ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΣΤΗΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΑΦΟΥΣ ΥΠΟΔΟΜΗΣ. ΜΙΑ ΕΜΠΕΙΡΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΟ ΤΜΗΜΑ
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΤΟΥ Τ.Ε.Ι ΚΑΒΑΛΑΣ
Παπαδόπουλος Συμεών
ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012
ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Κοσμίδης Κοσμάς
Η παρούσα εργασία επιχειρεί να παρουσιάσει τα αποτελέσματα της χρήσης των τεχνολογιών της πληροφορικής και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) στην διδασκαλία της Διοικητικής Επιστήμης με μια εμπειρική προσέγγιση στο Τμήμα Διαχείρισης Πληροφοριών του ΤΕΙ Καβάλας. Για την συλλογή των στοιχείων αντλήθηκαν ,από την ψηφιακή βάση δεδομένων του Τμήματος Διαχείρισης Πληροφοριών, τα δεδομένα από τα ερωτηματολόγια, που αποθηκεύονται από την ηλεκτρονική αξιολόγηση στην οποία υποβάλλονται οι φοιτητές στο πλαίσιο της εσωτερικής αξιολόγησης της εκπαιδευτικής διαδικασίας του τμήματος. Η ανάλυση των δεδομένων έγινε με την βοήθεια του στατιστικού πακέτου ΜΙΝΙΤΑΒ.
Επίσης, στο θεωρητικό κομμάτι της εργασίας, θα παρουσιαστούν οι Τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών και οι τρόποι με τους οποίους εφαρμόζονται αυτές στο συγκριμένο Τμήμα του ΤΕΙ Καβάλας, καθώς επίσης θα αναφερθούν και διάφορες προσεγγίσεις όσον αφορά την διδασκαλία της λογιστικής και της διοικητικής επιστήμης και της υιοθέτησης των ΤΠΕ στην διαδικασία της Διαρκούς βελτίωσης της εκπαιδευτικής διαδικασίας.
Στο τελευταίο κεφάλαιο παρατίθενται τα αποτελέσματα από την ανάλυση των δεδομένων των ερωτηματολογίων καθώς και τα συμπεράσματα της εργασίας και οι προτάσεις για βελτίωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας των μαθημάτων διοίκησης και συναφούς υποδομής.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Εισαγωγή... 5
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 :ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΟΛΙΚΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 1.1 Εισαγωγή... 9
1.2 Διοίκηση Ολικής Ποιότητας...9
1.2.1 Οι αρχές που διέπουν την ΔΟ Π... 10
1.2.2 Διαφορές της ΔΟΠ από το κλασικό Μάνατζμεντ...12
1.2.3 Στόχοι της ΔΟΠ...13
1.3 Ποιότητα στην Εκπαίδευση...14
1.3.1 Ιστορική αναδρομή της ΔΟΠ ως εκπαιδευτική πολιτική... 15
1.3.2 Αρχές ενός «Σχολείου Ποιότητας»... 18
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2:ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΑΦΟΥΣ ΥΠΟΔΟΜΗΣ 2.1 Η τεχνολογία της πληροφορίας και των επικοινωνιών...24
2.2 Χρονολογικές φάσεις εισαγωγής των ΤΠΕ στην εκπαίδευση...25
2.2.1 Τεχνοκρατικό Μοντέλο...25
2.2.2 Ολοκληρωμένο-Ενσωματωμένο Μοντέλο... 26
2.2.3 Πραγματολογικό Μοντέλο... 27
2.3 Εκπαιδευτική Τεχνολογία μαθημάτων Διοίκησης και Λογιστικής...28
2.3.1 Η Φύση της Διοίκησης και της Λογιστικής...29
2.3.2 Εισαγωγή της Τεχνολογίας στην Διδασκαλία Διοίκησης και λογιστικής... 30
2.4 Ο ρόλος του Διαδικτύου στην εκπαίδευση Διοίκησης και οικονομίας... 34
2.4.1 Εκμάθηση και διατήρηση οικονομικών εννοιών...35
2.4.2 Αποτελεσματικότητα των εκπαιδευτικών... 35
2.4.3 Στάση και αντιμετώπιση του αντικειμένου των οικονομικών... 36
2.5 Πολυμέσα και Διαδραστική μάθηση... 36
2.6 Λογισμικά Εκπαίδευσης Οικονομικών και Διοικητικών Επιστημών... 40
2.6.1 Στατιστικά εργαλεία...40
2.6.2 Λογισμικά Πακέτα... 42
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3:ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΠΟ ΑΠΟΣΤΑΣΗ-ΤΗΛΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 3.1 Εισαγωγή... 46
3.2 Εκπαίδευση από απόσταση και δια βίου εκπαίδευση...47
3.2.1 Χαρακτηριστικά της εκπαίδευσης από απόσταση... 47
3.2.2 Μορφές Τηλεκπαίδευσης...48
3.3 Ψηφιακό εκπαιδευτικό υλικό στην Τηλεκπαίδευση... 50
3.4 Προβληματισμοί και Ιδιαιτερότητες της Τηλεκπαίδευσης...51
4.1 Παρουσίαση του Τμήματος...55
4.2 Αντικείμενο Σπουδών... 55
4.3 Σκοπός και Στόχοι του Τμήματος...56
4.4 Μέσα και υποδομές... 57
4.5 Αξιοποίηση των ΤΠΕ στο Τμήμα Διαχείρισης Πληροφοριών...58
4.6 Πρόγραμμα σπουδών...62
4.6.1 Διάρκεια Σπουδών...62
4.6.2 Διάρθρωση του προγράμματος... 63
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ 5.1 Η μεθοδολογία της έρευνας...67
5.2 Αποτελέσματα και συζήτηση...68
5.3 Πρακτικές συνέπειες και συμπεράσματα... 78
Επίλογος ... 81
Παράρτημα Ά ... 85
Παράρτημα 'Β ... 87
Βιβλιογραφία... 94
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Οι πολυδιάστατες αλλαγές της σύγχρονης κοινωνίας σε όλα τα επίπεδα της (Οικονομικό, κοινωνικό, πολιτικό, πολιτισμικό) επηρεάζουν άμεσα την διαδικασία της εκπαίδευσης και της εκπαιδευτικής πολιτικής, καθώς στο ολοένα και αυξανόμενα ανταγωνιστικό περιβάλλον η ποιότητα της παραχθείσας μάθησης έχει μείζονα σημασία. Άμεση συμβολή στις αλλαγές του τεχνολογικού αλλά και του οικονομικού περιβάλλοντος της κοινωνίας έχει η ραγδαία εξέλιξη της πληροφορικής και των νέων τεχνολογιών. Παράλληλα, η επιρροή της πληροφορίας στον τομέα αυτό είναι τεράστια.
