[PENDING] Θα γίλεη αλαθνξά ζηηο κεζόδνπο Halliwick, Bad Ragaz Ring Method, ηηο ελαιιαθηηθέο κεζόδνπο άζθεζεο ζην λεξό, όπσο είλαη νη Aqua Yoga, Aqua Pilates, Watsu θαη Ai-Chi, θαζώο θαη ζηηο κεζόδνπο άζθεζεο ζην λεξό πνπ εθαξκόδνληαη ζηε θπζηθή αγσγή

ΔΘΝΗΚΟ ΚΑΗ ΚΑΠΟΓΗ΢ΣΡΗΑΚΟ ΠΑΝΔΠΗ΢ΣΖΜΗΟ ΑΘΖΝΧΝ

΢ΥΟΛΗ ΔΠΙ΢ΣΗΜΗ΢ ΦΤ΢ΙΚΗ΢ ΑΓΧΓΗ΢ ΚΑΙ ΑΘΛΗΣΙ΢ΜΟΤ ΣΟΜΔΑ΢ ΤΓΡΟΤ ΢ΣΙΒΟΤ

ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑ΢ΗΑ

΢ΤΓΚΡΗΣΗΚΖ ΑΞΗΟΛΟΓΖ΢Ζ ΜΔΘΟΓΧΝ Α΢ΚΖ΢Ζ΢ ΢ΣΟ ΝΔΡΟ

Καζαγιάννη Δλεςθεπία

Δπιβλέποςζα καθηγήηπια: ΢οςληανάκη Δλένη

΢ΔΠΣΔΜΒΡΗΟ΢ 2019

ii

© Coryright Καζαγηάλλε Διεπζεξία

΢ρνιή Δπηζηήκεο Φπζηθήο Αγσγήο θαη Αζιεηηζκνύ Δζληθό θαη Καπνδηζηξηαθό Παλεπηζηήκην Αζελώλ

Δζληθήο Αληηζηάζεσο 41, 172 37, Γάθλε, Αζήλα

iii Δςσαπιζηίερ

Θα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηελ επηβιέπνπζα θαζεγήηξηά κνπ, ΢νπιηαλάθε Διέλε γηα ηελ θαζνδήγεζε θαη ηελ πνιύηηκε ζπκβνιή ηεο ζηελ δηεθπεξαίσζε απηήο ηεο βηβιηνγξαθηθήο αλαζθόπεζεο.

iv

΢ΤΓΚΡΗΣΗΚΖ ΑΞΗΟΛΟΓΖ΢Ζ ΜΔΘΟΓΧΝ Α΢ΚΖ΢Ζ΢ ΢ΣΟ ΝΔΡΟ ΠΔΡΗΛΖΦΖ

Η δεκνηηθόηεηα ηεο άζθεζεο ζην λεξό όιν θαη απμάλεηαη ηα ηειεπηαία ρξόληα ελώ πνιινί κέζνδνη θαη ηξόπνη άζθεζεο ζηε ζηεξηά κεηαθέξνληαη κε ηξνπνπνηήζεηο ζην λεξό. Απηό ζπκβαίλεη ιόγσ ησλ ηδηνηήησλ ηνπ λεξνύ πνπ επηηξέπνπλ θαη πξνζθέξνπλ ζε θάζε αζθνύκελν ην δηθαίσκα ηεο άζθεζεο.

Άλζξσπνη κε εηδηθέο αλάγθεο θαη δπζθνιίεο θίλεζεο ζηε ζηεξηά κπνξνύλ λα εμαζθεζνύλ κε αζθάιεηα ζην λεξό ελδπλακώλνληαο ηνλ νξγαληζκό ηνπο ζε όια ηα επίπεδα. Απηό ζα εμεηαζζεί ζηελ παξαθάησ βηβιηνγξαθηθή αλαζθόπεζε όπνπ ζα παξνπζηαζηνύλ δηάθνξνη κέζνδνη άζθεζεο ζην λεξό θαζώο θαη νη επηδξάζεηο ηνπο ζηνλ αλζξώπηλν νξγαληζκό. Θα γίλεη αλαθνξά ζηηο κεζόδνπο Halliwick, Bad Ragaz Ring Method, ηηο ελαιιαθηηθέο κεζόδνπο άζθεζεο ζην λεξό, όπσο είλαη νη Aqua Yoga, Aqua Pilates, Watsu θαη Ai-Chi, θαζώο θαη ζηηο κεζόδνπο άζθεζεο ζην λεξό πνπ εθαξκόδνληαη ζηε θπζηθή αγσγή. Θα παξνπζηαζηνύλ νη επεξγεηηθέο επηδξάζεηο ηεο άζθεζεο ζην λεξό ζηελ θαξδηναλαπλεπζηηθή αληνρή, ηε κπτθή δύλακε θαη αληνρή, ηελ ηαρύηεηα θαη ηελ επιπγηζία ελώ κηθξέο αλαθνξέο ζα ππάξμνπλ θη ζηελ επίζεο επεξγεηηθή επίδξαζή ηεο ζην ςπρνινγηθό πξνθίι ησλ αλζξώπσλ. Οη βειηηώζεηο ζηηο παξαπάλσ παξακέηξνπο επηηξέπνπλ ζηνπο αλζξώπνπο λα βειηηώζνπλ ηελ πνηόηεηα ηεο δσήο ηνπο θαη λα είλαη θηλεηηθά δξαζηήξηνη θαη ηθαλνί λα απηνεμππεξεηεζνύλ.

Λέμεηο θιεηδηά: Halliwick, BRRM, Watsu, Ai-Chi, aqua yoga, aqua pilates, aquatic exercise, aqua aerobic, adapted aquatics

v

ΠΗΝΑΚΑ΢ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΧΝ

Πεξίιεςε ... iv Πίλαθαο Πεξηερνκέλσλ ... v

Η. ΔΗ΢ΑΓΧΓΖ ... σελ.1 1.1. Οξηζκόο θαη δηαηύπσζε ηνπ πξνβιήκαηνο ... ζει.1

1.2. ΢εκαζία ηεο έξεπλαο ... ζει.2 1.3. Δξεπλεηηθά εξσηήκαηα θαη ππνζέζεηο ... ζει.2 1.4. Οξηνζεηήζεηο θαη πεξηνξηζκνί ηεο έξεπλαο ... ζει.2 1.5. Γηεπθξίληζε όξσλ ... ζει.2 ΗΗ. ΑΝΑ΢ΚΟΠΖ΢Ζ ΣΖ΢ ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ΢ ... ζελ.4 Κεθάλαιο 2.1

2.1.1. Οξηζκόο θαη ζηόρνη ζεξαπεπηηθήο άζθεζεο ... ζει.4 2.1.2. ΢ηνηρεία θίλεζεο... ζει.4 2.1.3. Οθέιε ηεο άζθεζεο έμσ από ην λεξό ... ζει.5 2.1.4. Οθέιε ηεο άζθεζεο κέζα ζην λεξό ... ζει.5 2.1.5. Ιδηόηεηεο ηνπ λεξνύ………...……….ζει.6 Κεθάλαιο 2.2

2.2.1. Halliwick Swimming Therapy ... ζει.7 2.2.2. Halliwick Aquatic Therapy ... ζει.14 2.2.4. Aquatic therapy ... ζει.15 2.2.4. Adapted Aquatics ... ζει.16 2.2.5. Bad Ragaz Ring Method ... ζει.17 2.2.6. Δλαιιαθηηθέο Μέζνδνη Άζθεζεο ΢ην Νεξό ... ζει.19 2.2.6.1. Aqua Yoga ... ζει.19 2.2.6.2. Aqua Pilates ... ζει.21 2.2.6.3. Watsu ... ζει.22

vi 2.2.6.4. Ai-Chi ... ζει.26 2.2.7. Δθαξκνγέο ηεο Άζθεζεο ζην λεξό κέζσ ηεο Φπζηθήο Αγσγήο ... ζει.29 ΗΗΗ. ΢ΤΜΠΔΡΑ΢ΜΑΣΑ/΢ΤΕΖΣΖ΢Ζ ... ζελ.35

IV. ΠΡΟΣΑ΢ΔΗ΢ ... ζελ.39

V. ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ ... ζελ.40

1 Η.ΔΗ΢ΑΓΧΓΖ

1.1 Οπιζμόρ και διαηύπωζη ηος πποβλήμαηορ

Σν πδάηηλν πεξηβάιινλ είλαη έλαο ρώξνο δηαθνξεηηθόο από ηελ μεξά πνπ πξνζθέξεηαη γηα άζθεζε. Λόγσ ησλ ηδηαηηεξνηήησλ θαη ησλ ηδηνηήησλ ηνπ λεξνύ πνιιέο θνξέο ε θίλεζε πξαγκαηνπνηείηαη επθνιόηεξα γηα απηό ε άζθεζε ζην λεξό ελδείθλπηαη γηα άηνκα κε παζήζεηο θαη εηδηθέο αλάγθεο όισλ ησλ ειηθηώλ δίλνληαο ηνπο ηελ επθαηξία θαη ηελ ραξά λα αζθεζνύλ θαη λα απνθνκίζνπλ ηα νθέιε ηεο άζθεζεο ηόζν ζην ζσκαηηθό όζν θαη ζην ςπρνινγηθό ηνκέα κε θύξην ζηόρν ηε βειηίσζε ηεο πνηόηεηαο ηεο δσήο ηνπο.

