ΣΤΑΛΙΝ Ι Β - Διαλεχτικος και Ιστορικος Υλισμος 1938 (Εκδ Αναγνωστιδης)

|. ΣτAΛΙN

Δ|AΛEXTIKoΞ

κAl

ΠΡoΛoΓoΣ

.ΙΙ dxδoοη τoiτηδtνει γιd πρι6tη φoριi otδ ιω. τδ τip εilιαιρiα v' riπoIτriiοει, μ, 3γα τQ&io σ1,στη-μαπxδ x' δξαιqετιxli ixλαΙxεoμ6ι,o, μιii ojγτoμη

iπΦεoη γιδι τig βααιιis .iρlι}s τoδ ιoμμoυνιoμoi: τd μαρξιoτιxi διαλειτιxil μdsoδo, τδν διαλε1τιιδ 6λιoμδ xαΙ τoγ tοτoριxδ δλιομ6.

K, θιεiγo, πoiΙει iδιαiτερη οημαoiα' δ}v εΙvαι μ6vo τδ δτι, γιd jiQ6τη φoιd, θξετιiζoνται μαζ[ τιi τρ{α αiτli ι9εματα, μdοα oδ μι.iι, JxΦεoη μi dδιi. <rπαoτη λoγιtιi1 oυγoxit xαi, 6λοφτΙlτειγη μα$ηματuιd

ιixqlβεια. Eiναι ,ιiiι τδ γεγoνδ; δτι 11 δx$εαη τod-<q ιτιτd1ιηxε &πεlioυνd riπδ αδτol)E πoi

ταooδηγoi-νε $qιαμβει,τιx.i τoιζ λαoδE εxFiνoι|ξ, πoi γεliτηxαY roig xαρπoitc ric 6μπqα1ιη: iφαaμoγiζ τδγ &a. 16y τoδ μαaξισμoi-λεγιγισμoi._.H

μετciφρααη, noi &aoλoυsετ, εlγαι τδ *εφιi. λαιo τiiζ (.ΙστoQiqξ τoi κoμμooγιστιχoi (Mπoλσε. βtιιxoι) Kιipματοe τtq E.Σ.Σ.Δ.y, πoδ dσΙoλΞiiαι μ} τtq δεωρηπιξ dρx}s τoδ ωμμoυπομοδ..ΙΙ .Ι-στοa(α αiτli ετγαι μιd 6πιτομil (348 αεuδεg' β μΦ.oιi τυπo18αφιχd στoιΙεiα, σii γαλλDι{ τη5 μετιiφραaη} γραμμ{γη &πδ μ6λη τis Kεγτρι,.is 'Eπιioo,.ig τos Koμμoυvιoτι*oi Kιiμματoe τie E.Σ.Σ.Δ. Στ.n x93g, tγηiδηlιε dπδ τ{v δλoμ6λεια τiiq Kεγτριxis

'E,q,'-τaoπiig,

.ΙΙ μ,τdφaαση αiτl1 6γινε &πδ τdι τ6ιαqτη 1αλ-λι'.i 3lιδοση τis .lστoρiαs, πoil τ!λειοroε oτl5 18 τoi Mdη τυδ ι939 _'ζαι dγ6βαoε τδν ιiριsβ τδv

dvn-) 4:

fiJ:ιων τiζ γαλ,*χiζ μ,τdφqασηs στιs €aαiδ δ.χοt xιλιdδ6ζ.

M} τtν iτδoοη τfrg .Ιστoaιαζ

_{αiτiiζ χαι ρ τlt}

μετιiφqαoli ττq ατk ξ6γεs γiδooεg, τd,ioμμo1Jγιστι-ιιi rι6μματα δλωv τliπ 1ωqδν βdλατε σliγ dγα &1.' τoils πqωταρμxoi'E οxoπoirs r.nγ μoaφUτιχfu 1ου€ πΦγoαμμdτω9 τdν θιμετιiλλειoη αirτoi τoδ ,l}η. ααυqoi, o,iν βαοα+r oυμβoλil οτiιτ *α .ι{ργεια rig πoλιτιxis iπαγψιjπνηηηs τδν οτελΓ1δv aαι τ;v

με-,'iγ iolig.

Γριiφoγταs xαi δουlεiονταe τr) μετιiφραoη πoδ. dπoλoιΦtiει' πρooπιiδηοα νιi δι,!oω _{πιiτι πoδ vii μπo.} qoδv vιι τδ διαβdαoιvε xαi νιi τδ xαταλcΙβoυv dιd. μα *α[ ιεiνoι πoi π0τ6 ioυξ δiι ιιαιααιαoτt1xανε μδ τil μελ6τη φιλoooφιlιιiν lιαi xoιvωνιoλoγιxδv iiρ. γωr,. Tιg δι{φoaεe παραπoμπδq oδ μαρξιατιzd iiργα,, τi,e βτiξω 6πωq iiτανε ιαI, oτδ γαλλιιδ ιεiμειo. Tδ πιδ oωoτδ $.diταν ιd τρoοαρμ6oω τξ Φαaαπoμπ}ξ αtrιδg οτiq 6λληνιιiE μεταφq.iσειg. Md, στδ .σΦτi-ριo θτoql 1936_πρiv φrjγω ιiπδ τdι, .Eλλιiδα-τ.i βιβλiα μoυ xα{lανε. Et;1εν &ρ/oει f περioδoq τoδ €λληγ6φωγoνχιτλερι1.oi παγγιβα,.ιoμοi. Xορoζ πα-νηγjqια, xdψιμo βιβλiω1,, βorjqδoυλα6, μπουντφ{μιη' δoλoφoviεg: τrivωoη τoi <6l9vιιoi φao1Aiματog,.. _' Kι, δτωg πληqoφoQiδηια, xι" oi Bιβλιosfιεg, d*6-μα δg, ariμεqα, δδr, δiνoτνε τiτoια βιβλtα oτoδs i-γαγγδστε9 τoυg, γιατi δiγ ιαταργiδηxεγ, δs τd τιiloα, t olετιιil διαταγi1 τflg u4q; Α1]γο{στoυ} ,.. M6oα oτ|v lΙατoρiα τοδ Ι(oμμoυvιατιπo6 K6μ-ματo9 τfg E.Σ.ΣΔ.,, τδ ιεφιiλαιo,- πoδ μεταφριi. ζω δδιi, Eq1εται dμdαωs ioτερα dπδ τd σχετιχi μδ τdν μετιi ιiπδ τδ tωi πεaιoδo. .oπog εi.ι γ,υ. οτ6, μετιi τ|v !πανιiαιαπη τon Ι90b, μιa φoβεalι

τaoμoxoατια _{ξ(οlαοε oτη l.ωοiα. Tδ Kιiμμα πiριrοε}

xQισιμε6 σrιγμ9: 7.lloταξ.'εE' 1αφιεδιoμoi xαi .iδε.

oλυγιaic.

(iyαθεUaiοειs..}Ι

xριτιxi1,

_{χαι t .a.}

γα{}εdaηση"

_{τoι μαaξισμοi'}

ετχαγ

_{γiγειτfrqμdδα6.Tδ}

μι,a6βιo cπιασε rαι μεριιol)q διανooιiμενoυE πori, μδ iδ π?6σ1ημα τiζ δπεadσπισηc τδν δεμελιωδδι,dρ' 1δγ τoi μαρξισμoi, f6,.αγε γd τδγ (χαλlιτεa.ψooγ,. Tιiτε' βγi]ιε τδ πεqiφημο dργo τoi Λdγιγ *Mατεqι. αλιoμδE ιαi ,Eμπειριoιριτιιιομδg, (1909), πol) dπo. δειιγrjει πδs τdoo ot Ρlnooι 8μπειqιoxqιτιιιοτdg, δαo "αι oi δjοΣ.ιioι rουc οτo θ!υlεριx,i, 6 Μiι7 ιι'6 'AβενJριoc' δiv iiτut. rinoτ,ι d;'λo ιiπδ iδεαλιστιic, πoδ 8ξιnηρετoιioαvε τoiξ .φιγτετστ6s,, τoiq aγτι-δρ.ιoτιιon:. δηλαδ,i' loi παραδι1orανε τi1v πiοτη (λατινιπri: fides) xι' ii1ι τr)ν iπιoτl]μη,

Tδ φαινriμενo αiτδ μεριxιilv διαvooυlππ πα-ρατηριξ$ηιε πιivτoτε οτiq μεγdλεq aaiσειE τiξ ιστo. dαc τδviαδν, oi διανooι;μεvol μoι,iΙoυνε' φαiτε-ται, μ} τci παραπi'ιiδια, πor) φυτρι6voυι, oιi ρfζεg, dπ" τιi xλαδιri *τiτι' ψε1ιiλωι τρoπιtιδν δdvτqων ιαΙ ιρεμν6νε πQδ9 τd xιiτω. Πoλl) λiyα φtιiνow aτi1 γi, aιζ.6γoυγε χαι, σιγti-aιyιi' ιL"ιo'ιται 1δια xι'ιiπα-ριiλλαrτα μi τδγ xoρμδ τon δ6vτqoτ, τ6oo δμoια, πoδ δδγ τd ξεχαlaιξειζ χα.ι oαqρεig πd:g τδ δiντρo 31ει πoλλoδq ιoρμorjs. Kαi τδ δ6ντρo φoνvτr6vει ιι, riπ}'ιiγεται ιαi oιεπriζει τi) γi μδ ri orιd τoν. Tιi nεQισσ6τεqα _{δμωs (iπ'α,1τd τd παραaλιiδια δ}γ} φτ.i-γoιγ στi| γi. μαραiγoγται xα} παραβαραivoυvε τδ δdντρo. M} τδv xαιqδ οαραxιιiξoτνε xαi oαπlξow. Γιd μιd otιγμr{, λεg ιαi τδ *αxδ πιiει ιd ξεxdvει τδ δdνιρo 6λιiιεqο. M.i' μ} τδγ xαιqd,πdφroυvεμ6-να τoιq, €γδ τδ δ6vτρo πιivτα &εqιεdει xι, ιiπλ6γε-ται xαi ρi1vει πλoljαια xαΙ πρoατατευτιι{ τd οxιιi τoυ.

6:

....'Α}.iμoι,o στοι9 δι.rγoοiμcγοιs! πo'tl δδγ lια. τεβ(iaοιγε στδ Λα6, μi π(ατη dτaιiγτα;(τη, γιd ,γα βρoi,τ τilτ lηγiι τi1ν,iolιlριυlη r;1g δηoοιdc. roι, dιοτιiαοιτα ιiνανειnνει τi1v, iiμπνειοη ιαt

δεμελιιil-τιι | ;l9 UΙnο ι.1σll ιo, : μjn,, ο rnν,j:l,ιοτο 1ριjr,o,

a

oΙ BAΣΙKΕΣ AΡXΕΣ

T o Y h o M M o Y Ν lΣ M o γ

o δισ\εχτ|(oc ιjλισμo( |μστιρlαΛlσμοq)

ετ-ναι η γειικη θεωρΙα.

n (oσμoΘ€ωρια.

_των

μσρ-ξιστικaν - λενινιστικδν κoμμdτων.

.o

διαλi1iι-κδq μστεριαλισμοζ δ\oμ6σ1ηκε\, iισι. γιατι δ ιρoπoζ με τov oπoιο πσρατηρει ια φαιv6μενα

τ]ζ φισηζ ιη μEΘoδ& τoυ. δηλαδη. εξ.τασηξ

λαι γνLσηq των φσ|ιoμε,ιων) ετναι διαλεχτι-κδζ' και η αντIληψη, η θξη)rηση τoυ δινει στd φαινoμενα τηζ φ9σηζ, η Θεωρtα τoυ ετναι μα-τ ερι αΛ ι σ μα-τικη,

..o iστoρικdζ δλισμoζ πρo€κτεινει τιζ &ρχ.ξ ιo. διαλεχτικοi μαι€ριC,λισμo0 στη με1t1η iηs

λoιιωv.κ1ζ ζωηζ iφσρμo.F| ιi( dρχεζ αιjιiξ στα φαινδμενα τηζ κoινωνικηξ ζωηζ' στη με.

