• Nenhum resultado encontrado

Rev. Bras. Ciênc. Esporte vol.37 número4

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2018

Share "Rev. Bras. Ciênc. Esporte vol.37 número4"

Copied!
7
0
0

Texto

(1)

www.rbceonline.org.br

Revista

Brasileira

de

CIÊNCIAS

DO

ESPORTE

ARTÍCULO

ORIGINAL

Alteraciones

emocionales

y

la

relación

con

las

cargas

de

entrenamiento

en

nadadores

de

alto

rendimiento

Maria

Regina

Ferreira

Brandão

a

,

Gerson

dos

Santos

Leite

b,∗

,

Simone

Salvador

Gomes

b

,

Aylton

Figueira

Júnior

a

,

Raul

Santo

de

Oliveira

a

y

João

Paulo

Borin

c

aProgramadePósgraduac¸ãoStrictoSensuemEducac¸ãoFísica,UniversidadeSãoJudasTadeu,SãoPaulo,SP,Brasil bDepartamentodeEducac¸ão,CursodeEducac¸ãoFísica,UniversidadeNovedeJulho(UNINOVE),SãoPaulo,SP,Brasil

cDepartamentodeCiênciasdoEsporte,FaculdadedeEducac¸ãoFísica,UniversidadeEstadualdeCampinas(UNICAMP),Campinas,

SP,Brasil

Recibidoel27denoviembrede2012;aceptadoel24deoctubrede2013 DisponibleenInternetel14deseptiembrede2015

PALABRASCLAVE

Percepción delesfuerzo; Estadosdeánimo; Educacióny

entrenamientofísico; Natación

Resumen Elobjetivodeesteestudiofueevaluarlarelaciónentrelacargadeentrenamiento yelestadodeánimoduranteunmacrociclo.Veintenadadoresvelocistasdealtorendimiento, deambossexosfueronevaluadosatravésdelaEscaladePercepciónSubjetivadelEsfuerzo (PSE)yelperfilBrums.Lacargadeentrenamientosedeterminamultiplicandokilómetrosnadó (volumen)semanalmenteporlarespuestadelPSEsemanal.LacorrelacióndePearsonfueusada paraverificarlarelaciónentrelacargadeentrenamientoyelestadodeánimo.Losresultados mostraronunacorrelaciónpositivaentrelacargaylafatiga,ynegativaconelvigor(p<0,01). Porlotanto,seconcluyóquelacargadeentrenamientodeterminadaporlarelaciónentreel volumenylaPSEestárelacionadacomlosestadosemocionales,elvigorylafatiga.

©2015ColégioBrasileirodeCiênciasdoEsporte.PublicadoporElsevierEditoraLtda.Todoslos derechosreservados.

KEYWORDS Perceptionofeffort; Mood;

Physicaleducation andtraining; Swimming

Emotionalalterationsandtrainingloadsinhighperformanceswimmers

Abstract Theaimofthisstudywastoevaluatetherelationshipbetweentrainingloadand athletesmood statesduringamacrocycle. Twentysprintersswimmersofhighperformance, ofbothsexes,wereevaluatedthroughtheRatingofPerceivedExertion(PSE)andtheBrums Profile(BR).Thetrainingloadwasdeterminedmultiplyingtheweeklykilometersswam(volume) bythescoreofthePSE.ThePearsoncorrelationwasusedtoverifytherelationshipbetween

Autorparacorrespondência.

Correoelectrónico:gersonslt@gmail.com(G.S.Leite). http://dx.doi.org/10.1016/j.rbce.2015.08.009

(2)

thetrainingloadsandtheemotionalstates.Resultsshowedapositivecorrelationwithfatigue andnegativecorrelationwithvigor(p<0.01).Thus,itwasconcludedthatthetrainingload determinedbytherelationshipbetweenvolumeandPSEisrelatedtoemotionalstates,vigor andfatigue.

©2015ColégioBrasileirodeCiênciasdoEsporte.PublishedbyElsevierEditoraLtda.Allrights reserved.

PALAVRAS-CHAVE Percepc¸ãodeesforc¸o; Humor;

Educac¸ãofísica etreinamento; Natac¸ão

Alterac¸õesemocionaisedacargadetreinamentoemnadadoresdealtorendimento

Resumo Oobjetivodopresenteestudofoiavaliararelac¸ãoentreacargadetreinamentoe oestadodehumorduranteummacrociclo.Vintenadadoresvelocistasdealtorendimento,de ambosossexos,foramavaliadospelaEscaladePercepc¸ãoSubjetivadeEsforc¸o(PSE)epelo Perfil Brums. A cargade treinamentofoi determinada comamultiplicac¸ãodos quilômetros nadados (volume)semanalmentepela respostadaPSEsemanal. Acorrelac¸ãodePearsonfoi usadaparaverificararelac¸ãoentreacargadetreinoeoestadodehumor.Osresultados mos-traramcorrelac¸ãopositivadacargacomafadigaenegativacomovigor(p<0,01).Assim,foi possívelconcluirqueacargadetreinamentodeterminadapelarelac¸ãoentreovolumeeaPSE serelacionacomosestadosemocionais,ovigoreafadigadenadadores.