Η αλζξώπηλε θίλεζε δελ είλαη κόλν ζεκαληηθή γηα ηελ θηλεηηθή αλάπηπμε αιιά θαη γηα ηε θνηλσληθή αλάπηπμε θαη επεκεξία θαζώο κηα θαιή θπζηθή θαηάζηαζε θαη ιεηηνπξγηθή ηθαλόηεηα δίλεη ηελ επθαηξία ζηε ζπκκεηνρή ζε πνιηηηζκηθέο εθδειώζεηο, ζε θπζηθέο δξαζηεξηόηεηεο αλαςπρήο θέξλνληαο ζε επαθή ηνπο αλζξώπνπο κεηαμύ ηνπο θαη απμάλνληαο ηελ θνηλσληθνπνίεζή ηνπο. Η ζπλαλαζηξνθή κε αλζξώπνπο κε ηε ζεηξά ηεο δεκηνπξγεί αίζζεκα επθνξίαο θαη επραξίζηεζεο απνηξέπνληαο ηελ θαηάζιηςε θαη άιιεο ςπρνινγηθέο δηαηαξαρέο. Ο εμσηεξηθόο θαη ν εζσηεξηθόο θόζκνο ησλ αηόκσλ είλαη αιιειέλδεηνη, όηαλ θάπνηνο έρεη ηελ ηθαλόηεηα λα θηλείηαη, λα απηνεμππεξεηείηαη θαη λα θέξλεη εηο πέξαο ηηο θαζεκεξηλέο ηνπ ππνρξεώζεηο, απηόκαηα ληώζεη ρξήζηκνο θαη ιεηηνπξγηθόο. Η αδπλακία θη ε δπζθνιία δηεθπεξαίσζεο ηεο θαζεκεξηλόηεηαο απνηειεί ραξαθηεξηζηηθό πνιιώλ παζήζεσλ θαη εδώ έγθεηηαη ε ζπκβνιή ηεο άζθεζεο. Με ηελ άζθεζε ζην λεξό επηηπγράλεηαη ελδπλάκσζε ησλ κπώλ, κείσζε ηνπ πνζνζηνύ ηνπ ιίπνπο, αύμεζε ηεο θαξδηναλαπλεπζηηθήο αληνρήο θαη ηεο επιπγηζίαο κε απνηέιεζκα ηελ ιεηηνπξγηθή θηλεηνπνίεζε ηνπ αλζξώπηλνπ νξγαληζκνύ θαη ηελ επηηπρή νινθιήξσζε θαζεκεξηλώλ αλαγθώλ θαη δξαζηεξηνηήησλ. Απηέο νη παξάκεηξνη ζα εμεηαζζνύλ ζηελ παξαθάησ βηβιηνγξαθηθή αλαζθόπεζε.

2 1.2 ΢κοπόρ ηηρ έπεςναρ

΢θνπόο ηεο παξνύζαο βηβιηνγξαθηθήο αλαζθόπεζεο είλαη ε αλαδήηεζε, ε κειέηε, ε αμηνιόγεζε θαη ε ζύγθξηζε ησλ κεζόδσλ πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη γηα άζθεζε κέζα ζην λεξό.

1.3 ΢ημαζία ηηρ έπεςναρ

Η ζεκαζία ηεο έξεπλαο έγθεηηαη ζην γεγνλόο όηη παξνπζηάδεη θαη ζπγθξίλεη πιεζώξα κεζόδσλ άζθεζεο ζην λεξό θαζώο θαη ηηο θαηεγνξίεο αηόκσλ πνπ επσθεινύληαη. Παξνπζηάδεηαη μερσξηζηά θάζε κέζνδνο όπσο θαη νη θαηεγνξίεο ησλ παζήζεσλ ζηηο νπνίεο έρεη βξεζεί λα ρξεζηκνπνηείηαη θαη λα επεξεάδεη ζεηηθά πξνθαιώληαο πξνζαξκνγέο.

1.4 Οπιοθεηήζειρ και πεπιοπιζμοί ηηρ έπεςναρ

Οη πεξηνξηζκνί απηήο ηεο κειέηεο έγθεηηαη ζην γεγνλόο όηη επεηδή ε παξνύζα βηβιηνγξαθηθή αλαζθόπεζε πινπνηείηαη ζηα πιαίζηα πηπρηαθήο εξγαζίαο εκπεξηέρεη ζπγθεθξηκέλν αξηζκό εξεπλεηηθώλ εξγαζηώλ θη όρη όιε ηελ ππάξρνπζα βηβιηνγξαθία. Δπνκέλσο ηα ζπκπεξάζκαηα είλαη νξηνζεηεκέλα κέζα ζηνπο δεδνκέλνπο πεξηνξηζκνύο.

1.5 Γιεςκπίνιζη όπων

Ακεα= Άηνκα κε εηδηθέο αλάγθεο 6MWT= six-minute walking test AIM= Aquatic Independence Measure

ASD= δηαηαξαρέο ηνπ θάζκαηνο ηνπ απηηζκνύ ΒΙ= Balance Index

Bpm= ρηύπνπο ην ιεπηό

3 BRRM= Bad Ragaz Ring Method

GMFCS= Gross Motor Function Classification GMFM= Gross Motor Function Measure HR= θαξδηαθή ζπρλόηεηα

L5= 5^νο νζθπτθόο ζπόλδπινο NPRS= Numeric Pain Rating Scale

PEDI= Pediatric Evaluation of Disability Inventory RVGA= Rivermead Visual Gait Assessment S2= 2^νο ηεξόο ζπόλδπινο

SV= όγθνο παικνύ

TAS= Tone Assessment Scale

UTWT= Underwater Treadmill Walking Training

WOMAC= Western Ontario and McMaster Universities Osteoarthritis Index WOTA2= Water Orientation Test Alyn 2

4 ΗΗ.ΑΝΑ΢ΚΟΠΖ΢Ζ ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ΢

Κεθάλαιο 2.1

2.1.1Οπιζμόρ Θεπαπεςηικήρ άζκηζηρ Θεξαπεπηηθή άζθεζε:

Δίλαη ε ζπζηεκαηηθή νξγαλσκέλε απόδνζε ζσκαηηθώλ θηλήζεσλ, ζηάζεσλ , δξαζηεξηνηήησλ κε ζθνπό λα :

 Θεξαπεύζνπλ ή λα απνηξέςνπλ βιάβεο ηνπ ζώκαηνο , ιεηηνπξγηθέο θαη δνκηθέο.

 Βειηηώζνπλ, επαλαθέξνπλ, λα εληζρύζνπλ δξαζηεξηόηεηεο θαη ηε ζπκκεηνρή.

 Να εκπνδίζνπλ ή λα κεηώζνπλ ηνπο θηλδύλνπο ζρεηηθνύο κε ηελ πγεία.

 Να βειηηζηνπνηήζνπλ ηελ πγεία, ηε θπζηθή θαηάζηαζε θαη ηελ αίζζεζε ηεο επεκεξίαο (Kisner, Colby, & Borstad, 2017).

2.1.2 ΢ηοισεία κίνηζηρ

Σν ζώκα θηλείηαη θαη κεηαθηλείηαη κε ζθνπό λα πξνθιεζεί κηα ιεηηνπξγηθή δξαζηεξηόηεηα ελώ εμηζνξξνπώληαο ηε βαξύηεηα κε ηα αηζζεηεξηαθά θαη θηλεηηθά ζπζηήκαηα θαηαθέξλεη λα ηζνξξνπεί. Η ηθαλόηεηα δηαηήξεζεο κηαο ζηάζηκεο ζέζεο απνθαιείηαη ζηαζεξόηεηα ελώ ζπρλά παξαηεξνύληαη ελαιιαγέο κεηαμύ ηεο ζηαηηθήο θαη ηεο δπλακηθήο ηζνξξνπίαο. Η ειεύζεξε θίλεζε αλαθέξεηαη σο επιπγηζία θαη ν ζπληνληζκόο σο ζπλεηδεηή ή απηόκαηε αθξηβήο, απνδνηηθή θίλεζε. Ο λεπξνκπτθόο έιεγρνο εζηηάδεη ζηελ αιιειεπίδξαζε αηζζεηεξηαθνύ θαη θηλεηηθνύ ζπζηήκαηνο θη ε απόδνζε ησλ κπώλ ζηελ παξαγόκελε ηάζε πξνθεηκέλνπ λα πξαγκαηνπνηεζεί κηα θπζηθή δξαζηεξηόηεηα. Σέινο σο θαξδηναλαπλεπζηηθή αληνρή νξίδεηαη σο ε ήπηαο έληαζεο, επαλαιακβαλόκελεο, ζπλνιηθέο θηλήζεηο ηνπ ζώκαηνο (όπσο ε

5 θνιύκβεζε, ην πεξπάηεκα, ην πνδήιαην, ην ηξέμηκν) πνπ γίλνληαη γηα παξαηεηακέλν ρξνληθό δηάζηεκα (Kisner et al., 2017).

2.1.3 Οθέλη ηηρ άζκηζηρ έξω από ηο νεπό

Η άζθεζε ζηε μεξά έρεη βξεζεί λα επηθέξεη ζεηηθά απνηειέζκαηα θαη κεηαβνιέο ζε πιεζώξα ζπζηεκάησλ ηνπ αλζξώπηλνπ νξγαληζκνύ. Αξρηθά όζνλ αθνξά ην λεπξνινγηθό θνκκάηη βειηηώλεη ηελ ιεηηνπξγία ηνπ εγθεθάινπ (Corbin, Welk, Corbin & Welk; 2016), ηελ ηθαλόηεηα επεμεξγαζίαο πιεξνθνξηώλ θαζώο θαη ηελ επηιεθηηθή πξνζνρή (Baker et al., 2010). ΢ην κπτθό ζύζηεκα θαίλεηαη λα ζπκβάιιεη ζηελ αύμεζε ηεο νζηηθήο ππθλόηεηαο, ηεο κπτθήο απνδνηηθόηεηαο (Corbin et al., 2016), ηεο δύλακεο, ηεο αληνρήο θαη ηεο ηαρύηεηαο (Sadowski et al., 2012), ελώ ζην θαξδηαγγεηαθό κεηώλεη ηελ θαξδηαθή ζπρλόηεηα θαη απμάλεη ην νμπγόλν ζηελ πεξηνρή ηνπ εγθεθάινπ (Corbin et al., 2016). Όζνλ αθνξά ηνλ ςπρνπλεπκαηηθό ηνκέα ε άζθεζε ζηε μεξά βνεζά ζηελ κείσζε ηνπ άγρνπο θαη ηεο θαηάζιηςεο, ζηελ αλάπηπμε ηεο απηνεθηίκεζεο, ηεο αλαγλώξηζεο θαη ηεο απνδνρήο ησλ πξνζσπηθώλ νξίσλ ελώ δεκηνπξγεί θαιύηεξεο ζπλζήθεο ύπλνπ. (Corbin et al., 2016). Πνιιαπιά ινηπόλ ηα νθέιε ηεο άζθεζεο ζηε μεξά, δεκηνπξγώληαο θαιύηεξεο ζπλζήθεο ιεηηνπξγίαο ηνπ αλζξώπηλνπ νξγαληζκνύ θαη βειηηώλνληαο ηελ πνηόηεηα δσήο ηνπ αλζξώπνπ.

