Τ .Ε.Ι. ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ: ΣΑΟ ΤΜΗΜΑ: ΛΟΠΣΤΟΝ
ΟΕΜΑ: -ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟ Υ ΛΙΜΑΝΙΟΥ ΤΗΣ ΚΑΒΑΛΑΣ.
ΕΞΕΛΙΞΗ - ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ*
ΣΠΟΥΑΑΣΤΗΐ;:
ΣΤΥΛΙΑΙΟΤΗΣ ΛΒΡΛ
αΪ ΚΛΘΗΓΗ1 ΤΕΡΖΙΔΗ Σ ΚΟΝ/Ι
ΚΑΒΑΛΛ 19 00
; P I S X O M E S A
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΓΕΝΙΚΑ
ΛΙΜΑΝΙ ΣΤΗ ΒΟΡΕΙΑ ΕΛΛΑΔΑ - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥΣ 1. ΠΡΟΛΟΓΟΣ
2. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 3. ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ U. ΦΥΣΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ 5. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ
!. ΘΕΣΗ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΛΙΜΑΝΙΟΥ ΤΗΣ ΚΑΒΑΛΑΣ ΘΕΣΗ
1. ΙΣΤΟΡΙΑ
Γ. ΤΟ ΛΙΜΑΝΙ ΤΗΣ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΗΜΕΡΑ 12
α. ΚΥΡΙΩΣ ΛΙΜΑΝΙ ΚΑΒΑΛΑΣ 12
α 1 . Τεχνικά χαρακτηριστικά (Μορφή - έργα - χρήσεις) 12
α2. Χερσαίοι χώροι - Εξοττλισυός 13
α3· Οργάνωση - Διοίκηση 17
αΔ. Κίνηση 19
αΛ.1. Εμπορική κίνηση 19
αΛ.2. Επιβατική κίνηση 26
β. ΛΙΜΕΝΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΟΛΠΟΥ ΤΗΣ ΚΑΒΑΛΑΣ 28 Δ. ΤΟ ΝΕΟ ΜΕΙΖΟΝ ΛΙΜΑΝΙ ΤΗΣ ΚΑΒΑΛΑΣ
α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
β. ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΕΣ γ. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΚΑΙ ΕΝΔΟΧΩΡΑΣ 1. Γενικά
2. Πληθυσμός
3. Οικονομικά δεδομένα δ. ΦΥΣΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ε. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ στ. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ
3Δ 3Λ 35 36 36 36 36 5Λ 55 53 Ε. ΔΑΠΑΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΟ ΛΙΜΑΝΙ
α. Προβλέψεις β. Δαπάνες
60 60 61
Συμττεράσματα 62
Σημειώσεις 65
ΠΗΓΕΣ 67
A, ΕΙΣΑΓΩΓΗ ο. ΓΕΝΙΚΑ
Στην ιστορία της ανθρώπινης προόδου βασικό συντελεστή αποτελούν οι μεταφορές και οι επικοινωνίες. Πρωταρχικό ρόλο στην εξέλιξη τους έπαιξε η θάλασσα με την απεραντοσύνη της, την ελευθερία του πεδίου της και τη δυνατότητα κίνησης προς κάθε κατεύθυνση. Είχαν χαρακτηριστικό ότι οι μεγάλοι πολιτι
σμοί είναι έργο λαών που κυριάρχησαν στη θάλασσα. Αντίθετα οι λαοί και τα κράτη που δεν είχαν τη δυνατότητα χρήσης της θάλασσας κατά κανόνα ήταν αδύνατοι οικονομικά, πολιτικά και πολιτιστικά.
Σημείο σύνδεσης της θαλάσσιας και της χερσαίας δραστηριό
τητας του ανθρώπου είναι το λιμάνι.
Η δραατηριότητα του λιμανιού επηρεάζει και επηρεάζεται από μια ευρύτερη περιοχή την "ενδοχώρα" του. Οι λειτουργίες του όμως είναι τόσο συνυφασμένες με την πόλη της εγκατάστασής του, ώστε ο ρόλος λιμάνι χρησιμοποιείται και για την ίδια την πόλη. Έ τ σ ι η Μασσαλία, η Θεσσαλονίκη, η Καβάλα κ.λ.π.
λέμε ότι είναι λιμάνια της Μεσογείου.
Ακολουθώντας την εξέλιξη των μεταφορών το λιμάνι, από την αρχική του μορφή ενός προστατευμένου σημείου της ακτής, έφτασε να είναι σήμερα εκτεταμένο και πολύπλοκο σύστημα έργων, λειτουργιών, εξυπηρετήσεων και αρμοδιοτήτων. Παρά την πολυ- πλοκότητα και την ευρύτητα της έννοιας του λιμανιού, σαν κύριο στοιχείο του παραμένουν πάντα τα λιμενικά έργο.
Τα έργα αυτά, επεμβάσεις υποστήριξης της συνεργασίας αλλά και της μάχης του ανθρώπου με την θάλασσα, είναι βαρειές κατασκευές τόσο κυριολεκτικά όσο και με την οικονομική σημασία της λέξης.
Λιμενικά έργα είναι όλα τα έργα που κατασκευάζονται στην χερσαία και θαλάσσια ζώνη του λιμανιού και έχουν σκοπό:
1) Να εξασφαλίζουν την ηρεμία της λιμενολεκάνης
2) Να δημιουργούν συνθήκες εύκολης και ασφαλούς εισόδου, εξόδου, πλεύρισης και παραμονής του πλοίου.
3) Να παρέχουν κάθε ευκολία στην γρήγορη και ασφαλή διεκ
περαίωση των φορτίων από το πλοίο προς χώρους του Λιμανιού, στην παρανοή, διανομή και αποστολή των φορτίων στον τελικό προορισμό τους και αντίστροφα.
Τα Λιυόνια στην εποχή νας από αποκλειστικ^ού τερνατικού σταθμού που ήταν μέχρι πρόσφατα, εξελίχθηκαν σε διαμετακομι- στικούς κόμβους στο διεθνές σύστημα συνδιασμένων μεταφορών.
Στις θαλάσσιες μεταφορές τα τελευταία χρόνια έγινε μια πραγ
ματική επανάσταση σε ότι αφορά το πλοίο όπου παρατηρήθηκε μια υπέρμετρη αύξηση του εκτοπίσματος και σε ότι αφορά το Φορτίο όπου η μοναδοποίηση εμφάνισε εντυπωσιακή διάδοση.
Βέβαια τα δύο αυτά στοιχεία έχουν άμεση σχέση μεταξύ τους.
Η εξειδίκευση και ο γιγαντισμός των θαλάσσιων μεταφορών μετε- βαλε την δομή των συμβατικών λιμένων και αντικατέστησε τον συμβατικό εξοπλισμό τους με πολύπλοκα συστήματα φορτοεκφορ
τώσεων.
Πάντα βέβαια κάθε νεωτερισμός στις θαλάσσιες μεταφορές ασκούσε ισχυρή πίεση στην Λιμενική Υποδομή για να προσαρμοστεί στις απαιτήσεις του. Σήμερα όμως οι απαιτήσεις είναι τέτοιες, ώστε πρακτικά είναι αδύνατη η μετατροπή ενός κλασσικού συμ
βατικού Λιμανιού σε βάση μοναδοποιημένου φορτίου.
Η επιβατική κίνηση στις θαλάσσιες μεταφορές μειώνεται προς όφελος των αεροπορικών μεταφορών, στην Ελλάδα όμως διατη
ρείται σε υψηλά επίπεδα, λόγω του νησιώτικου χαρακτήρα της και της τουριστικής κίνησης.
6 ? .
θέση της Καβάλας στον Βορειοελλαδικό χώρο.
6. ΛΙΜΑΝΙΑ ΣΤΗ ΒΟΡΕΙΑ ΕΛΛΑΔΑ - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥΣ.
1. ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Στην στρατηγική ανάπτυξη της λιμενικής υποδομή μιας χώρας οι τεχνικές παράμετροι συνήθως παίζουν δευτερεύοντα ρόλο. Πολλές φορές η Βαθύτερη διερεύνηση τους γίνεται μετά την εφαρμογή των κατευθύνσεων της ανάπτυξης, για την ερμηνεία μη αναμενόμενων εξελίξεων.
Τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας οι αναφορές στο θέμα της χάραξης εθνικής πολιτικής λιμένων γίνονται διαρκώς και συχνότερες με την εκπόνηση σχετικών μελετών, εισηγήσεις σε συνέδρια, δημοσιεύσεις κ.λ.π. Σημαίνουσα θέση στις αναφορές αυτές κατέχουν τρείς πόλεις - λιμάνια του Βορειοελλαδικού χώρου: Η Θεσσαλονίκη, η ΚαΒάλα και η Αλεξανδρούπολη.
2. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Στον πίνακα 1 παρουσιάζονται δύο από τα Βασικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν τη δραστηριότητα ενός λιμανιού, η κίνηση πλοίων και η κατάσταση του φορέα της εκμετάλλευσής του.
Οι ποσοτικές σχέσεις που προκύπτουν από τον πίνακα 1 (Τιμές: θεσ/νίκη / καΒάλα / Αλεξανδρούπολη, με τιμή 100 για τη Θεσσαλονίκη) είναι:
- Ετήσιος όγκος πλοίων 100/23/7 - Μέσο μέγεθος πλοίου 100/77/18 - Προσωπικό του φορέα 100/6,5/1 - Εσοδα του φορέα 100/2,5/0,8
Φορέας εκμετάλλευσης του πρώτου λιμανιού είναι ο Οργανι
σμός Λιμένος Θεσσαλονίκης (Ο.Λ.Θ.) και των άλλων δύο τα ομώ
νυμα τους Λιμενικά Ταμεία. Χαρακτηριστική είναι η ανισότητα των εσόδων τους. Η ανισότητα γίνεται μεγαλύτερη αν εκτιμηθεί σε δραχμές ανα κύρο κατόπλου (356/38/4-1 ) και οφείλεται κυρίως σε παράλληλη επιχειρηματική δραστηριότητα του (Ο.Λ.Θ.) και στην ύπαρξη "ιδιωτικών" λιμενιών εγκαταστάσεων στους χώρους ευθύνης των άλλων φορέων.
3. ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ
Τα λιμάνια της θεσ/νίκης και της Αλεξανδρούπολης συν
δέονται με το σιδηροδρομικό δίκτυο. Η σύνδεση του (νέου) λιμανιού της Καβάλας με το δίκτυο αυτό βρίσκεται ακόμη στο
στάδιο των μελετών.
Στον πίνακα 2 φαίνονται οι οδικές χιλιομετρικές απο
στάσεις των λιμανιών, μέσων εισόδων στη χώρα που λειτουργούν σήμερα και πιθανών μελλοντικών εισόδων, από τρείς πόλεις - κόμβους της βαλκανικής ενδοχώρας: Της Νις που αποτελεί βασικό οδικό κόμβο του διευρωπαϊκού αυτοκινητοδρόμου Βορρά - Νότου (ΤΕΜ), τη Σόφια και τη Φιλιππούπολη (PLOVDIV). Η ενδοχώρα του λιμανιού της Θεσσαλονίκης είναι και σήμερα διεθ
νής, ενώ των άλλων δύο λιμανιών εθνική. Ό π ω ς φαίνεται στο σχέδιο 1 το λιμάνι της Θεσσαλονίκης βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση μέσα στο οδικό δίκτυο που οδηγεί στο βαλκανικό και Ευρω
παϊκό χώρο. Το λιμάνι της Καβάλας και της Αλεζ/πολης θα μπο
ρούσαν να απορροφήσουν κίνηση προερχόμενη από τα ανατολικά Βαλκάνια.
U. ΦΥΣΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ
Το λιμάνι της Θεσσαλονίκης βρίσκεται στο μυχό ενός σχετικού προστατευόμενου κόλπου. Είναι χαρακτηριστικό ότι του έκτου προβλήματος (προσεχής σταθμός διακίνησης εμπορευμα
τοκιβωτίων) αποτολμούνται χωρίς την πρόβλεψη κατασκευής εξω
τερικών έργων. Οι ακτές στις άλλες δύο πόλεις είναι εξίσου εκτεθειμένες στους νότιους κυματισμούς και η ανάπτυξη των λιμανιών τους απαιτεί σοβαρά εξωτερικά έργα.
Από τις τρείς θέσεις μόνον η Αλεξ/πολη εμφανίζει πρόβλημα έλλειψης κατάλληλων βαθών στην πορεία προσέγγισης της (σχέδιο αρ. 2).
5. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ
Από ότι έχουν προαναφερθεί βγαίνουν συνοπτικά τα πιο κάτω συμπεράσματα για την αξιολόγηση και τις προοπτικές των τριών λιμανιών:
α) Από τα δύο λιμάνια που σήμερα εξυπερετούν μόνο εθνική ενδοχώρα, η Καβάλα εμφανίζεται με συχνή υπεροχή δραστη
ριότητας .
β. Η επιμήκης μορφής της εθνικής ενδοχώρας απαιτεί την ανά
πτυξη των λιμανιών Καβάλας και Αλεξανδρούπολης και την οργάνωση και ενίσχυση των φορέων της εκμετάλευσης τους, γ. Η ανάληψη διαμετακομιστικού ρόλου από τα λιμάνια της
Καβάλας και της Αλεξανδρούπολης θα είναι συμπληρωματική
-5-
της Θεσσαλονίκης και θα αφορά κυρίως την ενδοχωρα της ανατολικής Βαλκανικής.
δ. Η Καβάλα σήμερα μπορεί να δεχτεί μόνο οδική και όχι σιδηρο
δρομική ροή φορτίων.
ε. Το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης έχει άνω όριο στο μέγεθος εξυπηρετούμενου πλοίου λόγω των βυθών της θαλάσσιας περιο
χής του.
.ΚΑΤΑΠΛΟΙ ΠΛΟΙΩΝ ! Λ?ΓΑΑΑΐηΤΗΓ|
(K.1CX) Μέσο μέγεθος
(Κ.Κ.Χ) ΠροσαΒοκό
(άτομα)
Έσοδα 1 (εχ δρχ.)
ΘΕ27ΝΙΚΗ2 4.770.000 2.050 635 L700 (D
ΚΛΒΑΛΑΧ 1.UO.OOO (2) 1.570 41 42
ΑΛΕΞ/ΠΟΛΗΣ 320.000 360 6 13
Παραπιςήσας: (I) Τα έσοδα του Ο.Λ.Θ. είναι της 31.12.81 - Όλα τα υιτόλοιππ στοιχεία του πίνακα αιαίϊίρονται στο έτος 1982.
(2) Λεν πεςιλαμ^νονται οι κατάπλοι δεξαμενοπλοίων φόςτωσης α^γού πετρελαίου (περ. 30 πλοία των 50 χιλ. τον. το καθένα).
ΠΙΝΑΚΑΣ 1. ΛΡΛΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΛίΜΑΝΙΟΝ
ΥΠΑΤΧΟΥΧΕΤ ΚΒ060Τ
syzekh][ OrOMAXSSMX ΒΟΧΒ^ 1 ΕΙΟΜ» ΝΥΜΦΑΙΑ ■ "■«τιβϊβα·
«5 ?7 Ο* «1
So 4» 443
372 «Η 4Μ
ΛΛοΐΆ Μ 551 S i Χβ
ΠΙΝΑΚΑΣ 2. ΟΔΙΚΕΣ ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ
στ) Τέλος από τα τρία λιμάνια θα λέγαμε πως η υπεροχή της Θεσσαλονίκης είναι δεδομένη λόγω γεωγραφικής θέσης, ιστο
ρίας, υπάρχουσας κίνησης και υποδομής, ώστε τα δύο άλλα λιμάνια να μη μπορούν να θεωρηθούν ανταγωνιστικά, αλλά συμπληρωματικά και ανακουφιστικά της αναμενόμενης αύξησης της δραστηριότητας του από διεθνή κίνηση.
Η παραπάνω διαπίστωση ανοίγει νέους ορίζοντες για την περιοχή μας, ώστε να μπορούμε να αναφερόμαστε σε μακροχρόνιες
-6-
δυνατότητες και προοπτικές ανάπτυξης της υε την υλοποίηση της ιδέας του νέου λιμανιού.
0 σχεδιασμδς όμως ενός λιμανιού θα ήταν ανεπιτυχής, αν δεν του έδινε τη δυνατότητα τουλάχιστον να εξελιχθεί για να μπορέσει να καλύψει τις μακροχρόνια πιθανές απαιτήσεις.
