LIÇÃO 31
PERFEITOS DO VERBO
O verbo grego tem dois perfeitos chamados (perfeito e mais-que-perfeito). Para formação dos perfeitos existem prefixos e sufixos. O perfeito simples é levluka, eu tenho solto, e o mais-que- perfeito, ejleluvkein. eu tinha solto.
1. Enunciemos os tempos
Primários Presente Futuro Perfeito
Secundários Imperfeito Aoristo Mais-que-perfeito 2. Morfemas construtores do perfeito
a) Raiz verbal: lu duplicação raiz sufixo terminação b) Duplicação: le le luv ka men
c) Sufixo temporal: ka
d) Terminação pessoal: men 1ª pessoa plural 3. Morfemas construtores do m-q-p
a) Raiz verbal: lu aumento duplic. raiz sufixo terminação
b) Aumento: ej ej le luv kei men
c) Duplicação: le
d) Sufixo temporal. kei
e) Terminação pessoal: men 1ª pessoa plural 4. Flexão dos perfeitos
Indicativo Perfeito activo Tradução Perf. md/ps Tradução 1ª le -luv- ka Tenho solto le -luv- mai
2ª le -luv- ka -" Etc. le -luv- sai
3ª le -luv- ke -(n) le -luv- tai
1ª le -luv- ka -men le -luv- meqa
2ª le -luv- ka -te le -luv- sqe
3ª le -luv- ka -n le -luv- ntai
Tenho solto p/ mim Ou, tenho sido solto Etc.
Infinitivo le -luv- ke -nai Ter solto le -luv- sqai Ter solto p/mim/ e 2ª Particípio le -lu- kwv" Tendo solto le -lu- mevno" Tendo sido solto Indicativo M-q-perf. act. Tradução M-q-perf. md/ps Tradução
1ª ej- le -luv- kei-n Tinha solto ej- le -luv- mhn 2ª ej- le -luv- kei-" Etc. ej- le -luv- so
3ª ej- le -luv- kei-(n) ej- le -luv- to
1ª ej- le -luv- kei-men ej- le -luv- meqa
2ª ej- le -luv- kei-te ej- le -luv- sqe
3ª ej- le -luv- kei-san ej- le -luv- nto
Tinha solto p/mim Ou, tinha sido solto Etc.
5. Notas sobre duplicação
a) Quando a raiz verbal inicia por vogal só recebe (e) que se contrai e resultam em (h).
b) Se o verbo começar por sibilante (z, s, x) só recebe (e) sem contracção.
c) Se a raiz verbal iniciar por consoante fricativa (q, f, c), a duplicação é (te, pe, ke).
6. Exemplos daquela duplicação
Verbo Perfeito Verbo Perfeito Verbo Perfeito a) aaaajgapavw hj gavph ka ejejejejlpivzw hj lpiv ka – – b) zzzzhtevw ej zhvte ka sssalpivzw s ej salpiv ka xxxxhraivnw ej xhrav ka c) qqqqnhvskw tev qnh ka ffilevw ff pe fivlh ka cccrivw c ke xriv ka 7. Concernente aos verbos contractos
a) Recordemos que a vogal da raiz contrai-se fechando para (h) ou (w) respectivamente.
Vogal raiz Verbo Perfeito act. e méd. M-q-perf. act. e méd.
a) Verbos em – aw > h timavw te -tivmh- ka / mai ej- te -timhv- kein / mhn b) Verbos em – ew > h filevw pe -fivlh- ka / mai ej- pe -filhv- kein / mhn c) Verbos em – ow > w doulovw de -douvlw- ka / mai ej- de -doulwv- kein /mhn
b) Os verbos cuja raiz termina em (d, q, t) perdem esta consoante antes do (k).
Um exemplo: a raiz de ejlpivzvw é ejlpid, logo, o perfeito é h[ -lpi- ka.
8. O segundo perfeito
Tal como o 2º aoristo, que é irregular, existe o 2º perfeito, também irregular.
– O aoristo de bavllw é e[balon – e o perfeito é bevblhka.
a) Mas o 2º perfeito não leva (k);; toma aumento (e) e leva a terminação pessoal a seguir à raiz: O perfeito de gravfw é gevgrafa – terminando a raiz em (f) não toma (k).
b) O perfeito de kravzw é kevkraga – terminando a raiz em (z) muda para (g) e não toma (k).
c) O perfeito de ginwvskw é e[gnwka, e o de oJravw, eJwvraka.
9. Vocabulário
Verbo Perfeito activo Tradução
ajkouvw ajkhvkoa Tenho ouvido
ginwvskw e[gnwken Tem conhecido
gravfw gevgrafa Tenho escrito
ejgeivrw ejghvgerka Tenho ressuscitado
evjrcomai ejlhvluqa Tenho ido /vindo
oJravw eJwravken Tem visto
swvzw sevswka Tenho salvo
10. Exercícios
a) Leitura: jIwavnnhn 3.27,28
b) Denominar: leluvkamen, ajkhvkoamen, e[gnwkate, ejlhvluqa c) Traduzir: o}ti oJ a[rcwn tou' kovsmou touvtou kevkritai.
11. Textos do NT
Mt 10.26 oujdevn ejstin kekalummevnon, o} oujk ajpokalufqhvsetai Mc 5.34 oJ de; ei\pen aujth'/: qugavthr, hJ pivsti" sou sevswken sev.
Cl 3.3 hJ zwh; uJmw'n kevkruptai su;n tw'/ Cristw'/ ejn tw'/ Qew'/
1 Jo 1.1a o} ajkhkoamen, o} eJwravkamen toi'" ojfqalmoi'" hJmw'n
1 Jo 1.1b o} ejqeasavmeqa kai; aiJ cei'ra" hJmw'n ejyhlavfhsan peri; tou' lovgou th'" zwh''"
1 Jo 3.6 pa'" oJ ajmartavnwn oujk eJwvraken aujto;n oujde; eJgnwken aujtovn.
1 Jo 4.20 yeuvsth" estin: oJ ga;r mh; ajgapw'n to;n ajdelfo;n aujtou o}n eJwvraken, to;n Qeo;n o}n oujc eJwvraken ouj duvnatai ajgapa'n. (infinitivo de ajgapavw) 1 Jo 5.4 o}ti pa'n to; gegennhmevnon ejk tou' Qeou' nika'/ to;n kovsmon
kai; au}th ejsti;n hJ nivkh hJ nikhvsasa to;n kovsmon, hJ pivsti" hJmw'n.
ANOTAÇÕES E EXERCÍCIOS
LIÇÃO 32
SIGNIFICADO DO PERFEITO
Temos estudado que o grego enfatiza primariamente a qualidade da acção. Observar o quadro acerca dos principais tempos do verbo grego.
1. Qualidade da acção
Acção Passado Presente Futuro
e[lusa . luvw .... luvsw ....
Pontilear (.)
(acção simples) soltei aoristo solto soltarei
e[luon --- luvw --- luvsw ---
Linear (---)
(acção contínua) soltava imperfeito estou soltando estarei soltando
levluka .--- -- --
Pontilear linear (.----)
(passado + presente) tenho solto perfeito com efeito no presente --
a) .--- significa que o estado presente é resultado duma acção realizada no passado:
Se disser, levluka to;n o[non – significa que soltei o burro e continua solto...
b) Cristo;" ajpevqanen kai; ejghvgertai th'/ hJmevra th'/ trivth/ (Kor. a, 15.3,4) c) Esta ideia é seguida por todos os perfeitos, mesmo os particípios.
2. Declinação do particípio perfeito activo
M – 3ª declinação F – 1ª declinação N – 3ª declinação Tradução lelu -kwv" lelu -kui'a lelu -kov"
lelu -kovto" lelu -kuiva" lelu -kovto" o/a tendo solto, etc.
lelu -kovti lelu -kuiva/ lelu -kovti
lelu -kovta lelu -kui'an lelu -kov"
lelu -kovte" lelu -kui'ai lelu -kovta
lelu -kovtwn lelu -kuiw'n lelu -kovttwn
lelu -kovsi(n) lelu -kuai'" lelu -kovsi(n) lelu -kovta" lelu -kuiva" lelu -kovta
a) A declinação do particípio perfeito médio segue a regra seguinte:
lelumeno", -menou, -menw, -menon, -menoi, -menwn, -menoi'", -menou", etc.
3. Resumo dos particípios
Voz Presente Futuro Perfeito Aoristo
luvw
luv -wn (onto") -ousa -on
luvsw
luv -swn (sonto") -sousa
-son
levluka
lelu -kwv" (koto") -kuiva
-kov"
e[lusa
luv -sa" (santo") -sasa
-san Activa
soltando indo soltar tendo solto tendo solto luvomai
lu -ovmen- o"
- h - on
luvsomai lu -sovmen- o"
- - h - -on
levlumai lelu -mevn- o"
- - h - - on
ejlusavmhn lu -savmen- o"
- - h - - on Média
soltando p/si indo soltar p/si tendo solto p/si tendo solto p/si
luvomai lu -ovmen- o"
- h - on
luqhvsomai luqhv -somen- o"
- - h - - on
levlumai lelu -mevn- o"
- - h - - on
ejluvqhn lu -qevi"
-qei'sa -qevn Passiva
sendo solto indo ser solto tendo sido solto tendo sido solto
4. Declinação do particípio aoristo passivo
M. 3ª declinação F. 1ª declinação N. 3ª declinação Tradução lu -qevi -"
-qevn -to"
-qevn -ti -qevn -ta
lu -qei' -sa -qeiv -sh"
-qeiv -sh/
-qei' -san
lu -qevi -n -qevn -to"
-qevn -ti -qevn
o/a tendo sido solto do/da
ao/à o/a lu -qevn -te"
-qevn -twn -qei' -si(n) -qevn -ta"
lu -qei' -sai -qei -sw'n -qeiv -sai"
-qeiv -sa"
lu -qevn -ta -qevn -twn -qei' -si(n) -qevn -ta
os/as dos/das aos/às os/as
5. Formas básicas do verbo grego
Até aqui tomámos conhecimento das seis formas principais do verbo grego e seus parti- cípios: pia fia aia pfia pfim aips
luvw luvsw e[lusa levluka levlumai ejluvqhn 6. Vocabulário
Grego Tradução Grego Tradução
ajpokrivnomai responder libanwto;n incensário
gemivzw encher marturevw (me...hka) testemunhar
ginwvskw (ejgnwkate) conhecer oi\da conhecer
ejrcomai (h[lqomen) vir oJravw (eJwraka) ver i}sthmi (ejsthkwv") permanecer o[xo" vinagre
kajgw; (kaiv ejgw) e eu pou' onde?
khfavlh cabeça proskunevw (hsai) ajoelhar para adorar
klivnw inclinar tetevlestai está cumprido
lambavnw (e[laben) receber, tomar tivktw (tecqei;") parir (dar à luz) levgw (ei\pen) dizer zavw (zhsetai) viver
7. Exercícios
d) Leitura: jIwavnnhn 3.29,30
e) Pesquisar: noivo, noiva, amigo, voz, no texto grego acima.
f) Denominar: as formas, encontradas no texto, daquelas palavras gregas.