Για να ανταπεξέλθουν στις μεταβολές αυτές όλες οι χώρες, αλλά κυρίως οι αναπτυσσόμενες, καλούνται να εκμεταλλευτούν τα στοιχεία εκείνα τις κοινωνίας τους που θα τους δώσουν το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην αγορά. Για να συμβεί όμως αυτό θα πρέπει να καθοριστούν όλα τα στοιχεία που απαρτίζουν το εκπαιδευτικό σύστημα και να εξαλειφθούν όλα τα εμπόδια μπροστά από το σύστημα εκπαίδευσης, ώστε να καταστεί αυτό αποτελεσματικό και να παράγει με ένα πιο κατάλληλο τρόπο τα στελέχη εκείνα που θα είναι έτοιμα να αντιμετωπίσουν το νέο περιβάλλον των επιχειρήσεων.
Με άλλα λόγια θα πρέπει να αναλυθούν όλοι οι πόροι που κατανέμονται στο σύστημα εκπαίδευσης αλλά και να διασαφηνιστεί σε ποιο βαθμό ή σε ποιους τομείς της εκπαίδευσης χρησιμοποιούνται αυτοί αποτελεσματικά. Έκτος όμως από την οικονομική αποτελεσματικότητα και την σωστή κατανομή των πόρων εξίσου σημαντικό είναι να γνωρίζουμε τα πλεονεκτήματα και τις αδυναμίες του εκπαιδευτικού συστήματος αφού αυτό θα μας οδηγήσει στην βελτίωση της ακαδημαϊκής ποιότητας και στην υιοθέτηση εκείνου του μοντέλου διδασκαλίας που θα παράγει τα στοιχεία της γνώσης που θα είναι απαραίτητα στην σημερινή εποχή.
Μιλώντας για «ποιότητα» στην εκπαίδευση, οι αρχές της Διοίκησης Ολικής Ποιότητας δημιουργούν το πλαίσιο αυτό στο οποίο η βελτίωση της ακαδημαϊκής ποιότητας και η αύξηση της ικανοποίησης των φοιτητών μπορεί να εφαρμοστεί σε επίπεδο τμημάτων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Πιο συγκεκριμένα με την
«Αρχή Διασφάλισης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση» , που ιδρύθηκε με τον νόμο αριθ. 3374/2005, εισάγονται επίσημα στην Ελληνική νομοθεσία, ζητήματα διασφάλισης ποιότητας στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Με τον παραπάνω νόμο δημιουργείτε επίσης ένα πλαίσιο «επίσημης»
αξιολόγησης της παρεχόμενης εκπαίδευσης από τους αποδέκτες της γνώσης, η οποία μπορεί με την ανάλυση και την ανάδειξη των συνθετικών στοιχείων της εκπαιδευτικής διαδικασίας, να οδηγήσει στην ποιοτική ολοκλήρωση αυτής και κατά συνέπεια στην εκπαίδευση των αυριανών στελεχών κάθε επιχείρησης και οργανισμού.
Ιδιαίτερα στον τομέα της λογιστικής και της διοικητικής επιστήμης, η επιμόρφωση ικανών στελεχών, αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σημασία καθώς το ασταθέστατο και συνεχώς μεταβαλλόμενο επιχειρηματικό και οικονομικό περιβάλλον απαιτεί συνεχή ενημέρωση και διαρκή εξειδίκευση. Οι απαιτήσεις όμως και εφημερία της γνώσης επηρεάζονται και από την «τεχνολογική επιδημία» που διέπει την χιλιετία και από την παγκοσμιοποίηση της γνώσης.
Υιοθετώντας λοιπόν την Δ.Ο.Π, το τμήμα διαχείρισης πληροφοριών του Τ.Ε.Ι Καβάλας, έχει εντάξει τις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών στην διδασκαλία των μαθημάτων του προγράμματος σπουδών του στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό, λόγω και της φύσης του, καθώς αποτελεί και ένα υβριδικό τμήμα που συνδυάζει τα επιστημονικά πεδία της πληροφορικής, της διοίκησης επιχειρήσεων και της οικονομίας.
Λαμβάνοντας όλα τα παραπάνω υπ’ όψιν, η παρούσα πτυχιακή εργασία προσπαθεί να αποδείξει πως η χρήση των νέων τεχνολογιών σε ένα περιβάλλον εκπαίδευσης φοιτητών λογιστικής ή συναφούς υποδομής, έχει βελτιώσει την παραχθείσα γνώση και παρουσιάζει τα αποτελέσματα από την εσωτερική αξιολόγηση του τμήματος Διαχείρισης Πληροφοριών.
Η δομή της εργασίας έχει ως εξής: στο Ά μέρος που αποτελεί και το θεωρητικό κομμάτι της εργασίας θα παρουσιαστεί η διοίκηση ολικής ποιότητας και η εφαρμογή της στην εκπαίδευση. Για τον σκοπό αυτο θα ανατρέξουμε σε
προηγούμενες έρευνες που διεξήχθησαν και που ως σκοπό είχαν την ποιότητα εκπαίδευσης και την δημιουργία πιο αποτελεσματικών εκπαιδευτικών μοντέλων.
Στην συνέχεια θα αναλυθούν οι ΤΠΕ, οι μορφές τους καθώς επίσης και τα μοντέλα εισαγωγής τους στην εκπαίδευση. Παράλληλα θα γίνει σύγκριση των παραδοσιακών μεθόδων διδασκαλίας και των μεθόδων οι οποίες έχουν ως βάση τις ΤΠΕ ή εκείνων όπου η διδασκαλία γίνεται με την χρήση Η/Υ.
Το 'Β μέρος αποτελεί το πρακτικό αλλά και κύριο κομμάτι της έρευνας. Αρχικά εκφράζονται ο σκοπός και οι στόχοι της έρευνας. Ακολουθεί το μοντέλο της αξιολόγησης και η τεχνική συλλογής δεδομένων καθώς και η επεξεργασία των δεδομένων με τα αποτελέσματα αυτής. Το δεύτερο μέρος ολοκληρώνεται με την συζήτηση γύρω από τα αποτελέσματα της έρευνας και τα συμπεράσματα- προτάσεις. Στο τέλος επισυνάπτονται οι βιβλιογραφικές πηγές και το παράρτημα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
ΟΛΙΚΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑ
ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
1.1 Εισαγωγή
Σε μια κοινωνία τόσο πολύπλοκη και στην οποία επικρατεί μια ραγδαία μεταβολή δεδομένων, η διοίκηση επιχειρήσεων και διαφόρων οργανισμών (κοινωφελούς ή μη χαρακτήρα), ανάγεται σε υψίστης σημασίας προτεραιότητα.
Όπως είναι γνωστό, η οργάνωση και διοίκηση επιχειρήσεων ή το Μάνατζμεντ ,όπως συνηθίζεται να αποκαλείται και να περιλαμβάνει όλο τα φάσμα των οργανισμών γενικά, αποτελεί υποδιαίρεση της οικονομικής επιστήμης. Αρκετοί μάλιστα οικονομολόγοι θεωρούν το Μάνατζμεντ ως τον τέταρτο συντελεστή παραγωγής, που συμπληρώνει αυτούς της εργασίας, της φύσης ή πρώτων υλών και του κεφαλαίου.