©2015ColégioBrasileirodeCiênciasdoEsporte.PublicadoporElsevierEditoraLtda.Todosos direitosreservados.

Introducción

Pese a que el entrenamiento deportivo eshistóricamente muyantiguo,sucuerpodeinformacionesimportantespara el área del conocimiento es relativamente reciente. Sólo a finalesdel siglo XIXlosentrenadores yalgunos estudio-soshanempezadoareunir ysistematizar susexperiencias conlaintencióndefacilitarelprocesodeentrenamientoy aumentarelrendimientodeportivo.Essabidoqueelcamino paraeléxitoencompeticionesOlímpicasoMundialesexige a˜nosdeentrenamiento estructurado,locual,cuando des-arrolladoporunequipotécnicoexperimentadoeintuitivo, conconocimientoscientíficossobrelamodalidad,aumenta laposibilidaddeéxito(Smithetal.,2002).

La monitorización y el control del programa de

entrenamiento de nadadores son fundamentales para el

entendimientodelosresultadosobtenidos(Wallaceetal.,

2008).Elseguimientodelosfactoresbiomecánicosy

técni-cos,ademásdeladeterminación delascaracterísticas de

aptitudfísicadeldeportista,sedebenconsiderarfactores

determinantesenlaorganizacióndelvolumeneintensidad

delentrenamiento.Tradicionalmente,losentrenadoresde

natación tienenen cuenta el volumen de trabajo en

tér-minos delkilometraje semanal nadadocomo unavariable

importante de control de las cargas en los programas de

entrenamiento (Maglischo, 2010). Sin embargo, es sabido

quelosdeportistasrespondendemaneradistintaalmismo

volumendetrabajoydeentrelosfactoresqueinfluencian

lapreparaciónyladinámicadelarespuestadeadaptación

delossistemasorgánicosdelosdeportistas seencuentran

losprocesosperceptivosasociadostanto conlaintensidad

delejercicio(Borg,1973,1982;Wallaceetal.,2008)como

conlosestadosdeánimo(Terryetal.,2003).Así,seha

suge-ridoqueunaformadecuantificaradecuadamentelascargas

deentrenamientoendeportistasesutilizarlarelación

volu-meneintensidadsemanaldelosesfuerzosrealizados(Borin

etal.,2007;Boulay,1995;Foster,1998;Smithetal.,2002).

Lacargadeentrenamientosepuedecuantificardeforma

sencillaporel método conocidocomo métodode

evalua-cióndelasesióndeentrenamientoporelesfuerzopercibido

(Foster, 1998; Foster et al., 1996; Foster et al., 2001).

Estudioshanmostradoqueesemétodoproporcionamejor

entendimiento decómo los deportistas toleran y

reaccio-nanalasdiferentessesionesdeentrenamiento,siendo,por

lotanto,unaformamásprecisadepredecirymonitorizar

el desempe˜no en un determinado programa de

entrena-mientodeportivo (Borinet al.,2010; Couttset al.,2003;

Delattreetal.,2006;Gabbett,2004;SeileryKjerland,2006; Suzukietal.,2006).

Aunqueeste métodoha proporcionadograndes

progre-sos en la cuantificación de las cargas de entrenamiento,

esnecesario considerarotras variablesdel programayde

todoel procesodeentrenamiento aque estásometido el

deportista,puesque la asociación defactores personales

confactores inherentes al entrenamientoy a la

competi-cióninfluyedirectamenteenelresultadodeportivo.Así,la

evaluacióndelestadoemocionaldelosdeportistasdurante

losentrenamientosycompeticioneshanrecibido

considera-bleatención(DeLaVegaetal.,2008;Vieiraetal.,2010).Se

apuntaelestadoemocionaladecuadocomounodelos

fac-toresdecisivosparaelrendimientodeportivoy,paraalgunos

autores,estefactorpuedeexplicardesempe˜nosexitososo

no(CalmeiroyTenenbaum,2007;Rohlfsetal.,2004).

Losinstrumentosmásconocidosparalaevaluacióndelos

estadosemocionalesdelosdeportistas sonelPerfil delos

EstadosdeÁnimo(POMS)ysuversiónreducida,laEscalade

HumorBrunel(BRUMS)(Brandtetal.,2010;Morganetal.,

(3)

seisestadosemocionales:tensión,depresión,rabia,vigor,

fatigayconfusión.

