ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ
ΤΜΗΜΑ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΟΛΥΜΕΣΩΝ
ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ
Σπουδαστής : Άγγελος Σαλτσογλίδης
ΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1Ο: ΕΙΣΑΓΩΓΗ
1.1 Διαδίκτυο και παγκόσμιος ιστός...4
1.1.1 Ορισμός...4
1.1.2 Ιστορική αναδρομή...5
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2Ο: ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ 2.1 Εισαγωγή στο ηλεκτρονικό εμπόριo...6
2.1.1 Ορισμός...6
2.1.2 Ιστορικό ανάπτυξης ηλεκτρονικού εμπορίου...7
2.1.3 Έρευνα για αγορές στο διαδίκτυο...8
2.2 Κατηγορίες...9
2.3 Τεχνολογικό και επιχειρηματικό μοντέλο ηλεκτρονικού εμπορίου...11
2.3.1 Ευρυζωνικότητα...11
2.3.2 Τεχνολογίες και τεχνολογικά πρότυπα...16
2.3.3 Εφαρμογές...20
2.3.4 Τεχνικές και στρατηγικές...21
2.4 Απαιτήσεις...24
2.5 Πλεονεκτήματα...25
2.6 Οι «νόμοι» του ηλεκτρονικού εμπορίου...27
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3Ο: ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΠΛΗΡΩΜΩΝ 3.1 Εισαγωγή στις ηλεκτρονικές συναλλαγές...29
3.1.1 Ορισμός...29
3.1.2 Μέθοδοι...29
3.2 Ασφάλεια στις ηλεκτρονικές συναλλαγές...34
3.2.1 Αρχές ασφαλείας...34
3.2.2 Μηχανισμοί ασφαλείας...35
3.2.3 Κίνδυνοι στην ασφάλεια...40
ΕΙΔΙΚΟ ΜΕΡΟΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4Ο: ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ
4.1 Προετοιμασία για ανάπτυξη δικτυακού τόπου...45
4.1.1 Καταγραφή απαιτήσεων...45
4.1.2 Επιλογή εργαλείων στο διαδίκτυο...49
4.2 Παρουσίαση του εργαλείου για την ανάπτυξη της εφαρμογής...51
4.2.1 Περιγραφή...51
4.2.2 Χαρακτηριστικά και δυνατότητες...51
4.3 Σχεδιασμός δικτυακού τόπου...53
4.3.1 Ανάλυση και προσδιορισμός τρόπου δομής βάσης δεδομένων ...53
4.3.2 Ανάλυση περιεχομένου ...54
4.3.3 Ικανοποίηση προδιαγραφών ανάλυσης...55
4.3.4 Υλοποίηση εφαρμογής...61
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5Ο: ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ 5.1 Διαδικασίες εγκατάστασης...65
5.2 Εγχειρίδιο Χρήσης...74
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6Ο: ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΕΠΙΛΟΓΟΣ 6.1 Παρουσίαση συμπερασμάτων...80
6.2 Λεξικό όρων...82
6.3 Βιβλιογραφία... 83
ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 : ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ο1.1 Διαδίκτυο και παγκόσμιος ιστός
1.1.1 Ορισμός
Το διαδίκτυο είναι το αποτέλεσμα της ταχείας ανάπτυξης των υπολογιστών και των τηλεπικοινωνιών. Αποτελείται από χιλιάδες διασυνδεμένα δίκτυα υπολογιστών τα οποία είναι εγκατεστημένα στις περισσότερες χώρες του κόσμου και επικοινωνούν μεταξύ τους χρησιμοποιώντας ένα κοινό πρωτόκολλο επικοινωνίας, το TCP/IP(Transmission Control Protocol/Internet Protocol). Στο διαδίκτυο υπάρχουν εκατομμύρια ιστοσελίδες ανά το κόσμο. Στις ιστοσελίδες αυτές, υπάρχουν οτιδήποτε μπορεί κανείς να σκεφτεί, από συνταγές μαγειρικής μέχρι εξειδικευμένα προγράμματα που αφορούν στον επιστημονικό χώρο. Μπορεί να φανταστεί κανείς το διαδίκτυο σαν τη μεγαλύτερη αποθήκη προγραμμάτων σε όλο το κόσμο.
Η απαράλλακτη μεταφορά της πληροφορίας σε οποιαδήποτε μορφή είναι αυτή (αρχείο, μήνυμα κτλ.), επιτυγχάνεται με τη χρήση ενός κατάλληλου πρωτοκόλλου μεταφοράς (transfer protocol). Το πρωτόκολλο μεταφοράς λέει στους δύο υπολογιστές πώς να στείλουν και πώς να λάβουν την πληροφορία. Ανάμεσα σε αυτά που χρησιμοποιούνται περισσότερο είναι τα εξής:
• Hypertext Transfer Protocol (HTTP): Για την περιήγηση στον παγκόσμιο ιστό.
• Simple Mail Transfer Protocol (SMTP): Για την υπηρεσία του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
• File Transfer Protocol (FTP): Για την υπηρεσία της μεταφοράς αρχείων.
Δεν είναι λίγοι αυτοί που νομίζουν ότι οι όροι διαδίκτυο και παγκόσμιος ιστός είναι ταυτόσημοι. Η αλήθεια είναι ότι ο παγκόσμιος ιστός (World Wide Web ή WWW) είναι ένα μέρος του διαδικτύου που παρουσιάστηκε το 1992 από το εργαστήριο CERN στην Ελβετία. Αποτελεί το μεγαλύτερο, το δημοφιλέστερο και το ταχύτερα αναπτυσσόμενο κομμάτι του. Πρόκειται για μία εφαρμογή hypertext μέσω της οποίας ανατρέπεται η
«παραδοσιακή» γραμμική ροή πληροφορίας και ο χρήστης ασκεί ο ίδιος τον έλεγχο αναφορικά με τη δομή της παρουσίασης και της πρόσληψής της. Συγκεκριμένα, είναι ένα σύστημα διασύνδεσης πληροφοριών πολυμέσων που βρίσκονται αποθηκευμένες σε δικτυωμένους υπολογιστές και παρουσίασής τους σε ηλεκτρονικές σελίδες, στις οποίες
μπορεί κανείς να περιηγηθεί. Συνεπώς, ο παγκόσμιος ιστός είναι το μέσο για την εύκολη ανάκτηση του τεράστιου όγκου πληροφοριών που διατίθενται μέσω του διαδικτύου.
1.1.2 Ιστορική αναδρομή
Η ιστορική αναδρομή ξεκινάει το 1969, όταν το Υπουργείο Άμυνας των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής και συγκεκριμένα το Γραφείο Προηγμένων Ερευνητικών Προγραμμάτων, το γνωστό ως ARPA (Advanced Research Projects Agency), χρηματοδότησε τη δημιουργία ενός δικτύου που συνέδεε τέσσερις υπερυπολογιστές. Ο ένας ήταν εγκατεστημένος στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Λος Άντζελες (UCLA), ο άλλος στο Πανεπιστήμιο της Σάντα Μπάρμπαρα (USCB), ο τρίτος στο Πανεπιστήμιο Utah και ο τέταρτος στο Ινστιτούτο Ερευνών του Στάνφορτ (SRI). Έτσι γεννήθηκε το πρώτο, περιορισμένου βεληνεκές δίκτυο, που ονομάστηκε Arpanet. Αυτό ήταν κατασκευασμένο με τέτοιον τρόπο, ώστε αν για κάποιον λόγω ένα τμήμα του έβγαινε εκτός λειτουργίας, το υπόλοιπο να λειτουργεί χωρίς προβλήματα..
Στις αρχές του 1980, το Arpanet χωρίστηκε σε δύο τμήματα. Ένα αποκλειστικά για στρατιωτικούς σκοπούς, το Milnet και το άλλο τμήμα, που περιλάμβανε όλες τις υπόλοιπες χρήσεις, αρχικά ονομάστηκε Darpa Internet, για να επικρατήσει με την πάροδο του χρόνου η σύντομη ονομασία «Δίκτυο του Internet».