Η ανάγκη για πιο αποτελεσματική λειτουργία και διαχείριση των επιχειρήσεων και για βελτίωση των διαδικασιών μέσα σ’ αυτές, οδήγησε στους επιστήμονες της διοικητικής επιστήμης στον προσανατολισμό προς την ποιότητα και στην δημιουργία και εφαρμογή μιας νέας διοικητικής οργάνωσης που επικράτησε με την ονομασία «Διοίκηση ολικής Ποιότητας».
Στο κεφάλαιο αυτό δίνεται ένας ορισμός της ΔΟΠ και γίνεται μια ιστορική αναδρομή της εφαρμογής της. Επίσης γίνεται αναφορά στην εισαγωγή της ΔΟΠ στην εκπαίδευση και στις αρχές που την διέπουν. Στο πλαίσιο αυτό ανέτρεξα σε ανάλογες έρευνες και σας παρουσιάζω τόσο τα ερωτήματα ή τις
«ανησυχίες» τους όσο και τα αποτελέσματα τους.
1.2 Διοίκηση Ολικής Ποιότητας
Η διοίκηση ολικής ποιότητας ως νέος τρόπος οργάνωσης και διοίκησης οργανισμών επιχειρεί να δημιουργήσει τις καλύτερες δυνατές επιδόσεις σε αναλογία πάντα με το κόστος που έχουν αυτές για τον οργανισμό ή την επιχείρηση. Αποτελεί ένα ολοκληρωμένο μοντέλο Μάνατζμεντ για την υλοποίηση στρατηγικών ποιότητας. Προσανατολίζεται στην δημιουργία μια κουλτούρας και συγκεκριμένων συμπεριφορών, σε όλα τα στάδια της παραγωγής και από όλα τα στελέχη και συμβαλλόμενα μέλη κάθε οργανισμού, που έχουν σαν επίκεντρο την ποιότητα. Η ποιότητα λοιπόν είναι το όραμα της
ΔΟΠ και αυτή θα δημιουργήσει το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
Η εφαρμογή της ξεκίνησε το 1949, όταν και οι Ένωση Ιαπώνων επιστημόνων είδε την ανάγκη για την ένταξη νέων μοντέλων διοίκησης με άμεσο στόχο την βελτίωση την παραγωγικότητας αλλά και την ενίσχυση της αποδοτικότητας. Η επιρροή της δεν άργησε πολύ στον Δυτικό κόσμο και περίπου 30 χρόνια αργότερα και πιο συγκεκριμένα την δεκαετία του 1980, άρχισε να εμφανίζεται στις ΗΠΑ, με κύριο εκφραστή τον W.Edwards Deming, ο οποίος και είναι γνωστός και ως ο πατέρας του κινήματος της ΔΟΠ. Μεταξύ άλλων είχε πει ότι η ποιότητα θα πρέπει να τονίζεται σε κάθε βήμα της διαδικασίας και όχι να περιορίζεται στην επιθεώρηση του παραγόμενου προϊόντος / υπηρεσίας όταν έχει ολοκληρωθεί. Επιπλέον, ο Deming υποστήριξε ότι τα περισσότερα προβλήματα που σχετίζονται με το παραγόμενο προϊόν προέρχονται κυρίως από λάθη της διοίκησης, παρά από λάθη των εργαζομένων.
(Ν.Λογοθέτης, 1992:81 -92)
1.2.1 Οι αρχές που διέπουν την ΔΟΠ
Η ΔΟΠ ως εργαλείο Μάνατζμεντ έχει ως βασική αρχή την εστίαση προς τις ανάγκες του πελάτη και την ποιότητα του προϊόντος. Η έννοια της ποιότητας πρέπει όμως να ξεπεράσει τα όρια της ποιότητας και των τεχνικών χαρακτηριστικών του προϊόντος ή της υπηρεσίας προς τον πελάτη αλλά θα πρέπει να ορίζει την ποιότητα σε όλες τις διαδικασίες μέσα στην επιχείρηση.
Κάθε συνεργάτης στην παραγωγική αλυσίδα είναι πελάτης του προηγούμενου ο οποίος αποτελεί και τον προμηθευτή του. Έτσι δημιουργείται μια εσωτερική σχέση πελάτη-προμηθευτή. Οι εσωτερικές σχέσεις πελάτη-προμηθευτή είναι εξίσου σημαντικές όσο και η εκπλήρωση των αναγκών και των απαιτήσεων του εξωτερικού πελάτη.
Έκτος όμως από τον προσανατολισμό στους πελάτες (εσωτερικοί-εξωτερικοί) η ΔΟΠ στηρίζεται και σε άλλες 4 βασικές αρχές όπως φαίνεται και στον σχήμα 1 που ακολουθεί. Συγκεκριμένα αυτές είναι:
^ ο Προσανατολισμός στους πελάτες,
^ η Συμπεριφορά της Διοίκησης,
^ ο Προσανατολισμός στις διαδικασίες,
^ η Προληπτική Συμπεριφορά και,
^ η Διαρκής Βελτίωση.
Σχήμα 1:Οι αρχές που στηρίζεται η ΔΟΠ (Κυριαζόπουλος- Τερζίδης, 2000:299)
Η συμπεριφορά της Διοίκησης θα πρέπει να αποτελεί το πρότυπο συμπεριφοράς για όλους μέσα σ’ αυτήν και σαφώς θα πρέπει να εστιάζεται πάντα σε θέματα ποιότητας. Βεβαίως, η προαναφερθείσα ποιότητα θα πρέπει να εντοπίζεται σε όλες τις φάσεις παραγωγής και να προσανατολίζεται σε όλες τις διαδικασίες. Στο σχήμα απεικονίζεται η προληπτική συμπεριφορά που ως σημασία έχει την αποφυγή λαθών και όχι απλά και μόνο την αναγνώριση τους καθώς την ποιότητα του προϊόντος ή της υπηρεσίας που προσφέρεται την έχει πάντα αυτός που τα παράγει. Ο τελευταίος «πυλώνας», που απεικονίζει ίσως και την πιο βασική αρχή που διέπει την ΔΟΠ, είναι η διαρκής βελτίωση. Η συνεχής προσπάθεια για την βελτίωση τόσο των διαδικασιών παραγωγής όσο και για την βελτίωση του τελικού προϊόντος προϋποθέτει και την εισαγωγή νέων προτύπων ελέγχου και αξιολόγησης των διαδικασιών μέσα σε ένα οργανισμό.
1.2.2 Διαφορές της ΔΟΠ από το κλασικό Μάνατζμεντ
Ως νεότερη προσέγγιση διοίκησης η ολική ποιότητα σαφώς και έχει πολλές διαφορές ως προς τον προσανατολισμό της αλλά και ως προς το ποιοι είναι οι υπεύθυνοι για την εφαρμογή και τον προγραμματισμό της μέσα στην επιχείρηση. Στον πίνακα που ακολουθεί εμφανίζονται ενδεικτικά οι διαφορές των δυο προσεγγίσεων Μάνατζμεντ.
