• Nenhum resultado encontrado

Estudo Programado de Grego Comum LIÇÃO 31 PERFEITOS DO VERBO

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Estudo Programado de Grego Comum LIÇÃO 31 PERFEITOS DO VERBO"

Copied!
61
0
0

Texto

(1)

LIÇÃO 31

PERFEITOS DO VERBO

O verbo grego tem dois perfeitos chamados (perfeito e mais-que-perfeito). Para formação dos perfeitos existem prefixos e sufixos. O perfeito simples é levluka, eu tenho solto, e o mais-que- perfeito, ejleluvkein. eu tinha solto.

1. Enunciemos os tempos

Primários Presente Futuro Perfeito

Secundários Imperfeito Aoristo Mais-que-perfeito 2. Morfemas construtores do perfeito

a) Raiz verbal: lu duplicação raiz sufixo terminação b) Duplicação: le le luv ka men

c) Sufixo temporal: ka

d) Terminação pessoal: men 1ª pessoa plural 3. Morfemas construtores do m-q-p

a) Raiz verbal: lu aumento duplic. raiz sufixo terminação

b) Aumento: ej ej le luv kei men

c) Duplicação: le

d) Sufixo temporal. kei

e) Terminação pessoal: men 1ª pessoa plural 4. Flexão dos perfeitos

Indicativo Perfeito activo Tradução Perf. md/ps Tradução 1ª le -luv- ka Tenho solto le -luv- mai

2ª le -luv- ka -" Etc. le -luv- sai

3ª le -luv- ke -(n) le -luv- tai

1ª le -luv- ka -men le -luv- meqa

2ª le -luv- ka -te le -luv- sqe

3ª le -luv- ka -n le -luv- ntai

Tenho solto p/ mim Ou, tenho sido solto Etc.

Infinitivo le -luv- ke -nai Ter solto le -luv- sqai Ter solto p/mim/ e 2ª Particípio le -lu- kwv" Tendo solto le -lu- mevno" Tendo sido solto Indicativo M-q-perf. act. Tradução M-q-perf. md/ps Tradução

1ª ej- le -luv- kei-n Tinha solto ej- le -luv- mhn 2ª ej- le -luv- kei-" Etc. ej- le -luv- so

3ª ej- le -luv- kei-(n) ej- le -luv- to

1ª ej- le -luv- kei-men ej- le -luv- meqa

2ª ej- le -luv- kei-te ej- le -luv- sqe

3ª ej- le -luv- kei-san ej- le -luv- nto

Tinha solto p/mim Ou, tinha sido solto Etc.

5. Notas sobre duplicação

a) Quando a raiz verbal inicia por vogal só recebe (e) que se contrai e resultam em (h).

b) Se o verbo começar por sibilante (z, s, x) só recebe (e) sem contracção.

c) Se a raiz verbal iniciar por consoante fricativa (q, f, c), a duplicação é (te, pe, ke).

(2)

6. Exemplos daquela duplicação

Verbo Perfeito Verbo Perfeito Verbo Perfeito a) aaaajgapavw hj gavph ka ejejejejlpivzw hj lpiv ka – – b) zzzzhtevw ej zhvte ka sssalpivzw s ej salpiv ka xxxxhraivnw ej xhrav ka c) qqqqnhvskw tev qnh ka ffilevw ff pe fivlh ka cccrivw c ke xriv ka 7. Concernente aos verbos contractos

a) Recordemos que a vogal da raiz contrai-se fechando para (h) ou (w) respectivamente.

Vogal raiz Verbo Perfeito act. e méd. M-q-perf. act. e méd.

a) Verbos em – aw > h timavw te -tivmh- ka / mai ej- te -timhv- kein / mhn b) Verbos em – ew > h filevw pe -fivlh- ka / mai ej- pe -filhv- kein / mhn c) Verbos em – ow > w doulovw de -douvlw- ka / mai ej- de -doulwv- kein /mhn

b) Os verbos cuja raiz termina em (d, q, t) perdem esta consoante antes do (k).

Um exemplo: a raiz de ejlpivzvw é ejlpid, logo, o perfeito é h[ -lpi- ka.

8. O segundo perfeito

Tal como o 2º aoristo, que é irregular, existe o 2º perfeito, também irregular.

– O aoristo de bavllw é e[balon – e o perfeito é bevblhka.

a) Mas o 2º perfeito não leva (k);; toma aumento (e) e leva a terminação pessoal a seguir à raiz: O perfeito de gravfw é gevgrafa – terminando a raiz em (f) não toma (k).

b) O perfeito de kravzw é kevkraga – terminando a raiz em (z) muda para (g) e não toma (k).

c) O perfeito de ginwvskw é e[gnwka, e o de oJravw, eJwvraka.

9. Vocabulário

Verbo Perfeito activo Tradução

ajkouvw ajkhvkoa Tenho ouvido

ginwvskw e[gnwken Tem conhecido

gravfw gevgrafa Tenho escrito

ejgeivrw ejghvgerka Tenho ressuscitado

evjrcomai ejlhvluqa Tenho ido /vindo

oJravw eJwravken Tem visto

swvzw sevswka Tenho salvo

10. Exercícios

a) Leitura: jIwavnnhn 3.27,28

b) Denominar: leluvkamen, ajkhvkoamen, e[gnwkate, ejlhvluqa c) Traduzir: o}ti oJ a[rcwn tou' kovsmou touvtou kevkritai.

11. Textos do NT

Mt 10.26 oujdevn ejstin kekalummevnon, o} oujk ajpokalufqhvsetai Mc 5.34 oJ de; ei\pen aujth'/: qugavthr, hJ pivsti" sou sevswken sev.

Cl 3.3 hJ zwh; uJmw'n kevkruptai su;n tw'/ Cristw'/ ejn tw'/ Qew'/

1 Jo 1.1a o} ajkhkoamen, o} eJwravkamen toi'" ojfqalmoi'" hJmw'n

1 Jo 1.1b o} ejqeasavmeqa kai; aiJ cei'ra" hJmw'n ejyhlavfhsan peri; tou' lovgou th'" zwh''"

1 Jo 3.6 pa'" oJ ajmartavnwn oujk eJwvraken aujto;n oujde; eJgnwken aujtovn.

1 Jo 4.20 yeuvsth" estin: oJ ga;r mh; ajgapw'n to;n ajdelfo;n aujtou o}n eJwvraken, to;n Qeo;n o}n oujc eJwvraken ouj duvnatai ajgapa'n. (infinitivo de ajgapavw) 1 Jo 5.4 o}ti pa'n to; gegennhmevnon ejk tou' Qeou' nika'/ to;n kovsmon

kai; au}th ejsti;n hJ nivkh hJ nikhvsasa to;n kovsmon, hJ pivsti" hJmw'n.

(3)

ANOTAÇÕES E EXERCÍCIOS

(4)

LIÇÃO 32

SIGNIFICADO DO PERFEITO

Temos estudado que o grego enfatiza primariamente a qualidade da acção. Observar o quadro acerca dos principais tempos do verbo grego.

1. Qualidade da acção

Acção Passado Presente Futuro

e[lusa . luvw .... luvsw ....

Pontilear (.)

(acção simples) soltei aoristo solto soltarei

e[luon --- luvw --- luvsw ---

Linear (---)

(acção contínua) soltava imperfeito estou soltando estarei soltando

levluka .--- -- --

Pontilear linear (.----)

(passado + presente) tenho solto perfeito com efeito no presente --

a) .--- significa que o estado presente é resultado duma acção realizada no passado:

Se disser, levluka to;n o[non – significa que soltei o burro e continua solto...

b) Cristo;" ajpevqanen kai; ejghvgertai th'/ hJmevra th'/ trivth/ (Kor. a, 15.3,4) c) Esta ideia é seguida por todos os perfeitos, mesmo os particípios.

2. Declinação do particípio perfeito activo

M – 3ª declinação F – 1ª declinação N – 3ª declinação Tradução lelu -kwv" lelu -kui'a lelu -kov"

lelu -kovto" lelu -kuiva" lelu -kovto" o/a tendo solto, etc.

lelu -kovti lelu -kuiva/ lelu -kovti

lelu -kovta lelu -kui'an lelu -kov"

lelu -kovte" lelu -kui'ai lelu -kovta

lelu -kovtwn lelu -kuiw'n lelu -kovttwn

lelu -kovsi(n) lelu -kuai'" lelu -kovsi(n) lelu -kovta" lelu -kuiva" lelu -kovta

a) A declinação do particípio perfeito médio segue a regra seguinte:

lelumeno", -menou, -menw, -menon, -menoi, -menwn, -menoi'", -menou", etc.

3. Resumo dos particípios

Voz Presente Futuro Perfeito Aoristo

luvw

luv -wn (onto") -ousa -on

luvsw

luv -swn (sonto") -sousa

-son

levluka

lelu -kwv" (koto") -kuiva

-kov"

e[lusa

luv -sa" (santo") -sasa

-san Activa

soltando indo soltar tendo solto tendo solto luvomai

lu -ovmen- o"

- h - on

luvsomai lu -sovmen- o"

- - h - -on

levlumai lelu -mevn- o"

- - h - - on

ejlusavmhn lu -savmen- o"

- - h - - on Média

soltando p/si indo soltar p/si tendo solto p/si tendo solto p/si

(5)

luvomai lu -ovmen- o"

- h - on

luqhvsomai luqhv -somen- o"

- - h - - on

levlumai lelu -mevn- o"

- - h - - on

ejluvqhn lu -qevi"

-qei'sa -qevn Passiva

sendo solto indo ser solto tendo sido solto tendo sido solto

4. Declinação do particípio aoristo passivo

M. 3ª declinação F. 1ª declinação N. 3ª declinação Tradução lu -qevi -"

-qevn -to"

-qevn -ti -qevn -ta

lu -qei' -sa -qeiv -sh"

-qeiv -sh/

-qei' -san

lu -qevi -n -qevn -to"

-qevn -ti -qevn

o/a tendo sido solto do/da

ao/à o/a lu -qevn -te"

-qevn -twn -qei' -si(n) -qevn -ta"

lu -qei' -sai -qei -sw'n -qeiv -sai"

-qeiv -sa"

lu -qevn -ta -qevn -twn -qei' -si(n) -qevn -ta

os/as dos/das aos/às os/as

5. Formas básicas do verbo grego

Até aqui tomámos conhecimento das seis formas principais do verbo grego e seus parti- cípios: pia fia aia pfia pfim aips

luvw luvsw e[lusa levluka levlumai ejluvqhn 6. Vocabulário

Grego Tradução Grego Tradução

ajpokrivnomai responder libanwto;n incensário

gemivzw encher marturevw (me...hka) testemunhar

ginwvskw (ejgnwkate) conhecer oi\da conhecer

ejrcomai (h[lqomen) vir oJravw (eJwraka) ver i}sthmi (ejsthkwv") permanecer o[xo" vinagre

kajgw; (kaiv ejgw) e eu pou' onde?

khfavlh cabeça proskunevw (hsai) ajoelhar para adorar

klivnw inclinar tetevlestai está cumprido

lambavnw (e[laben) receber, tomar tivktw (tecqei;") parir (dar à luz) levgw (ei\pen) dizer zavw (zhsetai) viver

7. Exercícios

d) Leitura: jIwavnnhn 3.29,30

e) Pesquisar: noivo, noiva, amigo, voz, no texto grego acima.

f) Denominar: as formas, encontradas no texto, daquelas palavras gregas.

