opencourses.auth | Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα ΑΠΘ | Θεολογία της Καινής Διαθήκης | Ιωάννεια θεολογία (χριστολογία, πνευματολογία)

(1)

ΑΝΟΙΚΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΑΡΙ΢ΣΟΣΕΛΕΙΟ

ΠΑΝΕΠΙ΢ΣΗΜΙΟ ΘΕ΢΢ΑΛΟΝΙΚΗ΢

ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ

Ενότητα 8: Θεολογία του κατά Ιωάννθν (πνευματολογία και χριςτολογία)

Αικατερίνθ Τςαλαμποφνθ

Τμιμα Ποιμαντικισ και Κοινωνικισ Θεολογίασ

(2)

Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Θεολογία Καινισ Διακικθσ.

• Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται ςε άδειεσ χριςθσ Creative Commons.

• Για εκπαιδευτικό υλικό, όπωσ εικόνεσ, που υπόκειται ςε άλλου τφπου άδειασ χριςθσ, θ άδεια χριςθσ αναφζρεται ρθτώσ.

2

Άδειεσ Χρήςησ

(3)

• Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό ζχει αναπτυχκεί ςτα πλαίςια του εκπαιδευτικοφ ζργου του διδάςκοντα.

• Το ζργο «Ανοικτά Ακαδθμαϊκά Μακιματα ςτο Αριςτοτζλειο Πανεπιςτιμιο Θεςςαλονίκθσ» ζχει χρθματοδοτιςει μόνο τθν αναδιαμόρφωςθ του εκπαιδευτικοφ υλικοφ.

• Το ζργο υλοποιείται ςτο πλαίςιο του Επιχειρθςιακοφ

Προγράμματοσ «Εκπαίδευςθ και Δια Βίου Μάκθςθ» και ςυγχρθματοδοτείται από τθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ

(Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εκνικοφσ πόρουσ.

3

Χρηματοδότηςη

(4)

ΑΡΙ΢ΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙ΢ΣΗΜΙΟ ΘΕ΢΢ΑΛΟΝΙΚΗ΢

ΑΝΟΙΚΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ

Θεολογία του κατά Ιωάννην

(πνευματολογία και χριςτολογία)

(5)

ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙΝΗ΢

ΔΙΑΘΗΚΗ΢

Μάθημα 8: Θεολογία του κατά Ιωάννην (πνευματολογία και χριστολογία)

(6)

6

Εισαγωγικά

• O ιωϊννειοσ κύκλοσ των κειμϋνων:

– Ιωϊννεια ςχολό; (A. Culpepper)

– Ιωϊννειοσ κύκλοσ ςτην αρχαύα χριςτιανικό παρϊδοςη; (O.

Cullmann)

– Μύα κοινό αν κι όχι ενιαύα παρϊδοςη.

• Ο ςυγγραφϋασ του τετϊρτου ευαγγελύου και η επεξεργαςύα του κειμϋνου.

• Οι επιςτολϋσ Ιωϊννου ωσ «δευτεροιωϊννεια» κεύμενα.

• Η γεωγραφικό καταγωγό και το κοινωνικοώςτορικό υπόβαθρο του ευαγγελύου.

(7)

7

Η θεολογία της σάρκωσης

• Αφετηρύα τησ ιωϊννειασ θεολογύασ η ιδϋα τησ ςϊρκωςησ του Λόγου.

• Συνδϋεται με την αποκϊλυψη του Θεού και το ϋργο τησ ςωτηρύασ:

– Ο πρόλογοσ του ευαγγελύου.

– Πρβλ. A΄ Ιω 4,2: Ἰηζοῦρ Χπιζηὸρ ἐν ζαπκὶ ἐληλςθώρ / Β΄ Ιω 7:

Ἰηζοῦρ Χπιζηὸρ ἐπσόμενορ ἐν ζαπκὶ.

• Σύνδεςη με τον ςταυρό - η ολοκλόρωςη του ϋργου του ςαρκωμϋνου Λόγου (βλ. «ὥρα» - «τετέλεσται»).

(8)

8

Ο προϋπάρχων Λόγος στο Ιω 1,1-18

• Ο πρόλογοσ του ευαγγελύου ωσ οργανικό μϋροσ του ευαγγελύου:

– Ένασ αρχαιότεροσ ύμνοσ που εντϊχθηκε ςτο ευαγγϋλιο;

– Επιρροϋσ εκτόσ τησ κοινότητασ;

– Κεύμενο του ύδιου του ευαγγελιςτό;

• Η ιδιαύτερη χρόςη του όρου «Λόγοσ» (ςτ. 1 και 14)

– Οι πιθανϋσ επιδρϊςεισ (γνωςτικιςμόσ ; - ςπερματικόσ λόγοσ; - ελληνιςτικόσ ιουδαώςμόσ;)

• Ο Λόγοσ ςτην αρχό τησ δημιουργύασ - ςύνδεςη με την ςϊρκωςη

– Βλ. επύςησ: 17,5: δόξαζόν με ζύ, πάηεπ, παπὰ ζεαςηῷ ηῇ δόξῃ ᾗ εἶσον ππὸ ηοῦ ηὸν κόζμον εἶναι παπὰ ζοί.

(9)

9

• Η δημιουργύα διϊ του Λόγου.

• Η ςύνδεςη τησ ζωόσ με τον Λόγο.