Πίνακας 1: Διαφορές της ΔΟΠ και του παραδοσιακού Μάνατζμεντ (Κ.Ν Δερβιτσιώτης, 1993: 63-64)
Προσέγγιση του παραδοσιακού Μάνατζμεντ
Προσέγγιση της ΔΟΠ
1 Προτεραιότητα το κόστος
1
Προτεραιότητα η ποιότητα \
1
\ Η ποιότητα κοστίζει
1
Η ποιότητα κερδίζει \
1
Ικανοποίηση προδιαγραφών
Συνεχής Βελτίωση
| Αντίδραση
1
Πρόληψη \
\ Ποιότητα ή ποσότητα, ποιότητα ή
1κόστος
Ποιότητα και ποσότητα, ποιότητα και \
κόστος \
\ Ευθύνη για ποιότητα η παραγωγή Ευθύνη για ποιότητα η διοίκηση και η |
παραγωγή |
I
ι| Προσανατολισμός στο προϊόν
1
Προσανατολισμός στην αγορά \
ί Λ 1 Λίγα ελαττωματικά
1 ί
Μηδέν ελαττωματικά \
1
ί
\ Έμφαση στην παραγωγή Έμφαση στην σχεδίαση των \
διαδικασιών,παραγωγής και \
προϊόντος |
Ποιος ευθύνεται Πως θα λυθεί το πρόβλημα
Όπως αντιλαμβάνεστε κατά την εφαρμογή της πολιτικής ολικής ποιότητας αυτή ορίζεται σε όλες τις διαδικασίες και από όλους μέσα στην επιχείρηση και ως στόχο έχει την προσαρμογή σε αυτήν και την δημιουργία των συνθηκών που θα την υπηρετούν και όχι απλά και μόνο την δημιουργία ποιοτικού προϊόντος και την βελτίωση του. Είναι κάτι παραπάνω από διοίκηση προσανατολισμένη στην ποιότητα. Αποτελεί μια κουλτούρα που θα πρέπει να ενστερνίζονται όλοι, από την ηγεσία μέχρι τον θυρωρό και τους υπαλλήλους καθαρισμού.
1.2.3 Στόχοι της ΔΟΠ
Όπως είδαμε στην προηγούμενη ενότητα, η κύρια διαφορά της ΔΟΠ ως φιλοσοφίας διοίκησης και προγραμματισμού ενός οργανισμού ή επιχείρησης, σε σχέση πάντα με το παραδοσιακό Μάνατζμεντ, έγκειται στο γεγονός ότι ως κύριος διατυπωμένος από την Ηγεσία στόχος της είναι η βέλτιστη δυνατή ποιότητα του παραγόμενου προϊόντος. Δεν είναι όμως ο μοναδικός.
Οι βασικοί στόχοι που επιδιώκονται με την ΔΟΠ είναι οι εξής (Λιαρμακόπουλος Λογοθέτης Μ.,2003:28-29):
Ποιότητα. Βασικός στόχος της ΔΟΠ είναι η άριστη ποιότητα των προϊόντων / υπηρεσιών και η συνεχής βελτίωσής τους, ξεκινώντας από το στάδιο του σχεδιασμού του προϊόντος μέχρι τη συνεχή εξυπηρέτηση του πελάτη, προκειμένου τα προϊόντα αυτά να ικανοποιούν ή ακόμη και να ξεπερνούν τις προσδοκίες του πελάτη.
Ικανοποίηση του πελάτη. Επόμενος στόχος της επιχείρησης είναι σωστή έρευνα που θα δώσει σαφείς απαντήσεις σε διάφορα ερωτήματα, όπως για το ποιες είναι οι ανάγκες και προτιμήσεις του πελάτη, ποίες είναι οι προσδοκίες του για το προϊόν ούτος ώστε το προϊόν που θα παράγει να συμμορφώνεται στις απαιτήσεις του πελάτη. Και εδώ πρέπει να τονιστεί ότι είναι απαραίτητο να γίνουν κατανοητές, τόσο οι ανάγκες του εξωτερικού πελάτη , όσο και του εσωτερικού , ώστε η εφαρμογή της ΔΟΠ να εξασφαλίζει, όχι μόνο τη βελτίωση του προϊόντος, αλλά και βελτίωση των διαδικασιών παραγωγής, εξυπηρέτησης,
διανομής.
Μηδέν ελαττωματικά. Στόχος της ΔΟΠ είναι η πρόληψη ελαττωματικών με αποτέλεσμα τη μείωση του κόστους παραγωγής από τη μια μεριά και από την άλλη, απόλυτη ικανοποίηση των πελατών της.
Συμμετοχή προσωπικού. Ένας άλλος στόχος της ΔΟΠ είναι η καθολική συμμετοχή και αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού μιας επιχείρησης.
Αναμφίβολα, ο ανθρώπινος παράγοντας είναι ο κυρίαρχος συντελεστής στο σύστημα παραγωγής, διανομής, εξυπηρέτησης. Έτσι, η διοίκηση, με συστηματική εκπαίδευση του προσωπικού και παρότρυνση των εργαζομένων να αναπτύξουν τη δημιουργικότητά τους και να αξιοποιήσουν την πείρα τους, αποκτά συγκριτικό και ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της επιχείρησης στην αγορά.
Τεχνολογία. Ένας επιπλέον στόχος της ΔΟΠ, είναι η αξιοποίηση της νέα τεχνολογίας. Η ορθολογική αξιοποίηση του ανθρωπίνου δυναμικού σε συνδυασμό με την αξιοποίηση της νέας τεχνολογίας, εξασφαλίζουν τη συμπίεση του χρόνου εκτέλεσης των παραγγελιών, με συνέπεια τη γρηγορότερη ικανοποίηση του πελάτη.
Ο τελευταίος στόχος της αξιοποίησης των Νέων τεχνολογιών είναι αυτός με τον οποίο θα ασχοληθεί εκτενέστερα η συγκεκριμένη πτυχιακή εργασία. Πιο συγκεκριμένα, θα ασχοληθούμε με την εισαγωγή της Τεχνολογίας της Πληροφορικής και των Επικοινωνιών στην εκπαίδευση λογιστικής και διοικητικής επιστήμης και τις επιπτώσεις τις. Στο πλαίσιο της υιοθέτησης των αρχών ολικής ποιότητας από το ΤΕΙ Καβάλας, και πιο συγκεκριμένα με την εφαρμογή του ISO 9001:2000 στο τμήμα Διαχείρισης Πληροφοριών, θα δούμε την αξιολόγηση της χρήσης των ΤΠΕ από τους φοιτητές που συμμετείχαν στα μαθήματα λογιστικής και συναφούς υποδομής.
