PAISAXE E SUSTENTABILIDAE
1º ESO
CENTRO EDUCATIVO GALÉN
MAPA EMOCIONAL DAS
PAISAXES DE LUGO
INDICE
As paisaxes na literatura galega ……… 3
As nosas paisaxes sentidas ……… 16
Mapa emocional das paisaxes de Lugo ……… 31
AS PAISAXES NA
LITERATURA GALEGA
Recompilación realizada polo
alumnado
de 1º ESO do
INTRODUCIÓN
Son moitos os autores que reflicten a emoción da paisaxe galega na súa obra. A continuación, unhas palabras de Uxío Novoneyra sobre o tema:
“Sempre se di que a natureza ten un valor transcendente na vida das persoas, porque igual que a auga pinga, a pinga vai dando forma á pedra. O medio
xeográfico onde nacemos inflúe e moldea a nosa personalidade.”
AUTOR: Antonio Noriega Varela OBRA: “D’o Ermo”
¿e de vrau?, ¡quixera o rey d’ españa,
pr’ o seu regalo, auga d’ as fontes que calo, sombra d’ as pravias, qu’ eu sei!
……….
AUTOR: Antonio Noriega Varela OBRA: “Tenuis pluvia”
Fastuoso carballo,
â sombra tua Bailaron as brañegas tod’ o día, Mais o día expiróu…,
asoma a lua…
Queira o lunar facernos compañía.
AUTOR: Xosé Luís Väzquez-Iglesias. POEMA: Sen nome
LIBRO: Costa da morte, paisaxe viva. PÁXINA: 129
Sinto a calor dos fríos penedos
mentres escoito a pandeirada das ondas e os rochedos. Camiño paseniño por a beiramar, lambiscando a dozura dos salgados bicos da brisa. ………
AUTOR/A: Rosalía de Castro POEMA: “Pasa, río, pasa, río”.
LIBRO:Cantares gallegos. PÁXINA: 123
Pasa, río, pasa, río co teu maino rebulir; pasa, pasa antre as froliñas
color de ouro e de marfil, a quen cos teus doces labios
tan doces cousas lle dis… Pasa, pasa caladiño co teu manso rebulir, camiño do mar salado,
camiño do mar sin fin; e leva estas lagrimiñas, si has de chegar por alí, pretiño dos meus amores,
pretiño do meu vivir.
OBRA: “Cen poemas do río Eume” AUTOR: César Antonio Molina.
Zunido húmido do vento
Rozamento da chuvia sobre as follas dos carballos Murmurio dun regato
Arrolo dunha lontra en cío. Berro dun lagarteiro
Mansedume dunha vaca marela pacendo. Feixes de luz perforando a follaxe
Goteo do callo nos sacos de xute Xabarís forzando tesouros.
Silencio nos calvarios. A poesía faise nas fragas.
………
AUTOR: Eduardo Pondal
POEMA: “OS PINOS” (Himno Galego)
Que din os rumorosos na costa verdecente,
ao raio transparente do prácido luar? Que din as altas copas de escuro arume arpado
co seu ben compasado monótono fungar? Do teu verdor cinguido
e de benignos astros, confín dos verdes castros
e valeroso chan.
AUTORA: Rosalía de Castro OBRA: ” Cantares gallegos”
LIBRO: Escolma poética de Rosalía de Castro. Edicións do Cumio.
Lugar máis hermoso non houbo na terra que aquel que eu miraba,
que aquel que me dera. Lugar máis hermoso no mundo n’hachara que aquel de Galicia,
¡Galicia encantada! Galicia frorida, cal ela ningunha, de froles cuberta, cuberta de espumas, de espumas que o mare
con perlas gomita, de froles que nacen
ó pé das fontiñas. De valles tan fondos, tan verdes, tan frescos, que as penas se calman
nomáis que con velos; que os ánxeles neles dormidos se quedan, xa en forma de pombas,
xa en forma de niebras.
AUTOR: Xosé María Díaz Castro POEMA: “Poesía á herba pequerrechiña”
LIBRO: Nimbos
Herba perquerrechiña que con medo sorrís ó sol que vai nacendo
e morrendo sen ti, ¿ por que de ser pequena
te me avergonzas ti? ¡O universo sería máis pequeno sen ti!
………
AUTOR: Manuel María POEMA: “O meu barco” OBRA: Os soños na gaiola.