2.1.4 Οθέλη ηηρ άζκηζηρ μέζα ζηο νεπό

Παξόκνηα νθέιε παξαηεξνύληαη θαη ζηελ άζθεζε κέζα ζην λεξό κε ηε δηαθνξά όηη ε άζθεζε ζην λεξό είλαη ιηγόηεξν ζσκαηηθά απαηηεηηθή ιόγσ ηεο πιεπζηόηεηαο, δεκηνπξγώληαο επθνιία θίλεζεο (Sugano & Nomura , 2000), θαη κεγαιύηεξν εύξνο θίλεζεο (Devereux, Robertson, & Briffa, 2005), κείσζε ηνπ πόλνπ, αύμεζε ηεο επιπγηζίαο (Sugano & Nomura, 2000), ηεο ηζνξξνπίαο, ηνπ ζπληνληζκνύ (Devereux et al., 2005) θαη ηεο κπτθήο δύλακεο (Volaklis, Spassis, & Tokmakidis, 2007). Δπίζεο παξαηεξείηαη ηόλσζε ηνπ

6 νπηηθνύ θαη αληηιεπηηθνύ ζπζηήκαηνο (Devereux et al., 2005), κείσζε ηεο δσηηθήο ρσξεηηθόηεηαο (VC) θαη ηνπ εθπλεόκελνπ εθεδξηθνύ όγθνπ ζηνπο πλεύκνλεο (Hong, Cerretelli, Cruz, & Rahn et al., 1969). Γελ πξέπεη λα παξακειεζεί θαη ν ςπρνινγηθόο ηνκέαο ζηνλ νπνίν επηθεληξώλνληαη πνιιέο έξεπλεο θαη παξαηεξείηαη ζε κεγάιν βαζκό ε ζεηηθή επίδξαζε ηεο άζθεζεο ζην λεξό πξνθαιώληαο κείσζε ηεο θαηάζηαζεο ηνπ άγρνπο, ηνπ ζσκαηηθνύ θαη ςπρνινγηθνύ ζηξεο θαη ηεο θαηάζιηςεο (Sugano & Nomura, 2000), ελώ ηαπηόρξνλα εληζρύεηαη ε ζπκκεηνρή θη ε αθνζίσζε (Devereux et al., 2005).

2.1.5 Ηδιόηηηερ νεπού:

΢ύκθσλα κε ην Φνπζέθε (2015), «Η αξρή ηεο άλσζεο, ε νπνία θαζηεξώζεθε από ηνλ Αξρηκήδε, νξίδεη όηη όηαλ έλα ζώκα βπζίδεηαη κεξηθώο ή νιηθώο ζε έλα ξεπζηό ζε εξεκία δέρεηαη κηα αλνδηθή ώζεζε ίζε κε ην βάξνο ηνπ ξεπζηνύ πνπ εθηνπίδεηαη. Η αλνδηθή απηή ώζεζε ελεξγεί ζε αληίζεηε θαηεύζπλζε από ηε βαξπηηθή έιμε θαη αλαγθάδεη ην ζώκα λα επηπιέεη». Δπεηδή ππάξρεη ζπζρέηηζε κεηαμύ ηεο άλσζεο θαη ηνπ εηδηθνύ βάξνπο, όηαλ ην εηδηθό βάξνο ηνπ ζώκαηνο είλαη κεγαιύηεξν από ην εηδηθό βάξνο ηνπ λεξνύ πξνθαιείηαη βύζηζε ελώ όηαλ είλαη κηθξόηεξν επίπιεπζε. Γηα απηό ην ιόγν ηα παρύζαξθα άηνκα επηπιένπλ επθνιόηεξα. Οη Βates θαη Halson (1996), αλαθέξνπλ όηη «Η ζρεηηθή ππθλόηεηα είλαη ν ιόγνο ηνπ βάξνπο ηνπ αληηθεηκέλνπ πξνο ην βάξνο ίζνπ όγθνπ λεξνύ». Η ζρεηηθή ππθλόηεηα επεξεάδεηαη από ηε δηαθνξεηηθή ζύζηαζε ηνπ θάζε ζώκαηνο. Δπθνιόηεξε βύζηζε παξαηεξείηαη ζηνπο ζπλδέζκνπο, ηνπο κύεο, ηα νζηά θαη ηα εζσηεξηθά όξγαλα ιόγσ ηεο ζρεηηθήο ηνπο ππθλόηεηαο πνπ νξίδεηαη γύξσ ζηα 1,10 ελώ ηνπ ιηπώδε ηζηνύ ζηα 0,9 γηα απηό ηα παρύζαξθα άηνκα επηπιένπλ επθνιόηεξα. Ο Φνπζέθεο (2015), ιέεη όηη, ε «Η πδξνζηαηηθή πίεζε είλαη κηα άιιε ζεκειηώδε ηδηόηεηα πνπ ζηεξίδεηαη ζηελ αξρή ηνπ Pascal θαη δειώλεη όηη ζε δεδνκέλν βάζνο ε πίεζε ηνπ πγξνύ αζθείηαη ηζνδύλακα ζε όιεο ηηο επηθάλεηεο ηνπ βπζηζκέλνπ ζώκαηνο». Η αληίζηαζε ηνπ λεξνύ ζηελ θίλεζε γλσζηή θαη σο ημώδεο, πξνθαιείηαη ιόγσ ηεο ηξηβήο ησλ κνξίσλ ηνπ λεξνύ. Όηαλ απηή κεηώλεηαη κε

7 ηε αύμεζε ηεο ζεξκνθξαζίαο ηνπ λεξνύ σθεινύληαη νη κηθξόηεξνη θη αδύλακνη κύεο (Bates & Hanson, 1996).

Κεθάλαιο 2.1

2.2.1 Halliwick Swimming Therapy

Η κέζνδνο Halliwick μεθίλεζε σο κέζνδνο θνιύκβεζεο ζηελ Αγγιία ην 1949, κε ηδξπηή ηεο ηνλ James McMillan, κε ζηόρν ηελ θνιπκβεηηθή αλεμαξηεηνπνίεζε ησλ αηόκσλ κε αλαπεξία.

Εικόνα 2.1 Ο ιδπςηήρ ηηρ μεθόδος Halliwick, James Mc Millan (1949).( https://halliwick.org)

Η κέζνδνο Halliwick απνζθνπεί ζηνλ έιεγρν ηεο θίλεζεο θαη εζηηάδεη ζηελ αλεμάξηεηε ιεηηνπξγία, ηελ αζθάιεηα κέζα θαη γύξσ από ην λεξό θαη ηελ απόιαπζε ηεο πδξόβηαο δξαζηεξηόηεηαο (Grosse, 2010). Μεηά ηελ θαηάθηεζε ησλ βαζηθώλ ηερληθώλ ηεο κεζόδνπ Halliwick κπνξεί λα επέιζεη ε βειηίσζε ηεο θνιπκβεηηθήο ηθαλόηεηαο. Ο βαζηθόο ζθνπόο ηεο κεζόδνπ Halliwick, είλαη ε εμνηθείσζε κε ην λεξό, ε θαιιηέξγεηα ηεο θηλαίζζεζεο ζην λεξό, θαζώο θαη ε βειηίσζε ηεο θηλεηηθόηεηαο κέζα από ηε ζπλνιηθή αλεμάξηεηε θίλεζε ζην λεξό ζε όξζηα ζέζε θαζώο θαη ζε πξελή θαη θνιπκβεηηθά (Wright, 1984). Η κέζνδνο Halliwick ζεκειηώλεηαη ζε έλα Ten Point Program πνπ ζηνρεύεη ζηε πξνζαξκνγή ηνπ ςπρηθνύ θόζκνπ, ηελ ηζνξξνπία θαη ηελ θίλεζε (McMillan, 1978).

8 The Ten Point Programme:

Point 1: Φπρηθή πξνζαξκνγή (ξύζκηζε αζηάζεηαο θαη πιεπζηόηεηαο, έιεγρνο αλαπλνήο, θαιιηέξγεηα απηνπεπνίζεζεο θαη θαιήο ζηάζεο).

Εικόνα 2.2 Point 1: Ψςσική Πποζαπμογή (Gresswell et al., 2010).

Point 2: Απνδέζκεπζε (κείσζε ηεο εμάξηεζεο από εθπαηδεπηή, αιιαγή εθπαηδεπηώλ, άζθεζε αλεμάξηεηα).

Εικόνα 2.3. Point 2: Αποζύνδεζη (Gresswell et al., 2010)

Point 3: Δγθάξζηνο έιεγρνο πεξηζηξνθήο (έιεγρνο θάζε θίλεζεο πνπ γίλεηαη ζηνλ εγθάξζην άμνλα θαη εηδηθόηεξα επαλαθνξά από ηελ όξζηα ζέζε ζηελ νξηδόληηα ζέζε θαη αληίζηξνθα).

Δικόνα 2.4. Point 3: Εγκάπζιορ έλεγσορ πεπιζηποθήρ (Gresswell et a.l, 2010)

9 Point 4: Οβειηαίνο έιεγρνο πεξηζηξνθήο (έιεγρνο θάζε θίλεζεο πνπ γίλεηαη ζηνλ νβειηαίν άμνλα, όπσο δξαζηεξηόηεηεο πνπ πεξηιακβάλνπλ θάκςε θαη έθηαζε θνξκνύ).

Εικόνα 2.5. Point 4: Οβελιαίορ έλεγσορ πεπιζηποθήρ (Gresswell et al., 2010)

Point 5: Γηακήθεο έιεγρνο πεξηζηξνθήο (έιεγρνο θάζε θίλεζεο πνπ γίλεηαη ζηνλ δηακήθε άμνλα. όπσο δξαζηεξηόηεηεο πνπ πεξηιακβάλνπλ ξνιάξηζκα).

Εικόνα 2.6. Point 5: Διαμήκηρ έλεγσορ πεπιζηποθήρ (Gresswell et al., 2010)

Point 6: ΢πλδπαζκέλνο έιεγρνο πεξηζηξνθήο (έιεγρνο θάζε ζπλδπαζκνύ πεξηζηξνθώλ πνπ εθηεινύληαη ζε κία θίλεζε).

Δικόνα 2.7. Point 6: Σςνδςαζμένορ έλεγσορ πεπιζηποθήρ (Gresswell et al., 2010)

Point 7: Άλσζε ή ςπρηθή αλαζηξνθή

(εκπηζηνζύλε ζην λεξό όηη έρεη ηελ ηθαλόηεηα λα σζεί ην ζώκα πξνο ηα πάλσ).

10 Εικόνα 2.8. Point 7: Άνυζη ή τςσική αναζηποθή (Gresswell et al., 2010)

Point 8: Ιζνξξνπία ζηελ αθηλεζία (ραιαξόηεηα ζώκαηνο θαηά ηελ επίπιεπζε).

Εικόνα 2.9. Point 8: Ιζοπποπία ζηην ακινηζία (Gresswell et al., 2010)

Point 9: Σαξαρώδεο νιίζζεζε (έιεγρνο ηεο ζέζεο ηνπ ζώκαηνο από ηνλ αζζελή ελώ θηλείηαη από ηνλ εθπαηδεπηή).