8. Textos do NT

Mt 2.2 pou' ejstin oJ tecqei;" basilevw" tw'n jIoudaivwn_ ...h[lqomen proskunh'sai aujtw'/

Mt 4.4 oJ de; ajpokriqei;" ei\pen. Gevgraptai, oujk ejp! a[rtw/ movnw/ zhvsetai oJ a[nqrwpo", Jo 1.34 kajgw; eJwraka, kai; memartuvrhka o}ti ou\to" ejstin oJ uiJo" tou' Qeou'.

Jo 3. 29 oJ de; fivlo" tou' numfivo" oJ ejsthkwv" kai; ajkouvwn aujtou'

Jo 8.52 ei\pon aujtw'/ oiJ jIoudai'oi: nu'n ejgnwvkamen o}ti daimovnion e[cei".

Jo 8.55 kai, oujk ejgnwvkate aujtovn, ejgw; de; oi\da aujtovn.

Jo 19.30 o}te ou\n e[laben to; o[xo" jIhsou'" ei\pen: Tetevlestai, kai; klivna" th;n khfalh;n parevdwken to; pneu'ma.

Ap 8.5 kai; ei[lhfen oJ a[ggelo" to;n libanwtovn kai, ejgevmisen aujtou' ejk tou' puro;"

(6)

ANOTAÇÕES E EXERCÍCIOS

(7)

LIÇÃO 33 INFINITIVO

O infinitivo é propriamente a forma nominal do verbo. Geralmente, os infinitivos expressam acção sem indicar a pessoa: soltar, dizer, partir, etc. O infinitivo existe nos tempos primários e num dos secundários: presente, futuro, perfeito e aoristo. É muito fácil por ser idêntico ao portu- guês, e só tem tempo e voz.

1. Paradigma do infinitivo

Voz Presente Futuro Perfeito Aoristo

luvw

luv -ein luvsw

luv -s- ein

levluka lelu -ke- nai

e[lusa lu' -sai Activa

soltar ir soltar ter solto ter solto luvomai

luv -esqai

lusomai luv -s- esqai

levlumai leluv -sqai

ejlusavmhn luv -sa- sqai Média

soltar p/si ir soltar p/si ter solto p/si ter solto p/si luvomai

luv -esqai

luqhsomai lu -qh- s- esqai

levlumai leluv -sqai

ejluvqhn lu -qh'- nai Passiva

ser solto ir ser solto ter sido solto ter sido solto

2. Infinitivos 2º perfeito e 2º aoristo

a) Pia: gravfw; 2º perf. act: gevgrafa; inf. act: gegrafevnai; inf. méd: gegravfqai b) Pia: bavllw; 2º perf. act: e[balon ; inf. act: balei'n; inf. méd: balevsqai

3. Significado do infinitivo

Assim como particípio é um adjectivo verbal, também o infinitivo é um substantivo ver- bal. Como tal, pode ser acompanhado por artigo, preposição, ou adjectivo.

a) O infinitivo é de acção contínua como já estudámos:

i. Eu quero ouvir a palavra de Deus = qevlw ajkouvein to;n lovgon tou' Qeou'.

ii. Quero (ir) libertar os escravos = qevlw luvsein tou'" doulou'".

b) O infinitivo pode ser acompanhado por artigo:

i. O soltar = to; luvein – do soltar = tou' luvein

ii. do crer = tou' pisteuvein – ao obedecer = tw'/ uJpakouvein c) O infinitivo pode ser acompanhado por adjectivo ou preposição:

i. Bom é cantar ao teu nome = ajgaqo;n yavllein tw'/ ojnomativ sou ii. E ao semeá-la (a semente) = kai; ejn tw'/ speivrein aujto;n

d) Ainda que o artigo obedeça à declinação, o artigo permanece indeclinável.

4. Uso do infinitivo

O infinitivo pode ser usado como sujeito ou complemento directo.

a) Sujeito: O amar é o grande mandamento = to; agapa'n hJ mega;lhn ejntovlhn b) Compl: O grande mandamento é amar = hJ megavlh ejntolh; to; ajgapa'n ejstin c) Finalidade: Viemos para adorá-lo = h[lqomen proskunh'sai aujtw'/

i. c/ genitivo: ga;r jHrwv/dh" zhtei'n to; paidivon tou' ajpolevsai aujtov (Maq. 2.13) ii. c/ prep. eij": tacu;" eij" to; ajkou'sai, bradu;" ei" to; lalh'sai. ( jIakwb. 1.19) iii. c/ prep. pro;": pro;" to; qeaqh'nai aujtoi'" Maq. 6.1

d) Resultado: jIhsou'" ejqeravpeusen aujto;n w}ste to;n tuflo;n blevpein (Maq. 12.22)

(8)

5. Vocabulário

Grego Tradução Grego Tradução

ajnoivgw (xai) abro h[pion manso

avjxio" digno qeaqh'nai (qeavomai) ser visto

dei' (devw) convém, é necessário qevlw quero

diercomai (sqai) passo, vou através ijdei'n (ojravw) ver

duvnamai (tai) posso kakopoievw faço mal

dusi; (duvo) dois lambavnw (labei'n) recebo

e[dei era necessário oujdei;" nenhum

evjmprosqen diante de oijkevth" servo

evjxestin (e[xeimi) é lícito, permitido paragivnetai dirigiu-se

ejxomologevw confesso, louvo povlesin cidades

h[ ou sfragi'da" selos

6. Exercícios

a) Leitura: jIwavnnhn 3.31,32

b) Pesquisar: e denominar os particípios existentes no texto c) Conjugar: o particípio ind. act. ejrcovmeno"

d) Traduzir: oJ w[n ejk th'" gh'" ejk th'" gh'" ejstin kai; ejk th'" gh'" lalei'.

7. Textos do NT/AT

Mt 3.13 paragivnetai oJ jIhsou'"... ejpi to;n jIordavnhn pro;" to;n jIwavnnhn tou' baptisqhnai uJp! aujtou'.

Mt 6.1 ...mh; poiei'n e[mprosqen tw'n ajnqrwvpwn pro;" to; qeaqh'nai aujtoi'":

Mc 3.4 e[xestin toi'" savbbasin ajgaqo;n poih'sai h[ kakopoih'sai_

Lc 4.43 kai; eJterai'" povlesin eujaggelivsasqai me dei' th;n basileivan tou' Qeou',...

Lc 16.13 oujdei;" oijkevth" duvnatai dusi; kurivoi" douleuvein:

Jo 4.4 e[dei de; aujto;n dievrcesqai dia; th'" Samareiva".

Jo 12.21 kuvrie, qevlomen to;n jIhsou'n ijdei'n.

2 Tm 2.24 dou'lon de; kurivou ouj dei' mavcesqai, ajlla; h[pion ei\nai pro;" pavnta",...

Ap 5.9 a[xio" ei\ labei'n to; biblivon kai; ajnoi'xai ta;" sfragi'da" aujtou',...

Sl 92.1 jAgaqo;n to; ejxomologei'sqai tw'/ kuriw'/ kai; yavllein tw'/ ojnomativ sou,

SALMO 1.1,2 (GREGO – LXX)

1. Makavrio" ajnhvr o[" oujk ejporeuvqh ejn boulh' ajsebw'n kai; ejn ojdw' aJmartwlw'n oujk e[sth kai; ejpi kaqevdran loimw'n oujk ejkaqisen,

2. ajll!h[ ejn tw' nomw/ kurivou to; qevlhma aujtou', kai; ejn tw' novmw'/ aujtou melethvsei hJmevra" kai; nuktov".

(LATIM – VULGATA)

1. Beatus vir qui non abiit in consilio impiorum et in via peccatorum non stetit et in cathedra pestilentiae non sedit;

2. sed in lege Domini voluntas eius et in lege eius meditabitur die ac nocte.

(PORTUGUÊS – ARC)

1. Bem-aventurado o varão que não anda segundo o conselho dos ímpios, nem se detém no caminho dos pecadores, nem se assenta na roda dos escarnecedores;

2. antes, o seu prazer está na lei do SENHOR, e na sua lei medita de dia e de noite.

(9)

ANOTAÇÕES E EXERCÍCIOS

(10)

LIÇÃO 34

VERBOS CONTRACTOS

Deparamos várias vezes com verbos cuja raiz termina em vogal, como timavw, e na conjugação sofrem contracção por fusão com as terminações pessoais: timavw = timw' = honro. Estes verbos classificam-se em três grupos, de acordo com as vogais terminais: aw, ew, ow.

1. Tabela de contracções

a) No encontro da vogal da raiz com as da terminação uma prevalece sobre a outra. Mas esta contracção ocorre somente nos tempos primários.

