Osho - Επίγνωση

' p j

r ,

■ j

-7 %

Ο Σ ΙΟ Δ ΙΔ Α Ξ Ε φ ιλ ο σ ο φ ία στο Π ανεπιστήμιο τής Τ ζα μπ α λπ ο ύ ρ πριν α ρ χ ίσ ε ι να μ ιλ ά ε ι στο π λα τύ κ ο ιν ό . Τα λ ό γ ια τ ο υ π ρ ο κ α λ ο ύ ν τ ο ν αναγνώστη να εξετάσει και να ελευθερωθεί από τους περιορισμούς, τα σ υστήματα π εποι­ θ ή σ εω ν κα τις προκατα λήψ εις, οι οποίες π εριο ρίζο υ ν τη ν ικα νό τη τα να β ιώ σ ει τη ζω ή με όλα της τα π λο ύ τη . Π ερισ σ ότερ ο α π ό μ ία δ εκα ετία μετά το θάνατό του, το 1990, η επιρροή των δ ιδα­ σ κ α λ ιώ ν του συνεχίζει να αναπτύσσεται, αγγίζοντας ανθρώ πους -κάθε ηλικία ς και κάθε κοινω νικής ομάδας από κάθε σχεδόν χώρα τού κό σ μ ο υ - οι οποίοι θ έλουν να βι- ώ σ ο υ ν την εμ π ειρ ία τού δ ια λο γισ μ ο ύ και τής εσωτερικής μεταμόρφ ω σης. Ένας από τους διασημότερους και προκλη­ τικότερους πνευματικούς δασκάλους τού Εικοστού α ιώ να , ο'Ο σσο έχει περιγράφει από τους Sunday Tim es τού Λ ονδίνου ως «έναςαπό τουςχίλιους δημιουργούς τού εικοστού αιώνα,» και α π ό τον Α μ ε ρ ικ α ν ό σ υγγγρα- φ έα Τ ο μ Ρ ό μ π ινς ως «ο πιο επικίνδυνος άν- (Ι/ιαίποςαπότηνεποχήτούΙησούΧριοτού,» ενώ η ίφ η μ ε ρ ίδ α S unday M id -D a y τής Ινδίας ως έ ν α ν «από τους δέκα ανθρώπους, που μαζί

ΑΛΛΑ ΒΙΒΛΙΑ TOY OSHO

• Η ΚΡΥΜΜΕΝΗ ΑΡΜΟΝΙΑ [

Ηράκλειτος]

• Η ΑΕΝΑΟΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ [Ποδάρας]

• ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΖΕΝ [Διονύσιος

Αρεοπαγίτης]

• Η ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΤΗΣ ΣΙΩΠΗΣ [Τεχνικές Διαλογισμού]

• Η ΑΓΑΠΗ ΑΡΧΙΖΕΙ ΜΕΤΑ ΤΟ ΜΗΝΑ ΤΟΥ ΜΕΛΙΤΟΣ

• ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΛΟΓΙΣΜΟΣ;

• ΟΤΑΝ ΤΑΙΡΙΑΖΕΙ ΤΟ ΠΑΠΟΥΤΣΙ [Τσουάνγκ

Τσου]

• ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΑ ΟΡΙΑ ΤΟΥ ΝΟΥ, Το Πέρασμα αϊτό

την Ψυχοθεραπεία οτο Διαλογισμό

• ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΩΝ ΤΣΑΚΡΑΣ

• Ο ΖΕΝ ΖΟΡΜΠΑΣ

• ΔΙΑΛΟΓΙΣΜΟΣ : ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΕΔΩ ΚΑΙ ΤΩΡΑ

• ΤΑΟ : ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΧΩΡΙΣ ΜΟΝΟΠΑΤΙ

• ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ

• ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ,

Απελευθέρωση από

Θυμό-Ζηλια-Φόβο

• ΑΝΤΡΑΣ - ΓΥΝΑΙΚΑ,

Ο Χορός των Ενεργειών

• ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΩΝ ΑΝΤΡΩΝ

• ΟΥΤΕ ΝΕΡΟ ΟΥΤΕ ΦΕΓΓΑΡΙ [Ιστορίες

από το Ζεν]

• ΤΟ ΑΛΦΑΒΗΤΑΡΙ ΤΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ ΖΩΗΣ

• ΣΦΥΡΟΚΟΠΗΜΑ ΣΤΟ ΒΡΑΧΟ, Απαντήσεις σε Ζωτικά

Ερωτήματα

• ΝΙΡΒΑΝΑ, Ο ΑΝΥΠΑΡΚΤΟΣ ΣΤΟΧΟΣ [ΖενΙστορίες]

• ΓΗ ΚΑΙ ΟΥΡΑΝΟΣ, Το“Τάο Τε Τσινγκ" τουΛάο

Τσου

• ΒΟΥΤΙΕΣ ΣΤΟΝ ΩΚΕΑΝΟ ΤΗΣ ΖΩΗΣ,

ιοί Απλές Τεχνικές για να Ελευθερωθείς από τα Μπλοκαρίσματα της Καθημερινότητας

• ΓΙΟΓΚΑ, ΤΟ ΑΛΦΑ ΚΑΙ ΤΟ ΩΜΕΓΑ, Σχόλια στιςΣούτρες

τού Παταντςαλί, Τόμοι ι-3

• ΠΡΟΠΑΝΤΟΣ ΜΗΝ ΠΑΡΑΠΑΤΑΣ,

Απαντήσεις σε Ζωτικά Ερωτήματα

• ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΘΗΛΥΚΟΤΗΤΑΣ

Π Α T O N O S H O

“Αυτά τα βιβλία είναι πραγματικά αυτό που αναζητούν οι άνθρωποι... Τώρα πια είναι ακόμη περισσότε- ρο σχετικά απ' ό,τι τον καιρό που ειπωθήκαν." M ic h a e l M a n n , Πρόεδροί του εκδοτικού οίκου

“E lem en t B ook s” “Όλη η διδασκαλία τούΌ σσο δια- τρέχεται από μια χρυσή κλωστή οπιν- ΰηροβόλου χιούμορ." Περιοδικό "V o g u e ” “Ο πιο επικίνδυνος άνθρωπος από τη ν εποχή του Ιησού Χριστού... Λ έει τα ίδια πράγματα που κανέ­ νας άλλος δεν έχει το κουράγιο να πει.Έ νας άνθρωπος που έχει ιδέες κάθε είδους, οι οποίες όχι μόνο εί­ ναι εμπρηστικές, αλλά έχουν την αντήχηση της αλήθειας και τρομά­ ζει αυτούς που είναι ξετρελαμένοι με τον έλεγχο." Τ ο μ Ρ ό μ π ιν ς, Συγγραφέας “Η παρουσία του Ό σσο θα είναι μεγάλη προσφορά στον ήδη πολύ πλούσιο πολιτισμό μας και στο πρό­ σωπό του η χώρα μας θα αποκτήσει έναν άντρα ευλογημένο με φοβερή αίσθηση χιούμορ και με σοφία." Γ ιεχο ύ ν τι Μ ένουχιν "Εχω διαβάσει όλα τα βιβλία του.” Σ ίρλεϋ Μ α κΛ έην, Ηθοποιός &Συγγραφεύς "Στην εποχή του, οΌσοο εϋεωρείτο κατεργάρης. Διαβάζοντάς τον σή­ μερα, αυτά που λέει είναι η απλή και ανεπιτήδευτη αλήθεια. Χ τ ε ς προκαλούσε σοκ, σήμερα τον κα­ τανοούμε, σαν να τα γνωρίζαμε ανέκαθεν όλα όσα υποστηρίζει.” Περιοδικό “E l l e ” (Αγγλία) “ΟΌσοο παραδίδει τις θέσεις του με χιούμορ, ρητορική διαύγεια, απλό­ τητα και με μια ειρωνεία που όντως μαγεύει και διασκεδάζει." Περιοδικό “D er S p ie g e l” “ΟΌσοο, αντί να φιλοσοφεί γύρω οπό την πραγματικότητα, είναι ο πρώτος άνθρωπος που έχω γνωρίσει, ο οποίος προκαλεί αυτή την ίδια την εμπειρία τής πραγματικότητας.Διαβάζοντας τα βιβλία τούΌσσο ένιωσα ότι ο κα­ θρέφτης καθαρίστηκε." D r A. F. V o g e lp o h l, Καθηγητής Πολυτεχνείο C lau sth al “Οι διδασκαλίες τουΌοσο, παρμέ­ νες από μια ποικιλία ιδεολογιών και θρησκευτικών παραδόσεων αλλά έχοντας τη δική τους σφραγίδα, εί­ ναι ασυμβίβαστα ριζοσπαστικές, αντι-ορθολογιοτικές και ιδιαίτε­ ρες. Προσκαλούν τον άνθρωπο να απελευθερω θεί από όλη την κοι­ νωνική πίεση. Μ όνη δέσμευση: να είναι ανοικτός και ειλικρινής, να απολαμβάνει τη ζωή και να αγαπάει τον εαυτό του.” “T h e S u n d a y T im e s ” Όι ι ,οοο Δημιουργοί του2οού Αιώνα’