Η διασύνδεση των υπολογιστών άρχισε προοδευτικά να γίνεται ιδιαίτερα δημοφιλής και στις αρχές του 1980 δημιουργήθηκε το NSFnet (National Science Foundation Network). Το NSFnet έγινε ο κυριότερος κορμός του διαδικτύου χάρις την απόφαση του NSF να επιτρέπει την πρόσβαση από την ευρύτερη επιστημονική κοινότητα σε πέντε κέντρα υπερυπολογιστών. Η χρήση του NSFnet ήταν καθαρά ακαδημαϊκή και απαγορευόταν οποιαδήποτε μεταφορά πληροφοριών που είχε σαν στόχο το κέρδος.
Βαθμιαία το NSFnet υποκατέστησε το Arpanet ώσπου το τελευταίο σταμάτησε να λειτουργεί στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Στο μεταξύ, ιδρύθηκε το Commercial Internet Exchange (CIX) για εμπορικούς σκοπούς. Όλο και περισσότερες χώρες άρχισαν να συνδέονται στο NSFnet, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα το 1990. Το 1992 ιδρύθηκε η Internet Society (ISOC), ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός με σκοπό την ανταλλαγή πληροφοριών μέσω διαδικτύου σε παγκόσμια κλίμακα, ο οποίος λαμβάνει τις τελικές αποφάσεις σε τεχνικά θέματα. Το NSFnet καταργήθηκε επίσημα το 1995. Από τότε το διαδίκτυο άρχισε να παίρνει την μορφή με την οποία μας είναι σήμερα γνωστό.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 : ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ
Ο2.1 Εισαγωγή στο ηλεκτρονικό εμπόριο
2.1.1 Ορισμός
Η έννοια του ηλεκτρονικού εμπορίου (e-commerce) έχει αλλάξει κατά τα τελευταία 30 χρόνια ύπαρξής του. Αρχικά είχε τη σημασία των ηλεκτρονικών εμπορικών συναλλαγών που πραγματοποιούνταν μέσω των συστημάτων ηλεκτρονικής συναλλαγής δεδομένων. Λίγα χρόνια αργότερα οι αυτόματες ταμειολογιστικές μηχανές (ΑΤΜ) προστέθηκαν στην οικογένεια του ηλεκτρονικού εμπορίου, ενώ η ραγδαία διάδοση του διαδικτύου αποτέλεσε την αρχή για την αστραπιαία διάδοση των εμπορικών ιστοσελίδων. Με την έννοια του ηλεκτρονικού εμπορίου ορίζουμε κάθε είδος εμπορικής συναλλαγής μεταξύ προσώπων (φυσικών και μη) που πραγματοποιείται με ηλεκτρονικά μέσα. Είναι η διάθεση και αγοραπωλησία προϊόντων ηλεκτρονικά, η διεκπεραίωση εμπορικών λειτουργιών και συναλλαγών χωρίς τη χρήση χαρτιού, συνήθως μέσω δικτύων ηλεκτρονικών υπολογιστών. Πρόκειται για την αγοραπωλησία αγαθών, πληροφοριών και υπηρεσιών μέσα από δίκτυα ηλεκτρονικών υπολογιστών. Το ηλεκτρονικό εμπόριο προσπαθεί να αναπτύξει την εκτέλεση των επιχειρησιακών συναλλαγών μέσα από διάφορα δίκτυα. Αυτές οι αναπτύξεις αναφέρονται σε μεγαλύτερη απόδοση (καλύτερη ποιότητα, μεγαλύτερη ικανοποίηση πελατών και καλύτερη λήψη αποφάσεων), μεγαλύτερη οικονομική χρησιμότητα (χαμηλότερο κόστος) και πιο γρήγορες συναλλαγές (μεγάλη ταχύτητα, αλληλεπίδραση πραγματικού χρόνου).
Το ηλεκτρονικό εμπόριο μπορεί να οριστεί από τέσσερις διαφορετικές οπτικές γωνίες:
• Επιχειρήσεις: Ως εφαρμογή νέων τεχνολογιών προς την κατεύθυνση του αυτοματισμού των συναλλαγών και της ροής εργασιών.
• Υπηρεσίες: Ως μηχανισμός που έχει στόχο να ικανοποιήσει την κοινή επιθυμία προμηθευτών και πελατών για καλύτερη ποιότητα υπηρεσιών, μεγαλύτερη ταχύτητα εκτέλεσης συναλλαγών και μικρότερο κόστος.
• Απόσταση: Ως δυνατότητα αγοραπωλησίας προϊόντων και υπηρεσιών μέσω του διαδικτύου ανεξάρτητα από τη γεωγραφική απόσταση.
• Επικοινωνία: Ως δυνατότητα παροχής πληροφοριών, προϊόντων ή υπηρεσιών, και πληρωμών μέσα από δίκτυα ηλεκτρονικών υπολογιστών.
2.1.2 Το ιστορικό της ανάπτυξης του ηλεκτρονικού εμπορίου Δεκαετία 1970
Εμφανίζονται τα συστήματα ηλεκτρονικής μεταφοράς χρηματικών πόρων (Electronic Funds Transfer, EFT) μεταξύ τραπεζών, που χρησιμοποιούν ασφαλή ιδιωτικά δίκτυα. Τα συστήματα αυτά αλλάζουν τη μορφή των αγορών.
Δεκαετία 1980
Οι τεχνολογίες ηλεκτρονικής επικοινωνίας που βασίζονται στην αρχιτεκτονική της ανταλλαγής μηνυμάτων, αποκτούν σημαντική διάδοση. Πολλές δραστηριότητες, που παραδοσιακά διεκπεραιώνονταν με βασικό μέσο το χαρτί, μπορούν πλέον να γίνουν ταχύτερα και με μικρότερο κόστος. Οι συναλλαγές, που παλαιότερα απαιτούσαν έντυπα, όπως παραγγελίες αγοράς, συνοδευτικά έγγραφα και επιταγές πληρωμής, μπορούν να γίνουν κατά ένα μέρος ή στο σύνολό τους ηλεκτρονικά με δομημένο τρόπο χρησιμοποιώντας τις τεχνολογίες των συστημάτων ηλεκτρονικής ανταλλαγής δεδομένων ή μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
Τέλη της δεκαετίας του 1980 - Αρχές της δεκαετίας του 1990
Τα ηλεκτρονικά δίκτυα προσφέρουν μια νέα μορφή κοινωνικής επικοινωνίας, με δυνατότητες όπως ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (e-mail), ηλεκτρονική διάσκεψη (conferencing) και ηλεκτρονική συνομιλία (IRC), ομάδες συζήτησης (newsgroups, forums), μεταφορά αρχείων (FTP) κ.α. Η πρόσβαση στο διαδίκτυο γίνεται φθηνότερη λόγω της διεθνούς απελευθέρωσης και εξέλιξης στον τομέα της αγοράς τηλεπικοινωνιών.
Μέσα της δεκαετίας του 1990
Η εμφάνιση του κλάδου του παγκόσμιου ιστού (WWW) στο διαδίκτυο και η επικράτηση των προσωπικών ηλεκτρονικών υπολογιστών (Personal Computers, PC) που χρησιμοποιούν λειτουργικά συστήματα τύπου Windows, προσφέρουν μεγάλη ευκολία χρήσης λύνοντας το πρόβλημα της δημοσίευσης και της εύρεσης πληροφοριών στο διαδίκτυο. Το ηλεκτρονικό εμπόριο γίνεται ένας πολύ φθηνότερος τρόπος για την πραγματοποίηση μεγάλου όγκου συναλλαγών, ενώ συγχρόνως διευκολύνει την παράλληλη λειτουργία πολλών διαφορετικών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, επιτρέποντας σε μικρές επιχειρήσεις να ανταγωνιστούν μεγαλύτερες.