Ambaspruebas,POMS(Morganetal.,1987;Morganetal.,

1988; Suaay et al., 1998) y BrumS (Brandt et al., 2010; Caulfield y Karageorghis, 2008; Pierce Jr., 2002), se han

mostradoinstrumentos válidospara laobservaciónde una

relacióndosis-respuesta entreel volumen delos

entrena-mientosy las alteraciones de los estados emocionales en

deportistasquepracticandistintos deportes,detal forma

que un mayor volumen de los entrenamientos promueve

alteracionesenlosestadosemocionales,especialmenteel

aumentodelosestadosemocionalesnegativos,yla

dismi-nucióndeloestadoemocionalpositivoyviceversa,esdecir,

ladisminucióndelvolumendeentrenamientoresultaenla

mejoradelosestadosemocionales.Losestados

emociona-lesquecambianconmayorfrecuenciasonlafatigayvigor

(Brandtetal.,2010;CaulfieldyKarageorghis,2008;Morgan etal.,1987,1988;PierceJr.,2002;Suaayetal.,1998).

Aunque se ha realizado una considerable cantidad de

investigacionesenquesehaestablecidounarelaciónentre

elvolumenylasalteracionesemocionalesenatletasde

dife-rentesdeportes(Brandtetal.,2010;Morganetal.,1988;

Pierce Jr.,2002; Suaayet al.,1998), hay todavíaalgunos

desafíosque sedeben consideraren el entrenamientode

nadadores, cómo expresar y relacionar la intensidad del

entrenamientoconotrasvariables,queestápocoresaltada

endiversosestudios. Las característicasespecíficas delas

pruebasqueobedecena unaplanificación individualizada,

modificadasegúnlas especificidadesdelanatación,

resal-tanlanecesidaddecuantificaryevaluarlacargadetrabajo,

relacionándolaconotrasvariablestalescomolapercepción

deldeportistarespectoalassesionesdeentrenamiento,su

fatigaysudisposiciónparacompetir,quepuedenayudara

predecireldesempe˜nodelosdeportistasenlas

competicio-nes.

Aun así, hay carencia de estudios que establezcan

la relación de la carga de entrenamiento aplicada y sus

elementos constituyentes, con los estados emocionales

de nadadores de nivel internacional, a lo largo de un

macrociclodeentrenamiento.Por lotanto,elobjetivode

lapresenteinvestigaciónha sidoevaluarlarelaciónentre

la cargade entrenamiento, volumen y intensidadcon los

estadosdeánimodedeportistasdurantequincesemanas.

Sehahipotetizadoenlapresenteinvestigaciónque los

cambiosenlosestadosemocionalesmedidosporelBRUMS

seríanobservadoscomoconsecuenciadelascargasde

entre-namientosiendo:(a)unarelaciónpositivaentreelestadode

ánimonegativo,lafatigayunarelaciónnegativaconelvigor,

amedidaqueseaumentalacargayviceversa,teniendoen

cuenta laliteratura; (b) por medio de lacarga de

entre-namientosepodríaprever,conunaecuaciónderegresión,

alteracionesenlosestadosdeánimovigoryfatiga.

Método

Participantes

Hanparticipadoenelestudio20nadadoresbrasile˜nos

velo-cistas(50,100e200metrosestilolibre,espaldaymariposa)

dealtorendimiento, deambos sexos, conedad mediade

22,85 a˜nos (DP=4,72) y media de tiempo como nadador

de nivel competitivo de 6,35 a˜nos (DP=3,28). Todos los

atletas participaron en el Trofeo Brasil de Natación (en

piletade25metros),unadelas principalescompeticiones

de Brasil en el a˜no 2007. Siete de los atletas también

compitieronenlosJuegosPanamericanosde2007.

Procedimientos

Antesqueserealizaraelestudio,sehasolicitadopermiso

delclubparaquesehicieralaevaluacióndelosnadadores

quehansidocontactadospersonalmenteporlos

investiga-dores, cuando se ha clarificado los objetivos del estudio,

lasinformacionesacercadelaparticipación(estrictamente

voluntaria)enelestudioylascaracterísticasdelos

instru-mentosutilizados.Losnadadoreshansidoevaluadosdurante

quincesemanasdelmacrociclodeentrenamiento,siempre

enlaúltimasesióndeentrenamientosdecadasemana.Seha

realizadoelseguimientodelentrenamientodeacuerdocon

laplanificación yprogramación delentrenador.La

progra-maciónsehainiciadoenlaprimerasemanadeeneroyseha

terminadoenlaprimerasemanademayo,luegodela

rea-lización delaprincipalcompeticiónbrasile˜nadeinvierno.

Lasevaluacionessehanempezadoenlasegundasemanade

entrenamientosysehanterminadoenlasemanadela

com-petición,totalizandoquincesemanasdemonitorización.

Esta investigación ha sido aprobada por el Comité de

ÉticadelaInvestigacióndelaUniversidadeSãoJudasTadeu,

SãoPaulo,Brasil,conn◦049/2006.