α υ τ ό ς ε ίν α ι ο μοναδικ-όι / ...,Μ Ε ΙΔ Ζ υ Μ Α Ώ Έ Κ Δ ίι ίϋ '/μ ίΟ U P r' ΔΡΑΣΗΣ, Κέ\ΙιΊΟ'/Ρ1£Σ

M jg jjg

υι ϋ ΐ ί ΐ υ · ι ά ν ε ι · ; s i ' / m t v q g j j j ^ v z ' t o %&3 η ν . λ ί ύ , ι ι υ ν ά κ ι , Ί'.\y υμάυαΡ’'5 ^ « ® Η ι ί κ | Η Β ω ] ι ιυ '/ ά ϊΐ . Δ υ c 6 r£y

'/ ci'jir/ j'; ί μ υ ΐ ί υ '; y iti '/a υ π α ρ χ ε ί 1

t B 6 S ^ » ^ fa ia ? a σ τ η ν α λ ή θ ε ια κ α ι τ ο ψ ε μ α || ν α ε π ιλ ε γ ε ις τ η ν α λ ή θ ε ια , ισ α ιθ α ρ ρ α λ

ο μ ο ν α δ ικ ο ς τ ρ ό π ο ς y if lv a v v

r 1

ϋιΣ . v

ϋ Σ'

ΕΠ ΕΙΔΗ Μ ΕΤΛ από όΛυ v j - ζ ' ΐ ' ί ο ι , ε α υ τ ό υ υ υ — μ ε κ α ι ν ^ ύ Μ ί^ όραμα, Θα α μ χ ίυ ζ ί'; x v r.at Da ψ - c i i u z i ' ; ο ευ y jift ! crp/ αυγή, ■ a'/aπεΛΛ-ι υ /|Aiur;r .a i ί;<υυ'/ αρχίυει '/a ^.εΛαηυυυ'/, ι\'.·/';';(;ί^υν ccV;

W— < -% Σ E I P A

E n i A

o i j

e s i

ΕΠΙΓΝΩΣΗ

0 5 r l C J Pr i n t e di n Gr e e c e Φωτογραφία προηγούμενης σελίδας: ' - T h e Key Το Τα περιεχόμενα αοτοΰ ίου βιβλίου αποτελούνται am αποοπάοματα επιλεγμένα από διάφορες ομιλίες τού Osho, οι οποίες δόθηκαν σε ζωντανό ακροατήριο. Όλες οι ομιλίες τού Osho έχουν εκ δοθεί στην πλήρη μορφή τους ας βιβλία και είναι προσιτές επίσης και ως πρωτότυπες ηχογραφήσεις. Οι ηχογραφήσεις καθώς και το πλήρες αρχείο κειμένων είναι προσβάσιμες μέσω τής online OSHO library στη διεύθυνση: www.osho.oom.

OSHO is a registered tradem ark of

Osho In ternational Foundation, used w ith p erm issio n . Photo o f Osho on th e back cover is used w ith perm ission o f

Osho In ternational Foundation

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΡΕΜΠΕΛ

Θεμιστοκλέους 90 · ιο68ι ΑΘΗΝΑ

Τηλ.: 210-3819335 * w w w .re b e l.g r

ΪΪΡΟΔϋΓΟΣ

·

rJ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ · 21

ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ ΠΟΝΤΙΚΙΑ « 23 ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΥΣΤΥΧΙΑΣ ΙΔΙΩΤΙΚΟΙ ΚΟΣΜΟΙ * 47 ΕΠΙΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΚΕΝΤΡΑΡΙΣΜΑ - 88 40

ΠΟΛΛΕΣ ΑΡΡΩΣΤΙΕΣ, Μ1ΑΣ/ΝΤΑΓΗ · 99

Ο ΑΝΑΛΥΤΗΣ ΚΑΙ Ο ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ ® ιο ί ΕΝΤΑΣΗ ΚΑΙ ΧΑΛΑΡΩΣΗ * 134 ΝΟΥΣ ΚΑΙ ΔΙΑΛΟΓΙΣΜΟΣ

141

ΤΟ ΑΥΛΑΚΙ ΚΑΙ Ο ΤΡΟΧΟΣ ® ι?ΐ

Hrjjrj

mztt

ITSii J ΓϊΡΑΗΗ » iSy

ΑΡΧΙΣΕ Α Π Ο TO ΚΕΝΤΡΟ - 189 Ν Α ΕΙΣΑΙ ΑΥΘΟΡΜΗΤΟΣ - 198 Ν Α ΕΙΣΑΙ Α ΠΟ Φ ΑΣΙΣΤΙΚΟΣ 201 ΟΛΟΚΛΗΡΩΝΕ ΤΗΝ ΚΑΟΕ ΣΤΙΓΜΗ 204 ΣΤΑΜ ΑΤΑ ΝΑ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΣ Ν Α ΕΙΣΑΙ ΚΑΛΟ Σ * 211

ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟ! ΖΤΗΝ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ · >29

ΧΡΟ Ν Ο Μ Ε ΤΡΗ ΣΟ Υ Μ Ε ΣΑ ΣΤΟ ΑΧΡΟ ΝΟ · 231 ΤΟ ΑΟΡΑΤΟ Α ΓΓΙΓΜ Α J 233 Β ΙΠ Α Σ Α Ν Α -> 235 Η ΝΥΧΤΕΡΙΝΗ ΜΕΤΑΤΟΠΙΣΗ

238

Έ η \ Γ \ 0 Γ 0 ΐ ·

251

ΚΡΕΜ ΑΣΜ ΕΝ Ο Σ Α Π Ο Μ ΙΑ ΚΛΩΣΤΗ ^ 255

ΠΑΤΟΝ ΟΣΣΟ ·

266

ΤΟ ΘΕΡΕΤΡΟ ΔΙΑΛΟΓΙΣΜΟΥ Q 3H 0 ·

268

J J J

Σ ΙΩ Ι111 Γ.ΙΝΑ1 Ο Χ Ο Ρ Ο Σ Μ Γ.Σ Λ οτον οποίο ξυπνάει κανείς και ο 1)ορι>

- -

βώόης νους είναι ο χώρος μέσα οτον οποίο παραμ ένει κανείς κοιμισμένος. Αν ο νους σου συνεχίζει να φλυαρεί, τό τε είσαι κοιμισμένος. Ό ταν κάθεσαι σιωπηλά, αν ο νους εξαφανίζεται και μπορείς να ακούσεις το κελάηδημα των πουλιών και κανένα νου μ έσα σου

—

μόνο σιωπή, απόλυτη σιωπή, τό τε η επίγνωση ξεχύνεται απ ό μ έσα σου. Δεν έρχεται α π ’ έξω, βγαίνει από μ έσα σου, μεγαλώνει μ έσα

σου.

Δ ιαφ ορετικά, να

θυ­

μάσαι

πως είσαι κοιμισμένος.

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

J Ν Α ΑΠΟ ΤΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΠΟΥ ΧΡΕΙ-άζεται να γίνει κατανοητό σχετικά με τον άνθρωπο, _____ /είναι ότι ο άνθρωπος είναι κοιμισμένος. Ακόμη κι όταν νομίζει ότι είναι ξυπνητός, στην πραγματικότητα δεν είναι. Η εγρήγορσή του είναι απειροελάχιστη. Η εγρήγορσή του είναι τόσο απειροελάχιστη, που δεν μετράει καθόλου. Η εγρήγορσή του είναι απλώς μια όμορφη λέξη, είναι όμως τελείως κ ε νή . Κοιμάσαι τη νύχτα, κοιμάσαι και την ημέρα. Από τη γέν­ νηση μέχρι το θάνατο, αλλάζεις συνεχώς στάσεις μέσα στον ύπνο σου, αλλά δεν είσαι ποτέ πραγματικά ξυπνητός. Μ ε το ότι ανοίγεις απλώς τα μάτια σου, μην κοροϊδεύεις τον εαυτό σου και θεωρείς πως είσαι ξυπνητός. Αν δεν ανοίξουν τα εσωτερικά μάτια, αν το μέσα σου δεν γεμίσει με φως, αν δεν μπορέσεις να δεις τον εαυτό σου, αν δεν μπορέσεις να δεις ποιος είσαι, μη θεωρείς πως έχεις ξυ­ πνήσει. Αυτή είναι η μεγαλύτερη αυταπάτη μέσα στην οποία ζει ο άνθρωπος. KaL από τη στιγμή που θεωρείς ότι είσαι ήδη ξυπνητός, δεν τίθεται καν ζήτημα να κάνεις καμία προσπά­ θεια για να ξυπνήσεις.