Tema Verbo 1ª pessoa sg Contracção Resultado

a timavw tima + w a + w > w domina a = w' timw'

e filevw file + w e + w > w domina e = w' filw'

o doulovw doulo + w o + w > o alonga-se = w' doulw' 2ª pessoa sg

a timavw tima + ei" a + ei" > a domina e = a'/" tima'/"

e filevw file + ei" e + ei" > e alonga-se = h'/" filh'/"

o doulovw doulo + ei" o + ei" > o domina e = oi'" douloi'"

1ª pessoa pl

a timavw tima + omen a + o > o domina a = w' timw'men e filevw file + omen e + o > o domina e = ou' filou'men o doulovw doulo + omen o + o > o contrai-se = ou' doulou'men 2. Tabela nos outros tempos

Tema Verbo 1ª sg fut. ind. act. 1ª sg aor. ind. act. 1ª sg aor. ind. pas.

a > h timavw timhv -sw ejtimh -ka ejtimhv -qhn

e > h filevw filhv -sw ejfivlh -sa ejfilhv -qhn

o > w doulovw doulwv -sw ejdouvlw -sa ejdoulwv -qhn

3. Infinitivo dos verbos contractos

a) Eu quero honrar o meu Deus = qevlw tima'n to;n Qeo;n mou. a'n Forma da contracção de aw = timavw > timaein > tima'n

b) Eu quero amar o meu irmão = qevlw filei'n to;n ajdelfon mou. i'n Forma da contracção de ew = filevw > filevein > filei'n

c) Eu quero servir o meu Deus = qevlw doulou'n to;n Qeo;n mou. u'n Forma da contracção de ow = doulovw > doulovein > doulou'n (o acento circunflexo é sinal que ali houve contracção de vogais)

4. Como pesquisar no dicionário

a) Primeiro devemos achar a raiz verbal de: ejtimhvqhn = ej -timhv- qhn b) A raiz é timh mas (h) pode ter resultado de (a) ou (e)

c) Procurar no dicionário a palavra timavw e lá está ela.

d) Porém, se a forma verbal for ejfilhvqhn só encontrará em tema (e) filevw e) Se a forma verbal for ejdoulhvqhn só encontraremos em tema (o) doulovw f) Esta perícia adquire-se com a prática constante.

(11)

5. Vocabulário

Grego Tradução Grego Tradução

ajgapavw amar eujcaristevw agradecer

ajdialeivptw" sem cessar ejcqrov" inimigo

aijtevw pedir kataraomai (revw) falar mal, dizer mal

ajkolouqevw seguir lalevw falar

ajfivhmi perdoar megavlh grande

blasfhmevw blasfemar metanoevw arrepender

boavw clamar misevw odiar

gennavw gerar o}sa o que

dokevw parecer, pensar pavnta todas, tudo

e}kasto" cada um plhsivo" vizinho, próximo

ejnavth nona proseuvcomai orar

eujlogevw bendizer, louvar rJhvmata (rhvma) palavras 6. Exercícios

a) Leitura: jIwavnnhn 3.33,34

b) Pesquisar: um particípio substantivado; e quais as formas de artigo existentes?

c) Denominar: marturivan, plhsivo", blasfhmevw, ajkolouqevw

d) Traduzir: 1. o}n ga;r ajpevsteilen oJ Qeo;" ta; rJhvmata tou' Qeou' lalei'.

2. ejn aujth'/ eujlogou'men to;n kuvrion kai; patevra, kai; ejn aujth'/ katarwvmeqa tou;" ajnqrwvpou".

7. Textos do NT

Mt 1.2 jAbraa;m ejgevnnhsen to;n jIsaavk, jIsaavk de; ejgennhsen to;n jIakwb,...

Mt 5.43 ajgaphvsei" to;n plhsivon sou kai; mishvsei" to;n ejcqrovn sou.

Mt 5.44 ejgw; de; levgw uJmi'n: ajgapa'te tou;" ejcqrou;" uJmw'n

Mc 2.14 kai; levgei aujtw'/: ajkolouvqei moi. kai; ajnasta;" hjkolouvqhsen aujtw'/.

Mc 11.24 pavnta o}sa proseuvcesqe kai; aijtei'sqe, pisteuvete o}ti ejlavbete Mc 15.34 kai; th'/ ejnavth/ w[ra/ ejbovhsen oJ jIhsou'" fwnh' mevgalh

Lc 12.10 tw'/ de; eij" to; a}gion pneu'ma blasfhmhvsanti oujk ajfhqhvsetai.

Jo 3.3 ajmh;n ajmhn levgw soi eja;n mhv ti" gennhqh'/ a[nwqen ouj duvnatai ijdei'n th;n basileivan tou' Qeou'.

Jo 3.34 o}n ga;r ajpevsteilen oJ Qeo;" ta; rJhvmata tou' Qeou' lalei'

At 15.22 Tovte e[doxe toi'" ajpostovloi" kai; toi'" presbutevroi" suvn o}lh/ th'/ ejkklhsiva At 2.38 metanohvsate kai; baptisqhvtw e}kasto" uJmwn ejpi tw'/ ojnovmati jIhsou' Cristou' Tg 3.9 ejn aujth'/ eujlogou'men to;n kuvrion kai; patevra, kai; ejn aujth'/ katarwvmeqa

tou;" ajnqrwvpou"

1 Ts 2.13 eujcaristou'men tw'/ Qew'/ ajdialeivptw"

(In, Gundry, Robert H. , Panorama do Novo Testamento)

(12)

ANOTAÇÕES E EXERCÍCIOS

(13)

LIÇÃO 35 VERBOS BRANDOS

Verbos brandos são aqueles cuja raiz termina em consoante branda, ou líquida: l, m, n, r. Estes verbos só abrandam nos tempos futuro e aoristo, activo e médio, e omitem o sufixo temporal (s). Ao invés disso sofrem outra modificação explicitada abaixo.

1. Futuro brando

a) Normalmente, o futuro activo de ajggevllw seria ajggevlsw, mas é ajggelw'.

b) Omite o sufixo temporal (s) mas leva vogal auxiliar que é alongada.

c) O acento sobre (w') indica que ali há contracção, e isso distingue o futuro do presente.

ajggevllw ajggevllw ajggevllw

ajggevllw mevnwmevnwmevnwmevnw ai\rwai\rw ai\rwai\rw

Fut. I. Act. Fut. I. Méd. Fut. I. Act. Fut. I. Méd. Fut. I. Act. Fut. I. Méd.

ajggel-w' -ei'"

-ei' -ou'men -ei'te -ou'si

ajggel-ou'mai -h'/

-ei'tai -ou'meqa -ei'sqe -ou'ntai

men-w' -ei'"

-ei' -ou'men -ei'te -ou'si

men-ou'mai -h'/

-ei'tai -ou'meqa -ei'sqe -ou'ntai

ajr-w' -ei'"

-ei' -ou'men -ei'te -ou'si

ajr-ou'mai -h'/

-ei'tai -ouvmeqa -ei'sqe -ou'ntai ajggelw'n ajggelouvmeno" menw'n menouvmeno" ajrw'n ajrouvmeno"

d) Há verbos que só têm raiz branda no futuro, como no caso de levgw > ejrw' > falarei.

e) Há verbos que parecem brandos mas não são, como no caso de lambavnw cuja raiz é lab- e o futuro lhmyomai.

2. Aoristo brando

a) Alguns verbos brandos têm o aoristo irregular como no caso de lambavnw > e[balon.

b) Normalmente, o aoristo activo de ajggevllw seria hjggellsa, mas é h[ggeila.

c) Neste caso, perdeu (s) ficando somente (a) e recebeu compensação na vogal da raiz.

ajggevllw ajggevllw ajggevllw

ajggevllw mevnwmevnw mevnwmevnw ai\rwai\rwai\rwai\rw

Aor. I. Act. Aor. I. Méd. Aor. I. Act. Aor. I. Méd. Aor. I. Act. Aor. I. Méd.

h[ggeil-a -a"

-e (n) -amen -ate -an

hjggeil-avmhn -w -ato -avmeqa -asqe -anto

ejmein-a -a"

-e (n) -amen -ate -an

ejmein-avmhn -w -ato -avmeqa -asqe -anto

h\r-a -a"

-e (n) -amen -ate -an

h\r-avmhn -w -ato -avmeqa -asqe -anto ajggeivla" ajggeilavmeno" meivna" meinavmeno" a[ra" a[rameno"

3.

3.3.

3. Verbos brandos

Presente I. A. Tradução Raiz Futuro I. A. Aoristo I. A.

ajpostevllw enviar -stel- ajpo-stel-w' ajp-ev-steil-a

bavllw jogar bal- bal-w' ej-bal-on

ajpokteivnw matar -kten- ajpo-kten-w' ajp-e-ktein-a

krivnw julgar krin- krin-w' e[-krin-a

ejgeivrw erguer ejger- ejger-w' h[geir-a

speivrw semear sper- sper-w' e[speir-a

(14)

4.

4.4.

4. Vocabulário

Grego Tradução Grego Tradução

avjbusso" abismo kratevw dominar, prender

ajpeiqevw descrer, desobedecer mevnw permanecer

dravkonta dragão ojrgh; ira

evjgnwsan (ginwvskw) conhecer o[yetai (oJravw) ver

ejgeivrw ressuscitar ponhrov" mau

ejxercomai sair speivrw semear

h[dh já sunivhmi entender

h}ran (aijrw) erguer uJpantavw encontrar

i}na a fim de (para) ceivr, -ov" mão

5.

5.5.

5. Exercícios

a) Leitura: jIwavnnhn 3.35,36

b) Pesquisa: flexão do verbo amar; flexão do vb. dar; flexão do vb. crer;

c) Denominar essas flexões verbais.

d) Traduzir: aquele trecho de João

e) Quais são os verbos brandos encontrados em jIwavnnhn 1.5,6 ?

6.

6.6.

6. Textos do NT

Mt 13.18 uJmei'" ou\n ajkouvsate th;n parabolh;n tou' speivranto".

Mt 17.23 kai; ajpokteinou'sin aujtovn, kai; th'/ trith/ hJmera/ ejgerqhvsetai.

Lc 19.22 levgei aujtw'/: Ejk tou' stomatov" sou krinw' se, ponhre; dou'le;.

Jo 3.18 oJ pisteuvwn eij" aujto;n ouj krivnetai: oJ de; mh; pisteuvwn h[dh kevkritai, Jo 4.51 h[dh de; autou' katabaivnonto" oiJ dou'loi aujtou' uJphvnthsan aujtw'/, Jo 8.59 h\ran ou\n livqou" i}na bavlwsin ejp!aujtovn

Jo 12.1 Bhqanivan, o}pou h\n Lavzaro", o}n h[geiren ejk nekrw'n jIhsou'".