Δικόνα 2.10. Point 9: Ταπασώδηρ ολίζθηζη (Gresswell et al., 2010)

Point 10: Απιή θίλεζε πξνο ηα εκπξόο θαη βαζηθέο θηλήζεηο θνιύκβεζεο (εμέιημε από απιέο θηλήζεηο ζε ζπληνληζκέλεο θηλήζεηο ηνπ βξαρίνλα, ησλ πνδηώλ, ηνπ θεθαιηνύ θαη ηνπ θνξκνύ πνπ απαηηνύληαη γηα ηελ θνιύκβεζε).

Εικόνα 2.11. Point 10: Απλή κίνηζη ππορ ηα εμππόρ και βαζικέρ κινήζειρ κολύμβηζηρ (Gresswell et al., 2010)

11 Άηνκα κε πην ζνβαξέο ζσκαηηθέο θαη πνιιαπιέο αλαπεξίεο είλαη ν πιεζπζκόο γηα ηνλ νπνίν ζρεδηάζηεθε ε κέζνδνο Halliwick (McMillan, 1978). Γηα απηά ηα άηνκα ε γλώζε ησλ δεμηνηήησλ ηνπ Halliwick είλαη κηα καθξύηεξε δηαδηθαζία (Grosse, 2001). Μεξηθά άηνκα ζα κάζνπλ κε βξαδύηεξν ξπζκό θαη ελδέρεηαη λα ρξεηαζηνύλ πξόζζεηεο πξνζαξκνγέο (Grosse, 2010). Καηά ηε δηάξθεηα ηεο δηαδηθαζίαο, όινη νη θνιπκβεηέο ηνπ Halliwick βειηηώλνπλ ηε θπζηθή ηνπο θαηάζηαζε σο κέξνο ηεο καζεζηαθήο ηνπο δηαδηθαζίαο (Grosse, 2004).

Γύλακε, αληνρή θαη θαξδηναλαπλεπζηηθή ηθαλόηεηα βειηηώλνληαη θαζώο νη θνιπκβεηέο ρξεζηκνπνηνύλ ηνπο δηθνύο ηνπο κπο γηα λα εθηειέζνπλ ηηο δεμηόηεηεο Halliwick (Grosse, 2010). Η ραιάξσζε θη ε επθνιία θίλεζεο κέζα ζην λεξό δηεπθνιύλεη ηε κάζεζε δεμηνηήησλ ελώ ε έιιεηςε εληζρπηηθώλ βνεζεκάησλ θαη ε ειάρηζηε ππνζηήξημε από ηνπο εθπαηδεπηέο βνεζά ζηε ιεηηνπξγηθή εθπαίδεπζε ησλ αζθνπκέλσλ (Martin, 1981).

Οη δξαζηεξηόηεηεο ηεο Halliwick, εληζρύνπλ ηελ αληηιεπηηθή θαη ηελ θηλεηηθή αλάπηπμε θαη ζπκβάιινπλ ζηελ αηζζεηεξηαθή νινθιήξσζε (Reid, 1975). Οη θνηλσληθέο δεμηόηεηεο πξνάγνληαη επίζεο κέζσ ησλ νκαδηθώλ δξαζηεξηνηήησλ ή ησλ δξαζηεξηνηήησλ ζε δεύγε (Grosse, 2010). Γηα απηό νη θνιπκβεηηθέο θη νη θνηλσληθέο δεμηόηεηεο ησλ παηδηώλ κε αλαπηπμηαθέο δηαηαξαρέο κπνξνύλ λα βειηησζνύλ κέζσ ηεο Halliwick. Δλώ ε δηαηήξεζε θαη ε αύμεζε ησλ θεθηεκέλσλ δεμηνηήησλ κπνξεί λα επηηεπρζεί κέζσ κηαο δηαδηθαζίαο ζηαζεξήο θαζπζηέξεζεο, δηάξθεηαο 4 δεπηεξνιέπησλ, ζηε κέζνδν Halliwick γηα δεμηόηεηεο πεξηπιάλεζεο ζηελ θνιύκβεζε (θάζεηε θαη πιεπξηθή πεξηζηξνθή) γηα παηδηά κε απηηζκό (Yılmaz et al., 2010). Γηαηξνί αλαθέξνπλ όηη ε πδξόβηα ζεξαπεία πξνθαιεί ζεκαληηθή αύμεζε ησλ θνιπκβεηηθώλ ηθαλνηήησλ, ηεο πξνζνρήο, ηεο κπτθήο δύλακεο, ηεο ηζνξξνπίαο, ηεο αλνρήο ζην άγγηγκα, ηεο έλαξμεο ή ηεο δηαηήξεζεο ηεο βιεκαηηθήο επαθήο θαη ηεο αζθάιεηα ζην λεξό ησλ απηηζηηθώλ παηδηώλ ( Hulls, Walker, & Powell, 2006).

Η θνηλσληθή ζπκπεξηθνξά ησλ παηδηώλ πνπ βξίζθνληαη ζην θάζκα ηνπ απηηζκνύ απαζρόιεζε ηνπο Mortimer, Privopoulos θαη Kumar (2014), νη

12 νπνίνη πξαγκαηνπνίεζαλ κηα ζπζηεκαηηθή αλαζθόπεζε θαη ρξεζηκνπνίεζαλ ηέζζεξηο έξεπλεο δηαθνξεηηθνύ ζρεδηαζκνύ. Οη ζπκκεηέρνληεο ζε απηέο ηηο κειέηεο ήηαλ ειηθίαο κεηαμύ 3-12 εηώλ. Η δηάξθεηα ηεο παξέκβαζεο θπκαηλόηαλ από 10-14 εβδνκάδεο θαη παξνπζηάδεηαη γηα θάζε έξεπλα μερσξηζηά ζηελ Eηθόλα 2.12. Σα απνηειέζκαηα έδεημαλ βειηηώζεηο ζηε θσλή, ηε γιώζζα, ηελ αλνρή, ηελ αθή, ηελ θαιιηέξγεηα ηεο βιεκαηηθήο επαθήο θαη ηε βειηίσζε ηεο εκπηζηνζύλεο. Απηά ηα ραξαθηεξηζηηθά κε ηε ζεηξά ηνπο νδεγνύλ ζε βειηησκέλεο ζρέζεηο θαη απμεκέλε θνηλσληθή απνδνρή. Σα ζπλνπηηθά επξήκαηα δείρλνπλ όηη ε πδξνζεξαπεία κε βάζε ηε κέζνδν Halliwick, έρεη ζεηηθό αληίθηππν ζηηο θνηλσληθέο αιιειεπηδξάζεηο θαη ζπκπεξηθνξέο ησλ παηδηώλ κε ASD.

Εικόνα 2.12 Ππογπάμμαηα παπέμβαζηρ με βάζη ηη μέθοδο Halliwick (Mortimer, Privopoulos,

& Kumar, 2014).

Παηδηά κε λεπξνθηλεηηθά πξνβιήκαηα κπνξνύλ επίζεο λα δηδαρζνύλ βαζηθέο θνιπκβεηηθέο ηθαλόηεηεο θαη λα νδεγεζνύλ ζε θηλεηηθή αλεμαξηεηνπνίεζε ζην λεξό. ΢ηα πξνγξάκκαηα σθέιηκε είλαη ε ζπλύπαξμε νκαδηθώλ θαη αηνκηθώλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ ζπκβάιινπλ ζηελ δηαλνεηηθή πξνζαξκνγή ησλ παηδηώλ ελώ ν ηεξκαηηζκόο ηνπ καζήκαηνο κε ηξαγνύδηα βνεζά ζηελ απεκπινθή ησλ παηδηώλ από ην πδάηηλν πεξηβάιινλ (Getz et al., 2006). ΢ηελ εξεπλά ηνπο νη Getz, Hutzler, Vermeer (2006), ζπκπεξηέιαβαλ 49 παηδηά κε λεπξνθηλεηηθέο δηαηαξαρέο ειηθίαο 3-7 εηώλ θαη αμηνιόγεζαλ ηα απνηειέζκαηα ηνπ πδξόβηνπ πξνγξάκκαηνο βαζηζκέλνπ ζηα 10 ζεκεία ηνπ

13 Halliwick κε ηελ ρξήζε ησλ AIM θαη GMFM, PEDI θαη Gross Motor Function Classification (GMFCS). Σα παηδηά ζπκκεηείραλ ζηα καζήκαηα γηα πεξίπνπ 5 κήλεο, ζπκπιεξώλνληαο θαη΄ ειάρηζην 40 ζπλεδξίεο. Κάζε ζπλεδξία απνηεινύληαλ από κηα θνηλή δξαζηεξηόηεηα έμη παηδηώλ κε ηνπο εθπαηδεπηέο ηνπο γηα 30 ιεπηά, αηνκηθή εμάζθεζε ή ζε δεύγε ζύκθσλα κ ηνπο ζηόρνπο ηεο ζεξαπείαο γηα ηα επόκελα 20 ιεπηά θαη ηειείσλε κε νκαδηθέο δξαζηεξηόηεηεο ζπλνδεπόκελεο από παηδηθά ηξαγνύδηα. Υακειέο αιιά ζεκαληηθέο ζπζρεηίζεηο βξέζεθαλ κεηαμύ θνιύκβεζεο θαη πεξηζηξνθήο πνπ αληαλαθινύλ ηε κεηαβνιή ηνπ θνιπκβεηηθνύ επηπέδνπ θαζώο ππάξρνπλ δεμηόηεηεο θνιύκβεζεο πνπ απαηηνύλ πεξηζηξνθή ζε πξελή θαη ύπηηα ζέζε ρξεζηκνπνηώληαο ηόζν ηα άλσ όζν θαη ηα θάησ άθξα. Σα παηδηά κε ρακειή ιεηηνπξγηθή ηθαλόηεηα ζηε ζηεξηά παξνπζίαζαλ θαιύηεξε θηλεηηθή ιεηηνπξγία ζην πδάηηλν πεξηβάιινλ γεγνλόο πνπ κπνξεί λα εμειηρζεί ζε θηλεηηθή αλεμαξηεηνπνίεζε ζην λεξό. Η θαηάθηεζε νξηζκέλσλ θνιπκβεηηθώλ δεμηνηήησλ ίζσο επεξεάζεη θαη ηε ιεηηνπξγηθή απόδνζε ησλ αηόκσλ απηώλ ζηε ζηεξηά (Thorpe, & Reilly, 2000).