Τέλη της δεκαετίας του 1990
Η καθιέρωση μεθόδων κρυπτογράφησης του περιεχομένου και εξακρίβωσης της ταυτότητας του αποστολέα ηλεκτρονικών μηνυμάτων, καθώς και η σχετική προσαρμογή της νομοθεσίας στους τομείς των εισαγωγών-εξαγωγών και των επικοινωνιών, καθιστούν δυνατή την πραγματοποίηση ασφαλών διεθνών ηλεκτρονικών συναλλαγών. Η καθιέρωση μεθόδων κρυπτογράφησης του περιεχομένου και εξακρίβωσης της ταυτότητας του αποστολέα ηλεκτρονικών μηνυμάτων, καθώς και η σχετική προσαρμογή της νομοθεσίας στους τομείς των εισαγωγών-εξαγωγών και των επικοινωνιών, καθιστούν δυνατή την πραγματοποίηση ασφαλών διεθνών ηλεκτρονικών συναλλαγών.
2.1.3 Έρευνα για αγορές στο διαδίκτυο
Το μεγαλύτερο «φανατισμό» στις αγορές μέσω του διαδικτύου παρουσιάζουν οι Βρετανοί. Οι επιχειρήσεις ηλεκτρονικού εμπορίου στο Ηνωμένο Βασίλειο κάνουν
«χρυσές δουλειές», καθώς οι εγχώριοι αγοραστές όχι μόνο επισκέπτονται συχνά τους δικτυακούς τόπους πωλήσεων, αλλά και ξοδεύουν σημαντικά ποσά για την απόκτηση προϊόντων.
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, το 70% των επισκεπτών συγκεκριμένων δικτυακών τόπων προχωρά σε δοσοληψίες (61% πριν από δύο χρόνια). Στη δεύτερη θέση βρίσκονται οι Σουηδοί που με ποσοστό 61% αγοράζουν προϊόντα ή υπηρεσίες στις συγκεκριμένες ιστοσελίδες. «Συνειδητοποιημένοι» χρήστες εμφανίζονται και οι Αυστραλοί, με φετινό ποσοστό 56%. Μεγάλη αύξηση εμφανίζουν επίσης η Ολλανδία με 51%, το Χονγκ Κονγκ με 42% και η Ισπανία με 35%. Πτωτικές τάσεις παρατηρούνται στη Γερμανία και τη Γαλλία. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι Έλληνες δεν είναι ακόμη εξοικειωμένοι µε το ηλεκτρονικό εμπόριο. Ωστόσο, παρατηρείται μια σταδιακή αύξηση στους αγοραστές που πραγματοποιούν ηλεκτρονικές αγορές, σύμφωνα µε τα αποτελέσματα της έρευνας της εφημερίδας το «ΒΗΜΑ». Οι χρήστες που πραγματοποιούν ηλεκτρονικές αγορές ανέρχονται σε 100.000 και αποτελούν το 12,6%
του συνολικού αριθμού αυτών που χρησιμοποιούν το διαδίκτυο.
2.2 Κατηγορίες ηλεκτρονικού εμπορίου
Το ηλεκτρονικό εμπόριο κατηγοριοποιείτε βάσει των συναλλασσόμενων μερών του στις εξής κατηγορίες:
• Επιχείρηση – Επιχείρηση (Business to Business, B2B): Οι εταιρίες χρησιμο- ποιούν το σύστημα B2B για γρηγορότερες συναλλαγές χωρίς σφάλματα, για καλύτερο έλεγχο των αποθεμάτων, αποτελεσματική διαχείριση των αποθεμάτων κ.λπ. Αυτή η κατηγορία έχει κατοχυρωθεί εδώ και αρκετά χρόνια, ειδικά με την χρησιμοποίηση του EDI σε κλειστά ή διεθνή δίκτυα. Το μεγαλύτερο ποσοστό ηλεκτρονικού εμπορίου που διεξάγεται παγκοσμίως είναι τύπου B2B. Αυτό συμβαίνει διότι οι εφαρμογές B2B περιλαμβάνουν εκατομμύρια συναλλαγών, τεράστιες επενδύσεις, ενώ η ταχύτητα και η ακρίβεια μπορεί να αποτελέσουν σοβαρό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Η δυνατότητα ηλεκτρονικής σύνδεσης με προμηθευτές και διανομείς καθώς και η πραγματοποίηση ηλεκτρονικών πληρωμών βελτιώνουν ακόμη περισσότερο την αποτελεσματικότητα, περιορίζοντας το ανθρώπινο σφάλμα, αυξάνοντας την ταχύτητα και μειώνοντας το κόστος των συναλλαγών. Το ηλεκτρονικό εμπόριο προσφέρει τη δυνατότητα αυξημένης πληροφόρησης σχετικά με τα προσφερόμενα προϊόντα.
• Επιχείρηση – Καταναλωτής (Business to Consumer, B2C): Πρόκειται για την πιο διαδεδομένη μορφή ηλεκτρονικού εμπορίου. Εξομοιώνεται με την ηλεκτρονική λιανική πώληση. Αυτός ο τύπος εφαρμογών ηλεκτρονικού εμπορίου έχει αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια, κυρίως μετά την ευρεία χρήση του διαδικτύου και τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών μέσω αυτού. Ο καταναλωτής έχει πρόσβαση σε μια τεράστια ποικιλία προϊόντων σε δικτυακούς κόμβους. Στα ηλεκτρονικά αυτά καταστήματα, βλέπει, επιλέγει, αν επιθυμεί να αγοράσει είδη ένδυσης μπορεί ενίοτε και να τα δοκιμάζει (μέσω ειδικών προγραμμάτων), ανακαλύπτει προϊόντα τα οποία δεν θα μπορούσε να βρει εύκολα στη χώρα του, συγκρίνει τιμές και τέλος αγοράζει. Κι όλα αυτά χωρίς να βγει από το σπίτι του, κερδίζοντας πολύτιμο χρόνο και κόπο.
• Επιχείρηση – Δημόσια διοίκηση (Business to Government, B2G): Καλύπτει όλες τις συναλλαγές μεταξύ επιχειρήσεων και δημόσιων οργανισμών. Αυτές μπορεί να είναι φορολογία, δημόσιες προμήθειες, εισαγωγές - εξαγωγές μέσω τελωνείων, κ.ά.
• Καταναλωτής – Δημόσια διοίκηση (Consumer to Government, C2G): Καλύπτει όλες τις συναλλαγές μεταξύ καταναλωτών και δημόσιων οργανισμών. Αυτές μπορεί να είναι η ολοκλήρωση φορολογικών υποχρεώσεων, προμήθεια των κατάλληλων πιστοποιητικών και βεβαιώσεων κ.ά.). Συγκεκριμένα στην χώρα μας, ο δικτυακός τόπος http://www.e-gov.gr είναι αυτός που φιλοδοξεί να μαζέψει όλες τις κυβερνητικές υπηρεσίες.
• Καταναλωτής – Καταναλωτής (Consumer to Consumer, C2C): Σε αυτή την κατηγορία οι αγοροπωλησίες γίνονται μεταξύ καταναλωτών, όπως οι δημοπρασίες, μικρές αγγελίες κ.ά.
• Δημόσια διοίκηση – Δημόσια διοίκηση (Government to Government, G2G):
Αυτή η κατηγορία καλύπτει τις απαιτήσεις των ενδοκυβερνητικών συναλλαγών και ανταλλαγής πληροφοριών.
• Ενδοεπιχειρησιακό ηλεκτρονικό εμπόριο: Είναι η περίπτωση συναλλαγών και ανταλλαγής πληροφόρησης μεταξύ των μερών μιας εταιρίας η οποία εκτείνεται σε διαφορετικές πόλεις, χώρες ή και ηπείρους.