Jo 17.8 e[gnwsan ajlhqw'" o}ti para; sou' ejxh'lqon, kai; ejpivsteusan o}ti suv me ajpevsteila".

At 8.35 ajrxavmeno" ajpo; th'" grafh'" tauvth" eujhggelivsato aujtw'/ to;n jIhsou'n.

1 Jo 4.16 oJ Qeo;" ajgavph ejstivn, kai; oJ mevnwn ejn th'/ ajgavph/ ejn tw'/ Qew'/ mevnei Ap 20.3 kai, ejkravthsen to;n dravkonta,...kai; e[balen aujto;n eij" th;n ajbusson

Baptistério Bizantino (In, eBibleTeacher)

(15)

ANOTAÇÕES E EXERCÍCIOS

(16)

LIÇÃO 36 PARTICÍPIO (cont.)

Embora tenhamos estudado o particípio, há ainda algo para estudar sobre o mesmo. É importante notar que nem todos os verbos têm particípios, assim como não têm infinitivos. Tanto os particí- pios como os infinitivos parecem nos mesmos tempos; isto é, em todos os tempos primários e um dos secundários: presente, futuro, perfeito e aoristo. O imperfeito e o mais-que-perfeito não usam particípio nem infinitivo. O aspecto temporal do particípio mantêm-se em todos os particípios.

1. Aspecto temporal.

a) Exemplos de aoristo, presente e futuro

luvsa" Part. Aor. Act. Indica acção antes da acção do verbo principal luvwn Part. Pres. Act. Indica acção durante a acção do verbo principal luvswn Part. Fut. Act. Indica acção depois da acção do verbo principal b) Esclarecendo na mesma ordem

Sujeito Ac. prin. Acção. Compl. Significado (nome) (aoristo) (particípio) (Tradução)

oJ ajpovstolo" e[khruxen uJmnhvsa" Aor O apóstolo pregou depois de ter cantado oJ ajpovstolo" e[khruxen uJmnw'n Pres O apóstolo pregou cantando

oJ ajpovstolo" e[khruxen uJmnhvswn Fut O apóstolo pregou a fim de cantar (presente) (particípio)

oJ ajpovstolo" khruvssei uJmnhvsa" Aor O apóstolo prega depois de ter cantado oJ ajpovstolo" khruvssei uJmnw'n Pres O apóstolo prega cantando

oJ ajpovstolo" khruvssei uJmnhvswn Fut O apóstolo prega a fim de cantar (futuro) (particípio)

oJ ajpovstolo" khruvxei uJmnhvsa" Aor O apóstolo pregará depois de ter cantado oJ ajpovstolo" khruvxei uJmnw'n Pres O apóstolo pregará cantando

oJ ajpovstolo" khruvxei uJmnhvswn Fut O apóstolo pregará a fim de cantar c) Quanto ao particípio perfeito

uJmnhkwv" Part. Perf. Act. Indica acção “permafeita” no tempo do verbo principal (a) Isto é: a acção está completa antes da acção do verbo principal, mas o resultado está pre- sente durante a acção desse verbo. Assim

oJ apovstolo" e[khruxen uJmnhkwv" Aor O apóstolo pregou após ter cantado oJ apovstolo" khruvssei uJmnhkwv" Pres O apóstolo prega após ter cantado oJ apovstolo" khruvxei uJmnhkwv" Fut O apóstolo pregará após ter cantado d) Notemos uma excepção à regra

Muitas vezes encontramos expressões como esta: ajpokriqei;" de; oJ jIhsou'" ei|pen:, oj de; ajpokriqei;" ei|pen:, kai; ajpokridei;" oJ jIhsou" ei|pen:

Significado: e respondendo Jesus disse: etc. (Mt 3.15, 4.4, 11.4).

2. Tempos perifrásticos

Perifrástico vem de perífrase e significa circunlóquio. Apareceu por influência aramaica.

Os perifrásticos são usados para enfatizar a continuação da acção.

(17)

Observemos alguns exemplos:

Tempo Perifrástico Frase Tradução literal

Imp. Perif. Pr de eijmià part pres h\n khrussw'n ele estava pregando Fut. Perif. Ft de eijmià part pres e[sh/ zwgrw'n ajnqrwvpou" estarás pescando hom.

Fut. pf. Peri Ft de eijmià part perf e[stai lelumevnon terá sido solto

Perf. Perif. Pr de eijmià part perf cavriti ejste seswsmevnoi pela graça tendes sido s Mqp perif. Imp de eijmiàpart perf h\n jIwavnnh" ejndedumevnou" João tinha estado vestido

3. Vocabulário (Este sinal < indica a origem do vocábulo)

Grego Tradução Grego Tradução

h}jmarton < ajmartavnw Pecar paradidwmi < didwmi Entregar ajpevstelein < ajpostevllw Enviar plhvqou" < plh'qo" Multidão

divkaion < divkaio" Justo potev Antes, noutro tempo diwvkwn < diwvkw Perseguir prosetivqei < prostiqhmi Acrescentar

e[xw < ejk Fora sthvkonte" < sthvkw Estar firme ejporqei < porqevw Destruir swzomevnou" < swvzw Salvar h[/dei < oi\da Saber tivne" < tiv" Quem, quais 4. Exercícios

Leitura: jIwavnnhn 3.3-7

Pesquisa: Quantas vezes aparecem no trecho formas verbais de gennavw Denominar: cada uma das formas encontradas nesse trecho

Traduzir: jIwavnnhn 3.3-4

Teologia: À luz deste trecho, donde provém o novo nascimento?

5. Textos do NT

São dois aspectos de acção antecedente, dois de acção simultânea e dois de acção subsequente.

Ac 4.32 – an tou' de; plhvqou" tw'n pisteusavntwn h\n kardiva kai; yuch; miva.

Gl 1.23 – an oJ diwvkwn hJma'" pote nu'n eujaggelizetai th;n pivstin h}n pote ejpovrqei.

Mt 27.4 – si h}marton paradou;" ai|ma divkaion.

Ac 2.47 – si oJ de; kuvrio" prosetivqei tou;" swzomevnou" kaq! hjmevran ejpi; to; aujtov.

Jo 6.64 – sb h[/dei ga;r ejx ajrch'" oJ jIhsou'" tivne" eijsi;n oiJ mh; pisteuvonte" kai;

tiv" ejstin oJ paradwvswn aujtovn.

Mc 3.31 –sb e[rcontai hJ mhth;r aujtou' kai; oiJ ajdelfoi; aujtou' kai; e[xw sthvkonte"

ajpevsteilan pro;" aujto;n kalou'nte" aujtovn.

(In, Panorama do Novo Testamento, Edições Vida Nova)

(18)

ANOTAÇÕES E EXERCÍCIOS

(19)

LIÇÃO 37

VERBOS IRREGULARES (cont.)

Em todas as línguas os verbos irregulares apresentam um problema sério. Temos de aprender as formas básicas a fim de saber conjugar as demais formas verbais. Em português, para conjugar o verbo “fazer” é preciso conhecer os tempos principais, que são: presente, pretérito e futuro: faço, fiz, farei. Mas em grego temos de aprender seis tempos básicos, que são como seis estacas sobre as quais o edifício é construído.

Existem cinco verbos, cujas bases devemos aprender, que nos ajudam na conjugação dos restan- tes. São eles: luvw, (que é regular) timavw, filevw, doulovw, divdwmi, (irregulares).

1. Recordando os principais

P. I. A. F. I. A. Aor. I. A. Pf. I. A. Pf. I. Md. Aor. I. Ps.

lulu

luluvvvvwww w luluvvvvswluluswswsw e[lusae[lusa e[lusae[lusa lelelelevvvvlukalukalukaluka lelelelevvvvlumailumailumailumai ejluejluejluejluvvvvqhnqhnqhnqhn

timavw timhvsw ejtivmhsa tetivmhka tetivmhmai ejtimhvqhn

filevw filhvsw ejfivlhsa pefi¥lhka pefivlhmai ejfilhvqhn

doulovw doulwvsw ejdouvlwsa dedouvlwka dedouvlwmai ejdoulwvqhn

divdwmi dwvsw e[dwka devdwka devdomai ejdodhn

2. Construindo os derivados

Pres. Med. Fut. I. Med. Aor. I. Med. Mqpf. I. Act. Perf. I. Pass. Fut. I. Pass.

Pres. Pass. Mqpf. I. Med

Imp. Act. Mqpf. I. Pass

Imp. Med.

Imp. Pass.

Nota: Observar esta conjugação completa no Apêndice.

3. Recapitulando

Eis um quadro resumido dos tempos principais e secundários nossos conhecidos.

Tempos primários Tempos secundários Voz Modo

Pres. Fut. Perf. Impf. Aor. Mqpf.

Ind luvw luvsw levluka e[luon e[lusa ejleluvkein

Inf luvsein luvsein lelukevnai < lu'sai <

activa

Par luvwn luvswn lelukwv" < luvsa" <

Ind luvomai lusovmai levlumai ejluovmhn ejlusavmhn ejleluvmhn Inf luvesqai luvsesqai leluvsqai < luvsasqai <

média

Par luovmeno" lusovmeno" lelumevno" < lusavmeno" <

Ind luvomai luqhvsomai levlumai ejluovmhn ejluvqhn ejleluvmhn Inf luvesqai luqhvsesqai leluvsqai < luqh'nai <

passiva

Par luovmeno" luqhsovmeno" lelumevno" < luqeiv" <

2º perf. 2º aor.

activa Ind gevgrafa e[balon

média Ind gevgrammai ejbalovvmhn

passiva Ind gegrammai ejblhvqhn

(20)

4. Vocabulário

Grego Tradução Grego Tradução

a[fesin perdão oi\da saber

genevsqai acontecer o}pou – pou' onde

genneqh'nai ser gerado uJpavgei vai

dei' < devw convém pneu'ma vento

dievtriben < diatrivbw permaneceu pnevw soprar

h\lqen < ercomai foi < ir povqen donde

qaumavzw maravilhar sarko;" < sarx carne

katakriqhvsetai será condenado fwnhv voz

5. Exercícios

a) Leitura: jIwavnnhn 3.7-11

b) Pesquisar: todas as formas do verbo gennavw c) Denominar: essas mesmas formas

d) Escrever as partes principais de: luvw, timavw, filevw, doulovw, divdwmi e) Traduzir: jIwavnnhn 3.7-11

6. Textos do NT

Mc 1.4 ejgevneto jIwavnnh" [oJ] baptivzwn ejn th/' ejrhmw/' kai;

khruvsswn bavptisma metanoiva" eij" a[fesin amartiw'n.