Εικόνα 2.13 Ομαδικέρ δπαζηηπιόηηηερ Halliwick μέζα ζηο νεπό (https://halliwick.org)

14 2.2.2 Halliwick Aquatic Therapy

΢ηελ πνξεία ησλ ρξόλσλ ε κέζνδνο Halliwick άξρηζε λα παίξλεη θη άιιε δηάζηαζε θαη λα ρξεζηκνπνηείηαη σο ζεξαπεπηηθή κέζνδνο παξέκβαζεο. Απηή ε εμέιημε πεξηιακβάλεη ηελ είζνδν ζην λεξό, ηε ξπζκηθή αλαπλνή, ηνλ έιεγρν ηεο αλαπλνήο, ηε κεηαθίλεζε, ηε βύζηζε, ηε θάζεηε πεξηζηξνθή, ηε πιεπξηθή πεξηζηξνθή, ην ζπλδπαζκό πεξηζηξνθώλ θαη ηελ έμνδν από ην λεξό. Όια βαζίδνληαη ζηελ αξρηθή έθδνζε ηνπ McMillan, βάζεη ηνπ ζπζηήκαηνο ησλ 10 ζεκείσλ (Grosse, 2001). Βειηηώζεηο παξαηεξνύληαη εμίζνπ ζηελ αληνρή θαη ηε θαξδηναλαπλεπζηηθή ηθαλόηεηα. Σελ ηειεπηαία 20εηία ε κέζνδνο Halliwick πηνζεηήζεθε από ηνλ Johan Lambeck πνπ μεθίλεζε αξρηθά ζε ζπλεξγαζία ηνπ κε ηνλ ηδξπηή ηεο Halliwick (McMillan), θαη ηελ πξνζάξκνζε ζε θπζηθνζεξαπεπηηθνύο ζηόρνπο θαη κε βάζε ην «Δvidence Βased Σherapy», λα εμαηνκηθεύεη ηελ άζθεζε ζην λεξό αλάινγα κε ηελ αλάγθε ηνπ θάζε αζζελή.

Η κέζνδνο απηό βνήζεζε ηνπο θπζηθνζεξαπεπηέο πνπ ζηεξνύλην ηεο θνιπκβεηηθήο εμνηθείσζεο, λα κπνπλ κέζα ζην λεξό θαη λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ηηο ηδηόηεηεο ηνπ λεξνύ γηα εμεηδηθεπκέλεο ζηνρεπκέλεο ζεξαπείεο. Όκσο ε εθαξκνγή ηεο θπζηθνζεξαπείαο είλαη πεξηνξηζκέλε ζε ζηνρεπκέλεο θηλήζεηο θαη “ζεξαπείεο” κε πνιιά κέζα επίπιεπζεο, εθηόο θη αλ ν θπζηθνζεξαπεπηήο απνθηήζεη θαη πηζηνπνίεζε εθπαηδεπηή θνιύκβεζεο θαη παηδαγσγνύ, όπσο ν πδξνζεξαπεπηήο-θαζεγεηήο εηδηθήο θπζηθήο αγσγήο ζην λεξό. Η ςπρνινγηθή θαη ςπραγσγηθή ζεξαπεπηηθή πξνζέγγηζε εληνπίδεηαη ζπρλά ζηε ζύγρξνλε επνρή, θαη όπσο θάζε επαγγεικαηίαο πγείαο ρξεηάδεηαη εηδηθή εθπαίδεπζε (Stumbo,Wolfe, & Pegg, 2017). Δπίζεο πξέπεη λα επηζεκαλζεί όηη απηό πνπ επηθέξεη ην κεγαιύηεξν όθεινο ζε πάζρνληεο είλαη νη ηδηόηεηεο ηνπ λεξνύ, θαη ζε απηή ηελ πεξίπησζε ε έγθξηζε ηνπ ηαηξνύ είλαη αλαγθαία, θη απηόο ζα θαηεπζύλεη ηνλ πάζρνληα, είηε ζηνλ θπζηθνζεξαπεπηή είηε ζηνλ πδξνζεξαπεπηή-θαζεγεηή εηδηθήο θπζηθήο αγσγήο, είηε ζηνλ θαζεγεηή θπζηθήο αγσγήο κε εηδηθόηεηα θνιύκβεζεο. Γεληθόηεξα ε πεξηνρή ηεο

“ζεξαπείαο κέζα ζην λεξό”, έρεη πηνζεηεζεί από πνιιαπινύο θιάδνπο επηζηεκώλ πγείαο όπσο, α) ηε Φπζηθή Αγσγή κέζσ ηεο Δηδηθήο Αγσγήο θαη

15 Θεξαπεπηηθήο Άζθεζεο ζην Νεξό, β) ηε Φπζηθή Αγσγή κέζσ ηεο Δηδηθόηεηαο Κνιύκβεζεο θαη Θεξαπεπηηθήο Κνιύκβεζεο, γ) ηε Φπζηθνζεξαπεία κέζσ εμεηδηθεπκέλσλ θαη εμνηθεησκέλσλ κε ην ζηνηρείν ηνπ λεξνύ ζεξαπεπηώλ, δ) ηελ Ιαηξηθή κέζσ ηελ απνθαηάζηαζε πνπ παξέρνπλ νη Φπζίαηξνη, θαη ηέινο ε) ηνπο ελαιιαθηηθνύο πδξνζεξαπεπηέο κέζσ ηεο εθαξκνγήο ησλ Watsu-Water shiatsu, Aqua Pilates, Aqua Yoga, Ai Chi, θαη άιισλ ελαιιαθηηθώλ κεζόδσλ θαη ζη) ησλ Οξζνπαηδηθώλ κέζσ ησλ ζπζηάζεσλ πνπ δίλνπλ ζηνπο παξαπάλσ, θαη πηζαλά θη άιισλ θνξέσλ πνπ ζπλερώο εμειίζζνληαη. Όκσο ε έγθξηζε ηνπ ηαηξνύ ζεσξείηαη απαξαίηεηε γηα θάζε ζπκκεηέρνληα ζε πξνγξάκκαηα άζθεζεο είηε απηά πξαγκαηνπνηνύληαη κέζα ζην λεξό είηε έμσ από απηό.

Η κέζνδνο Halliwick είλαη κία ηδαληθή θνιπκβεηηθή παξέκβαζε γηα άηνκα κε νξζνπεδηθέο παζήζεηο πνπ δελ είλαη εμνηθεησκέλνη κε ην λεξό. Σα άηνκα καζαίλνπλ πώο λα ειέγρνπλ ηα ζώκαηα ηνπο κέζα από κηα πνηθηιία πεξηζηξνθώλ, πάληα κεηαθηλνύκελνη από κηα αζηαζή ζε κηα πην ηζνξξνπεκέλε θαηάζηαζε. Ο έιεγρνο ηεο αλαπλνήο ηνλίδεηαη ζε όιε ηελ έθηαζε, κεηώλνληαο ηελ έληαζε ελώ παξάιιεια ε αληνρή θαη ε θαξδηναλαπλεπζηηθή ηθαλόηεηα βειηηώλνληαη (Grosse, 2001).

2.2.3 Aquatic therapy

Σν πδάηηλν πεξηβάιινλ έρεη επξύ δπλακηθό απνθαηάζηαζεο πνπ εθηείλεηαη από ηε ζεξαπεία ελόο νμύ ηξαπκαηηζκνύ σο ηε δηαηήξεζε ηεο πγείαο ρξόλησλ αζζελώλ (Becker, 2009). Η πδξνζεξαπεία απνηειεί έλα πνιύ ρξήζηκν εξγαιείν ζηελ απνθαηάζηαζε θαη νθείιεη ηελ απνηειεζκαηηθόηεηά ηεο ζηηο βηνινγηθέο επηδξάζεηο ηεο πδξόβηαο βύζηζεο ηνπ ζώκαηνο. ΢ε κπνζθειεηηθέο, λεπξνινγηθέο, θαξδηνπλεπκνληθέο παζήζεηο επηηπγράλεηαη κείσζε ηνπ πόλνπ, αύμεζε ηεο θηλεηηθόηεηαο, βειηίσζε ηεο βάδηζεο, ηεο αληνρήο θαη κείσζε ηεο ζπζηνιηθήο αξηεξηαθήο πίεζεο. Αθόκε νη εγθπκνλνύζεο κπνξνύλ λα απμήζνπλ ηελ αεξόβηα ηθαλόηεηά ηνπο, ηελ παξαγσγή ακληαθνύ πγξνύ θαζώο

16 θη λα κεηώζνπλ ηελ θόξηηζε ησλ αξζξώζεσλ πξαγκαηνπνηώληαο ηππηθά πξνγελλεηηθά πξνγξάκκαηα ζε δξνζεξή ή νπδέηεξε ζεξκνθξαζία πνπ πεξηιακβάλνπλ αεξόβηα άζθεζε θαη αζθήζεηο ζηαζεξνπνίεζεο ηνπ λσηηαίνπ κπεινύ ζε βαζύ λεξό ή ζην ύςνο ηνπ ζηήζνπο λεξό. Η θνιύκβεζε επίζεο σο αεξόβηα άζθεζε βνεζά ζηε δηαηήξεζε ηεο θπζηθήο θαηάζηαζεο ησλ εγθύσλ (Sibley et al.,1981). Δπηπιένλ ζε άηνκα κε εηδηθέο αλάγθεο ην Aquatic therapy θαη ε θνιύκβεζε κπνξνύλ λα ρξεζηκνπνηεζνύλ σο κέζα απνθαηάζηαζεο (Becker & Cole, 2004; Tirosh et al,2008).

2.2.4 Adapted Aquatics

Aquatic adaptations, adapted aquatic exercise, adapted therapeutic exercise, aquatic therapy θαη adapted swimming είλαη έλλνηεο πνπ ζπλδένληαη κε ηελ πδξόβηα ζπκκεηνρή ησλ αηόκσλ κε αλαπεξίεο (Stan, 2012). Η πξνζαξκνζκέλε άζθεζε σο έλλνηα ρξεζηκνπνηήζεθε γηα λα εθθξάζεη δηαθνξεηηθά πξάγκαηα.

