r
A
a
l
þ
a
t
n
ý
i
r
j
m
ir
a
O
O
h
r
c
i
r
g
a
in
e
a
s
e
R
l
Ceren Şen Tanrıkulu1, Ethem Acar1, Selami Demirelli2 1Acil Tıp Kliniği, 2Kardiyoloji Kliniği, Erzurum Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Erzurum, Türkiye Ortalama Trombosit Hacmi ve Akut Koroner Sendrom / Mean Platelet Volume and Acute Coronary Syndromes
The Associated with Mean Platelet Volume of the
Presentation Clinical and Anjiographic of Chest Pain
Göğüs Ağrısının Klinik ve Anjiyografik Görüntüsünün
Ortalama Trombosit Hacmiyle İlişkisi
DOI: 10.4328/JCAM.1257 Received: 14.8.2012 Accepted: 23.08.2012 Printed: 01.03.2014 J Clin Anal Med 2014;5(2): 89-92
Corresponding Author: Ceren Şen Tanrikulu, Erzurum Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesi Acil Tıp Kliniği, Yakutiye, Erzurum, Türkiye. T.: +905058871387 E-Mail: cerensen81@hotmail.com
Özet
Amaç: Koroner arter hastalıkları risk faktörlerinin belirlenmesi prognozun tahmin edilmesinin yanı sıra akut koroner sendromların (ACS) önlenmesin-de büyük önem taşımaktadır. Aktive plateletler ve artmış ortalama trombo-sit hacmi (MPV) akut koroner sendromların patogenezinde büyük rol oynar. Çalışmamızda biz, göğüs ağrısı ve koroner sendromlarla MPV arasındaki iliş-kiyi araştırdık. Gereç ve Yöntem: Çalışmaya göğüs ağrısı olan 330 hasta da-hil edildi. Kontrol grubu 112 sağlıklı hastadan oluşturuldu. Akut koroner send-rom grubundaki 274 hastaya koroner anjiyografi yapıldı. Gruplar klinik ve an-jiyografik görünümleri açısından platelet sayıları, MPV ve troponin değerle-rine göre karşılaştırıldı. Bulgular: MPV ve troponin seviyeleri çalışma grubun-da kontrol grubungrubun-dan grubun-daha yüksekti ve istatistiksel olarak anlamlıydı (MPV için p<0.05, troponin için p<0.001). Platelet değerlerine göre gruplar arasın-da fark saptanmadı. Klinik değerlendirmede, MPV seviyelerine göre kalp yet-mezliği ile diğer gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark mevcut-tu ve MPV seviyeleri kalp yetmezliği grubunda daha yüksekti (p<0.05). Anji-yografik değerlendirmede, MPV ve platelet seviyelerine göre gruplar arasında anlamlı bir fark tespit edilmedi. Tartışma: Biz çalışmamızda MPV’nin özellik-le kalp yetmezliği ve ACS’li hastalarda artış gösterdiğini, ancak ACS’nin sup-tipleri arasında belirgin bir farklılık göstermediğini tespit ettik. Bu bulgular eşliğinde artmış MPV’nin ACS için risk faktörü olabileceği kanaatine vardık.
Anahtar Kelimeler
Anjiografi; Koroner Sendrom; Ortalama Trombosit Hacmi
Abstract
Aim: Determination of risk factors in coronary heart disease has a very important place in the prevention of acute coronary syndromes besides in predicting the prognosis. Activated platelets and increased mean platelet volume play an important role in the pathogenesis of acute coronary syndromes. In our study, we investigated the relationship between MPV and chest pain, acute coronary syndromes. Material and Method: 330 patients with chest pain were included to the study. Control group consisted of 112 healthy individuals. Coronary anjiography was performed to 247 patients in in acute coronary syndrome group. The groups are compared in terms of parameters such as platelet counts, MPV, and troponin, according to its clinical and angiographic characteristics. Results: MPV leves was higher in study group than control group and there was statistically signiicant diference according to levels of MPV (p<0.05). There was no signiicant diference between groups according to levels of platelet. In clinical evaluation, there was signiicant diference according to MPV levels between the heart failure and other groups, and MPV levels were higher in heart failure group (p<0.05). In angiographic evaluation, there was no signiicant diference according to MPV and platelets levels between the groups. Discussion: In conclusion, we detected that mean platelet volumes were increased in patients presenting with acute coronary syndrome and heart failure, but we saw no diference between the subtypes of acute coronary syndrome. Based on these indings, we have concluded that larger platelet volumes may constitute a high risk for acute coronary syndrome.
