SENTIMENTO GALEGUISTA

SENTIMENTO GALEGUISTA

Estela Jorge Tarrío

 _{Primeira franxa: 15-20 anos (ACTUALIDADE) 10}

 Segunda franxa: 40-50 anos (TRANSICIÓN) 10

 _{Terceira franxa: 70-80 anos (FRANQUISMO) 10}

 Vostede fala habitualmente en galego?

100%

Galego

100% Galego 100% _Galego

 “Falo galego sempre e son neofalante dende os catorce anos. Comecei a falar galego porque creo que, aínda que non o falei dende pequena (miña nai é canaria e co meu pai nunca tiven relación), é a miña

identidade e se nós mesmas non a reivindicamos, ninguén o vai facer por nós. Ademais, este cambio cadrou con que eu me mudara dun sitio no que se falaba moito o galego a Vigo, onde é moi raro que a xente nova o fale. Tamén coñecín moita xente que fala galego e tiven sempre como referentes a Sés, Guadi Galego, algúns escritores e

profes…” (Esther, 17)

 _{“Si, falo galego porque é a miña lingua materna, a lingua do meu país}

e a lingua na que penso. É un signo de identidade” (Sara, 20)

 “Si e non, polo meu traballo. Eu vivín en Canarias nove anos, pero a miña familia é de aquí e con eles si que falo sempre en galego” (Ana, 40)

 _{“Si, falo habitualmente en ghallegho. Porque me ghusta!”} (Esther, 72)

 “Eu tamén falo ghalegho, como di o outro, porque foi costumbre de toda a vida e, eu que sei, porque quero,

 No caso de telos, en que idioma educou ou educaría aos seus fillos? Por que? Cre que iso é relevante?

6; 60% 3; 30% 1; 10% Galego Galego e castelán Outros 6; 60% 3; 30% 1; 10% Galego Galego e castelán Outros 10; 100% Galego Galego e castelán Outros

10; 100% Relevante Non relevante 3; 30% 7; 70% Relevante Non relevante 5; 50% 5; 50% Relevante Non relevante

 _{“Gustaríame educar aos meus fillos de xeito bilingüe, aínda} que tamén dependería da parella, pero máis ben eu

enfocaríame no galego. Quero que teñan identidade galega, pero non que sexan “pechados”. É un xeito de conservar o idioma” (Xurxo, 18)

 _{“No hipotético caso de telos (risas), educaríaos na miña}

lingua, como é o natural e lóxico. Creo que é moi relevante, pois non caemos dun piñeiro, senón que somos de onde

somos e de quen somos” (Óscar, 20)

 “A verdade é que non sei, pero non só os educaría nun

único idioma porque penso que no futuro lles ha facer falta saber varios idiomas” (Antía, 16)

 _{“Educaríaos en galego e castelán xa que considero que as} dúas linguas deben ser coñecidas polas xeracións futuras” (Cristina, 19)

 “Se puidese ensinaríalles inglés polo tema de que é un idioma máis universal. Para min o ideal serían dous idiomas, pero cantos máis, mellor” (Ana, 40)

 “Educar, eduqueinos en ghallegho, pero despois tamén falaban o castellano cando lle paresía. Casi sería

importante saber os dous. O ghallegho cóllese máis fásil que o castellano. O que tá no pueblo xa ten o ghallegho metido desde pequeno” (Prudencia, 80 anos)

 Que opina dun galego que non fala galego?

 “Sen ánimo de ofender a ninguén, opino que non é galego de propio. É unha persoa colonizada, que chuchou cultura allea e renega da propia. Dende logo, non é culpa súa, é un problema social” (Óscar, 20)

 “Cada un ten liberdade para escoller o idioma que quere falar, pero penso que falar varios idiomas te enriquece

(aínda que o galego só se fale nunha determinada zona de España)” (Antía, 16)

 “Pois penso que se quere dar de categhoría!” (Adelina, 72 anos)

 _{Importaríalle que o galego desaparecese?}

10;

100% Si _100% 10; _Si

10;

 “Importaríame, porque desaparecería unha forma de ser, de vivir o mundo e unha cultura” (Óscar, 20)