Οξηζκέλνη επαγγεικαηίεο πηζηεύνπλ όηη ν όξνο πξνζαξκνζκέλε θνιύκβεζε ππνδειώλεη θαη εθθξάδεη ηελ παιηά έλλνηα ηεο πεξίζαιςεο πνπ επηθεληξώλεηαη κάιινλ ζε ζεξαπεπηηθέο εθαξκνγέο θαη όρη ζηηο ζπλήζεηο πδξόβηεο δξαζηεξηόηεηεο. Η πξνζαξκνζκέλε θνιύκβεζε κπνξεί λα απνηειέζεη έλα πξόγξακκα βαζηθήο θπζηθήο δξαζηεξηόηεηαο, αιιά κπνξεί επίζεο λα είλαη έλα αλεμάξηεην κέξνο σο έλα πνιύηηκν ηκήκα ηεο θπζηθήο αγσγήο γηα ηνπο καζεηέο θαη ηεο ζσκαηηθή αγσγήο γηα ηνπο ελήιηθεο θαη ηνπο ειηθησκέλνπο. Ο όξνο πξνζαξκνζκέλε θνιύκβεζε αθνξά πδξόβηα πξνγξάκκαηα αηόκσλ κε εηδηθέο αλάγθεο πνπ ρξεηάδνληαη α) αλαγθαίεο αιιαγέο ζηηο εθπαηδεπηηθέο ζηξαηεγηθέο, ζηηο εγθαηαζηάζεηο θαη ηνλ εμνπιηζκό, β) αιιαγέο θαη ππνζηήξημε θαηά ηελ θίλεζε από ηε κία πεξηνρή ζηελ άιιε θαη γ) αιιαγέο ζηηο δηαδηθαζίεο επηθνηλσλίαο ησλ θηλήζεσλ γηα ηε θνιύκβεζε, ησλ δεμηνηήησλ πνπ αθνξνύλ ηελ αζθάιεηα ζην λεξό θαη γεληθόηεξα άιισλ πδάηηλσλ δξαζηεξηνηήησλ. ΢ηόρνο είλαη ε πξνώζεζε θαη ε δηαηήξεζε ηεο πγείαο. Οη ζπκκεηέρνληεο ζε πξνζαξκνζκέλεο πδάηηλεο δξαζηεξηόηεηεο καζαίλνπλ θπξίσο θηλεηηθέο δεμηόηεηεο σζηόζν, κέζσ

17 ζσζηνύ ζρεδηαζκνύ κε εηδηθνύο εθπαηδεπηέο κπνξνύλ λα επηηεπρζνύλ πνιιαπιά νθέιε. Η θνιύκβεζε έρεη πνιιά νθέιε ζσκαηηθά, θνηλσληθά, ζπλαηζζεκαηηθά, γλσζηηθά θαη ςπραγσγηθά. Μέζα από ην θνιύκπη κπνξεί λα δεκηνπξγεζνύλ δηάθνξεο ιεηηνπξγηθέο δξαζηεξηόηεηεο θαη λα πξναρζνύλ δεμηόηεηεο γηα ηε δηά βίνπ κάζεζε, ηελ αλεμαξηεζία θαη ηελ αίζζεζε ηεο εθπιήξσζεο.

Οη πδαηηθέο παξεκβάζεηο είλαη κεξηθέο από ηηο πην δεκνθηιείο κνξθέο ελαιιαθηηθήο ζεξαπείαο πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη γηα παηδηά κε εγθεθαιηθή παξάιπζε θαη παξόκνηεο λεπξνθηλεηηθέο βιάβεο (Hurvitz, Leonard, Ayyangar,

& Nelson, 2003). Δθαξκνζκέλν πξόγξακκα θνιύκβεζεο πνπ ζπκπεξηιάκβαλε ηε κέζνδν Halliwick (10 ζεκεία) θαη αζθήζεηο θνιύκβεζεο γηα ηνλ πγηή πιεζπζκό ρξεζηκνπνίεζαλ νη Jorgic, Dimitrijevic, Aleksandrovic, Okicic, Madic, & Radovanovic ην 2012, ζε εθηά παηδηά κε ζπαζηηθή εγθεθαιηθή παξάιπζε κε κέζε ειηθία ηα 9,5 έηε. Σν πξόγξακκα θνιύκβεζεο δηήξθεζε 6 εβδνκάδεο, κε δύν καζήκαηα θνιύκβεζε αλά εβδνκάδα δηάξθεηαο 45 ιεπηώλ.

Η θηλεηηθή ιεηηνπξγία αμηνινγήζεθε κε ην ηεζη GMFM θαη νη θνιπκβεηηθέο δεμηόηεηεο θαη ε πλεπκαηηθή πξνζαξκνγή ζην λεξό κε ην WOTA2. Σα απνηειέζκαηα έδεημαλ ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή βειηίσζε ηνπ πεξπαηήκαηνο, ηνπ ηξεμίκαηνο, ηνπ άικαηνο θαζώο θαη ησλ ζπλνιηθώλ γεληθώλ θηλεηηθώλ ιεηηνπξγηώλ ησλ παηδηώλ κε εγθεθαιηθή παξάιπζε. ΢πλεπώο ην εθαξκνζκέλν πξόγξακκα θνιύκβεζεο κε ηε κέζνδν Halliwick βνεζά ζηε ζπλνιηθή θηλεηηθή ιεηηνπξγία ησλ παηδηώλ κε εγθεθαιηθή παξάιπζε θαζώο θαη ζηελ δηαλνεηηθή πξνζαξκνγή ηνπο ζην πδάηηλν πεξηβάιινλ.

2.2.5 Bad Ragaz Ring Μethod

Η κέζνδνο Bad Ragaz Ring πξνήιζε από ηνλ Knupfer ην 1957. Ο γηαηξόο ζεώξεζε όηη νη πδξνδπλακηθέο θαη ζεξκηθέο ηδηόηεηεο ηνπ λεξνύ, ζε ζπλδπαζκό κε κνλαδηθέο αζθήζεηο πνπ δελ έρνπλ βάξνο ζα επηθέξνπλ

18 εμαηξεηηθά απνηειέζκαηα ζηνπο αζζελείο (Salzman, 1998). Ο Knupfer εηζήγαγε αζθεζηνιόγην πνπ πεξηειάκβαλε πιεπζηά βνεζεηηθά κέζα, όπσο είλαη ηα δαρηπιίδηα ηα νπνία ππνζηήξηδαλ δηάθνξα ζεκεία ηνπ ζώκαηνο (ιαηκό, ρέξηα, ιεθάλε, γόλαηα) ηνπ αζζελνύο, ν νπνίνο ηνπνζεηείηαη ζε νξηδόληηα ζέζε κέζα ζην λεξό (Salzman, 1998). Σν αξρηθό αζθεζηνιόγην ζηε ζπλέρεηα εμειίρζεθε, ηξνπνπνηήζεθε θαη ζπλδπάζηεθε κε αζθήζεηο λεπξνκπτθήο δηεπθόιπλζεο. ΢ην λέν BRRM, ε πξελή θαη ε πιάγηα παξαιείθζεθαλ θ πξνζηέζεθαλ κνηίβα κε ηελ απνθαινύκελε αληίζεηε αληίζηαζε. ΢ηηο πξόζθαηεο εμειίμεηο έρνπλ εηζαρζεί κνηίβα κε κάζθα θαη αλαπλεπζηήξα καδί κε παζεηηθέο ηερληθέο πνπ επηηξέπνπλ όιεο ηηο θηλήζεηο ηεο ζπνλδπιηθήο ζηήιεο θαη ησλ πεξηθεξεηαθώλ αξζξώζεσλ (Lambeck, 2002).

Αζζελείο πνπ πάζρνπλ από λεπξνινγηθέο, κπνζθειεηηθέο θαη νξζνπεδηθέο παζήζεηο απνηεινύλ θπξίσο ηνλ πιεζπζκό πνπ ρξεζηκνπνηεί ηε κέζνδν Bad Ragaz Ring. Η πεξηνξηζκέλε θηλεηηθόηεηα, ε κπτθή αδπλακία, ηα αηζζεηεξηαθά ειιείκκαηα, ε αδπλακία ζηήξημεο ηνπ βάξνπο, ηα πξνβιήκαηα αληηιεπηηθήο θαη ζσκαηηθήο εηθόλαο, ε έιιεηςε ζπληνληζκνύ, ε αζηάζεηα ηνπ ζώκαηνο είλαη θάπνηα από ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ παζήζεσλ απηώλ πνπ νδεγνύλ ζηε ρξήζε ηεο κεζόδνπ. Η ελίζρπζε θαη ε θηλεηνπνίεζε ηνπ θνξκνύ ,ησλ άθξσλ θαη ησλ πεξηθεξηθώλ λεύξσλ είλαη ηα θύξηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο κεζόδνπ (Kendall, 1997). Η κέζνδνο Bad Ragaz Ring Method (BRRM), κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηελ αύμεζε ηεο δύλακεο ησλ θνηιηαθώλ θαη ηελ πξόιεςε ηεο ζπαζηηθόηεηαο ησλ κπώλ. Η BRRM πξνζθέξεη επίζεο παζεηηθή δηάηαζε θαη θηλεηνπνίεζε θαηά ηελ πιεύζε θαη νη δηαηάζεηο κπνξνύλ λα

νδεγήζνπλ ζηαδηαθά ζε ελεξγεηηθέο θηλήζεηο (Lambeck, 2002).

Η απνθαηάζηαζε ηεο ηθαλόηεηα βαδίζκαηνο θαη ηεο ηζνξξνπίαο απαζρνινύλ πνιινύο θαζώο απνηεινύλ ηα θύξηα πξνβιήκαηα ησλ αλζξώπσλ πνπ πάζρνπλ από αγγεηαθό εγθεθαιηθό επεηζόδην. ΢ηελ έξεπλα ησλ Cha, Shin, & Kim (2017), 22 αζζελείο κε εγθεθαιηθό επεηζόδην ρσξίζηεθαλ ζε 2 νκάδεο. Η πεηξακαηηθή νκάδα εθηεινύζε άζθεζε κε ηε ρξήζε ηεο κεζόδνπ BRRM

19 (δηάξθεηα 30 ιεπηά) ζε ζπλδπαζκό κε πεξηεθηηθή ζεξαπεία απνθαηάζηαζεο (δηάξθεηα 30 ιεπηά) ελώ ε νκάδα ειέγρνπ ππνβιήζεθε κόλν ζε πιήξε ζεξαπεία απνθαηάζηαζεο (δηάξθεηα 60 ιεπηά). Οη ζπκκεηέρνληεο θαη ζηηο δύν νκάδεο έιαβαλ ζεξαπεία 3 θνξέο ηελ εβδνκάδα γηα 6 εβδνκάδεο. Κάζε ζπκκεηέρνληαο ηεο πεηξακαηηθήο νκάδαο θνξνύζε δαρηπιίδη επίπιεπζεο ζηα ζεκεία: κεηαμύ ηνπ L5 θαη S2, ην ιαηκό, ηνπο θαξπνύο θαη ηνπο αζηξαγάινπο.