2.3 Τεχνολογικό και επιχειρηματικό μοντέλο
Το ηλεκτρονικό εμπόριο μπορεί να καθοριστεί ως ένα σύνολο επιχειρηματικών και διεπιχειρησιακών στρατηγικών καθώς και μοντέλων ολοκλήρωσης που μπορούν να υποστηρίξουν όλους τους τομείς επιχειρηματικής δραστηριότητας. Οι εφαρμογές του επιτρέπουν, μέσω της χρήσης νέων τεχνολογιών και κατάλληλων τηλεπικοινωνιακών υποδομών, τη διεκπεραίωση εμπορικών διαδικασιών. Αναλυτικά, το ηλεκτρονικό εμπόριο σε επίπεδο τεχνολογικού και επιχειρηματικού μοντέλου απαρτίζεται από τα εξής τέσσερα επίπεδα:
• Ευρυζωνικότητα
• Τεχνολογίες ηλεκτρονικού εμπορίου
• Εφαρμογές ηλεκτρονικού εμπορίου
• Τεχνικές και στρατηγικές 2.3.1 Ευρυζωνικότητα
Μια επιχείρηση που δραστηριοποιείται στον τομέα του ηλεκτρονικού εμπορίου και γενικότερα υπηρεσιών, αποβλέπει στα πλεονεκτήματα της πρόσβασης στο διαδίκτυο, την εκμετάλλευση των δυνατοτήτων των intranets/extranets και των δικτύων προστιθέμενης αξίας. Αυτά επιτυγχάνονται με τις απαραίτητες συνδέσεις πάνω στις οποίες συνδέονται υπολογιστικά συστήματα και γίνονται προσβάσιμες εφαρμογές που λειτουργούν στο πλαίσιο μιας «παγκόσμιας αγοράς».
Η αρχή έγινε με τις μισθωμένες γραμμές (Leased Lines, LL), που επέτρεπαν σε εταιρείες να αποκτήσουν μόνιμη πρόσβαση στο διαδίκτυο. Στη συνέχεια εμφανίστηκε η μεγάλη ζήτηση για γραμμές Frame Relay, οι οποίες έχουν το χαρακτηριστικό να μπορούν να «τεμαχιστούν» σε επιμέρους λογικά ανεξάρτητα κανάλια επικοινωνίας. Έτσι κάθε πελάτης μπορούσε να διοχετεύσει πάνω από ενιαίο φυσικό χώρο και φωνή και δεδομένα.
Σήμερα, η λογικότερη τεχνολογική επιλογή είναι η δημιουργία και εκμίσθωση κυκλωμάτων IP. Πάνω από το Internet Protocol μπορεί να γίνει η διακίνηση δεδομένων στο περιβάλλον του διαδικτύου (με λειτουργία intranet της κάθε επιχείρησης ή κάνοντας σύνδεση τα συστημάτων της με αυτά των συνεργατών της με ένα δια-εταιρικό extranet), καθώς και μεταφορά φωνής. Ένα πρωτόκολλο που είναι ικανό να ανταποκριθεί σε όλες τις απαιτήσεις της επιχείρησης και λειτουργεί πάνω από κάθε διαθέσιμη στα πλέον
απόμακρα μέρη του πλανήτη μας, δικτυακή υποδομή (καλώδιο, ασύρματο, μικροκυματικό, δορυφορικό κτλ.)
Διαδίκτυο
Η λειτουργία του διαδικτύου ως επιχειρηματικού εργαλείου δίνει μια μεγάλη ποικιλία νέων δυνατοτήτων στο χώρο της εμπορικής δραστηριότητας και στον τρόπο λειτουργίας των επιχειρήσεων. Επιπλέον, η παρουσία μιας εταιρείας στο διαδίκτυο εξασφαλίζει την άμεση επαφή µε τους πιθανούς πελάτες και, ως τελικό αποτέλεσμα, την αύξηση των πωλήσεων και των εσόδων.
Για την πρόσβαση στο διαδίκτυο χρησιμοποιούνται κυρίως οι ευρυζωνικές συνδέσεις. Το ΑDSL αξιοποιεί το υπάρχον δίκτυο του ΟΤΕ (χάλκινο, δισύρματο δίκτυο) από το χρήστη μέχρι το αντίστοιχο τηλεφωνικό κέντρο και πετυχαίνει υπηρεσίες φωνής και διαμεταγωγής δεδομένων με υψηλές ταχύτητες, χρησιμοποιώντας μεθόδους ψηφιακής κωδικοποίησης και επεξεργασίας σήματος για αύξηση της χωρητικότητας της παραδοσιακής δισύρματης γραμμής. Ο συνδρομητής που διαθέτει σύνδεση και συνδρομή ADSL είναι συνεχώς συνδεμένος σε αυτό και έχει μόνιμη πρόσβαση στο διαδίκτυο. Η τεχνολογία ADSL είναι ασύμμετρη (μεταφέρει δεδομένα σε υψηλότερες ταχύτητες προς το χρήστη σε αντίθεση με την μεταφορά δεδομένων από το χρήστη προς το τηλεφωνικό κέντρο) και εμφανίζεται με τις μορφές ADSL, RADSL, DSL Lite, CDSL, HDSL, UDSL, SDSL και VDSL. Ο μέγιστος ρυθμός μετάδοσης ψηφιακών δεδομένων της ADSL είναι 8 Mbps στην κατεύθυνση από το κέντρο προς τον χρήστη-συνδρομητή (downstream) ενώ στην αντίθετη κατεύθυνση (upstream) η μέγιστη ροή δεδομένων φθάνει το 0,8 Mbps. Η εφαρμογή της τεχνολογίας αυτής, γνωστής και ως τεχνολογίας ευρείας ζώνης, δεν επηρεάζει την υπάρχουσα τηλεφωνία, αφού συνυπάρχει με αυτήν διαμορφώνοντας έτσι δύο μορφές ADSL. Η μια μορφή είναι πάνω από απλή τηλεφωνική σύνδεση (POTS) και η άλλη πάνω από ψηφιακή τηλεφωνική σύνδεση ISDN. Για την ταυτόχρονη μετάδοση της πληροφορίας ευρείας ζώνης ΑDSL και της πληροφορίας POTS ή ΙSDN απαιτείται η ύπαρξη κατάλληλων φίλτρων στην πλευρά του συνδρομητή και στην πλευρά του κέντρου, με σκοπό το διαχωρισμό της πληροφορίας στο πεδίο της συχνότητας. Για την ευκολότερη εγκατάσταση στην πλευρά του συνδρομητή χρησιμοποιούνται ειδικά φίλτρα γραμμής.
Στον παρακάτω πίνακα εμφανίζονται τα στοιχεία των εταιριών σε σχέση με την πληροφοριακή τους υποδομή.
Οι ευρυζωνικές συνδέσεις ανάμεσα στις επιχειρήσεις του τομέα σε ορισμένες χώρες (Βέλγιο, Γαλλία, Ισπανία) έχουν φθάσει το εντυπωσιακό ποσοστό διείσδυσης της τάξης του 70%.
Intranets και Extranets
Μοιάζουν με το διαδίκτυο, λειτουργούν περίπου το ίδιο, με τη διαφορά ότι απευθύνονται σε πολύ λιγότερους χρήστες και είναι ιδιωτικά. Τα Intranets και τα Extranets είναι δίκτυα που χρησιμοποιούνται από επιχειρήσεις για την εσωτερική οργάνωση και τη διανομή της πληροφορίας στους υπαλλήλους.
Εξοικονομούν χρόνο και χρήμα, αυξάνουν την απόδοση των εργαζομένων, και βελτιώνουν την εικόνα και την ανταγωνιστικότητα της επιχείρησης.