Jo 3.22 Meta; tau'ta h\lqen oJ jIhsou'" kai; oiJ maqhtai; aujtou' ei;" th;n jIoudaivan gh'n kai; ejkei' dievtriben met! aujtw'n kai; ejbavptizen.

Mc 16.16 oJ pisteuvsa" kai; baptisqei;" swqhvsetai, oJ de; ajpisthvsa" katakriqhvsetai.

At 2.38 a Metanohvsate, kai; baptisqhvtw e}kasto" uJmw'n ejpi; tw/' ojnovmati jIhsou' Cristou' eij" a[fesin tw'n ajmartiw'n uJmw'n

At 2.38 b kai lhvmyesqe th;n dwrea;n tou' ajgivou pneuvmato".

At 18.8 kai; polloi; tw'n korinqivwn ajkouvonte" ejpivsteuon kai; ejbaptivzonto.

7. Confissão apostólica

Pisteuvw eij" Qeo;n patevra pantokravtora (poihth;n oujanou' kai; gh'").

kai; eij" Cristo;n jIhsou'n, uiJo;n aujtou' to;n monogenh', to;n kuvrion hJmw'n, to;n gennhqevnta ejk pneuvmato" aJgiou kai; Mariva" th'" parqevnou, to;n ejpi; Pontivou Pilavtou staurwqevnta kai; tafevnta,

th'/ trivth hJmevra/ ajnastavnta ejk nekrw'n,

ajnabanvta eij" tou;" oujranou", kaqhvmenon ejn dexia'/ tou' patrov", o}qen e[rcetai kri'nai zw'nta" kai; nekrouv".

kai; eij" pneu'ma a}gion,

aJgivan (kaqolikh;n) ejkklhsivan, a[fesin aJmartiw'n,

sarko;" ajnavstasin.

(zwh;n aijwvnion) jAmhvn.

(In, Pequena Gramática do Grego Neotestamentário, Schalkwijk, Frans Leonard, 1979, Brasil)

(21)

ANOTAÇÕES E EXERCÍCIOS

(22)

LIÇÃO 38 DECLINAÇÃO 3ª

Os substantivos gregos distinguem-se uns dos outros pelos temas. Na primeira e segunda decli- nações são acrescentadas as vogais temáticas (a e o) à respectiva raiz. Por exemplo: o acusativo hJmevran, da primeira declinação, forma-se juntando ao radical (hJmer) a vogal temática (a) e o sufixo (n) referente a caso e número.

Já estudámos a primeira e a segunda declinações:

A 1ª com raiz em (a) (oijkiva, grafhv).

A 2ª com raiz em (o) (lovgo", biblivon)

Os substantivos da terceira declinação dividem-se em classes de acordo com o respectivo tema.

A maioria usa temas terminados em consoante (C), poucas usam temas terminados em vogal (V).

1. Abrangência da 3ª declinação

A terceira declinação abrange todas as palavras não incluídas na 1ª e na 2ª declinações:

palavras masculinas, femininas e neutras.

a) Masculinas: oJ a[rcwn, oJ pathvr, oJ poimhvn, oJ swthvr b) Femininas: hJ povli", hJ savrx, hJ nuvx, hJ cavri"

c) Neutras: to; gevno", to; pneu'ma, to; fw'", to; u}dwr

2. Como achar a raiz

a) Procura-se o genitivo no léxico e tira-se-lhe a terminação. Na posse da raiz temática formam-se os restantes casos.

b) Substantivos cujos temas terminam em consoante: nominativo a[rcwn, genitivo a[rconto", terminação o". A raiz temática é a[rcont-. Os respectivos casos são: (wn, o", i, a, e", wn, i(n), a").

c) Substantivos cujos temas terminam em vogal: o nominativo povli", forma o genitivo povlew", a terminação é w", A raiz temática é povle-. Os respectivos casos são:

(povli-", povle-w", povle-i, povli-n, povle-i", povle-wn, povle-si(n), povle-i"). Meste caso há algumas excepções como em basileuv" > basilevw". ijcquv" > ijcquvo", etc.

d) No dativo plural ocorrem umas mudanças que merecem a nossa atenção: por exem- plo, ejlpivd muda o (d) em (s) e forma ejlpivsin. Cavrit muda o (t) em (s) cavrisin.

e) Estas mudanças fonéticas seguem a mesma regra que ocorre no futuro dos verbos de raiz oclusiva, estudadas na lição 23.2.

(i) Labiais (p, b, f) + si = yi (ii) Palatais (k, g, c) + si = xi

(iii) Dentais (t, d, t) + si = ssi, reduzido a (si) por contracção.

3. Terminações

As terminações da terceira declinação são geralmente estas:

Caso Mas. + Fem. sg. Neutro sg. Mas. + Fem. pl. Neutro pl.

N -" (n, r) -- -e" -a

G -o" -o" -wn -wn

D -i -i -si(n) -si(n)

A -a -- -a" (") -a

(23)

4. Paradigmas

a) masculinos de raiz C – consoante (n ou s)

Artigo Época Chefe Norma Pastor Quem?

oJ aijw'n a[rcwn kanwvn poimhvn tiv"

tou' aijw'n-o" a[rcont-o" kanovn-o" poimevn-o" tivn-o"

tw'/ aijw'n-i a[rcont-i kanovn-i poimevn-i tivn-i

to;n aijw'n-a a[rcont-a kanovn-a poimevn-a tivn-a

oiJoiJoiJ

oiJ aijwaijwaijwaijw''''n-en-en-en-e"""" a[rcont-ea[rcont-ea[rcont-ea[rcont-e"""" kankanvvvvon-ekankanon-eon-eon-e"""" poimepoimepoimepoimevvvvn-en-en-en-e"""" titititivvvvn-en-en-e"n-e"""

tw'n aijwvn-wn ajrcovnt-wn kanovn-wn poimevn-wn tivn-wn toi'" aijw's-in a[rcous-in kanovs-in poimevs-in tivs-in tou;" aijw'n-a" a[rcont-a" kanovn-a" poimevn-a" tivn-a"

Nota: a consoante (n) desaparece ante de (s) = aijw'n > aijw'-sin.

as consoantes (nt) desaparecem antes de (s) e alonga a vogal (o) = a[rconto" >

a[rcou-sin.

b) masculinos de raiz C – consoante (n, nt, r, k)

Art.º Homem Pai Salvador Pregador Testemunha

oJ ajnhvr pathvr swthvr khvrux mavrtu"

tou' ajndr-ov" patr-ov" swth'r-o" khvruk-o" mavrtur-o"

tw'/ ajndr-iv patr-iv swth'r-i khvruk-i mavrtur-i

to;n a[ndr-a patevr-a swth'r-a khvruk-a mavrtur-a

ooooiJiJiJiJ a[ndr-ea[ndr-ea[ndr-ea[ndr-e"""" patepatepatepatevvvvr-er-er-er-e"""" swthswth''''r-eswthswthr-er-er-e"""" khkhkhkhvvvvruk-eruk-eruk-e"ruk-e""" mamamamavvvvrtur-ertur-ertur-ertur-e""""

tw'n ajndr-w'n patevr-wn swthvr-wn khruvk-wn martuvr-wn

toi'" ajndrav-sin patrav-sin swth'r-sin khvrux-in mavrtu-sin tou;" ajndr-a" patevr-a" swth'r-a" khvruk-a" mavrtur-a"

Nota: a consoante (k+s) resulta em (x) conforme estudámos anteriormente.

5. Vocabulário

Grego Tradução Grego Tradução

ajgalliavw alegrar-se kravto" poder

basillivssa rainha krivsei juízo

geneav geração mhtevra mãe

dwvsei < didwvmi dar novtou sul

h[geiren < ejgeivrw ressuscitar o[gdoo" oitavo

ejpei porque, visto que o}n quem, o qual, que

qugavthr filha pw'" como (modo)

6. Exercícios

a) Leitura: jIwavnnhn 3.12-15

b) Pesquisar: no trecho e escrever as formas do verbo pisteuvw c) Denominar: essas mesmas formas do verbo pisteuvw

d) Traduzir: os versículos 14,15 do mesmo trecho.

7. Textos do NT

Mt 10.37 Oj filw'n patevra h[ mhtevra uJpe;r ejme; oujk e[stin mou a[xio".

Mt 10.37 kai; oJ filw'n uiJo;n h[ qugatevra uJper ejme; oujk e[stin mou a[xio".

Lc 1.32 kai; dwvsei aujtw/' kuvrio" oJ Qeo;" to;n qrovnon Daui;d tou' patro;" aujtou' Lc 1.34 pw'" e[stai tou'to, ejpei a[ndra ouj ginwvskw'_

Lc 1.47 kai; hjgallivasen to; pneu'ma mou ejpi tw/' Qew/' tw/' swth'riv mou.

Lc 11.31 basivlissa novtou ejgerqhvsetai ejn th/' krivsei meta; tw'n ajndrw'n th'" genea'" tauvth"

At 3.15 o}n oJ Qeo;" h[geiren ejk nekrw'n, ou| hJmei'" mavrture" ejsmen.

Ap 1.6 aujtw/' hJ dovxa kai; to; kravto" eij" tou;" aijw'na" tw'n aijwvnwn. ajmhvn.

(24)

ANOTAÇÕES E EXERCÍCIOS

(25)

LIÇÃO 39

DECLINAÇÃO 3ª – cont.