Από την άλλη πλευρά δεν πρέπει να ξεχνιέται ότι το ίδιο το λιμάνι, οι εξυπηρετήσεις που παρέχει και οι δυνατότητες του, είναι εκείνες που συνήθως προκαλούν τις μακροχρόνιες εξελίξεις και τις αντίστοιχες πολιτικές αποφάσεις.
Μέσα στα πλαίσια αυτού, τις διεθνείς εξελίξεις που προ- αναφέραμε αλλά και την πιθανή ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής της Καβάλας (Ανατολική Μακεδονία και Θράκη) πρέπει να δούμε την δημιουργία του νέου Λιμανιού και του ρόλου που θα παίξει στο μέλλον, την αναγκαιότητα του οποίου θα εξετάσουμε στην τελευταία ποραγραφο αυτής της εργασίας.
Προς το παρόν ας ασχοληθούμε με την τωρινή κατάσταση και την προηγούμενη που ώθησαν σε μια τέτοια επιλογή.
Β. ΘΕΣΗ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΤ ΛΙΜΑΝΙΟΥ ΤΗΣ ΚΑΒΑΛΑΣ, ο. ΘΕΣΗ
Το Λιμάνι Καβάλας βρίσκεται στα βορειοδυτικά παράλια του κόλπου σε συντεταγμένες 4·0°56' πλάτους και 2Λ°25' μήκος.
Απέχει από τα Λιμάνια Πειραιά, Θεσσαλονίκης, Βόλου και Αλεξαν
δρούπολης 24.6, 157, 160 και 69 ναυτικά μίλια αντίστοιχα.
β. ΙΣΤΟΡΙΑ
0 όρμος της Καβάλας χρησιμοποιήθηκε από την αρχαιότητα σαν φυσικό Λιμάνι για την εξυπηρέτηση των οικοσμών της Νεά
πολης, της Αντισουρας και της τοότε ενδοχώρας τους.
0 όρμος χρησιμοποιήθηκε για αιώνες στη φυσική του μορφή.
Στα νεώτερα χρόνια παρά την έλλειψη προστασίας και έργων παραβολής, το φυσικό Λιμάνι της Καβάλας παρουσιάζει σημαντική εμπορική κίνηση. ΑΝαφέρονται σημαντικές φορτώσεις καπνού στις αρχές του αιώνα π.χ. αναφέρεται φόρτωση 4·800 τόννων καπνού το 1913.
Το πρώτο τεχνητό λιμάνι με κάποια υποτυπώδη έργο, στην θέση της εξέδρας που προυπήρχε δημιουργείται το 1923. Την εκτέλεση των έργων είχε αναλάβει ο εργολάβος Κυρτζής.
Από το 1922 μέχρι το 1929 διαρρέει μια επταετία εκπονή- σεως μελετών, τροποποιήσεων σχεδίων, εγκρίσεων, δημοπρατήσεων ακυρώσεων και αξιώσεων ξένων ομίλων. Τέλος το έργο για την κατασκευή του νέου Λιμανιού όπως διαμορφώθηκε στην σημερινή του μορφή αρχίζουν το 1929.
Αρχικός μελετητής του έργου ήταν ο Ιταλός μηχανικός ANDR0UZZI, που το 1922 κάνει την πρώτη μέλετη, η οποία ανα
συντάχθηκε στην συνέχεια από τον καθηγητή του Ε.Μ.Π. 'Αγγελο Γκίνη και η εκτέλεση του έργου ανατέθηκε στην Ανώνυμη Εργο
ληπτική Εταιρεία Θαλάσσιων και Υδραυλικών Έ ρ γ ω ν "ΕΡ - ΘΑ"
που αποθανάτισε το όνομα της στις χιτοσίδηρες μπίντες του Λιμανιού.
Τα κύρια έργα του Λιμενιού (Μώλοι, Κρηπιδώματα) ολοκληρώ
θηκαν πρίν τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Μεταπολεμικά εκτελέσθηκον η επιμήκυνση του ηπήνεμου μώλου και κυρίως οι προσχώσεις βόρεια του ηπήνεμου μώλου, που έδωσαν στην πόλη την μοναδική επίπεδη έκταση που διαθέτει
].: Λιμάνι Κα|1άλ(χς - 19'!'.?
Λιμάνι καβάλας -
-11-
αν εξαιρεθεί η μ κ ρ ή περιοχή γύρω στην κεντρική πλατεία της.
Τα έργα αυτού, που σε υέτωπο 600 περίπου μέτρων μετέθεσαν την ακτή κατά 180μ. νοτιότερα, έδωσαν την δυνατότητα στην πόλη να αποκτήσει μια περιοχή με σύγχρονη μορφή και κτίρια (Μουσείο, Διοικητήριο, Κοινωνικό Κέντρο, Λεωφόροι) και στη συνέχεια να καταλάβει λειτουργικά τα βόρεια κριπιδώματα του σημερινού Λιμανιού. Παρ' όλο που η διάθεση των χώρων αυτών στις λειτουργίες της πόλης και όχι στις λιμενικές λειτουρ
γίες ήταν σε ότι αφορά τους χερσαίους χώρους του Λιμανιού, πράξη δικαιωμένη, στέρησε όμως το Λιμάνι και στην ουσία μείωσε τους χώρους που αποκτούσε η σύγχρονη ανάπτυξη του.
Κατά καιρούς έχουν γίνει προτάσεις και έ-χουν εκπονηθεί μελέτες για την μελλοντική ανάπτυξη του Λιμανιού, που παρου
σιάζουν την σκοπιμότητα και τις προοπτικές, οι οποίες θα αναλύσουμε όπως προαναφέραμε παρακάτω πιο διεξοδικά.
Γ. TO ΛΙΜΑΝΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΗΜΕΡΑ ο. ΚΤΡΙΩΣ ΛΙΜΑΝΙ ΚΑΒΑΛΑΣ.
Η κατασκευή του άρχισε το 1929, όπως είδαυε στην ιτροη- γούυευη παράγραφο. Οι υώλοι και τα κρηπιδώματα κατασκευάστηκαν πριν το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ η επιμήκυνσή του Υπήνεμου Μώλου και οι επιχώσεις των Βορείων κρηπιδωμάτων έγιναν μετά τον πόλεμο. Το συνολικό μήκος των κρηπιδωμάτων είναι περίπου 2.000μ., αλλά για φορτοεκφόρτωσης χρησιμοποιείται μόνο το ανατολικό κρηπίδωμα μήκους 38 μ. και εντελώς περιστασιακά χρησιμοποιείται τμήμα των Βορείων κρηπιδωμάτων. Το Λιμάνι ΚαΒάλας αποτελεί τον κύριο φορέα της εμπορικής κίνησης της ευρύτερης περιοχής παρά την διασπορά των λειτουργιών του.
Τα τελευταία χρόνια παίρνει ανησυχητική διαπίστωσει το γεγονός ότι το λιμάνι δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις εξελίξεις των θαλάσσιων μεταφορών, καταδικασμένο από το ασφυκτικό αγκάλιασμα της πόλης.
α.1. Τεχνικά χαρακτηριστικά (Μορφή - έργα - χρήσεις).
Η μορφή του Λιμανιού όπως έχει διαμορφωθεί σήμερα φαίνεται στο σχέδιο 3·
Τα έργα του Λιμανιού και η σημερινή χρήσης τους είναι:
1) Το έργο προστασίας το προσήνεμου μώλου που έχει μήκος 5ό6μ. και χρησιμοποιείται για πλεύριση αναμονής, το τελευ
ταίο όμως τμήμα προς την ρίζα του και για φορτοεκφορτώσεις.
Στη θέση αυτή από το 1987 άρχισε να λειτουργεί και το καινούργιο κρηπίδωμα (εσωτερική κρηπίδωση του προσήνεμου μώλου) μήκος Ι63μ·, πλάτους 23μ. και με Βάθος -10,Ομ.
Το έργο αυτό έδωσε μια ανάσα στο Λιμάνι.
2) Το μοναδικό για εμπορική κίνηση κρηπίδωμα του Λιμανιού (ανατολικά) μήκους 381μ. (358μ. μετά την εκτέλεση του προηγούμενου έργου). Έ χ ε ι Βάθος -9,80μ. και χρησιμοποι
είται για κάθε είδους φόρτωση και εκφόρτωση, αλλά και γαι προσέγγιση των πλοίων ακτοπλοΐας.