Keywords
Angiography; Coronary Syndrome; Mean Platelet Volume
Bu makale “EUSEM 2012” kongresine poster bildiri olarak gönderilmiştir.
Ortalama Trombosit Hacmi ve Akut Koroner Sendrom / Mean Platelet Volume and Acute Coronary Syndromes
Giriş
Akut koroner sendromlar (ACS), son zamanlarda tanı ve tedavi-sindeki büyük gelişmelere rağmen halen büyük bir morbidite ve mortaliteye sahiptir ve günümüzde ölümlerin bir numaralı ne-denidir. ACS’ler unstabil anjina pektoristen (AP) akut miyokard enfarktüsüne (MI) kadar çok geniş bir yelpazeyi kapsamaktadır [1;2].
Koroner arter hastalıklarının bilinen major risk faktörleri yaş, aile öyküsü, sigara kullanımı, dislipidemi, hipertansiyon ve şeker hastalığı olup ACS’lerin önlenmesinde koroner arter hastalığı risk faktörlerinin belirlenmesi önemli bir yer tutmaktadır. Bunla-rın haricinde endotelial fonksiyon bozukluğu, lipoprotein (a), ho-mosistein ve C-reaktif protein suçlanan ve son zamanlarda göz önünde bulundurulan diğer risk faktörleridir [3].
Trombositlerin hacmi, dansitesi ve aktivitesi ile ilgili değişiklik-ler ACS sürecinin başlatılması ve yayılmasıyla yakından ilişkili olup ACS patogenezinde trombosit aktivasyonu ve agregasyonu büyük rol oynar [4]. Artmış trombosit hacminin ACS’ da aterosk-lerotik plağın protrombotik eğiliminin artmasına katkı sağladı-ğı ve trombosit fonksiyonlarının inhibisyonunun ACS tedavisin-de kullanıldığı bilinmektedir. MPV trombositlerin fonksiyonel du-rumuyla korale olan basit ve güvenilir bir platelet ölçüsü indek-sidir. Literatürdeki bazı kanıtlar MPV’nin tekrarlayan MI’larda hi-pertansiyon, dislipidemi, artmış fibrinojen ve beyaz küre sayısı gibi bilinen risk faktörlerinden bağımsız bir parametre olduğu-nu ortaya koymuştur ve aterotromboziste yüksek MPV düzeyle-ri saptanmıştır [5;6].
Biz bu çalışmada klinik ve anjiyografik görünümlerine göre ACS ile MPV arasındaki ilişkiyi araştırdık.
Gereç ve Yöntem
Çalışma Planı ve Hasta Grupları
Bu çalışma, bölge etik kurul onayı alındıktan sonra üçüncü basa-mak bir bölge eğitim ve araştırma hastanesinde yapıldı. Çalış-maya 01 Eylül 2011- 29 Şubat 2012 tarihleri arasında acil ser-vise göğüs ağrısı şikayeti ile başvuran 330 hasta dahil edildi. Retrospektif olarak yapılan çalışmanın verileri hasta dosyaların-dan ve bilgisayar kayıtlarındosyaların-dan elde edildi. Hastalar çalışma ve kontrol grubu olarak ayrıldı. Tipik semptomlar, elektrokardiyog-rafik bulgular, laboratuar ve/veya anjiyogelektrokardiyog-rafik bulgular doğrul-tusunda, çalışma grubu, klinik tanılarına göre ACS (stabil AP=22 hasta, unstabil AP=81 hasta, akut MI=171 hasta), non-kardiyak AP (14 hasta) ve kalp yetmezliği grubu (42 hasta) olmak üzere 3 ana gruba ayrıldı. ACS grubunda koroner anjiyografi yapılan 274 hasta anjiyografi sonuçlarına göre 3 gruba ayrıldı: normal (25 hasta), kritik damar (majör) darlığı (159 hasta) ve non-kritik damar (minör) darlığı (63 hasta). Kontrol grubu ise 112 sağlıklı bireyden oluşturuldu. Bütün hastalardan, antianjinal ve antikoa-gülan tedavi başlanmadan önce kan örnekleri alındı ve otoanali-zatörlerde tam kan sayımı ve troponin ölçümü yapıldı.