Πιο συγκεκριμένα, το Intranet είναι ένα δίκτυο υπολογιστών που βρίσκεται εγκατεστημένο σε μια επιχείρηση, προκειμένου να εξυπηρετήσει τις ανάγκες της για εσωτερική πληροφόρηση και οργάνωση. Αποτελείται από ηλεκτρονικούς υπολογιστές (εκ των οποίων τουλάχιστον ο ένας είναι ο κεντρικός, ο server), οι οποίοι συνδέονται μεταξύ τους ενσύρματα ή, σπανιότερα, ασύρματα. Τη δικτύωση αυτή πλαισιώνουν εξειδικευμένες εφαρμογές λογισμικού, οι περισσότερες από τις οποίες είναι ίδιες με εκείνες που χρησιμοποιούνται στο διαδίκτυο. Ενδεικτικά, χρησιμοποιούνται τα
πρωτόκολλα επικοινωνίας HTTP, TCP/IP, οι γλώσσες προγραμματισμού HTML, XML, ενώ για την πλοήγηση (στο Intranet) χρησιμοποιούνται φυλλομετρητές (browsers), όπως π.χ. ο Internet Explorer ή ο Netscape Navigator. Λόγω των ομοιοτήτων αυτών, το Intranet αποκαλείται και «Internet της επιχείρησης». Στα ελληνικά, ο όρος Intranet μπορεί να αποδοθεί ως «ενδοδίκτυο» ή «εσωτερικό δίκτυο», ενώ περισσότερο περιγραφικός είναι ο όρος «πληροφοριακή πύλη της επιχείρησης». Δομικό χαρακτηριστικό του Intranet είναι η ιδιωτικότητα, σύμφωνα με την οποία δικαίωμα εισόδου στο δίκτυο έχουν μόνο όσοι διαθέτουν κωδικό πρόσβασης. Τα δικαιώματα πρόσβασης μπορεί να είναι διαβαθμισμένα, δηλαδή η πρόσβαση να μην επιτρέπεται σε όλους και σε όλο το περιεχόμενο του Intranet, αλλά οι εργαζόμενοι να έχουν πρόσβαση ανάλογα με τη θέση και τα καθήκοντά τους. Σε αντίθεση με την ιδιωτικότητα και τον εσωτερικό τους χαρακτήρα, τα Intranets έχουν διεξόδους πρόσβασης στο διαδίκτυο.
Η συνηθέστερη μορφή που λαμβάνει το Intranet είναι αυτή του, μικρού τοπικού δικτύου, αποτελούμενου από έναν αριθμό υπολογιστών, οι οποίοι στεγάζονται στα γραφεία της επιχείρησης. Μπορεί όμως να αποτελείται και από πολλά μικρά ή μεγαλύτερα τοπικά δίκτυα, τα οποία έχουν ενοποιηθεί μέσω μισθωμένων γραμμών (οι οποίες παρέχονται από τους ISP). Με αυτό τον τρόπο, το Intranet μπορεί να συμπεριλάβει μια ολόκληρη επιχείρηση, από τα κεντρικά της γραφεία μέχρι τα απομακρυσμένα υποκαταστήματα. Πρακτικά, η πρόσβαση στο Intranet πραγματοποιείται μέσω ενός φυλλομετρητή (browser), που μόλις ενεργοποιηθεί, ανοίγει την αρχική σελίδα του Enterprise Information Portal. Παρενθετικά αναφέρεται ότι ο υπολογιστής μέσω του οποίου θα πραγματοποιηθεί η πρόσβαση στο Intranet δεν είναι απαραίτητο να είναι συνδεδεμένος στο τοπικό δίκτυο. Μπορεί να είναι συνδεδεμένος μόνο στο διαδίκτυο, και η πρόσβαση στο Intranet να γίνεται μέσω διαδικτύου. Η εικόνα της αρχικής σελίδας του Intranet είναι παρόμοια με αυτήν ενός οποιουδήποτε δικτυακού τόπου. Υπάρχουν δηλαδή κείμενα, φωτογραφίες, διάφορες κατηγορίες, σύνδεσμοι (links), εφαρμογές ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, εργαλεία αναζήτησης κ.λπ. Ένα Intranet περιλαμβάνει:
• Γενικές πληροφορίες για την εταιρία (σύσταση, τομείς δραστηριοποίησης, μετοχική σύνθεση, ετήσιες οικονομικές εκθέσεις, οργανόγραμμα κ.ά.).
• Ειδικές πληροφορίες για την εταιρία («ταυτότητα» εργαζομένων, αρμοδιότητες τμημάτων, καθήκοντα και υποχρεώσεις υπαλλήλων κ.ά.).
• Κατευθυντήριες γραμμές για τους επιμέρους τομείς δράσης της εταιρίας (πωλήσεις, marketing κ.λπ.).
• Πληροφορίες για τους πελάτες και τους προμηθευτές (π.χ. λίστες, κατάλογοι πιστωτών και χρεωστών).
• Πληροφορίες για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες της επιχείρησης (π.χ.
τιμοκατάλογοι).
• Πληροφορίες για τις ανταγωνιστικές εταιρίες και τα προϊόντα τους.
• Στοιχεία για την πολιτική που ακολουθεί η επιχείρηση σε συγκεκριμένα θέματα.
• Εργαλεία αναζήτησης από βάσεις δεδομένων, συνδυαστικά εργαλεία ανάλυσης και εργαλεία προσθήκης πληροφοριών στο Intranet.
• Εφαρμογές ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
• Γενικές πληροφορίες (ημερολόγιο, εορτολόγιο, τρέχουσα ειδησεογραφία, τηλεφωνικός κατάλογος κ.λπ.).
Στα πιο εξελιγμένα Intranets, εκείνα που ανευρίσκονται σε μεγάλες εταιρίες, μπορούν να πραγματοποιηθούν ακόμα και τηλεδιασκέψεις, και να έρθουν σε οπτική επαφή εργαζόμενοι που βρίσκονται σε διαφορετικά γεωγραφικά σημεία.
Το Extranet (στα ελληνικά θα μπορούσε να αποδοθεί ως «εξωδίκτυο») είναι εκείνο το κομμάτι του Intranet το οποίο μπορεί να προσεγγιστεί από πελάτες, προμηθευτές και εξωτερικούς συνεργάτες της εταιρίας μέσω διαδικτύου, με τη χρήση κωδικού πρόσβασης. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα μικρό ιδιωτικό τοπικό δίκτυο που επικοινωνεί τόσο με το Intranet όσο και με το διαδίκτυο, ευρισκόμενο στο μέσο και λειτουργώντας συνδετικά. Ως κατασκευή έχει παρόμοια χαρακτηριστικά με το Intranet, με τη διαφορά ότι για τη δημιουργία του απαιτείται πρόσθετο υλικό (hardware) και λογισμικό (software), όπως firewalls και routers. Η ανάπτυξη Extranet αφορά σε επιχειρήσεις που διαθέτουν εκτεταμένο εμπορικό δίκτυο σε διαφορετικά γεωγραφικά σημεία και επιθυμούν να προσφέρουν στους συνεργάτες τους υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας. Οι συνηθέστερες εργασίες που μπορούν να πραγματοποιηθούν μέσω του Extranet είναι η υποστήριξη των συνεργατών (έλεγχος αποθεμάτων, καταστάσεις χρεωστών και πιστωτών, συμβουλευτικές υπηρεσίες κ.ά.) και η εξυπηρέτηση των εταιρικών πελατών και προμηθευτών (εισαγωγή παραγγελιών, έλεγχος διαδικασιών κ.ά.). Τα περιεχόμενα του Extranet είναι πολύ λιγότερα από αυτά του Intranet, η δε πρόσβαση σε αυτό είναι διαβαθμισμένη. Ένας συνεργάτης π.χ. μπορεί να έχει πρόσβαση μόνο σε ορισμένες κατηγορίες του περιεχομένου και όχι γενικώς και αδιακρίτως. Έχει δικαίωμα, για παράδειγμα, να ενημερώνεται για το απόθεμα κάποιου συγκεκριμένου προϊόντος στην αποθήκη (και έτσι να κάνει την παραγγελία του), δεν έχει όμως δικαίωμα να λαμβάνει γνώση για συγκεντρωτικά στοιχεία παραγγελιών ή πελατών.