1.3 Ποιότητα στην εκπαίδευση
Πολλοί ερευνητές συνέκριναν την βιομηχανία με την εκπαίδευση και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι, ενώ η βιομηχανία διαφέρει από την εκπαίδευση ως προς τις διαδικασίες και τον τρόπο παραγωγής του προϊόντος ή στην περίπτωση της
εκπαίδευσης του αποτελέσματος της μάθησης, συγκλείνουν σε μερικά σημεία όπως η συνεχής βελτίωση των διαδικασιών και η βελτίωση των σχέσεων με τους πελάτες(1ϋπόςϋΐ8ί,1998, β ^ σ ^ ή σ η & ϋσίγΓηρίθ, 2003). «Η εκπαίδευση είναι μια κολοσσιαία βιομηχανία η οποία για να λειτουργήσει απαιτεί κολοσσιαία προσπάθεια και κολοσσιαία δαπάνη» (Δημητρόπουλος Ε,1981:14). Μπορούμε λοιπών να ορίσουμε την εκπαίδευση ως την βιομηχανία παραγωγής γνώσης που ως σκοπό έχει την προσπάθεια για συνεχή βελτίωση του προϊόντος προς τους «πελάτες» φοιτητές και τους εκπαιδευτικούς.
Σε ένα πλαίσιο παγκοσμιοποίησης των αγορών, της κοινωνίας αλλά και της γνώσης και μπαίνοντας πλέον σε περιόδους αστάθειας και ύφεσης, με τις προσδοκίες της κοινωνίας να αυξάνονται, τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και τα πανεπιστήμια, καλούνται να ανταποκριθούν στις συνθήκες και να αποδείξουν την αριστεία των επιδόσεων τους. Καλούνται να δημιουργήσουν νέες σχέσεις με την κοινωνία με κύριο άξονα εμπιστοσύνης την ποιότητα.
Πλέον η διοίκηση ολικής ποιότητας, με όλες τις μορφές και διαδικασίες που αυτή έχει, είναι αναπόσπαστο κομμάτι της λειτουργίας αλλά και της πολιτικής των φορέων εκπαίδευσης. Στα επόμενα κεφάλαια θα δούμε ποιες είναι οι αρχές στις οποίες στηρίζεται ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα που υιοθετεί την πολιτική της Ολικής ποιότητας καθώς και τους σταθμούς-ορόσημο προς την εισαγωγή της ΔΟΠ επίσημα στον εκπαιδευτικό τομέα.
1.3.1 Ιστορική αναδρομή της ΔΟΠ ως εκπαιδευτική πολιτική
Η διοίκηση μερικών πανεπιστημίων στην Αμερική και στην Ευρώπη άρχισε από το 1990 να ενδιαφέρεται για την εισαγωγή της ολικής ποιότητας τόσο στο διοικητικό όσο και στο ακαδημαϊκό και διδακτικό επίπεδο των ιδρυμάτων τους.
Ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε στις κατευθύνσεις:
• της υιοθέτησης των αρχών ποιότητας,
• της εφαρμογής της ολικής ποιότητας στις διαδικασίες διδασκαλίας και μάθησης στην τάξη, και
• τΠς χρησιμοποίησης της τεχνολογίας της πληροφορικής και των επικοινωνιών για την υποστήριξη της συνεχούς βελτίωσης της μάθησης στην τάξη.
Ωστόσο η υιοθέτηση των αρχών της ΔΟΠ στην εκπαίδευση ήταν αιτία διαμάχης στους ακαδημαϊκούς κύκλους. Στο άρθρο τους οι Jauch και Orwing (1997:279
292) αντιτάσσονται στην εφαρμογή της διοίκησης ολικής ποιότητας στα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, καθώς όπως υποστηρίζουν τα βασικά αξιώματα και αρχές της ΔΟΠ, τα συστήματα διαρκούς βελτίωσης και η εστίαση στους πελάτες δεν ταιριάζουν στην ανώτατη εκπαίδευση και στον πολιτισμό.
Την προηγούμενη άποψη της ακαταλληλότητας της ολικής ποιότητας στην εκπαίδευση δεν ενστερνίζονται οι Mullin και Willson (1998:293-308) , οι οποίοι τονίζουν ότι η παραδοχή αυτή θα χαρακτήριζε το υφιστάμενο σύστημα εκπαίδευσης ως αποτελεσματικό και δεν θα ήταν απαραίτητη η διερεύνηση της βελτίωσης του. Αντιπαραθέτουν όμως την διερεύνηση για ένα νέο σύστημα που θα συνδυάζει κατάλληλα την ποιότητα με την φιλοσοφία και της αρχές.
Παρά το γεγονός ότι η ποιότητα στην εκπαίδευση απασχολούσε τους εκπαιδευτικούς κύκλους από την δεκαετία του 1990, στην Ευρώπη άρχισε να συζητάτε με την προσπάθεια για «Πανεπιστημιακή Ολοκλήρωση» της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία έγινε πράξη με την συνθήκη της Μπολόνια και την δημιουργία του Ευρωπαϊκού χώρου τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Η συνθήκη αυτή υπογράφηκε το 1999 στην Μπολόνια της Ιταλίας από 29 χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, και επικυρώθηκε στην Πράγα το 2001 και στο Βερολίνο το 2003 και στο πρόγραμμα δράσης του είχε τους εξής στόχους:
> Τη δημιουργία ενός ενιαίου ευρωπαϊκού χώρου ανώτατης εκπαίδευσης για να γίνει πιο ανταγωνιστικός σε παγκόσμιο επίπεδο αλλά και να ενισχυθεί η απασχόληση και η ελεύθερη μετακίνηση των πολιτών μέσα στην Ευρώπη.
> Την ολοκλήρωση της δημιουργίας του μέχρι 2010
> Την εισαγωγή πτυχιακών και μεταπτυχιακών σπουδών σε όλες τις χώρες
σχετιζόμενες με την αγορά εργασίας
> Την υιοθέτηση κοινού συστήματος αξιολόγησης των σπουδών και των πτυχίων (ECTS: European Credit Transfer System)
> Την κοινή ευρωπαϊκή πολιτική στη διασφάλιση ενιαίας και υψηλής ποιότητας σπουδών.
Ωστόσο στην Ελληνική σχολική πραγματικότητα η λέξη «ποιότητα» εντάχθηκε στο λεξιλόγιο το 2005, όταν με νόμο του κράτους (3374/2005) δημιουργήθηκε η
«Αρχή Διασφάλισης της ποιότητας στην Ανώτατη εκπαίδευση».Με τον συγκεκριμένο νόμο εισάγονται επισήμως θέματα διασφάλισης της ποιότητας και αξιολόγησης της εκπαίδευσης για πρώτη φορά στην ελληνική νομοθεσία. Πιο αναλυτικά στο συγκεκριμένο νόμο:
> ορίζεται ο στόχος και η ουσία της αξιολόγησης
> θεσπιστήκαν τα όργανα της αξιολόγησης
> προβλέπει τη θέσπιση των διαδικασιών (εσωτερική και εξωτερική) της αξιολόγησης
> περιγράφονται τα κριτήρια και τα στάνταρ της αξιολόγησης και
> Εισήχθη ECTS και Συμπλήρωμα Διπλώματος.