Oral veya parenteral antikoagülan, anti-inlamatuar yada an-tiplatelet ilaç kullananlar, ciddi karaciğer ve böbrek yetmezliği olanlar, daha önceden malignite tanısı alanlar, acile gelişleri es-nasında kardiopulmoner arrest olan hastalar ile dosya ve oto-masyon kayıtlarına ulaşılamayan hastalar çalışma dışı bırakıldı. Gruplar klinik ve anjiyografik özelliklerine göre MPV, platelet ve troponin açısından karşılaştırıldı.
İstatistiksel Analiz
Verilerin analizi SPSS (Statistical Package for Social Science) for Windows 15.0 paket programında yapıldı. Kategorik de-ğişkenler sayı (n) ve yüzde (%) olarak ifade edildi ve analizin-de Ki-kare testi (ve/veya Fisher’s kesin testi) kullanıldı. Sayısal değişkenler ortalama ± standart sapma olarak ifade edildi ve iki bağımsız grubun ortalamalarının karşılaştırılması analizinde Kruskal-Wallis testi kullanıldı. Anlamlı olan grupların belirlenme-si Mann-Whitney U testi ile yapıldı. Tüm sonuçlar için p<0.05 de-ğeri istatistiksel olarak anlamlı kabul edildi.
Bulgular
Çalışmaya ait demografik veriler Tablo 1’de verilmiştir. Elde
edi-len sonuçlara göre hastaların yaş ortalaması çalışma da 63 ± 14 ve kontrol grubunda 58 ± 18 idi. Çalışma grubun-daki hastaların 101’i (%30, 6) kadın hasta, 229’u (%69,4) er-kek hastadan oluşmaktaydı. Çalışma grubundaki hastaların bü-yük bir çoğunluğu (%83,1) ACS hastasıydı ve klinik sınılandır-masında bu hastaların yarıdan fazlası (%51,8) akut MI hastasın-dan oluşmaktaydı. Klinik sınılamada en az görülen göğüs ağrısı tipi ise non-kardiyak AP (%4,2) idi. Anjiyografik değerlendirme-de ise 159 hastada (%58,2) kritik darlık tespit edildi ve 52 has-tanın (%18,9) anjiyografisi ise normal bulundu.
MPV, platelet sayısı ve troponin düzeylerinin gruplara göre de-ğerlendirilmesine ait veriler Tablo 2’de verilmiştir. Bu sonuçlara göre MPV ve troponin değerleri çalışma grubunda belirgin ola-rak yüksekti ve istatistiksel olaola-rak anlamlıydı (MPV için p<0.05 ve troponin için p<0.001). Platelet düzeylerine göre gruplar ara-sında belirgin bir farklılık saptanmadı.
Tablo 1. Grupların demografik özellikleri ve hasta sayıları
Demografik Özellik Çalışma Grubu
n=330
Kontrol Grubu n=112
“p” değeri
Yaş (yıl) 63,93 ± 14,2 58,64 ± 18,8 0.832
Cinsiyet <0.05
Kadın 101 (%30,6) 53 (%47,3)
Erkek 229 (%69,4) 59 (%52,7)
Klinik Sınılama
ACS 274 (%83,1) <0.05
Stabil AP 22
Unstabil AP 81
Akut MI 171
Non-kardiyak AP 14 (%4,2)
Kalp Yetmezliği 42 (%12,7)
Anjiyografik sınılama <0.05
Normal 52 (%18,9)
Kritik Darlık(Majör Damar) 159 (%58,2)
Non-Kritik Darlık (Minör Damar) 63 (%22,9)
Tablo 2. Gruplar Arasında MPV, Platelet sayısı ve Troponin Seviyelerinin Kar-şılaştırılması
Çalışma Grubu n=260
Kontrol Grubu n=158
“p” değeri
MPV (fL) 8.2 ± 0.8 8.1 ± 0.8 <0.05
Platelet sayısı (x109/L) 244.5 ± 81.7 258.1 ± 75.1 0.94
Troponin (ng/mL) 5.6 ± 1.1 0.2 ± 0.1 <0.001
| Journal of Clinical and Analytical Medicine 90
Ortalama Trombosit Hacmi ve Akut Koroner Sendrom / Mean Platelet Volume and Acute Coronary Syndromes
Çalışma grubundaki hastaların klinik görünümlerine göre MPV ve platelet sayısı sonuçları Tablo 3’te verilmiştir. Bu sonuçlara göre MPV değerleri açısından sadece kalp yetmezliği ile diğer klinik görünümler arasında istatistiksel olarak belirgin bir fark saptandı ve MPV değerleri kalp yetmezliği olan hastalarda belir-gin olarak yüksekti. Platelet sayısı sonuçlarına göre klinik görü-nümler arasında anlamlı bir fark saptanmadı.