Os substantivos da 3ª declinação em consoante (k, kt, d, t) e vogal (e, eu, u) têm os paradig- mas seguintes:

1. Paradigmas femininos em C (k, kt, d, t)

Artº Esperança Graça Noite Carne

hJ ejlpiv" cavri" nuvx savrx

th'" ejlpivd-o" cavrit-o" nukt-ov" sark-ov"

th'/ ejlpivd-i cavrit-i nukt-iv sark-iv

thvn ejlpivd-a cavri-n nuvkt-a sark-a

aiJ aiJaiJ

aiJ ejlpiejlpiejlpiejlpivvvvd-ed-ed-e"d-e""" cacavvvvrit-ecacarit-erit-e"rit-e""" nunununuvvvvkt-ekt-ekt-e"kt-e""" ¥s¥s¥s¥svvvvark-eark-eark-eark-e""""

tw'n ejlpivd-wn carivt-wn nukt-w'n sark-wn

tai'" ejlpivs-in cavris-in nux-ivn ~sarx-ivn

ta;" ejlpivd-a" cavrit-a" nuvkt-a" savrka"

2. Algumas palavras têm duas raízes

Artº Subs. Fem. Raiz 1 Raiz 2 D. pl Tradução

hj gunhv gunaikov" guna- gunaik- gunaix-ivn mulher

hj qrivx tricov" qrix- qrik- qrix-ivn cabelo

hj klei" kleidov" klei- kleid- kleis-ivn chave

hj ceivr ceirov" ceir- cer- cers-ivn mão

3. Paradigmas masculinos e femininos em V (e, eu, u)

Artº Rei, m Peixe, m Artº Cidade, f Obra, f oJ basileuv-" ijcquv-" hJ povli-" pravxi-"

tou' basilev-w" ijcquv-o" th'" povlev-w" pravxe-w"

tw'/ basile-i' ijcquv-i th'/ povle-i pravxe-i

to;n basilev-a ijcquv-n thvn povli-n pravxi-n

oiJoiJoiJ

oiJ basile-ibasile-ibasile-ibasile-ivvvv"""" ijcquijcquijcquijcquvvvv-e-e-e"-e""" aiJaiJaiJaiJ popopopovvvvle-ile-ile-ile-i"""" prapraprapravvvvxe-ixe-ixe-ixe-i""""

tw'n basilev-wn ijcquv-wn tw'n povle-wn pravxe-wn

toi'" basileuv-sin ijcquv-sin tai'" povle-sin pravxi-n tou;" basile-i'" ijcquv-a" ta;" povle-i" pravxe-i"

4. Paradigmas neutros em C (t, s)

Nota: Algumas palavras sofrem contracção conforme exemplo abaixo em gevno".

Artº Espírito Raça Irregulares

to; pneu'ma gevno" - fw'" - luz u}dwr - água

tou' pneuvmat-o" gevnou" < gevneso" fwt-ov" u}dat-o"

tw'/ pneuvmat-i gevnei < gevnesi fw't-i u}dat-i

to; pneu'ma gevno" - fw'" u}dwr

tatata

ta;;;; pneuvmat-a gevnh' < gevnesa fw't-a u}dat-a tw'n pneuvmat-wn genw'n < genevswn fwvt-wn ujdat-w'n toi'" pneuvmas-in gevnesin < gevnessin fws-ivn u}das-in

ta; pneuvmat-a gevnh' < gevnesa fw't-a u}dat-a

(26)

5. Exemplo das três declinações 1ª declinação, raiz (a):

a) Feminino a, h > oijkiva, grafhv, e o sigmático (glw'ssa).

b) Masculino a", h" > neaniva", profhvth"

2ª declinação, raiz (o):

a) Masculino, o" > lovgo"

b) Neutro, on > biblivon 3ª declinação, raiz C :

a) Masculino > a[rcwn, poimhvn, swthvr, khvrux, (oJ) b) Feminino > ejlpiv", nuvx, savrx, cavri", (hJ) c) Neutro > gevno", pneu'ma, fw'", (to;)

6. Vocabulário

Grego Tradução Grego Tradução

ajgnoei'n < ajgnoevw ser ignorante katevbhsen < katabaivnw descer

a[nemo" vento lalei'n falar

dihgeivreto < diegeivrw levantar ma'llon mais (muito mais)

ejgevneto < givnomai tornar mevgalh/ grande

ejggu;" perto meivzwn maior

diwvkete < diwvkw perseguir mevlh < mevlo" membro

h[fien < ajfivhmi deixar mevnw permanecer

e}kasto" cada um ojyiva tarde (do dia)

ejkei' ali ou}tw" modo, maneira

ejxevbalen < ejkbavllw expulsar polla; < poluv" muito

zhlou'te < zhlovw buscar savlpiggo" trombeta

qavllassa mar u}data < u}dwr água

i[dio" próprio JW" como, conforme

7. Exercícios

a) Leitura: jIwavnnhn 3.18-21

b) Pesquisar: e escrever artigos e substantivos neutros existentes no trecho.

c) Denominar: caso, pessoa e número em que se encontram no trecho.

d) Traduzir: o mesmo trecho

8. Textos do NT

Mt 24.31 kaiv ajpostelei' tou;" ajggevlou" aujtou' meta; savlpiggo" megavlh", Mc 1.34 kai; daimovnia polla; ejxevbalen kai; oujk h[fien lalei'n ta; daimovnia

Jo 3.23 h\n de; kai; oJ jIwavnnh" baptivzwn ejn Aijnw;n ejggu;" tou' Saleivm oJti u}data polla; h\n ejkei'

Jo 6.16 JW" de; ojyiva ejgevneto katevbhsan oiJ maqhtai; aujtou' ejpi; th;n qavlassan Jo 6.18 h} te qavlassa ajnevmou megavlou pnevonto" dihgeivreto.

1 Co 7.7 ajlla; e}kasto" i[dion e[cei cavrisma ejk Qeou', oJ me;n ou}tw", oJ de; ou}tw".

1 Co 12.1 Peri; de; tw'n pneumatikw'n, ajdelfoiv, ouj qevlw uJma'" ajgnoei'n.

1 Co 12.12 pavnta de; ta; mevlh tou' swvmato" polla; o[nta e}n ejstin sw'ma

1 Co 14.1 Diwvkete th;n ajgavphn, zhlou'te de; ta; pneumatikav, ma'~llon de; i}na profhteuvhte 1 Co 13.13 nuni; de; mevnei pivsti", ejlpiv", ajgavph. ta; triva tau'ta, meivzwn de; touvtwn

hJ ajgavph.

9. Revisão

(27)

ANOTAÇÕES E EXERCÍCIOS

(28)

LIÇÃO 40 ADJECTIVOS

Sendo conhecidos os paradigmas da terceira declinação, estudamos agora os adjectivos. Podem distinguir-se três grupos de adjectivos, simples e compostos.

A. Classificação dos adjectivos da 3ª declinação

2. Adjectivos simples da 3ª declinação > ajlhqhv", pleivwn, tiv"

3. Adjectivos compostos da 3ª e da 1ª declinações > pa'", baquv", mevla", 4. Adjectivos compostos das 3ª, 1ª e 2ª declinações > mevga", poluv"

Os adjectivos simples da 3ª declinação usam a mesma forma para masculino e feminino.

1. Paradigma dos adjectivos simples, 3ª declinação

Mais Verdade – Verdadeiro

m/f nt m/f nt < contracção

pleivwn plei'on ajlhqhv" ajlhqev"

pleivon-o" pleivon-o" ajlhdou'" ajlhdou'" < ajlhqevso"

pleivon-i pleivon-i ajlhqei' ajlhqei' < ajlhqevsi

pleivon-a plei'on ajlhqh' ajlhqev"

plei plei

pleipleivvvvon-eon-eon-e"on-e""" pleipleivvvvon-apleipleion-aon-aon-a ajlhqeiajlhqei''''"ajlhqeiajlhqei""" ajlhqhajlhqh'''' ajlhqhajlhqh < ajlhqeajlhqevvvvsaajlhqeajlhqesasa sa pleiovn-wn pleiovn-wn ajlhqw'n ajlhqw'n < ajlhqevswn pleivos-in pleivos-in ajlhqevs-in ajlhqevs-in < ajlhqevssin pleivon-a" pleivon-a ajlhqei'" ajlhqh' < ajlhqevsa Nota: pleivwn é o grau comparativo de poluv", e significa ‘mais que’.

2. Paradigma dos adjectivos compostos, 3ª e 1ª declinações

TODO – papapapa''''"""" Uso de papapapa''''""""

Mas. 3ª Fem. 1ª Neut. 3ª Alguns exemplos

pa'" pa's-a pa'n

pant-ov" pa's-h" paant-ov" ijna pa'" oJ pisteuvwn – Jo 3.16 para que todo o que crer – cada um

pant-iv pa's-h/ pant-iv

pavnt-a pa's-an pa'n pa'n ou'n devndron – Mt 3.10

pois toda a árvore – cada árvore papa

papavvvvnt-ent-ent-ent-e"""" papapapa''''s-ais-ais-ais-ai papapapavvvvnt-ant-ant-ant-a

pavnt-wn pas-w'n pavnt-wn pavnta di!aujtou' ejgevneto – Jo 1.3 tudo foi feito por Ele – todas as coisas pa's-in pa's-ai" pa's-in

pavnt-a" pa's-a" pavnt-a

kai; ijdou; pa'sa hJ povli" ejxh'lqen e eis que a cidade inteira saiu – Mt 8.34

Mais dois exemplos nesta classe

Profundo – baqubaqubaqubaquvvvv"""" Preto – memememevvvvlalalala""""

Mas. 3ª Fem. 1ª Nt. 3ª Mas. 3ª Fem. 1ª Nt. 3ª

baquv" baqei'-a baquv mevla" mevlain-a mevlan

baqev-o" baqeiv-a" baqev-o" mevlan-o" mevlain-a" mevlan-o"

baqe-i' baqeiv-a baqe-i' mevlan-i melaivn-h/ mevlan-i

baquv-n baqei'-an baquv mevlan-a mevlain-an mevlan

baqe-i baqe-i baqe-i

baqe-i''''"""" baqeibaqei''''-aibaqeibaqei-ai-ai-ai baqebaqevvvv-abaqebaqe-a-a -a memememevvvvlan-elan-elan-elan-e"""" memememevvvvlain-ailain-ailain-ailain-ai memememevvvvlan-alan-alan-a lan-a baqev-wn baqei-w'n baqev-wn melavn-wn melain-w'n melavn-wn baqev-sin baqeiv-ai" baqev-sin mevlas-in mevlas-in mevlas-in baqei'-" baqeiv-a" baqei'" mevlan-a" melaivn-a" mevlan-a