Instrumentos

Lapercepciónsubjetivadelesfuerzo(PSE)hasidoevaluada

a travésdela Escala Cavasini,adaptada deBorg (1982)y

validada para deportistas de lengua portuguesa (Cavasin

y Matsudo, 1986), y consiste en una escala graduada de

0a10puntoscondosanclasverbales.Elvalor‘‘0’’

corres-ponde a ‘‘ningún esfuerzo percibido’’ y el valor ‘‘10’’

corresponde al ‘‘máximo esfuerzo percibido’’. La

evalua-ción delosestados deánimoha sidorealizada por medio

de la Escala de Humor Brums, validada para deportistas

brasile˜nosporRohlfsetal.(2004).LaescalaBrumsevalúa

seisestadosdeánimo---tensión(T),depresión(D),rabia(R),

vigor(V),fatiga(F),yconfusión(C).Losparticipantes

refe-rían la forma como se habían sentido durante la semana

de entrenamiento a través de una escala de cinco

pun-tos:(0=nada,1=unpoco,2=moderadamente,3=bastante,

4=extremamente).Lasecuencia de aplicaciónde los

ins-trumentos ha sido siempre la misma: primero la PSE y,

posteriormente,losestadosdeánimo.

Laintensidaddelentrenamiento,elestadoemocionaldel

deportistay el volumende entrenamientohan sido

regis-tradosenelúltimodíadeentrenamientodecadasemana

analizada.Lacargadeentrenamientoshasidodeterminada

porlarelaciónentreelvolumenylaintensidaddelesfuerzo,

multiplicándoseladistanciasemanalnadadaenkilómetros

(volumen)porlaintensidad,quehasidodeterminadaporla

puntuacióndelaPSEmedidasegúnlaEscalaCavasinien

uni-dadesarbitrarias(u.a.).Estemétodofuevalidadoysugerido

porFoster(1998)yWallaceetal.(2008).

Nota: la dimensión depresión de la escala Brums se

(4)

personal y sentimientos como aislamiento emocional,

tristezaodificultadesdeadaptaciónynoaunadepresión

clínica(Rohlfs,2006).

Análisisestadístico

Losdatoshansidoanalizadosdeformadescriptivaporlos

valoresmediosyladesviaciónestándardelasvariables

reco-lectadasdurantecadasemanadeentrenamiento.Elanálisis

delarelaciónentrelacargadeentrenamientosylos

esta-dosdeánimohasidorealizadopormediodelacorrelación

linealdePearson.Ladeterminacióndelarelacióndelvigory

delafatigaconlacargadeentrenamientohasido

determi-nadaporelmodeloderegresiónmúltiplestepwiseo‘‘paso

apaso’’,asícomolarelaciónentreelvolumende

entrena-mientoyla PSE.El niveldesignificaciónadoptado fuede

˛<0,05.SehautilizadoelpaqueteestadísticoSPSSversión

15.0.

Resultados

Losresultadosdelvolumendeentrenamientosenkilómetros

nadados,laintensidaddelentrenamientorepresentadapor

lapercepciónsubjetivadelesfuerzoylacargasemanalde

entrenamientos,determinadaporlarelaciónentreel

volu-menylaintensidad, sepresentanenlatabla1.Elanálisis

descriptivohamostradovariabilidadenlacargade

entrena-mientosdurantelas15semanas,conaumentodelacargaa

lolargodelasseisprimerassemanasyunadisminuciónmás

acentuadaalolargo delasúltimas tressemanas.El valor

mediodelvolumendeentrenamientorealizadodurantelas

semanasenqueseharealizadoelestudiohasidode38.3

(DP=9.9)km,mientrasla cargamedia semanalha sidode

286,0(DP=96,4)(u.a).Losresultadoshandemostradouna

variacióndelvolumende52---22km/semanaylacargatotal

de431,6a101,2u.a./semana.

Elestadodeánimovariódurantelas15semanas,la

varia-ción delvigory dela fatigahe obtenidomayor magnitud

(8,00-11,93y0,50-9,00,respectivamente).Losdatosse

pre-sentanenlatabla2.

Larelaciónentrelacargadeentrenamientoylos

esta-dosemocionalessepresentaenlatabla3.Seencontraron

correlaciones significativas de moderada a alta (p<0,05)

entrelascargasdeentrenamientoylosestadosemocionales

vigoryfatiga,negativamenteconelvigorypositivamente

con la fatiga. La correlación que se ha encontrado entre

elvolumenylafatigafuemenorque laobtenidaentrela

cargadeentrenamientoylafatiga.Seha encontradouna

correlaciónentrelatensiónylaconfusiónyladepresióncon

larabiaylaconfusión.