ACS’lerin anjiyografik görünümlerine göre MPV ve platelet sayı-sı sonuçları Tablo 4’te verilmiştir. Bu sonuçlara göre gruplar ara-sında MPV ve platelet sayıları açıara-sından istatistiksel olarak an-lamlı bir saptanmadı.
Tartışma
Koroner arter hastalıkları ve akut koroner sendromlar, gelişmiş ülkelerde halen mortalite ve morbiditenin en önemli nedenidir. Anjiyografik çalışmalar koroner arter hastalığının ilerlemesinin tahmin edilemez olduğunu ortaya koymuştur. Yeni gelişen, kü-çük hacimli ve hafif düzeyde lümen daralması oluşturan yumu-şak plakların, eski ve ileri düzeyde darlık oluşturan plaklara göre trombüs oluşumuna daha yatkın oldukları ve daha çok ACS’ye neden oldukları ise aşikardir [1].
ACS tanısında birçok tetkik kullanılmakla birlikte kılavuzlar özel-likle küçük bir miyokardiyal hasarda bile yükselebilen kardiyak troponin kullanılmasını önermektedir. Ne yazık ki miyokardiyal hasarda ortaya çıkan proteinlerin kinetik özelliklerinden dolayı semptomların başlamasından sonraki 2-4 saatleri ölçülen tro-ponin değerleri arasında anlamlı ve güvenilir sonuçlar vermekte-dir. Bu yüzden ACS tanısında çeşitli biyokimyasal testlerin kısıt-lamalarından dolayı son zamanlarda tanıda multipl testlerin kul-lanılması gündeme gelmiştir [7;8]. Biz çalışmamızda kontrol gru-bunda göre çalışma grugru-bunda troponin değerlerini anlamlı ölçü-de yüksek bulduk (p<0.001).
Koroner arter hastalığının en önemli risk faktörleri, sigara, dis-lipidemi, şeker hastalığı ve hipertansiyondur.3 Stabil koro-ner arter hastalığının ACS’ye dönüşmesinde atrosklerotik pla-ğın rüptürü ve devamında trombüs oluşması en önemli nedendir. ACS’nin gelişmesinde en önemli basamak olan bu süreçte dola-şımdaki trombositler aktif rol oynamaktadırlar [9].
Trombositler aktiviteleri, dansiteleri ve boyutları açısından fark-lı yapılara sahiptirler. Trombosit hacmi, trombosit aktivasyon ve fonksiyonunun en önemli göstergesidir. Büyük trombositler kü-çük trombositlerden daha etkili olduğu bilinen daha fazla sal-gı granülleri ve mitokondri içerirler. Trombosit hacmindeki bü-yümenin megakaryosit çekirdeğindeki DNA yoğunluğundaki ar-tış ile ilişkili olduğu bilinmektedir [10;11]. Akut koroner sendrom-lardaki MPV artışının bir nedeni olarak dolaşımdaki daha küçük çaplı trombositlerin öncelikli olarak tüketilmeleri sonucu sayıla-rının azalmasına bağlı olduğu ileri sürülmüştür. Ayrıca kemik ili-ğinde hızlı bir şekilde üretilen trombositlerin ortalama hacimle-ri de daha fazladır. Bunların tüketilen trombositlehacimle-rin yehacimle-rine ko-nuldukları için MPV artışına yol açtığı tahmin edilmektedir [12]. Yapılan bir çalışmada, ilginç bir şekilde koroner arter hastalığına sahip hastaların koroner damarlarında büyük hiperaktif trombo-sitlerin sekestre olduğu ve bu nedenle koroner sinüslerdeki MPV değerlerinin periferik arterial kandaki değerlerden daha düşük olduğu tespit edilmiştir [13].