(29)

3. Paradigma dos adjectivos compostos, 3ª, 2ª e 1ª declinações

GRANDE MUITO

Mas. 3ª, 2ª Fem. 1ª Neut. 3ª, 2ª Mas. 3ª, 2ª Fem. 1ª Neut. 3ª, 2ª

mevga" megavl-h mevga poluv" poll-hv poluv

megavl-ou megavl-h" megavl-ou pollou' poll-h'" poll-ou'

megavl-w'/ megavl-h/ megavl-w/ pollw/ poll-h/' poll-w/'

mevga-n mevgh-n mevga polluvn poll-hvn poluv

mega mega

megamegavvvvl-oil-oil-oi l-oi megamegavvvvl-oimegamegal-oil-oil-oi megamegavvvvl-amegamegal-al-al-a polloipolloipolloipolloivvvv poll-aipoll-aipoll-aipoll-aivvvv poll-apoll-apoll-apoll-avvvv

megavl-wn megavl-wn megavl-wn pollwvn poll-w'n poll-w'n

megavl-oi" megavl-oi" megavl-oi" polloiv" poll-ai'" poll-oi'"

megavl-ou" megavl-ou" megavl-a pollouv" poll-av" poll-av 4. Particípios verbais que pertencem à 3ª declinação

Tempo Masc. 3ª Genitivo Fem. 1ª Nt. 3ª

Part. Pres. Act. luv-wn luv-onto" luv-ousa lu'-on Part. Fut. Act. lu-s-wn luv-s-onto" luv-s-ousa lu'-s-on Part. Per. Act. le-lu-kwv" le-lu-kovto" le-lu-kui'a le-lu-kov"

Part. Aor. Act. luv-s-a" luv-s-anto" luv-s-asa lu'-s-an Part. Aor. Pas. lu-q-eiv" lu-q-evnto" lu-q-ei'sa lu-q-evn 5. Vocabulário

Grego Tradução Grego Tradução

ajgaqov" bom kreivttwn, ou kreivsswn melhor

ajsqen-hv", -ia fraco, fraqueza mevga" grande

ajfrwn bobo mevizwn maior

gumno;" nu mesivth" mediador

ejlavsswn menor monogenhv" unigénito

ejpeskevyasqev (a) visitar swvfrwn sábio

ijscurov" (b) forte uJgihv" sadio, são

kaqavper conforme fulakh' prisão

kakov" mau ceivrwn pior

(a) ejpeskevyasqev é o indicativo aoristo médio de ejpiskevptomai, (b) ijcurovtero" é o comparativo de ijscurov".

6. Exercícios

a) Leitura: jIwavnnhn 3.22-24

b) Pesquisar: os substantivos, verbos, pronomes e adjectivos.

c) Denominar: essas palavras da pesquisa d) Traduzir: o texto da leitura.

7. Textos do NT

Mt 7.18 ou}tw" pa'n devndron ajgado;n karpou;" kalou;" poiei'.

Mt 10.8 ajsqenou'nta" qerapeuvete, nekrou;" ejgeivrete, leprou;" kaqarivzete, daimovnia ejkbavllete.

Mt 25.43 gumno;" kai; ouj periebavlete me. ajsqenh;" kai; ejn fulakh' kai; oujk ejpeskevyasqev me.

1 Co 1.25 kai; to; ajsqene;" tou' qeou' ijscurovteron twvn ajnqrwvpwn (ejstivn).

Rm 9.12 oJ meivzwn douleuvsei tw/' ejlavssoni: kaqavper gevgraptai: to; jIakw;b hjgavphsa, to;n de; jHsau' ejmivshsa.

Hb 1.4 ( jIhsou") kreivttwn gevnomeno" tw'n ajggevlwn Hb 8.6 kai; kreivttonov" ejstin diaqhvkh" mesivth".

(30)

ANOTAÇÕES E EXERCÍCIOS

(31)

LIÇÃO 41

GRAUS DOS ADJECTIVOS

Os adjectivos compreendem três graus: Positivo, comparativo e superlativo. Tal como em portu- guês, há adjectivos regulares e irregulares. A maior parte dos adjectivos forma o comparativo juntando ao positivo os sufixos: tero", ou, iwn. O superlativo é formado acrescentando-lhe os sufixos: tato", ou, isto". Alguns adjectivos são irregulares.

1. Comparação dos graus

Declinação Positivo Comparativo Superlativo Regular o", h, on tero", a, on tato", h, on

Irregular h iwn, iwn, ion isto", h, on

2. Adjectivos regulares

Português Positivo Comparativo Superlativo Forte ijscurov", a, ovn ijcurovtero", a, on ijscurovtato", h, on Pequeno mikrov", a, ovn mikrovtero", a, on mikrovtato", h, on Novo nevo", a, on newvtero", a, on newvtato", h, on Fiel pistov", hv, ovn pistovtero", a, on pistovtato", h, on Sábio sofov", hv, ovn sofwvtero", a, on sofwvtato", h, on Fraco, enfermo ajsqenhv", a, on ajsqenevstero", a, on ajsqenevstato", h, on a) Se a penúltima letra da raiz do positivo for (o) torna-se (w) nos graus comparativo e

Superlativo, conforme em (nevo" e sofov").

b) O acento mantém a mesma posição tanto no comparativo como no superlativo.

c) Os adjectivos em (e") formam os graus da mesma maneira como em (ajsqenhv".

3. Adjectivos irregulares (exemplo)

Português Positivo Comparativo irreg. Superlativo irreg.

Bom ajgaqov" kreivttwn, kreivsswn

Mau kakov" ceivrwn, h}sswn

kravtisto" = Exmº

Grande mevga" meivzwn meigisto"

Pequeno mikrov" mikrovtero", ejlavsswn ejlavcisto"

Muito poluv" pleivwn, plevwn plei'sto"

4. Declinação do comparativo irregular

Positivo Mas. Fem. sg Neutro sg Mas. Fem. pl Neutro pl mevga" meivzwn mei'zon meivzone", meivzou" meivzona

meivzono" meivzono" meizovnwn meizovnwn

meivzoni meivzoni meivzosi meivzosi

meivzona, meivzw mei'zon meivzona", meivzou" meivzona, meivzw 5. Comparativos e Superlativos especiais

Preposição Advérbio Graus Adjectivo Tradução ajnav > a[nw + tero" = ajnwvtero" mais para cima eij" > e[sw + tero" = ejswvtero" interior, mais dentro ejk > e[xw + tero" = ejxwvtero" fora, mais para fora katav > kavtw + terio" = katwvtero" mais para baixo

(32)

6. Vocabulário

Grego Tradução Grego Tradução

bakthriva cajado povda" pés

dhvsante" < devw amarrar prosanavbhqi subir

ejkbavllw lançar fora ravbdo" vara

ejlacistov" o mínimo skovto" treva (s)

ejxwvteron exterior, mais fora tovpon lugar

e[rcomai Ir, vir uJpavrcw liderar sob autoridade

mwrov" louco, néscio ujterevw faltar

oujdei" ninguém fwnh; voz, som

oujdevn nada ceivra mão

ojpisw após, depois de clovh" verde

7. Exercícios

a) Leitura: jIwavnnen 3.25-27

b) Pesquisar: as preposições encontradas no trecho.

c) Denominar: denominar as formas verbais encontradas no trecho.

d) Traduzir: o mesmo trecho de João.

e) Quais os comparativos em Mt 11.11?

8. Textos do NT

Mt 3.11 oJ de; ojpivsw mou ejrcovmeno" ijcurovtero" mouv ejstin

Mt 11.11 oJ de; mikrovtero" ejn th/' basileiva tw'n oujranw'n meivzwn aujtou' ejstin.

Mt 22.13 dhvsante" aujtou' povda" kai; cei'ra" ejkbavlete aujto;n eij" to; skovto" ejxwvteron.

Lc 9.48 oJ ga;r mikrovtero" ejn pa'sin uJmi'n uJpavrcwn, ou}to" ejstin mevga".

Lc 14.10 fivle, prosanavbhqi ajnwvteron (pro" ana bhqi) (anw teron) Lc 16.10 oJ pisto;" ejn ejlacivstw/ kai; ejn pollw/' pistov" ejstin,

kai; oJ ejlacistw/ a[diko" kai; ejn pollw~/ a[diko" ejstin.

Jo 15.13 meivzona tauvth" ajgavphn oujdei;" e[cei,

At 16.24 o}" paraggelivan toiauvthn labw;n e[balen aujtou;" eij" ejswtevran fulakh;n 1 Co 1.25 oJti to; mwro;n tou' qeou' sofwvteron tw'n ajnqrwvpwn ejstin

Ef 4.9 o}ti ka; katevbh eij" ta; katwvtera th'" gh'"_

Ap 1.15 kai; hJ fwnh; aujtou' wJ" fwnh; uJdavtwn pollw'n 9. Texto da Septuaginta

Yalmo;" tw/' Dauid 22 (23)

1. Kuvrio" poimaivnei me, kai; oujdevn me uJsterhvsei.

2. eij" tovpon clovh", ejkei me kateskhvnwsen, ejpi; u}dato" ajnapauvsew" ejxevqreyen me, 3. th;n yuchvn mou ejpevstreyen.

wJdhvghsen me ejpi; trivbou" dikaiosuvnh"

e}neken tou' ojnovmato" aujtou'.

4. eja;n ga;r kai; poreuqw' ejn mevsw/ skia" qanavtou, ouj fobhqhvsomai kakav, o}ti su; met! ejmou' ei\:

hJ ravbdo" sou kai; hJ baktriva sou, aujtaiv me oarekavlesan.

5. hJpoivhsasa" ejnwvpiovn mou travpezan ejx ejnantiva" tw'n qlibovntwn me:

ejlivpana" ejn ejlaivw/ th;n kefalhvn mou,

kai; to; pothvriovn sou mequvskon wJ" kravtisron.