Cambiosenlaspuntuacionesdevigoryfatigarespectoa

las cargasdeentrenamientoalolargo dequincesemanas

consecutivas sepresentanenla figura1. Seha observado

quelacargadeentrenamientoylafatigapresentaron

com-portamientosimilaraladelacurvafatigaycomportamiento

linealconelvigor.Elvigorhavariadoenformainversaala

cargadeentrenamiento.

La regresiónlineal mostróque la percepciónde fatiga

sehaasociadoalacarga,sugiriendotratarsedeun

impor-tanterespuestaalaentrenamientoennadadores,ylaquese

puedeprevermediantelaecuación:Fatiga=-0,813+(0,025 T

(5)

Tabla2 Estadosdeánimoalolargodequincesemanas

Semana Tensión Depresión Rabia Vigor Fatiga Confusión

1 3,63 1,63 2,31 10,06 8,00 2,06

2 3,30 0,90 0,90 9,30 8,60 1,30

3 3,63 1,05 1,26 10,00 5,74 1,84

4 3,28 1,22 0,89 8,67 8,61 1,56

5 3,69 1,38 1,85 8,23 9,00 2,23

6 3,56 2,44 3,00 8,19 8,94 2,06

7 3,24 2,12 1,35 8,12 4,53 1,71

8 4,89 3,00 2,67 8,00 8,22 3,67

9 3,00 0,60 1,00 8,33 7,53 1,40

10 3,24 2,47 1,41 8,88 7,29 1,94

11 4,50 1,79 0,86 9,43 5,07 2,79

12 2,20 1,50 2,10 8,60 3,50 1,40

13 4,40 2,80 2,07 8,53 5,73 2,80

14 4,93 2,07 2,21 10,07 3,00 3,43

15 4,21 1,36 1,07 11,93 0,50 1,14

Media 3,71 1,76 1,66 9,09 6,28 2,09

DP 0,75 0,71 0,70 1,07 2,56 0,77

DE,desviaciónestándar. Fuente:archivosdelosautores.

Tabla3 Correlaciónentrecarga,volumendeentrenamientoylosestadosdeánimo

CT PSE Volumen Tensión Depresión Rabia Vigor Fatiga

PSE 0,75a

Volumen 0,96a 0,56a

Tensión −0,21 −0,01 −0,29

Depresión −0,07 0,21 −0,18 0,49

Rabia 0,13 0,21 0,08 0,23 0,65a

Vigor −0,60a −0,54a −0,49 0,28 −0,31 −0,29

Fatiga 0,94a 0,78a 0,89a

−0,18 0,01 0,18 −0,63a

Confusión −0,02 0,33 −0,14 0,80a 0,69a 0,53a −0,20 0,07

CT,cargadeentrenamiento;PSE,percepcióndelesfuerzo. Fuente:archivosdelosautores.

ap<0,05.

x Carga), (Error=0,94 y p=001). Encontramos la mejor

asociación respecto al estado de vigor con la PSE, hecho

queseindicaporla ecuaciónderegresiónexpresadapor:

Vigor=14,618-(0,75xPSE),(Error=0,749yp=002).

14 500

450

350

250

150

50 0 100 400

300

200

14 16 12

12 10

10 8

8 Semanas

V

igor / fatiga 6 Carga (u.a.)

6

Vigor Fatiga Carga

4

4 2

2 0

0

Figura1 Relaciónentrelosemocionales(vigoryfatiga)yla cargadeentrenamientoalolargodequincesemanas. U.A.,unidadesarbritarias.

Fuente:archivosdelosautores.

Discusión

El objetivo de la presente investigación ha sido analizar

la relacióndelas cargas,volumenyintensidaddel

entre-namiento sobre los estados emocionales en nadadores

velocistas brasile˜nos de alto nivel competitivo. La

exis-tencia de asociación positiva entre los estados de ánimo

tensión, depresión,rabia, fatiga yconfusión, así como la

relación negativa entre el vigor y el aumento progresivo

delacarga,hanpautadolashipótesisinicialesdelestudio.

Losresultadosencontradoshanevidenciadoquelatensión,

depresión,rabia yconfusión noestán relacionadascon la

cargadeentrenamiento,aunquesehaencontrado

significa-tivascorrelaciones,conmagnitudentredébilymoderada,

entre estos indicadores. Es posible considerar que estos

resultadossepodríanexplicarporlainfluenciadefactores

que no se encuentran directamente relacionados con el

entrenamiento, como la presión para vencer, problemas

derelacióncondirigentes,técnicosy/uotros deportistas,

problemas familiares y de carácter personal (Pérez-Recio

(6)

sido suficiente para promover cambios en esto estado de

ánimo.Loscambiosenlacargadeentrenamientomostraron

asociaciónconlasalteracionesenlosestadosdeánimovigor

yfatiga,corroborandoloshallazgosdeO’Connor,Morgan,y

Raglin(1991),PierceJr.(2002)yRaglin,Morgan,O’Connor (1991)enlanataciónyChiodoetal.(2011)entaekwondo.