Van der Loo ve arkadaşları [12] yaptıkları çalışmalarında trom-bosit hacminin tromtrom-bosit aktivitesini belirlemede en önemli bi-yolojik değişken olduğunu belirtmişlerdir. Onlar aynı zamanda akut MI ve unstabil AP’ li hastaların daha büyük hacimli trom-bositlere sahip olduklarını ve bunların küçük tromtrom-bositlere göre daha aktif olduklarını saptanmışlar ve bu nedenle büyük hacim-li ve aktif trombositlerin ACS için bir risk faktörü olabileceğini öne sürmüşlerdir.
Lippi ve arkadaşları [14] yaptıkları çalışmada ACS hastalarda MPV’nin arttığını tespit etmişler ve rutinde kullanılan ve pahalı olmayan bu testin acil servise başvuran hastalarda kardiyak bio-markırlarla birlikte kullanılması gerektiği sonucuna varmışlardır. Endler ve arkadaşları [15] stabil anjina pektorisli hastalar ile akut MI hastalarını karşılaştırdıkları çalışmalarında MPV düze-yinin arttığını tespit etmişlerdir. Bu yüzden onlar, büyük ve aktif trombositlerin bir göstergesi olan MPV’nin koroner arter hasta-lıklarında bağımsız bir risk faktörü olabileceğini öne sürmüşler-dir. Martin ve arkadaşları [16] ACS gelişmeden önce post MI sü-recinin ilk 12 saati içerinde MPV’nin belirgin bir şekilde arttığını rapor etmişlerdir. Yine Martin ve arkadaşları [16] yaptıkları diğer bir çalışmalarında MPV’nin, MI sonrası tekrar eden akut koroner olaylarda ve mortalite üzerinde bağımsız bir risk faktörü olduğu-nu ortaya koymuşlardır. Benzer bir şekilde Mercan ve arkadaş-ları [17] ile Şahin ve arkadaşarkadaş-ları da [18] yaptıkarkadaş-ları çalışmalarda ACS’li hastalarda MPV’nin artış gösterdiği ve trombosit sayısı-nın azalış gösterdiği sonucuna varmışlardır.
ACS ve diğer koroner arter hastalıkları ile MPV arasında nin olduğu gösterilen bu tür çalışmalara rağmen, böyle bir ilişki-nin olmadığını gösteren çalışmalarda mevcuttur. Kishk ve arka-daşları [19] MI ve stabil AP hastaları ile kontrol grubunu karşı-laştırdıkları çalışmalarında MI ve stabil AP grubunda daha düşük trombosit sayısı ve daha yüksek MPV düzeylerini tespit etmişler ve bu durumu sigara kullanımı, infarktın boyutu ve yeri ile bağ-lantılı olduğunu rapor etmişlerdir. Halbmayer ve arkadaşları [20] yaptıkları çalışmalarında koroner arter bypass cerrahisi için bek-leyen hastalarla kontrol grubunu karşılaştırmışlar ve MPV düzey-lerinde bir fark bulamamışlardır. Onlar bu yüzden koroner arter hastalıklarında ya da MI’ da MPV’nin risk faktörü olarak kullanı-lamayacağını iddia etmişlerdir. Benzer bir şekilde Butkiewicz ve arkadaşları da [21] yaptıkları çalışmada unstabil AP ve kontrol Tablo 3. Çalışma grubundaki hastaların klinik görünümlerine göre MPV ve
Pla-telet Sayımı sonuçları
MPV (fL) Platelet Sayısı (x109/L)
ACS 8.1 ± 0.7 250.6 ± 78.4
Stabil Anjina 8.0 ± 0.6 267.7 ± 90.5
Unstabil Anjina 8.2 ± 0.9 245.9 ± 104.3
Akut MI 8.2 ± 0.8 240.7 ± 60.7
Non kardiyak AP 7.8 ± 0.8 267.9 ± 94.6
Kalp yetmezliği 8.6 ± 1.1* 244.5 ± 81.7
(*) p<0.05 diğer gruplara göre
Tablo 4. Akut koroner sendromların anjiyografik görünümlerine göre MPV ve Platelet Sayısı sonuçları
MPV (fL) Platelet Sayısı (x109/L)
Normal 8,3 ± 0,8 267,8 ± 74,9