Υξεζηκνπνηήζεθαλ ηα κνηίβα 1 ηνπ ζώκαηνο (πεξηζηξνθή θνξκνύ, κεηαθίλεζε θνξκνύ δεμηά θαη αξηζηεξά γηα λα ζεθσζνύλ ηα εμσηεξηθά ζεκεία ησλ ηζρίσλ), 1 θαη 2 ησλ πνδηώλ (θάκςε-έθηαζε ηζρίνπ, απαγσγή-πξνζαγσγή, έζσ-έμσ ζηξνθή, πεικαηηαία-ξαρηαία θάκςε, αλαζηξνθή πνδηνύ, έθηαζε- θάκςε δαρηύινπ). Η κπτθή δξαζηεξηόηεηα θαηαγξάθεθε κέζσ ηνπ ειεθηξνκπνγξαθήκαηνο, ε ηζνξξνπία κέζσ ηνπ ΒΙ θαη ην πεξπάηεκα κε ηελ θηλεηηθή ιεηηνπξγία κέζσ ηνπ The Timed Up and Go. Βειηηώζεηο βξέζεθαλ ζηελ δξαζηεξηνπνίεζε ηνπ πξόζζηνπ θλεκηαίνπ θαη ηνπ γαζηξνθλήκηνπ, ηελ ηζνξξνπία θαζώο θαη ηελ θηλεηηθόηεηα ησλ θάησ άθξσλ κε ηε ρξήζε ηεο κεζόδνπ Bad Ragaz Ring. ΢πλεπώο ε κέζνδνο ζπκβάιιεη ζηε κπτθή ελδπλάκσζε θαη βειηηώλεη ηελ θηλεηηθόηεηα ησλ αλζξώπσλ κε ρξόλην αγγεηαθό εγθεθαιηθό επεηζόδην.

2.2.6 Δναλλακηικέρ Μέθοδοι Άζκηζηρ ζηο Νεπό

2.2.6.1 Aqua yoga

Σν λεξό ιόγσ ησλ ηδηνηήησλ ηνπ παξέρεη πιεπζηόηεηα-ειάθξπλζε ηνπ θνξηίνπ ηεο εγθπκνλνύζεο θαη αλαθνύθηζε ηνπ πόλνπ κέζσ ηεο πδξνζηαηηθήο πίεζεο (Soultanakis, 2016). Η άλσζε ηνπ λεξνύ ζην Aqua yoga επηηξέπεη ηελ επθνιόηεξε πξαγκαηνπνίεζε θάπνησλ ζηάζεσλ ελ ζπγθξίζεη κε ηε ζηεξηά. Με ηελ πάξνδν ηνπ ρξόλνπ απμάλεηαη ε θηλεηηθόηεηα όπσο θη ε επιπγηζία ησλ αξζξώζεσλ. Μεηαβνιέο εληνπίδνληαη θαη ζην θαξδηαγγεηαθό ζύζηεκα ηνπ νξγαληζκνύ όπσο θαη ζηνλ ςπρνινγηθό ηνκέα. Καηαζηάζεηο άγρνπο θαη ζηξεο

20 αληηκεησπίδνληαη θαη επλνείηαη ε πλεπκαηηθή επεκεξία θαη ε θαιή δηάζεζε.

Γηα απηό πνιιέο κειέηεο εθκεηαιιεπόκελε απηήλ ηελ ηθαλόηεηαο ηεο yoga επηθεληξώλνπλ ηελ εξεπλά ηνπο πεξηζζόηεξν ζηα ςπρνινγηθά νθέιε θη όρη ηόζν ζηα ζσκαηηθά.

Η πεξίνδνο ηεο εγθπκνζύλεο είλαη κηα πεξίπινθε θάζε ηελ νπνία δηαλύεη κηα γπλαίθα θαη πξνθαιεί ηόζν νξκνλνινγηθέο όζν θαη ςπρνινγηθέο δηαηαξαρέο.

Σν ζώκα αιιάδεη καδί ηνπ θαη ε δηάζεζε θη ε ςπρνινγηθή θαηάζηαζε ησλ γπλαηθώλ. Γπζθνιεπόκελεο λα ρεηξηζηνύλ απηήλ ηελ κεηαβαηηθή θάζε ηεο δσήο ηνπο όπσο θαη ηηο επαθόινπζεο αιιαγέο ζηξέθνληαη ζηελ απνκόλσζε θαη ελ ηέιεη ελδέρεηαη λα νδεγεζνύλ ζηελ θαηάζιηςε. Η aqua yoga έρεη βξεζεί λα ζπκβάιιεη ζηελ πλεπκαηηθή απνθαηάζηαζε ησλ εγθπκνλνύζσλ, εμαιείθνληαο ηηο αξλεηηθέο ζθέςεηο θαη βειηηώλνληαο ην ςπρνινγηθό ηνπο πξνθίι.

Βειηηώζεηο εληνπίδνληαη ζε θάζε δηάζεζε θαηάζηαζεο, όπσο είλαη ε έληαζε, ε θαηάζιηςε, ε θόπσζε, ην άγρνο θη ν ζπκόο ελώ ε δηάζεζε γηα δσή απμάλεηαη.

Δπίζεο κεηώζεηο εληνπίδνληαη ζηε ζπζηνιηθή θαη ηε δηαζηνιηθή αξηεξηαθή πίεζε θαζώο θαη ηελ θαξδηαθή ζπρλόηεηα (Vaporidi, Karytsas, & Soultanaki, 2014). ΢πλεπώο ε άζθεζε ζην λεξό κε aqua yoga θξίλεηαη θαηάιιειε θαη επεξγεηηθή κέζνδνο γηα ηηο εγθπκνλνύζεο πξνζθέξνληαο ηνπο δύλακε θαη ραξά γηα λα νινθιεξώζνπλ απηή ηε κεηαβαηηθή θάζε ηεο εγθπκνζύλεο.

Μέγηζηεο θπζηνινγηθέο απνθξίζεηο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εγθπκνζύλε θαίλεηαη λα αιινηώλνληαη ζην λεξό ζε ζύγθξηζε κε ηελ άζθεζε ζην έδαθνο, θπξίσο ιόγσ ηεο επίδξαζεο ηεο πδξνζηαηηθήο πίεζεο ζηελ κήηξα, ε νπνία κε ηε ζεηξά ηεο σζεί ην δηάθξαγκα (Soultanakis, 2016). Η άζθεζε ζην λεξό θαίλεηαη λα παξέρεη θαιύηεξε ζεξκηθή αγσγηκόηεηα ζε δξνζεξό θαη δεζηό λεξό, εθόζνλ ε έληαζε θαη ε δηάξθεηα ηεο άζθεζεο είλαη ειεγρόκελε. Όζν κεγαιύηεξε είλαη ε έληαζε θαη ε δηάξθεηα, ηόζν πην δξνζεξό ζα πξέπεη λα είλαη ην λεξό. Η ζεξκηθή αγσγηκόηεηα ηνπ λεξνύ είλαη 25 θνξέο κεγαιύηεξε ελώ θαηά ηε βύζηζε ηνπ ζώκαηνο ζην λεξό κέρξη ην ζεκείν ηεο μηθνεηδήο απόθπζεο παξαηεξείηαη κείσζε ηεο θαξδηαθήο ζπρλόηεηαο πεξίπνπ θαηά 10 θηύπνπο/ιεπηό θαη αύμεζε ηνπ όγθνπ παικνύ. Αθόκε ν απμεκέλνο όγθνο

21 πιάζκαηνο ζε ζπλδπαζκό κε ην θεληξηθό όγθν πγξώλ ζην αίκα ελδέρεηαη λα εληζρύεη ηελ απόζπξζε ηεο ζεξκόηεηαο θαηά ηελ άζθεζε ζε θξύν λεξό.

Ιδηαίηεξε πξνζνρή όκσο πξέπεη λα δίλεηαη θαηά ηελ άζθεζε ζην λεξό ζηελ απνθπγή ηεο αθπδάησζεο πνπ κπνξεί λα πξνθαιέζεη ε απμεκέλε δηνύξεζε θαηά ηε βύζηζε αθόκε θαη ζε πξνζπάζεηεο ρακειήο έληαζεο θαη δηάξθεηαο.

΢πκπεξαζκαηηθά ην πξόγξακκα ηεο άζθεζεο ζην λεξό ζα πξέπεη λα είλαη εμαηνκηθεπκέλν θαη λα ιεθζνύλ ππόςε νη εμήο παξάγνληεο: ην πνζνζηό ζσκαηηθνύ ιίπνπο ησλ γπλαηθώλ, ηπρόλ πξνεγνύκελε εκπεηξία ζε άζθεζε, ν εγθιηκαηηζκόο ζε δεζηό ή θξύν λεξό θη ε αζθάιεηα ζην λεξό.

Εικόνα 2.14 Μάθημα aqua yoga (DOYOUYOGA, https://cdn.doyouyoga.com/wp/2016/04/

Aqua-Kriya.jpg)

2.2.6.2 Aqua Pilates

Mία κειέηε βξέζεθε όπνπ δηεξεπλάηαη θη ζπγθξίλεηαη ε επίδξαζε ησλ Land Pilates θαη Aqua Pilates σο πξνο ηηο θπζηθέο παξακέηξνπο, ηε θπζηθή θαηάζηαζε, ηε ζύλζεζε ζώκαηνο θαζώο θαη ησλ ιηπηδίσλ ηεο δηαηξνθήο ζε πγηή πιεζπζκό (Persaki et al., 2016). ΢αξάληα γπλαίθεο, κε κέζε ειηθία ηα 23,63 ± 2,71 έηε ζπκκεηείρε ζηε κειέηε ρσξηζκέλεο ζε 2 ηζάξηζκεο νκάδεο όπνπ ε κία εθηεινύζε Land Pilates θη ε άιιε Aqua Pilates, δύν θνξέο ηελ εβδνκάδα γηα δύν ρξόληα. Οη δνθηκαζίεο ηνπ Eurofit ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ηελ αμηνιόγεζε ηεο δύλακεο ηνπ ρεηξόο, ηεο κπτθήο αληνρήο, ηελ ηζνξξνπία

22 θαη ην πνζνζηό ζσκαηηθνύ ιίπνπο . Η αεξόβηα ρσξεηηθόηεηα κεηξήζεθε ζε θπθινεξγόκεηξν ρξεζηκνπνηώληαο ηε δνθηκαζία Austrand-Rhyming θαη πξνζδηνξίζηεθαλ νη κέγηζηεο ηηκέο ηεο VO2max ελώ ε νιηθή ρνιεζηεξόιε, κεηξήζεθε κε ηνλ αλαιπηή Roche. Σα απνηειέζκαηα απνθάιπςαλ δηαθνξέο ζηε ζύλζεζε ηνπ ζώκαηνο, ηελ επειημία θαη ηελ αληνρή ηνπ θνηιηαθώλ κπώλ ελώ δελ παξαηεξήζεθαλ δηαθνξέο ζηελ νιηθή ρνιεζηεξόιε, ηελ ηζνξξνπία, ηε δύλακε ρεηξνιαβήο θαη ηε κέγηζηε πξόζιεςε νμπγόλνπ. ΢πκπεξαζκαηηθά, θαη νη δύν ηύπνη Pilates βειηίσζαλ εμίζνπ ηελ αεξόβηα ηθαλόηεηα, ηε δύλακε, ηελ αληνρή ησλ κπώλ θαη ηελ ηζνξξνπία, κε έλα παξόκνην όθεινο ζηε ρνιεζηεξίλε ηνπ αίκαηνο. Όκσο ην Land Pilates είρε θαιύηεξε επίπησζε ζην πνζνζηό ζσκαηηθνύ ιίπνπο θαη ηελ επιπγηζία. Δίλαη πηζαλό όηη ε έιιεηςε βαξπηηθώλ δπλάκεσλ ζην Aqua Pilates, κπνξεί λα κεηώζεη ηηο δπλάκεηο πνπ απαηηνύληαη γηα ηε βειηίσζε ηεο επιπγηζίαο. Μειινληηθέο έξεπλεο ζα κπνξνύζαλ λα δηεξεπλήζνπλ πεξαηηέξσ ηα δηαθνξεηηθά απνηειέζκαηα ησλ Aqua θαη Land Pilates.