8. Textos do NT
Mt 2.2 pou' ejstin oJ tecqei;" basilevw" tw'n jIoudaivwn_ ...h[lqomen proskunh'sai aujtw'/
Mt 4.4 oJ de; ajpokriqei;" ei\pen. Gevgraptai, oujk ejp! a[rtw/ movnw/ zhvsetai oJ a[nqrwpo", Jo 1.34 kajgw; eJwraka, kai; memartuvrhka o}ti ou\to" ejstin oJ uiJo" tou' Qeou'.
Jo 3. 29 oJ de; fivlo" tou' numfivo" oJ ejsthkwv" kai; ajkouvwn aujtou'
Jo 8.52 ei\pon aujtw'/ oiJ jIoudai'oi: nu'n ejgnwvkamen o}ti daimovnion e[cei".
Jo 8.55 kai, oujk ejgnwvkate aujtovn, ejgw; de; oi\da aujtovn.
Jo 19.30 o}te ou\n e[laben to; o[xo" jIhsou'" ei\pen: Tetevlestai, kai; klivna" th;n khfalh;n parevdwken to; pneu'ma.
Ap 8.5 kai; ei[lhfen oJ a[ggelo" to;n libanwtovn kai, ejgevmisen aujtou' ejk tou' puro;"
ANOTAÇÕES E EXERCÍCIOS
LIÇÃO 33 INFINITIVO
O infinitivo é propriamente a forma nominal do verbo. Geralmente, os infinitivos expressam acção sem indicar a pessoa: soltar, dizer, partir, etc. O infinitivo existe nos tempos primários e num dos secundários: presente, futuro, perfeito e aoristo. É muito fácil por ser idêntico ao portu- guês, e só tem tempo e voz.
1. Paradigma do infinitivo
Voz Presente Futuro Perfeito Aoristo
luvw
luv -ein luvsw
luv -s- ein
levluka lelu -ke- nai
e[lusa lu' -sai Activa
soltar ir soltar ter solto ter solto luvomai
luv -esqai
lusomai luv -s- esqai
levlumai leluv -sqai
ejlusavmhn luv -sa- sqai Média
soltar p/si ir soltar p/si ter solto p/si ter solto p/si luvomai
luv -esqai
luqhsomai lu -qh- s- esqai
levlumai leluv -sqai
ejluvqhn lu -qh'- nai Passiva
ser solto ir ser solto ter sido solto ter sido solto
2. Infinitivos 2º perfeito e 2º aoristo
a) Pia: gravfw; 2º perf. act: gevgrafa; inf. act: gegrafevnai; inf. méd: gegravfqai b) Pia: bavllw; 2º perf. act: e[balon ; inf. act: balei'n; inf. méd: balevsqai
3. Significado do infinitivo
Assim como particípio é um adjectivo verbal, também o infinitivo é um substantivo ver- bal. Como tal, pode ser acompanhado por artigo, preposição, ou adjectivo.
a) O infinitivo é de acção contínua como já estudámos:
i. Eu quero ouvir a palavra de Deus = qevlw ajkouvein to;n lovgon tou' Qeou'.
ii. Quero (ir) libertar os escravos = qevlw luvsein tou'" doulou'".
b) O infinitivo pode ser acompanhado por artigo:
i. O soltar = to; luvein – do soltar = tou' luvein
ii. do crer = tou' pisteuvein – ao obedecer = tw'/ uJpakouvein c) O infinitivo pode ser acompanhado por adjectivo ou preposição:
i. Bom é cantar ao teu nome = ajgaqo;n yavllein tw'/ ojnomativ sou ii. E ao semeá-la (a semente) = kai; ejn tw'/ speivrein aujto;n
d) Ainda que o artigo obedeça à declinação, o artigo permanece indeclinável.
4. Uso do infinitivo
O infinitivo pode ser usado como sujeito ou complemento directo.
a) Sujeito: O amar é o grande mandamento = to; agapa'n hJ mega;lhn ejntovlhn b) Compl: O grande mandamento é amar = hJ megavlh ejntolh; to; ajgapa'n ejstin c) Finalidade: Viemos para adorá-lo = h[lqomen proskunh'sai aujtw'/
i. c/ genitivo: ga;r jHrwv/dh" zhtei'n to; paidivon tou' ajpolevsai aujtov (Maq. 2.13) ii. c/ prep. eij": tacu;" eij" to; ajkou'sai, bradu;" ei" to; lalh'sai. ( jIakwb. 1.19) iii. c/ prep. pro;": pro;" to; qeaqh'nai aujtoi'" Maq. 6.1
d) Resultado: jIhsou'" ejqeravpeusen aujto;n w}ste to;n tuflo;n blevpein (Maq. 12.22)
5. Vocabulário
Grego Tradução Grego Tradução
ajnoivgw (xai) abro h[pion manso
avjxio" digno qeaqh'nai (qeavomai) ser visto
dei' (devw) convém, é necessário qevlw quero
diercomai (sqai) passo, vou através ijdei'n (ojravw) ver
duvnamai (tai) posso kakopoievw faço mal
dusi; (duvo) dois lambavnw (labei'n) recebo
e[dei era necessário oujdei;" nenhum
evjmprosqen diante de oijkevth" servo
evjxestin (e[xeimi) é lícito, permitido paragivnetai dirigiu-se
ejxomologevw confesso, louvo povlesin cidades
h[ ou sfragi'da" selos
6. Exercícios
a) Leitura: jIwavnnhn 3.31,32
b) Pesquisar: e denominar os particípios existentes no texto c) Conjugar: o particípio ind. act. ejrcovmeno"
d) Traduzir: oJ w[n ejk th'" gh'" ejk th'" gh'" ejstin kai; ejk th'" gh'" lalei'.
7. Textos do NT/AT
Mt 3.13 paragivnetai oJ jIhsou'"... ejpi to;n jIordavnhn pro;" to;n jIwavnnhn tou' baptisqhnai uJp! aujtou'.
Mt 6.1 ...mh; poiei'n e[mprosqen tw'n ajnqrwvpwn pro;" to; qeaqh'nai aujtoi'":
Mc 3.4 e[xestin toi'" savbbasin ajgaqo;n poih'sai h[ kakopoih'sai_
Lc 4.43 kai; eJterai'" povlesin eujaggelivsasqai me dei' th;n basileivan tou' Qeou',...
Lc 16.13 oujdei;" oijkevth" duvnatai dusi; kurivoi" douleuvein:
Jo 4.4 e[dei de; aujto;n dievrcesqai dia; th'" Samareiva".
Jo 12.21 kuvrie, qevlomen to;n jIhsou'n ijdei'n.
2 Tm 2.24 dou'lon de; kurivou ouj dei' mavcesqai, ajlla; h[pion ei\nai pro;" pavnta",...
Ap 5.9 a[xio" ei\ labei'n to; biblivon kai; ajnoi'xai ta;" sfragi'da" aujtou',...
Sl 92.1 jAgaqo;n to; ejxomologei'sqai tw'/ kuriw'/ kai; yavllein tw'/ ojnomativ sou,
SALMO 1.1,2 (GREGO – LXX)
1. Makavrio" ajnhvr o[" oujk ejporeuvqh ejn boulh' ajsebw'n kai; ejn ojdw' aJmartwlw'n oujk e[sth kai; ejpi kaqevdran loimw'n oujk ejkaqisen,
2. ajll!h[ ejn tw' nomw/ kurivou to; qevlhma aujtou', kai; ejn tw' novmw'/ aujtou melethvsei hJmevra" kai; nuktov".
(LATIM – VULGATA)
1. Beatus vir qui non abiit in consilio impiorum et in via peccatorum non stetit et in cathedra pestilentiae non sedit;
2. sed in lege Domini voluntas eius et in lege eius meditabitur die ac nocte.
(PORTUGUÊS – ARC)
1. Bem-aventurado o varão que não anda segundo o conselho dos ímpios, nem se detém no caminho dos pecadores, nem se assenta na roda dos escarnecedores;
2. antes, o seu prazer está na lei do SENHOR, e na sua lei medita de dia e de noite.
ANOTAÇÕES E EXERCÍCIOS
LIÇÃO 34
VERBOS CONTRACTOS
Deparamos várias vezes com verbos cuja raiz termina em vogal, como timavw, e na conjugação sofrem contracção por fusão com as terminações pessoais: timavw = timw' = honro. Estes verbos classificam-se em três grupos, de acordo com as vogais terminais: aw, ew, ow.
1. Tabela de contracções
a) No encontro da vogal da raiz com as da terminação uma prevalece sobre a outra. Mas esta contracção ocorre somente nos tempos primários.