Το πρώτο πράγμα που χρειάζεται να βυθιστεί βαθιά μέσα στην καρδιά σου είναι ότι είσαι κοιμισμένος, εντελώς κοιμι­ σμένος. Ονειρεύεσαι νύχτα-μέρα. Μερικές φορές ονειρεύεσαι με ανοιχτά μάτια και μερικές φορές ονειρεύεσαι με κλειστά μάτια, συνέχεια όμως ονειρεύεσαι. Είσαι ένα όνειρο — δεν είσαι ακόμη πραγματικότητα. Και ασφαλώς, οτιδήποτε κάνεις μέσα σε ένα όνειρο, δεν έχει κανένα νόημ α. Οτιδήποτε σκέφτεσαι, είναι άσκοπο. Ο τιδήποτε π ροβ άλλεις, π αρ αμ ένει κομμ άτι τού ονείρου σου και ποτέ δεν σου επιτρέπει να δεις αυτό που υπάρχει πραγματικά. Γι’ αυτό και όλοι οι βούδες έχουν επιμείνει σε ένα και μο­ ναδικό πράγμα: Ξύπνα! Συνεχώς, ολόκληρη η διδασκαλία τους εδώ και αιώνες, μπορεί να χωρέσει μέσα σε μία φράση: «Ξύπνα!» Κ αι έχουν επινοήσει διάφορες μεθόδους.Έ χουν δημιουργήσει ενεργειακά πεδία μέσα στα οποία μπορείς να αίφνιδίαστείς, να ταρακουνηθείς και να ξυπνήσεις. Ναι, αν δεν αίφνιδίαστείς, αν δεν ταρακουνηθείς μέχριτα ίδια σου τα θεμέλια, δεν θα ξυπνήσεις. Ο ύπνος είναι τόσο βαθύς, που έχει φτάσει μέχρι τον πυρήνα τού είναι σου. Έχεις μουλιάσει μέσα του. Κάθε κύτταρο τού σώματός σου και κάθε ίνα τού νου σου έχουν γεμίσει με ύπνο. Γι’ αυτό και χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια για να ξυπνήσεις. Αν όλοι o l βούδες τού κόσμου συμφωνούν σε ένα πράγμα, αυτό είναι στο ότι ο άνθρωπος έτσι όπως είναι, είναι κοιμισμέ­ νος και στο ότι ο άνθρωπος έτσι όπως θα έπρεπε να είναι, θα έπρεπε να είναι ξυπνητός. Η επίγνωση είναι ο στόχος και η επίγνωση είναι η γεύση όλων τους των διδασκαλιών. ΟΖαρατούστρας, οΛάοΤσου, οίησούς, οΒούδας, οΜπαχα- ουντίν, οΚαμπίρ, όλοι οι αφυπνισμένοι έχουν διδάξει ένα και μοναδικό πράγμα— σε διαφορετικές γλώσσες, με διαφορετικές μεταφορές, το τραγούδι τους όμως είναι το ίδιο. Όπως η γεύσης

τής θάλασσας είναι αλμυρή - είτε τη γευτείς από το βορρά είτε τη γευτείς από το νότο είτε από την ανατολή είτε από τη δύση, η γεύση τής θάλασσας είναι πάντοτε αλμυρή - έτσι και η γεύση τής βουδικής φύσης είναι η επίγνωση. Αν όμως εσύ σ υ νεχίσ εις να π ισ τεύ εις ότι είσ α ι ήδη ξυ ­ πνητός, τότε δεν θα κάνεις καμία προσπάθεια. Δεν τίθεται καν ζήτημα να κάνεις κανενός είδους προσπάθεια. Γιατί να σκοτιστείς;

Το πρώτο πράγμα που χρειάζεται

να βυθιστεί βαθιά μέσα στην καρδιά

σου είναι ότι είσαι κοιμισμένος,

εντελώς κοιμισμένος.

Ονειρεύεσαι νύχτα-μέρα.

Μερικές φορές

ονειρεύεσαι με ανοιχτά μάτια

και μερικές φορές ονειρεύεσαι

με κλειστά μάτια,

συνέχεια όμως ονειρεύεσαι.

Είσαι ένα όνειρο — δεν είσαι ακόμη

πραγματικότητα.

Κι έχεις δημιουργήσει θρησκείες, θεούς, προσευχές, τελε­ τουργικά, που βγαίνουν από τα όνειρά σου. Οι θεοί σου είναι κομμάτι από τα όνειρά σου, όπως είναι και οτιδήποτε άλλο. Η πολιτική σου είναι κομμάτι από τα όνειρά σου, οι θρησκείες σου είναι κομμάτι από τα όνειρά σου, η ποίησή σου, η ζωγρα­ φική σου, η τέχνη σου — οτιδήποτε κάνεις.

Αφού εσύ κο ιμ ά σ α ι, οτιδήποτε κ ά ν εις, α ντισ το ιχεί σε αυτή τη συγκεκριμένη κατάσταση τού νου σου. Οι στόχοι σου δεν μπορεί να είναι διαφορετικοί από σένα. Ποιός τους δημιουργεί; Π οιός τους δίνει σχήμα και χρώμα και μορφή; Εσύ τους δημιουργείς, εσύ τους ζωγραφίζεις. Έχουν μάτια σαν τα δικά σου, μύτη σαν τη δική σου και νου σαν τον δικό σου! Η Παλαιά Διαθήκη λέει: «Εγώ είμαι ένας πολύ ζηλόφθονος Θεός.» Τώρα ποιός έχει δη μιουργήσει αυτό το Θεό, που είναι ζηλόφθονος; Ο Θεός δεν μπορεί να είναι ζηλόφθονος — και αν ο Θεός είναι ζηλόφθονος, τότε τί το κακό υπάρχει στο να είσαι κι εσύ ζηλόφθονος; Αν ακόμη και ο Θεός είναι ζηλό­ φθονος, τότε εού γιατί θα έπρεπε να θεωρείς ότι κάνεις κάτι κακό, όταν είσαι ζηλόφθονος; Τότε, η ζήλια είναι θεϊκή! ΣτηνΠ αλαιάΔ ιαθήκη, ο Θ εό ςλ έει: «Εγώ είμαι ένας πολύ θυμω μένος Θ εός. Αν δεν ακολουθήσεις τις εντολές μου, θα σε καταστρέφ ω . Θ α ρ ιχτείς αιώ νια μέσα σ τις φω τιές τής κόλασης. Κ αι επειδή είμαι πολύ ζηλόφθονος, δεν σου επιτρέπω να λατρ εύ εις κα νέναν άλλον. Αυτό δεν μπορώ να το ανεχθώ.» Ποιός δημιούργησε έναν τέτοιο Θεό; Αυτή η εικόνα που έχεις δη μιουργήσει, πρέπει να έχει βγει από τη δική σου ζή­ λια, από το δικό σου θυμό. Ε ίναι δική σου προβολή, είναι δική σου σκιά. Αντηχεί εσένα και κανέναν άλλον. Και το ίδιο συμβαίνει με όλους τους θεούς, όλων των θρησκειών. Γι’ αυτό ακριβώς, ο Βούδας δεν μίλησε ποτέ για Θεό. Είπε: «Τί νόημα έχει το να μιλάς για Θεό, σε ανθρώπους οι οποί­ οι είναι κοιμισμένοι; Θα ακούνε μέσα στον ύπνο τους, θα ονειρεύονται και θα δημιουργούν τους δικούς τους θεούς, οι οποίοι θα είναι τελείω ς ψεύτικοι, τελείω ς αδύναμοι και δεν θα έχουν απολύτως κανένα νόημα. Είναι προτιμότερο να μην έχετε τέτοιους θεούς.»