Kritik Damar (major) Darlığı 8,1 ± 0,8 237,3 ± 59,8
Non-kritik Damar (minör) Darlığı 8,3 ± 0,8 239,9 ± 70,4 Tüm değerler için p>0.05
Journal of Clinical and Analytical Medicine | 91
Ortalama Trombosit Hacmi ve Akut Koroner Sendrom / Mean Platelet Volume and Acute Coronary Syndromes
grubu arasında MPV açısından bir fark bulamamışlardır. Biz ça-lışmamızda MPV değerlerinin çalışma grubunda anlamlı olarak yüksek olduğunu, ancak trombosit sayılarına göre gruplar ara-sında bir fark olmadığını tespit ettik. Çalışma grubundaki has-taların klinik alt tipleri üzerinde MPV’nin etkili olup olmadığına baktığımızda ise MPV’nin özellikle kalp yetmezliği olan hastalar-da ve ACS’u olan hastalarhastalar-da non-kardiyak AP hastalarına göre anlamlı olarak daha yüksek olduğunu bulduk.
Puzzili ve arkadaşları [22] yaptıkları çalışmalarında acil anjiop-lasti gerektiren hastalarda gerektirmeyenlere göre daha yüksek MPV düzeyleri olduğunu tespit etmişlerdir. Smyth ve arkadaş-ları [23] tek damara başarılı anjioplasti yapılan hastalarda res-tenoz görülenlerde MPV’nin diğerlerinden anlamlı olarak daha yüksek olduğunu ve MPV ile restenoz arasında ilişki olabileceği-ni bildirmişlerdir.
MPV ile anjiyografik görünümün değerlendirildiği bu çalışmala-rın aksine 377 hastanın koroner anjiyogramlaçalışmala-rının değerlendi-rildiği bir çalışmada [18], koroner arter hastalığı saptanmayan olgular ile tek ve multipl damar hastalığı saptanan hastaların MPV’leri arasında anlamlı fark bulunamamıştır Bizim çalışma-mızda da anjiyografik görünümlerine göre hastalar arasında an-lamlı bir fark tespit edilmedi.
Sonuç olarak, bizim çalışmamızda da elde ettiğimiz bulguların doğrultusunda artmış MPV değerlerinin ACS ile ilişkili olduğunu düşünmekteyiz. Ancak ACS’lerin klinik ve anjiyografik görünüm-leri arasında MPV açısından belirgin bir fark olmaması MPV’nin ACS’lerde bağımsız bir risk faktörü olduğu gerçeğini doğrulama-maktadır. Biz yine de acile başvuran ve ACS düşündüğümüz has-talarda diğer kardiyak parametrelere ek olarak MPV düzeyleri-nin bakılmasını öneriyoruz. MPV’düzeyleri-nin ACS sonrası izleminde prog-noz ve mortalite üzerine etkilerinin olup olmadığının ortaya ko-nabilmesi için büyük hasta sayılarının olduğu prospektif çalış-malar yapılması gerektiğini düşünmekteyiz.
Çıkar Çakışması ve Finansman Beyanı
Bu çalışmada çıkar çakışması ve finansman destek alındığı be-yan edilmemiştir.
Kaynaklar
1. Van de Werf F, Ardissino D, Betriu A, Cokkinos DV, Falk E, Fox KA, et al. Manage-ment of acute myocardial infarction in patients presenting with ST-segManage-ment ele-vation. The Task Force on the Management of Acute Myocardial Infarction of the European Society of Cardiology. Eur Heart J 2003;24(1):28-66.
2. Ross R. Atherosclerosis: an inlammatory disease. N Engl J Med 1999;340(2):115-26.
3. Pahor M, Elam MB, Garrison RJ, et al. Emerging noninvasive biochemical measu-res to predict cardiovascular risk. Arch Intern Med 1999;159(3):237-45. 4. Martin JF, Bath PM, Burr ML. Inluence of platelet size on outcome ater myocar-dial infarction. Lancet 1991;338(8780):1409-11.
