuficientes, LC – Pouco Preocupante. END: Endêmico no Bioma Mata Atlântica.
Relatório Técnico n° 160 885-205 - B15/B17
Tabela 03. Espécies da Mastofauna registradas pelos estudos realizados em Guarujá, dentro dos limites
da área prevista para APA (Referências 1, 2, 3 e 5) e fora da área prevista (Referência 8). Referências: 1- Geobrasilis (2012); 2 – Itaiti (2016); 3 – Consórcio Prime & Etel (2013); 5 – CPEA/Santos Brasil (2014) e 8 – Ambiental Consulting (2017). SMA (2018) - Decreto Nº 63.853 de 2018, Lista da Fauna ameaçada no Estado de São Paulo. MMA (2014) - Portaria MMA Nº 445 de 2014, Lista da fauna brasileira ameaçada de extinção. Categorias de Ameaça: NT – Quase Ameaçadas; EN – Em Perigo; VU – Vulnerável; DD – Dados Insuficientes. END: Endêmico no Bioma Mata Atlântica.
Táxon
Nome popular
Restinga FLOD -gue Man FLOD Status de Ameaça
2 5 3 1 1 8 SMA MMA
ARTIODACTYLA
Cervidae
Mazama americana Veado-mateiro x
Mazama gouazoubira Veado-catingueiro x
Suidae
Sus scrofa Javali
CARNIVORA
Canidae
Canis lupus familiaris Cachorro doméstico
Cerdocyon thous Cachorro-do-mato x x x
Felidae
Felis catus domesticus Gato-doméstico x
Herpailurus yagouaroundi Jaguarundi
Leopardus guttulus Gato-do-mato-pequeno
Leopardus pardalis Jaguatirica x x x
Leopardus tigrinus Gato-do-mato x
Leopardus wiedii Gato-maracajá x
Puma concolor Onça-parda x x
Mustelidae
Eira barbara Irara x
Galictis cuja Furão-pequeno x
Lontra longicaudis Lontra
Procyonidae
Nasua nasua Quati x x
Procyon cancrivorus Mão-pelada x x x x x
CHIROPTERA
Molossidae
Molossus molossus Morcego-de-cauda-grossa
Noctilionidae
Noctilio cf. leporinus Morcego-pescador x
Phyllostomidae
Anoura caudifer Morcego-beija-flor
Artibeus lituratus Morcego-da-fruta
Táxon
Nome popular
Restinga FLOD -gue Man FLOD Status de Ameaça
2 5 3 1 1 8 SMA MMA Carollia perspicillata Morcego-de-cauda-curta
Desmodus rotundus Morcego-vampiro
Glossophaga soricina Morcego-beija-flor
Sturnira lilium Morcego-fruteiro
Vespertilionidae
Myotis albescens Morcego
Myotis nigricans Morcego
CINGULATA
Dasypodidae
Cabassous unicinctus Tatu-de-rabo-mole x
Dasypus novemcinctus Tatu-galinha x x x x
Euphractus sexcinctus Tatu-peba x DIDELPHIMORPHIA Didelphidae Chironectes minimus Cuíca-d'água x x
Didelphis aurita END Gambá-de-orelhas-pretas x x x x
Marmosa paraguayana Catita-cinza x
Marmosops incanus END Catita x
Metachirus nudicaudatus Cuíca-marrom x x
Philander frenatus Cuíca-de-quatro-olhos-cinzenta x
LAGOMORPHA Leporidae Sylvilagus brasiliensis Tapeti x
PILOSA Bradypodidae Bradypus variegatus END Bicho-preguiça x x
Myrmecophagidae Myrmecophaga tridactyla Tamanduá-bandeira x Tamandua tetradactyla Tamanduá-mirim x x x
PRIMATES Atelidae x
Alouatta guariba END Bugio-ruivo x Callitrichidae Callithrix jacchus Sagui-de-tufos-brancos x Cebidae Sapajus nigritus END Macaco-prego x x
RODENTIA Caviidae Cavia aperea Preá x
Relatório Técnico n° 160 885-205 - B17/B17
Táxon
Nome popular
Restinga FLOD -gue Man FLOD Status de Ameaça
2 5 3 1 1 8 SMA MMA
Hydrochoerus hydrochaeris Capivara x x x
Cricetidae
Akodon cursor Rato-do-chão x
Akodon montensis Rato-do-mato
Akodon serrensis END Rato-do-mato
Euryoryzomys russatus END Rato-do-arroz
Juliomys pictipes Rato-do-dorso-vermelho
Nectomys squamipes Rato-d'água x
Oligoryzomys flavescens Camundongo-amarelo
Oligoryzomys nigripes Camundongo-de-pé-preto
Oxymycterus dasytrichus Rato-do-brejo
Thaptomys nigrita END Rato-pitoco
Cuniculidae
Cuniculus paca Paca x x
Dasyproctidae
Dasyprocta leporina Cutia x x
Dasyprocta azarae Cutia x x
Dasyprocta sp. Cutia x
Echimyidae
Kannabateomys amblyonyx Rato-da-taquara x
Trinomys iheringi END Rato-de-espinho x
Erethizontidae
Sphiggurus villosus Ouriço-cacheiro
Muridae
Rattus norvegicus Rato-marrom x
Rattus sp. Ratazana
Myocastoridae
Myocastor coypus Ratão-do-banhado x x
Sciuridae
Guerlinguetus brasiliensis Esquilo