Estos resultadossugieren la importancia de la evaluación

sistemáticadelosprogramasdeentrenamientodestacando

los indicadores del estado de vigor y de fatiga como

formadeorganizaciónyplanificacióndelentrenamientode

deportistasdealtorendimiento.Diferentesestudios(Foster,

1998; Foster et al., 1996; Fry et al., 1992; Leite et al., 2012;McClungetal.,2009)handemostradoqueloscambios

frecuentesenlacargadeentrenamientocontribuyenpara

la evolución del desempe˜no de los deportistas, pero el

seguimientodelosefectosdelprogramadeentrenamiento

mediantelosindicadoresdecargaydelarespuesta

psico-lógicaalentrenamientoseríanestrategiaseficaces parael

remodeladodelaintensidadyvolumendelosestímulosalo

largodelosmacrociclosenlanatación(Faudeetal.,2008)

oenotrosdeportes(Boulay,1995;Vieiraetal.,2010).

Enelpresenteestudio,sehaencontradofuertey

signi-ficativacorrelaciónentreelvolumendeentrenamientoyla

fatiga,loquecorroboralosestudiosennadadoresdeHooper,

MakinnonyHanrahan(1997),Morganetal.(1988),O’Connor etal.(1991),PierceJr.(2002),yenciclistas(Rietjensetal.,

2005). La literatura especializada ha demostrado la

rela-ción entrelosestados emocionalesendiferentesestudios

(Brisswalter et al., 2002; Cockerill et al., 1992; Morgan etal.,1987,1988;PierceJr.,2002;Suaayetal.,1998;Vieira

etal.,2010).Un puntointeresanteesqueestosestudios,

ensumayorparte,soloconsideranelvolumende

entrena-miento,inclusodenominándoloenalgunosmomentoscomo

cargadeentrenamiento.

Se enfatiza, no obstante, que la correlación entre la

cargadeentrenamientoylosestadosemocionalespresentó

resultadosmásfuertesy,despuésdelacuantificacióndela

carga,elvigorhapasadoapresentarcorrelación

significa-tivaconlacargaaplicadaalosentrenamientos,loquenoha

ocurridoentreelvolumenyel vigor.Wallaceetal.(2008)

yWallace,Slattery yCoutts(2009) destacaronla

comple-jidad que envuelve la organización del entrenamiento de

nadadores y la dificultad para cuantificarse las cargas en

cada fase del entrenamiento. Así, sugieren que se puede

considerarla PSEunaformapráctica decuantificación de

lacargadelesfuerzo, tantoparaentrenadorescomo para

deportistas, al especificarse los componentes de la carga

deentrenamiento (entrenamiento continuoo intervalado,

por ejemplo); compararse la carga aplicada con la carga

percibidaporeldeportista;monitorizarselaperiodización

individualymejorarselasestrategiasdeplanificación.

Otropuntoaconsideraresqueelestadodevigorha

pre-sentadounarespuestaconmenorvariaciónenrelaciónala

carga,elaumentosignificativoqueseheobservadodurante

lasúltimassemanasdeentrenamiento,período

precompe-titivo,debeestarrelacionadoconelpulimentootapering,

momentoenelqueocurreunadrásticareduccióndelacarga

total de entrenamientos(Raglin et al.,1991),que puede

favorecerlasrelacionesencontradasenesteestudio.

Deestamanera,enrelaciónalobjetivóprincipalhemos

podido concluir que ha una relaciónentre los estados de

ánimo vigor y fatiga y la carga de entrenamiento y se

confirman las dos hipótesis planteadas. Una importante

contribucióndeesteestudioserefierealentendimiento y

ala formade evaluación de las alteraciones emocionales

que ocurren en deportistas de alto rendimiento durante

una temporada en función de alteraciones de las cargas

deentrenamiento.Porlotanto,elconocimientonecesario

parala cuantificaciónde las cargas detrabajo, tanto por

parte de los investigadores como por parte de los

entre-nadores y psicólogos del deporte, conducirá a una mejor

organización del macroclico, de manera que se reduzca

la posibilidad del fenómeno del superentrenamiento en

funcióndelafatigamuscular,cambiodelestadodeánimo,

depresión,desórdenesalimenticios,entreotrosindicadores

(Armstrong y Vanheest, 2002). Con estos indicadores, se

entiendeque el sistemadecompeticionesdeldeporte de

alto rendimiento exige resultados expresivos, además

de rápida recuperación entre competiciones y

entrena-miento.

Financiamiento

ElpresenteestudiohasidoposiblegraciasaunabecaCAPES

modalidaddedoctoradoyDoctoradoSanduíche.

Conflictos

de

interés

Losautoresdeclarannotenerconflictosdeinterés.