λ€τη τηζ κoινωνιαζ' στη μελ6τη τηζ ιστoρiαζ 'Fεη)δvτσζ |η διo^εχl,"η ιου\ μθθoδo, δ Mdρξ t(σi δ "F),(ε)\ o\οΦερo\lo| σιχvd σιοv xε)κελ lHegeΙ,, ο&ν σ|ov φ|Λ6σoΦo τol δια-τι]τωoε τd θ€μελιdδη χαραXτηριστικd τηξ δια. λεχτικηζ, Aδτ6' δστ6σo, δd σημαινει πωζ η .δ1αλεχτrκη τoδ rvdρξ και τo0 ,,Lyxελq εTναι li lδισ με τil xε)κελισνη διαλεΙτικl]. Ι ιατi δ Mdρξ κι, δ ,.F1κελq δανεioτ.ηxαν dn. τη διαλε-χτιιΦ τoο Χεγt(ελ μ6νo 1o; -λoγικο πυρηνα, τηξ' πετδνταζ 1δ lδεσλισ||κ6 τηζ Φλoυδι. .o Mdρξ κι, δ 'Fγκελq dνdτιυξαν τη διαλεχτιxη δtνoντdξ τηζ gνα xαινo6ργιo tτιoτi1μoνικδ- 1αJ

θ:

.Ι{ διαλεxτιxιii μoυ μ6soδo6, ,;ει 6 Mdaξ διι μιiγο διαφiρει βαoα;ι ιiπδ τi xεγxελιαvt μdιoιo. dlΙ.i, oτi1v πραγματιxιiτητα, εΙναι dxρr θδs τδ dντi$ετo, Γιri τδγ Xdγxελ, ij xινηση rη6 σχ6ψηζ, πoi' τi|ν JτaoσΦπoπoιετ μ} τδ dνoμα τig 'tδ6αg, εΙγαι 6 δημιοιaγδζ τiq nqαγματαdτηταξ, a' i1 αρα,1ματιx6τητα δ}γ εiγαι παEi f φαιγoμε-πxt μοqφi τiiE ,|δdα6, Γιd μdνα' &γτi$ιτα' i lιiνηση τi]E σΙdψηg δiν εiναι παριΙ i ιiγτανιi-ιλαoι τic πoαγματιxiξ 1ιiγησηs, πot μεταφ€Q.. ται ιαi μεταδ6τεται στδ μιJαλδ τoi dγla6πoν, (Κ Marx: le capiιal. Liνfe prerrier' ι, Ι, p,

2q, BιΙfeau d'6ditions, Paris Ι938,)

,Eξηyδνταζ και καΘoPιζoνταξ τδν δλισμ6 τoυξ, δ Mdρξ κι, δ -Eγκελξ dναφερoνται συχνα στδν (Μυερμτισχ ι}.eυe,bach). σdν στοv φιλ6-σooo τoδ aπoκατ6στnσε ld δικαια τo0 δλι-σμo0, Aδτ6. δστ6σo. δtv τdει νd τει τδξ δ

uaτ€ριαλισμδζ τoι' Mdρξ κσι roδ -F}κελξ

ετ-iαι iαυτaoημoc,

ειvαι δ ιδιoζ. μ. τδν

ματε-ριαλισμδ τoδ Φ6υερμπαχ, Σιηv τρα)μστικ6-τnτα, δ μaρξ κι. δ "Γγκελξ bEν πηpαν dτo τδν δλισμδ τoο Φ6υερμταχ.παP& μ6νo τrν ζκενιριKδ πυρηνα, rου και ιδν,dναττ.ξανε σε uιd .τισιnιroνικri ΦιλoooΦικil Θεωρια τol] δλι. }μoδ, dτoijριπτoiriτc τιq iδεaλισiικεξ τoυ Θε-αiιζ oxειι6d με τo ιδεoλoγικο μθρoζ' την tΘικη κσι τi θρησκεισ,Eτναι γvωστδτ(ξ'τσρ, δλο τoι) δ Φ6υΕρμπαχ ηταν δλισιηξ. στδ βdΘoζ στdΘηκε rτ&ντα tνdν1ιoζ στδν χαραΧτηρισμd τo0 ματε-ριαλισμoo. ΠoλλAξ φοPtq. δ "E.γκελq εττε πδξ 6 Φ6υερμπα1 nEμεινεν αιχμ&λωτoξ στd πεδικλια τiξ ιδεαλιστικηζ παρdδoσηc'dντιΘετα μ. τη βdση

a

:9

τoυ) (τi ματεριαλιστικη), κf dκ6μα,τδζ<δ τρα.y. ματιt(δξ ιδεαλισμoξ τοr Φδυερμταχι φσινεται iu6λιc oτdνoυl,li σtη ΦιλoσoΦια τoυ τiξ

Θρη-oiειαi iαι ο.ti, ηe.^h

ioυ,. (itτ. EngeΙs.:

Lud-φig Feυerbach et ]a fin de la pbilosophie cΙas-siqΙ]e alleΙnand;, p.29 et 32' Bufeaιι d,ddition$ Ρaτis, Ι935. TraductioE revue et cοττig€e.)

,H λθξη διαλ ε χτ ι κ η ργαινει dπo τd

aρ-χαιo ελληνικδ (δ ι α λ ε γ o μσι D. τoυ τdε| να πεi μιλ6ω, συνoμιλ.i' λo)oμαχδ γιd

ετιστημo-vικcι τρdματα. Στilν dρχαι6τητα, μt η λ6ξη <διαλεκτιl(ηΣ δτoνooiσαν τilν τεχνη τoδ μετα. Ιειριζovταv κσνειζ, μιλδν1αζ. γιd να φ16σει στην

aλi\Θεια, ξεσκεπdζoνταζ (αι ξεπερvδvταξ τιξ dντιΘ6σειξ, τoυ E1oυνε μi'oα τoυζ oι συλλoγι. σμoι ιo0 dvτ|ταλoυ, .oριαμEvoι φιλ6σoφoι τηζ a}1αι6τηταq φρoνoοσαν δτι η .ξευρεση τ6ν aντiοεoεδν, τoi βρισκoνται μ6σα στη σκεψη

κσι i σο]κooυση dνdμεoσ στιξ dντιΘετεζ γνδ-μεq dιαu τδ kαλλιτερδ μθσo )ιd την.dνσκdλυιtη τηζ dλiΘειαζ, Πρoεκιε(νoνταζ τdν δισλεχτικoν αδτa τd6πo τRξ σκε Ι ηζ oτl) μελετη τδν φαιν6-μενων τiξ φοσηζ iχoυμε τη δισλεχτικη μεΘoδo για τι,1 γνωoη iηζ φιjσηζ. o6μφωνα μ, αδτη τ'| u€Θoδb''τa odιν6μενα τηξ Φ6oηζ βρισκovται σE λt;νια κιvηjη κdι αε αiωνια dλλαγη κσι η E-ξ6λ.ξη τηc.φdoηe εluαι τδ dτoιελεoμα.τηξ tξε. λιξηq τ6ν dντιΘεσεων τiq φ6σηζ, τδ dτoτ6λ3-σμα τηξ aμoιβαιαζ .νtρ)Eιαξ τδv aντιθετΦν δυνdμεων τfiq Φισηξ.

,Ατ, τnν iεια τηξ την odσια, η διαλεxτιt(η

ετναι bλ6iελα τδ dντιθετo aπδ τi μεταφυσικη.

Ι Ι

-v

ι

t

10 δoq .χει γιd χαραχτηριστικd τηζ τd ταρακdτω οοσιιιδη σημεια, A' B' Γ' Δ, A)'Aντιθετα dτδ τη μεταφυσικη, η

διαλε-,,,κ] θεωρει rη φιoη δχ, oo\ μ.o ιυΛσiα σUo-σ,jρεση dντικειμενων' φαινoμ€νων ττoδ ετναι χωρισμενα dναμεταξ8 τoυζ' dνεξαρτητα τδ ενα dτo τo &λλo και dτoμοvωμ.να' dλλα σdν ενα σι]νoλo ινωμ.νo' μ. συνdφεια, μ. &λλα λ6'/ια, ενα σινoλo δπoυ ld dνΙικειμενα και τd φαιν6-μενα ειναι 6ργανικd δEιl.jνα dναμεταξ. τoυs, dλληλoεξαρτ]]μ.να rαi dIlοl[Jαια καθοριζoυντtζ σUlΘηrε\ λσl toι,ι l1ρo,,, IT,,υ|Δ,)|συiζ τo,ζ' μE αλλα λ6)ια. τo ενα .τι|δρα lιdνω σιΔ ιiλλο, Γi αυι6' συμφωνα μ. lη διαλεχlικη μιοoδo κανενα φαtν6μενo ιηζ φισηq δ|ν μrιoρει νd κα-τανoηΘη εαν τd ιξετ&οoυμε dτoμoνωμAνo, εξω, δηλαδη' dπδ τd φαιν6μενα τoυ τδ περιβdλλoυνε. Γιατι δπoιoδηπoτε φαιν6μενo' σ' bπoιοδητoτε κλdδo, μπoρετ νd χdσει Χdθε τoυ ν6ημα.iν ε. ξετασΘη Eξω dπo τιζ γυρω τoυ συνθηXεζ, dv' δηλαδη, aπoσπαστη dπδ τιξ συνθηκεζ αοτ6q, Kι' dντιθε1α, δτoιoδητoτε φαιv6μενo μτορετ νd l{ατανoηΘη και νd δικαιoλoγηθη δν iξεταστη εχoνταζ δτ6ψη την dδιdσταστη συνδεση τoυ μc τd τριγδρω τoυ φαιν6μενα, &ν τδ π6ρoυ-με, δηλαδη' δπωq τδ καθoρtζoυνε τd dλλα φαι-ν6μενα τoδ τδ τεριβdλλoυνε,

B) ,Aντιθετα dπδ τil μεταφoσικη' η διαλε-χτικη Θεωρεi τη φt]ση 6χι σdν μιd κατdσταση dνdταυσηζ t(αι &κινησιαζ, δXι 9dν 'Χατdσταση ο|6σ|μη και &με|6βλ']τη. dλ}d σdι μια και&-oισση 1Ινησηc (σi d)λσ)ηζ dδι6κoπηξ, κσ. τ&σταση dναv€ωσηζ και εξ6λιξηζ

dκατdταυ-στηζ, δτoυ, τ&ντoτε,κdτι γεννιεται και dναττι)σ-σετσι, κdτι dτoγινεται και χdνεται.

. Γ. αJιo ro λ6)o, η δ|σλεyτιkη μεΘοδoζ ι-ζεισζιι ιd Φσ.\oμενσ δ/| μovdyα dηo την Ci-τo l η _^τηζ αμoιβoiαs σ{ισnζ ιoιξ κσi ιηξ dλλη.