Γι’ αυτό ακριβώς, ο Βούδας δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ να μι­ λήσει για θεούς. Όλο του το ενδιαφέρον βρίσκεται στο να σε ξυπνήσει. Λέγεται ότι ένας φωτισμένος βουδιστής δάσκαλος καθόταν ένα βράδυ δίπλα από ένα ποτάμι και απολάμβανε τον ήχο τού νερού, τον ήχο τού ανέμου που περνούσε ανάμεσα από τα δέντρα...Ή ρθε ένας άντρας και τον ρώτησε: «Μπορείς να μου πεις με μια λέξη την ουσία τής θρησκείας σου;» Ο δάσκαλος έμεινε σιωπηλός, τελείως σιωπηλός, σαν να μην είχε ακούσει καν την ερώτηση. Ο άνθρωπος τον ρώτησε εκνευρισμένος: «'Ακόυσες tl σε ρώτησα ή μήπως είσαι κουφός;» Ο δάσκαλος είπε: «Ακόυσα την ερώτησή σου και σου απά­ ντησα! Η σιωπή είναι η απάντηση.Έμεινα σιωπηλός. Εκείνη η παύση ήταν η απάντησή μου.» Ο άνθρωπος είπε: «Δεν μπορώ να καταλάβω μια τόσο μυ­ στηριώδη απάντηση. Δεν μπορείς να γίνεις σαφέστερος;» Τότε ο δάσκαλος έγραψε με το δάχτυλό του πάνω στην άμμο με μικρά γράμματα: «διαλογισμός.» Ο άνθρωπος είπε: «Τώρα μπορώ να διαβάσω. Τουλάχιστον τώρα έχω μια λέξη να πιαστώ. Δεν μπορείς όμως να γίνεις λίγο πιο σαφής;» Ο δάσκαλος έγραψε και πάλι «ΔΙΑΛΟΓΙΣΜΟΣ» — αυτή τη φορά με κεφαλαία γράμματα. Ο άνθρωπος ένιωσε κάπως αμήχανα, προσβεβλημένος, θυμω μένος. Ε ίπ ε: «Και πάλι γράφεις την ίδια λέξη — διαλογισμός. Δεν μπορείς να γίνεις λίγο πιο σαφής;» Και τότε ο δάσκαλος έγραψε με τεράστια, κεφαλαία γράμ­ ματα « Δ Ι Α Λ Ο Γ Ι Σ Μ Ο Σ.» Ο άνθρωπος είπε: «Πρέπει να είσαι τρελός!» Και ο δάσκαλος είπε: «Έχω ήδη κατέβει πολύ χαμηλά. Η πρώτη απάντηση ήταν η σωστή, η δεύτερη δεν ήταν τόσο σω­ στή , η τρίτη ήταν ακόμη λιγότερο και η τέταρτη ήταν τελείως

λάθος, επειδή όταν γράφεις Δ Ι Α Λ Ο Γ Ι Σ Μ Ο Σ με κεφαλαία γράμματα, έχεις δημιουργήσει ένα θεό απ ’ αυτό.

Η σιωπή είναι ο χώρος μέσα στον

οποίο ξυπνάει κανείς και ο θορυβώδης

νους είναι ο χώρος μέσα στον οποίο

παραμένει κανείς κοιμισμένος.

Αν ο νους σου συνεχίζει να φλυαρεί,

τότε είσαι κοιμισμένος.

Γι’ αυτό, η λέξη Θεός γράφεται με το Θ κεφαλαίο. Όποτε θέ­ λεις να δείξεις ότι κάτι είναι ανώτερο, το γράφεις με κεφαλαίο το αρχικό γράμμα. Ο δάσκαλος είπε: «Έχω ήδη αμαρτήσει.» Έσβησε όλα εκείνα τα γράμματα που είχε γράψει και είπε: «Σε παρακαλώ, άκουσε την πρώτη μου απάντηση. Μ όνο εκείνη είναι αληθινή.» Η σιωπή είναι ο χώρος μέσα στον οποίο ξυπνάει κανείς και ο θορυβώδης νους είναι ο χώρος μέσα στον οποίο παραμένει κανείς κοιμισ μ ένος. Αν ο νους σου συνεχίζει να φλυαρεί, τότε είσαι κοιμισμένος. Ό ταν κάθεσαι σιωπηλά, αν ο νους εξαφανίζεται και μπορείς να ακούσεις το κελάηδημα των πουλιών και κανένα νου μέσα σου — μόνο σιωπή, απόλυτη σιωπή, τότε η επίγνωση ξεχύνεται από μέσα σου. Δεν έρχεται απ’ έξω, βγαίνει από μέσα σου, μεγαλώνει μέσα σου. Διαφο­ ρετικά, να θυμάσαι πως είσαι κοιμισμένος.

Π

Ο Τ Ε Δ Ε Ν Χ Ρ Η Σ ΙΜ Ο Π Ο ΙΩ Τ Η Λ Ε Ξ Η Α Π Α Ρ Ν Η Σ Η . Εγώ λ έω : Α π ο λ ά μ β α ν ε τη ζωή, τον έρ ω τ α , τ ο διαλογισμ ό, τις ομ ο ρ φ ιές τ ο ύ κόσμ ου, τη ν έ κ σ τ α σ η τή ς ύ π αρ ξη ς. Α π ο ­ λ ά μ β α ν ε το κ ά ϋ ε τι! Μ ετ α μ ό ρ φ ω ν ε το τ ετ ρ ιμ μ έν ο σ ε ιερό. Μ ε ­ τ α μ ό ρ φ ω σ ε α υ τή τη ν όχϋη σ τη ν άλλη όχϋη, μ ετα μ ό ρ φ ω σ ε τη γη σ ε π α ρ ά δ εισ ο . Και τ ό τ ε αρχίζει να συμβαίνει έμ μ εσα ένα είδος απάρνησης. Α υτό όμω ς είναι κ άτι που σ υμβαίνει — δ εν είναι κ άτι που το κ ά ν εις εσύ. Α ρχίζεις να α π α ρ ν ιέσ α ι την ανοη σία σου. Α ρχίζεις να α π α ρ ν ιέσ α ι τ α σ κ ου π ίδ ια . Α ρχίζεις να α π α ρ ν ιέσ α ι τις σ χ έσ εις που δεν έχουν κ α ν έν α νόημ α. Α ρχίζεις να α π α ρ ν ιέ σ α ι τις δ ο υ λ ε ιές π ου δ ε ν γ έ­ μ ιζαν το είναι σου. Α ρχίζεις να α π α ρ ν ιέσ α ι το υ ς τόπ ο υ ς όπ ου δ εν ή ταν εφ ικτή η ανάπ τυ ξή σου. Α υτό, εγώ το ονομ άζω κατανόη σ η , επίγνωση. Αν κ ου β α λ ά ς π έ τ ρ ε ς ϋ εω ρ ώ ν τα ς πω ς είναι δια μ ά ν τια , εγώ δ εν d a σου πω να α π α ρ ν η ϋ είς εκ είν ες τις π έ τ ρ ες . Εγώ απ λώ ς ϋ α πω: «Ρίξε μια μ ατιά ακόμη!» Αν δεις εσ ύ ο ίδιος ότι δεν είναι διαμ άντια, υπάρχει κ αν έν ας λόγος να τις απ αρνη ϋ είς; Α πλώ ς π έφ του ν α π ό τα χέρια σου απ ό μ όνες τους. Γ ια την ακρίβ εια, αν εξακ ολουθ ή σεις να ϋ έλ εις να τις κ ου β αλ άς, ϋ α π ρ έπ ει ν α κ άν εις μεγάλη π ρ ο σ π ά ϋ εια , ϋ α π ρ έ π ει να κ α τ α β ά λ ε ις μ εγ ά λ ο κ ό π ο για να σ υ ν εχ ίσ εις να τις κ ο υ β α λ ά ς . Δ εν μ π ο ρ είς όμ ω ς να τις κ ο υ β α λ ά ς για πολύ. Α π ό τη στιγμή π ου έχ εις δ ει πω ς είναι ά χ ρ η σ τ ες, ότι δ ε ν έχ ου ν κ α ν έ ν α νόημ α, είναι α ν α π ό φ ευ κ τ ο να τις π ετά ξεις . Κ α ι α π ό τη στιγμή π ο υ τ α χ έ ρ ια σ ου είν α ι ά δ ε ια , μ π ο ρ ε ίς να αναζη τή σεις το υ ς π ρα γ μ α τικού ς ϋ η σα υ ρού ς. Κ αι οι π ρ α γ μ α τικ ο ί ϋ η σ α υ ρ ο ί δ ε ν β ρ ίσ κ ον τα ι σ τ ο μέλλον. Οι π ρ α γ μ α τικ ο ί ϋ η σ α υ ρ ο ί β ρίσ κ ονται σ το εδ ώ και τώ ρα.

Α

ν θ ρ ω π ο ι κ α ι

Π

ο ν τ ί κ ι α Η επίγνωση είναι ο δρόμος προς τη ζωή. Ο ανόητος κοιμάται σαν να ήταν ήδη νεκρός, όμως ο δάσκαλος είναι ξυπνητός και ζει για πάντα. Παρατηρεί. Είναι διαυγής. Πόσο ευτυχισμένος είναι! Γι’ αυτό βλέπει ότι η επίγνωση είναι ζωή. Πόσο ευτυχισμένος είναι, ακολουθώντας το μονοπάτι τού αφυπνισμένου. Μ ε μεγάλη επιμονή διαλογίζεται, αναζητώντας την ελευθερία και την ευτυχία. — Α π ό τ η ν “ Ν τ α μ α π ά ν τ α ” τ ο ύ Γ κ ω τ ά μ α Β ο ύ δ α Ξ Α Κ Ο Λ Ο Υ Θ Ο Υ Μ Ε Ν Α Ζ Ο Υ Μ Ε Α Δ Ι Α Φ Ο Ρ Ω Ν Τ Α Σ Α Π Ο Λ Υ Τ Α για το τι συμβαίνει γύρω μας. Ναι, έχουμε γίνει πολύ αποτελεσματικοί στο να κάνουμε πράγματα. Σε αυτά που κάνουμε, έχουμε γίνει πολύ αποτελεσματικοί και δεν χρειαζόμαστε καμία επίγνωση για να τα κάνουμε. Γίνονται μηχανικά, αυτόματα. Λειτουργούμε σαν ρομπότ. Δεν είμαστε ακόμη άνθρωποι — είμαστε μηχανές. Γι’ αυτό, ο Γεώργιος Γκουρτζίεφ συνήθιζε να λέει ξανά και ξανά ότι ο άνθρωπος έτσι όπως υπάρχει, είναι μια μηχανή. Πρόσβαλλε πολλούς ανθρώπους, επειδή σε κανέναν δεν αρέσει να τον αποκαλούν μηχανή. Οι μηχανές θα ήθελαν να τις αποκαλούν θεούς. Τότε αισθάνονται πολύ ευτυχισμένες, φουσκώνουν από περηφάνια. Ο Γκουρτζίεφ συνήθιζε να αποκαλεί τους ανθρώπους μη­ χ α νές— και είχε δίκιο. Αν παρατηρήσεις τον εαυτό σου, θα αντιληφθείς πόσο μηχανικά συμπεριφέρεσαι.