Referencias

ArmstrongLE,VanheestJL.Theunknownmechanismofthe over-trainingsyndrome.SportsMed2002;32(3):185---209.

BorgG.Perceivedexertion:anoteon‘‘history’’andmethods.Med SciSports1973;5:90---3.

BorgG.Psychophysicalbasesofperceivedexertion.MedSciSports Exerc1982;14(5):377---81.

BorinJP, DiasRG, LeiteGS, PadovaniCPR, PadovaniCR. Indica-doresdedesempenhoepercepc¸ãosubjetivadeesforc¸oentre técnico eatletas de voleibol.Braz JBiomotricity 2010;4(2): 123---30.

BorinJP,GomesAC,LeiteGS.Preparac¸ãodesportiva:aspectosdo controledacargadetreinamentonosjogoscoletivos.Revistada Educac¸ãoFísica/UEM2007;18(1):97---105.

BoulayMR.Physiologicalmonitoringofelitecyclists:practical met-hods.SportsMed1995;20(1):1---11.

Brandt R, Viana MS, Segato L, Andrade A. Estados de humor de velejadores duranteo pré-panamericano. Motriz 2010;16: 834---40.

BrisswalterJ, CollardeauM,ArcelinR. Effectsof acutephysical exercise characteristicsoncognitiveperformance.SportsMed 2002;32:555---66.

CalmeiroL,TenenbaumG.Fluctuationsofcognitive-emotional sta-tes during competition: an idiographic approach. Revista de PsicologíadelDeporte2007;16(1):85---100.

CavasinSM,MatsudoVKR.Desenvolvimentodeumaescalabrasileira de percepc¸ãosubjetivado esforc¸o.In:CELAFISCS -DezAnos de Contribuic¸ão asCiências doEsporte.Primeira edic¸ão, São CaetanodoSul,1986.

(7)

ChiodoS,etal.Stress-relatedhormonalandpsychologicalchanges toofficialyouthTaekwondocompetitions.ScandJMedSciSports 2011;21:111---9.

CockerillIM,NevillAM,ByrneNC.Mood,mileageandthemenstrual cycle.BrJSportsMed1992;26(3):145---50.

CouttsAJ,ReaburnPRJ,MurphyAJ,PineMJ,ImpellizzeriF. Vali-dityofthesession-RPEmethodfordeterminingtrainingloadin teamsportathletes.JournalofScienceandMedicineinSport 2003;6:525.

DelattreE,GarcinM,Mille-HamardL,BillatV.Objectiveand sub-jectiveanalysisofthetrainingcontentinyoungcyclists.Applied PhysiologyNutritionMetabolism2006;31:118---25.

deLaVega MR,BarquínRR,García-MasA, BalaguéG,Zafra AO, DíazSdV.Consistencia yfluctuación de losestados de ánimo enun equipo de fútbol profesional duranteuna competición de play off. Revista de Psicología del Deporte 2008;17(2): 241---51.

FaudeO,MeyerT,ScharhagJ,WeinsF,UrhausenA,KindermannW. Volumevs.intensityinthetrainingofcompetitiveswimmers. IntJSportsMed2008;29(11):906---12.

FosterC,Daines E,Hector L,Snyder AC,WelshR. Athletic per-formance in relation to training load. Wis Med J 1996;95: 370---4.

FosterC,FlorhaugJA,FranklinJ,GottschallL,HrovatinLA, Par-kerS,etal.Anewapproachtomonitoringexercisetraining.J StrengthCondRes2001;15(1):109---15.

FosterC.Monitoringtraininginathleteswithreferenceto overtrai-ningsyndrome.MedSciSportsExerc1998;30(7):1164---8. Fry RW, Morton AR, Keast D. Periodisation of training stress: a

review.CanJSportSci1992;17(3):234---40.

GabbettTJ.Influenceoftrainingandmatchintensityoninjuriesin rugbyleague.JournalofSportsSciences2004;22:409---17. HooperSR,MakinnonLT,HanrahanS.Moodstatesasanindication

ofstalenessandrecovery.International JournalofPsychology 1997;28:1---12.

LeiteGS,PrestesJ,UrtadoCB,MarchettiPH,PadovaniCR,Padovani CRP,etal.Objectiveandsubjectivevariablesformonitoring dif-ferentseasoncyclesinbasketballplayers.RevBrasMedEsporte 2012;18:229---33.

MaglischoEW.Nadandoomaisrápidopossível.SãoPaulo:Editora Manole;2010.

McClungJP,KarlJP,CableSJ,WilliamsKW,NindlBC,YoungAJ,etal. Randomized,double-blind,placebo-controlledtrialofiron sup-plementationinfemalesoldiersduringmilitarytraining:effects onironstatus,physicalperformance,andmood.AmJClinNutr 2009;90:124---31.