Λoε1:δρασηζ ιoυζ, )dι κ.'dτο _{,ηv Ciπo, η lηξ}

Χινησηζ τoυξ, τiξ aλλαγηζ τoυξ, τηζ .ξελιξijξ

1oυξ.,oπδ

'ην dπoψη ιηc !μφιiι,oi1< loυ.' καt τηξ ιζoφσνισηζ |oυζ,

,Eκ€iνo πoδχει, πρ6ι.αη, δΛσ, σημσσiσ _)ιd τη δlαλεiτ|λη μεθoδo δ.ν ειν, σJτo ιoυ, σε μιαν δρισμ€νη στιγμη, φαινεται σταθερd και μ6-νιμo,6λλd σU-o Ιιoυ oρlι.ε. κιδΛαζ ν. d ιo , ινε. ται και νd χdνFιαι, Aιjιoτoδχει. πρc,τ,dτ,δλα' oημασια' ειναι α.τδ ,Ιτoυ )εννιiται ii θξελιoσε. ιαι κ|, d! dκ6μα, ,'d μ|d στι)μη, μ0ι6ζει d. σταro. )ιαι. )ιdι ιη δια}εχτι\η μεΘoδo, dκσ-ταμoxηlo ζlνσι μονo .xεiνoτoι'/ενvιEτσι κ|'ε. .Oi,ιitιiηι1η f| ιpιiοη, id1ει r:l .,Εγιε).q, ιiπ, τi πιδ μι1ιιd μ6a,1 ιilq τn πκ\ μεγ{iiα αt6ματα,dπ'τδv k,i2,ο |ni aΙ|lIo|,,i]j _{τov ξλlo.j:; lδ} lo,,,.oxιjr-',l0o ΙΙιι,raγοau tυιταvδ z,ll-αρoιαη1llnυ"η τiig Σι;ν',,ξη:)l ,;j τ,,ν ,iτ,91,,,το, _{i,9i".ιlul μl,; o,ιι.;} ,i ιil,1,, | η orα:lμ;ι .ξiλEηc. ivη ρi.i,ηο, δrlλαδlj, - 1coτ.i, , μ,,.iνισηc x,,i iEuφ ilιoηc.μiα,.,ι μιαv αiαιd Il,1σ1ll luiiρcoιι/. μioη οi μιιiν liιε.ειωτη ;,iνηση nui ||;o,, .i ||l,ia .ι|οιi1 ;λ)ηγ|i(Κ. Mafr eι Ι..r.En8els j oeυιfes comp]λιes, Anιi-Diih-ring_DiaΙecιique de ].| nature, p, 4ql, Mos-.oι1, Ι935, €d. aΙlemande.)

Γ. αδτ6, λε€ι δ ,,Eγkελξ, η διαλEχτιΧη

,/

l

n

tξεττiζει τd πριiμαtα παι τiry nvταvιiιλαοi τιxl.; oιδ μυαλδ τoi aγaρι6πoι, πaδτ' ιiπ' ι1λιr, μ(αlι σiξ dΙ6σ€ιs πoijroτγε riγαμεταξi τoνg, μdαπ ατdν ιi,'ληλoοnτδεoι] τoυg' μ6οα oτilv ιirηοi tοιι' μdοα oτ|v iμφdνιoη lιαi oτην ;ξη.ρ.iνιniι τ.,,,ζ. (Fr. Engels: λ{. E. DnΙΙΙig boulel.eΙse la sci-ence, t. Ι, p. ΙΙ, .q, οostes, ΡaΙis, Ιg3Ι. .Ιra. duction Ιevue et corrig€e.)

Γ) ,AντιΘετα dπd τη μετσφυσι,(η' η διαλε-χτικil ΘεωΡετ τδ <τρoτσεζ) τηζ εξ6λιξηs' δχι σdν ενα dτλδ <τρoτσδξ> aνdττυξηζ, δτoυ oι πoσoτικ.ζ dλλαγθζ δdν φτανoυνε σdτoιoτικdζ dλλαγ6q, &λλα σαν μιd iξ6λιξη aπδ τoσoτικθζ dλλαγ.q &σημαντεζ και aργ.ζ σ. &λλαγ.q κα. ταΦdνερεζ καl ριζικ€c. σ. 6λλσ)tζ πoιoτικεξ. δτoυ oι τοιoτικ.ξ dλλα) θξ ειναι 6Χι βαΘμιαiεξ. dλλd )ρηγoρEζ, ξσφνικtζ κσl )|νoντσι μi &λμα-τα, &πδ μιd t(αldoταση σi μιdν &λλη. ol dλλα-γdq αdτdζ δtν ετvαι ιυχαiΕζ, dλλd dναγκατεξ. Eτναι τd &τoτθλεσμ α τ ηξ συσσd]ρευσηq τ6v βαΘ-μιαιων κl &νεταισΘητων τoσoτικδν dλλαγlν. Γι,αυτδ τδ λ6γo, i διαλεχτικη μεΘoδoξ Θ€ωρει δτι τδ (τρoτσθξ> τηζ .ξ6λιξηζ τρετει νd κατανoηΘη δχι σdν μιd κινηση κυκλικη, δχι σdν ενα&τλδ ξανατερασμα aπ, τδν iδιo δρδμo, &λλd σdν μιd πρooδευτικη xινηση' πρdξ τd τ4νω, σdν τδ τ6ρασμα &τΦ την παλιd τoιoτικη xατdσταση σε μιd t(αινo0ργια τoιoτικil κατ&-σταση, σdν μιd εξ6λιξη τoδ &πδ τδ &τλδ πdει στδ σ6νΘετo, dπ'τδ κατ.i>τερo' dτδ dν6τερo' .ΙΙ Φση, λiει δ "Eγχελq, €iγαι i λUδ{α λιι9oζ (r) τiξ διαλεχτι1ιiξ xαi πρdπει νιi εiπωΦi πδζ oι γ6εζ φιJσιχδs δπιoτfrμεg προμηs,6ψατε o, αδτ$ τi1

δolιιμααΙα liλιxιi, τoil ε1ται Ξξαιρετιx,i πΙoι1oω ιαΙ πoι αι|ξαγει z.]i _{ι}ε μερα. t{. ετσι aπoδFιξαvε πli,c} l.l,φ.ση,.,σi rnεUταiα ιivιi,'υοη, ivφiεi διαλε1τι-aα x.ιι o](ι μεταφrlσιa.i' δrι δiγ xινε;ται μdσα o, fγα

"ιfuλο' τι]ν 'iδιo πιiντα, πoit θπαναλαβαivε-ται οιJvιχδζ δ iδιog, 6π i φl1oη ζε. μιdγ iστo. aιa πραγμαιι)ti. κ'ειναι αωοτo ν.ιiναφt q&i' τρlnτ, απ .,λoυζ, o Νταρβιι πoi' ιαrtiφεqεν Evα Φ{λη-ao ΙτljΙημfl στil μεταφUσιχil nντiληψη τiιξ Φ. ση9' απo-oεiινoγταζ πJ,9 6λ6xληqoq 6 δqγανι,tξ 19σμ09' or-ω6 'παQxει σημεqα, τli φυrri xαl τΔ_{ζωα Ιαι_επι)μενo ειν,,ιι_ο da$qΦΙοζ' ει'.ιι τδ} πQ.οων. .cνdξ .πρorcis. iξdλιEηE, ποi διαo. ,Fι nπo ειατoμμ-ιjQια χaιi!ια, (Fr. EDgels: ιι D, uln rΙ ng Doυ ιeveΙse la scieιιce, L J, p, ι,-l2

ιfaοucι1on revue, coffig6e et co,npldι6e.)

' ..o

-E}κελζ δειXvει

6τι στη δι αλεxiιxi1

θξ6-^ιξ.η oι πoσoτικθζ aλλαγιξ μεταβdλλovται σε αΛΛαγεζ πoιoτικεξ:

' ?'tl..l**1.. xri$ε ,iλ)'(γil εiναl E:να π6ραομπ απo ιηv πoσ0τητα στηv noι6.ηι.ι' εIγαι τo dπo. lεl.εσμα τi; ποσonxit ιiλλαγlc τi]c πoαriτητα6 τηζ λι'ησηc, oπoιoΙ,0i,οτε σΙ|iμ..τοE ιiχdριστoυ απ.o. _{ιo σΦμα η ο,lοιorδη,οτε oliματoc πot, με.} τα0ιγεται στd σiμα. Kατli ιδv ιδιo .q6πο, 4 l)εaμο)ta(σια ,τoi vερoi ε1ναι oτilν aρril ,iorετη με τηy )lατασταση τoυ οιiγ iγoιi. -Av δμωe

αnξηsη fl iλαtιωυfl η δεqμo,iασiα

_'oυ

1,ε-.Qo1,,.εqχε.αι oιιγμ{, 6loυ f xαταoταo{ τoυ dλλαζει , χαι τδ aεaδ μεταβdλλεται στ'l' μιd περιπτωjη oi dτμδ ιαι οτ|" d;λη ο} πdγo...

nατα τoν ι0ιo, τaο10, γιd νd μεταβληsf o} φ.)rειγo ενα συaμα απ0 Ι'ιατιγα Iaειdζεται

ilλεx-n

τaιχο oεiμα μιiig 6aισμ;γηg δnγαμηE. _-Kdτn τλγ

γd.

-]a,δ.

,.io" με.,rλo λυ6"ει σi δaισμdγoυs

βαsμoils $εφoxραo{αEKατd τoν iδιo τρ6Ιο. χ.l-sε δγoιj. xιirω aπd μιdγ 0aιομ.γη ΙιFση. φτlιγ3ι oιδ οημετo πon πiξι ir πoil βρnζει, Ξφ6oo τd μdoα tiαs μdE Eπιτρiπoυγε vn πετιjxoυμε ιξ d.

παqαiτητrζ 0εaμo1.ρασisg .ιιii',dt}ε πεqιπτωση.

κ"i. """.liω'iι'o ιαjπo, xιi$ε adaιo dχιι tγα τo{oμo οημεio, πoι;, δrαν φτdσει οi δαiτο, μπo-oiτ nri με'"τρα"i oi nγοιj, πιdζoγτric ιo ii xρν. i;.*;i . ,α.. ιiJτδ 1α$oaισμ61,εE σιJvηaεζ... A i oi,.o"a, o

', δnωξ λ&ε στt φυoιx| [τ& oτι.ιo μ.'oφ-i]q.i,δ τi μιri xατιiοταoη oτiιν αii,- ιiημαj,η rη6 ΣJvταξηg)]' τξ πειιooιj-."o.i φoρ.i. ιι, ilναι dj.l.ο ιiπo . τri. δεoμιιιi αη.

uεια (,ι δIoU i Λa.]συεση η η i'φαιQεση τηg

i.rγ

ηο ηi' ιπoooτιxlr

d"λαγil) ,τao'ιαλει

μιd πoιoτιχi

aii.iuii,*, o. 3uα oδμα. 6πoυ.

6πω9 εiναι rπιi.

,""",. ;, .*"ι'η." μιιαβιiλl,εται o} πoιιiτητα.

iζ. ιt,r' .ι Fτ. Eiιgels: oeuvres complδtes. λπtιDff hΙing-Dialectiqυf de la'rΙature, p. 5o2-5o3, Moscou' τ9]5' etι. allemanαe,,

Ι(αι σχετικα μθ τη χημεΙα:

-uπoo?τ u,i εii..sη lι;,E η 1ηrιi" εινuι i .πμ "';,," i;" i"ιoψ-;" ιiλΙαγδν τ;ν oωμιiτων,πoil ;,lΙιi".",

"'ιe πoαoτιτis d)ι.,τdc, .o iδιog ο

i]","1i" ,";6.ι. ^οπg.,.

.Ag π"iρoυμε

τδ

δξυ-'υ".:

_{i".i λ,;"}

a, εi,;"i,μ" σ'ενα μ,eιo, τaiα dιoμα'

'a"*', 6πωeε[ναι φυοιxo,

δxoυμε

3γα

oο," λ,

_"ι

ειo', πon ξεR,aιζει xα$αoι ιiπ, τδ

""i.,"

_;λ;;i;

oι,γω" γ..i τir μυqωδιd

_{;": Κιιt}

,

ii γιΙ π* ταγεξ γui τor)s

τoυ ια.ι γιιi Φ

δ'iJφ"i.,ii,,ο"""μ",le

τon δξυγιiνoυ

β τδ il.