Ο Ρώσος ψυχολόγος Παβλώφ και ο Αμερικανός ψυχολό­ γος Σκίνερ, έχουν κατά

99,9

το ις εκατό δίκιο σ’ αυτά που λένε σχετικά με τον άνθρωπο: Θεωρουν ότι ο άνθρωπος είναι απλώς μια όμορφη μηχανή — αυτό είναι όλο. Δεν υπάρχει καμία ψυχή μέσα του. Λέω πως έχουν δ ίκιο κατά 99 > 9 το ις εκατό. Χάνουν απλώς μια μικρή παρυφή. Μ έσα σ ’ εκείνη τη μικρή παρυφή, βρί­ σκονται όλοι οι βούδες, όλοι οι αφ υπ νισμ ένοι. Μ πορούν όμως να συγχωρεθούν, επειδή ο Παβλώφ και ο Σκίνερ δεν συνάντησαν ποτέ τους ένα βούδα. Συνάντησαν όμως εκα­ τομμύρια ανθρώπους σαν εσένα.

Ο άνθρωπος είναι μια εκλεπτυσμένη

μηχανή, τα ποντίκια είναι

απλές μηχανές.

Γι’ αυτό οι ψυχολόγοι συνεχίζουν

να μελετούν τα ποντίκια.

Μελετούν ποντίκια και βγάζουν

συμπεράσματα σχετικά με τον

άνθρωπο. Και τα συμπεράσματά τους

είναι σχεδόν πάντοτε σωστά.

Ο Σκίνερ μελετούσε ανθρώπους και ποντίκια και δεν έβρι­ σκε κα μ ία διαφ ορά. Τα π ο ντίκ ια είνα ι απλά όντα, ενώ ο άνθρωπος είναι λίγο πιο πολύπλοκος — αυτό είναι όλο. Ο άνθρωπος είναι μια εκλεπτυσμένη μηχανή, τα ποντί­ κια είναι απλές μηχανές. Γι’ αυτό οι ψυχολόγοι συνεχίζουν να μελετούν τα ποντίκια. Μ ελετούν ποντίκια και βγάζουν συμπεράσματα σχετικά με τον άνθρωπο. Κ α ιτα ο υ μ π ερ ά

-σματά τους είναι σχεδόν πάντοτε σωστά. Λέω «σχεδόν πάντο­ τε , » επειδή εκείνο το ένα δέκατο τού εκατοστού είναι το πιο σημαντικό φαινόμενο που έχει σ υ μ β εί.Έ να ς Βούδας, ένας Ιησούς, ένας Μωάμεθ — εκείνοι οι ελάχιστοι, οι φωτισμένοι άνθρωποι είναι olπραγματικοί άνθρωποι. Πού μπορεί όμως ο Σκίνερ να βρει ένα βούδα; Ασφαλώς όχι στην Αμερική! Ακόυσα: Έ νας άνθρωπος ρώτησε ένα ραβίνο: «Γιατί ο Ιησούς δεν επέλεξε να γεννηθεί στην Αμερική τού εικοστού αιώ­ να;» Ο ραβίνος ανασήκωσε τους ώμους του και είπε: «Στην Αμερική; Θα ήταν ανέφικτο! Πρώτα-πρώτα, πού μπορείς να βρεις μια παρθένα στην Αμερική; Κι ύστερα, πού μπο­ ρείς να βρεις τρεις σοφούς;» Πού μπορούσε να βρει ο Σκίνερ ένα βούδα; Κ ι ακόμη κι αν έβρισκε ένα βούδα, οι ιδέες του, οι προκαταλήψεις του, δεν θα του επέτρεπαν να τον δει. Ε κείνος συνεχίζει να βλέπει τα ποντίκια του. Δεν μπορεί να καταλάβει κάτι που δεν το κάνουν τα ποντίκια. Τώρα, τα ποντίκια δεν διαλογίζονται, τα ποντίκια δεν γίνονται φωτισμένα. Και κατανοεί τον άνθρωπο μόνο ως μεγεθυσμένη μορφή τού ποντικιού. Και πάλι όμως, εξακολουθώ να λέω ότι έχει δίκιο για τη μεγάλη πλειοψηφία των ανθρώπων. Τα συμπεράσματά του δεν είναι λανθασμένα και οι βούδες θα συμφωνήσουν μαζί του σε ό ,τι αφορά το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος τής ανθρωπότητας. Η αν­ θρωπότητα είναι τελείως κοιμισμένη. Ακόμη και τα ζώα δεν είναι τόσο κοιμισμένα. Έ χεις δει ποτέ ελάφι μέσα στο δάσος — με πόση επίγνωση περπατάει;Έχεις δει ποτέ πουλί να κάθεται πάνω στο δέντρο — με πόση ευφυΐα παρατηρεί όλα όσα συμβαίνουν γύρω του;

Κινείσαι προς το πουλί. Σου επιτρέπει να προχωρήσεις μέχρι ένα συγκεκριμένο όριο. Πέρα απ’ αυτό, ένα βήμα ακόμη, και το πουλί πετάει και φεύγει.Έχει μια συγκεκριμένη επίγνωση σχετικά με την εδαφική του περιοχή. Αν κάποιος μπει μέσα σ’ εκείνη την περιοχή, τότε γίνεται επικίνδυνο. Αν κοιτάξεις γύρω σου, θα εκπλαγείς: Ο άνθρωπος μοιάζει να είναι το πιο κοιμισμένο ζώο πάνω στη γ η . Ο άνθρωπος βρίσκεται σε κατάσταση πτώσης. Στην πραγ­ ματικότητα, αυτό είναι το νόη μα τής χριστιανικής παραβολής τής πτώσης τού Αδάμ, τής έξωσης από τον παράδεισο. Γιατί ο Α δάμ κα ι η Εύα διώ χτηκαν από τον παράδεισο; Διώχτηκαν επειδή είχαν φάει τον καρπό από το δέντρο τής γνώσης. Διώχτηκαν επειδή είχαν γίνει νους και είχαν χάσει τη συνειδητότητά τους. Αν γίνεις νους, χάνεις τη συνειδη- τότητα. Νους σημαίνει ύπνος, νους σημαίνει θόρυβος, νους σημαίνει να δρας μηχανικά. Αν γίνειςνο υ ς, χάνειςτη συνει- δητότητα. Γί’ αυτό και η όλη δουλειά που χρειάζεται να γίνει, είναι το να γίνεις και πάλι συνειδητός και να χάσεις το νου. Π ρέπει να πετάξεις έξω από το σύστημά σου όλα όσα έχεις μαζέψει ως γνώση. Η γνώση είναι εκείνη που σε κρατάει κοιμισμένο. Γι’ αυτό, όσο περισσότερα γνωρίζει ένας άνθρωπος, τόσο πιο κοιμισμένος είναι.

Γιατί ο Αδάμ και η Εύα διώχτηκαν από

τον παράδεισο; Διώχτηκαν επειδή

είχαν φάει τον καρπό από το δέντρο

τής γνώσης. Διώχτηκαν επειδή

είχαν γίνει νους και είχαν χάσει

τη συνειδητότητά τους.