• Η ςύνδεςη με τον Πατϋρα Θεό και η μαρτυρύα για αυτόν.

Λόγος και δημιουργία

(10)

10

• Ο όροσ ςϊρξ.

• Η ιδϋα τησ παρουςύασ τησ δόξασ του Θεού ςτη Σκηνό του Μαρτυρύου.

• Συνδϋεται ϊμεςα με τη δόξα του Θεού, τη χϊρη του, οδηγεύ ςτην αλόθεια.

• Άμεςη ςύνδεςη με τον θϊνατο (δόξα και ώρα).

Η ενανθρώπιση

(11)

11

Ο Ιησούς Χριστός

• Ο Ιηςούσ ωσ εκπλόρωςη των παλαιοδιαθηκικών προφητειών:

– Ωσ Μεςςύασ / «Χριςτόσ» ωσ τύτλοσ του Ιηςού.

– Ωσ βαςιλεύσ των Ιουδαύων.

– Ο ϊγιοσ του Θεού.

– Ο Υιόσ του Θεού.

– Η γνώςη του Πατϋρα από τον Υιό.

– Η γνώςη του Πατϋρα από τουσ ανθρώπουσ διϊ του Υιού.

– Ο αντιπρόςωποσ του Πατϋρα ςτη γη.

– Ο υιόσ του ανθρώπου (3,13· 6,62) - ςύνδεςη με τη δόξα και τον ςταυρό.

– Ο αμνόσ του Θεού.

– Ο ςωτόρ του κόςμου.

– Ο μονογενόσ υιόσ (1, 14).

(12)

12

Πνεύμα: ορολογία

• Το πνεύμα, πνεύμα ϊγιον, το πνεύμα το ϊγιον.

• Το πνεύμα τησ αληθεύασ (βλ. το πνεύμα τησ πλϊνησ).

• Ο παρϊκλητοσ.

(13)

13

Χαρακτηριστικά του Πνεύματος

• Ο δυναμικόσ χαρακτόρασ του Πνεύματοσ ωσ δύναμη τησ παρουςύασ του Θεού (3,8).

• Η προϋλευςό του από τον Πατϋρα και τον πνευματικό κόςμο.

• Η ζωοποιόσ του δύναμη.

(14)

14

Ο Παράκλητος

• Η ςημαςύα του όρου: α) αυτόσ που παρηγορεύ, β) αυτόσ που παραινεύ, γ) ο ςυνόγοροσ και βοηθόσ.

• 14,16-20· 14,26· 15,26-27· 16,7-11· 16,13-15.

• Άγιο Πνεύμα και πνεύμα τησ αληθεύασ.

• Η εκπόρευςη από τον Πατϋρα.

• Θα διδϊξει και θα ερμηνεύςει όςα δύδαξε ο Ιηςούσ.

• Θα εύναι ο μϊρτυρασ για τον Ιηςού.

• Θα ελϋγξει τον κόςμο για την αμαρτύα.

• Ωσ αντιπρόςωποσ του Ιηςού.

• Ο Παρϊκλητοσ ωσ πρόςωπο.

(15)

Σημείωμα Αναφοράσ

Copyright Αριςτοτζλειο Πανεπιςτιμιο Θεςςαλονίκθσ, Τςαλαμποφνθ Αικατερίνθ. «Θεολογία Καινισ Διακικθσ. Θεολογία του κατά Ιωάννθν (πνευματολογία και χριςτολογία)». Ζκδοςθ: 1.0. Θεςςαλονίκθ 2015.

Διακζςιμο από τθ δικτυακι διεφκυνςθ:

http://eclass.auth.gr/courses/OCRS340/.

15

(16)

Το παρόν υλικό διατίκεται με τουσ όρουσ τθσ άδειασ χριςθσ Creative Commons Αναφορά - Παρόμοια Διανομι *1+ ι μεταγενζςτερθ, Διεκνισ Ζκδοςθ. Εξαιροφνται τα αυτοτελι ζργα τρίτων π.χ. φωτογραφίεσ,

διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριζχονται ςε αυτό και τα οποία

αναφζρονται μαηί με τουσ όρουσ χριςθσ τουσ ςτο «Σθμείωμα Χριςθσ Ζργων Τρίτων».

Ο δικαιοφχοσ μπορεί να παρζχει ςτον αδειοδόχο ξεχωριςτι άδεια να

χρθςιμοποιεί το ζργο για εμπορικι χριςθ, εφόςον αυτό του ηθτθκεί.

[1] http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/

Σημείωμα Αδειοδότηςησ

16

(17)

ΑΝΟΙΚΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ

Τζλοσ ενότητασ

Επεξεργαςία: Φίλιπποσ Γερμάνθσ

Θεςςαλονίκθ, Εαρινό Εξάμθνο 2014-2015

(18)

Σημειώματα

(19)

Διατήρηςη Σημειωμάτων

Οποιαδιποτε αναπαραγωγι ι διαςκευι του υλικοφ κα πρζπει να ςυμπεριλαμβάνει:

 το Σθμείωμα Αναφοράσ

 το Σθμείωμα Αδειοδότθςθσ

 τθ διλωςθ Διατιρθςθσ Σθμειωμάτων

 το Σθμείωμα Χριςθσ Ζργων Τρίτων (εφόςον υπάρχει)

μαηί με τουσ ςυνοδευόμενουσ υπερςυνδζςμουσ.

19