" 1'

il

ζωτo i) μδ τδ ι9ειιiφι, 6πoi: δ χι.δε σιJγδυασμdζ μds δiγει x' tγα o6μα πoιoτιlιli διαφoρετιxδ dπ, δλα -ιri .δiλλα ! (K, Marx-F. .Engels : oeuv,es comptδtes, Anti.DiihriΙΙg.Dialectique de Ιa na. tu,e, p.5o3, Moscou, Ι935, 6d. a,lΙemande.)

η'δ "ε}Ι(ελζ κστσκρινει τdv Ντιjριγκ. πoδ xoρo'ιδEδει τδv xε}t(ελ' παρ. δλo τoυ τoιjταιρ-νει, μd τρ6πo, τη Θεωρια τoυ σομφωνα μt tην δτoια τδ περασμα dτ, τδ βασιλειo τoο κ6σμoυ xωριζ αισΘησειq στdν κ6σμo τ6ν αισΘησεΦν, dτo τ0 βασιλειo τo0 aν6ργσνoυ κ6σμoυ σιδ βασιλειo τηξ δργανικηζ ζωηζ. ετναι εvα dλμα σε μιd ν6α κατdσταση;

Eiγαη-τυριoλεlιτιιιi, ι1 δεaμιxr) ιεγτελιαγiι γραμ. μil(i)τaγ μετaητι,lδγ σ1doεωv, δπoυ μιd πq.iosεoη i1 μιιi liφαiqεοη *α$αρi πoοoτιιi1 πρoxα1,εi, oδ 6-qιoμdνα δεαμιιτ! οημεiα,3να πoιoτιxδ ιlλ-μα, JΣU,6 n.Ι. εΙναι il :ερi rτ.υαη roi vεoo;'Ιoι τδ ζεoταiνομε i] τδ ιριι6τoμε, 6π0υ τδ σημετo δποτ βqdξsι ;j τδ σημετo 6πoι παγtilνει εlναι ot δεoμoΙ τη6 3ιτdλεoη5 τoi rii,ματoE_ιιiτω dπδ τ!t *ιrνovιxtj π[εαη-οi μιi ιαιvoliργια ιατιioτα-oη oιvliνωιατιioτα-oηg μoqiωγ, δπoι, 6πω9 εΙι,αι €πιiμενo, r] πδα6τητα μεταβdλ1εται oi πoι6τητα. (M. E. DiιhΙing holrieveΙse la science, t. Ι. p. 48-49. Cosιeg Paτis, :93l.)

Δ) ,AντιΘετα dπδ ττj μεfαφυσικη, η διαλε-χτικη ξεκινeει &τδ την &τoψη δτι τd dντικει-μεναxσι τd φαιν6μεvα τηζ φ6σηξ σεΡνoυν μ6σα τoυζ dντιΘεσειξ (6σωτερικ6ζ), γιατιδλα ε. Χoυνε-- _{μιd τλε9P? &ρνητιιq και .μι* τλευPd Θε.} τικη, ενα ταρελθδν καi Eνα μ6λλoν, δλα E1oυνε στoιχετα τoδ χ&νoνται η τoδ dναπτoσσoνται.

ιl

't6 :

.LΙ τ&λη αδτων τδν &ντιΘετων στoιχειων, η τd. λη dν&μεσα στd ταλιδ και στδ καινo6ργιo, d-ν&μεσα σ, αοτδ πoυ πε0αινει και σ, αι]τd τoδ γεννι6ται' dνdμεσα σ, αδτδ πoυ χ&νεται (αι σ, αοτδ τoυtξελιδσεται, ετναι τd .σΦτεριΧd τεριe-χ6μενo τo0 <πρoτσEζ} τηζ εξελιξηζ' τηξ μετgτρo. τηq τδνπoσoτικ6ν dλλαγδν σB dλλαγ!ξ

πoιo-τιl(εζ.

Γι, αυτ6, σl]μφωvα μE τη διαλεχτικη

μt-Θoδο, τδ <τρoτσ.ζ> aν&ττυξηζ aπr τδ κατcbτερo στδ dν6τερo δεν πραγματoτoιεiται τανΦ στo πλaνo μιαξ &ρμoνιxηζ Eξελιξηξ τ6ν φαινoμενων, dλλd π&νω σ' σδτd τοδ φανερ6νει τιζ dvτιθ€. σειq πoδναι dχ6ριστεξ &τd τd &ντικειμενα i<, &τd τd φαΨ6μενα, τ&νω στδ πλ&νo μιaξ (τdληζ) aντιΘετων τ&σεων, τoυ ενεργoiνε μδ β6ση αι]τεζ τιζ aντ1Θεσειζ.

.}Ι διαλεμιxl]._Ι6ει 6 Λl6νιv μ} iiιγ χαsαυ. τoi εγγoια τηζλιξξηζ, ετγαι li μελjτη τδγ dγτιΦε-σLUν μiσα σ'iν ιδια oiο{α ι;a Ι aα1-μ ιi ι ω ι. (Linine: cahiers' phiιosophiqιιes Ι,. 263, 6d. rαsse.)

Kαι πιδ κ&τω:

.Ι{ iξiλξη εΙγαι fι _{"πciλη, τδv dvτι$tτωv.} (L€-nirΙe : oeιlvres cοmpιδtes, t. {ΙΙΙ, p, 326. Edi-tions sociales intetnatiοfales. Ρaτis, Ι928. Tτa. ductidn feγαe et co1rig6e.)

Aoτd ετναι τd Θεμελι6δη χαραχτηριστιx&

.jnξ μσρξιστικηξ

διαλεχτικηξ μεΘ6δoυ.

Δtv ετναι δοσκoλo νd καταλdβει t{ανειξ πoιd σημασiα, μ6,ιqτη, ταιρνει η .τεχταση τδν dρ. χδν τηζ διαλεχτικηζ μεΘ6δoυ στη, μελ€τη τηζ κoινωνικηζ ζωηζ, στη μελετη τηζ ιστoρισq τηζ |(oινωyιαζ, πoιd oημασια,' μεγιστη, τα{ρνει η

εφαρμoyη αυιων τ.iν dρχδν στην ιστoρια τηξ κoινωνιαζ. σιllν τρσχ1ικη δρ&ση τoο κ6μματoξ τoο τooλεταρι&τoιl.

,.dν ετναι aλiΘεια π(;ξδεν ιτdρχoυνε στδν koσμo aπoμoνωμενα φαιν6μενσ. &ν εIναι dλf1-Θειci ιδ δτi δλα τd Φαιν6μενα

dλληλoσυνδεoν-ιαι και dμoιβστα xαboριζ;υνε 1ην δπ6σταΦ

ιουc, εtνi dανερδ δτι κΔΘε κoινωvικo

κσΘε-σΓδc και κ&Θε κoινωνικo κινημα. μεσα στην toιoο(α' τρ€τει να κριvoιlνται' δμ μ. την &-πoιη ιnξ ιαιcνιαζ δικσιoσονηζ, liμi δτoια-δ$π;τε &λλnν ιδθα τoδ dνεξελεγχτα γεν-uγioη<.. ι;".i συχνd (6νouv o| ισroρικoι aλλd .ε iο o"*" τοiν oυνθηκωv πoδ γεννησανε λδτ6 τδ καΘεστδζ κι, αι]τδ τδ κoινωνικδ κι-νημα και μt -:ζ δ ιoιε\, συv9ηκεζ, ε1να| συ-δεμενα'_.τo iαθισ,ωζ rηζ σxλσβιδc μεσσ στiζ σημε-ρινεζ σUvθη\εζ Θci|;ν" y. ρk ν6.ηγα. Θdταν gναζ "o"αιorιo"δ< dΦυσικoζ, ,l λΛα το καθεστδζ

ini "*ιi,ρiα.'μt.i. σιiι υUvθηλεζ

τηξ

τρωτ6-uδinc

"oiuο,η,o. πoι nερνoυσε 1o στ&διo τηζ j.τoJδνοεoηq _{iηq ετ\σι gνα φαlν6μενo δλ6rελα} νoητ6. καrαληi,δ κoi λο.ικ6, γιατι σημαινει s,; aau" _"ροi ιd μnρ6q, σlηφινoντat τo μ. το κδrjioτοc rηq τρωl6)oνηζ Κoινoτηταq,

Tδ vd δrεκδiκ1Θfl η i)καΘιδρυση τηξ

.(σιι-xflc ,λBασιλεiJτηζ,Δημoκρarιαζ μεσσ στιq συν.

οiiε< _'oο .o"ρ."μoο και ιηζ aστιξΦl(oινωvιαζ n,,γ,.o,tl P.oio iοι] ]9ο5, {ταν bλ6τελα κα-."in"iο.,o"",o και iπαναστσ1ικ6. γιατι η

a-"i.-i';i

ιl""ιi.". " Δημoκρατ.ια..

σημαινε.

,ι6τε.

i'..Αn"ιi προc τd μτ.oζ. 'Aλλd τδ νd διεκδι.

*ηeη.-ri.

ιγ*"oιδρu"'i

aηξ dσnκηζ,Aβασιλευτηζ

Φι 'rσι,tl

4,!gΨe".ιq! μεσα oτιξ σημεριv.ξ

συνΘηκεξ

τηξ

E.Σ.Σ.Δ. Θ&ιαvε χωριξ ν6ημα, &vtιετανασ1α-τιx6, }ιατι η dσlικη'ΑβσσιλειJτη Δημoκρστισ,

σ. συγκριση

_{μ. τrΙ Σοβιετικi Δημοφατια,}

eτναι ενα Bfiuα iιoac ia 'ιi.'.

,'

. .oλα εΙν}ι Cξαρ.ημ€νo dπd τιζ συνθηΧεζ. aπδ τdν τ6τo xι.dτδ τδ Ιo6νo,

ιtναι φανερδ π.δξ χωiic σδτi την

ισιo-Pι κη. dντ(λη1ιη τδν κoινωνικδν φαινομενων. η

9""ρξη *{ η ιελειoτo(ηση

τηc επιoτημηs

τii

ιστoριαζ ετναι dδ6να1n. ]v6νo ]rιd τ6τo,iα dντi-ιη+η τρoφυλ6}ει τrjv θτιoτf1jη ιηC ιστoριαξ &τd'ld νd κσταντηoει gvσ xdoζ συμττ; σεων κα( εναζ σωρdξ dπd ταρdλoνα λdθη.

.Aξ tξακολo.Jθησoυμε, "Aν ει}, &i.iΘεια τδζ δ κ6σμ6q , Xιvειταi καi Eξελιoαεται αiινια, δv €τναι dληΘεια δτι η gξαφevιoη roι, παλιoδ καi η.γεvvηση τo0 ν6oυ ετνσΙ ν6μoζ τηq eξελιξηζ' €ινσι φανερδ δrι δ.ν Oπdργoυνε κoινωνιΧd κα-Θεστ6τ.α .dμεrdβλητα'' καl (dρχtq αι-νιεq, ατoμικηc ιoιοχτησiαζ ι(αι .κμετdλλευσηζ. δτι Eδν δτ6ρχoυν (αιωνιεξ dρχ}ξ} 6τoταγiq ιδv αγPoτων οτooξ ',αιοχτημoνεζ. .'ιΦν tργατ6)ν στoυξ κεΦαλαιoκpdτεc,

κατd συνεπεια' τo κατιταλιoτικo καΘεoτδq

μπoρε1 ν'&ντικατσσταθfr

μ. τδ σoσιαλιστικd

|σΘεστ1οξ' δπωξ, στdν Χαιρ6 τoυ, τδ κατιταλι-στικd καθεστδξ dντικαιdσiησε τδ φεoυδαρχικ6, . ,Λατα συνετεια. τρετει νd βασιζoUμε τιi rρdση μαc δΧι σιd κoινωνι.κd oτρ(uαια πoυ σταματησαvε νd εξελισσoυvται, δκo'uα κι.dν αυτd aντιτρoσωτειouνε 1η στιγμη;οτη τη δοναμη τoυ δεσπ6ζει. d(λλd σi,i ioι,ωvικα στρtματα τoδ εξελισσoνται, και τo.j Eγoυvε

:19 μελλoν. dκ6μα κι,&ν. rη σιιγμη αδτη, δεvd(v-τιτρoσωπεlioυνε τη δ.vσμη πoδ κυριαρXει.