6. kai; to; e[leo" sou katadiwvxetaiv me pavsa" ta;" hJmevra" th'" zwh'" mou, kai; to; katoikei'n me ejn oi[kw/ kurivou eij" makrovthta hJmerw'n.

(33)

ANOTAÇÕES E EXERCÍCIOS

(34)

LIÇÃO 42 ADVÉRBIOS

Assim como o adjectivo é o auxiliar do substantivo, qualificando-o, também o advérbio é o auxi- liar do verbo, qualificando a sua acção. A maioria dos advérbios gregos são formados com a raiz do adjectivo e o sufixo adverbial (w'"). Também podemos procurar o genitivo plural (wn) e a partir dele reconhecer o advérbio. Esta terminação tem a mesma função que a portuguesa ‘men- te’ particularmente. Assim: oJ a[nqrwpo" kal-ov" > oJ a[nqrwpo" gravfei kal-w'".

1. Quadro de formação de advérbios em (w(w(w(w""""))))

Adjectivo Genitivo pl Advérbio Tradução

ajlhqhv" ajlhqw'n ajlhqw'" verdadeiramente

a[xio" a[xivwn a[xivw" dignamente

divkaio" dikaivwn dikaivw" justamente

kalov" kalw'n kalw'" belamente

ou}to" touvtwn ou}tw'" assim como

pa'" pavntwn pavntw" em todo o caso

sovfo" sovfwn sovfw" sabiamente

tacuv" tacevw tacevw" rapidamente

2. Graus dos advérbios em (w(w(w(w""""))))

Os graus deste advérbios obedecem à regra dos seus adjectivos correspondentes.

Positivo Comparativo Superlativo

seguramente ajsfalw'" ajsfalevsteron ajsfalevstata

justamente dikaivw" dikaiovteron dikaiovtata

fortemente ijscurw'" ijscurovteron ijcurovtata temerosamente foberw'" foberwvteron foberwvtata 3. Outro grupo forma os graus com (terw (terw (terw (terw e tatw) tatw) tatw) tatw)

Positivo Comparativo Superlativo

acima a[nw ajnwtevrw ajnwtavto

abaixo kavtw katwtevrw katwtavtw

distante povrrw porrwtevrw porrwtavtw

4. Graus dos advérbios irregulares

Positivo Comparativo Superlativo

perto ejggu" ejgguvteron e[ggista

suavemente hJdevw" h}dion h}dista

muito mavla ma'llon mavlista

rapidamente tacevw" tavceion tavcista

5. Advérbios usados como prefixos

a) aj, ou ajn < a[neu = (ausência) expressa (não):

a[-gnwsto", desconhecido; ajn-avxio", indigno; a[n-udro", sem água.

b) euj = bem, bom; expressa bem: eujgehv", bem-nascido; euj-dokia, bem-pensar;

c) du" exp. dificuldade: dus-bastako", difícil de levar; dus-novhto", difícil de entender.

(35)

6. Advérbios correlativos

São aqueles que estão interrelacionados entre si. Por exemplo, o interrogativo ‘onde’ tem o seu complemento nos demonstrativos de resposta: “aqui, lá, em algum lugar”, etc.

Há quatro classes de advérbios correlativos:

a) Interrogativos, que perguntam por lugar, tempo, ou modo.

b) Indefinidos, que respondem vagamente àquelas perguntas.

c) Relativos, que estabelecem relação com o antecedente na frase.

d) Demonstrativos, que respondem claramente àquelas perguntas.

e) Aprendem-se facilmente lendo-os na horizontal e na vertical respectivamente.

7. Quadro dos advérbios correlativos

Advérbio Interrogativo Indefinido Relativo Demonstrativo Lugar ou pou' _ pouv ou| w|de, ejkei', pantacou' Significado Onde? em algum lug. onde aqui, ali, em todo o lugar Origem qen povqen _ poqen o}qen ejnteu'qen, ejkei'qen, pavntoqen Significado De onde? de algum lug. de onde daqui, dali, de todo o lugar Tempo te povte _ potev o}te tovte, pavntote

Significado Quando? alguma vez quando naquele tempo, todo o tempo Modo w" pw'" _ pw" wJ" wJ", ou}tw", pavntw"

Significado Como? seja como for como assim como, de qualquer modo 8. Vocabulário

Grego Tradução Grego Tradução

ajfivhmi deixar, perdoar h[dh, adv. já, agora

a[rti, adv. agora leivpw faltar

divktia redes nu'n(i), adv. agora mesmo

e\ijpen < levgw falar, dizer o}pu", adv. como

e[mprosqen diante de pavlin, adv. outra vez, de novo

eujquv" (-ew") gn imediatamente plhrovw cumprir

eujdokevw (-ia) agradar, agrado prevpon convém

e[ti, adv. ainda u}yisto" altura

9. Exercícios

a) Leitura: jIwavnnhn 3.28-30

b) Pesquisar: os substantivos afins a noivo.

c) Denominar os seus casos.

d) Traduzir: o referido trecho.

10. Texto do NT

Mt 3.15 a[fe" a[rti, ou}tw" ga;r prevpon ejsti;n hJmi'n plhrw'sai pa'san dikaiosuvnhn.

Mc 2.5 jIhsou'" levgei tw/' paralutikw'/: Tevknon, ajfiventai sou aiJ ajmartivai.

Mt 4.20 de; euqjevw" ajfevnte" ta; divktua hjkolouvqhsan aujtw'.

Lc 2.14 Dovxa ejn uJyivstoi" qew/' kai; ejpi; gh'" eijrhvnh ejn ajnqrwvpoi" eujdokiva".

Lc 10.21 naiv, oJ pathvr, o}ti ou}tw" eujdokiva ejgevneto e[mprosqen sou.

Lc 18.22 ajkouvsa" de; oJ jIhsou'" ei\pen aujtw': [Eti e}n soi leivpei.

Jo 3.18 oJ de; mh; pisteuvwn h[dh kevkritai, o}ti mh; pepivsteuken eij" to o[noma...

Jo 9.21 pw'" de nu'n blevpei oujk oi[damen,

(36)

ANOTAÇÕES E EXERCÍCIOS

(37)

LIÇÃO 43

VERBO NO CONJUNTIVO

Enquanto o indicativo expressa realidade e certeza, o conjuntivo exprime possibilidade, mas com dúvida, incerteza. Tal como em português: ‘sei que ele escreve; espero que ele escreva’. O modo conjuntivo aparece somente no presente e no aoristo, nas três vozes, activa, média e passiva, sendo muito raro no perfeito. Ver mais informação na secção de Sintaxe.

1. Formação do conjuntivo

O conjuntivo é formado a partir do presente do indicativo fechando a vogal auxiliar em todas as pessoas. Assim: luvei" > luv-h", luvomen luv-wmen, etc.

a) Presente: (e > h) luvei > luvhh/ = ele solta, que ele solte; (o > w) luvomen > luvwmen;

b) O aoristo leva acréscimo de (s) q) .

(i) Aoristo activo: luvsh/, = que ele solte;

(ii) Aoristo médio : luvshtai = que ele solte para si;

(iii) Aoristo passivo: luqh/''/ = que ele seja solto;

2. Quadro do conjuntivo Voz Indicativo

Presente Conjuntivo

Presente Conjuntivo

Aoristo Tradução

lulu

luluvvvv-w-w-w -w lulululuvvvv-w-w-w-w lulululuvvvv-s-w-s-w-s-w-s-w Que eu solte -ei" -h/" -s-h/"

-ei -h/ -s-h/

-omen -wmen -s-wmen

-ete -hte -s-hte

Activa

-ousin -wsin -s-wsin

lu lu

luluvvvv-omai-omai-omai -omai lulululuvvvv-wmai-wmai-wmai-wmai lulululuvvvv-s-wmai-s-wmai-s-wmai-s-wmai Que eu solte para mim

-h/ -h/ -s-h/

-etai -htai -s-htai

-ovmeqa -wvmeqa -s-wvmeqa

-esqe -hsqe -s-hsqe

Média

-ontai -wntai -s-wntai

lu lu

luluvvvv-omai-omai-omai -omai lulululuvvvv-wmai-wmai-wmai-wmai lulululuvvvv-q-w-q-w-q-w-q-w'''' Que eu seja solto

-h/ -h/ -q-h'"

-etai -htai -q-h/

-ovmeqa -wvmeqa -q-w'men

-esqe -hsqe -q-h'te

Passiva

-ontai -wntai -q-w'sin

3. Conjuntivo do 2º aoristo

Voz Ind. Pres. Ind. Aor. Conj. Aor. Tradução

Activa bavllw e[bal-on bal-w' que eu jogue

Média bavllomai ejbal-ovmen bavl-wmai que eu jogue para mim 4. Qualidade da acção do conjuntivo

a) O conjuntivo presente tem aspecto linear: que eu esteja soltando.

b) O conjuntivo aoristo tem aspecto pontilear: que eu solte (no futuro).

Referências

Documentos relacionados

Em relação à internet, o estudo mostrou que a maior proporção de usuários está entre os jovens: três de cada dez adolescentes, entre 15 a 17 anos de idade, utilizam o

O processo terapêutico não é somente orientado pela conversa com o terapeuta e a pessoas, no caso também o grupo 3 , que procura ajuda, ele se dá em um espaço de diálogo em que o

Desse modo, quanto aos procedimentos técnicos, este estudo utiliza-se da pesquisa bibliográfica e documental, para atingir o objetivo geral de realizar uma avaliação

Leia novamente Êxodo 24:12. Veja bem o motivo de Deus dar essas leis ao Seu povo. Ele explicou que elas serviriam de instrução, ou ensino, ao povo. Moisés tinha a

Temos então que na música ouvimos um movimento que não é o de objetos nem de uma psique, mas o movimento puro de forças fluindo em mudanças de estado e dinâmica. Esta

Coevolução é o processo evolutivo resultante da adaptação recíproca entre duas espécies; cada espécie exerce uma pressão seletiva sobre a outra espécie e evolui em resposta

temporal do infinitivo é diferente: como complemento de verbos desiderativos (ou volitivos) como em (2a), os infinitivos têm uma interpretação de futuro em relação ao

RESUMO: Foi levada a efeito revisão de vários artigos concernentes aos problemas da in- fluência do comportamento do indivíduo na manutenção de sua saúde e das relações entre