 _{“Por suposto que me importa que o galego desapareza, é} perder riqueza lingüística, riqueza cultural... Que un pobo perda a súa lingua paréceme algo moi, moi triste. Creo que non valoramos o suficiente as linguas e todo o que estas

significan para a historia, xa sexa a do mundo ou a dun territorio pequeno. A lingua é a ferramenta máis

importante que temos, é a que nos deu a opción de

comunicarnos uns cos outros e, con iso, o feito de poder evolucionar, e creo que como tal merece que a valoremos e coidemos moito máis do que estamos a facer” (Sara, 19)

 “Si, importaríame moito porque penso que é unha lingua moi fermosa coa que moitos se senten identificados, e despois de tantos séculos loitando para que non

desapareza, se agora chegase a desaparecer sería traballo en balde” (Cristina, 19)

 “Home, claro que non quero que desapareza, porque é o idioma da nosa terra” (Jorge, 43)

 _{“Eu quero que sigha o ghallegho porque somos ghalleghos} e queremos seghir sendo ghalleghos” (Prudencia, 80)

 _{Deberíaselle dar prioridade ao galego por riba do castelán} na nosa Comunidade? 8; 89% 1; 11% Galego Castelán Igualdade 3; 30% 7; 70% Galego Castelán Igualdade 9; 90% 1; 10% Galego Castelán Igualdade

 “Si, primeiro estamos en Galiza e despois, en España” (Xurxo, 18)

 _{“Por suposto. Se na Galiza non usamos o galego con}

normalidade e priorizamos o castelán, pois teremos que irnos preparando para cambiar o nome a Castilla del

Noroeste” (Óscar, 20)

 “Non prioridade como tal se non, quizais, recoñecemento e valía. Prioridade no sentido de que os propios galegos

coñezamos e valoremos o noso idioma. Non de que se nos venda a moto de que o galego non serve e todo iso, senón que se fomente o “amor por el”. Necesitamos que se lle dea prioridade nese sentido se non queremos que desapareza” (Sara, 19)

 _{“Ao ser unha comunidade bilingüe deben ter as dúas a} mesma importancia, pero eu penso que a prioridade suprema é a que lle dea cada individuo no seu día a día. Creo que non todos os que habitan en Galicia teñen a obriga de saber as dúas, teñen as dúas e poden usalas ou non. De todos xeitos, se non defendemos o galego os

 _{Viviu nalgún momento represión no ámbito social e/ou}

escolar por falar galego?

5; 50% 5; 50% Si Non 10; 100% Si Non 8; 80% 2; 20% Si Non

 _{“Si, é difícil non vivilo. No ámbito escolar tiven profesores}

castelanfalantes que me facían os exames en castelán e me

recriminaban que respondese en galego cando eu estaba no meu dereito. Socialmente… Pois burlas polo sotaque, por dicir

palabras nas que na zona se soe usar máis ben un castelanismo… E, bueno, coñezo a unha rapaza á que lle pasou o típico de

chegar a unha entrevista de traballo e que lle digan algo así como que non a querían, que era unha maleducada porque falaba galego” (Óscar, 20)

 _{“Eu mesma non experimentei nada (de momento), aínda que}

quizais teña que ver con que antes cambiaba de idioma ao falar con xente que falaba en castelán. Pero si coñezo compañeiras que sufriron rexeitamento por parte dalgunha xente

simplemente polo feito de falar galego, o que me parece moi penoso... Ou máis ben, paréceme algo moi triste” (Sara, 19)

 _{“Pois si, bastantes, sobre todo no instituto, xa que a metade das}

materias, aínda que as haxa que impartir en galego, as teño que dar en español. E tamén teño compañeiros da miña idade que me din que se non lles falo en español, non me falan…” (Esther, 17)

 _{“Si, é algo que se ve en situacións cotiás como ir ao médico ou a}

unha tenda e ver que che poñen mala cara por falar en galego, que a xente adoita mudar a lingua nestas situacións por presión social” (Sara, 20)