Tema Verbo 1ª pessoa sg Contracção Resultado
a timavw tima + w a + w > w domina a = w' timw'
e filevw file + w e + w > w domina e = w' filw'
o doulovw doulo + w o + w > o alonga-se = w' doulw' 2ª pessoa sg
a timavw tima + ei" a + ei" > a domina e = a'/" tima'/"
e filevw file + ei" e + ei" > e alonga-se = h'/" filh'/"
o doulovw doulo + ei" o + ei" > o domina e = oi'" douloi'"
1ª pessoa pl
a timavw tima + omen a + o > o domina a = w' timw'men e filevw file + omen e + o > o domina e = ou' filou'men o doulovw doulo + omen o + o > o contrai-se = ou' doulou'men 2. Tabela nos outros tempos
Tema Verbo 1ª sg fut. ind. act. 1ª sg aor. ind. act. 1ª sg aor. ind. pas.
a > h timavw timhv -sw ejtimh -ka ejtimhv -qhn
e > h filevw filhv -sw ejfivlh -sa ejfilhv -qhn
o > w doulovw doulwv -sw ejdouvlw -sa ejdoulwv -qhn
3. Infinitivo dos verbos contractos
a) Eu quero honrar o meu Deus = qevlw tima'n to;n Qeo;n mou. a'n Forma da contracção de aw = timavw > timaein > tima'n
b) Eu quero amar o meu irmão = qevlw filei'n to;n ajdelfon mou. i'n Forma da contracção de ew = filevw > filevein > filei'n
c) Eu quero servir o meu Deus = qevlw doulou'n to;n Qeo;n mou. u'n Forma da contracção de ow = doulovw > doulovein > doulou'n (o acento circunflexo é sinal que ali houve contracção de vogais)
4. Como pesquisar no dicionário
a) Primeiro devemos achar a raiz verbal de: ejtimhvqhn = ej -timhv- qhn b) A raiz é timh mas (h) pode ter resultado de (a) ou (e)
c) Procurar no dicionário a palavra timavw e lá está ela.
d) Porém, se a forma verbal for ejfilhvqhn só encontrará em tema (e) filevw e) Se a forma verbal for ejdoulhvqhn só encontraremos em tema (o) doulovw f) Esta perícia adquire-se com a prática constante.
5. Vocabulário
Grego Tradução Grego Tradução
ajgapavw amar eujcaristevw agradecer
ajdialeivptw" sem cessar ejcqrov" inimigo
aijtevw pedir kataraomai (revw) falar mal, dizer mal
ajkolouqevw seguir lalevw falar
ajfivhmi perdoar megavlh grande
blasfhmevw blasfemar metanoevw arrepender
boavw clamar misevw odiar
gennavw gerar o}sa o que
dokevw parecer, pensar pavnta todas, tudo
e}kasto" cada um plhsivo" vizinho, próximo
ejnavth nona proseuvcomai orar
eujlogevw bendizer, louvar rJhvmata (rhvma) palavras 6. Exercícios
a) Leitura: jIwavnnhn 3.33,34
b) Pesquisar: um particípio substantivado; e quais as formas de artigo existentes?
c) Denominar: marturivan, plhsivo", blasfhmevw, ajkolouqevw
d) Traduzir: 1. o}n ga;r ajpevsteilen oJ Qeo;" ta; rJhvmata tou' Qeou' lalei'.
2. ejn aujth'/ eujlogou'men to;n kuvrion kai; patevra, kai; ejn aujth'/ katarwvmeqa tou;" ajnqrwvpou".
7. Textos do NT
Mt 1.2 jAbraa;m ejgevnnhsen to;n jIsaavk, jIsaavk de; ejgennhsen to;n jIakwb,...
Mt 5.43 ajgaphvsei" to;n plhsivon sou kai; mishvsei" to;n ejcqrovn sou.
Mt 5.44 ejgw; de; levgw uJmi'n: ajgapa'te tou;" ejcqrou;" uJmw'n
Mc 2.14 kai; levgei aujtw'/: ajkolouvqei moi. kai; ajnasta;" hjkolouvqhsen aujtw'/.
Mc 11.24 pavnta o}sa proseuvcesqe kai; aijtei'sqe, pisteuvete o}ti ejlavbete Mc 15.34 kai; th'/ ejnavth/ w[ra/ ejbovhsen oJ jIhsou'" fwnh' mevgalh
Lc 12.10 tw'/ de; eij" to; a}gion pneu'ma blasfhmhvsanti oujk ajfhqhvsetai.
Jo 3.3 ajmh;n ajmhn levgw soi eja;n mhv ti" gennhqh'/ a[nwqen ouj duvnatai ijdei'n th;n basileivan tou' Qeou'.
Jo 3.34 o}n ga;r ajpevsteilen oJ Qeo;" ta; rJhvmata tou' Qeou' lalei'
At 15.22 Tovte e[doxe toi'" ajpostovloi" kai; toi'" presbutevroi" suvn o}lh/ th'/ ejkklhsiva At 2.38 metanohvsate kai; baptisqhvtw e}kasto" uJmwn ejpi tw'/ ojnovmati jIhsou' Cristou' Tg 3.9 ejn aujth'/ eujlogou'men to;n kuvrion kai; patevra, kai; ejn aujth'/ katarwvmeqa
tou;" ajnqrwvpou"
1 Ts 2.13 eujcaristou'men tw'/ Qew'/ ajdialeivptw"
(In, Gundry, Robert H. , Panorama do Novo Testamento)
ANOTAÇÕES E EXERCÍCIOS
LIÇÃO 35 VERBOS BRANDOS
Verbos brandos são aqueles cuja raiz termina em consoante branda, ou líquida: l, m, n, r. Estes verbos só abrandam nos tempos futuro e aoristo, activo e médio, e omitem o sufixo temporal (s). Ao invés disso sofrem outra modificação explicitada abaixo.
1. Futuro brando
a) Normalmente, o futuro activo de ajggevllw seria ajggevlsw, mas é ajggelw'.
b) Omite o sufixo temporal (s) mas leva vogal auxiliar que é alongada.
c) O acento sobre (w') indica que ali há contracção, e isso distingue o futuro do presente.
ajggevllw ajggevllw ajggevllw
ajggevllw mevnwmevnwmevnwmevnw ai\rwai\rw ai\rwai\rw
Fut. I. Act. Fut. I. Méd. Fut. I. Act. Fut. I. Méd. Fut. I. Act. Fut. I. Méd.
ajggel-w' -ei'"
-ei' -ou'men -ei'te -ou'si
ajggel-ou'mai -h'/
-ei'tai -ou'meqa -ei'sqe -ou'ntai
men-w' -ei'"
-ei' -ou'men -ei'te -ou'si
men-ou'mai -h'/
-ei'tai -ou'meqa -ei'sqe -ou'ntai
ajr-w' -ei'"
-ei' -ou'men -ei'te -ou'si
ajr-ou'mai -h'/
-ei'tai -ouvmeqa -ei'sqe -ou'ntai ajggelw'n ajggelouvmeno" menw'n menouvmeno" ajrw'n ajrouvmeno"
d) Há verbos que só têm raiz branda no futuro, como no caso de levgw > ejrw' > falarei.
e) Há verbos que parecem brandos mas não são, como no caso de lambavnw cuja raiz é lab- e o futuro lhmyomai.
2. Aoristo brando
a) Alguns verbos brandos têm o aoristo irregular como no caso de lambavnw > e[balon.
b) Normalmente, o aoristo activo de ajggevllw seria hjggellsa, mas é h[ggeila.
c) Neste caso, perdeu (s) ficando somente (a) e recebeu compensação na vogal da raiz.
ajggevllw ajggevllw ajggevllw
ajggevllw mevnwmevnw mevnwmevnw ai\rwai\rwai\rwai\rw
Aor. I. Act. Aor. I. Méd. Aor. I. Act. Aor. I. Méd. Aor. I. Act. Aor. I. Méd.
h[ggeil-a -a"
-e (n) -amen -ate -an
hjggeil-avmhn -w -ato -avmeqa -asqe -anto
ejmein-a -a"
-e (n) -amen -ate -an
ejmein-avmhn -w -ato -avmeqa -asqe -anto
h\r-a -a"
-e (n) -amen -ate -an
h\r-avmhn -w -ato -avmeqa -asqe -anto ajggeivla" ajggeilavmeno" meivna" meinavmeno" a[ra" a[rameno"
3.
3.3.
3. Verbos brandos
Presente I. A. Tradução Raiz Futuro I. A. Aoristo I. A.
ajpostevllw enviar -stel- ajpo-stel-w' ajp-ev-steil-a
bavllw jogar bal- bal-w' ej-bal-on
ajpokteivnw matar -kten- ajpo-kten-w' ajp-e-ktein-a
krivnw julgar krin- krin-w' e[-krin-a
ejgeivrw erguer ejger- ejger-w' h[geir-a
speivrw semear sper- sper-w' e[speir-a
4.
4.4.
4. Vocabulário
Grego Tradução Grego Tradução
avjbusso" abismo kratevw dominar, prender
ajpeiqevw descrer, desobedecer mevnw permanecer
dravkonta dragão ojrgh; ira
evjgnwsan (ginwvskw) conhecer o[yetai (oJravw) ver
ejgeivrw ressuscitar ponhrov" mau
ejxercomai sair speivrw semear
h[dh já sunivhmi entender
h}ran (aijrw) erguer uJpantavw encontrar
i}na a fim de (para) ceivr, -ov" mão
5.
5.5.
5. Exercícios
a) Leitura: jIwavnnhn 3.35,36
b) Pesquisa: flexão do verbo amar; flexão do vb. dar; flexão do vb. crer;
c) Denominar essas flexões verbais.
d) Traduzir: aquele trecho de João
e) Quais são os verbos brandos encontrados em jIwavnnhn 1.5,6 ?
6.
6.6.
6. Textos do NT
Mt 13.18 uJmei'" ou\n ajkouvsate th;n parabolh;n tou' speivranto".
Mt 17.23 kai; ajpokteinou'sin aujtovn, kai; th'/ trith/ hJmera/ ejgerqhvsetai.