5. Inhibition of the platelet glycoprotein IIb/IIIa receptor with tirofiban in uns-table angina and non-Q-wave myocardial infarction. Platelet Receptor Inhibiti-on in Ischemic Syndrome Management in Patients Limited by Unstable Signs and Symptoms (PRISM-PLUS) Study Investigators. N Engl J Med 1998;338(21):1488-97.
6. Davies MJ, Thomas AC. Thrombosis and acute coronary artery lesions in sudden cardiac ischemic death. N Engl J Med 1984;310(18):1137-40.
7. Monassier JP, Hanssen M, Ameur C, et al. Acute myocardial infarction: re-cent physiopathological data. 1: acute coronary occlusion. Arch Mal Coeur Vaiss 1992;85(5):663-70.
8. Apple FS, Wu AH. Myocardial infarction redefined: role of cardiac troponin tes-ting. Clin Chem 2001;47(3):377–9.
9. Born GV. Coronary thrombosis: pathogenesis and prevention. Adv Exp Med Biol 1990;281:355-9.
10. Karpatkin S. Heterogeneity of human platelets. II. Functional evidence sugges-tive of young and old platelets. J Clin Invest 1969;48(6):1083-7.
11. Martin JF, Trowbridge EA, Salmon GL, Plumb J. The biological significance of platelet volume: its relationship to bleeding time, platelet thromboxane B2
produc-tion and megakaryocyte nuclear DNA concentraproduc-tion. Thromb Res 1983;32(5):443-60.
12. Van der Loo B, Martin JF. A role for changes in platelet production in the cau-se of acute coronary syndromes. Arterioscler Thromb Vasc Biol 1999;19(3):672-9. 13. Jaumdally RJ, Varma C, Blann AD, MacFadyen RJ, Lip GY. Platelet activation in coronary artery disease: intracardiac vs peripheral venous levels and the efects of angioplasty. Chest 2007;132(5):1532–9.
14. Lippi G, Filippozzi L, Salvagno GL, Montagnana M, Franchini M, Guidi GC, et al. Increased mean platelet volume in patients with acute coronary syndromes. Arch Pathol Lab Med 2009;133(9):1441-3.
15. Endler G, Klimesch A, Sunder-Plassmann H, Schillinger M, Exner M, Mannhal-ter C, et al. Mean platelet volume is an independent risk factor for myocardial in-farction but not for coronary artery disease. Br J Haematol 2002;117(2):399-404. 16. Martin JF, Plumb J, Kilbey RS, Kishk YT. Changes in volume and density of pla-telets in myocardial infarction. Br Med J 1983;287(6390):456-9.
17. Mercan R, Demir C, Dilek İ, Asker M, Atmaca M. Mean Platelet Volume In Acu-te Coronary Syndrome Van Tıp Dergisi 2010;17(3):89-95.
18. Sahin M, Elçik M, Kösüs A, Balcı B, Yeşildag O, Sağkan O. Koroner arter hastalı-ğının klinik ve anjiyografik görünümü ile trombosit sayısı ve volümünün ilişkisi. On-dokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Dergisi 2000;17(2):98-102.
19. Kishk YT, Trowbridge EA, Martin JF. Platelet volume subpopulations in acute myocardial infarction: an investigation of their homogeneity for smoking, infarct size and site. Clin Sci 1985;68(4):419-25.
20. Halbmayer WM, Haushofer A, Radek J, Schön R, Deutsch M, Fischer M. Plate-let size, fibrinogen and lipoprotein (a) in coronary heart disease. Coron Artery Dis 1995;6(5):397-402.
21. Butkiewicz AM, Kemona H, Dymicka-Piekarska V, Bychowski J. Beta thrombog-lobulin and platelets in unstable angina. Kardiol Pol 2003;58(6):449-55. 22. Pizzulli L, Yang A, Martin JF, Lüderitz B. Changes in platelet size and count in unstable angina compared to stable angina or non cardiac chest pain. Eur Heart J 1998;19(1):80-4.
23. Smyth DW, Martin JF, Michalis L, Bucknall CA, Jewitt DE. Inluence of plate-let size before coronary angioplasty on subsequent restenosis. Eur J Clin Invest 1993;23(6):361-7.
| Journal of Clinical and Analytical Medicine 92