3. Τα κρηπιδώματα της εσωτερικής λεκάνης χρησιμοποιούνται Βασικά για την πρυμνοδέτηση των σκαφών μέσης και μικρής αλιείας που δίνουν τα χαρακτήρα στην περιοχή αυτή της πόλης και συμΒάλλουν στην αισθητική προβολή της. Έ ν α μέρος από αυτό χρησιμοποιείται για την πελύριση των σκαφών του Λιμεναρχείου και της εξυπηρέτησης του Λιμενιού.
-13-
U. To βόρειο κρητΓίδωρα ρηκους 26θρ. και χρησιρου βάθους - 7,80u. Σήμερα είναι τόπος περιπάτου και αναψυχής. Στο άκρο του βρίσκονται σε ορθή γωνία οι ράμπες των πορθμείων της διακίνησης προς τη Θάσο. Μια η δυο Φορές το χρόνο, σε περίπτωση μεγάλης συμφόρησης, χρησιμοποιείται και αυτό για φόρτωση σαν λύση ανάγκης.
5. 0 ηπηνεμος μώλος του οποίου η επιφάνεια καταλαμβάνεται από κτίσματα Ναυτικών Ομίλων και PARKING αυτοκίνητων. Το τμήμα αυτό χρησιμοποιείται σε όλο το εσωτερικό μήκος του για πρόσδευση μικρών σκαφών αναψυχής.
6. Ακτή που δημιουργηκε έξω από το Λιμάνι, με προσχώσεις Προστατεύεται από τη διάβρωση με τεχνικούς ειδικούς ογκό
λιθους (πυραμίδες) και έχει διατεθεί στο σύνολο της σε κοινωνικές λειτουργίες και αναψυχή.
ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Α/Α Κρηπιδώμα Μήκος Βάθος θάλασ. Στάθμη εργασίας 1 Ανατσλ. Κρηπίδωμα 381 8,8 - 10,2 2,0
Εμπορικής κίνησης)
2 Εσωτερ. Λιμενίσκος 560 3.8 - 2,50 1.50 3. Βόρεια κρηπιδώματα 261 7.3 - 8.3 2,0
U Προσήνεμος μώλος 566 10 - 12 2.50-2.0
5. Υπήνεμος μώλος 227 7.3 - 8.3 2.0
Σ Υ Ν Ο Λ Ο 1995
α.2. Χερσαίοι Χώροι - Εξοπλισμοί
Το Λιμάνι έχει πολύ σοβαρό πρόβλημα έλλειψης χερσαίων χώρων. Ό π ω ς προαναφέρθηκε στο σύντομο ιστορικό του Λιμανιού οι χώροι του προήλθαν από τις προσχώσεις πίσω από το βόρειο κρηπίδωμα "καταλήφθηκαν" από την πόλη, που έχοντας γύρω - γύρω βουνά, ζήτησε διέξοδο στην επίπεδη επιφάνεια που δημιουρ- γήθηκε. Η παρακράτηση όμως των χώρων αυτών για τις ανάγκες του Λιμανιού, χωρίς να λύνει το πρόβλημα της στενότητας του, θα στερούσε την πόλη από τον ζωτικό χώρο που σήμερα αποτελεί το κοινωνικό, διοικητικό και εμπορικό κέντρο της και ο απο
κλεισμός της θάλασσας θα είχε προσκούσει στο αίσθημα των
II
f j
- ^ - W v
V ..,.
" Λ ,■
'Ί '·;·^ /%■;■■'^/^■-J^·** ^ 'r^
; > v i i m
ί ί ■■■. ;■ H 3 C ( S r r " )U\.T.
'
“i·'·ί.ν. ·. .;ι- .-^ί'f ! »ί 'J
Ρ ' ϊ
» 'β ' 1
< ^ · ·
, .·· · .··*_- ;v] ·■ .
*.^'· "V-:. :!.■
/^V-
Σχέδιο J; To Κεντρικό Λιμάνι Καβάλας.
Μώλος Κρηπίδ.+Ράμπσ KρππCδωμσ KρnπCδωμ[I KpnnCSupa Κρηπ(δωμα Μώλος ΚρηπΟδωμα Πώλος
Σύμη. Τεχν. Ογκόλ
ΛιθορριπΛ+λιβαδομΛ Συμπ. Τεχν. ϋχκόλ.
♦uou:oC ογκόλιθοι.
των κατοίκων. Έ τσι η διάθεση στην πόλη αυτών των χώρων πρέπει να θεωρηθείται σαν πράξη δικαιωμένη.
Σήμερα οι χώροι της εμπορικής δραστηριότητας το Λιμανιού είναι μόνον αυτού που βρίσκονται στο ανατολικό κρηπίδωμα των 381μ. Περιστασιακά χρησιμοποιείται για μερικά είδη φορτίων και τμήμα των βορείων κρηπιδωμάτων.
Η προσπέλαση είναι δυνατή μόνον από το βορεινό "λαιμό"
της έκτασης. Μέσα σ' αυτή την έκταση των 4-0 στρ. συνωθούνται οι δραστηριότητες φόρτωσης, αναποθήκευσης και κίνησης των εμπορευμάτων, η ακτοπλοΐα, οι τελωνειακός λειτουργίες των θαλάσσιων αλλά και των χερσαίων μεταφορών και η εναπόθεση των αυτοκινήτων του Ο.Δ.Δ.Ι.
Μεγάλο μέρος των ανοικτών χώρων και των αποθηκών έχει ενοικιαστεί από το Λιμενικό Ταμείο στην N.A.P.C. για αποθή
κευση σωλήνων και υλικών εξαγωγής του πετρελαίου. Πρόσφατα ο Δήμος Καβάλας διεκδικεί μέρος του πέραν της νομοθετημένης χερσαίας ζώνης τμήματος της έκτασης, με σκοπό την κατασκευή χώρων στάθμευσης για την αποσυμφόρηση της πόλης.
Η κατάσταση αυτή έχει σαν συνέπεια τροποποιήσεις ορίων και περιβόλων, διαφωνίες μεταξύ των εμπλεκόμενων Υπηρεσιών και Φορέων και αδυναμία, σημερινή αλλά και μελλοντική, ορθο
λογικής και αποδοτικής οργάνωσης των δραστηριοτήτων του εμπο
ρικού Λιμανιού.
Η φυσική μορφολογία και το τείχος προς ανατολικά και η λεκάνη του Λιμανιού προς Δυτικά αποκλείουν κάθε δυνατότητα επέκτασης.
Οι ακάλυπτοι χώροι του Λιμανιού, οι διαθέσιμοι για την εμπορική δραστηριότητα έχουν επιφάνεια 40.000 μ ’ και οι καλυμ
μένοι χώροι αποθήκευσης, περίλαμβανομένου του Τελωνείου και του υπόστεγου, έχουν όγκο 4·800 μ ’ περίπου.
ΧΕΡΣΑΙΑ ΖΩΝΗ
Α/Α ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΜΒΑΔΟΝ (Μ’) ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1 Κυρίως λιμάνι 511500 Εμπορικό κρηπίδωνα 91.000 Υπόλοιπο 2 Ναυπηγεία (Καρυάγιο) 500
3 Ιχθυόσκαλα 40.000
Στους χερσαίους χώρους του Λιμανιού θα πρέπει να ανα
φερθεί <αι το καρνάγιο (ναυπηγείο) γνωστό στους ντόπιους σαν "τα καλαφατιά", λόγω της εγγύτητας του ιιε το Λιμάνι παρ' όλο που δεν συνέχεται μ' αυτό <αι έχει ιδιαίτερη λειτουργία, Η έκτση του, τριών περίπου στρεμμάτων ανη<ει στη χερσαία ζώνη του Λιμανιού. Στον μ κ ρ ό όρμο του καρυάγιου και σε χρή
σιμο μέτωπο ακτής της τάξης των ΙΟΟμ. συνεχίζεται η παραδο
σιακή Βιοτεχνία της κατασκευής ξύλινων σκαφών. Παρ' όλο που οι συνθήκες λειτουργίας τους είναι δυσμενείς, λόγω της στενό
τητας του χώρου, είναι τα μόνα ναυπηγεία που μπορούν να ανελ
κύσουν και να επισκευάσουν ξύλινα και σιδερένια σκάφη μέχρι 500 τόυνων, στην περιοχή της ακτής από Θεσσαλονίκη μέχρι Έβ ρ ο . Το καρυάγιο είναι επιχείρηση που ανθεί και που προ- βλέπεται να έχει ευνοϊκή εξέλιξη με τις επιδοτήσεις της Ε.Ο.Κ.