Έχω παρατηρήσει ότι οι αθώοι χωρικοί έχουν πολύ μεγαλύ­ τερη επίγνωση και είναι πολύ πιο ξύπνιοι από ό,τι o l καθηγη­ τές στα πανεπιστήμια και οι διανοούμενοι. Οι διανοούμενοι είναι σκέτοι παπαγάλοι. Οι ακαδη μα'ίκοί στα πανεπιστήμια είναι γεμάτοι θόρυβο, που δεν έχει απολύτως κανένα νόημα. Είναι σκέτος νους, χωρίς καθόλου συνειδητότητα. Οι άνθρωποι που δουλεύουν με τη φύση - οι γεωργοί, οι κ η π ο υ ρ ο ί-έχ ο υ ν μεγάλη επίγνω ση, επειδή η ίδια η φύση έχει επίγνω ση. Τα δέντρα έχουν επίγνω ση. Η μορφή τής επίγνω σής τους είναι ασφαλώς διαφ ορετική, έχουν όμως μεγάλη επίγνωση. Τώρα υπάρχουν επιστη μονικές αποδείξεις τής επίγνωσής τους. Αν έρθει ο ξυλοκόπος με το τσεκούρι στο χέρι και με την πρόθεση να κόψει το δέντρο, όλα τα δέντρα που τον βλέ­ πουν να έρχεται, τρέμουν. Τώρα υπάρχουν επιστημονικές αποδείξεις γ ι’ αυτό. Δεν μιλάω ποιητικά όταν το λέω αυτό, περιγράφω απλώς ένα γεγονός. Τώρα υπάρχουν όργανα που μετρούν αν το δέντρο είναι ευτυχισμένο ή όχι, αν φοβάται ή όχι, αν είναι εκστατικό ή όχι. Ό ταν έρχεται ο ξυλοκόπος, όλα τα δέντρα που τον βλέ­ πουν, αρχίζουν να τρέμουν. Αντιλαμβάνονται ότι ο θάνατος π λησιάζει. Κ αι ο ξυλοκόπος δεν έχει κόψει ακόμη κανένα δέντρο. Απλώς καί μόνο με το που έρχεται... Και κάτι ακόμη, που είναι ακόμη πιο παράξενο: Αν ο ξυ­ λοκόπος περνάει απλώς, χωρίς να έχει την πρόθεση να κόψει κανένα δέντρο, τότε κανένα δέντρο δεν φοβάται. Και είναι ο ίδιος ξυλοκόπος! Φαίνεται ότι η πρόθεσή του να κόψει το δέντρο είναι εκείνη που επηρεάζειτα δέντρα. Αυτό σημαίνει ότι η πρόθεσή του γίνεται αντιληπτή. Αυτό ση μαίνει ότι αυτή καθαυτή η δόνηση αποκωδίκοποιείται από τα δέντρα. Και ένα ακόμη σημαντικότερο γεγονός έχει παρατηρηθεί επ ιστημ ονικά: Αν πας μέσα στο δάσος καί σκοτώσεις ένα

ζώο, δεν κλονίζεται μόνο το ζωικό βασίλειο τριγύρω, αλλά και τα δέντρα επ ίσης. Αν σκοτώσεις ένα ελάφι, όλα τα ελάφια που βρίσκονται τριγύρω αισθάνονται τη δόνηση τού φόνου και θλίβονται. Ξαφνικά φοβούνται. Μ πορεί να μην έχουν καν δει το ελάφι που σκοτώθηκε, επηρεάζονται όμως βαθιά. Δεν επ ηρεά­ ζονται όμως μόνο τα ελάφια. Επηρεάζονται και τα δέντρα, επηρεάζονται και οι παπαγάλοι, επηρεάζονται και οι τίγρεις, επηρεάζονται και οι αετοί, επηρεάζεται ακόμη και το χορτάρι. Έχει συμβεί ένας φόνος, έχει συμβεί μια καταστροφή. Το κάθε τι που βρίσκεται τριγύρω, επηρεάζεται. Ο άνθρωπος μοιάζει να είναι το πιο κοιμισμένο ον πάνω στη γη...

Το πόσο ζωντανός είσαι,

βρίσκεται πάντοτε σε αναλογία με την

επίγνωση που έχεις.

Η επίγνωση είναι η διαφορά ανάμεσα

στο θάνατο και τη ζωή.

Δεν είσαι ζωντανός απλώς και μόνο

επειδή αναπνέεις. Δεν είσαι ζωντανός

απλώς και μόνο επειδή χτυπάει η καρ­

διά σου. Σωματικά, μπορείς να κρατιέ­

σαι ζωντανός μέσα σε ένα

νοσοκομείο, χωρίς να έχεις καθόλου

συνειδητότητα.

Δίαλογίσου βαθιά πάνω σ ’ αυτές τις σούτρες τού Βούδα, απορρόφησέτις. Λέει:

Η επίγνωση είναι ο δρόμος προς τη ζωή. Το πόσο ζωντανός είσαι, βρίσκεται πάντοτε σε αναλογία με την επίγνω ση που έχεις. Η επίγνω ση είναι η διαφορά ανάμεσα στο θάνατο και τη ζωή. Δεν είσαι ζωντανός απλώς και μόνο επειδή αναπνέεις. Δεν είσαι ζωντανός απλώς και μόνο επειδή χτυπάει η καρδιά σου. Σωματικά, μπορείς να κρατιέσαι ζωντανός μέσα σε ένα νοσοκομείο, χωρίς να έχεις καθόλου συνειδητότητα. Η καρδιά σου θα συνεχίζει να χτυ­ πάει κι εσύ θα αναπνέεις. Μ πορείς να κρατιέσαι με τέτοια μηχανική υποστήριξη, που να μένεις ζωντανός για χρόνια — ζω ντανός, με την έννοια ότι αναπνέεις κι ότι χτυπάει η καρδιά σου κι ότι κυκλοφορεί το αίμα σου. Στις π ρο η γμ ένες χώρες, υπάρχουν π ολλοί άνθρω ποι οι οποίοι απλώς φυτοζωούν μέσα στα νοσοκομεία, επειδή η προηγμένη τεχνολογία έχει κάνει εφικτό το να αναβάλλεται ο θάνατος αόριστα. Μ πορείς να κρατιέσαι ζωντανός για χρό­ νια. Αν αυτό είναι ζωή, τότε μπορείς να κρατιέσαι ζωντανός. Αυτό όμως δεν είναι καθόλου ζωή. Το να φυτοζωείς απλώς, δεν είναι ζωή. Οι βούδες έχουν ένα διαφορετικό ορισμό. Ο ορισμός τους συνίσταται στην επίγνω ση. Δ εν λένε πως είσαι ζω ντανός επειδή μπορείς να αναπνέεις και επειδή κυκλοφορεί το αίμα σου. Λένε πως είσαι ζωντανός αν έχεις επίγνω ση, αν είσαι ξυπνητός. Εκτός λοιπόν από εκείνους που έχουν ξυπνήσει, κανένας δεν είναι πραγματικά ζωντανός. Όλοι οι υπόλοιποι είναι πτώ ματα που μ ιλάνε, που περπα τάνε, που κάνουν πράγματα σαν ρομπότ. Η επίγνωση είναι ο δρόμος προς τη ζωή, λέει ο Βούδας. Γίνε περισσότερο ξυπνητός και θα γίνεις περισσότερο ζωντανός. Καί η ζωή είναι Θεός. Δεν υπάρχει κανένας άλλος Θεός. Γ ι’

αυτό κι ο Βούδας μιλάει για τη ζωή και την επίγνωση. Η ζωή είναι ο σ τ ό χ ο ς και η επίγνω ση είναι η μέθοδος, η τεχνική για να τον φτάσεις. Ο ανόητος κοιμάται... Και οι πάντες κοιμούνται, οπότε olπάντες είναι ανόητοι. Μ ην αισθάνεσαι προσβεβλημένος. Τα γεγονότα πρέπει να αντιμετω πιστούν ως έχουν. Λειτουργείς κ ο ιμ ισ μ ένο ς. Γι’ αυτό και συνεχώς κάνεις πράγματα που δεν θέλεις να κάνεις. Κάνεις πράγματα που έχεις αποφασίσει να μην κάνεις. Κάνεις πράγματα που ξέρεις ότι δεν είναι σωστό να τα κάνεις και δεν κάνεις πράγματα που ξέρεις ότι είναι σωστά. Πώς είναι εφικτό αυτό; Γιατί δεν μπορείς να περπατήσεις στον ίσιο δρόμο; Γιατί ξεστρατίζεις συνέχεια; Παρατήρησε τη ζωή σου. Οτιδήποτε κάνεις, είναι μέσα στη σύγχυση. Δ εν έχεις κα μ ία διαύγεια, δεν έχεις κα μ ία οξυδέρκεια. Δεν είσαι ξυπνητός. Δ εν μπορείς να δεις, δεν μπορείς να ακούσεις. Ασφαλώς έχεις αυτιά και μπορείς να ακούς, αλλά δεν υπάρχει κανένας μέσα που να μπορεί να καταλάβει. Ασφαλώς έχεις μάτια και μπορείς να βλέπεις, μέσα όμως δεν υπάρχει κανένας που να μπορεί να δει.Έ τσι, τα μάτια σου συνεχίζουν να βλέπουν και τα αυτιά σου συνε­ χίζουν να ακούν, μέσα σου όμως δεν βρίσκεται κανένας που να έχει τη δυνατότητα να καταλαβαίνει. Και σε κάθε βήμα παραπατάς, σε κάθε βήμα κάνεις κάτι λάθος. Και εξακολου­ θείς να πιστεύεις πως είσαι συνειδητός. Παράτα αυτή την ιδέα τελείως. Το να την εγκαταλείψεις, είναι ένα μεγάλο βήμα, ένα μεγάλο άλμα, επειδή από τη στιγμή που εγκαταλείπεις την ιδέα σου ότι έχεις επίγνωση, θα αρχίσεις να αναζητάς τρόπους και μέσα για να αποκτή­ σεις επ ίγνω ση.Έ τσ ι, το πρώτο πράγμα που χρειάζεται να