Lc 19.22 levgei aujtw'/: Ejk tou' stomatov" sou krinw' se, ponhre; dou'le;.
Jo 3.18 oJ pisteuvwn eij" aujto;n ouj krivnetai: oJ de; mh; pisteuvwn h[dh kevkritai, Jo 4.51 h[dh de; autou' katabaivnonto" oiJ dou'loi aujtou' uJphvnthsan aujtw'/, Jo 8.59 h\ran ou\n livqou" i}na bavlwsin ejp!aujtovn
Jo 12.1 Bhqanivan, o}pou h\n Lavzaro", o}n h[geiren ejk nekrw'n jIhsou'".
Jo 17.8 e[gnwsan ajlhqw'" o}ti para; sou' ejxh'lqon, kai; ejpivsteusan o}ti suv me ajpevsteila".
At 8.35 ajrxavmeno" ajpo; th'" grafh'" tauvth" eujhggelivsato aujtw'/ to;n jIhsou'n.
1 Jo 4.16 oJ Qeo;" ajgavph ejstivn, kai; oJ mevnwn ejn th'/ ajgavph/ ejn tw'/ Qew'/ mevnei Ap 20.3 kai, ejkravthsen to;n dravkonta,...kai; e[balen aujto;n eij" th;n ajbusson
Baptistério Bizantino (In, eBibleTeacher)
ANOTAÇÕES E EXERCÍCIOS
LIÇÃO 36 PARTICÍPIO (cont.)
Embora tenhamos estudado o particípio, há ainda algo para estudar sobre o mesmo. É importante notar que nem todos os verbos têm particípios, assim como não têm infinitivos. Tanto os particí- pios como os infinitivos parecem nos mesmos tempos; isto é, em todos os tempos primários e um dos secundários: presente, futuro, perfeito e aoristo. O imperfeito e o mais-que-perfeito não usam particípio nem infinitivo. O aspecto temporal do particípio mantêm-se em todos os particípios.
1. Aspecto temporal.
a) Exemplos de aoristo, presente e futuro
luvsa" Part. Aor. Act. Indica acção antes da acção do verbo principal luvwn Part. Pres. Act. Indica acção durante a acção do verbo principal luvswn Part. Fut. Act. Indica acção depois da acção do verbo principal b) Esclarecendo na mesma ordem
Sujeito Ac. prin. Acção. Compl. Significado (nome) (aoristo) (particípio) (Tradução)
oJ ajpovstolo" e[khruxen uJmnhvsa" Aor O apóstolo pregou depois de ter cantado oJ ajpovstolo" e[khruxen uJmnw'n Pres O apóstolo pregou cantando
oJ ajpovstolo" e[khruxen uJmnhvswn Fut O apóstolo pregou a fim de cantar (presente) (particípio)
oJ ajpovstolo" khruvssei uJmnhvsa" Aor O apóstolo prega depois de ter cantado oJ ajpovstolo" khruvssei uJmnw'n Pres O apóstolo prega cantando
oJ ajpovstolo" khruvssei uJmnhvswn Fut O apóstolo prega a fim de cantar (futuro) (particípio)
oJ ajpovstolo" khruvxei uJmnhvsa" Aor O apóstolo pregará depois de ter cantado oJ ajpovstolo" khruvxei uJmnw'n Pres O apóstolo pregará cantando
oJ ajpovstolo" khruvxei uJmnhvswn Fut O apóstolo pregará a fim de cantar c) Quanto ao particípio perfeito
uJmnhkwv" Part. Perf. Act. Indica acção “permafeita” no tempo do verbo principal (a) Isto é: a acção está completa antes da acção do verbo principal, mas o resultado está pre- sente durante a acção desse verbo. Assim
oJ apovstolo" e[khruxen uJmnhkwv" Aor O apóstolo pregou após ter cantado oJ apovstolo" khruvssei uJmnhkwv" Pres O apóstolo prega após ter cantado oJ apovstolo" khruvxei uJmnhkwv" Fut O apóstolo pregará após ter cantado d) Notemos uma excepção à regra
Muitas vezes encontramos expressões como esta: ajpokriqei;" de; oJ jIhsou'" ei|pen:, oj de; ajpokriqei;" ei|pen:, kai; ajpokridei;" oJ jIhsou" ei|pen:
Significado: e respondendo Jesus disse: etc. (Mt 3.15, 4.4, 11.4).
2. Tempos perifrásticos
Perifrástico vem de perífrase e significa circunlóquio. Apareceu por influência aramaica.
Os perifrásticos são usados para enfatizar a continuação da acção.
Observemos alguns exemplos:
Tempo Perifrástico Frase Tradução literal
Imp. Perif. Pr de eijmià part pres h\n khrussw'n ele estava pregando Fut. Perif. Ft de eijmià part pres e[sh/ zwgrw'n ajnqrwvpou" estarás pescando hom.
Fut. pf. Peri Ft de eijmià part perf e[stai lelumevnon terá sido solto
Perf. Perif. Pr de eijmià part perf cavriti ejste seswsmevnoi pela graça tendes sido s Mqp perif. Imp de eijmiàpart perf h\n jIwavnnh" ejndedumevnou" João tinha estado vestido
3. Vocabulário (Este sinal < indica a origem do vocábulo)
Grego Tradução Grego Tradução
h}jmarton < ajmartavnw Pecar paradidwmi < didwmi Entregar ajpevstelein < ajpostevllw Enviar plhvqou" < plh'qo" Multidão
divkaion < divkaio" Justo potev Antes, noutro tempo diwvkwn < diwvkw Perseguir prosetivqei < prostiqhmi Acrescentar
e[xw < ejk Fora sthvkonte" < sthvkw Estar firme ejporqei < porqevw Destruir swzomevnou" < swvzw Salvar h[/dei < oi\da Saber tivne" < tiv" Quem, quais 4. Exercícios
Leitura: jIwavnnhn 3.3-7
Pesquisa: Quantas vezes aparecem no trecho formas verbais de gennavw Denominar: cada uma das formas encontradas nesse trecho
Traduzir: jIwavnnhn 3.3-4
Teologia: À luz deste trecho, donde provém o novo nascimento?
5. Textos do NT
São dois aspectos de acção antecedente, dois de acção simultânea e dois de acção subsequente.
Ac 4.32 – an tou' de; plhvqou" tw'n pisteusavntwn h\n kardiva kai; yuch; miva.
Gl 1.23 – an oJ diwvkwn hJma'" pote nu'n eujaggelizetai th;n pivstin h}n pote ejpovrqei.
Mt 27.4 – si h}marton paradou;" ai|ma divkaion.
Ac 2.47 – si oJ de; kuvrio" prosetivqei tou;" swzomevnou" kaq! hjmevran ejpi; to; aujtov.
Jo 6.64 – sb h[/dei ga;r ejx ajrch'" oJ jIhsou'" tivne" eijsi;n oiJ mh; pisteuvonte" kai;
tiv" ejstin oJ paradwvswn aujtovn.
Mc 3.31 –sb e[rcontai hJ mhth;r aujtou' kai; oiJ ajdelfoi; aujtou' kai; e[xw sthvkonte"
ajpevsteilan pro;" aujto;n kalou'nte" aujtovn.
(In, Panorama do Novo Testamento, Edições Vida Nova)
ANOTAÇÕES E EXERCÍCIOS
LIÇÃO 37
VERBOS IRREGULARES (cont.)
Em todas as línguas os verbos irregulares apresentam um problema sério. Temos de aprender as formas básicas a fim de saber conjugar as demais formas verbais. Em português, para conjugar o verbo “fazer” é preciso conhecer os tempos principais, que são: presente, pretérito e futuro: faço, fiz, farei. Mas em grego temos de aprender seis tempos básicos, que são como seis estacas sobre as quais o edifício é construído.
Existem cinco verbos, cujas bases devemos aprender, que nos ajudam na conjugação dos restan- tes. São eles: luvw, (que é regular) timavw, filevw, doulovw, divdwmi, (irregulares).
1. Recordando os principais
P. I. A. F. I. A. Aor. I. A. Pf. I. A. Pf. I. Md. Aor. I. Ps.
lulu
luluvvvvwww w luluvvvvswluluswswsw e[lusae[lusa e[lusae[lusa lelelelevvvvlukalukalukaluka lelelelevvvvlumailumailumailumai ejluejluejluejluvvvvqhnqhnqhnqhn
timavw timhvsw ejtivmhsa tetivmhka tetivmhmai ejtimhvqhn
filevw filhvsw ejfivlhsa pefi¥lhka pefivlhmai ejfilhvqhn
doulovw doulwvsw ejdouvlwsa dedouvlwka dedouvlwmai ejdoulwvqhn
divdwmi dwvsw e[dwka devdwka devdomai ejdodhn
2. Construindo os derivados
Pres. Med. Fut. I. Med. Aor. I. Med. Mqpf. I. Act. Perf. I. Pass. Fut. I. Pass.
Pres. Pass. Mqpf. I. Med
Imp. Act. Mqpf. I. Pass
Imp. Med.
Imp. Pass.
Nota: Observar esta conjugação completa no Apêndice.
3. Recapitulando
Eis um quadro resumido dos tempos principais e secundários nossos conhecidos.
Tempos primários Tempos secundários Voz Modo
Pres. Fut. Perf. Impf. Aor. Mqpf.