MorganWP,BrownDR,RaglinJS,O’ConnorPJ,EllicksonKA. Psy-chologicalmonitoringofovertrainingandstaleness.BrJSports Med1987;25:107---14.

Morgan WP,Costill DL,FlynnMG, RaglinJS, O’Connor PJ.Mood disturbancefollowingincreasedtraininginswimmers.MedSci SportsExerc1988;20:408---14.

O’ConnorPJ,MorganWP,RaglinJS.Psychobiologiceffectsof3days ofincreasedtraininginfemaleandfemaleswimmers.MedSci SportsExerc1991;23(9):1055---61.

Pérez-Recio G, Solanas A, Ferrer M. Monitorització continua de l’estatd’ánimenelsneadadors.Apunts:Medicinadel’Esport 1993;30(116):87---96.

PierceEFJr.Relationshipbetweentrainingvolumeandmoodstates incompetitiveswimmersduringa24-weekseason.Perceptual andMotorSkills2002;94:1009---12.

RaglinJS,MorganWP,O’ConnorPJ.Changesinmoodstatesduring trainingincollegeswimmers.IntJSportsMed1991;12(6):585---9. Rietjens GJ, Kuipers H, Adam JJ, SarisWHM, van BredaE, van HamontD,etal.Physiological,biochemicalandpsychological markersofstrenuoustraining-inducedtofatigue.IntJSports Med2005;26:16---26.

Rohlfs IC, Carvalho T, RottaTM, Krebs RJ. Aplicac¸ãode instru-mentos de avaliac¸ão de estados de humor na detecc¸ão da síndrome do excesso de treinamento. Rev Bras Med Esporte 2004;10(2):111---6.

RohlfsIC.Validac¸ãodotesteBrumsparaavaliac¸ãodehumorem atletasenãoatletasBrasileiros.2006.110f.Dissertac¸ão (Mes-tradoemCiênciasdoMovimentoHumano)---CentrodeEducac¸ão FísicaeDesportos,UniversidadedoEstadodeSantaCatarina, Florianópolis,2006.

SeilerKS,KjerlandGO.Quantifyingtrainingintensitydistribution ineliteenduranceathletes:isthereevidenceforan‘‘optimal’’ distribution?ScandJMedSciSports2006;16(1):49---56. SmithDJ,NorrisSR,HoggJM.Performanceevaluationofswimmers.

SportsMed2002;32(9):539---54.

SuaayF,RicarteJ,SalvadorA.Indicadorespsicológicosde sobre-treinamentoeagotamiento.RevistadePsicologíadelDeporte 1998;7(2):7---28.

SuzukiS,SatoT,MaedaA, TakahashiY.Programdesignbasedon a mathematical modelusing ratingof perceivedexertionfor aneliteJapanesesprinter:a casestudy.JStrengthCondRes 2006;20(1):36---42.

Terry PC, Lane AM, Forgaty GJ. Constructvalidity of the POMS --- A for use with adults. Psychology of Sport and Exercise 2003;4(2):125---39.

VieiraL,OliveiraJS,GaionPA,OliveiraHG,RochaPGM,VieiraJLL. Estado de humor e periodizac¸ão de treinamento: um estudo comatletasfundistasdealtorendimento.RevistadaEducac¸ão Física/UEM2010;21(4):585---91.

WallaceLK,CouttsA,BellJ,SimpsonN,SlatteryK.Using session-RPEtomonitortrainingloadsinswimmers.JStrengthCondRes 2008;30(6):72---6.

Imagem

Tabla 3 Correlación entre carga, volumen de entrenamiento y los estados de ánimo

Referências

Documentos relacionados

Por lo tanto, el trabajo evalúa la relación entre la protesta y el desarrollo de estas instituciones mediante el análisis estadístico y propone que la protesta social resulta de

aceite-almidón.. aumentar la polaridad entre los grupos funcionales crece la ainidad entre la matriz de PU y el AMP, por lo que las cadenas se atraen y el volumen libre del

aplicación del principio, recurren a la incerteza de los riesgos o de la relación de causalidad entre la acción y el daño o a la carga de la prueba para la

Las infecciones del cuello uterino constituyen una causa comdn de leucorrea, pues las glándulas profundas de este órgano ofrecen un nido excelente para varias

El principio de la igualdad entre las naciones fué pro- clamado y puesto en práctica por primera vez en nuestro hemis- ferio-tremendo contraste ese con la

También se empleó el yodo hace un siglo en el tratamiento del bocio, y sin embargo nos olvidamos de eso hasta muy recientemente, a pesar que los químicos

La sensibilidad del cerebro del niño en lo que respecta a anormalidades en las proporciones de aminoácidos durante las primeras semanas de vida, queda demostrada

En la actualidad, los Gobiernos de las Américas saben que, ade- más de la atención continua que han de prestara los programas de salud ambiental más tradicionales, deben