Στd 1880 1890. τι,tv .θ'ioxn _{τoδ diνδvα τ6ν} μαρξισιΦν ινdνιια oτoυg 'iiιoπoυλιδrεgl _f), τo τρoλεταρι6τo τηξ Pωσιαξ η ιανε μιd τoλι) μi-xρη μειoψηφια.μπρoστd αιr) μdζα 16ν 1ωilι-κων' τoυ σκεφτoνιαv dτoμικd και πoδ d(-πoτελoυσαν€ τη μεydλη πλειoν6τητα τoo τληΘUσμoδ- Σdν 1dξη κoινωvικη δμωs' τo τρoΛετσριdτo αναπτδσσoyταν, εv6 η &γρo-τι6, σdv κoιvωνικη τdξη, π&θαινε διαρρoi, 'Kι' &κριβrξγι,αδτ6. γιατι ιo τρoλεταριiio .&να-πτυσooνταν, οf μαρξιστεζ βασιαανε τη δρdση

τ.oυξ dτdvω τoυ. Γι,αδιδ δε γελαστηκανε.dφoti Ξιvαι yνωσrd διι τδ τρoλεταριdτo, πoδ δ.ν fi-τσνε ταρα μιd διjvαμη dσημαντη. Eγινε κατ6-τι μιd iστoρικη _'{α.ι τoλιτικη δοvαμη τρ6τηc Kαtd σι,vετεια. γιd νd μην κdνoυμε λ&Θη στην πoλιτr,κη' πρεπει νd ρiiτoυμε iτρδq τd μπρdζ και 6xι πρdζ τd τισω.

-Aξ εξακoλoυΘησoυμε, "Aν ετναι aληΘεια τΦq τdτερασμα dπδ τιξ dρytξ τoσoτιΙ<εξ &λ-λαγεξ σi aπ6τoμεζ κα| γρηγoρεξ πoιoτικιξ aλ-λαy€ξ ειvαι εναt v6μoζ 1ηξ6ξελιξηζ, ετvαι φα-νερo δτι oι επαvαστdσειζ τotjyιναν dπd τιc καταπιεζ6μeνεξ τdξειξ dτoτελoδν ενα Φαιν6ιrε-νo dπ6λυτα Φυσικ6, dνατ6Φευγτo,

Kατd oυνiτεια. τδ τ!ραouα &πδ τdν xα. τιταλισμδ στδν σooιαλισμδ κaι η &τελ€υΘGρo-ση τηξ εργατικηξ τdξηζ &τδ τiv καπιταλιστιrο} σκλαβι& μτoPο0νε νd πραγμαioπoιηΘoοvε, δ1i μ. &ργtξ &λλαγεξ, δχι μi μεταρρυΘμισειξ, &λ'-λα μoνo μ. μιd τoιoτικlΙ dλ&λ'-λαγi τo0

καπιτσλι-(

ι}. t

στιt.oδ καΘεστδτoξ, με την .τανdσταση. Kατd συνετεια, }ιd να μην κ6νει κανειζ λdΘoζ στilν τoλιτικη, τρ6πει να ετναι

επαγα-στdτηζ και δxι ρεφoPμιστηζ

φεταρρυθμιστηξ).

',Aζ ιξακoλoιJΘησoυμε. ,,Aν ετν, aληθEια τδξ η dνdπτυξη γινεται μt τδ φανερωμα τd)ν εσω-τερικ6ν &ντιΘ6σεων' με τη σ6γκρoυση τδν dντιΘετΦν δυνdμεων, μA βdση τoυξ τιξ εoωτε-κiζ σδτiξ aντιΘ€σειζ' σ6γκρoυση τρooρισμεvη νd ltζ ξεπεPdσει' ειναι φανερδ πδξ η ισξικi π&λη τoδ τρoλεταρι6τoυ εlναι φαιν6μενoδλ6. τελq φυσικ6, dνατ6φευχτo.

Kατd συνετεια, δ.ν τρεπει να σκετ&ζoυμε τιζ dντιΘεσειζ τoi κεφαλαιoκρατικoο t(αΘεoτδ-τoζ. Δλλd vd (ιξ φανερ6voυμε κσi να τιξ ξε-σκετdζoυμe δι&τλατα, δXι νd καταπνιγoυμε τilν τdλη τ6ν τdξεων, dλλd νd την δδηγo0με δζ τd τελoξ,

Kατα συνετεια' γιd νιi μην κaνει κανειξ λdθη στην τoλιτικη' τρ6τει ν'dκoλoυθαει πo-λιτικη πρoλειαριακη ισξικη, dδιdλλαχτη. κι, δXι Pεφoρμισιικη' δχι' δηλαδη. ηoλι |ιι(η εναρμ6. νισηζ τrν τρoλεταριακrv συμφφ6ντων μθ τd &στικd συμφ€ρoντα' δΧι συμβιβαστιi(η τoλιτιι<η <δλoκληρωσηζ, τoo κατιταλιqμoο μεσα στδ

σo-Ν&, λoι]τ6ν' τι διδdσ}ιει η μαρξιoτιΧη δια-λεχτικη μ6Θoδoζ δταν iφαρμ6ζεται στην κoι-νωνικη ζωη, στην ιστορια τηs κoιyωνιαζ,_.o

μαρξιστικδζ φιλoσoφ!κδζ ματεριαλι-σμ6ζ(1)' μ. τη σειρ& τoυ' ετναι &πδ τilν 1δια τoυ τη βdση τδ dντιΘετο aκριβδζ τοο φιλoσο. φικo0 ιδεαλισμo0.

2o) .o μαρξιστικdζ φιλοσoφικδξ μ α τ € ρ ι α.

λισμδζ (δλισμδξ) gχει τd εξηζ θεμελι6δη

xαραχτηριστικα:

A) ,AντιΘετα απd τdν ιδεαλισμ6, τoδ Θε(oρετ τδν κ6σμo σdν ιην ενσdρκωση τηξ ζdπ6λυτηξ ιδεαζ". τoi (ταγκ6σμιoυ πνε6ματoζ,, τηζ {συ-νε(δη9ηs}, δ φιλoσoφικoξ ματεριαλισμδζ τoι) ηdρξ ξετινaει dπδ αδτην'εδδ τt1v δρ1{: δ κ6oμoq' dτ. 1ην τδια roυ ιil φι1oη. itναi'ο.ιι-κ6ξ. τd πdμπoλλσ φαιν6μενα τoο σψπαντoξ ειναι oΙ διdφoρεζ lxδηλ(σειζ τηξ liληζ' τoυ βρισκεται σi κινηση. o| σχεοειζ και oι dλλη-λoετιδρdσεlξ τ6ν φαινoμ6νων, dτoxαιαoτημ6-νεζ μt τη διαλεΧτιlq μ60oδo, dτoτελooν τoι]ξ &ταραιτητoυζ ν6μoυζ τηξ .ξελιξηζ τηq tjληξ. τ-oυ pρισκεται σt κινηση, κf aκ6μα: δ κ6σμoζ €ζελισσεται- σoμφωvα μe τoδζ v6μουξ τηξ κι-νησηξ τηξ υληc xαι δtν εχ€ι dνdγκη aπδ κσ-ν€να (ταγκ6σμιo πνεδμα,,

.Ι{

ματεllιαiιατιxil aγτii,ηψli τon zιiαμoυ, λ6ει δ "Eγxτic. οημιλτι ιilτio,to.ατα 1i|v liντiληψη τi]E φιjσηξ 6.τU,c ιixριβδE ti ι ι. 1υciE ιαμμι.i ξ6γη πgooι9rξxη. (K. Marx et Ff, Engels: oeιrvτes compΙδtes. Ludιιi8 F€ιlerbac]Ι. ι. xΙv, p,65ι' 6d. ιιιsse,)

Σχετικd μ. τη ματεριαλιοτικη dντιληψη τo0 Φχαιoυ φιλ6σoφ0U.FΙρ&κλειτoυ. γιd τδν δπoιo

6 ι6αμoq εΙvαι εγαζ, δ;γ δημιoι|qγiηxεγ dπδτα: γ6γα sεδ οijτε dπδ xαvdνα ιiν$ρωπo. iiταrε, εlvαι ιαi θδναι μιιl φλ6γα αtιixια ξωνταvri], πo1) φo1,γ-τι6ι,ει xαi aβivει oriμφτoνα _{μδ ,ιαδoaισu6γoιjξ γ6.} μoυζ'

δ Λ6νιν γρ&φει:

ft

ξ ιι μαiεριαλισμoi, (L€ni ne : cahiers phiιosophiques,

p. 3Ι8' 6d. fusse.)

B) ,AντιΘετα dτδ τδν iδεαλισμ6' τoδ βε. βαιδνει τδζ μ6ν0 η συνειδησi μαζ l]τ6ρχει πραγματιt(d' δτι δ δ} ικδζ t(6σμoζ, τδ δv. η φ6ση δ.ν δτdρxoυνε πσρd μovo στη σιJνειδηση μαξ, στd σισΘiματ& μαζ, στiq παραgτdσειζ, στην &ντιληιi μσζ, b μορξισ1ιΧoζ ΦιλoσoΦικδq μα-τεριαλι;μ6ξ ζεKlνdει aτο ιην &ρχη δτι η δλη. i Φ6ση' τδ δν εlvσι μιd aντικειμενικil τραγμσ-τικ6τητα' πod δπ&ρΙει Δνεξ6ρτ.]τα κα| Eξω &πδ τr1συνειδηση. δτι η δλη ετναι ενα πρ6)τo διδ6. μεvo )ιατι ετναι ητη)η ιdν αiσΘημdτων' τa)ν iιαρασιdσεωv. τηζ συvεiδηοη(. tνδ η oυνειδηoη ετναι g vαδευ (ερo διδ6μεvo,ταρdγωγo.) ια1l ε(ναι ι1 &ντανdκλαoη τηζ Uληζ, τo0 δντoζ, δτι η σκ6ψη εlvαι ενα τρo,ιδν τηζ Uληζ' δταν η δλη στην εξ€λιξη τηq φτ&νει σ,ενα ψηλδ βαθμo τελει6-τηταq.καi τιδ λιανα: η σκεψη εlναι πρoIδν τoο μυαλo0, καt τδ μυαλδ εlναι τδ δργανo τηξ σκε,lηζ καΙd συνtτεισ δεν Θd μπoροοσε xανειζ να χωρισε| τη σκεγη aτδ την ijλη' χω-ριζ νd κινδυνεψει νd τ€σει σε λdooξ τoλυ χoντρo.