Ind luvw luvsw levluka e[luon e[lusa ejleluvkein
Inf luvsein luvsein lelukevnai < lu'sai <
activa
Par luvwn luvswn lelukwv" < luvsa" <
Ind luvomai lusovmai levlumai ejluovmhn ejlusavmhn ejleluvmhn Inf luvesqai luvsesqai leluvsqai < luvsasqai <
média
Par luovmeno" lusovmeno" lelumevno" < lusavmeno" <
Ind luvomai luqhvsomai levlumai ejluovmhn ejluvqhn ejleluvmhn Inf luvesqai luqhvsesqai leluvsqai < luqh'nai <
passiva
Par luovmeno" luqhsovmeno" lelumevno" < luqeiv" <
2º perf. 2º aor.
activa Ind gevgrafa e[balon
média Ind gevgrammai ejbalovvmhn
passiva Ind gegrammai ejblhvqhn
4. Vocabulário
Grego Tradução Grego Tradução
a[fesin perdão oi\da saber
genevsqai acontecer o}pou – pou' onde
genneqh'nai ser gerado uJpavgei vai
dei' < devw convém pneu'ma vento
dievtriben < diatrivbw permaneceu pnevw soprar
h\lqen < ercomai foi < ir povqen donde
qaumavzw maravilhar sarko;" < sarx carne
katakriqhvsetai será condenado fwnhv voz
5. Exercícios
a) Leitura: jIwavnnhn 3.7-11
b) Pesquisar: todas as formas do verbo gennavw c) Denominar: essas mesmas formas
d) Escrever as partes principais de: luvw, timavw, filevw, doulovw, divdwmi e) Traduzir: jIwavnnhn 3.7-11
6. Textos do NT
Mc 1.4 ejgevneto jIwavnnh" [oJ] baptivzwn ejn th/' ejrhmw/' kai;
khruvsswn bavptisma metanoiva" eij" a[fesin amartiw'n.
Jo 3.22 Meta; tau'ta h\lqen oJ jIhsou'" kai; oiJ maqhtai; aujtou' ei;" th;n jIoudaivan gh'n kai; ejkei' dievtriben met! aujtw'n kai; ejbavptizen.
Mc 16.16 oJ pisteuvsa" kai; baptisqei;" swqhvsetai, oJ de; ajpisthvsa" katakriqhvsetai.
At 2.38 a Metanohvsate, kai; baptisqhvtw e}kasto" uJmw'n ejpi; tw/' ojnovmati jIhsou' Cristou' eij" a[fesin tw'n ajmartiw'n uJmw'n
At 2.38 b kai lhvmyesqe th;n dwrea;n tou' ajgivou pneuvmato".
At 18.8 kai; polloi; tw'n korinqivwn ajkouvonte" ejpivsteuon kai; ejbaptivzonto.
7. Confissão apostólica
Pisteuvw eij" Qeo;n patevra pantokravtora (poihth;n oujanou' kai; gh'").
kai; eij" Cristo;n jIhsou'n, uiJo;n aujtou' to;n monogenh', to;n kuvrion hJmw'n, to;n gennhqevnta ejk pneuvmato" aJgiou kai; Mariva" th'" parqevnou, to;n ejpi; Pontivou Pilavtou staurwqevnta kai; tafevnta,
th'/ trivth hJmevra/ ajnastavnta ejk nekrw'n,
ajnabanvta eij" tou;" oujranou", kaqhvmenon ejn dexia'/ tou' patrov", o}qen e[rcetai kri'nai zw'nta" kai; nekrouv".
kai; eij" pneu'ma a}gion,
aJgivan (kaqolikh;n) ejkklhsivan, a[fesin aJmartiw'n,
sarko;" ajnavstasin.
(zwh;n aijwvnion) jAmhvn.
(In, Pequena Gramática do Grego Neotestamentário, Schalkwijk, Frans Leonard, 1979, Brasil)
ANOTAÇÕES E EXERCÍCIOS
LIÇÃO 38 DECLINAÇÃO 3ª
Os substantivos gregos distinguem-se uns dos outros pelos temas. Na primeira e segunda decli- nações são acrescentadas as vogais temáticas (a e o) à respectiva raiz. Por exemplo: o acusativo hJmevran, da primeira declinação, forma-se juntando ao radical (hJmer) a vogal temática (a) e o sufixo (n) referente a caso e número.
Já estudámos a primeira e a segunda declinações:
A 1ª com raiz em (a) (oijkiva, grafhv).
A 2ª com raiz em (o) (lovgo", biblivon)
Os substantivos da terceira declinação dividem-se em classes de acordo com o respectivo tema.
A maioria usa temas terminados em consoante (C), poucas usam temas terminados em vogal (V).
1. Abrangência da 3ª declinação
A terceira declinação abrange todas as palavras não incluídas na 1ª e na 2ª declinações:
palavras masculinas, femininas e neutras.
a) Masculinas: oJ a[rcwn, oJ pathvr, oJ poimhvn, oJ swthvr b) Femininas: hJ povli", hJ savrx, hJ nuvx, hJ cavri"
c) Neutras: to; gevno", to; pneu'ma, to; fw'", to; u}dwr
2. Como achar a raiz
a) Procura-se o genitivo no léxico e tira-se-lhe a terminação. Na posse da raiz temática formam-se os restantes casos.
b) Substantivos cujos temas terminam em consoante: nominativo a[rcwn, genitivo a[rconto", terminação o". A raiz temática é a[rcont-. Os respectivos casos são: (wn, o", i, a, e", wn, i(n), a").
c) Substantivos cujos temas terminam em vogal: o nominativo povli", forma o genitivo povlew", a terminação é w", A raiz temática é povle-. Os respectivos casos são:
(povli-", povle-w", povle-i, povli-n, povle-i", povle-wn, povle-si(n), povle-i"). Meste caso há algumas excepções como em basileuv" > basilevw". ijcquv" > ijcquvo", etc.
d) No dativo plural ocorrem umas mudanças que merecem a nossa atenção: por exem- plo, ejlpivd muda o (d) em (s) e forma ejlpivsin. Cavrit muda o (t) em (s) cavrisin.
e) Estas mudanças fonéticas seguem a mesma regra que ocorre no futuro dos verbos de raiz oclusiva, estudadas na lição 23.2.
(i) Labiais (p, b, f) + si = yi (ii) Palatais (k, g, c) + si = xi
(iii) Dentais (t, d, t) + si = ssi, reduzido a (si) por contracção.
3. Terminações
As terminações da terceira declinação são geralmente estas:
Caso Mas. + Fem. sg. Neutro sg. Mas. + Fem. pl. Neutro pl.
N -" (n, r) -- -e" -a
G -o" -o" -wn -wn
D -i -i -si(n) -si(n)
A -a -- -a" (") -a
4. Paradigmas
a) masculinos de raiz C – consoante (n ou s)
Artigo Época Chefe Norma Pastor Quem?
oJ aijw'n a[rcwn kanwvn poimhvn tiv"
tou' aijw'n-o" a[rcont-o" kanovn-o" poimevn-o" tivn-o"
tw'/ aijw'n-i a[rcont-i kanovn-i poimevn-i tivn-i
to;n aijw'n-a a[rcont-a kanovn-a poimevn-a tivn-a
oiJoiJoiJ
oiJ aijwaijwaijwaijw''''n-en-en-en-e"""" a[rcont-ea[rcont-ea[rcont-ea[rcont-e"""" kankanvvvvon-ekankanon-eon-eon-e"""" poimepoimepoimepoimevvvvn-en-en-en-e"""" titititivvvvn-en-en-e"n-e"""
tw'n aijwvn-wn ajrcovnt-wn kanovn-wn poimevn-wn tivn-wn toi'" aijw's-in a[rcous-in kanovs-in poimevs-in tivs-in tou;" aijw'n-a" a[rcont-a" kanovn-a" poimevn-a" tivn-a"
Nota: a consoante (n) desaparece ante de (s) = aijw'n > aijw'-sin.
as consoantes (nt) desaparecem antes de (s) e alonga a vogal (o) = a[rconto" >
a[rcou-sin.
b) masculinos de raiz C – consoante (n, nt, r, k)
Art.º Homem Pai Salvador Pregador Testemunha
oJ ajnhvr pathvr swthvr khvrux mavrtu"
tou' ajndr-ov" patr-ov" swth'r-o" khvruk-o" mavrtur-o"
tw'/ ajndr-iv patr-iv swth'r-i khvruk-i mavrtur-i
to;n a[ndr-a patevr-a swth'r-a khvruk-a mavrtur-a
ooooiJiJiJiJ a[ndr-ea[ndr-ea[ndr-ea[ndr-e"""" patepatepatepatevvvvr-er-er-er-e"""" swthswth''''r-eswthswthr-er-er-e"""" khkhkhkhvvvvruk-eruk-eruk-e"ruk-e""" mamamamavvvvrtur-ertur-ertur-ertur-e""""
tw'n ajndr-w'n patevr-wn swthvr-wn khruvk-wn martuvr-wn
toi'" ajndrav-sin patrav-sin swth'r-sin khvrux-in mavrtu-sin tou;" ajndr-a" patevr-a" swth'r-a" khvruk-a" mavrtur-a"
Nota: a consoante (k+s) resulta em (x) conforme estudámos anteriormente.
5. Vocabulário
Grego Tradução Grego Tradução
ajgalliavw alegrar-se kravto" poder
basillivssa rainha krivsei juízo
geneav geração mhtevra mãe
dwvsei < didwvmi dar novtou sul
h[geiren < ejgeivrw ressuscitar o[gdoo" oitavo
ejpei porque, visto que o}n quem, o qual, que
qugavthr filha pw'" como (modo)
6. Exercícios
a) Leitura: jIwavnnhn 3.12-15
b) Pesquisar: no trecho e escrever as formas do verbo pisteuvw c) Denominar: essas mesmas formas do verbo pisteuvw
d) Traduzir: os versículos 14,15 do mesmo trecho.
7. Textos do NT
Mt 10.37 Oj filw'n patevra h[ mhtevra uJpe;r ejme; oujk e[stin mou a[xio".
Mt 10.37 kai; oJ filw'n uiJo;n h[ qugatevra uJper ejme; oujk e[stin mou a[xio".
Lc 1.32 kai; dwvsei aujtw/' kuvrio" oJ Qeo;" to;n qrovnon Daui;d tou' patro;" aujtou' Lc 1.34 pw'" e[stai tou'to, ejpei a[ndra ouj ginwvskw'_
Lc 1.47 kai; hjgallivasen to; pneu'ma mou ejpi tw/' Qew/' tw/' swth'riv mou.