Τον Ιούνιο του 2009 η Αρχή Διασφάλισης της Ποιότητας στην ανώτατη Εκπαίδευση (Α.ΔΙ.Π) κυκλοφόρησε την πρώτη της έκθεση για την ποιότητα στην Ανώτατη Εκπαίδευση η οποία αποκάλυψε την απροθυμία πολλών πανεπιστημιακών να συμμετάσχουν στη διαδικασία αξιολόγησης. Σύμφωνα με την έκθεση, εκτός από 286 πανεπιστημιακά τμήματα, η εσωτερική αξιολόγηση ήταν σε εξέλιξη σε 77 τμήματα και μόλις 22 από αυτά δεν υπέβαλλαν έκθεση της εσωτερικής αξιολόγησης για την Α.ΔΙ.Π , ενώ από 213 Τεχνολογικής Εκπαίδευσης ιδρύματα , η εσωτερική αξιολόγηση ήταν σε εξέλιξη σε 90 τμήματα και μόνο 25 από αυτά δεν υπέβαλλαν έκθεση της εσωτερικής αξιολόγησης για την Α.ΔΙ.Π. Ένα από αυτά τα πρώτα 25 τμήματα ΤΕΙ ήταν το Τμήμα Διαχείρισης
Πληροφοριών του Τ. Ε. Ι. Καβάλας.
1.3.2 Αρχές ενός «σχολείου ποιότητας»
Η έννοια της «Διοίκησης Ολικής Ποιότητας» στην εκπαίδευση δανείζεται καταρχήν αρκετά από τα πορίσματα της αντίστοιχης των επιχειρήσεων, τα οποία όμως προσαρμόζει κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να αρμόζουν και να χαρακτηρίζουν τις εκπαιδευτικές διαδικασίες. Στην εκπαίδευση, λοιπόν, η Δ.Ο.Π. εκλαμβάνεται ως ένα σύνολο αρχών, που με την εφαρμογή ποιοτικών μεθόδων, συντελούν στη συνεχή βελτίωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας, μεθόδων οι οποίες βασίζονται πάνω στην ορθολογική αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού, έτσι ώστε να οδηγούμαστε προς αποτελεσματικότερες και ποιοτικά ανώτερες παρεχόμενες εκπαιδευτικές υπηρεσίες.
Αποκαλείται «ολική» γιατί απευθύνεται, όπως και στις επιχειρήσεις, σε όλους τους συμμετέχοντες της εκπαιδευτικής διαδικασίας, ανεξαρτήτως της βαθμίδας στην οποία βρίσκονται. Η προσπάθεια βελτίωσης της αποτελεσματικότητας της παρεχόμενης εκπαίδευσης δεν αφορά ούτε μόνο το Υπουργείο Παιδείας, ούτε μόνο τους διευθυντές σχολείων αλλά και τους απλούς εκπαιδευτικούς, καθώς επίσης και όλους τους άμεσα εμπλεκόμενους όπως τους φοιτητές. Αυτή η συμμετοχική «ολική» προσπάθεια απεικονίζεται ως μια αλυσίδα, όπου ο κάθε εκπαιδευτικός παραλαμβάνει ένα έργο, προσθέτει ο ίδιος τη δική του
«προστιθέμενη αξία» και το παραδίδει σε κάποιον άλλο ή στην επόμενη εκπαιδευτική βαθμίδα κ.ο.κ.
Γενικά, στα σχολεία η προσοχή εστιάζεται κυρίως στα αποτελέσματα. Σε ένα όμως «σχολείο ποιότητας» που εφαρμόζει τις αρχές τις ΔΟΠ επιδιώκουμε την πραγματοποίηση διαδικασιών υψηλής ποιότητας μέσα στο σύστημα. Η γνώση, η οποία αποκτάται από τη θεωρία αποτελεί τη βάση για πρόβλεψη, η οποία οδηγεί στη βελτίωση του συστήματος, ενώ οι αριθμοί είναι το χρήσιμο εργαλείο για την απόκτηση αυτής της γνώσης.
«Σχολεία ποιότητας» (Ζαβλανός,2003:116) είναι τα σχολεία τα οποία εφαρμόζουν τις αρχές της ολικής ποιότητας και διακρίνονται για την προσπάθεια την οποία κάνουν για να φθάσει η απόδοση τους στην τελειότητα.
Η φιλοσοφία της Διοίκησης Ολικής Ποιότητας παρέχει τα μέσα σ' έναν οργανισμό, με τη βοήθεια των οποίων αναλύονται τα δεδομένα, κατανοούνται τα μέρη του συστήματος, κατανοείται αυτό το οποίο το σύστημα μπορεί να κάνει και τέλος διαπιστώνονται οι αιτίες οι οποίες δημιουργούν την αποτυχία λειτουργίας του σχολείου.
Η εφαρμογή, λοιπόν της Δ.Ο.Π. στην εκπαίδευση χαρακτηρίζεται από πρακτικές και τεχνικές, που αναφέρονται στις ακόλουθες βασικές αρχές:
α. Ανάδειξη χαρακτήρα του σχολείου ως σύστημα: Το σχολείο σύμφωνα με τη Δ.Ο.Π., κατ’ αντιστοιχία με ό, τι συμβαίνει στις επιχειρήσεις, θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ένα σύστημα εισροών και εκροών. Στην προκειμένη περίπτωση οι εισροές είναι οι παραγωγικοί συντελεστές της μόρφωσης, που είναι τα εκπαιδευτικά μέσα (π.χ. αίθουσες διδασκαλίας, ηλεκτρονικοί υπολογιστές κ.τ.λ.), οι εκπαιδευτικοί (ο συντελεστής δηλαδή της εργασίας) και η πρώτη ύλη που είναι οι μαθητές. Οι μαθητές αφού υποστούν την εκπαιδευτική διαδικασία εξέρχονται πλέον ως εκροές, δηλαδή διαμορφωμένοι άνθρωποι (δημοκρατικοί, ενάρετοι, ενεργοί πολίτες κ.τ.λ.), σύμφωνα πάντα με τους γενικότερους στόχους, που θέτει κάθε φορά το εκάστοτε εκπαιδευτικό σύστημα.
Ως σύστημα το σχολείο δεν είναι κλειστού τύπου, όπως για παράδειγμα τα μοναστήρια, αλλά ανοιχτού τύπου. Το σχολείο ως ανοικτό σύστημα θα πρέπει να βρίσκεται σε μια συνεχή σχέση αλληλεπίδρασης και αλληλεξάρτησης με το εξωτερικό περιβάλλον. Το εξωτερικό περιβάλλον είναι οι σύλλογοι γονέων και κηδεμόνων κάθε σχολείου, τα όργανα λαϊκής συμμετοχής, οι τοπικές κοινοτικές αρχές, οι σχολικές εφορίες κ.τ.λ., που μπορούν και οφείλουν να συμβάλλουν στη βελτίωση της ποιότητας των εκπαιδευτικών υπηρεσιών δίπλα και παράλληλα με τους εκπαιδευτικούς.
β. Εστίαση στις ανάγκες της κοινωνίας: Στις επιχειρήσεις μιλήσαμε για εστίαση στον πελάτη, ενώ εδώ μιλάμε για εστίαση στις ανάγκες της κοινωνίας.