 “Lembro que un día, estando na unitaria (tería uns catro anos), viñeran meus avós e os pais de compañeiros meus mentres

xogabamos no patio. Eu coas miñas amigas sempre falaba galego e, nun momento, miña avoa faloume e eu respondínlle en galego e púxose histérica berrando: ‘A mí no me hables en gallego!!!’’, pois eu sempre lle falaba en castelán, aínda que ela no seu día a día sempre falaba o galego…” (Natividad, 17)

 _{Pensa que o rural se está despoboando? A que cre que se} debe? 10; 100% Si Non 10; 100% Si Non 6; 60% 4; 40% Si Non

 _{“(Resopla) Si, por desgraza creo que si, e dáme pena en} verdade. Diría que é máis ben algo ligado ao cambio da

sociedade e da economía. Agora o sector máis importante é o terciario (sector servizos), o cal se desenvolve na súa gran maioría en núcleos urbanos, a diferenza de antes onde o sector máis importante na Galiza sempre fora o primario. O que provoca este cambio é que a xente marche do rural e decida ir vivir ás cidades porque realmente non atopa

futuro na dedicación á terra como era antaño. Somos unha terra mariñeira, gandeira, e a agricultura destaca polos bos produtos que temos. Hai que aproveitalo, non digo que

rexeitemos pertencer ao sector terciario, que trae moitos avances, pero podemos seguir vivindo dese primario e non por iso "somos menos", nin Galiza é un sitio atrasado con respecto ao resto da Península. Recursos temos dabondo!” (Sara, 19)

 “Obviamente que o rural se está despoboando, estámolo vendo, as aldeas están quedando sen habitantes.

Principalmente débese a que non hai tanta oferta de traballo como nas cidades, nin tantas facilidades

(tecnolóxicas, sobre todo) para o día a día. Por exemplo, hoxe en día todo o mundo precisa acceso á net, e no rural a conexión adoita ser moi pobre e xa non resulta cómodo. Incluso pode ser tamén un problema o feito de que non haxa liñas de autobuses nas aldeas para ir estudar” (Antía, 16)

 “Non, cada vez hai máis xente que quere vivir no rural” (Jorge, 43)

 _{Sabe que hai xente que considera Galicia unha nación e}

quere independizarse de España? Cre que é correcto?

5; 56% 3; 33% 1; 11% Sabe, correcto, identificado Sabe, correcto, non identificado Sabe, non correcto 1; 10% 9; 90% Sabe, correcto, identificado Sabe, correcto, non identificado Sabe, non correcto 1; 10% 9; 90% Sabe, correcto, identificado Sabe, correcto, non identificado Sabe, non correcto

 A vostede gústalle formar parte de España? 3; 30% 6; 60% 1; 10% Si Non Indiferente _{8; 80%} 2; 20% _Si Non Indiferente 9; 90% 1; 10% Si Non Indiferente

 Considera que o Goberno galego actual desatende o noso idoma? Cre que está relacionado con ser de dereitas ou de esquerdas? 9; 90% 1; 10% Desatende Non desatende Non sabe 2; 20% 8; 80% Desatende Non desatende Non sabe 2; 20% 6; 60% 2; 20% Desatende Non desatende Non sabe

7; 70% 3; 30% Relacionado Non relacionado Non sabe 3; 30% 7; 70% Relacionado Non relacionado Non sabe 4; 40% 4; 40% 2; 20% Relacionado Non relacionado Non sabe

 “Bastante, incluso algún político non o sabe falar ben; moitos falan en castelán e é este o idioma que priorizan, non valoran tanto o galego. Pois si, as dereitas fan o

primeiro e os de esquerdas falan máis o galego, aínda que sempre hai excepcións en ambos casos” (Xurxo, 18)

 “A verdade é que un pouco si… O presidente de Galicia

adoita falar moitas veces en castelán e non me parece moi ben porque, por exemplo, os de Catalunya falan sempre o catalán. Ten que ver, si, cada un defende unha ideoloxía

distinta que se ve perfectamente reflectida en casos coma o de Feijóo” (Antía, 16)

 A ver, si o desatende, e digo eu que está relacionado porque non entendo como tendo presidentes nacidos en Galiza, tanto na comunidade coma en España e do mesmo partido, non fagan nada. Eu que sei, o Feijóo este…” (Manuel, 17)“

 _{“Penso que non. Moitas das iniciativas e actividades se} realizan en galego, feito que o promove” (Cristina, 19)  _{“Non se ocupan do noso idioma porque están atentos a}

outras cousas (roubar). Pode ser que estea relacionado coa política; os de esquerdas son máis galeguistas, pero hai de todo” (Tamara, 46)

 _{Que pensa vostede que ocorrería se Galicia se}

independizase de España?