Teño un barco de xoguete e nel me quero embarcar. Polos mares dos meus soños,
quen me verá navegar! Navegarei por mil ríos, sete mares hei cruzar. No meu barco de xoguete
cansarei de viaxar…!
AUTOR: Celso Emilio Ferreiro POEMA: “O meu val”.
LIBRO: 50 Anos de poesía” – 1º Tomo , páxina: 116.
Meu lagasio val de Celanova que o meu tempo de neno alomiñache con sombras de outros paxaros, con ventos
cantando polos bosques de amieiros. As mazairas en frol,
os acebos i os pinos que te arrolan, apreixanche a cintura tan galana,
tan cinguida de ríos namorados, meu rumoroso val dos pitorreises, das calandrias, das rolas, das papuxas
polo serán arriba.
Nun solpor de lonxanos hourizontes.
AUTOR: Álvaro Cunqueiro. POEMA: “Xa foi a terra”.
Xa foi a terra, xa non é. Ou mellor dito, foise a terra, quizaves polo áer, quizaves pola mar.
—Nuben e illa deberían ter a mesma definición nas xeografías. Xa foi a terra. Dende onde vivo prisoeiro
non podo dar testimoño de que haxa arbres, pasteiros, ríos, montes, o deserto de Arabia, i aquela chaira
lamagosa, onde nun outeiro estaba o pobo en que nascín, e de onde ollaba coma o Adigio iba pro mar.
Cemento e cemento, ferro e ferro. Soio. Pro, e cando voa unha anduriña i eu sei que é abril,
ou cando chove, ou cando neva, podería eu decir que non hai terra, que xa foi,
que é cousa de historia, dende a fiteira da celda de cemento na que vivo?
AUTOR: Bernardino Graña.
POEMA: “Poema do home que quixo vivir”.
O vento díxome cousas Que non atopo nos libros. Resoaba a súa voz no mundo
igual que un soño perdido. E o mar buscaba unha aperta,
Buscaba un peito ou un niño, E non atopaba nada Senón penedos espidos.
Recordo que era Nadal E eu bebía moito viño. Estabamos todos xuntos, Os anxos meus, os amigos …
O vento e o mar berraban Coma cans adoecidos. E nós calados, fumando,
Bebendo, mirando fixos, Por se chegaba algún día
Un forasteiro ou escrito Que nos dixese que existe
Máis alá de todo un brillo, Un sol que non ten solpores,
Nin vacas tristes, nin grilos.
No meu silencio metidos, Querendo que nos chegara Algo estraño, de outro signo Que nos sacara cal gando
E nos mostrar o camiño Para pacer herba nova E choutar noutros eixidos.
………
AUTOR: MANUEL MARÍA
OBRA: O MIÑO, CANLE DE LUZ E NÉBOA POEMA: BIOGRAFÍA DO MIÑO
O deus Minius, nas orixes do tempo, percurou, con teimuda paixón, o lugar máis fermoso do universo:
non atopou nada que puidera compararse, nin de lonxe, con Galiza.
Despois de contemplala longamente namorouse dela para sempre … … Existe un Miño poderoso e terrestre.
Mais a intuición e o sentimento estannos a dicir moi claramente que o Camiño de Santiago ou Vía Láctea
é o Miño celeste: un río de luz
……….
AUTOR: Manuel María.
POEMA: “Égloga para que floreza unha mimosa”.
Agardamos, con impaciencia e tremor, a túa chegada para embebedarnos
co teu recendo escandaloso e para encher os nosos ollos coas túas puras chamas poderosas que incendian a un mundo de alegría.
Ti desfás as atoutiñantes brétemas e chamas polo azul, mimosa amiga.
“Se a paisaxe galega non fora como é, a fala galega non sería
asina. Tampouco o sería a música do noso pobo. A paisaxe é
unha “efusión” que se mete na ialma, sin saber cómo nin por
qué. Iste sentimento é unha gracia da nosa sensibilidade. Cuase
sempre menancónico. A contemplación do solpor non ten precio.
Sin iste sentimento da paisaxe nós non seríamos nós”.
AS NOSAS PAISAXES
SENTIDAS
Desde o alto da muralla
vexo xente pasar
espazo transformado
persoas cun pasado
sempre imos recordar.