βυθιστεί μέσα σου είναι το ότι κοιμάσαι, το ότι είσαι εντελώς κοιμισμένος. Η σύγχρονη ψυχολογία έχει ανακαλύψει μερικά πράγματα που είναι πολύ σημαντικά: Αν καί έχουν ανακαλυφθεί μόνο διανοητικά, δεν παύει να είναι μια καλή αρχή. Αν κάτι έχει ανακαλυφθεί διανοητικά, τότε αργά ή γρήγορα θα βιωθεί και υπαρξιακά. Ο Φρόιντ είναι μεγάλος πρωτοπόρος. Ασφαλώς δεν είναι βούδας, είναι όμως ένας πολύ σημαντικός άνθρωπος, επει­ δή ήταν ο πρώτος που έκανε αποδεκτή από ένα μεγάλο μέρος τής ανθρωπότητας την ιδέα ότι ο άνθρωπος έχει μέσα του ένα μεγάλο ασυνείδητο. Ο συνειδητός νους είναι μόνο το ένα δέ­ κατο και ο ασυνείδητος νους είναι εννέα φορές μεγαλύτερος από το συνειδητό. Ύστερα, ο μαθητής του, ο Γιου νγκ, πήγε λίγο μακρύτερα και λίγο βαθύτερα και ανακάλυψε το συλλογικό ασυνείδητο. Τώρα χρειάζεται κάποιος να ανακαλύψει ένα ακόμη πράμα, το οποίο βρίσκεται εκ εί και ελπίζω ότι αργά ή γρήγορα οι ψυχολογικές έρευνες πρόκειται να το ανακαλύψουν — το συμπαντικό ασυνείδητο. Οι βούδες έχουν μιλήσει γ ι’ αυτό. Έτσι, μπορούμε να μιλάμε για το συνειδητό νου — ένα πολύ εύθραυστο πράγμα, ένα πολύ μικρό κομμάτι τού είναι σου. Πίσω από το συνειδητό, βρίσκεται ο υποσυνείδητος νους — τεράστιος, μπορείς ναακούσειςτονψίθυρότου, μα δεν μπορείς να τον δεις. Βρίσκεται πάντοτε πίσω από το συνειδητό και το κατευθύνει σαν να είναι μια μαριονέτα. Ο τρίτος είναι ο ασυνείδητος νους, τον οποίο τον συναντάς μόνο στα όνειρα ή όταν παίρνεις ναρκωτικά. Ύστερα, ο συλλογικός ασυνείδητος νους. Τον συναντάς μόνο όταν ερευνάς βαθιά τον ασυνείδητο νου σου. Τότε συναντάς το συλλογικό ασυνείδητο. Κι αν πας ακόμη πιο μακριά και πιο βαθιά, θα έρθεις στο συμπαντικό ασυνείδητο.

Το ουμπαντικό ασυνείδητο είναι η φύση. Το συμπαντικό ασυνείδητο είναι όλα όσα έχει ζήσει η ανθρωπότητα μέχρι τώρα. Το ασυνείδητο είναι το ατομικό σου ασυνείδητο, το οποίο έχει καταπιέσει η κοινωνία μέσα σου, που δεν του έχει επιτραπεί να εκφραστεί. Γι’ αυτό κι έρχεται από την πίσω πόρτα τη νύχτα, μέσα στα όνειρά σου. Και ο συνειδητός νους... Θα τον ονομάσω λεγόμενο συνειδη­ τό νου, επειδή είναι συνειδητός μόνο στο όνομα. Είναι τόσο μικροσκοπικός, απλώς και μόνο μια αναλαμπή. Ακόμη όμως κι αν είναι απλώς και μόνο μια αναλαμπή, είναι σημαντικός, επειδή έχει το σπόρο. Οι σπόροι είναι πάντοτε μικροί, έχουν όμως μέσα τους όλο το δυναμικό. Τώρα ανοίγει μια τελείως διαφορετική διάσταση. Όπως ο Φρόιντ άνοιξε τη διάσταση κάτω από το συνειδητό, ο Σρι Ωρομπίντο άνοιξε τη διάσταση πάνω από το συνειδητό. Ο Φρόιντ και ο Σρι Ωρομπίντο είναι οι δύο σημαντικότεροι άνθρωποι αυτής της εποχής. Και οι δύο είναι διανοούμενοι, κανένας από τους δύο δεν είναι φωτισμένος άνθρωπος, όμως η προσφορά και των δύο προς την ανθρωπότητα είναι πολύ μεγάλη. Διανοητικά μάς έχουν κάνει να αντιληφθούμε ότι δεν είμαστε τόσο μικροί όσο φαινόμαστε από την επιφάνεια, ότι η επιφάνεια κρύβει τεράστια βάθη και τεράστια ύψ η. Ο Φρόιντ πήγε στα βάθη, ο Σρι Ωρομπίντο επιχείρησε να διεισδύσει στα ύψη. Πάνω από τον λεγόμενο συνειδητό νου μας υπάρχει ο πραγματικός συνειδητός νους. Σε αυτόν φτάνει κανείς μόνο μέσα από το διαλογισμό. Ό ταν στο λεγόμενο συνειδητό σου νου προστίθεται ο διαλογισμός, τότε γίνεται πραγματικά συνειδητός νους. Πέρα από τον πραγματικά συνειδητό νου βρίσκεται ο υπέρ- συνειδητόςνους.Ό ταν διαλογίζεσαι, έχεις μόνο αναλαμπές. Ο διαλογισμός είναι ένα ψηλάφισμα μέσα στο σκοτάδι. Ναι, ανοίγουν μερικά παράθυρα, πέφτεις όμως ξανά και ξανά προς

τα πίσω. Υπέρ-συνειδητός νους σημαίνει οαμάντι.Έχεις φτάσει σε μια αντίληψη που είναι καθαρή σαν κρύσταλλο.Έχεις φτάσει σε μια ολοκληρωμένη επίγνωση. Τώρα δεν μπορείς να πέσεις κάτω απ’ αυτήν. Είναι δική σου. Ακόμη και στον ύπνο σου, παραμένει μαζί σου. Πέρα από το υπέρ-συνείδητό, βρίσκεται το συλλογικό ασυ­ νείδητο, που είναι γνωστό στις θρησκείες ως «θεός.» Και πέρα από το συλλογικό ασυνείδητο βρίσκεται το συμπαντικό ασυνεί­ δητο, που είναι ακόμη πιο πέρα και από τους θεούς. Ο Βούδας το ονομάζει νιρβάνα, ο Μ αχαβίρας το ονομ άζει καϊβάλια, οι ινδουιστές μύστες το έχουν ονομάσει μόκσα, εσύ μπορείς να το ονομάσεις αλήθεια.

Ζεις σε μια μικρή γωνιά τού είναι σου,

στον μικροσκοπικό συνειδητό νου.

Είναι σαν κάποιος να έχει ένα παλάτι

και να έχει ξεχάσει τελείως

την ύπαρξη τού παλατιού και να ξει

στο κατώφλι και να νομίζει ότι αυτό

είναι όλο.