για την κατασκευή αλιευτικών σκαφών. Αντιμετωπίζει όμως εκρηκ
τικό το πρόβλημα του χώρου. Ανασταλτικός επίσης παράγοντας για του εκσυγχρονισμό και την επέκταση του αποτελεί η έλλειψη προστασίας από τους κυματισμούς.
Επίσης όσου αφορά το Μηχανολογικό εξοπλισμό του Λιμανιού έχουμε:
- Τρείς αυτοκινούμενους γερανούς 15, 20 και 100 τ.
- U περουοφόρα 2, 5 - 4f0 τ.
- 2 γεφυροπλάστιγγες, μηχανική 4-0 τ. και ηλεκτρονική 80 τ.
- Βοηθητικά οχήματα 1 φορτωτή, 2 φορτηγά, 1 επιβατικό.
- Ηδη παρολήφθηκε και το υεο μεγάλο περουοφόρο των 35 τ.
για CONTAINERS.
0.3. Οργάνωση - Διοίκηση.
Αρμοδιότητα για το λιμάνι της Καβάλας υπηρεσίες:
- Κεντρικό Αιμεναρχείο Καβάλας - Λιμενικό Ταμείο Καβάλας - Τελωνείο Καβάλας
- Το Γραφείο Εργασίας του Λιμανιού.
Το Κεντρικό Λιμεναρχείο είναι υπεύθυνο για την εποπτεία και την τήρηση τάξης σε μια πολύ ευρύτερη από την περιοχή της Καβάλας έκταση του Β. Αιγαίου.
Το Λιμενικό Ταμείο διαχειρίζεται το Λιμάνι και είναι ο φορέας εκτέλεσης τω απαιτούμενωυ έργων. Στην αρμοδιότητα
του υπάγονται οι λιμενικές λειτουργίες του Νομού Καβάλας, πλην Θάσου που έχει δικό της Λιμενικό Ταμείο. Η περιοχή της Αμώίπολης στις εκβολές του Στρυμώνα ήταν, μέχρι την σύσταση του Λιμενικού Ταμείου Σερρών πριν λίγα χρόνια, στην αρμοδιό
τητα του Λιμενικού Ταμείου Καβάλας. Η εκτέλεση έργων στις λιμενικές εγκαταστάσεις της Αθηναϊκής Χαρτοποιίας στην Ν.
Πέραμο, της Β.Φ.Λ. στη Ν. Καρβάλη, καθώς και όλων των θαλάσ
σιων έργων της N.A.P.C. είναι αντικείμενο των εταιρειών αυτών.
Το τελωνείο ελέγχει τις εισαγωγές και εξαγωγές του Λιμανιού (κίνησης εξωτερικού) και διαχειρίζεται του εντός του τελωνειακού περιβόλου χώρους. Η αρμοδιότητα του επεκτεί- νεται και στις χερσαίες εισαγωγές και εξαγωγές από την Καβάλα.
Το γραφείο εργασίας εποπτεύει στα εργασιακά θέματα του Λιμανιού.
Στην ευρύτερη περιοχή των λιμενικών λειτουργιών του κόλπου της Καβάλας υπάρχουν τα Σωματεία:
- Λιμενεργατών Κύτους και Προκυμαίας Λιμανιού Καβάλας με 80 περίπου μέλη.
- Φορτοεκφορτών ιχθυόσκαλας με 16 μέλη.
- Φορτοεκφορτών Λιμανιού Ν. Περάμου με 32 μέλη.
- Φορτοεκφορτών Λιμανιού Κεραμωτής με μέλη.
Οι λιμενεργάτες των ιδιωτικών εγκαταστάσεων υπάγονται στα σωματεία των εργαζομένων στις αντίστοιχες εταιρείες.
ΟΡΓΑΝΟΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΦΟΡΕΑ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ α. Ανθρώπινο δυναμικό
ΠΡΟΒΛΕΠΟΝΤΑΙ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΑΠΑΙΤΟΥΝΤΑΙ
Διοικητικοί-Οικονομ. ΠΕ - - 3
Μηχανικοί ΠΕ 1 1 3
Διοικητικοί-Λογιστ. ΤΕ 2 2 4
Τεχνολ. εφαρμογών ΤΕ - - 2
Πληροφορικής ΤΕ - - 1
Δακτυλογράφοι-λοιποί δ/κοι ΔΕ 5 U 16
Τεχνικοί-τεχνίτες 5 5 23
Λοιπό προσωπικό 7 7 21
Πρσσωπικό με σχέση εργ. Ι.Δ. 12 12 -
Σωματείο λιμεναργατών κύτους και προκυμαίας (ανεξάρτητο) με 88 μέλη.
O iKOvouKQ Στοιχεία του Φορέα Ε<υετάλλευσης (χιλ. δρχ.)
^Ετος______________ ^ Εσοδα_________ ^Εζοδα______ Διαθέσιυα
1983 43.114 42.259 24.899
1984 41.923 47.707 19.115
1985 52.405 55.739 15.781
1986 71.758 60.562 26.977
1987 82.372 73.690 35.659
γ. Προβλήματα Λειτουργίας
Υπάρχει μόνιμο πρόβλημα έλλειψης προσωπικού σε όλες τις ειδικότητες και ιδιαίτερα χειριστών, λόγω πρόβλεψης από τις ισχύουσες διατάξεις αριθμού θέσεων πολύ μικρότερου από τον απαιτούμενο. Η έγκριση του Οργανισμού του Λιμ. Ταμείου, που εκρεμμεί επί χρόνια, είναι επιτακτική ανάγκη.
Ομοίως υπάρχει μόνιμο πρόβλημα έλλειψης χερσαίων χώρων και κρηπιδωμάτων γιατί μεγάλο μέρος τους έχει καταληφθεί από τις λειτουργίες της πόλης που θα λυθεί μόνου με τη δημι
ουργία του νέου λιμανιού στην περιοχή της Νέας Καρβάλης.
Οπως σε όλο τα μεγάλα λιμάνια της χώρας υπάρχει το πρό
βλημα της πολυαρχίας και της δυσχέρειας συντονισμού των εμπλεκομέυωυ στα θέματα του λιμανιού φορέων και υπηρεσιών.
α . Α . ΚΙΙΓΗΣΗ α .Λ · 1 · Ε μ πο ρ ική κ ίν η σ η
Οι κατάπλοι στο Λιμάνι Καβάλας (Κεντρικό Λιμάνι, Β.Φ.Λ., Ιχθυόσκαλα, N.A.P.C., Πέραμος) κυμαίνονται γύρω στα 1.000 πλοία το χρόνο. 0 μέγιστος αριθμός την τελευταία δωδεκαετία εμφανίζεται το 1973 (1.113 πλοία) και ο ελάχιστος το 1976 (836 πλοία) σύμφωνα με στοιχεία του Κεντρικού Λιμεναρχείου.
Από του αριθμό αυτό ποσοστό 70 - 80% αφορά κατάπλους πλοίων εμπορικών. Στα κρηπιδώματα του κεντρικού λιμανιού προσεγγίζει ένα μικρό μέρος (20 - 30%) των εμπορικών πλοίων ενώ τα υπόλοιπα κατευθύνουται προς της εγκαταστάσης των άλλων λιμενικών λειτουργιών του κόλπου της Καβάλας.
Η μηνιαία κατανομή των προσεγγίσεων στα κρηπιδώματα του κεντρικού λιμανιού φαίνεται στον Πίνακα 3· Στην δεκαετία 1975 - 1984-, όπως βγαίνει από το ημερολόγιο του Σωματείου Λιμενεργατών, ο μεγαλύτερος αριθμός προσέγγισης ήταν 6 πλοία
την ημέρα (στις 16-5-1983) <αι το μεγαλύτερο κενό χωρίς προ
σέγγιση 16 μέρες (30-8-1979 έως 18-9-1979). 0 μέσος όρος προσεγγίσεων για τα κρηπιδώματα του κεντρικού λιμανιού, στο σύνολο της τελευταίας δεκαετίας, είναι ένα πλοίο κάθε δύο ημερολογιακές ημέρες περίπου.