 _{“Como dixen antes, basicamente, que teriamos problemas} económicos, pero tamén sociais, nunca todo o mundo

estaría de acordo, e tamén podería haber conflitos entre España e Galiza…” (Xurxo, 18)

 _{“Pois penso que nos levaría ao desastre” (Cristina, 19)}

 _{“Todo depende do xeito no que se acade esa independencia:} non é o mesmo unha independencia de esquerda que de

dereitas, se esta é consensuada co resto do Estado ou non, se implica a permanencia ou a saída da UE...” (Sara, 20)

 _{Tivo vostede algún familiar ou coñecido que fora reprimido}

politicamente polo feito de ser galeguista?

9; 90% 1; 10% Non Si 9; 90% Non Si 10; 100% Non Si

 _{Cre que Galicia mudou ou está mudando para ben ou para mal?}

Perdéronse, ou estánse a perder, elementos importantes da nosa cultura? Poderánse recuperar?

 _{“En teoría, para min, cara ao ben, avanzamos pero ao mesmo}

tempo perdemos cousas moi nosas como o rural, agora o urbano predomina, o rural desaparece, a xente non se cría no campo e aínda que esteas nunha aldea estás urbanizado con todo o que hai na túa casa (a tecnoloxía). O índice de galegofalantes

redúcese. Penso que non, que é tarde, non se pode volver atrás no tempo” (Xurxo, 18)

 _{“(Resopla) Cústame dicilo, pero creo que para mal, porque se}

está a perder a nosa lingua, xa que agora os meniños non a falan entre eles e iso vén a indicar que a lingua está morrendo. Si,

 _{“Se o miras dende o punto de vista das tradicións, está} mudando para mal, estánse perdendo moitas. Antes, xuntábanse todos os veciños para axudárense uns aos

outros, agora cada familia é máis independente, e tamén se pode deber ao despoboamento das aldeas. Si, hai cousas

que se facían antes que aínda perduran nalgúns sitios, ou as típicas feiras… Penso que se poderían recuperar” (Antía, 16)  _{“Para mal, porque se perderon moitos costumes. Respecto}

ao de recuperalas, penso que depende do esforzo que se poña en facelo” (Isabel, 41)

 “Todo cambia; cambia a xente, os costumes… Pero sempre para ben. Aínda que isto pase, a identidade galega non se perde” (Lorena, 43)

 _{Pensa que os rapaces en xeral senten vergoña da nosa} cultura? 7; 70% 3; 30% Si Non Algúns 1; 10% 6; 60% 3; 30% Si Non Algúns 9; 90% 1; 10% Si Non Algúns

 _{“Si, sempre lles parecen “paletos” os que sexan labregos}

e/ou traballen e vivan no campo, moitos españois fan burla diso. Pode ser que sexa influencia dos adultos que pensen así, a mentalidade da persoa mesma ou a castelanización. Normalizar o galego é boa idea, facerlles ver que iso te

identifica” (Xurxo, 18)

 _{“Si. Senten vergoña porque os prexuízos seguen a existir e} na maioría dos casos ninguén lles ensinou o contrario, e normalmente débese todo ao descoñecemento” (Sara, 20)  “Na aldea non tanto, pero na cidade, os rapaces poden

pensar que os consideran "paletos de pueblo" por falar galego. Supoño que será debido á educación que reciben por parte de seus pais ou das escolas. A solución sería facer actividades en galego” (Silvia, 44)

 _{Vostede que cre que caracteriza a un galego?}

 “Os costumes, a cultura (destacando a gastronomía) e claro, o idioma. Ademais, os galegos temos unha forma de ser que por exemplo os andaluces non teñen, velaí temos o exemplo dos