Δίκτυα Προστιθέμενης Αξίας (Value Added Networks-VANs)
Τα δίκτυα προστιθέμενης αξίας αποτελούν τηλεπικοινωνιακές πλατφόρμες που επιτρέπουν όχι μόνο τη δια-μεταγωγή δεδομένων, αλλά συνήθως έχουν την δυνατότητα κάποιων παρεμβολών που «προσθέτουν αξία»
στα δεδομένα αυτά. Η ανταλλαγή EDI μηνυμάτων είναι μια από τις κυριότερες χρήσεις των VAN. Το κύριο πλεονέκτημα των VAN είναι η αυξημένη ασφάλεια που παρέχουν στις ηλεκτρονικές συναλλαγές καθώς και η ύπαρξη κάποιου κεντρικού υπεύθυνου που μπορεί να εγγυηθεί για την σωστή διαχείριση του δικτύου. Στα μειονεκτήματα των δικτύων αυτών μπορούν να ενταχθούν το υψηλό κόστος χρήσης τους (που πολλές φορές καθιστά τη χρήση τους απαγορευτική για μικρές επιχειρήσεις) και το μικρό εύρος επικοινωνίας που απολαμβάνει μια επιχείρηση καθώς μπορεί να επικοινωνήσει μόνο με άλλους συνδρομητές του δικτύου ή στην καλύτερη περίπτωση και με συνδρομητές άλλων δικτύων προστιθέμενης αξίας.
2.3.2 Τεχνολογίες και τεχνολογικά πρότυπα
Οι τεχνολογίες του ηλεκτρονικού εμπορίου δεν είναι όλες νέες. Οι περισσότερες από αυτές χρησιμοποιούνται εδώ και αρκετά χρόνια από συγκεκριμένες επιχειρήσεις ή κλάδους. Αυτό που τους έδωσε την απαιτούμενη ώθηση και έκανε την αντιμετώπισή τους ενιαία -κάτω από τη μορφή του ηλεκτρονικού εμπορίου- ήταν η αποδοχή διεθνών προτύπων και η ανάγκη για νέες μορφές οργάνωσης και λειτουργικής διαχείρισης. Έτσι, οι επιχειρήσεις θα μπορούσαν στο εξής να ανταπεξέλθουν στις συνθήκες που επιβάλλονται από τη διεθνοποίηση των αγορών, τις νέες καταναλωτικές αντιλήψεις και κοινωνικές συνθήκες.
Ηλεκτρονική Ανταλλαγή Δεδομένων (EDI - Electronic Data Interchange)
Δημιουργήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1970. Το πρότυπο EDI είναι μια κοινή δομή αρχείων δομημένων βάσει προτύπων πoυ σχεδιάστηκε ώστε να επιτρέψει σε μεγάλους οργανισμούς να μεταδίδουν πληροφορίες μέσα από μεγάλα ιδιωτικά δίκτυα.
Πρόκειται για την ηλεκτρονική ανταλλαγή εμπορικών και διοικητικών δεδομένων από υπολογιστή σε υπολογιστή, με την ελάχιστη παρέμβαση χειρόγραφων διαδικασιών. Τα δεδομένα αυτά είναι οργανωμένα σε αυτοτελή μηνύματα (τιμολόγια, παραγγελίες, τιμοκατάλογοι, φορτωτικές κλπ.), το περιεχόμενο και η δομή των οποίων καθορίζονται από κάποιο κοινώς αποδεκτό πρότυπο. Τα πρότυπα που χρησιμοποιούνται σε παγκόσμιο επίπεδο προέρχονται από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών και καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα επικοινωνιακών αναγκών των εμπορικών εταιριών. Το πρότυπο αυτό είναι το EDIFACT (EDI For Administration, Commerce and Transportation). Τα πλεονεκτήματα αυτού του επιχειρηματικού εργαλείου είναι:
• Αποδοτικότητα Κόστους: Η σημαντική μείωση του απαιτούμενου όγκου χαρτιού έχει ως αποτέλεσμα την άμεση εξοικονόμηση χρημάτων που καταναλώνονται για διοικητικές δαπάνες και δαπάνες προσωπικού. Παράλληλα, το προσωπικό μπορεί πλέον να ανακατανεμηθεί σε άλλες παραγωγικότερες θέσεις μέσα στην εταιρία.
• Αυξημένη ταχύτητα επικοινωνίας: Μεγάλοι όγκοι εμπορικών δεδομένων μπορούν να μεταδοθούν από τον ένα H/Y στον άλλο μέσα σε λίγα λεπτά, επιτρέποντας έτσι την ταχύτερη ανταπόκριση και τη μεγαλύτερη ικανοποίηση των πελατών.
• Βελτιωμένη ακρίβεια: το EDI εξαλείφει τα αναπόφευκτα σφάλματα που προκύπτουν από τη χειροκίνητη εισαγωγή δεδομένων.
• Καλύτερες λογιστικές υπηρεσίες και αυξημένη παραγωγικότητα: Το EDI επιτρέπει στις εταιρείες να διαχειρίζονται και να ελέγχουν καλύτερα την παραγωγή και τις απαιτήσεις των αγορών και των παραδόσεων, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί σημαντική συνιστώσα για την έγκαιρη παραγωγή των προϊόντων και για τη γρήγορη ανταπόκριση του κυκλώματος πελάτη - προμηθευτή, έχοντας σαν αποτέλεσμα σημαντικές μειώσεις στα επίπεδα των διατηρουμένων αποθεμάτων.
Επίπεδο Ασφαλών Συνδέσεων (Secure Sockets Layer, SSL)
Το πρωτόκολλο αυτό σχεδιάστηκε προκειμένου να πραγματοποιεί ασφαλή σύνδεση με τον εξυπηρετητή (server). Το SSL, είναι σήμερα το παγκόσμιο πρότυπο στο διαδίκτυο και προσφέρει στον ηλεκτρονικό επισκέπτη της ηλεκτρονικής ιστοσελίδας, κρυπτογραφημένη επικοινωνία. Το SSL χρησιμοποιεί «κλειδί»
δημόσιας κρυπτογράφησης, με σκοπό να προστατεύει τα δεδομένα καθώς διακινούνται στο διαδίκτυο. Ο τρόπος λειτουργίας είναι ο εξής:
1. Με το SSL, o υπολογιστής του χρήστη, μέσω του οποίου πρόκειται να πραγματοποιηθεί κρυπτογραφημένη SSL επικοινωνία, στέλνει το αίτημα του στον εξυπηρετητή, ο οποίος κάνει χρήση ψηφιακού πιστοποιητικού ασφαλείας και φιλοξενεί την ηλεκτρονική σελίδα με την οποία πρόκειται να πραγματοποιηθεί η ηλεκτρονική συναλλαγή.
2. Ο εξυπηρετητής στέλνει: α) το πιστοποιητικό ασφαλείας στον υπολογιστή του χρήστη και του επιβεβαιώνει πως έχει επισκεφτεί την σωστή σελίδα και β) το δημόσιο κλειδί του (κωδικός).
3. Ο υπολογιστής του χρήστη, χρησιμοποιεί το δημόσιο κλειδί για να κρυπτογραφήσει απόρρητες πληροφορίες (πχ. τον αριθμό της πιστωτικής του κάρτας).
4. Στη συνέχεια οι πληροφορίες αυτές αποστέλλονται στον εξυπηρετητή που χρησιμοποιεί το ιδιωτικό του κλειδί για να τις αποκρυπτογραφήσει.