Χαρακτηριστικό είναι ότι τα μεγέθη των πλοίων που προ
σεγγίζουν είναι τα τελευταία χρόνια, ολοένα και μεγαλύτερα.
Το μέγεθος των πλοίων που καταπλέουν στο Λιμάνι Καβάλας, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ε.Σ.Ϊ.Ε. κατά μέσο όρο κυμαίνονται τους 1.000 Κ.Κ.Χ.^ δηλαδη για τα εμπορικά τους 2.000 A.W.T.^
περίπου.
Στο Κεντρικό Λιμάνι, λόγω του εζαγωγικού χαρακτήρα της κίνησης του, καταπλέουν τα μεγαλύτερα σε μέγεθος πλοία^.
Θα αναφέρουμε παρακάτω τα μεγαλύτερα πλοία που έχουν εζλιμε- νισθεί είναι.
Κεντρικό λιμάνι : 35.000 τόννων ολικής χωριτικότητας Προβλήτας Β.Φ.Λ. : 12.000 τόνων ολικής χωριτικότητας Λιμάνι Ν. Περάμου : 15.000 τόννων ολικής χωριτικότητας Αγκ. της N.A.P.C. :100.000 D.W.T.
Από τον παρακάτω πίνακα και από τους υπόλοιπους πίνακες που παραθέτουμε φαίνεται η εμπορική κίνηση των κρηπιδωμάτων του Κεντρικού Λιμανιού Καβάλας και η συνολική κίνηση των λιμενικών εγκαταστάσεων της Καβάλας, (Κεντρικό Λιμάνι, Β.Φ.Λ., N.A.P.C., Α.Γ.Ε.Τ., Πέραμος) τα τελευταία 10 χρόνια.
ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ
ΕΤΟΣ Κριπιδώματα κεντρ. λιμ. Καβάλας Λιμ. εγκαταστάσεις Καβάλος
1978 136.000 1.091.000
1979 99.000 1.018.000
1980 206.000 1.232.000
1981 159.000 1.280.000
1982 193.000 2.188.000
1983 193.000 2.200.000
198Λ 172.000 2.Λ78.000
1985 223.000 2.590.000
1986 210.000 2.530.000
1987 225.000 2.Α50.000
Φορτωεκδορτώσεις (σε τόννους) 1,2,3, Βλέπε σημειώσεις σελίδα
ΠΙΝ. ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ ΤΩΝ ΛΙΜΕΝΙΚΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ ΤΗΣ ΚΑΒΑΛΑΣ (σε χιλ. τδυυους)
ΦΟΡΤΩΣΕΙΣ ΑΠΟ: 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984
Κρηπιδώματα κεντρ. λιμανιού 97 83 95 109 71 174 123 141 132 135
Προβλήτα της Β.Φ.Λ. (160) 167 259 257 259 262 (250) (250) 234 (280)
Αγκυρογόλιο της N.A.P.C. _ _ _ _ ___11^ 1 .064 1.227 1.310
Ποοβόλους τσιμ. Α.Γ.Ε.Τ. _ _ _ _ _ _ _ _ _
Κοηπιδώματα Ν. Περάμου (40) 41 42 45 46 47 (50) (52) (54)
Σ Υ Ν Ο Λ Ο 297 291 396 411 376 483 579 1.507 1.647 1 .780
ΕΚΦΟΡΤΩΣΕΙΣ ΕΙΣ:
Κοηπιδώματα κενρ. λιμανιού 8 ____ 12_ 21 27 27 32 ___ 52 61 ____ 17_
Ποοβ'λήτα της Β.Φ.Λ. (A7Q),.. ___ 476 452 ., ■105-, 456 (450) (400) 286 (440)
Αγκυοοβόλιο της N.A.P.C. - - - -
Ποοβόλους τσιμ. Α.Γ.Ε.Τ. (150) 152 159 165 172 221 173 185 160 173
Κοηπιδώματα Ν. Περάμου (30)...._____12_____2 1_ 36 38 ___ 4Q _ -U2.1_ (44) (4 6) ___(48j_.
Σ Υ Ν Ο Λ Ο 658 676 690 680 642 .-7Α2_ 701 681 553 698
Πα ρα τ ή ρ η σ η : Δε υ π ε ρί λα ρΒ ήν ετ αι η κί νη ση του εκτός του τόζου των ακτώ ν της Κα βά λα ς λι ρα νι ού της Κε ρα μω τή ς, όπως και η ε μ π ο ρι κή κίνη ση με ε π ιβ ατ ηγ ό σκάφη της α κ το πλ οΐ ας και πορθμεία.
Πηγή: Επεξεργασία από τον μελετητή’·' στοιχείων Λιμεναρχείου, Λιμενικού Ταμείου, Ε.Σ.Υ.Ε., Β.Φ.Λ., Δ.Ε.Π., Α.Γ.Ε.Τ. και Σωματείο Λιμενεργατών.
ΠΙΝ. ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ ΚΡΗΠΙΔΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΟΥ ΛΙΜΑΝΙΟΥ ΚΑΒΑΛΑΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΠΛΟΙΩΝ 1975 - 198Λ
1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 198Λ 1
1. Ιανουάριος 20 20 18 18 8 15 13 13 U U
2. ΦεΒρουάριος 12 U 18 2U 19 11 15 11 9 18
3· Μάρτιος 18 20 18 U 12 13 17 U 15 U
iV. Απρίλιος 18 16 Η 12 15 10 13 10 13 10
5. Μάιος 16 20 18 1 6 10 15 11 13 19 8
6. Ιούνιος 18 20 10 10 16 18 k 7 11 7
7. Ιούλιος 18 20 10 8 15 8 9 8 U 15
8. Αύγουστος 21 22 15 13 11 12 11 9 17 15
9. ΣεπτέμΒριος 23 15 16 9 6 17 9 15 13 10
10. ΟκτώΒριος 25 20 15 19 9 18 9 U U U
11. ΝοέΒριος 27 20 13 10 11 21 8 13 25 27
12. ΔεκέμΒριος 22 18 10 12 8 10 15 9 12 13
Σ Υ Ν Ο Λ Ο 238 225 175 165 U 0 16 8 13Λ 136 176 165
Πηγη: Ε π ε ξ ε ρ γ α σ ί α από τ Λι μ α ν ι ο ύ ΚαΒάλας.
μελετητή* στοιχείων του Σωματείου Λιμενεργατών Κύτους και Προκυμαίας
ΠΙΝ. ΚΙΝΗΣΗΣ ΤΕΛΩΝΕΙΟΥ ΚΑΒΑΛΑΣ 1981
ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ (Σε τόννους) 1981 1982 1983 198Λ
1. Πρώτες ύλες 318.800 327.500 273.950 359.150
2. Διάφορα 52.200 92.500 9.Λ00 26Λ.600
3. Τρόφιρα Λ.150 9.700 8.Λ50 7.ii00
Λ. Μηχανήματα 30.300 6.900 1 .350 6.850
5. Αυτοκίνητα 2.000 1.850 2.250 2.Λ00
Σ Υ Ν Ο Λ Ο Λ07.Λ50 Λ38.Λ50 295.iiOO 6Λ0.Λ00
ΕΞΑΓΩΓΕΣ (Σε τόννους) 1981 1982 1983 198^
1. Δημητριακά 36.500 21.700 3.Α50 79.200
2. Μάρμαρα 2 0 .9 0 0 18.950 Λ5.550 33.650
3. Καπνά 8.Λ50 8.200 10.100 U . 5 5 0
Λ. Μεταλλεύματα 2.850 - - 500
5. Αργό πετρέλαιο - 113.350 _ 620.300
6. Λιπάσματα - 20.050 9.800 U . 0 0 0
7. Αλεύρι 7.950 Λ.350 11.900 5.600
8. Τοματοπολτός -i.550 1.100 1 .350 10.950
9. Διάφορα 63.100 92.050 108.650 40.500
Σ Υ Ν Ο Λ Ο 1ΛΛ.300 279.750 190.800 819.300
Πηγη: Επεξεργασία από τον υελετητη* αιαίων δελτίων Τελωνείου Καβάλας.
ΔΙΑΓΡ. ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ ΤΩΝ ΛΙΜΕΝΙΚΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ ΤΗΣ ΚΛΒΛΛΛΣ
1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982
Αϊτό την θεώρηση των πινάκων προκύπτει:
α) Η κίνηση των κρηπιδωυάτων του κεντρικού λιυανιού έχει κυρίως εζαγωγικό χαρακτήρα, ενώ του προβλήτα της Β.Φ.Λ.