Tδ ζtτημα τi6 σ.Ι.σηs, 'πo'ι δπda1ει dγ.iμεσα στil σ1.6ψη ,αι oτδ δv' ιiνriμεoα ατδ πvεnμα *αΙ ατi1φιiαη λ3ει 6 ,,Eγιελs, εtγαι τδ ilπ.dρτατο ζt4. τημα xιiδε φιλοαoφiαe,.. Σr1μφωvα μδ τdν .iπιiν. τ'|ση πoι δ.δαγε oτδ ξtlτημα- αnτli, oι φ,'6σl)φ0ι xωaιξoγiαγ σδ διδ μεγι,iλα ατρατ6πεδα. Aiτoi πon βεβαιti,γαγε πδE τδ πνεiμα iπriρ1ει πρiν dπδ τi φrjαη... ιiπoτελoι1ααγε τδστaατ6πεδοτoi ιδ εα-λ ι ο μ oδ, oi dεα-λεα-λoι, πoδ ι9εωqοioαι,ε πδs t φιjoη δπιiρ1ει πρiν, ιiγfxαγε oτis δiιiφoρεq ηoλiq τoδ

:23

ματεQι.rλισμoi. (tjf. Engels: ιιιd ιig F.euerbach eι la fin de Ιa philosophie clas-sique aυemand€. p. 2o, Bufeau d'€diιiοns, Pa-riδ τ935, Traductiof τevte et coτrig6e.)

και τιδ πΔοα:

..o-δ}.ιxδc- xιiαμοq, πoδ εΙναι ιlντιληπτδ6 μδ τξ αιo$ιiioωg, 6πoυ ivljπoμε iμεΤ6 oι ιδωι ετγαι d μ6ιη πραγματιx6τητα....}i oυγειδηoi μaq xαι d σ1l€ψη μαζ, δoο xl. dv φαiνoυνται lπdρo1ε(, δ!v ε.ιναι.παad τi προιιivια iνδc δργιiνoυ xι.μυμ-ενoυ dπδ-U'η,πoil liνlixει στδ σδμu μαζ, τo; μυαλoτ... ,IΙ ii,ι η δiν εtται πρoιδν τoδ πvειjματoζ, dλλli τδ ιδo

-τo πνειμα δλ ε1ναι παρri τδ d1;τsooπaoιδγ τηs νληg, (rτ. Enge|s: ι,udwlg Feueτbach et Ιa Ιin de la philosophie ciassique a]ΙeEande, p. 24. Traductiol1 τevu€ et corris€e.)

,Σχετικd. Fε.τd τρ6βλημα τηξ δληq, και τ!q σκεψηζ' o Mαρζ γP6φει:

Δi sd μΙoqoτσ€ ιανεL5 νd 1ωριoει r-η..σx6ψη nπδ τit σaεπτ6μενη _{.H δλη} Eλη.

"iπi| ειναιτδ ι,πdστρωμα (s!,bsιratumj δ7.υν

-τιnν dMυγ.nι πoli γiνoνταi, ( ι..f. EΙgels,: soclalΙsme utopique et s,ociaΙislEe scienιifioue' Ιιtroduction, p. Ι8, Bureaυ .l,6ditioαs. Piris, 1930.'

. Στδv δρισμd τoδ δινει yιd τdν μαρξιστι,rd φιλoσoφικd μ.ατεριαλισμ6. b Λενιν θκφρaζεται μ, αοτi τd λ6για j

-o ματεpιαλιoμδ6 παqπδdχεrαι' xαιli τgιiπo γε-vιχ0' 0Eιτ0 JιaαγματιΙδ dγτιχειμεπxo δγ (i tλn) ετναι dvεξdoτηιo dπδ τl1 αυνεiδηοη, a"δ ;λ αι: Ψηματg χ. -d,rδ . iν Jrειρα.,. .IΙ συνειδηση... δδ1, 9!γαι πα0α η dνταγdχλαση τoi δντoξ, στl|ν 1αλ-ιιτ€Qη πε9ιπτιoση μια liγταν(i,{1αση

σω-I

1

Ι

si

"1

:24

στι ι.(λiιη' μi |δF,,,Δl| ,tιυiι1ι!ι,, ιLeniυe I oei. ies ibλplδιes' t. Χi ] ι. μ, 2R4. TrddΙtct;otι revuε et corfig€e,)

Kσι πιδ-τtρ!:

l.,).t| ι,λη ΓιΙuI lιιτo Ιo',Σ ε1τι,γωντu5 ,ταvο) οτd λργιilη τιiν αiο.,rioιiν μαc. παι,,iτιι τ,ι αi. o,}iiμ,ιιl, η Jλη εiναι μιti ivnχιιμενι'ζη naαγμ,a-τιx6τητι ποil μεταφ6ιετuι σr; αiσθ'iματ.i μUζ.,, .Ιl i1λη, f φιjοη, τδδν, τδ φιoιxδ εiγαι iδ διδd-μεγo iδ πρ.Dτο, iνdl τδ πνεδμα, i ουγε(δηοη, τil

αtor.}iματα, τδ ψιrιxδ εtγ,lι τd διδ6μεγ0 τδ δεd-ιεao (L6nineI oeuγτes cιrmpΙδιes, 1, ΧΙtΙ. μ. J ι7_ ιΙ8, Trallιιcιiolι re\'ue eι coΙrlgee.)

ι3,'i .Ιt εix6γα τoi a6σμou ετγ.ιι μιd εi16γα πot δεiιγει πδq iιγετται i δ].1 aαι rιd)E i (tjλη σ,{6φ!ετ αι.,. (L6nnιe: oeυvfes comptδtcs, ι, ΧΙtj. p: 3Ιo, Tra.iιlcι;on feιue eι col,figEe') γ.) To μυ"l.o ιιναι .; i.;aγανo τηs σxiψηζ. (L€niιe: oeuvΙes contplδιes, t, XιΙΙ, p, Ι24. Traductioπ feνιιe et coΙΙigie,)

Γ) ,AντιΘετα iτd τδν iδεαλισμδ πoδ aμφι-σβητει τη δυνατ6τητα τηζ }νdoηξ τoο xδoμoυ και τδν ν6μων τoυ, πoυ δ.ν τιστε0ει στην dξια τ6ν γνd:σεων μαξ' πoυ δεμ.dναγνωριζει τtiν dντικειμενικη dληθεισ κοι Θεωρει ιov κo-σμo )εμaτo πρ6μσισ πoι ιτdρχoυvε dνεξdρ. τηια aπo κdθε τι ιριγ6ρω. ,,σι)ια κα6.ιαU1α,' τoδ δε μτoρoον τoτd νd κατανοηΘοον dτδ την θτισ1ημη. b μαPξιστικδξ φιλoσoφικdζ ματερια-λισμoζ ξεκινdει απδ αυrη τηv dρχη: δ κ6σμoζ και oι ν6μoι τoυ μτoρo0ν τoλδ καλd νd κα-τανοηΘoδν€, t γν(.ση μαζ τ6ν ν6μων τηq φ6-σηζ .τικυρωμevη dπδ lilν τετρα. dπδ 1ην πρα. xτiκf1' εlναι ) νι;ση E)κυρη κ' Eχει τηι δνvoια

αντικειμενικηξ &ληΘειαζ, δ.ν υτ6ρχoυvε στδν xoσμo τρdματα τoδ ε1ναι &δuνατo vd yνω-σΘoονε. ταρd μoνdχα τρaματα τoυ εΙνdι e-κoμα αγvωστα και τoδ Θ, dνακαλυoΘoονε και Θd γνωσΘoονε μ. τd μεσσ τflq €τιστημηg και

τηξ τραχτικηξ,

..o."Eγt€λξ καταφινει τη θεση τoo ι<dντ (δ)

και..δν &λλων (δεαλισ16ν,'σιμbωνα

_{με την}

δτoια δ κ6σμoξ και τd πρdμαiα.

πoυ'δτdd-χoυν ηαδτd xαΘ, εσυτd,' εtναι dδι]vατο i,dr γνωσΘoον€ ται δτoστηριζε| τη γνωστη ματε-ριαλιστικr1 ΘEση, συμΦωνα με τiv δτoια oι γν6σειξ μαζ εlναι εγκυρεζ, Kαι γρ&υει τανω

σ, αl]τd τδ ζflτnuα:_.ιΙ

πιδ nπ"δαλoιι;r ;ydο"ειiil .ιiτηc τiζ na-λo,totηE φι,oοoφιιic lδιoτ.,υτi,ιq, ιδlωe d,ιλψοτε "ι, δλω.ν ιδν dλλUν, ειται η IaαIτιιti, xηι μ.i. λωτα

' a€iρ,, xαi r1 βιoμηια,iα. 'Eιιγ μnoaoiμ νd ,t!oδειξoι|με τ|ν δρδriι _{ητα τi]; ιiνriληψη6} ,τoδ ε1oι!με _{για .γα φUoιχo φαιvnμtγo} δημ|oυoγδνταg τo;μ{k oι Ιbιoι. παραγoγτιi9 _{τo μi.li i,;iθει;} τδν Υδιω τιnν δι?,ijγ τoυ σUvηxδv, Ι.ιi, αnτδ ,ιoι σηUαΙγιι πιdlευo. βιiζovτrig ro οr|v Εξυπηρc-τηση τU;ν σχo,τδν μαg, δ,ια αnrιi τn rilnτανιiη'α

,αnτn ιαθ. iαυτιi τon Kdνr παiρνουvε τiλog. Oι Ιημι)tiζ ot'σq ποil lαρτiγoνται μdoα oιoil6 λqγανιoμoi,5 τδν φνrιi,ν xαi τδν ξ;ων μ6νανi ,ra.iματα "Ιαθ. 6,ιυτιi,. δοπoυ η δργαvιxi1 1η-μεiα βd;,$ηxε ν.i τiq παραoxιυ.ilει ri μιd μεrli dn'τtIγ diλη. Mδ τoγ τρ6πo αnτ6, τδ ιαδτδ ια$' fαυτιi γiνηxεν: uδτδ γιri μdg, 6πω9, π.x. t χaΦ-ματι'{il Uλη τon oιξαeιοi [iπιατ, iρυsqdδανoνl, fl ιi;.ιξαρiνη [θπιoτ. Eρυ$φδαντrιc], :roιl δδν ιη1 παιQvouμs _{Ιιli dπυ τi9 qtEεc τoi oιζ,ιaιoi Jτoi|}

26:

ιαλλιεoγετiαι στα xωΦφιοι' ιiλλd πoi τtγ βγιi.

ξoυμε, ιι.} πιδ λiγα ξoδα ιαl πoλl) πιδ ιiπλt, dπδ τi|γ πισοa iοΦ γαιirδιαιιι. Tδ fλιωιδ odατημα τoi K6π6Qγι,, rΦχiσα ιQ6για, flταvε μιd ι1πd-$εοη γιi τiγ 6πoiα μπoφJαπνε νli σ1oιχηματι-ξoυγε μ} 6xατιi, μi ιiλια' μ} δ!xα xιλιciδεs ποδs €γα, dλλιi, παρ,6Γ αit<i, iταγε μιιi δπ6lεση. δταγ δμω.; 6 Λεβερρι6, μi τiι βoιiδεια dqιΦμδγ πoi, π,ε.υi"' μ;oη α.ιl οι1oτημα αiειi, δπoMγιαεγ δlι μovci1α ι{ν riνdγ"η τiζ iπαcξηζ 6νδ9 4γνωoτoυ πl.αγriτη (.), μδ xαl τδ μdω.; δπoυ δ πλαγriτηg u$τδq Eπρεπε νri βqιαxεται, μ6oαoτδ oiotivιo διi. oτημα, xi 6τατ, ,iργιiτερα, δ Γxιiλλε τδγ dγαxιi-λτψε πeαγματιxιi, τδ οιJοτημα τοi κdπεaτιx a-πoδε{ι$ηzε. (Fr. Eflgels: Ludvig Feueτbach et la,fin de la philοsophie dassique alΙeπιande, p. ?2, Bilfeaι d,ωitionξ Pariq τ935. Tτa. duction rcvue et corrig4e.)