Gemeliers que non saben entender a nosa retranca… (Xurxo, 18)  _{“A asimilación e interiorización da nosa cultura e costumes”}

(Óscar, 20)

 _{“Pois… Sentirte galego!” (Esther, 17)}

 “Creo que ese sentimento cara á terra que temos todas as que somos de aquí. O apego que lle teñen as galegas á terriña, pouca xente máis o ten cara ao sitio de onde é” (Sara, 19)

 _{“É unha pregunta moi complicada xa que estou en contra de} calquera tipo de esencialismo. Non somos galegas porque cumplamos determinados requisitos como comer pulpo e beber licor café, somos galegas porque temos consciencia de selo e porque nos fomos construíndo como tal. Porque defendemos a nosa terra e a nosa liberdade como pobo” (Sara, 20)

 _{“Ser diferentes. Eu por estar tempo en Canarias vino dende} fóra. Ten cousas boas e malas. Penso que somos moi do

noso círculo, anticuados, reservados, antipáticos, o típico de responder con outra pregunta... E, persoalmente, eu tiña

máis confianza con algún galego que vivía alá en Canarias que cun de aquí. Somos unha raza especial” (Ana, 40)

 _{O feito de ser labrego ou mariñeiro sempre creou un forte}

vínculo coa terra… Agora que iso xa non é tan habitual coma antes, que factor nos pode vincular á terra de tal xeito?

 _{“Non hai que ser labrego, iso non é relevante. Comer herba} tamén te vincula á terra, (riso)!” (Xurxo, 18)

 “Eu creo que é algo que vén de atrás, que non o podemos mirar de xeito que só xulguemos o momento actual onde xa non se traballa tanto coa terra. Ese sentimento estivo

sempre presente e é algo que se estende ata aos nosos días a través das xeracións pasadas, xa sexa polos avós ou polos

tíos, a familia en xeral, vamos. Unha galega quérelle a Galiza coma se fose súa nai, porque a terra é a terra, é algo que

temos moi dentro de nós. Pero non se pode negar que, evidentemente, está moi influenciado por ese pasado tan ligado á terra que temos” (Sara, 19)

 _{“Temos morriña, que é algo especial. Para nós, os galegos,} Galicia é a mellor. O anuncio do Gadis descríbeo á

perfección. É que cando estás fóra de Galicia sentes outras cousas... Alá, en Tenerife, un día escoitei unha gaita e case me boto a chorar” (Ana, 40)

 Falando da nosa cultura…Cambiou moito? Que elementos destacaría desta? Hai algún máis importante?

 _{“Como todo nesta vida, penso que si que cambiou a cultura en}

xeral ao longo dos anos, de igual maneira que foi cambiando a sociedade, mais creo que a cultura popular non o fixo, porque esta “cultura tradicional” (que, como xa ben di a palabra) é a

mesma, segue a tradición de toda a vida. Destacaría as romarías e as festas propias de cada aldea da Galiza que se celebran

dende hai moitos anos; costumes coma o de facer a nosa famosa queimada ou tamén a música tradicional galega e o baile

galego. Se falamos de relevancia, posiblemente esta recaia nas dúas últimas que menciono, a música e o baile galego, porque é algo moi representativo da nosa terra, sen dúbida algunha”

 _{“Eu creo que si que cambiou moito, sobre todo en festas,} aínda que en todo practicamente. Eu vexo moito cambio por exemplo na música, que é do que máis enteirada estou, pois a música se inventou en todas as culturas para facer máis divertido o traballo… E, agora, utilízase para festas, basicamente. Tamén destaco a matanza do porco: na casa dalgunhas amigas facíase ata hai ben pouco, mais a medida que os avós se fan maiores, xa non poden ter animais, e os adultos tampouco xa que non teñen tempo” (Esther, 17)

 “Precisamente, a cultura galega penso que non cambiou, xa

que moitas tradición, festas, etc que se facían antano

seguen existindo nos nosos tempos, grazas a que se foron transmitindo de pais a fillos” (Cristina, 19)

 _{“Si, moitos costumes de romarías, música, danzas de antes,} costumes de labranza... Non sei, destacaría a música”

(Isabel, 42)

 “Eu o que digho é que non se relaciona a xente como

antighuamente. Nin a mosedá fala unha ca outra…” (José, 76)

 “Escoita, antes ibamos todos á misa, tiñas un rapás e

levabas o rapás… E conosías a todos os da parroquia” (Elvira, 75)

 _{Coñece a música tradicional galega? Gústalle? Considera}

que se lle dá importancia e bo trato? Podería ter algunha consecuencia a súa desaparición?