έχει εζαγωγικό.
6) Στα κρηπιδώυατα του κεντρικού λιμανιού γίνεται το 30Ζ των Φορτωσεων και μόνο το 5% των εκφορτώσεων (αΦαιρούμενης της φόρτωσης του αργού πετρελαίου),
γ) Το σύνολο σχεδόν του γενικού Φορτίου διακινείται από το κεντρικό λιμάνι, ενώ από τις υπόλοιπες εγκαταστάσεις δια- κινούνται κυρίως χύδην προϊόντα,
δ) Στο κεντρικό λιμάνι φορτώνονται κυρίως δημητριακά (παρου
σιάζουν αλματώδη αύξηση), μάρμαρα, καπνός, τοματοπολτός κ.λ.π. και εκφορτώνονται πρώτες ύλες, λιπάσματα, τρόφιμα, ξυλεία κ.λ.π. Οι φορτώσεις δεν αντιπροσωπεύουν το 70%
- 80% της συνολικής διακίνησης,
ε) Στις άλλες λιμενικές εγκαταστάσεις διακινούνται:
Β.Φ.Λ. φορτώνει λιπάσματα και 100.000 τόννους αποφράγματα σιδηροπυρίτη το χρόνο. Ξεφορτώνει πρώτες ύλες.
N.A.P.C. φορτώνει αργό πετρέλαιο.
Α.Γ.Ε.Τ. ξεφορτώνει τσιμέντα.
Νέα Πέραμος, φορτώνονται προϊόντα χαρτοποιΤας και δημη
τριακών. Στον ίδιο Βαθμό ξεφορτώνονται πρώτες ύλες και υγρά καύσιμα.
στ) Η έλλειφη ενός σωστού κεντρικού λιμανιού έχει ως συνέπεια την διασπορά του φορτίου σε διάφορες θέσεις.
Ειδικότεραρ προβλήματα που αντιμετωπίζει το Λιμάνι της Καβάλας, για τον τρόπο φορτώσεως που το κάνει μη αποδοτικό;
1) θα λέγαμε πως βασικός παράγοντας είναι η έλλειψη χώρου πίσω από το μοναδικό χρήσιμο κρηπίδωμα του λιμανιού που δεν επιτρέπει την ορθολογική διάταξη και οργάνωση παρά τις προσπάθειες του Λιμενικού Ταμείου και την προμήθεια ευέλικτου εξοπλισμού. Η φόρτωση πολλών προϊόντων αναγκα
στικά γίνεται με φούσκες.
2) Σιλό (αποθηκευτικοί χώροι) δεν υπάρχουν μέσα στο λιμάνι.
Πολλών προϊόντων προηγείται η περισυλλογή και η προσέγγιση στην κατάλληλη θέση του κρηπιδώματος πριν από την φόρτωση.
3) Πολύ περιορισρένο φορτίο μοναδοποιημένο διακινείται και ελάχιστο σε CONTAINERS^. Συγκεκριμένα η τελευταία κίνηση με CONTAINERS χρησιμοποιείται στην εξαγωγή μαρμάρων, κατά απαίτηση των εισαγωγέων των χωρών., ιδίως της Μ. Ανατολής,
-26-
προς της βιομηχανικές κατεργασίες της περιοχής, που λόγω της αδυναμίας για εξυπηρέτηση τέτοιας κίνησης του Λιμανιού οδεύουν προς τον Πειραιά.
4.) Κίνηση TRANSIT δεν υπάρχει. Περιοδικά και σπάνια αναφέρεται τέτοια κίνηση, όπως σωλήνων από Ευρώπη προς Μ. Ανατολή και αμμωνίας (στις εγκαταστάσεις της Β.Φ.Λ.) από Σοβιετική Έ ν ω σ η για Γιουγκοσλαβία.
α.4·2. Επιβατική κίνηση.
Η επιβατική κίνηση της ακτοπλοίας είναι μικρή χωρίς ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το λιμάνι της Καβάλας. Στο Λιμάνι Καβάλας προσεγγίζουν πλοία που συνδέουν την Καβάλα με νησιά του Β. Αιγαίου.
Η κίνηση των πορθμείων είναι αρκετά σημαντική. Αφορά την σύνδεση της Θάσου με την απέναντι ακτή και γίνεται από τις γραμμές Καβάλα - Θάσος και Κεραμωτή - Θάσος. Ενώ πρόσφατα προστέθηκε και η γραμμή Περάμου - Πρίνου για την αποσυμφόρηση των άλλων δύο γραμμών την περίοδο του καλοκαιριού. Το σύνολο της επιβατικής και εμπορικής κίνησης, τόσο για τις ανάγκες του νησιού, όσο και για τις εξαγωγές, ιδίως των μαρμάρων, γίνεται με πορθμεία, οι δύο γραμμές εξυπηρετούνται από 8 ανοιχτά οχηματωγωγά (FERRY - BOAT) και όπως είναι φυσικό λόγω του τουριστικού χαρακτήρα του νησιού, η κίνηση παρου
σιάζει έξαρση το καλοκαίρι, με αιχμή τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο. Από τις δύο γραμμές Καβάλα - Θάσο και Κεραμωτής - Θάσου διακινούνται 4-60.000 επιβάτες τον χρόνο ενώ τα οχήμτα ξεπερνούν τα 100.000. Μια παράθεση των πινάκων που αφορούν την κίνηση των πορμείων, συμπεραίνουμε ότι υπάρχει σταθερή αύξηση της.
Η κίνηση τουριστικών σκαφών και θαλαμηγών είναι σήμερα εξαιρετικά περιορισμένη, ουσιαστικά ανύπαρκτη και οφείλεται από τη μια στον γενικό παραγκωνισμό της Βόρειας Ελλάδας από την ανάπτυξη αυτής της δραστηριότητας, ενώ από την άλλη και παρά τον αυξημένο τουρισμό που υπάρχει στην περιοχή λόγω της Θάσου δεν υπάρχει η κατάλληλη υποδομή (έλλειψη μαρίνας, καταλληλότητα των νερών του λιμανιού κ.λ.π.).
Αντίθετα τα μικρά σκάφη αναψυχής (ταχύπλοα - λέμβοι) εμφανίζονται σε μεγάλους αριθμούς στην ευρύτερη περιοχή της Καβάλας. 0 συνολικός τους αριθμός δεν μπορεί να υπολογισθεί
ue ακρίβεια και εκτιυάται ότι αγγίζει την τάξη των 2.000 κατα την θερινή περίοδο. 'Οσα από αυτά ρπορούν να χωρέσουν στο λιμάνι συνωθούνται "κατ' ανάγκη" στην περιοχή του βόρειου κρηπιδώματος και του πρωσήνεμου μώλου.
ΠΙΝ. ΚΙΝΗΣΗΣ ΠΡΟΘΜΕΙΩΝ ΓΡΑΜΜΩΝ ΚΑΒΑΛΑΣ - ΘΑΣΟΥ ΚΑΙ ΚΕΡΑΜΩΤΗΣ - ΘΑΣΟΥ -27-
ΦΟΡΤΗΓΑ ΕΠΙΒΑΤΙΚΑ ΔΙΚ.-ΤΡΙΚ. ΛΕΩΦΟΡΕΙΑ Καβάλα - Θάσος 1978 11.552 28.201 2.712 147
Μ .. 1979 12.329 28.183 2.734 155
" " 1980 U . A 2 8 29.574 3.035 168
" " 1981 U . 2 3 3 33.503 2.516 180
" " 1982 12.601 28.527 2.228 176
Θάσος - Καβάλα 1978 11.613 22.445 2.794 130
" " 1979 12.959 22.922 2.903 121
" " 1980 U . 6 6 9 25.888 3.011 129
" " 1981 13.828 28.920 2.406 122
" " 1982 12.326 25.282 2.528 124
Κεραμωτή-θασος 1978 8.938 17.483 799 534
η η 1979 9.85ii 18.082 674 677
" " 1980 10.034. 18.925 715 653
" " 1981 12.140 21.922 766 649
π " 1 9 8 2 12.877 22.688 1 .031 664
Θάσος-Κεραμωτή 1978 8.730 22.511 1 .006 548
π π 1979 9.399 23.791 812 741
" " 1980 9.551 24.124 533 701
η π 1981 12.243 27.561 870 712
" " 1982 12.160 29.398 1.158 732
Παρατήρηση: Οι κατάπλοι και ο αριθμός των διακινουμένων επιβατών είναι περίπου σταθερός, με μικρή ανοδική τάση και συγκε
κριμένα:
Γραμμή από Καβάλα Κατάπλοι 2.500 Επιβ. 250.000 Γραμμή από Κεραμωτή: Κατάπλοι 3*500 Επιβ. 170.000
Πηγή : Ε.Σ.Υ.Ε. και Κεντρικό Λιμεναρχείο Καβάλας.