.o Λειιν r(ατηγoρετ γι& φιντε,ισμδ (1) τδν MτoγκντdνωΦ, τδν Mταζαρdφ' τδv ,Ιoυσκεβιτc και τoδζ.iλλoυq δταδoυξ τo0 /vdχ (3). .Yτε-ραστιζει τiν πoλδγνωστη ματεριαλιστικη θεση, σoμΦωνα μd τι1ν δτoΙα oι ετιστημoνικεξ μαζ γν?;jειq τδν ν6μων τηξ Φσηξ ,-εlναι lγκυρεξ iαι oι Eπιστημoiικoι ν6μoι ετναι dντικειμενι-κ.ζ dλiΘειεζ. Kαι λ6ει σiετιt(d:

.o σιjγIaoνog φιντεiσμδ6 δ}τ dπoφtπrει xα&i. λου τiγ eπισriμη.dπoρρiπτει _{Φγo rαiE "} δ16ρ-βoλιτol)s ioιυoιoμoιls', μ, dλλα 1Jγια. τδν tqν-oιoμδ τis liταx.iiυψηs τig. &ντι1cιμεaιxis dλi-υει"q. -Α.ν δ";αι &vτιxιψεναil nλιξ0εια (δπωg φQoloiγ oι ματεQιαlιστξ), aγ oι φνσιaiζ

.πιστi-μεq iiνταναxλδγταE τδγ δξΦτεριaο ,αiσμo στiιγ dγsαi}πινη ,πετaα,, εIvαι ot μι5vη tταγis γιli v1i

:27 μnE δνjooυνε .τiv .iνr|μιμεναil ιiλrj&ια, xιisε

yl",."A"Ι9l

_]9.^.,

ιiτdλυιι v.-ιiπoρριφ$fr

. (Lcni.

compleιes, _{t, Χι1Ι' p.9sφ9.} Edi-*::--.:::11'": internaιionalecj P;τis. l928._{l τaouctΙon Ιe\ ιre et co:τis€e l}

A0τ&..μt λtyα λ6για. εtναι ,τιi Xσραχτηρι-στ|κα τol] μαρξιστικoο. φιr.oooφικoδ,υxi'oμbο,

. .,Ψ11". ιΙoρ.i.*"vεiζ ν, &ντιληφΘη

τη'με-γαΛη σημασια τoυ παΙρvει r) πρo€xrαoη iδv αρΙ6)ν-roο φ'ιλoσoφιΙoυ-μα l εριαλioμδι, oτη με-^ετη,τηζ κoινωνιt(ηξ ζωηζ, στη μελετη rlq ιqτoριαζ. ιηζ κolν<.:νtαq, καταλαβαiνει κανεiq τη.με)αλη.σημασiα ιηζ ιφαρμoγηζ τδv dρ16ν αυτων.στην lστ-oρια τηζ κoινωνιαζ, στην

πρα-y..i1.9ρ.9."']

_{τ,Ψ,'(6μματoζ}

_{τo0 πρoλε}

_ταρι&

_ιoU.

, Λν ε|ναι αληΘεια πδζ η σιvδεoη των φαι-::μενω: ιηξ,Φυσηξ και η dλληλoεπiδbαση τoυξ ειναι1νoμoι απσρα{τηιoι τηξ εξελιξηι τηξ φιj σ"lζ,,ε'τoμεvο _{εΙvαι πδq x,η dλληλoεπiδρα;,η iαt} η)σlJνl'εση τ'3ν φαιν6μενι)ν rηq κoινωνιiηqζληq oεν

-ιΙναι συμττι|σεξ' dλλd ν6μοι &vαγκαι6ι τηζ,-κoινωvικηξ _{εξελιξηξ.}

. nατα συvεπεισ, i κoινωνικll .ωi, fΙ toroρια

τηζ κoινων{αξ'

_{παυει ν&ναι ou.io?ρiuoη}

"ouμ-τ1c σεωv", γιατι η tσΙoρiα τηζ κoινων{αξ )

iν;-ται,μια o^νσ.yκαια

_{rζελιξη τηζ κoινωνιαs}

_{iαι t}

μεΛειη ιηξ Ιστoριαξ ιηξ κoινωνiαq γΙvεται !τι-στημη,

κατdσυν€πεισ. _{η πρσχτ|κη δρdση τoυ}

κομ-ματoιζ τo0 πρoλειαρltτoi,' τρεiιει νa ραoιqi-ται, oχι.τανω στoδζ dξιεπσινouξ τ6θoυξ τδv "εΧλεχιΦv ατoμικoτiΙτων,. στιq dπαιτησειξ τηζ 4Λoγικηζ,,. ηq (ταγκ6σμιαξ ηΘικηq,. κσι στιi ρεστα' dλλ&. π&νω στoδξ ν6μοιζ iηq

*o.ν.ν'-2A:

κηζ tξελιξηξ. στη μελετη 16.ν ν6μων.αοτΦv,_{. .EfακoλoυΘooiri,} -Av εlναι dλiΘεια δrι δ κ6σuoι uτooει λ ννι,rθi και δτι i γνaση uαc.τ6ν.ν6ιiων τic εξ€λιξi]q τηξ φοσηζ ετναι γνωoη tγκιiρη. πoUχει τησημαoια μιaζ aληΘειαξ &,ιικd.μiuιiηc' ετv;ι ετi6μ;νo δτι η κoινωνικη ζωfΙ, δiι fl εξ.λιξη τRξ κoινωvιαξ μτoρoiνε κι'

αiτιζ νd γνωσθoitνε και δτι τd διδδμενα 1ηζ Aτιστiunc σYετικd μi τοδξ νδμουξ τηζ κoινω-νικηq ..εξελιξηζ εΙναι διδ6μεvα iγκυρα. πoδ

οημαtνoυν dντικειμενικεξ &ληΘειεξ,

'.hατd oυν€τειi' η ετιστημη τηξ ιστoριαζ

τfiζ κoιvωνιαξ, παρ, δλo τoδ ιd φαιv6μενα

τiis κoινωνικiq ζωηζ ετναι τoλ6πλ0κα. μτoρετ νd γiνει μιd επιστημη τ6σo σωoτη' δσo και η βιoλoγια π. X.' καi iκανη νd κ&νει τoυξ voμoυζ

τηξ κoινωνικiζ εξελιξηζ xPησιμoυξ

γιd

τραxrι-κEζ εΦαρμo}εζ,

κατd συν6τεισ' τo κ6μμα τoο πPoΛεταρια-τoυ, oτllν πραχτικη roυ δρdoη. δ.ν τρεπει νd euτνθεται iiτij, δπoιoδiτolε κ. &ν ετναι. τυ-yirιo αlτιo, dλλd &πd τoδc ν6μoυξ τηq κoιvω-νικflζ eξ€λιξηζ κι. dπd τσ τραχτικd συμτε-ρdoματα. πoδ βγαινoυν &πδ ιoδζ ν6μoυξ

"o.iili o.u.",.o, dπδ κετ τoι,,dλλoτε,

bσo-σιαλισμδξ ηταv ενα tjνειρo γιd gνα xαλλιτερo u€λλoi τitc,dνΘρωπ6τηταζ. }ινεται, τ6ρα, μιd

ετιστημη,

Kαid oυν6τεια. η σxεσηdνdμεσα σ1ην ετι. στflμη και στt\ν τραχτικη δP6ση. dν&μεσα στη θεοljlti καt oτην πρdξη' η δν6τητd τoυξ'

τρε-πiι.να γινει το κα.Θoδτiγηiικδ

aστ6ρι τoο

κ6μ-ματoζ τ;o τρoλεταρι6τσυ.

., ,Εξακoλoυθooμε. .Αν ετvαι &ληΘεια τωζ η η φ6oη' ιδ δν. δ δλικdξ X6σμoζ εtναι το πoωτj διδ6μενo, .ν6 i συνεiδηση, i oκ€ι,n εΙνriι τδ δευ1ερo διδ6μενo' rδ ταρ&γωγo' &ν εtν' &λ{-Θεια δτι δ ιjλιXδζ κ6oμoq εfναi μιd dντικειμε-νικη τραγματικoιητα. πoυ δπ6ρχει aνεξdρτητα

dτδ τη σlJνειδηση.r6)ν dνΘρ1οπλv, ενδ η συ-νει0ηση ειναι μιd dντανdκλσση αυEηξ τηξτραγ-ματιl(oτητσξ ιηζ αντιXειμενικnζ, τ6τε, ετv, ετ6. μενo τιiq=il ι]λικη ζω.η τηζ XoιVωνlαζ. τδ δν τηζ ιιo ειναι ιηζ), ε(ναι ιo πρδτo διδ6μενo.

εν6) η τνευματιΙ{η τηξ ζωi ετν;ι δε6τερo διδ6-μενo'" ταρd)ωγo. κι'dκoμα β}σινει τδξ η υ-_{Λι'(η ζωη 1ηζ κoιvωνιαζ ειναι μιd aν(ικειμενικη} τρα.γμα ι ικ6τη τα. πoυ ιπdρXει dνεξdρτηt; dπιj τη Θεληση ιoο.dνΘρd _{πoυ. ενω η iιviυματικ{} ζωη τηζ κoινωvιαζ εtναl dνταvaiλαoη .αJτ!i τηζ.dντικεψεvικηζ πραγματιx6τηιαg. μιd dνιd-νακΛασn τoυ oντoc. Kαιd oυνfπεια, πρtτFι ν, αναζηταμε την πη)η 1ηq.πν.ευμαιιληι _{ζωηs. |ηξ κoινδνιαq, την} καΙα)ω}η των κοιvωv.κrν ιδεων' τ6ν κoινωνι-κδ.ν Θεωριδν, τ6ν τoλιτικoν ιδεoλoγι6ν, τδν πoλιτικ;ν θεσμ6ν..d{ι μ6oαστlζ ιδιεξ τιq lδεεq, στιξr,εωριεζ. σιιs ιδεoλoγιεζ και στoδζΘεσμo6ξ. dλλd μtσα στιζ συνΘηκεξ τηξ δλιXηξ ζωiξ τηq l(oινωνιαξ' μεσα στo κoινωνικd δν, τoδ &ντα-νακλa αδτtξ τtξ ιδεεξ. Θεωριεζ' ιδεoλo)ιεξ κ,τ,ρ. . Λσιol συνεnεισ,εdν στιζ διdφoρεζ τερ(oδεζ τηq ιoτoριαξ τηζ κoινωνiαζ παραrηρει κανεiq διdφo-ρEζ κo.νω^νιt<.ζ ιδεεξ και Θεωρtεξ.ειdφoρεq1δεoio-γ|εζ και vεσμoυξ τοΛιτιXoυζ. ε6ν. κdrω aτd τδ καΘ.Ι'τnζ |ηζ οκλαβιaζ, βρισκoμε τετoιεζ ιδεεq ιαι υεωριεζ xoινωνικεζ, τε1oιεζ iδεoλo}ιεξ και

τ€τoιoυζ.Θεσμodζ τoλιτικoυq,.νδ στην τεριoδo τo04εoυδαρΙισμoο συναντo0μ€ &λλεζ; και στην τeριoδo τo0 κατιταλισμoο Ciλλεζ τdλι' αiτo δεν εξη)ειται aπδ τη.φισηΣ η dτo ,αδτEξ καΘ, εαυτ.qi τιζ ιδεεq, Θεωρiεξ' ιδεoλoyiεξ, dλλd dπδ τιq διdφoρεq συνΘηκεξ τηζ nλικηζ ζωηξ 1ηζ κoινωνιαξ.σιιζ διαφορετικtξ περιoδεζ τηζ

κoι-νωνικfrζ

εξ€λιξηζ.