Ο «πελάτης» της εκπαίδευσης δεν είναι κανείς άλλος παρά η ίδια η κοινωνία. Η εκπαίδευση πρέπει και οφείλει να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της κοινωνίας (γονείς, μαθητές κ.τ.λ.) και οι απαιτήσεις αυτές γίνονται ακόμη πιο έντονες
καθώς οι εκπαιδευτικοί οργανισμοί επηρεάζονται από τη γρήγορη αλλαγή των κοινωνικο-οικονομικών προτύπων. Οι εκπαιδευτικοί στόχοι θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις σημαντικές οικονομικές και κοινωνικές αλλαγές που συντελούνται στην κοινωνία. Το αναλυτικό πρόγραμμα, οι διδακτικές μέθοδοι και τα εκπαιδευτικά συγγράμματα οφείλουν να προσαρμόζονται στις εκάστοτε επικρατούσες κοινωνικές συνθήκες.
Οι ενέργειες λοιπόν που απαιτούνται για να ανταποκρίνεται η εκπαίδευση στην ικανοποίηση των «πελατών» είναι τα καθημερινά καθήκοντα των εκπαιδευτικών, έτσι ώστε ο «πελάτης» να τυγχάνει υψηλής ποιότητας υπηρεσιών, γι’ αυτό και ο οργανισμός πρέπει να αλλάζει συνεχώς και να βελτιώνεται. Για το λόγο αυτό απαιτείται εκπαιδευτικό σύστημα, που να μπορεί, αφενός να παράγει υπηρεσίες υψηλών προδιαγραφών, αφετέρου να βελτιώνεται συνεχώς, ώστε αυτές ακριβώς οι υπηρεσίες να προσφέρονται με τον αποτελεσματικότερο δυνατό τρόπο.
γ. Συνεχής βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών: Η Δ.Ο.Π. πρεσβεύει ότι οι παρεχόμενες υπηρεσίες από την εκπαίδευση αναβαθμίζονται, αν ταυτόχρονα βελτιώνονται συνεχώς και οι διαδικασίες παραγωγής τους. Θα πρέπει εδώ να τονιστεί ότι η βελτίωση της ποιότητας επιτυγχάνεται αποτελεσματικότερα με την προσπάθεια αποφυγής των λαθών, παρά με την εκ των υστέρων διόρθωσή τους. Η ποιότητα και η συνεχής βελτίωση των εκπαιδευτικών υπηρεσιών μέσω της συνεχούς βελτίωσης των διαδικασιών, είναι το θεμέλιο της Δ.Ο.Π. και βέβαια δεν έχει κανένα ιδιαίτερο περιεχόμενο, εκτός και αν ορισθεί με βάση τις ανάγκες και τις επιθυμίες των «πελατών» που απ’ ό, τι αναφέραμε πιο πάνω είναι οι μαθητές, οι γονείς και γενικά ολόκληρη η κοινωνία. Η ποιότητα θα πρέπει να προηγείται της ποσότητας.
δ. Εμπλοκή όλου του προσωπικού της εκπαίδευσης στην εκπαιδευτική διαδικασία: Η εμπλοκή όλου του προσωπικού της εκπαίδευσης στην εκπαιδευτική διαδικασία θεωρείται «εκ των ων ουκ άνευ» για τη βελτίωση της ποιότητας στην εκπαίδευση. Η επιτυχία της εμπλοκής προϋποθέτει ότι όλοι οι εμπλεκόμενοι γνωρίζουν και συνειδητοποιούν σε βάθος τις αξίες του αγαθού της μόρφωσης, την πολιτική και τους σκοπούς της εκπαίδευσης.
Συστατικό στοιχείο για τη συστηματική και συντονισμένη προσπάθεια συνεχούς βελτίωσης της ποιότητας αποτελεί και ο ανάλογος χειρισμός των εκπαιδευτικών, γεγονός το οποίο αναδεικνύει τη διοίκηση του ανθρώπινου δυναμικού, ως παράγοντα στρατηγικής σημασίας. Οι εκπαιδευτικοί είναι αυτοί που θα διασφαλίσουν την ποιότητα, δεδομένου ότι, η διασφάλισή της στηρίζεται στις καλές ανθρώπινες σχέσεις και στις συμμετοχικές διαδικασίες.
ε. Μέτρηση της αποτελεσματικότητας: Στην εκπαίδευση η μέτρηση της αποτελεσματικότητας γίνεται με την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου, των εκπαιδευτικών μεθόδων και των εκπαιδευτικών διαδικασιών. Η αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου, είναι η διαδικασία μέσα από την οποία η εκπαιδευτική ηγεσία ενός εκπαιδευτικού συστήματος ή μιας σχολικής μονάδας συγκεντρώνει πληροφορίες, σε ότι αφορά τη διδασκαλία και τους εκπαιδευτικούς ειδικότερα, όπως και για το όλο μαθησιακό περιβάλλον της σχολικής μονάδας γενικότερα, με σκοπό τη βελτίωσή τους.
Με την αξιολόγηση γίνεται πιο εύκολη η λήψη αποφάσεων σχετικά με αλλαγές στην κατάσταση του προσωπικού, όπως η μισθολογική ή βαθμολογική αναβάθμιση, η προαγωγή, η λήψη μέτρων για τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών και άλλα. Αν η αξιολόγηση γίνεται με μοναδικό σκοπό την προαγωγή των εκπαιδευτικών, τότε είναι έξω από τη φιλοσοφία της Δ.Ο.Π., ενώ αν η αξιολόγηση γίνεται ως μέτρο μέτρησης της αποτελεσματικότητας των παρεχομένων υπηρεσιών και ως έλεγχος για τη διασφάλιση της ολικής ποιότητας στην εκπαίδευση τότε αποτελεί τον πυρήνα της φιλοσοφίας της.
στ. Εκπαίδευση και επιμόρφωση του ανθρώπινου δυναμικού: Η εκπαίδευση και επιμόρφωση αποτελεί βασικό στοιχείο των εκπαιδευτικών οργανισμών που θέτουν στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος τους την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών. Η επιμόρφωση του ανθρώπινου δυναμικού πρέπει να αποτελεί μέτρο στρατηγικής, γιατί αποσκοπεί κυρίως στις απαιτήσεις του μέλλοντος. Οι επιμορφωτικές ανάγκες πρέπει να διαμορφώνονται με βάση τις μελλοντικές προοπτικές, έτσι ώστε να προηγούνται και όχι να έπονται των εξελίξεων. Η στρατηγική της επιμόρφωσης θα πρέπει να είναι μια συντονισμένη και συστηματική διαδικασία, που να αποβλέπει στη σταθερή αναβάθμιση των
γνώσεων και των ικανοτήτων των εκπαιδευτικών, έτσι ώστε να καθίσταται αποτελεσματικότερη η επίτευξη των στόχων της εκπαίδευσης. Οι νέες προοδευτικές εκπαιδευτικές προσεγγίσεις όπως η διαφοροποίηση της διδασκαλίας στην τάξη, η διαθεματική προσέγγιση της διδασκαλίας, η ενεργητική μάθηση, η συνεργατική μάθηση κ.τ.λ. πρέπει να τίθενται στο επίκεντρο των επιμορφωτικών διαδικασιών. Η αυτοεκπαίδευση των εκπαιδευτικών επίσης συμβάλλει στο να μπορούν να είναι συγχρονισμένοι με τις νέες εξελίξεις της γνώσης και επιβεβαιώνει την ανάπτυξη των ικανοτήτων και δεξιοτήτων τους κατά τρόπο συνεχή και εξελικτικό. Αυτό συμβάλλει στην αποτελεσματικότητα της δράσης τους, ώστε να μπορούν να χειριστούν τις νέες γνώσεις και κυρίως τις νέες τεχνολογίες κατά τρόπο που να βελτιώνεται η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών και να προλαμβάνονται οι εξελίξεις, ιδιαίτερα της τεχνολογίας, που δυστυχώς ή ευτυχώς τρέχει με ιλιγγιώδη ταχύτητα.