Lc 11.31 basivlissa novtou ejgerqhvsetai ejn th/' krivsei meta; tw'n ajndrw'n th'" genea'" tauvth"
At 3.15 o}n oJ Qeo;" h[geiren ejk nekrw'n, ou| hJmei'" mavrture" ejsmen.
Ap 1.6 aujtw/' hJ dovxa kai; to; kravto" eij" tou;" aijw'na" tw'n aijwvnwn. ajmhvn.
ANOTAÇÕES E EXERCÍCIOS
LIÇÃO 39
DECLINAÇÃO 3ª – cont.
Os substantivos da 3ª declinação em consoante (k, kt, d, t) e vogal (e, eu, u) têm os paradig- mas seguintes:
1. Paradigmas femininos em C (k, kt, d, t)
Artº Esperança Graça Noite Carne
hJ ejlpiv" cavri" nuvx savrx
th'" ejlpivd-o" cavrit-o" nukt-ov" sark-ov"
th'/ ejlpivd-i cavrit-i nukt-iv sark-iv
thvn ejlpivd-a cavri-n nuvkt-a sark-a
aiJ aiJaiJ
aiJ ejlpiejlpiejlpiejlpivvvvd-ed-ed-e"d-e""" cacavvvvrit-ecacarit-erit-e"rit-e""" nunununuvvvvkt-ekt-ekt-e"kt-e""" ¥s¥s¥s¥svvvvark-eark-eark-eark-e""""
tw'n ejlpivd-wn carivt-wn nukt-w'n sark-wn
tai'" ejlpivs-in cavris-in nux-ivn ~sarx-ivn
ta;" ejlpivd-a" cavrit-a" nuvkt-a" savrka"
2. Algumas palavras têm duas raízes
Artº Subs. Fem. Raiz 1 Raiz 2 D. pl Tradução
hj gunhv gunaikov" guna- gunaik- gunaix-ivn mulher
hj qrivx tricov" qrix- qrik- qrix-ivn cabelo
hj klei" kleidov" klei- kleid- kleis-ivn chave
hj ceivr ceirov" ceir- cer- cers-ivn mão
3. Paradigmas masculinos e femininos em V (e, eu, u)
Artº Rei, m Peixe, m Artº Cidade, f Obra, f oJ basileuv-" ijcquv-" hJ povli-" pravxi-"
tou' basilev-w" ijcquv-o" th'" povlev-w" pravxe-w"
tw'/ basile-i' ijcquv-i th'/ povle-i pravxe-i
to;n basilev-a ijcquv-n thvn povli-n pravxi-n
oiJoiJoiJ
oiJ basile-ibasile-ibasile-ibasile-ivvvv"""" ijcquijcquijcquijcquvvvv-e-e-e"-e""" aiJaiJaiJaiJ popopopovvvvle-ile-ile-ile-i"""" prapraprapravvvvxe-ixe-ixe-ixe-i""""
tw'n basilev-wn ijcquv-wn tw'n povle-wn pravxe-wn
toi'" basileuv-sin ijcquv-sin tai'" povle-sin pravxi-n tou;" basile-i'" ijcquv-a" ta;" povle-i" pravxe-i"
4. Paradigmas neutros em C (t, s)
Nota: Algumas palavras sofrem contracção conforme exemplo abaixo em gevno".
Artº Espírito Raça Irregulares
to; pneu'ma gevno" - fw'" - luz u}dwr - água
tou' pneuvmat-o" gevnou" < gevneso" fwt-ov" u}dat-o"
tw'/ pneuvmat-i gevnei < gevnesi fw't-i u}dat-i
to; pneu'ma gevno" - fw'" u}dwr
tatata
ta;;;; pneuvmat-a gevnh' < gevnesa fw't-a u}dat-a tw'n pneuvmat-wn genw'n < genevswn fwvt-wn ujdat-w'n toi'" pneuvmas-in gevnesin < gevnessin fws-ivn u}das-in
ta; pneuvmat-a gevnh' < gevnesa fw't-a u}dat-a
5. Exemplo das três declinações 1ª declinação, raiz (a):
a) Feminino a, h > oijkiva, grafhv, e o sigmático (glw'ssa).
b) Masculino a", h" > neaniva", profhvth"
2ª declinação, raiz (o):
a) Masculino, o" > lovgo"
b) Neutro, on > biblivon 3ª declinação, raiz C :
a) Masculino > a[rcwn, poimhvn, swthvr, khvrux, (oJ) b) Feminino > ejlpiv", nuvx, savrx, cavri", (hJ) c) Neutro > gevno", pneu'ma, fw'", (to;)
6. Vocabulário
Grego Tradução Grego Tradução
ajgnoei'n < ajgnoevw ser ignorante katevbhsen < katabaivnw descer
a[nemo" vento lalei'n falar
dihgeivreto < diegeivrw levantar ma'llon mais (muito mais)
ejgevneto < givnomai tornar mevgalh/ grande
ejggu;" perto meivzwn maior
diwvkete < diwvkw perseguir mevlh < mevlo" membro
h[fien < ajfivhmi deixar mevnw permanecer
e}kasto" cada um ojyiva tarde (do dia)
ejkei' ali ou}tw" modo, maneira
ejxevbalen < ejkbavllw expulsar polla; < poluv" muito
zhlou'te < zhlovw buscar savlpiggo" trombeta
qavllassa mar u}data < u}dwr água
i[dio" próprio JW" como, conforme
7. Exercícios
a) Leitura: jIwavnnhn 3.18-21
b) Pesquisar: e escrever artigos e substantivos neutros existentes no trecho.
c) Denominar: caso, pessoa e número em que se encontram no trecho.
d) Traduzir: o mesmo trecho
8. Textos do NT
Mt 24.31 kaiv ajpostelei' tou;" ajggevlou" aujtou' meta; savlpiggo" megavlh", Mc 1.34 kai; daimovnia polla; ejxevbalen kai; oujk h[fien lalei'n ta; daimovnia
Jo 3.23 h\n de; kai; oJ jIwavnnh" baptivzwn ejn Aijnw;n ejggu;" tou' Saleivm oJti u}data polla; h\n ejkei'
Jo 6.16 JW" de; ojyiva ejgevneto katevbhsan oiJ maqhtai; aujtou' ejpi; th;n qavlassan Jo 6.18 h} te qavlassa ajnevmou megavlou pnevonto" dihgeivreto.
1 Co 7.7 ajlla; e}kasto" i[dion e[cei cavrisma ejk Qeou', oJ me;n ou}tw", oJ de; ou}tw".
1 Co 12.1 Peri; de; tw'n pneumatikw'n, ajdelfoiv, ouj qevlw uJma'" ajgnoei'n.
1 Co 12.12 pavnta de; ta; mevlh tou' swvmato" polla; o[nta e}n ejstin sw'ma
1 Co 14.1 Diwvkete th;n ajgavphn, zhlou'te de; ta; pneumatikav, ma'~llon de; i}na profhteuvhte 1 Co 13.13 nuni; de; mevnei pivsti", ejlpiv", ajgavph. ta; triva tau'ta, meivzwn de; touvtwn
hJ ajgavph.
9. Revisão
ANOTAÇÕES E EXERCÍCIOS
LIÇÃO 40 ADJECTIVOS
Sendo conhecidos os paradigmas da terceira declinação, estudamos agora os adjectivos. Podem distinguir-se três grupos de adjectivos, simples e compostos.
A. Classificação dos adjectivos da 3ª declinação
2. Adjectivos simples da 3ª declinação > ajlhqhv", pleivwn, tiv"
3. Adjectivos compostos da 3ª e da 1ª declinações > pa'", baquv", mevla", 4. Adjectivos compostos das 3ª, 1ª e 2ª declinações > mevga", poluv"
Os adjectivos simples da 3ª declinação usam a mesma forma para masculino e feminino.
1. Paradigma dos adjectivos simples, 3ª declinação
Mais Verdade – Verdadeiro
m/f nt m/f nt < contracção
pleivwn plei'on ajlhqhv" ajlhqev"
pleivon-o" pleivon-o" ajlhdou'" ajlhdou'" < ajlhqevso"
pleivon-i pleivon-i ajlhqei' ajlhqei' < ajlhqevsi
pleivon-a plei'on ajlhqh' ajlhqev"
plei plei
pleipleivvvvon-eon-eon-e"on-e""" pleipleivvvvon-apleipleion-aon-aon-a ajlhqeiajlhqei''''"ajlhqeiajlhqei""" ajlhqhajlhqh'''' ajlhqhajlhqh < ajlhqeajlhqevvvvsaajlhqeajlhqesasa sa pleiovn-wn pleiovn-wn ajlhqw'n ajlhqw'n < ajlhqevswn pleivos-in pleivos-in ajlhqevs-in ajlhqevs-in < ajlhqevssin pleivon-a" pleivon-a ajlhqei'" ajlhqh' < ajlhqevsa Nota: pleivwn é o grau comparativo de poluv", e significa ‘mais que’.