Αυτές είναι olδιαβαθμίσεις τού είναι σου. Κ αι ζεις σε μια μικρή γωνιά τού είναι σου, στον μικροσκοπικό συνειδητό νου. Είναι σαν κάποιος να έχει ένα παλάτι και να έχει ξεχάσει τε­ λείως την ύπαρξη τού παλατιού και να ζει στο κατώφλι και να νομίζει ότι αυτό είναι όλο. Ο Φ ρόιντ κα ι ο Σρι Ω ρομπίντο είνα ι κ α ι οι δύο μ εγάλοι διανοητικοί γίγαντες, πρωτοπόροι, φιλόσοφοι. Ο Φρόιντ έγινε αποδεκτός με μεγάλη αντίσταση, τελικά όμως έγινε αποδεκτός. Ο Σρι Ωρομπίντο όμως δεν έχει γίνει ακόμη

απο-δεκτός. Π οτέ δεν υπήρξε αντίδραση εναντίον του. Απλώς αγνοήθηκε. Κ αι ο λόγος είναι ξεκάθαρος. Ο Φρόιντ μιλάει για κάτι που είναι κάτω από σένα. Αυτό δεν σου προκαλεί αμηχανία. Μ πορείς να νιώσεις καλά, γνωρίζοντας ότι εσύ είσαι συ­ νειδητός κα ι κάτω από τη συνειδητότητά σου υπάρχει το υποσυνείδητο και το ασυνείδητο και το συλλογικό ασυνεί­ δητο. Εκείνες οι διαβαθμίσεις όμως βρίσκονται όλες κάτω από σένα. Εσύ είσαι στην κορυφή, οπότε μπορείς να νιώσεις πολύ καλά. Αν όμως μελετήσεις τον Σρι Ωρομπίντο, θα νιώσεις αμηχανία, θα νιώσεις προσβεβλημένος, επειδή εκείνες είναι ανώτερες διαβαθμίσεις από σένα και το εγώ τού ανθρώπου δεν θέλει ποτέ να παραδεχτεί ότι υπάρχει κάτι ανώτερο. Ο άνθρωπος θέλει να πιστεύει ότι εκείνος είναι η κορυφή, το αποκορύφωμα, τοΓκουρισάνκαρ, το'Εβερεστ, ότι δεν υπάρχει τίποτα ανώτερο από εκείνον... Και τότε αισθάνεται καλά— με το να αρνείται το δικό σου βασί­ λειο, μετονααρνείταιταδικάσουύψη, αισθάνεται πολύ καλά. Δες την όλη ανοησία τού πράγματος. Ο Βούδας έχει δίκιο. Λέει: Ο ανόητος κοιμάται σαν να ήταν ήδη νεκρός, όμως ο δάσκαλος είναι ξυπνητός και ζει για πάντα. Η επίγνωση είναι αιώνια, δεν γνω ρίζει κανένα θάνατο. Μ όνο ό,τι δεν έχει επίγνωση π εθαίνει.Έ τσι, αν παραμένεις ασυνείδητος, κοιμισμένος, θα πρέπει να πεθάνεις και πάλι. Αν θέλεις να απαλλαγείς από όλη αυτή τη δυστυχία τού να ζεις και να πεθαίνεις ξανά και ξανά, αν θέλεις να απαλλαγείς από τον τροχό τής γέννησης και τού θανάτου, θα πρέπει να

γίνεις απόλυτα ξυπνητός. Θα πρέπει να φτάνεις ολοένα και ψηλότερα μέσα στη συνειδητότητα. Κι αυτά τα πράγματα δεν πρέπει να τα αποδεχτείς απλώς σε διανοητικό επίπεδο. Αυτά τα πράγματα πρέπει να τα βιώσεις εσύ ο ίδιος. Δεν σου λέω να πειστείς φιλοσοφικά, επειδή η φιλοσοφική πειθώ δεν φέρνει απολύτως τίποτα, καμία σο­ δειά. Η πραγματική σοδειά έρχεται μόνο όταν κάνεις μεγάλη προσπάθεια για να ξυπνήσεις. Εκείνοι οι διανοητικοί χάρτες όμως μπορούν να προκα- λέσουν τη ν επ ιθ υμ ία , τη δίψα μέσα σου. Μ πορούν να σε κάνουν να αντιληφθείς το δυναμικό, το εφικτό. Μ πορούν να σε κάνουν να αντιληφθείς ότι δεν είσαι αυτό που φαίνεσαι πως είσαι — είσαι πολύ περισσότερα. Ο ανόητος κοιμάται σαν να ήταν ήδη νεκρός, όμως ο δάσκαλος είναι ξυπνητός και ζει για πάντα. Παρατηρεί. Είναι διαυγής. Απλά και ξεκάθαρα λόγια. Η αλήθεια είναι πάντοτε απλή και πάντοτε όμορφη. Και μόνο το να δεις την απλότητα αυτών των δύο φράσεων και πόσο πολλά εμπεριέχουν! Παρατηρεί. Είναι διαυγής. Το μοναδικό πράγμα που χρειάζεται να μάθει κανείς, είναι το να παρατηρεί. Παρατήρησε! Παρατήρησε κάθε πράξη που κάνεις. Παρατήρησε κάθε επιθυμία που σε κυριεύει. Παρατήρησε κάθε μικρή χειρονομία που κάνεις όταν περπατάς, όταν μι­ λάς, όταν τρως, όταν κάνεις μπάνιο. Να παρατηρείς συνεχώς το κάθε τι. Άφησε το κάθε τι να γίνεται μια ευκαιρία για να παρατηρείς.

Μ ην τρως μηχανικά. Μ η ν μπουκώνεις απλώς τον εαυτό σου. Μ άσαγε καλά και πολύ προσεκτικά. Και θα εκπλαγείς με το πόσα πολλά έχανες μέχρι τώρα, επειδή κάθε μπουκιά σού δίνει τρομερή ευχαρίστηση. Αν τρως προσεκτικά, το φαγητό θα γίνεται πιο γευστικό. Ακόμη και το συνηθισμ ένο φαγητό έχει καλύτερη γεύση αν είσαι παρατηρητικός. Μ πορείς να τρως το πιο γευστικό φαγητό, δεν θα έχει όμως κ α μ ία γεύση μέσα του αν δεν υπάρχει εκεί κανένας για να το παρατηρήσει. Εσύ απλώς μπουκώνεις τον εαυτό σου. Να τρως αργά και να παρατηρείς κάθε μπουκιά — να τη μασάς, να τη γεύεσαι. Μ ύριζε, άγγιζε, νιώθε τον άνεμο και τις ακτίνες τού ήλιου. Κοίταζε το φεγγάρι καί γίνε απλώς μια σιωπηλή λίμνη πα­ ρατηρητικότητας και το φεγγάρι θα αντανακλάται μέσα σου με τρομερή ομορφιά. Προχώρα στη ζωή μένοντας συνεχώς παρατηρητής. Ξανά και ξανά θα ξεχνιέσαι, αυτό όμως μη σε κάνει δυστυχισμένο, είναι κάτι φυσικό. Εκατομμύρια ζωές δεν έχεις προσπαθήσει ποτέ να παρατηρείς, οπότε είναι φυσικό να ξεχνιέσαι ξανά και ξανά. Τη στιγμή όμως που το θυμάσαι, άρχισε και πάλι να πα­ ρατηρείς. Να θυμάσαι ένα πράγμα: Ό ταν θυμάσαι πως έχεις ξεχά- σει να παρατηρείς, μη στενοχωριέσαι, διαφορετικά χάνεις χρόνο. Μ η νιώθεις δυστυχισμένος: «Έχασα και πάλι.» Μ ην αρχίσεις να επικρίνεις τον εαυτό σου, επειδή αυτό είναι σκέτο χάσιμο χρόνου. Ποτέ μη μετανιώνεις για το παρελθόν! Ζήσε τη στιγμή. Αν το ξέχασες και τί έ γ ιν ε ;Ή τα ν φ υ σικ ό.Έ χει γίνει συνήθεια και οι συνήθειες πεθαίνουν δύσκολα. Κ ι αυτές δεν είναι συ­ νήθειες μιας ζωής, είναι συνήθειες εκατομμυρίω ν ζωών. Έ τσ ι, αν μπορείς να παραμείνεις παρατηρητής ακόμη και

γιαλίγες στιγμές, νιώσε ευγνώμων. Ακόμη και λίγες στιγμές είναι περισσότερο από ό,τι μπορείς να προσδοκείς. Παρατηρεί. Είναι διαυγής. Κ ι όταν παρατηρείς, εμφανίζεται η διαύγεια. Γιατίη διαύ- γεια βγαίνει από την παρατήρηση; Επειδή όσο περισσότερο γίνεσαι παρατηρητής, τόσο περισσότερο κατεβάζει ταχύτητα η βιασύνη σου. Γίνεσαι γεμάτος χάρη. Καθώς παρατηρείς, ο φλύαρος νους σου φλυαρεί λιγότερο, επειδή η ενέργεια που γινόταν φλυαρία, έχει μεταστραφεί και γίνεται παρατήρηση. Είναι η ίδια ενέργεια! Τώρα όλο και περισσότερη ενέργεια θα μετατρέπεται σε παρα­ τήρηση και ο νους δεν θα παίρνει την τροφή του. Οι σκέψεις θα αρχίζουν να γίνονται πιο λεπτές, θα αρχίσουν να χάνουν βάρος. Σιγά-σιγά, θα αρχίσουν να πεθαίνουν. Και καθώς οι σκέψεις αρχίζουν να πεθαίνουν, εμφανίζεται η διαύγεια. Τώρα ο νους σου γίνεται καθρέφτης.

Όσο περισσότερο γίνεσαι παρατηρητής,

τόσο περισσότερο κατεβάζει

ταχύτητα η βιασύνη σου.

Γίνεσαι γεμάτος χάρη. Καθώς παρατηρείς,

ο φλύαρος νους σου φλυαρεί

λιγότερο, επειδή η ενέργεια

που γινόταν φλυαρία, έχει μεταστρα­

φεί και γίνεται παρατήρηση.

Είναι η ίδια ενέργεια!