Ιδιαίτερα με τις νέες τεχνολογίες θα ασχοληθούμε στο επόμενο κεφάλαιο όπου θα μας απασχολήσει το ερώτημα πως η χρήση τους για την διδασκαλία της Διοικητικής επιστήμης και της Λογιστικής μπορεί να βελτιώσει την ικανοποίηση των φοιτητών και τα μαθησιακά αποτελέσματα.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2
ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ
ΣΥΝΑΦΟΥΣ ΥΠΟΔΟΜΗΣ
2.1 Η ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ Οι ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας έχει σίγουρα δημιουργήσει από μόνη της, τις συνθήκες για μια νέα εποχή στην οποία μιλάμε πλέον για την κοινωνία της πληροφορίας. Βασικός συντελεστής στην κοινωνία αυτή αποτελεί η
«Τεχνολογία της Πληροφορικής και των Επικοινωνιών» (Information and Comnunication Techologies ή ICT). Οι τεχνολογίες αυτές αναφέρονται με τον όρο ΤΠΕ και ορίζονται ως το «διαφορετικό σύνολο των τεχνολογικών εργαλείων και των πόρων που χρησιμοποιούνται για να επικοινωνούν και να δημιουργούν, να διαδίδουν, να αποθηκεύουν και να διαχειρίζονται πληροφορίες".
Περιλαμβάνουν τους υπολογιστές και όλα τα πολυμέσα (multimedia) και τα υπερμέσα (Hypermedia) τους, καθώς επίσης και όλα τα μέσα διάδοσης και μετάδοσης (Διαδίκτυο, Τηλεόραση, ραδιόφωνο, κ.α.).
Τα τελευταία χρόνια η Εκπαίδευση έχει στρέψει το ενδιαφέρον της στους υπολογιστές και το Διαδίκτυο και κυρίως στο πως μπορούν να αξιοποιηθούν καλύτερα για τη βελτίωση της αποδοτικότητας και της αποτελεσματικότητας της εκπαίδευσης σε όλα τα επίπεδα και μορφές μάθησης.
Όμως, οι ΤΠΕ είναι κάτι περισσότερο από αυτές τις τεχνολογίες! Οι παλαιότερες τεχνολογίες, όπως το τηλέφωνο, το ραδιόφωνο και η τηλεόραση, ενώ τους δίνεται λιγότερη προσοχή τώρα, έχουν μεγαλύτερη και πιο πλούσια ιστορία ως εκπαιδευτικό εργαλείο (Larry Cuban,1986). Για παράδειγμα, το ραδιόφωνο και η τηλεόραση έχουν για πάνω από σαράντα χρόνια χρησιμοποιηθεί για την ανοικτή και εξ’ αποστάσεως εκπαίδευση, αν και η εκτύπωση παραμένει ο πιο φθηνός, πιο προσιτός και, συνεπώς, πιο κυρίαρχος μηχανισμός παράδοσης τόσο στις αναπτυγμένες όσο και αναπτυσσόμενες χώρες (Potashnik,Capper,1998). Η χρήση των υπολογιστών και του Διαδικτύου είναι ακόμα στα σπάργανα στις αναπτυσσόμενες χώρες, εάν αυτά χρησιμοποιούνται καθόλου, λόγω των περιορισμένων υποδομών καθώς και του σχετικά υψηλού κόστους πρόσβασης.
Η αναζήτηση λοιπόν του καταλληλότερου τρόπου εφαρμογής και συνδυασμού των ΤΠΕ είναι σαφώς πιο ουσιώδης από το ερώτημα της χρησιμοποίησης ή μη
των Υπολογιστών και του διαδικτύου στην διδασκαλία. Η αναζήτηση για μια πιο αποτελεσματική προσέγγιση μάθησης θα απασχολεί πάντα τους εκπαιδευτικούς κύκλους που πρέπει να προσαρμόζονται στις εκάστοτε συνθήκες της κοινωνίας.
2.2 Χρονολογικές φάσεις εισαγωγής των ΤΠΕ στην εκπαίδευση
Η εξέλιξη της Πληροφορικής και των νέων τεχνολογιών μέσα στο εκπαιδευτικό σύστημα ήταν αρκετά γρήγορη τα τελευταία 30 χρόνια. Βεβαίως δεν έλειψαν οι διαφορετικές προσεγγίσεις και θεωρίες ως προς την θέση τους και τον ρόλο τους στην αίθουσα.
2.2.1 Τεχνοκρατικό Μοντέλο
Αρχικά προηγήθηκε ένα στάδιο εισαγωγής μερικών τεχνολογικών μέσων (πριν το 1970) και μια προσπάθεια ένταξης της εκπαιδευτικής τεχνολογίας και των διδακτικών μηχανών. Με ορόσημο το 1970 όπου επικρατεί ανησυχία για την εισαγωγή της πληροφορικής ως αυτόνομο γνωστικό αντικείμενο στην εκπαίδευση, δημιουργείτε το τεχνοκρατικό μοντέλο ή πληροφορική προσέγγιση που χαρακτηρίζεται από την μάθηση για τους υπολογιστές πάρα την μάθηση από τους υπολογιστές που ήταν ο αρχικός στόχος των συνεδρίων που διεξήχθησαν αυτή την εποχή. Στη διεθνή βιβλιογραφία απαντάται με τον όρο απομονωμένη τεχνική προσέγγιση ή κάθετη προσέγγιση.
Βασίζεται στην θεωρία μάθησης του Συμπεριφορισμού, με την οποία δίνετε έμφαση στην αναμετάδοση της Πληροφορίας και στην τροποποίηση της συμπεριφοράς. Η τεχνολογία αυτής της εποχής εμφανίζεται περιορισμένη σε μερικούς μικροϋπολογιστές ενώ εμφανίζονται μόνο παιδαγωγικής έρευνας λογισμικά. Τα συμπεριφοριστικού (Συμπεριφορισμός-Μοντέλο διδακτικού σχεδιασμού, R. Gagne) τύπου λογισμικά tutorials & drill and practice (καθοδήγησης /εξάσκησης και πρακτικής) κρίνονται επαρκή είτε για παροχή εποπτικής διδασκαλίας, είτε για την εμπέδωση χαμηλού επιπέδου γνώσεων και δεξιοτήτων, είτε για την αξιολόγηση και την προσωπική εργασία των μαθητών.