2.2.6.3 Watsu

Η κέζνδνο Watsu ή Water Shiatsu δελ μεθίλεζε σο ζεξαπεπηηθή κέζνδν αιιά απεπζπλόηαλ ζε πγηή πιεζπζκό ζαλ κία ελαιιαθηηθή κνξθή ραιάξσζεο ή καζάδ ζην λεξό. Ο Harold Dull ην 1980 ζηε Καιηθόξληα δεκηνύξγεζε ηε κέζνδν ζηεξηδόκελνο ζε έλα κνληέιν επεμίαο θη όρη ηαηξηθό, θαη γηα απηό ην ιόγν ππήξμαλ εκπόδηα γηα ηελ αλαγλώξηζε ηεο ρξήζεο ηεο κεζόδνπ σο κέζν πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο.

Εικόνα 2.15 Ο ιδπςηήρ ηος Watsu Harold Dull (1980)( https://www.watsu.com/waba.html)

23 Γελ ππάξρεη εθηεηακέλν εξεπλεηηθό ππόβαζξν απηήο ηεο κεζόδνπ, θαη ζεσξείηαη από ηηο πην ζύγρξνλεο θαη πνιιά ππνζρόκελεο πξνζεγγίζεηο ζην λεξό, πνπ εμειίζζεηαη από λεόηεξνπο εθπαηδεπηέο ζε ΗΠΑ θαη Δπξώπε. Ο όξνο Watsu πξνήιζε από ηε ιέμε Water-Shiatsu θαζώο βαζίδεηαη ζηηο αξρέο ηνπ Zen-Shiatsu, είλαη κηα πιήξσο παζεηηθή ηερληθή πνπ πξαγκαηνπνηείηαη ζε δεζηό λεξό 33-35^νC. Απνηειείηαη από αζθήζεηο δηαθξαγκαηηθήο αλαπλνήο, θηλεηηθά κνηίβα, δηαηάζεηο θαη καιάμεηο. Σν Watsu ζπρλά ρξεζηκνπνηείηαη ζηηο λεπξνινγηθέο παζήζεηο δηόηη βνεζά ζηε κείσζε ηεο ζπαζηηθόηεηαο ηνπ ζώκαηνο θαζώο θαη ζηνλ έιεγρν ηνπ κπτθνύ ηόλνπ. Αζζελείο κε εκηπιεγία πξνθιεζείζα από αγγεηαθό εγθεθαιηθό επεηζόδην πξαγκαηνπνίεζαλ 40 ζπλεδξίεο Watsu ζε ζύλνιν 8 εβδνκάδσλ δηάξθεηαο 40 ιεπηώλ κε ζπρλόηεηα άζθεζεο 5 θνξέο ηελ εβδνκάδα. Σν ζώκα ήηαλ είηε νιόηεια βπζηζκέλν ζην λεξό είηε ζηελ επηθάλεηα ηνπ λεξνύ θαη ην πξόγξακκα πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε παξνπζηάδεηαη ζηε Δηθόλα 5 . Αμηνινγήζεθαλ ε ζπαζηηθόηεηα θαη ε ηθαλόηεηα βαδίζκαηνο κε ηελ ρξήζε ησλ TAS θαη RVGA. Από ηηο κεηξήζεηο πξνέθπςαλ βειηησκέλεο ηηκέο θαη ζηηο δύν παξακέηξνπο. Σν Watsu θάλεθε σθέιηκν γηα ηνλ έιεγρν ηεο ζπαζηηθόηεηαο θαη ηε βειηίσζε ηεο θηλεηηθήο ιεηηνπξγίαο ησλ αζζελώλ κε εκηπιεγία. Δπνκέλσο έλα πξόγξακκα βαζηζκέλν ζηε ρξήζε ηεο κεζόδνπ κπνξεί λα νδεγήζεη ζηε βειηίσζε ηεο ηθαλόηεηαο ηνπ βαδίζκαηνο ζηα άηνκα πνπ εκθαλίδνπλ θάπνηα λεπξνινγηθή δπζιεηηνπξγία (Chon, Oh, & Shim, 2009).

24 Εικόνα 2.16 Ππόγπαμμα παπέμβαζηρ Watsu (Chon et al., 2009)

Σν Watsu έρεη επηδξάζεηο ραιάξσζεο, πξνζθέξνληαο δπλαηόηεηεο παζεηηθώλ δηαηάζεσλ θαη επηκεθύλζεσο κπώλ, αξζξώζεσλ θαη πεξηηνληώλ (Schitter AM &

Flechenstein J., 2018). Η κέζνδνο Watsu βξέζεθε λα κεηώλεη ζεκαληηθά ηα επίπεδα ζηξεο θαη πόλνπ ησλ εγθύσλ θαη λα βειηηώλεη ηελ πνηόηεηα δσήο θαη ηε δηάζεζή ηνπο ζε ζρέζε κε ηελ ςπρηθή πγεία. (Schitter et al., 2015). Οη ζπλεδξίεο πνπ έιαβαλ νη εγθπκνλνύζεο είραλ δηάξθεηα 60 ιεπηά θαη πξαγκαηνπνηνύληαλ από ην πξσί ζηηο 9.00 σο ηηο 22.00 ην βξάδπ ζε πηζίλα ζεξκνθξαζίαο 35^νC. Καηά ηε δηάξθεηα ηεο ζεξαπείαο κε WATSU, νη ζπκκεηέρνληεο επηπιένπλ ζε ύπηηα ζέζε, θπξίσο ππνζηεξηδόκελνη θάησ από ην θεθάιη ηνπο, ζηε ιεθάλε ή ζηα γόλαηα από ηνπο βξαρίνλεο ηνπ ζεξαπεπηή ηνπο θη έρνπλ πισηήξεο επίπιεπζεο ζηνπο κεξνύο ή ζηηο θλήκεο ηνπο (γηα λα επηπιένπλ θαη ηα πόδηα), θαη κεηαθηλνύληαη αξγά ζην λεξό ζε κηα ζεηξά από κεγάια θπθιηθά κνηίβα κε άμνλα ην ζώκα ηνπο πξνο δηάθνξεο θαηεπζύλζεηο.

25 Σα ηεζη αμηνιόγεζεο πνπ ζπκπιήξσζαλ ήηαλ ηα: Perceived Stress Scale (PSS), Medical Outcomes Study 36-Item Short Form Health Survey (SF-36), Stress and Pain Related Visual Analogue Scales (VAS), Multidimensional Mood Questionnaire (MDMQ), θη έδεημαλ όηη κεηώζεθε ην άγρνο, ν πόλνο ζηε κέζε, απμήζεθε ε δηάζεζε θη ε πλεπκαηηθή πγεία. ΢πλεπώο ε ςπρηθή πγεία ησλ εγθύσλ επεξεάδεηαη ζεηηθά κε ηε ρξήζε ηεο κεζόδνπ.

΢ηηο κπνζθειεηηθέο παζήζεηο όπσο είλαη ε ηλνκπαιγία ε κέζνδνο Watsu απμάλεη ηα επίπεδα ηεο θπζηθήο θαη θνηλσληθήο ιεηηνπξγηάο, ηεο δσηηθόηεηαο ελώ κεηώλεη ηα επίπεδα ηνπ ζσκαηηθνύ πόλνπ. ΢ε άιιε ζρεηηθή κε ην Watsu έξεπλα παξνπζηάδεηαη ε πεξίπησζε 13 γπλαηθώλ δηαγλσζκέλεο κε ην ζύλδξνκν ηεο ηλνκπαιγίαο (Faull, 2005). Οη γπλαίθεο ειηθίαο 26 σο 65 εηώλ ρσξίζηεθαλ ζε 2 νκάδεο, ε πεηξακαηηθή πνπ έιαβε ζπλεδξίεο Watsu ελώ ε νκάδα ειέγρνπ έιαβε καζάδ. Κάζε νκάδα ζεξαπείαο ππνβιήζεθε ζε 4 ζπλεδξίεο, 2 θνξέο ηελ εβδνκάδα, γηα 2 εβδνκάδεο. Η Aix ζεξαπεία πεξηειάκβαλε καζάδ γηα 30 ιεπηά θαη ζηε ζεξαπεία κε Watsu ν αζζελήο ππνζηεξηδόηαλ από ηνλ ζεξαπεπηή ηνπ κέζα ζην λεξό θάησ από ηε πιάηε ή ην θεθάιη θαη θηλνύληαλ ζε ξπζκηθέο θηλήζεηο δηαθνπηόκελεο από καζάδ θαη ηεληώκαηα γηα 45 ιεπηά. Οη αζζελείο πνπ ρξεζηκνπνίεζαλ ηελ κέζνδν Watsu εκθάληζαλ κεγαιύηεξεο βειηηώζεηο ζπγθξηηηθά κε ηελ άιιε νκάδα ζηελ θπζηθή ιεηηνπξγία, ηνλ ζσκαηηθό πόλν, ηε δσηηθόηεηα θαη ηελ θνηλσληθή ιεηηνπξγία. Απηό νδεγεί ζην ζπκπέξαζκα όηη ην Watsu απνηειεί απνηειεζκαηηθή ζεξαπεπηηθή κέζνδν γηα ηελ ηλνκπαιγία νδεγώληαο ζηε ςπρηθή θη ζσκαηηθή πγεία.