. τδ δν 1ηζκoινων|αζ, oι συνΘηκεq τηζ ιλικηξ ζωηξ τηξ κοινωνιαζ, vd τι καθoριζει ιιq ιδ6εζ' τιξ Θεωριεξ' τιζ πoλιτικtq ιδεoλoγιε( κσι τoυζ τολιτικoυζ Θεσμoδξ τηξ κoινωvιαq,

Σχετικd μ,σδτ6' δ Mdρξ Eγραψε

Δiv εiναι | αυνεiδηοη τδν.iνJo;,,Uν nou ):ιr $oρiξει τi1v fπ6οτααl] τoυ;, ιtλλιi τδ ιiγτirgετo, i ,oιγωγιl.f τoυζ δπ6σταση εlγαι ποi ιαl}oρiξω τl1 ,οινεiδηol] τoι6. (KaΙt Marx: contribι1ιloΙι a

la critique de l,4conomie politiquE p. 5, λ1ar-ceΙ Giard, PaΙis Ι928. TΙaducιion revue et . Kατd συνετεια, γιd νιi( μην κdνει *ανειs λ&Θη στην πoλιτικη, γιd νd μijν dΦινεται ot δ-νειρα.κoυφια, τδ κ6μμα τor πρoλεταριaτoυ τPε. πει νd βασιζε| τilδρdoη τoυ, δχL,τιζ dφηρημ€-νεζ <&ρχξ τηξ &νΘP6πινηζ λoγικηζ,, dλλd τdνω στ ιq συγκε κριμ εν.εζ σιJνΘ _{η κεq τηζ δλιxηξ ζωηc 1ηξ} κoινωvιαξ' τoυ ειναι η dτoφασιστικη δijναμη τηq κoινωνικηξ εζελιξηζ. δχι στoυζ dξιεπσινoυξ π6-Θoυξ τδν <μεγdλΦν dνδρδν), &λλd στιζ τραγ-ματικεζ dv&γκεξ τηξ θξελιξηξ τηξ δλικηζ ζωηc

.H καταντια τ6ν oυτoπστδν, &κ6μα καl τδv πoτoυλιστδν, τδν dνdρxiκ6ν l<αι τδν σoσιαλE-ταναστατ6ν, εξηγετται, dν&μεσα στd &λλα, κl,

dτδ τδ,γεγoνδζ τoδ δtv dναyνΦριζανs τδv πρω-τσρχιt(o ρ6λo τδν συνΘηκd,v τηξ δλικηζ ζΦηζ,τηξ κoινωvιαξ σrηv εξ6λιξη τηqκoινωvιαξ. Πεφτoν-ταξ στδν iδ€αλισμ6' βαo1ζανε τt'1v πρα}τικ{1 τoυξ δρ&ση, δχι πdνω σrιξ dv&yκeq τηi εξ€λι: ξηξ τηζ δλικηζζωηC rηc κoινωνιαξ' &λλd, dνε-ζαρrητα Ιr'ενdνrια σιιξ dν&yκεξ σοτεξ, τdν.) σ. αιδε6δη τλdνα" και σl (πα) Χ6σμια σxεδια,, ασχετα μ. την πρα)ματικη ζωη τηξ κoιvωvιαξ.

Aυτo τoο κ6νει τη δδvαμη Χαι τi ζωvτdνια τoο μ αρξισμoο - λενιvισμoο ;τvαι τo δτι' στην τραχτικη τoυ δρ&σ.η. σrηρlζεται μi dκριβελ

:..l! gγdy*ζ τηζ εξελιξηξ

τηξ 6λιiηζ ζωiξ τηξ

κoιvωνιαq. χωριζ τori ν' dτoμακρ6νεται dπd τηv τραγμαrικΙi ζωi τffζ κoινωνiαc,/

. 1T "9.δ πο^υ

λεει δ-Mdρξ. '6oι6α9,

δδν

pγαινει πc:)ξ oι ιδ6εc και oι Θεωριεξ, oι κoιvωνι-|(εξ.-ol _{ιδεoλoγιεξ κα| ol Θεσμoι. oι πoλιτικoι.} oεν€χoιJνε σηuασια σιην κoινωνικ+ ζωη. π6ζ, αντιστρoφα' κ(αoτεq δdν ιι€ρ),o0νε τdνωστΙ\ν Xoινωνιλη δπ6σταση, τdνω oil1ν εξελιξη τaiν υΛικωrν.συνUηΧδν τηζ.κoινΦνικηq ζωηξ. /v €xρι oω μιλησ.αμε.μ0νo γιd τi;ν κα τ α γ ω y i1 τδν κoινωνιΧl, iδεδν και τ6ν κoινωνικδν Θελoι.iν. τδν πoλιτιΧ6)ν ιδεoλoγι6ν και τ6ν τoλι;ικ6ν Θεσμ6)v. _{μιλησαμε μ6νo }ια την €μΦdνιση} τoυζ, Eιπαμε πδξ.η πνευματιXii ζ"δ,.ηe *o.j νωνιαξ ε(ναι μιd dνταv&κλαση τrν συνΘηXrν τηs DλιΧη-q _{ζωηζ. ,Aλλd δ.τι dφoρa τη} σημα-σ ι α αδτlv τδv xoινωνικων lδεδv καt ,κoιvωνι-κ6ν Θ'εΦριδν, αtτ6ν τΦν τoλιτικδν tEεoλoγιδν

xαi τδν τ0λιτικ6ν θεσμrν. δ,τι &φoρα τδ ρ a λ o

τoυξ σ1ην ιστoρια, δ ιστoρικδc ιjλισμdζ Χ6Θε α^Λo ταρα τoν αρνι.ται. κι, aντιΘετα, δτo.

33-γραμμ1ζει τδ ρ6λo τoυζ' τΘ σημαντικδ και τη σημασια τoυξ τη μεγιστη στην κoινωνικτ] ζωη, στην ιστoρια τηζ κoινωνιαζ.

oι ιδ6εq και oι Θeωριεζ oι κoινωνιι(.ζ δια. φερoυνε.',rχει παλι.ξ ιδ6εs και 0εωριεξ' τoυ κaνανε τd Xρ6νια τoυξ και τoυ eξυπηρετooνε τd συμφεροντα τ6ν δυνdμεων τηξ κoινωνιαξ πoδ τεΘαινoυνε. .H oημαotα τolJξ ετναι τδ δτι φρε-νdρoυνε την .ξελιξη τηζ κoιvc)νιαξ, τiiν τρ6oδ6

τηξ. ,,Exει ιδεεξ και θεωριεζ καινoυρ}ιεξ,

τρω-τoiτρριc\6ξl πaδ Eξυπηρετoονε τd συμφ€ρoντα τον τρωτoτoριακrν δυvdμεων ιηζ κoινωνιαξ. .Fl σημασια τoυξ εlναι τd δτι εδκoλ6νoυνε την εξ6λιξη ιiζ κoινωνιαξ. την τρ6oδ6 τηs, Kι' αυrδ. πoδχει τl6τερη σημασια, ετιαι τδ δτι παιρνouν τβσo τεριoσ6τερη σημασια, δσo τιδ τιστd &ντανακλoδνε τιζ dναγκεξ τηζ εξtλιξηζ τηζ δλικηζ ζωηξ τηξ κoινωνtαζ.

oι καινoι1ρ)ιεζ

κοινωνικtζ

ιδεεξ και Θεωριεξ

Eεν τρoβdλλoυvε ταριi μ6νo ι'ταν η θξgλιξη τηζ δλικηζ ζωηζ τηζ κoινωνιαξ εχε| βdλει νεα κα. Θηκoντα μτPoστα στην Xoινωνια' ,Αλλd μιd και προβdλλoυνε, γ1νoνται δι]ναμηεξαιρετικηζ ση-μσσιαξ, τoδ εοκoλ0νει τηνiκτληρ.οση τδνν6ων καΘηκ6ντων, τoδ βdζει μτPoστd στην κoινωνια i ιξ.λιξη τηξ 6λικηξ ζωηξ τηξ κoινωνιαξ. Eυ-κoλi]νoυνε τiν πρ6oδo τηζ t(oινωνιαζ. K' ετναι αδτi τη στι)μη, dκριρδζ, τoδ εμφανιζεται δλη f1 oημαotα τoδ δργανωτικοδ, iπιστρατευτικoο t(αι μεταμoρφωτικo0 ρ6λoυ- τδν καινooPγιων ιEεδν και ΘεΦριδν, τΦν ν€ωv τoλιτικδν ιδεo-λoγιδν και Θεσμ6ν. Στην τραiματικδτητα' εdν ν€εζ ιδ6εξ καi θεωριεζ τρoΡ&λoυνε' τdει νd πετ,

dι(ριρδζ, πδζ ετναι aπαραiτητεξ

στr1ν

κoινωνια,

:33

για.i, διxωξ την δργανωτικη, την ετισ(ρdτευ. iικtl καi'ril μ;ταμoρΦωικη τoυζ iνξργεισ, η ι6oil τrν iπiταιriκον τρoβλημaτων πoδ φ6ρ-νεl μαζ; ιηc i iξEλιξη ιηζ δλικηζ ζωηq

1ηξκoι-,.νi"i εI'i"ι aδιvαιη, Πρoκαλoομενεξ

dπδ

ιa καivoιoνια κσθiκονια, τoυ βaζει μτρoστd

οτην κoινδνια η εξελιξη rηζ δλικηζ ζτ,)ηξ τηq κoιiωνiαq. ot Iιαινooργιεζ κoινωνικ.ζ iδθεξ και Θεωρiεξ χαραζoιν εVα δρ6μo. γινoν.αι Χληρo-"o,iο. i., λ"τiω, μαζδν' τoδ ιιc κιvηιoπoιoo. νε Xσi τιc δρ}ανdνoυν iν6ντια, στiξ nυναμειξ .n. *-,.,l"ξ πoυ τεθαινouvε. εδκoλδνoνταζ

,;,l;.a .ο" iρδτo (ηνdναrρoπη

ιογδυν&μεων

lυiοu "oυ φiενdρojν" rην dνdπτυξη τηξ

ιjλι-κηζ ζωηζ τηζ i(οινωνιαq,._{'lη,".i..,i."}

τρδπo εiιαι πoδ. πρoκαλoομε-νεζ dπδ τα .τιrαi1|ι(c (αθηκoντα ιηξ dξελιξηξ

ini οιικηc ζ.,rc' iη. κοι,ωu;αq,

ιηζ iξελιξηζ

itii κo."ωi,,nηq ι"οδ,ασ'lζ, oι lδεεc Λαι oi θεω-οlii' oι κo,νι.vικεq, oi θεσμoi, oι πoλιτικoι. ε-i,εoνοΟν. κατ6πι, οt iδιοι τ6νω στην κoινωνικη ι];6;Σσση' τ&νω οιην υλιKη ζωη τηζ κοινωνιαξ, δnuιoυoνδιταq rιζ dvα)καιεζ σι,νΘηκεq για τη

i.jδη .bu ιn.,"xr.κω" Ιιρoβλημdτων

τηq

δλικηξ

ζωflq τηq κoινωνiαc. γιd νd κavoυνε δυνα1η την κατoπινil τηζ iξελιξη,

.o }r'dρξ εττε σxετικα μ, σδτ6 :.

.}Ι lIJ"ι,Ι,( ,,,i"ε!,( δrjγ'ιμη iλιιit μιiiιc dγ.

,,.,".".' .t. ',,iξεq, rΚ. Marx: οe|ινres phι lo""p,iq.."i, Lriiiqιιe,le ιa phiΙosophie du droit de i.ιegi:, ι. t, ΙJ, q6, A, ι.ostes Paτis' Ιg27, Trrdιctioll Ιeνu€ et coτr'gee.,

Xατd συν6πεια, γιd vtiχει τη δυνατ6τπα νd iτιδo&σει τ6νω στιξ συνΘηxsq τηξ δλικηξ