β. Λιμενικές εγκαταστάσεις του κδλττου της Καβάλος
Το Κεντρικό Λιμάνι Καβάλας καταδικασμένο από το ασφυκτικό αγκάλιασμα της πόλης, δεν μπόρεσε τις τελευταίες δεκαετίες να ανταποκριθεί στις ανάγκες που δημιουργηθηκαν στην περιοχή.
Έ τ σ ι το λιμάνι έγινε "απωθητικό" για πολλές σχετικές δραστη
ριότητες. Πρέπει να λάβουμε υπόψη πως τα τελευταία χρόνια με την βιομηχανική ανάπτυξη της περιοχής δημιουργήθηκε η ανάγκη διασποράς ορισμένων λειτουργιών με την δημιουργία διάσπαρτων "ιδιωτικών" λιμανιών.
Οι "ιδιωτικές" αυτές λιμενικές εγκαταστάσεις είναι τρείς:
1) Της Βιομηχανίας Φωσφορικών Λιπασμάτων (3.Φ.Λ.) στην Ν.
Καρβάλη που τέθηκε σε λειτουργία το 1965. Είναι μια σύνθετη μονάδα χημικής βιομηχανίας που περιλαμβάνει πολλές επι- μέρους μονάδες, ενδιάμεσων και τελικών προϊόντων. Η παρα
γωγή του εργοστασίου σε διάφορους τύπους λιπασμάτων ανήλθε από 280.000 τόννους το 1981 σε 500.000 τόννους περίπου το 1984·. Τα προϊόντα διατίθενται στην εσωτερική κατανάλωση και ποσοστό κυμαινόμενο εξάγεται στο εξωτερικό. Οι πρώτες ύλες για την παραγωγή, αποκλειστικά εισαγόμενες μέχρι πριν λίγα χρόνια, σήμερα έχουν εν μέρει αντικατασταθεί με προϊόντα από τις εγκαταστάσεις της N.A.P.C. (θειάφι, φυσικό αέριο). Ενώ συνεχίζεται να γίνεται εισαγωγή φωσφο
ρικού, θεϊκού και χλωριούχου κάλιου. Το εργοστάσιο διαθέτει δικό του αυτοδύναμο λιμάνι που αποτελείται από ένα προβλήτα με τον κατάλληλο εξοπλισμό. Στοιχεία του Λιμανιού είναι:
Συνολικό μήκος 265μ
Μέσο βάθος - 8ν5μ
Δυνατότητα αύξησης βάθους -10,Ομ Κατασκευή με πλωτά κιβώτια (CAISSONS)
Σήμερα το λιμάνι της Β.Φ.Λ. μπορεί να δεχτεί πλοία χωρητι
κότητας μέχρι 15·000 τ.
2) σι εγκαταστάσεις της N.A.P.C. (Εταιρεία Πετρελαίων Βορείου Αιγαίου) μπορούν να χωριστούν σε τρία τμήματα:
1) Τις εξέδρες παραγωγής αργού πετρελαίου και αερίου.
2. Τους υποβρύχιους αγωγούς μεταφοράς και 3) Στις εγκαταστάσεις αποθειώσεως και φόρτωσης.
Το πετρέλαιο μετά την αποθείωση του αποθηκεύεται και φορτώνεται σε δεξαμενόπλοια μέσω πλωτών ναυδέτων φόρ- τωσης και πρόσδεσης ιτου βρίσκονται 1,5 μίλι ανοιχτά της
-29- ο<της.
Η παραγωγή και οι πωλησεις έώθασαν το 198Λ σε:
1.300.000 τδννους αργού πετρελαίου 37.000.000 M3 φυσικού αερίου 135.000 τόυυους θειαφιού.
Το πετρέλαιο διατίθεται στην ευχώρια αγορά (Ασπρό- πυργο) κατά 50% και το υπόλοιπο 50% εξάγεται (πρόβλεψη του 1985). Το φυσικό αέριο διατίθεται στη Β.Φ.Λ. υε απ' ευθείας σύνδεση και το θειάφι στην εσωτερική αγορά.
Η παραγωγή άρχισε το 1981 και αρχικά προβλεπόταυ εζάυτλησει του κοιτάσυατος σε m a 12ετία (10.000.000 τόυυοι αυαληψιμοι). Με τους σηρερινούς ρυθρούς παραγωγής το διά
στημα αυτό φαίνεται να είναι αρκετά μικρότερο.
Το αγκυροβόλιο Βρίσκεται σε θέση Βάθους άνω των 20μ.
και συνήθως δέχεται δεξαμενόπλοια των 50 - 100.000 D.W.T.
Οι ετήσιες φορτώσης από το αγκυροβόλιο της N.A.P.C.
φαίνεται στους σχετικούς πίνακες.
3. Το Λιμάνι της Νέας Περάμου βρίσκεται στο εσωτερικό του όρμου των Ελεύθερων που είναι άριστο φυσικό αγκυροβόλιο.
Τα έργα που υπάρχουν είναι:
1) Παλιός προβλήτας σε πασσάλους σκυροδέματος μήκους 190μ.
με βάθη από - 4·»5ο έως - 9,0μ.
2) Κρηπιδώματα μήκους 1Λ8μ. με βάθη - 8 έως - ΙΟμ.
3) Κρηπιδώματα της Αθηναϊκής Χαρτοποιίας μήκους 220μ.
και βάθους - ΙΟμ.
Στην περιοχή υπάρχουν δεξαμενές καυσίμων χωρητικότητα ό.ΟΟΟτ τ. και SILO δημητριακών, τα τελευταία χωρίς άμεση σύνδεση με τα κρηπιδώματα.
Η κίνηση είναι της τάξης των 50.000 τ. ετησίως για τηνς φορτώσης (προϊόντα χαρτοποιϊας και καλαμπόκι) και των 4.0.000 τ. για τις εκφορτώσεις (πρώτες ύλες χαρτοπσιϊας και υγρά καύσιμα).
Εκτός από τις παραπάνω εγκαταστάσεις υπάρχουν ακόμα τρείς δικαιοδοσίες του Λιμενικού Ταμείου Καβάλας.
1) Της Ιχθυόσκαλας που εξυπηρετεί την αλιεία της περιοχής και περιλαμβάνει κρηπιδώματα 213μ με βάθη -3,0 και 4,8 μέτρων και έργο προστασίας από φυσικούς ογκόλιθους μήκους 250μ. Το κτίριο της Ιχθυόσκαλας καταλαμβάνει επιφάνεια 3.000 Μ ’ και παρέχει όλες τις εξυπηρετήσεις αποθήκευσης, ψύξης, δημοπρατήσεων, εφοδιασμού κ.λ.π. για τα αλιευτικά
-30-
σκάφη. Στο uiXo της Ιχθυόσκαλας υττάρχουυ σωληνώσεις αναρ
ρόφησης της Α.Γ.Ε.Τ. με τους οποίους εκφορτώνονται 150.000 - 200.000 τόννοι τσιμέντων το χρονο.
2) Του Λιμενίσκου Ν. Ηρακλείτσας όπου εζελιμενίζονται μικρό ερασιτεχνικά και επαγγελματικά σκάφη λόγω κορεσμού του λιμανιού της Καβάλας.
3) Του Λιμανιού Κεραμωτής που βρίσκεται έξω από το τόξο του κόλπου της Καβάλας. Διαθέτει σε πασσάλους περιορισμένης αντοχής μήκους 72μ. με βάθη -0,5 έως -7,5υ. icat κρηπίδωμα προσεγγίσεως πορθμείων.
Διακινεί εμπορεύματα (δημητριακά) που προορίζονται για τα νησιά του Β. Αιγαίου της τάξης των 30.000 τόννων το χρόνο με πλοία μέχρι 1.200 τόννων. Υπάρχει μεγάλη επιβατική κίνηση από και προς τη Θάσο.