Álvaro Rodríguez
Un sol brillante, enriba da muralla
a mosqueira, unha sombra abraiante
Miguel Real
Un sol brilante, enriba da muralla
a mosqueira, unha sombra abraiante
Miguel Real
Paisaxe verde,
Susurros do río,
Tranquilidade e vida,
Río Rato, río amigo.
Carme Lodos
Día escuro,
xente paseando en Lugo.
Praza mollada,
xente desgustada,
praza mollada,
tristeza non desexada.
Anaïs Zin
O magnolio deixa
florecer ás súas
magnolias, mentres o
tempo pasa.
Beatriz Torrón
O río móvese debaixo da ponte.
Os coches pasan co ruído da corrente,
carreiros vellos que rexuvenecen a auga
aí está o río
Kevin Rodríguez
Unha imaxe de persoas
andando alegres pola rúa,
contando a súa vida
que é alegre coma a túa.
A area tan abundante
lémbrame tantas veces que caín;
o ceo escuro lémbrame a morriña que teño
porque chova por fin.
É tan desesperante
que non haxa xente abundante …
Cores grises, vermellas e negras
no ceo, nas árbores, nas pedras.
Miras atrás, miras ao verán
acórdaste de todo
acórdaste da xente que non está
non sei como pasa
pero pasa dalgún modo.
A min transmíteme soidade
pero pasa co tempo
o tempo todo o cura
incluso a amargura.
un lugar tranquilo ou aburrido? Este lugar é seguro, protexido polo noso gran xigante lugués que desde tempos inmemoriais garda a nosa praza. A nosa praza, praza segura, tranquila e xoguetona coa xente transcorrendo por ela, nenos, nenas e maiores fan que a nosa praza sexa feliz. Hoxe témola e debemos de gozala pero tal vez mañá xa non. Pero, pase o que pase, nunca deixará de estar gardada polas vidas que por alí pasaron, castrexos, romanos e medievais puxeron a súa vida, facendo que a nosa praza fose tan segura como é hoxe. Martina Babío
Un fermoso río,
un reflexo,
unhas nubes,
un desexo.
Seres vivos,
sen humanos,
só o meu río,
admirado.
Iris González
Río Miño,
fas que a través
do teu percorrido
a xente mire para
os lados e vexa
natureza e auga.
Jorge Mosquera
Situado no mirador
mirando ao redor
unha suave brisa
refresca a miña cara .
Bastantes árbores grandes
todas son impresionantes
os seus olores e as súas cores
Cian Díaz
Ponte vella,
andantes da ponte,
por riba do río Miño,
vixía do tempo.
Laura Tato
Camiñando amodo ata o mar.
Juan Rodríguez
Grandes columnas, mofo crecente
natureza apuntando a oriente
as vellas vías do tren están oxidadas
vén o tren e déixaas cheas de bágoas
Julio Darriba
Chan mollado, tristeza no meu corazón ao mirar ao redor ,
a histórica pedra gravada ilumina o meu ánimo.
Nicolás Lombardero
Chuvia que cae sobre a muralla.
Catedral, presenza infinita
casas decadentes
xente apagada
camiñando pola muralla
con chuvia deprimente.
Sandra Cillero
A ponte colgante
voa sobre o río
voa a voo rasante
sen deixar pasar nin pío
De cables e metal
feito está,
e o seu nome
é moi orixinal
por debaixo a verás
se en piragua ou nadando vas
e nese mesmo instante
moita seguridade sentirás.
Seguridades esaxerada
ti terás,
seguridade tanta
que non poderás máis
Pode que o metal
pareza artificial
pero coa posición desde arriba
boas vistas terás.
Mario Rodríguez Estévez
Porta que se abre,
muralla fortificada,
camiño da xente.
Miguel Vázquez
Comeza a chuvia de follas
no parque Rosalía de Castro.
Vanesa López
Morriña
porque é a miña terra,
mire onde mire
sempre estará ese lugar
chamado Lugo.
Manuel Durán
Tristeza e soidade,
rúa solitaria,
sen ver a ninguén,
casas solitarias
rúas solitarias,
ninguén na rúa,
soidade tan grande
na vella rúa.
É tranquilidade. Se pechas os ollos ves as árbores
movéndose lixeiramente co vento,
a auga movéndose polo río, o sol quentándome a
cara deitado mirando ás nubes.
Gabriel Chousa
O punto máis abstracto da Praza de Santo Domingo.
Aguia que vixías polo día e no medio da noite.
Luís Lombó
111111111111111111