2. Paradigma dos adjectivos compostos, 3ª e 1ª declinações
TODO – papapapa''''"""" Uso de papapapa''''""""
Mas. 3ª Fem. 1ª Neut. 3ª Alguns exemplos
pa'" pa's-a pa'n
pant-ov" pa's-h" paant-ov" ijna pa'" oJ pisteuvwn – Jo 3.16 para que todo o que crer – cada um
pant-iv pa's-h/ pant-iv
pavnt-a pa's-an pa'n pa'n ou'n devndron – Mt 3.10
pois toda a árvore – cada árvore papa
papavvvvnt-ent-ent-ent-e"""" papapapa''''s-ais-ais-ais-ai papapapavvvvnt-ant-ant-ant-a
pavnt-wn pas-w'n pavnt-wn pavnta di!aujtou' ejgevneto – Jo 1.3 tudo foi feito por Ele – todas as coisas pa's-in pa's-ai" pa's-in
pavnt-a" pa's-a" pavnt-a
kai; ijdou; pa'sa hJ povli" ejxh'lqen e eis que a cidade inteira saiu – Mt 8.34
Mais dois exemplos nesta classe
Profundo – baqubaqubaqubaquvvvv"""" Preto – memememevvvvlalalala""""
Mas. 3ª Fem. 1ª Nt. 3ª Mas. 3ª Fem. 1ª Nt. 3ª
baquv" baqei'-a baquv mevla" mevlain-a mevlan
baqev-o" baqeiv-a" baqev-o" mevlan-o" mevlain-a" mevlan-o"
baqe-i' baqeiv-a baqe-i' mevlan-i melaivn-h/ mevlan-i
baquv-n baqei'-an baquv mevlan-a mevlain-an mevlan
baqe-i baqe-i baqe-i
baqe-i''''"""" baqeibaqei''''-aibaqeibaqei-ai-ai-ai baqebaqevvvv-abaqebaqe-a-a -a memememevvvvlan-elan-elan-elan-e"""" memememevvvvlain-ailain-ailain-ailain-ai memememevvvvlan-alan-alan-a lan-a baqev-wn baqei-w'n baqev-wn melavn-wn melain-w'n melavn-wn baqev-sin baqeiv-ai" baqev-sin mevlas-in mevlas-in mevlas-in baqei'-" baqeiv-a" baqei'" mevlan-a" melaivn-a" mevlan-a
3. Paradigma dos adjectivos compostos, 3ª, 2ª e 1ª declinações
GRANDE MUITO
Mas. 3ª, 2ª Fem. 1ª Neut. 3ª, 2ª Mas. 3ª, 2ª Fem. 1ª Neut. 3ª, 2ª
mevga" megavl-h mevga poluv" poll-hv poluv
megavl-ou megavl-h" megavl-ou pollou' poll-h'" poll-ou'
megavl-w'/ megavl-h/ megavl-w/ pollw/ poll-h/' poll-w/'
mevga-n mevgh-n mevga polluvn poll-hvn poluv
mega mega
megamegavvvvl-oil-oil-oi l-oi megamegavvvvl-oimegamegal-oil-oil-oi megamegavvvvl-amegamegal-al-al-a polloipolloipolloipolloivvvv poll-aipoll-aipoll-aipoll-aivvvv poll-apoll-apoll-apoll-avvvv
megavl-wn megavl-wn megavl-wn pollwvn poll-w'n poll-w'n
megavl-oi" megavl-oi" megavl-oi" polloiv" poll-ai'" poll-oi'"
megavl-ou" megavl-ou" megavl-a pollouv" poll-av" poll-av 4. Particípios verbais que pertencem à 3ª declinação
Tempo Masc. 3ª Genitivo Fem. 1ª Nt. 3ª
Part. Pres. Act. luv-wn luv-onto" luv-ousa lu'-on Part. Fut. Act. lu-s-wn luv-s-onto" luv-s-ousa lu'-s-on Part. Per. Act. le-lu-kwv" le-lu-kovto" le-lu-kui'a le-lu-kov"
Part. Aor. Act. luv-s-a" luv-s-anto" luv-s-asa lu'-s-an Part. Aor. Pas. lu-q-eiv" lu-q-evnto" lu-q-ei'sa lu-q-evn 5. Vocabulário
Grego Tradução Grego Tradução
ajgaqov" bom kreivttwn, ou kreivsswn melhor
ajsqen-hv", -ia fraco, fraqueza mevga" grande
ajfrwn bobo mevizwn maior
gumno;" nu mesivth" mediador
ejlavsswn menor monogenhv" unigénito
ejpeskevyasqev (a) visitar swvfrwn sábio
ijscurov" (b) forte uJgihv" sadio, são
kaqavper conforme fulakh' prisão
kakov" mau ceivrwn pior
(a) ejpeskevyasqev é o indicativo aoristo médio de ejpiskevptomai, (b) ijcurovtero" é o comparativo de ijscurov".
6. Exercícios
a) Leitura: jIwavnnhn 3.22-24
b) Pesquisar: os substantivos, verbos, pronomes e adjectivos.
c) Denominar: essas palavras da pesquisa d) Traduzir: o texto da leitura.
7. Textos do NT
Mt 7.18 ou}tw" pa'n devndron ajgado;n karpou;" kalou;" poiei'.
Mt 10.8 ajsqenou'nta" qerapeuvete, nekrou;" ejgeivrete, leprou;" kaqarivzete, daimovnia ejkbavllete.
Mt 25.43 gumno;" kai; ouj periebavlete me. ajsqenh;" kai; ejn fulakh' kai; oujk ejpeskevyasqev me.
1 Co 1.25 kai; to; ajsqene;" tou' qeou' ijscurovteron twvn ajnqrwvpwn (ejstivn).
Rm 9.12 oJ meivzwn douleuvsei tw/' ejlavssoni: kaqavper gevgraptai: to; jIakw;b hjgavphsa, to;n de; jHsau' ejmivshsa.
Hb 1.4 ( jIhsou") kreivttwn gevnomeno" tw'n ajggevlwn Hb 8.6 kai; kreivttonov" ejstin diaqhvkh" mesivth".
ANOTAÇÕES E EXERCÍCIOS
LIÇÃO 41
GRAUS DOS ADJECTIVOS
Os adjectivos compreendem três graus: Positivo, comparativo e superlativo. Tal como em portu- guês, há adjectivos regulares e irregulares. A maior parte dos adjectivos forma o comparativo juntando ao positivo os sufixos: tero", ou, iwn. O superlativo é formado acrescentando-lhe os sufixos: tato", ou, isto". Alguns adjectivos são irregulares.
1. Comparação dos graus
Declinação Positivo Comparativo Superlativo Regular o", h, on tero", a, on tato", h, on
Irregular h iwn, iwn, ion isto", h, on
2. Adjectivos regulares
Português Positivo Comparativo Superlativo Forte ijscurov", a, ovn ijcurovtero", a, on ijscurovtato", h, on Pequeno mikrov", a, ovn mikrovtero", a, on mikrovtato", h, on Novo nevo", a, on newvtero", a, on newvtato", h, on Fiel pistov", hv, ovn pistovtero", a, on pistovtato", h, on Sábio sofov", hv, ovn sofwvtero", a, on sofwvtato", h, on Fraco, enfermo ajsqenhv", a, on ajsqenevstero", a, on ajsqenevstato", h, on a) Se a penúltima letra da raiz do positivo for (o) torna-se (w) nos graus comparativo e
Superlativo, conforme em (nevo" e sofov").
b) O acento mantém a mesma posição tanto no comparativo como no superlativo.
c) Os adjectivos em (e") formam os graus da mesma maneira como em (ajsqenhv".
3. Adjectivos irregulares (exemplo)
Português Positivo Comparativo irreg. Superlativo irreg.
Bom ajgaqov" kreivttwn, kreivsswn
Mau kakov" ceivrwn, h}sswn
kravtisto" = Exmº
Grande mevga" meivzwn meigisto"
Pequeno mikrov" mikrovtero", ejlavsswn ejlavcisto"
Muito poluv" pleivwn, plevwn plei'sto"
4. Declinação do comparativo irregular
Positivo Mas. Fem. sg Neutro sg Mas. Fem. pl Neutro pl mevga" meivzwn mei'zon meivzone", meivzou" meivzona
meivzono" meivzono" meizovnwn meizovnwn
meivzoni meivzoni meivzosi meivzosi
meivzona, meivzw mei'zon meivzona", meivzou" meivzona, meivzw 5. Comparativos e Superlativos especiais
Preposição Advérbio Graus Adjectivo Tradução ajnav > a[nw + tero" = ajnwvtero" mais para cima eij" > e[sw + tero" = ejswvtero" interior, mais dentro ejk > e[xw + tero" = ejxwvtero" fora, mais para fora katav > kavtw + terio" = katwvtero" mais para baixo
6. Vocabulário
Grego Tradução Grego Tradução
bakthriva cajado povda" pés
dhvsante" < devw amarrar prosanavbhqi subir
ejkbavllw lançar fora ravbdo" vara
ejlacistov" o mínimo skovto" treva (s)
ejxwvteron exterior, mais fora tovpon lugar
e[rcomai Ir, vir uJpavrcw liderar sob autoridade
mwrov" louco, néscio ujterevw faltar
oujdei" ninguém fwnh; voz, som
oujdevn nada ceivra mão
ojpisw após, depois de clovh" verde
7. Exercícios
a) Leitura: jIwavnnen 3.25-27
b) Pesquisar: as preposições encontradas no trecho.
c) Denominar: denominar as formas verbais encontradas no trecho.
d) Traduzir: o mesmo trecho de João.
e) Quais os comparativos em Mt 11.11?
8. Textos do NT
Mt 3.11 oJ de; ojpivsw mou ejrcovmeno" ijcurovtero" mouv ejstin
Mt 11.11 oJ de; mikrovtero" ejn th/' basileiva tw'n oujranw'n meivzwn aujtou' ejstin.
Mt 22.13 dhvsante" aujtou' povda" kai; cei'ra" ejkbavlete aujto;n eij" to; skovto" ejxwvteron.
Lc 9.48 oJ ga;r mikrovtero" ejn pa'sin uJmi'n uJpavrcwn, ou}to" ejstin mevga".
Lc 14.10 fivle, prosanavbhqi ajnwvteron (pro" ana bhqi) (anw teron) Lc 16.10 oJ pisto;" ejn ejlacivstw/ kai; ejn pollw/' pistov" ejstin,
kai; oJ ejlacistw/ a[diko" kai; ejn pollw~/ a[diko" ejstin.