8; 80% 2; 20%

Si, gústalle Si, non lle gusta Si, máis ou menos Non a coñece 6; 60% 3; 30% 1; 10% Si, gústalle Si, non lle gusta Si, máis ou menos Non a coñece 9; 90% 1; 10% _{Si, gústalle}

Si, non lle gusta

Si, máis ou menos

6; 60% 4; 40% Dáselle importancia Non se lle dá 7; 70% 3; 30% Dáselle importancia Non se lle dá 5; 50% 5; 50% Dáselle importancia Non se lle dá

9; 90% 1; 10% Tería consecuencias Non tería 7; 70% 3; 30% Tería consecuencias Non tería 9; 90% 1; 10% Tería consecuencias Non tería

 Na súa familia fanse celebracións típicas galegas, coma as de antes? Sabe de alguén que estea vinculado ao baile ou canto tradicional galego? 8; 80% 2; 20% Si Non 6; 60% 4; 40% Si Non 9; 90% 1; 10% Si Non

10; 100% Si Non 7; 70% 3; 30% _Si Non 3; 30% 7; 70% Si Non

8; 80% 2; 20% Orgullosos e galeguistas Orgullosos pero non galeguistas 5; 50% 5; 50% Orgullosos e galeguistas Orgullosos pero non galeguistas 1; 10% 9; 90% Orgullosos e galeguistas Orgullosos pero non galeguistas

 “Claro que si. O termo para min sobra, pode levar ao

extremismo. Ademais, xa hai xente para iso, xente que se centra niso, non temos por que selo todos. Eu diría que nun 40%, máis ou menos. O límite é querer tan só o galego e rexeitar o

bilingüismo” (Xurxo, 18)

 _{“Sen dúbida algunha, cando alguén ten un tesouro coma o que}

temos todas as galegas e galegos, o máis lóxico, para min polo menos, é estar orgullosas del e defendelo. Considero que non sobra nin o galeguismo como idea, nin como termo, sobre todo neste tempo no que a nosa cultura agoniza. Todo ten o seu

límite, e para min o do galeguismo chegaría cando fose unha ideoloxía, un movemento, que cortase as liberdades dos demais (que, sinceramente, dubido moito que chegase a pasar). Ese si é un límite que non se debería cruzar xamais” (Sara, 19)

 _{“En canto ao primeiro, por suposto. En canto ao segundo,} tamén, é un orgullo pertencer a Galiza. Non sobra o termo, debemos telo. Iso xa depende do que sinta cada un, un

pódese sentir máis galeguista e outro menos, liberdade de expresión, non creo que teña límite” (Manuel, 17)

 _{“Si, claro, cada un o seu. Galeguista de corazón. Pataca} galega!” (Lorena, 43)

 “Si, pero o termo sobra, non é algo que me represente” (Vanesa, 46)

 _{“Home, os ghalleghos debemos tar orghullosos! Pero o do} ghalleghismo ese é cousa dos do Bloque…” (Pedro, 79)

 A xente da nosa xeración (15-20) está ben informada en

canto á política e sociedade actuais, teñen ganas de mudar as cousas e de defender o idioma e a cultura galega.

 _{Algunha xente descoñece moitos dos aspectos da política e} sociedade actuais, sobre todo os da segunda franxa (40-50).  Nalgunhas respostas, foron máis acertados os maiores

(70-80) ca os adultos (40-50).

 _{Cada persoa é libre de pensar o que queira e nós}

quedámonos co feito de que todos os enquisados falen o galego e teñan ganas de preservar o idioma.