Ασφαλείς Ηλεκτρονικές Συναλλαγές (SET - Secure Electronic Transactions)
Το SET είναι ένα πρωτόκολλο εμπορικών συναλλαγών με τη χρήση καρτών σε ανοικτά δίκτυα , το οποίο αναπτύχθηκε από την MasterCard και την Visa σαν μια μέθοδος εξασφάλισης των συναλλαγών με τη χρήση καρτών διαμέσου του διαδικτύου. Το SET κωδικοποιεί τους αριθμούς της πιστωτικής κάρτας που αποθηκεύονται στον εξυπηρετητή του εμπόρου. Η διαδικασία περιλαμβάνει επίσης ένα αριθμό ελέγχων ασφαλείας που πραγματοποιείται με τη χρήση ψηφιακών πιστοποιητικών που χορηγούνται στους εμπλεκόμενους αγοραστές, εμπόρους και τράπεζες. Οι προδιαγραφές του προτύπου αυτού είναι:
1. Παροχή προστασίας των οικονομικών δεδομένων ή και άλλων που διακινούνται μαζί τους από υποκλοπή.
2. Διασφάλιση της ακεραιότητας των δεδομένων.
3. Παροχή διαδικασιών πιστοποίησης ταυτότητας του κατόχου κάρτας.
4. Παροχή υπηρεσιών πιστοποίησης των εμπόρων που μπορούν να δεχθούν την πληρωμή με τη χρήση τέτοιας μεθόδου, που προκύπτει από τη σχέση τους με κάποιο οικονομικό ίδρυμα παροχής καρτών.
5. Διασφάλιση της χρήσης των καλύτερων τεχνικών ασφάλειας και σχεδίασης συστημάτων για την προστασία όλων των νόμιμα εμπλεκομένων πλευρών.
6. Η δημιουργία ενός πρωτοκόλλου το οποίο να είναι ανεξάρτητο από τους μηχανισμούς ασφάλειας του επιπέδου μεταφοράς χωρίς όμως και να αποτρέπει τη χρήση τους.
7. Να είναι διαλειτουργικό (όλοι οι κύριοι browsers δουλεύουν με όλους τους κύριους servers και οι τελευταίοι με τη σειρά τους δεν θα έχουν πρόβλημα συμβατότητας με τους Payment Gateway Servers).
Το SET σαν πρωτόκολλο έχει ήδη υιοθετηθεί από τράπεζες και οικονομικούς οργανισμούς παγκοσμίως.
Γραμμωτός κώδικας (Barcode)
Η τεχνολογία του γραμμωτού κώδικα αποτελεί τμήμα του γενικότερου τομέα των τεχνολογιών αυτόματης αναγνώρισης (Auto ID Technologies). Είναι ένα σύγχρονο εργαλείο, το οποίο βοηθά καταλυτικά στην ομαλή διακίνηση και διαχείριση (logistics) προϊόντων και υπηρεσιών.
Η ανάπτυξη της τεχνολογίας του γραμμωτού κώδικα ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 1960, με σκοπό να εξυπηρετήσει την πληρωμή προϊόντων στα καταστήματα τροφίμων. Οι πρώτες εφαρμογές σε βιομηχανικό περιβάλλον εμφανίστηκαν στα τέλη της ίδιας δεκαετίας σε μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες, για τον περιορισμό του κόστους εργασίας που σχετιζόταν με την παραγωγή. Εκτεταμένη χρήση παρουσιάστηκε μετά την ανάπτυξη των πρώτων προτύπων (λόγω των πιέσεων των αρκετών πλέον χρηστών - προμηθευτών, υποκατασκευαστών των μεγάλων βιομηχανιών)
στα τέλη της δεκαετίας του 1970. Κατά τη δεκαετία του 1980 υπήρξε αλματώδης ανάπτυξη του εξοπλισμού, και κατά επέκταση και των τρόπων χρήσης της τεχνολογίας γραμμωτού κώδικα.
Έξυπνες κάρτες (Smart Cards)
Οι «έξυπνες κάρτες» είναι πλαστικές κάρτες στο μέγεθος των πιστωτικών καρτών. Αποτελούν εξέλιξη των καρτών μαγνητικής λωρίδας (παθητικό μέσο αποθήκευσης, τα περιεχόμενα του οποίου μπορούν να διαβαστούν και να αλλαχθούν). Διαθέτουν μικροεπεξεργαστές και μνήμες RAM και ROM. Τυπικά έχουν πολύ μεγαλύτερη μνήμη από τις μαγνητικές κάρτες και έχουν το σημαντικό προτέρημα της ενσωματωμένης υπολογιστικής ισχύος παρέχοντας δυνατότητες κρυπτογράφησης και χειρισμού ηλεκτρονικών υπογραφών για την ασφάλεια των περιεχομένων τους. Τα πλεονεκτήματα των έξυπνων καρτών είναι η προστασία των δεδομένων που περιέχουν, η φορητότητα και η ευκολία χρήσης.
Η ιδέα της έξυπνης κάρτας ξεκίνησε στη Γαλλία το 1974. Το 1975 τα δικαιώματα ανάπτυξης πέρασαν σε μεγάλες εταιρίες ηλεκτρονικού εξοπλισμού. Η νέα αυτή τεχνολογία παρουσιάστηκε στο κοινό το 1981. Μια σειρά από πιλοτικά σχέδια ξεκίνησε αμέσως, και το 1984 με μια συλλογική αξιολόγησή τους εκδόθηκαν νέες ολοκληρωμένες προδιαγραφές. Σήμερα επικρατεί η λανθασμένη εντύπωση ότι οι έξυπνες κάρτες είναι τραπεζικές ή πιστωτικές κάρτες, με αποτέλεσμα να μην αναγνωρίζεται το μεγάλο εύρος των δυνατοτήτων τους. Η τεχνολογία των έξυπνων καρτών προσφέρει απεριόριστες δυνατότητες χρήσης στη βιομηχανία, το εμπόριο και τη δημόσια διοίκηση.
Πιστοποίηση και ασφάλεια
Για την ασφάλεια των ηλεκτρονικών συναλλαγών χρησιμοποιούνται ευρέως τα firewalls. Το firewall αποτελεί λογισμικό ή υλικό, που επιτρέπει μόνο στους εξωτερικούς χρήστες που έχουν τα κατάλληλα δικαιώματα, να προσπελάσουν το προστατευμένο δίκτυο. Ένα firewall επιτρέπει στους εσωτερικούς χρήστες να έχουν πλήρη πρόσβαση στις παρεχόμενες υπηρεσίες, ενώ οι εξωτερικοί χρήστες πρέπει να πιστοποιηθούν. Υπάρχουν πολλοί ένας από τους οποίους παρέχει διαφορετικά επίπεδα προστασίας. Ο συνηθέστερος τρόπος χρησιμοποίησης ενός firewall είναι η τοποθέτηση ενός υπολογιστή ή δρομολογητή μεταξύ συγκεκριμένου δικτύου και του διαδικτύου, και η παρακολούθηση όλης της κυκλοφορίας μεταξύ του εξωτερικού και του τοπικού δικτύου.
τύποι firewalls, καθ
Η εμπιστευτική πληροφορία που διακινείται στο δίκτυο μπορεί να προστατευθεί με κρυ
α ν μ
να μπορεί να βεβαιωθεί για την ταυτότητα του πρώτου.