Jo 15.13 meivzona tauvth" ajgavphn oujdei;" e[cei,
At 16.24 o}" paraggelivan toiauvthn labw;n e[balen aujtou;" eij" ejswtevran fulakh;n 1 Co 1.25 oJti to; mwro;n tou' qeou' sofwvteron tw'n ajnqrwvpwn ejstin
Ef 4.9 o}ti ka; katevbh eij" ta; katwvtera th'" gh'"_
Ap 1.15 kai; hJ fwnh; aujtou' wJ" fwnh; uJdavtwn pollw'n 9. Texto da Septuaginta
Yalmo;" tw/' Dauid 22 (23)
1. Kuvrio" poimaivnei me, kai; oujdevn me uJsterhvsei.
2. eij" tovpon clovh", ejkei me kateskhvnwsen, ejpi; u}dato" ajnapauvsew" ejxevqreyen me, 3. th;n yuchvn mou ejpevstreyen.
wJdhvghsen me ejpi; trivbou" dikaiosuvnh"
e}neken tou' ojnovmato" aujtou'.
4. eja;n ga;r kai; poreuqw' ejn mevsw/ skia" qanavtou, ouj fobhqhvsomai kakav, o}ti su; met! ejmou' ei\:
hJ ravbdo" sou kai; hJ baktriva sou, aujtaiv me oarekavlesan.
5. hJpoivhsasa" ejnwvpiovn mou travpezan ejx ejnantiva" tw'n qlibovntwn me:
ejlivpana" ejn ejlaivw/ th;n kefalhvn mou,
kai; to; pothvriovn sou mequvskon wJ" kravtisron.
6. kai; to; e[leo" sou katadiwvxetaiv me pavsa" ta;" hJmevra" th'" zwh'" mou, kai; to; katoikei'n me ejn oi[kw/ kurivou eij" makrovthta hJmerw'n.
ANOTAÇÕES E EXERCÍCIOS
LIÇÃO 42 ADVÉRBIOS
Assim como o adjectivo é o auxiliar do substantivo, qualificando-o, também o advérbio é o auxi- liar do verbo, qualificando a sua acção. A maioria dos advérbios gregos são formados com a raiz do adjectivo e o sufixo adverbial (w'"). Também podemos procurar o genitivo plural (wn) e a partir dele reconhecer o advérbio. Esta terminação tem a mesma função que a portuguesa ‘men- te’ particularmente. Assim: oJ a[nqrwpo" kal-ov" > oJ a[nqrwpo" gravfei kal-w'".
1. Quadro de formação de advérbios em (w(w(w(w""""))))
Adjectivo Genitivo pl Advérbio Tradução
ajlhqhv" ajlhqw'n ajlhqw'" verdadeiramente
a[xio" a[xivwn a[xivw" dignamente
divkaio" dikaivwn dikaivw" justamente
kalov" kalw'n kalw'" belamente
ou}to" touvtwn ou}tw'" assim como
pa'" pavntwn pavntw" em todo o caso
sovfo" sovfwn sovfw" sabiamente
tacuv" tacevw tacevw" rapidamente
2. Graus dos advérbios em (w(w(w(w""""))))
Os graus deste advérbios obedecem à regra dos seus adjectivos correspondentes.
Positivo Comparativo Superlativo
seguramente ajsfalw'" ajsfalevsteron ajsfalevstata
justamente dikaivw" dikaiovteron dikaiovtata
fortemente ijscurw'" ijscurovteron ijcurovtata temerosamente foberw'" foberwvteron foberwvtata 3. Outro grupo forma os graus com (terw (terw (terw (terw e tatw) tatw) tatw) tatw)
Positivo Comparativo Superlativo
acima a[nw ajnwtevrw ajnwtavto
abaixo kavtw katwtevrw katwtavtw
distante povrrw porrwtevrw porrwtavtw
4. Graus dos advérbios irregulares
Positivo Comparativo Superlativo
perto ejggu" ejgguvteron e[ggista
suavemente hJdevw" h}dion h}dista
muito mavla ma'llon mavlista
rapidamente tacevw" tavceion tavcista
5. Advérbios usados como prefixos
a) aj, ou ajn < a[neu = (ausência) expressa (não):
a[-gnwsto", desconhecido; ajn-avxio", indigno; a[n-udro", sem água.
b) euj = bem, bom; expressa bem: eujgehv", bem-nascido; euj-dokia, bem-pensar;
c) du" exp. dificuldade: dus-bastako", difícil de levar; dus-novhto", difícil de entender.
6. Advérbios correlativos
São aqueles que estão interrelacionados entre si. Por exemplo, o interrogativo ‘onde’ tem o seu complemento nos demonstrativos de resposta: “aqui, lá, em algum lugar”, etc.
Há quatro classes de advérbios correlativos:
a) Interrogativos, que perguntam por lugar, tempo, ou modo.
b) Indefinidos, que respondem vagamente àquelas perguntas.
c) Relativos, que estabelecem relação com o antecedente na frase.
d) Demonstrativos, que respondem claramente àquelas perguntas.
e) Aprendem-se facilmente lendo-os na horizontal e na vertical respectivamente.
7. Quadro dos advérbios correlativos
Advérbio Interrogativo Indefinido Relativo Demonstrativo Lugar ou pou' _ pouv ou| w|de, ejkei', pantacou' Significado Onde? em algum lug. onde aqui, ali, em todo o lugar Origem qen povqen _ poqen o}qen ejnteu'qen, ejkei'qen, pavntoqen Significado De onde? de algum lug. de onde daqui, dali, de todo o lugar Tempo te povte _ potev o}te tovte, pavntote
Significado Quando? alguma vez quando naquele tempo, todo o tempo Modo w" pw'" _ pw" wJ" wJ", ou}tw", pavntw"
Significado Como? seja como for como assim como, de qualquer modo 8. Vocabulário
Grego Tradução Grego Tradução
ajfivhmi deixar, perdoar h[dh, adv. já, agora
a[rti, adv. agora leivpw faltar
divktia redes nu'n(i), adv. agora mesmo
e\ijpen < levgw falar, dizer o}pu", adv. como
e[mprosqen diante de pavlin, adv. outra vez, de novo
eujquv" (-ew") gn imediatamente plhrovw cumprir
eujdokevw (-ia) agradar, agrado prevpon convém
e[ti, adv. ainda u}yisto" altura
9. Exercícios
a) Leitura: jIwavnnhn 3.28-30
b) Pesquisar: os substantivos afins a noivo.
c) Denominar os seus casos.
d) Traduzir: o referido trecho.
10. Texto do NT
Mt 3.15 a[fe" a[rti, ou}tw" ga;r prevpon ejsti;n hJmi'n plhrw'sai pa'san dikaiosuvnhn.
Mc 2.5 jIhsou'" levgei tw/' paralutikw'/: Tevknon, ajfiventai sou aiJ ajmartivai.
Mt 4.20 de; euqjevw" ajfevnte" ta; divktua hjkolouvqhsan aujtw'.
Lc 2.14 Dovxa ejn uJyivstoi" qew/' kai; ejpi; gh'" eijrhvnh ejn ajnqrwvpoi" eujdokiva".
Lc 10.21 naiv, oJ pathvr, o}ti ou}tw" eujdokiva ejgevneto e[mprosqen sou.
Lc 18.22 ajkouvsa" de; oJ jIhsou'" ei\pen aujtw': [Eti e}n soi leivpei.
Jo 3.18 oJ de; mh; pisteuvwn h[dh kevkritai, o}ti mh; pepivsteuken eij" to o[noma...
Jo 9.21 pw'" de nu'n blevpei oujk oi[damen,
ANOTAÇÕES E EXERCÍCIOS
LIÇÃO 43
VERBO NO CONJUNTIVO
Enquanto o indicativo expressa realidade e certeza, o conjuntivo exprime possibilidade, mas com dúvida, incerteza. Tal como em português: ‘sei que ele escreve; espero que ele escreva’. O modo conjuntivo aparece somente no presente e no aoristo, nas três vozes, activa, média e passiva, sendo muito raro no perfeito. Ver mais informação na secção de Sintaxe.
1. Formação do conjuntivo
O conjuntivo é formado a partir do presente do indicativo fechando a vogal auxiliar em todas as pessoas. Assim: luvei" > luv-h", luvomen luv-wmen, etc.
a) Presente: (e > h) luvei > luvhh/ = ele solta, que ele solte; (o > w) luvomen > luvwmen;
b) O aoristo leva acréscimo de (s) q) .
(i) Aoristo activo: luvsh/, = que ele solte;
(ii) Aoristo médio : luvshtai = que ele solte para si;
(iii) Aoristo passivo: luqh/''/ = que ele seja solto;
2. Quadro do conjuntivo Voz Indicativo
Presente Conjuntivo
Presente Conjuntivo
Aoristo Tradução
lulu
luluvvvv-w-w-w -w lulululuvvvv-w-w-w-w lulululuvvvv-s-w-s-w-s-w-s-w Que eu solte -ei" -h/" -s-h/"
-ei -h/ -s-h/
-omen -wmen -s-wmen
-ete -hte -s-hte
Activa
-ousin -wsin -s-wsin
lu lu
luluvvvv-omai-omai-omai -omai lulululuvvvv-wmai-wmai-wmai-wmai lulululuvvvv-s-wmai-s-wmai-s-wmai-s-wmai Que eu solte para mim
-h/ -h/ -s-h/
-etai -htai -s-htai
-ovmeqa -wvmeqa -s-wvmeqa
-esqe -hsqe -s-hsqe
Média
-ontai -wntai -s-wntai
lu lu
luluvvvv-omai-omai-omai -omai lulululuvvvv-wmai-wmai-wmai-wmai lulululuvvvv-q-w-q-w-q-w-q-w'''' Que eu seja solto
-h/ -h/ -q-h'"
-etai -htai -q-h/
-ovmeqa -wvmeqa -q-w'men
-esqe -hsqe -q-h'te
Passiva
-ontai -wntai -q-w'sin
3. Conjuntivo do 2º aoristo
Voz Ind. Pres. Ind. Aor. Conj. Aor. Tradução
Activa bavllw e[bal-on bal-w' que eu jogue
Média bavllomai ejbal-ovmen bavl-wmai que eu jogue para mim 4. Qualidade da acção do conjuntivo
a) O conjuntivo presente tem aspecto linear: que eu esteja soltando.
b) O conjuntivo aoristo tem aspecto pontilear: que eu solte (no futuro).