πτογράφηση και χρήση μυστικών κωδικών. Η ασφάλεια του ηλεκτρονικού εμπορίου βασίζεται κατεξοχήν στην κρυπτογράφηση, δηλαδή στην κωδικοποίηση του μεταδιδόμενου κειμένου κατά τέτοιο τρόπο ώστε ν μπορεί α αποκρυπτογραφηθεί όνο με τη χρήση του ειδικού κλειδιού αποκρυπτογράφησης. Η κρυπτογράφηση συνοδεύεται πολλές φορές και από την ψηφιακή υπογραφή του αποστολέα, έτσι ώστε ο παραλήπτης
2.3.3 Εφαρμογές ηλεκτρονικού εμπορίου
Το ηλεκτρονικό εμπόριο μπορεί να εφαρμοστεί με επιτυχία σε διάφορους τομείς ραστηριοποίησης μια επιχείρησης και σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να ολοκληρώσει όλο
δ
τον κύκλο μιας συναλλαγής, όπως πχ το στάδιο της διαπραγμάτευσης και σύναψης μιας εμπορικής συμφωνίας, το στάδιο της προώθησης προϊόντων (marketing, διαφήμιση, πωλήσεις), της παράδοσης, της πληρωμής, κτλ. Αναλυτικά οι εφαρμογές του ηλεκτρονικού εμπορίου είναι οι ακόλουθες:
• Ανταλλαγή πληροφοριών
• Παραγγελία
• Παράδοση προϊόντος
• Πληρωμή
• Ηλεκτρονική ανταλλαγή παραστατικών ση πελατών μετά την πώληση
• Εξυπηρέτη Αντ λ
ετάλλευσης των δυνατοτήτων του ηλεκτρονικού εμπορίου πιτυγχάνονται δύο στόχοι ταυτόχρονα. Χρησιμοποιώντας η εταιρία τις ηλεκτρονικές φόρ
ες για παραγγελία μέσω δικτύων έχει γίνει πολύ εύκολο εγχείρημα ακόμα αι για τους χρήστες που δεν είναι αρκετά εξοικειωμένοι στον χώρο του ηλεκτρονικού εμπ
ϊόντος
ραδόσεις λογισμικού στις ΗΠΑ γίνονται μέσω δικτύου και όχι με ν συμβατό τρόπο. Προϊόντα όπως λογισμικό, βιβλία, μουσικά CDs, φωτογραφίες, αρχ
αλ αγή πληροφοριών Με την δυνατότητα εκμ ε
μες, τους ηλεκτρονικούς καταλόγους και το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο μπορεί να αντλήσει πληροφορίες από τους υπάρχοντες και πιθανούς πελάτες της, ενώ ταυτόχρονα προβάλλει τα προϊόντα της. Έτσι, ενώ οι πελάτες μαθαίνουν τα προϊόντα, η εταιρία ενημερώνεται για τις καταναλωτικές συνήθειες, τα προβλήματά τους και τα προϊόντα που θα ήθελαν να αγοράσουν μελλοντικά. Επίσης πολύ χρήσιμη είναι η χρήση των δικτυακών κοινοτήτων ( περιοχές συζητήσεων και ομάδες ειδήσεων) για την ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τα προϊόντα και την αγορά της επιχείρησης.
Παραγγελία Οι ενέργει κ
ορίου. Η απλοποίηση των διαδικασιών των παραγγελίας με την χρήση του καλαθιού αγοράς και της παρακολούθησης και δυνατότητας ακύρωσης παραγγελιών είναι ένας σημαντικός παράγοντας στην προσέλκυση πελατών. Επίσης η ηλεκτρονική φόρμα παραγγελίας πρέπει να δίνει την δυνατότητα επιλογής διαφορετικών μεθόδων παράδοσης του προϊόντος.
Παράδοση προ
Οι περισσότερες πα το
ιτεκτονικά σχέδια κ.α. είναι δυνατό να παραδοθούν ηλεκτρονικά. Έτσι, επιτυγχάνεται μείωση του κόστους, λόγω αποφυγής μεταφορικών ( ή και ενδιάμεσων), και ο πελάτης έχει το προϊόν γρηγορότερα και φθηνότερα.
Πληρωμή
Η τεχνολογία επιτρέπει πλέον την ηλεκτρονική πληρωμή των προϊόντων με ο τρόπο την εισαγωγή του αριθμού της πιστωτικής κάρτας του πελάτη στο ύστημα της εταιρίας. Ένα ολοκληρωμένο σύστημα πληρωμών όμως, πρέπει να δίνει στο
Η υπηρεσία της ηλεκτρονικής ανταλλαγής παραστατικών μέσω του διαδικτύου (e- ηροφορίας των παραστατικών απευθείας από σύστημα του προμηθευτή σε αυτό του λιανέμπορου αντικαθιστώντας τη διαδικασία πλη
Είναι σημαντικό για την εταιρία να χρησιμοποιήσει την τεχνολογία για να νος έμεινε ο πελάτης της από το προϊόν και ε την χρήση που κάνει σε αυτό. Για τον σκοπό αυτό οι εφαρμογές ηλεκτρονικού
εμπ δ
Το ηλεκτρονικό εμπόριο εκτός από την υποστήριξη της εσωτερικής λειτουργίας των ία και συνεργασία με άλλες επιχειρήσεις, αποτελεί να θαυμάσιο εργαλείο για τον σχεδιασμό και υλοποίηση της γενικότερης στρατηγικής του
οπορευθεί του ανταγωνισμού. Το συγκριτικό πλεονέκτημα ροέρχεται από την καλύτερη συνεργασία, τη μείωση των λαθών, την επίσπευση των εργ
συνηθέστερ σ
ν χρήστη την δυνατότητα επιλογής από ποικίλους τρόπους πληρωμής όπως είναι η αντικαταβολή, επιταγή, κατάθεση σε τραπεζικό λογαριασμό κ.α.
Ηλεκτρονική ανταλλαγή παραστατικών Invoicing) επιτρέπει τη μεταβίβαση της πλ το
κτρολόγησης των παραστατικών στο σύστημα του λιανέμπορου. Η ηλεκτρονική ανταλλαγή παραστατικών εξυπηρετεί τις συναλλαγές των αλυσίδων με όλους τους προμηθευτές, ανεξάρτητα από τον τρόπο παράδοσης των προϊόντων του προμηθευτή. Τα παραστατικά αυτά μπορεί να είναι δελτία παραγγελίας, δελτία αποστολής και τιμολόγια.
Εξυπηρέτηση πελατών μετά την πώληση
ενημερωθεί σχετικά με το πόσο ικανοποιημέ μ
ορίου ιαθέτουν μια υπηρεσία που ο πελάτης έχει την δυνατότητα να γράψει σε ένα ηλεκτρονικό βιβλίο της εντυπώσεις και την γνώμη του για το προϊόν.
2.3.4 Τεχνικές και στρατηγικές επιχειρήσεων καθώς και την επικοινων έ
ς. Κατά συνέπεια, το ηλεκτρονικό εμπόριο δεν περιορίζεται απλά στην χρήση τεχνολογίας για αυτοματοποίηση κάποιων επιχειρηματικών διαδικασιών, αλλά και στην στρατηγική εκμετάλλευσή της για την επίτευξη ενδοεπιχειρησιακών και διεπιχειρησιακών στόχων.
Οι στρατηγικές αυτές αποσκοπούν στη δημιουργία συγκριτικού πλεονεκτήματος, ώστε η επιχείρηση να πρ
π
ασιών και την έγκαιρη πληροφόρηση. Οι παρακάτω πρακτικές είναι εφικτές όταν η πληροφορία ρέει ελεύθερη από και προς όλα τα μέρη μιας επιχείρησης. Αυτό είναι εφικτό όταν όλα τα τμήματα και οι υπάλληλοι έχουν την δυνατότητα επικοινωνίας μεταξύ τους. Για τον σκοπό αυτό χρησιμοποιούνται τα εταιρικά δίκτυα ή intranets. Τα εταιρικά δίκτυα μπορούν να επιτρέπουν μερική, ολική ή και καθόλου πρόσβαση σε ιδιώτες και οργανισμούς εκτός επιχείρησης. Οι στρατηγικές αυτές είναι: