Σχολή Θετικών Επιστημών Και Τεχνολογίας
Περιβαλλοντικός Σχεδιασμός Πόλεων Και Κτιρίων (ΠΣΠ)
Διπλωματική Εργασία
Καταγραφή και αξιολόγηση αστικού πρασίνου στην πόλη της Λάρισας
Ζαφείρη Κ. Νικολέτα
Επιβλέπων καθηγητής:
Αραμπατζής Γαρύφαλλος
Πάτρα, Αύγουστος, 2018
πρασίνου,θεωρούν αυτό των απορριμάτων (60,6%) (Σχήμα 2),καιτων βανδαλισμών (58,1%).
Ο λόγος που επισκέπτεταικανείς τους χώρους είναι Ψυχαγωγία/Αναψυχή (65,6%) και ακολουθεί το Παιχνίδι/Άθληση (17,2%). (Σχήμα 3). Πιο πολυσύχναστος χώρος θεωρείταιτο Πάρκο Αλκαζάρ.
email:nikoletazafeiri@yahoo.gr,garyfallos.arampatzis@ac.eap.gr
Το αστικό πράσινο αποτελείαπαραίτητη προϋπόθεση της αειφορίας των πόλεων καιθα πρέπεινα αποτελείαναπόσπαστο κομμάτιτου χωροταξικού σχεδιασμού (Πάγκας,2006).Επιπλέον,επηρεάζειθετικά την φυσική καιψυχική κατάσταση των ανθρώπων (Tsitsoniand Zagas,2001).
Σκοπός της εργασίας είναινα αξιολογηθείη δομή καιη σύνθεση του αστικού πρασίνου της πόλης της Λάρισας,ώστε να καταγραφούν οιανάγκες των κατοίκων καιτα προβλήματα που τυχόν προκύπτουν κατά τη χρήση αυτών των χώρων.Τέλος,προτείνονταιλύσεις για την καλύτερη λειτουργία,διαχείριση καισυντήρησής τους.
Ένα από τα σημαντικά προβλήματα που εντοπίζονται στην περιοχή μελέτης,είναιη έλλειψη σύνδεσης των πράσινων χώρων, μεταξύ τους, άλλα και με το περιαστικό πράσινο.
Πολλοί
Πολλοί από τους υφιστάμενους χώρους πρασίνου είναι προβληματικοί, λόγω έλλειψης υποδομών, ανεπαρκή ή κατεστραμμένο εξοπλισμό, λάθος επιλογή φυτικού υλικού, ενώ δεν έχουν κάποια συγκεκριμένη ταυτότητα.Επίσης,παρά την πληθώρα των χώρων που σχετίζονταιμε την ιστορία του τόπου, αυτοί οι χώροι παραμένουν ανεκμετάλλευτοι και άγνωστοιγια πολλούς.
άγνωστοιγια πολλούς.
Επιπλέον, υπάρχουν αρκετοί ανεκμετάλλευτοι - υποβαθμισμένοι χώροι, που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως χώροιπρασίνου.
Ο μεγαλύτερος όγκος κατοίκων εντοπίζεται στο πάρκο Αλκαζάρ. Κύριος λόγος φαίνεται να είναι η έλλειψη ανάλογων χώρων πρασίνου που να προσφέρουν ποικιλία δραστηριοτήτων.
Τέλος,
Τέλος,φαίνεταιότιδεν υπάρχεισυνεργασία μεταξύ των φορέων για την εφαρμογή των περιβαλλοντικών πολιτικών, ενώ απουσιάζει σχέδιο, τυπολογία και κανονισμός για τους χώρους πρασίνου.
Αρχικά γίνεται ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης της περιοχής. Αναλύονται τα κλιματολογικά της στοιχεία, ο πληθυσμός, η έκτασή της, η βλάστηση και γενικά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της.
Στη
Στη συνέχεια,με τη βοήθεια χαρτών,πινάκων και επιτόπια παρατήρηση, γίνεται καταγραφή των αστικών πράσινων χώρων και της έκτασης που αυτή καταλαμβάνουν.
Προκειμένου να κατανοηθείη σχέση καιη γνώμη των κατοίκων για αυτούς τους χώρους διανέμονται ερωτηματολόγια.
Τέλος,
Τέλος, από τα στοιχεία που συλλέχθηκαν γίνεται προσπάθεια διεξαγωγής συμπερασμάτων για τα προβλήματα που προκύπτουν,τις δυσλειτουργίες των χώρων αυτών και τις δυνατές λύσεις για τη βελτίωση τους αστικού πρασίνου και κατ’ επέκταση της ποιότητας ζωής των κατοίκων.
Οιυφιστάμενοιχώροιπρασίνου σε σχέση με την αστική έκταση καλύπτουν το 7,27%.Σύμφωνα με μελέτες και χώρους που έχουν προταθεί ως μελλοντικοί πράσινοι χώροι, υπολογίζεται ότι το αστικό πράσινο ανέρχεταιστο 13,34%.
Αν
Αν προσθέσουμε, περίπου 800 στρέμματα, που ανήκουν στο 50% των εκτάσεων των στρατιωτικών εγκαταστάσεων καιτων εκτάσεων του υπουργείου γεωργίας (ΕΘΙΑΓΕ), που μπορούν να συνυπολογιστούν ως χώροι πρασίνου, το αστικό πράσινο της πόλης ανέρχεταιστο 21,6%.
Από τους ερωτηθέντες το 51,1% είναιγυναίκες,το 48,9% άντρες,το 46,7% είναισε ηλικίες 16-30 καιτο 40% σε ηλικίες 31-45. Η εκπαιδευτική τους βαθμίδα κυμαίνεται σχεδόν ισομερής σε όλα τα επίπεδα. Το 67,8%
δηλώνουν άγαμοι και το 27,8% έγγαμοι, ενώ στην πλειοψηφία τους είναι Ιδιωτικοί υπάλληλοι (38,3%), Ελεύθεροιεπαγγελματίες (23,9% )καιακολουθούν Δημόσιοιυπάλληλοι,Φοιτητές/Μαθητές (11,7%).
Οικάτοικοιτης Λάρισας,δηλώνουν μερικώς ικανοποιημένοιαπό την επάρκεια των χώρων πρασίνου στην πόλη τους,ενώ μόλις το 7,8% υποστηρίζειπως είναιαπόλυτα ικανοποιημένο,ανάλογο ποσοστό με το 7,2%
που θεωρείότιοιχώροιπρασίνου δεν επαρκούν (Σχήμα 1).Ως σημαντικότερο πρόβλημα,στους χώρους email:nikoletazafeiri@yahoo.gr,garyfallos.arampatzis@ac.eap.gr
ΛΑΡΙΣΑΣ
Ζαφείρη Νικολέτα1, Αραμπατζής Γαρύφαλλος1
1Σχολή Θετικών Επιστημών και Τεχνολογίας, Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, Πάροδος Αριστοτέλους 18, 26335 Πάτρα
email: nikoletazafeiri@yahoo.gr, garyfallos.arampatzis@ac.eap.gr
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Κύριο αντικείμενο της συγκεκριμένης εργασίας αποτελεί η καταγραφή και αξιολόγηση του αστικού πρασίνου στην πόλη της Λάρισας. Στο πρώτο μέρος της εργασίας, γίνεται προσπάθεια να αναδειχθεί η σημασία των χώρων πρασίνου. Εξετάζονται σχετικοί ορισμοί καθώς και διάφορες επικρατούσες οπτικές, και περιγράφεται η αναγκαιότητα του πρασίνου για σημεία εντός και εκτός του αστικού ιστού. Για πολλές δεκαετίες, λόγω της εκτεταμένης αστικοποίησης, οι αδόμητοι χώροι προορίζονταν για αναβάθμιση της κτιριακής υποδομής και χάραξη δρόμων, με αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση των χώρων πρασίνου στον αστικό ιστό και την καταπάτηση του περιαστικού πρασίνου. Το αστικό πράσινο, αρχικά αποτελούσε, κυρίως, αισθητικό – διακοσμητικό στοιχείο των πόλεων, όμως, με την πάροδο των χρόνων, η αξία του λαμβάνεται υπόψη ως παράγοντας της αειφόρου ανάπτυξης. Το πράσινο στις πόλεις προσφέρει μια σειρά ωφελειών, περιβαλλοντικών, κοινωνικών και οικονομικών, και συνεισφέρει σημαντικά στην βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων, καθώς επηρεάζει θετικά την φυσική και ψυχική τους κατάσταση. Στο δεύτερο μέρος, καταγράφονται οι χώροι πρασίνου στην πόλη της Λάρισας, ενώ, μετά από επιτόπια παρατήρηση, συζητήσεις με κατοίκους της πόλης και ανάλυση ερωτηματολογίων, γίνεται προσπάθεια αξιολόγησης των χώρων αυτών και δίνονται προτάσεις για την καλύτερη λειτουργία, διαχείριση και συντήρησής τους με τη βοήθεια όσων αναλύθηκαν στο πρώτο μέρος της εργασίας.
Λέξεις κλειδιά: Τοπίο, αστικό πράσινο, αστική δασοκομία, ανοιχτοί χώροι.
ABSTRACT
The Main subject of this thesis is the documentation and evaluation of the urban patches of green in the city of Larissa. The first part of the thesis presents the importance of green urban areas. All relevant definitions as well as the prevalent perspectives on the subject are analyzed. Moreover, the importance of green areas inside and outside the city is presented.
During the decade of long urban expansion, unutilized areas were only used for the creation of additional buildings and streets and as a result urban and suburban green areas shrank remarkably. Initially, green areas were seen as being of mainly decorative value but now they have come to be considered unavoidably important for sustainable development. City green offers a series of environmental, social and financial benefits. It enhances the inhabitants’ wellbeing both physically and mentally. The second part of the thesis presents the urban green areas of Larissa. By means of questionnaires, interviews of inhabitants and on-site exploration, these areas are evaluated. Various suggestions have also been made on how to improve their operation, management and maintenance using the material presented in the first part of the thesis.
Keywords: Landscape, urban green, urban forestry, open spaces.
Η έντονη αστικοποίηση, ο υπερπληθυσμός και η άναρχη δόμηση του 20ου αιώνα, ήταν οι αιτίες της μείωσης των ανοιχτών αστικών χώρων (Πάγκας, 2006).
Το φυσικό περιβάλλον έχασε την ικανότητα του να αυτορυθμίζεται, χαρακτηριστικό που κατείχε εδώ και δύο δισεκατομμύρια χρόνια (Γεντεκάκης, 2010), καταστρέφοντας έτσι τις λεπτές ισορροπίες της γης (Κανδυλιώτη, 2010). Για πολλούς αιώνες η δημιουργία, πλούσιου σε θρεπτικά συστατικά, επιφανειακού στρώματος (15-25
εκατοστών), εδαφογένεση,
πραγματοποιούνταν στο μεγαλύτερο μέρος της ξηράς, ενώ φαίνεται ότι πλέον η παραγωγική αυτή διαδικασία έχει πάψει να συμβαίνει, με αποτέλεσμα την θέση αυτών των πλούσιων εδαφών, να καταλαμβάνουν άγονες εκτάσεις (Μουτζούρη- Μανούσου, 1994).
Ο ίδιος αιώνας χαρακτηρίστηκε από μεγάλες επιστημονικές ανακαλύψεις, γεωργική άνοδο, προόδου της ιατρικής επιστήμης και της παγκόσμιας υγείας, έχοντας ως αποτέλεσμα την αύξηση του πληθυσμού της γης. Αυτό με τη σειρά του σήμαινε αύξηση στη ζήτηση πρώτων υλών και ενέργειας, η οποία σε συνδυασμό με την κοινωνική ανισότητα, την ανισοκατανομή της γης και τα λανθασμένα μοντέλα διαχείρισης, οδήγησε στην καταπόνηση των φυσικών οικοσυστημάτων (Μοδινός, 1992) και την ανεξέλεγκτη εκμετάλλευση του πετρελαίου και άλλων φυσικών πόρων (BrandenburgJim, 1991).
Η σημασία του αστικού πρασίνου είναι αναγνωρισμένη από όλους, και η δημιουργία τέτοιων χώρων στα αστικά κέντρα είναι πιο εμφανής από ποτέ. Η επίτευξη, λοιπόν, αυτού του στόχου, προϋποθέτει:
1. Δημιουργία νέων χώρων πρασίνου στα αστικά κέντρα,
2. Οργάνωση, καθαρισμός,
επαναπροσδιορισμός χρήσεων στους υπάρχοντες πράσινους χώρους
αστικά κέντρα
Το αστικό πράσινο αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση της αειφορίας των πόλεων και θα πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του χωροταξικού σχεδιασμού (Πάγκας, 2006). Επιπλέον, επηρεάζει θετικά την φυσική και ψυχική κατάσταση των ανθρώπων (Tsitsoni, Zagas, 2001), τόσο αυτών που το χρησιμοποιούν όσο και αυτών που απλά ζουν στην πόλη (Beato, 2002).
Ένα από τα σημαντικά προβλήματα που εντοπίζονται στην περιοχή μελέτης, άλλα και στα περισσότερα αστικά κέντρα, είναι η έλλειψη σύνδεσης των πράσινων χώρων, μεταξύ τους, άλλα και με το περιαστικό πράσινο. Επιπλέον, η υποβάθμιση των χώρων αυτών, σε συνδυασμό με τις μεγάλες εκτάσεις μπετόν που τις περικλείουν, την ηχορύπανση, την ατμοσφαιρική ρύπανση και τη μαζική συγκέντρωση των κατοίκων σε συγκεκριμένες δραστηριότητες, και όλα αυτά που ειπώθηκαν παραπάνω αποτέλεσαν τους λόγους για την εκπόνηση τις συγκεκριμένης μελέτης.
Σκοπός της συγκεκριμένης εργασίας είναι να αξιολογηθεί η δομή και η σύνθεση του αστικού πρασίνου της πόλης της Λάρισας, ώστε να καταγραφούν οι ανάγκες των κατοίκων και τα προβλήματα που τυχόν προκύπτουν κατά τη χρήση αυτών των χώρων. Τέλος, προτείνονται λύσεις για την καλύτερη λειτουργία, διαχείριση και συντήρησής τους.
2. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ - ΠΗΓΕΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Αρχικά, προκειμένου να κατανοηθεί η σημασία του πρασίνου στην πόλη, τα οφέλη αυτού, οι κατηγορίες των ανοιχτών υπαίθριων χωρών κτλ., έγινε βιβλιογραφική έρευνα.
Στη συνέχεια, κρίνεται απαραίτητη η έρευνα και ανάλυση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της περιοχής προκειμένου
της. Τα χαρακτηριστικά αυτά μπορεί να είναι: η έκταση, ο πληθυσμός της, το κλίμα και μικροκλίμα της, τα επίπεδα ρύπανσης (ατμοσφαιρικής, φωτορύπανσης και ηχορύπανσης) κ.ά.
Επόμενο βήμα ήταν ο εντοπισμός και η παρουσίαση των πράσινων υπαίθριων χωρών καθώς και η κατηγοριοποίηση τους.
Ως πηγή άντλησης πληροφοριών, εκτός άλλων, χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία από το γενικό πολεοδομικό σχέδιο. Επίσης, χάρτες της περιοχής, αποκοιμήθηκαν, κυρίως από το διαδίκτυο, και την τεχνική υπηρεσία του Δήμου Λαρισαίων. Το πλήθος αυτών των στοιχείων,σε συνδυασμό με επιτόπια παρατήρηση, βοήθησαν στην καταγραφή των χώρων πρασίνου. Σκοπός είναι η αξιολόγηση της ποιότητας και της τοποθεσίας των χωρών αυτών, αλλά και της έκτασης που καταλαμβάνουν στην πόλη.
Επιπλέον, γίνεται διανομή
ερωτηματολογίων σε κατοίκους της Λάρισας για την καλύτερη διεξαγωγή συμπερασμάτων. Τα ερωτηματολόγια μοιράστηκαν σε ηλεκτρονική και αναλογική μορφή.
Τέλος, με τη βοήθεια των στοιχείων που συλλέχθηκαν γίνεται προσπάθεια διεξαγωγής συμπερασμάτων για τα προβλήματα που προκύπτουν, τις δυσλειτουργίες των χώρων αυτών και τις δυνατές λύσεις για τη βελτίωση τους αστικού πρασίνου και κατ’ επέκταση της ποιότητας ζωής των κατοίκων.
3. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΥΖΗΤΗΣΗ
3.1. Διεξαγωγή Ερωτηματολογίων
Προκειμένου να κατανοήσουμε τις ανάγκες των κατοίκων της Λάρισας και τα προβλήματα-παράπονα που τυχόν προκύπτουν από την ενασχόλησή τους με το αστικό πράσινο της πόλης, κρίθηκε απαραίτητη η διανομή ερωτηματολογίων.
Επίσης, μέσω αυτής της μεθόδου,
χρησιμοποιούνται περισσότερο, οι ασχολίες των κατοίκων στους χώρους αυτούς, άλλα και η χρονική διάρκεια που αφιερώνουν εκεί. Επίσης, κατά τη λείψη των ερωτηματολογίων πραγματοποιήθηκε συνέντευξη – συζήτηση μικρής διάρκειας με τον καθένα ξεχωριστά για προβλήματα και ανάγκες που τυχόν προκύπτουν και δεν καλύπτονται από τις απαντήσεις του ερωτηματολογίου.
Από τους ερωτηθέντες το 51,1% είναι γυναίκες, το 48,9% άντρες, το 46,7% είναι σε ηλικίες 16-30 και το 40% σε ηλικίες 31- 45. Η εκπαιδευτική τους βαθμίδα κυμαίνεται σχεδόν ισομερής σε όλα τα επίπεδα. Το 67,8% δηλώνουν άγαμοι και το 27,8% έγγαμοι, ενώ στην πλειοψηφία τους είναι Ιδιωτικοί υπάλληλοι (38,3%), Ελεύθεροι επαγγελματίες (23,9% ) και ακολουθούν Δημόσιοι υπάλληλοι, Φοιτητές/ Μαθητές (11,7%).
Οι κάτοικοι της Λάρισας, δηλώνουν μερικώς ικανοποιημένοι από την επάρκεια των χώρων πρασίνου στην πόλη τους, ενώ μόλις το 7,8% υποστηρίζει πως είναι απόλυτα ικανοποιημένο, ανάλογο ποσοστό με το 7,2% που δεν είναι καθόλου ικανοποιημένο από την «ποσότητα» των πράσινων χώρων (Σχήμα 1).
Σχήμα 1. Επάρκεια χώρων πρασίνου, σύμφωνα με τους κατοίκους της Λάρισας.
Όπως ήδη αναφέρθηκε, το αστικό πράσινο συνδέεται άμεσα με την ποιότητα ζωής των κατοίκων, χωρίς βέβαια αυτό να είναι ένα και μοναδικό κριτήριο.
Σχήμα 2. Ποιότητα Ζωής
Οι ερωτούμενοι δηλώνουν μερικώς ικανοποιημένοι από την ποιότητα ζωής που προσφέρει η πόλη τους (Σχήμα 2).
Από τις απαντήσεις των κατοίκων φαίνεται ότι ως σημαντικότερο πρόβλημα, στους χώρους πρασίνου, θεωρούν αυτό των απορριμάτων (109 απαντήσεις από τoυς 180, 60,6%) (Σχήμα 3), και των βανδαλισμών (104 απαντήσεις, 58,1%).
Σχήμα 3. Απορρίματα
Όσο αφορά στους αγαπημένους πράσινους χώρους, το μεγαλύτερο μέρος των ερωτηθέντων απάντησε ότι επισκέπτεται το πάρκο Αλκαζάρ, ενώ αρκετά μικρότερος ήταν ο αριθμός που απάντησε πως επισκέπτεται το Πάρκο Αγίου Αντωνίου και το Αισθητικό Άλσος. Άλλοι χώροι που αναφέρθηκαν είναι το Πάρκο Χατζηχαλάρ, οι δύο πλατείες (κεντρική και ταχυδρομείου), η πλατεία στα Ταμπάκικα, η πλατεία ΑΤΑ, η πλατεία και το Πάρκο ΟΣΕ.
Μεγάλος αριθμός ερωτηθέντων, δήλωσε ως αγαπημένο χώρο τον Πηνειό, κάτι που κατά κάποιο τρόπο συνυπάρχει με το Πάρκο Αλκαζάρ και δεν είναι σαφή τα όρια τους και ο διαχωρισμός τους, με αποτέλεσμα να αποτελούν ένα χώρο, χωρίς αυτό να είναι απαραίτητο, αφού το ποτάμι
Πάρκου.
Αίσθηση προκάλεσε το γεγονός ότι κάποιοι ερωτηθέντες απάντησαν ως λόγο επίσκεψης «γκράφιτι», χωρίς να δίνεται ως προεπιλεγμένη απάντηση και χωρίς να υπάρχει διαθέσιμος και ειδικά σχεδιασμένος χώρος για αυτή τη δραστηριότητα. Συμπληρωματικά, οι ερωτηθέντες που έθεσαν ως σοβαρό πρόβλημα τους βανδαλισμούς, ανέφεραν ως πρόβλημα και τη συγκεκριμένη δραστηριότητα.
Επιπλέον, βασικό πρόβλημα των αστικών χώρων πρασίνου στην πόλη της Λάρισας αποτελούν τα περιττώματα από πτηνά.
Έχουν δοκιμαστεί κατά καιρούς διάφοροι τρόποι απομάκρυνσης των πτηνών από το κέντρο της πόλης, μικρής όμως αποδοτικότητας και διάρκειας (50,6%, 91 απο τους 180, θεωρούν αυτό το πρόβλημα πολύ σοβαρό, συμπεριλαμβανομένων και άλλων ζώων, όχι μόνο πτηνών).
3.2 Καταγραφή Πράσινων Χώρων
Προκειμένου να καταγραφούν οι χώροι πρασίνου της Λάρισας χρησιμοποιήθηκαν Χάρτες της πόλης, οι οποίοι αξιολογήθηκαν και συγκρίθηκαν με τη βοήθεια χαρτών από δορυφόρο (Google maps) και σε ορισμένες περιπτώσεις με επιτόπια έρευνα.
Παρατηρήθηκαν ωστόσο χώροι πρασίνου που δεν είναι αποτυπωμένοι, αλλά διατηρούν το προφίλ πράσινων χώρων και συμβάλλουν στην επίτευξη των οφελών των πράσινων χώρων. Τέτοιοι χώροι είναι ακάλυπτοι χώροι πολυκατοικιών, δενδροστοιχίες, αυλές σπιτιών, αυλές σχολείων, φυτεύσεις σε πεζόδρομους, φυτεύσεις κατά μήκος των πεζοδρομίων, περιοχές με εκτεταμένη φυτοκάλυψη (πχ.
Στρατόπεδα) κ.ά.
Στον πίνακα που ακολουθεί παρατηρούμε ότι οι υφιστάμενοι χώροι σε σχέση με την αστική έκταση καλύπτουν το 7,27%. Σύμφωνα με μελέτες και χώρους που έχουν προταθεί ως μελλοντικοί
πράσινο ανέρχεται στο 13,34%.
Τέλος, αν προσθέσουμε, περίπου 800 στρέμματα, που ανήκουν στο 50% των
εκτάσεων των στρατιωτικών
υπουργείου γεωργίας (ΕΘΙΑΓΕ), που μπορούν να συνυπολογιστούν ως χώροι πρασίνου, το αστικό πράσινο της πόλης ανέρχεται στο 21,6%.
Πίνακας 1. Εμβαδά υπαίθριων χώρων με πράσινο (υπαρχόντων και προτεινόμενων προς διαμόρφωση) (πηγή: Στοιχεία Διεύθυνση Γεωτεχνικών Υπηρεσιών, Σκουμής, 2004)
4. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
o Η εντατική δόμηση έχει δημιουργήσει την ανάγκη για περισσότερο αστικό και περαστικό πράσινο. Υπάρχουν αρκετοί ελεύθεροι χώροι, σε όλο το εύρος της πόλης που θα μπορούσαν να σχεδιαστούν και να αποκτήσουν συγκεκριμένη χρήση. Ο σωστός σχεδιασμός θα περιορίσει το πρόβλημα της μικρής διασποράς και την επαρκούς έκτασης.
o Οι υπάρχοντες πράσινοι χώροι είναι απαραίτητο να διαμορφωθούν και να συντηρηθούν και, σε κάποιες περιπτώσεις, να ανασχεδιαστούν.
o Το μεγαλύτερο μέρος αυτών των χώρων δεν έχουν σχεδιαστεί και έχουν προκύψει τυχαία.
o Υπάρχουν αρκετοί εγκαταλειμμένοι χώροι, που θα μπορούσαν να αλλάξουν χρήση.
o Δεν υπάρχει συνεργασία μεταξύ των φορέων για την εφαρμογή των περιβαλλοντικών πολιτικών.
o Απουσιάζει σχέδιο, τυπολογία και κανονισμός για τους χώρους πρασίνου.
o Υπάρχουν ελλείψεις στις υποδομές των χώρων πρασίνου, καθιστώντας τους λιγότερο ελκυστικούς.
o Εντοπίζονται μεγάλες εκτάσεις υποβαθμισμένες, εντός του αστικού ιστού.
πρόσβαση και ασφάλεια.
o Υπάρχει πληθώρα χώρων χωρίς ταυτότητα μέσα στον αστικό ιστό.
o Το γεγονός ότι οι περιοχές με περιβαλλοντική αξία (πχ. ο Πηνειός ποταμός) βρίσκονται πολύ κοντά στο αστικό κέντρο, προκαλεί συγκρούσεις χρήσεων.
o Δεν υπάρχει ολοκληρωμένο σχέδιο
διαχείρισης για τις
προστατευόμενες περιοχές και τους χώρους ειδικό ενδιαφέροντος.
o Παρά την πληθώρα των χώρων που σχετίζονται με την ιστορία του τόπου, αυτοί οι χώροι παραμένουν ανεκμετάλλευτοι και άγνωστοι για πολλούς.
o Ο μεγαλύτερος όγκος κατοίκων εντοπίζεται στο πάρκο Αλκαζάρ.
Κύριος λόγος είναι η έλλειψη ανάλογων χώρων πρασίνου που να
προσφέρουν ποικιλία
δραστηριοτήτων.
o Η παλαιότητα των υλικών αποτελεί αισθητικό και λειτουργικό πρόβλημα.
Προτάσεις:
o Απαραίτητη κρίνεται η αναβάθμιση των μεγάλων πάρκων/άλσων, αναφερόμενοι στα: αισθητικό άλσος, πάρκο Αλκαζάρ, Πάρκο Χατζηχαλάρ, Μεζούρλο, Πάρκο αγίου Αντωνίου, Γεωργικής Σχολής.
o Ο σχεδιασμός – αξιοποίηση των στρατιωτικών εκτάσεων και γεωργικών εκτάσεων, καθώς και της έκτασης από τη γεωργική σχολή μέχρι το στρατόπεδο Τζήμα, θα είναι αναζωογονητική για την πόλη.
o Προκειμένου να αυξηθεί το πράσινο μέσα στον αστικό ιστό, θα ήταν χρήσιμο να δημιουργηθούν περισσότερες πράσινες αυλές στα σχολεία, ίσως και μέσω της δραστηριοποίησης των μαθητών.
σχεδιασμό – κατασκευή, η χρήση φιλικών προς το περιβάλλον υλικών, μέσων και τεχνολογιών για την επίτευξη βιοκλιματικού σχεδιασμού.
o Λειτουργική αναβάθμιση και αρχιτεκτονική αναβάθμιση των πλατειών και των αστικών ελεύθερων χώρων της πόλης.
o Χρήσιμη θα ήταν η προσπάθεια βελτίωσης και συντήρησης του αστικού εξοπλισμού, εφόσον δεν
υπάρχει η δυνατότητα
αντικατάστασης, λόγω μεγάλου κόστους.
o Βελτίωση της προσβασιμότητας σε κοινόχρηστους χώρους.
o Δημιουργία ή συντήρηση πλατειών σε συνοικίες (όπως οι συνοικίες αγίου Γεωργίου και Αβέρωφ).
o Επαναπροσδιορισμός και
επανεξέταση παλιών μελετών (όπως η μελέτη για το «κονάκι του Αβέρωφ» και το Μπεζεστένι»)
o Χρησιμοποίηση, συντήρηση, ανάδειξη της Γεωργικής Σχολής.
o Ανάδειξη της περιοχής Αρχαίου
θεάτρου και συχνότερη
επαναλειτουργία του.
o Συμπληρωματικά θα μπορούσαν να δημιουργηθούν σταθμοί μέτρησης της αέριας ρύπανσης και της ρύπανσης του ποταμού.
o Τέλος, θα ήταν καλό να δημιουργηθεί ολοκληρωμένο πάρκο στην περιοχή του Πηνειού με σειρά δραστηριοτήτων, ενδεχομένως περιβαλλοντικής σημασίας.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ελληνική βιβλιογραφία:
- Γεντεκάκης, Ι. 2010, Ατμοσφαιρική ρύπανση: επιπτώσεις, Έλεγχος και Εναλλακτικές Τεχνολογίες, Αθήνα, κλειδάριθμος, σελ. 28-31.
- Μοδινός, M. 1992, «Που βαδίζει ο κόσμος; Ο πλανήτης Γη και η παγκοσμιότητα της οικολογικής κρίσης».
ΕκδόσειςΤροχαλία, Αθήνα.
«Απόψεις, στάσεις και δραστηριότητεςστην ανάπτυξη της περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στην Ελλάδα». ΔιδακτορικήΔιατριβή του Τμήματος Φιλοσοφίας - Παιδαγωγικής - Ψυχολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Αθήνας, Αθήνα.
- Πάγκας Νικόλαος Μ. 2006, Το περιαστικό πράσινο σε σχέση με την ανάπτυξη και τη λειτουργία της πόλης, Διδακτορική διατριβή, Αθήνα, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, σελ 3, 13
- Σκουμής, Γ. 2007, «Η συμβολή των χώρων πρασίνου στη βελτίωση του περιβάλλοντος του αστικού ιστού – Η πόλη της Λάρισας» Περιβαλλοντικός Σχεδιασμός Έργων Υποδομής, Δ.Ε., Πάτρα.
Ξένη βιβλιογραφία
- Beato, F. 2002, I contesti socio- territorialideiparchimetropolitani e irapporti con le comunita` local (Social and territorial contexts of metropolitan parks and relationships with local communities).In: Proc. II Conferenza Nazionales ulle Aree Natura li Protette Ministerodell’Ambiente e del Territorio e dallaRegionePiemonte, Torino, p. 11–12 ottobre (in Italian).
- BrandenburgJim, 1991, «The Land they knew» 180(4), National Geographic Society, Washington, p. 14-17.
- Tsitsoni, T., Zagas, T. 2001, Silvicultural measures for improved adaptability of tree species to the Urban Environment.
Proc. of International Conference
“Ecological protection of the planet earth”. Xanthi, Vol.1: pp. 415-422.
Σχολή Θετικών Επιστημών Και Τεχνολογίας
Περιβαλλοντικός Σχεδιασμός Πόλεων Και Κτιρίων (ΠΣΠ)
Διπλωματική Εργασία
Καταγραφή και αξιολόγηση αστικού πρασίνου στην πόλη της Λάρισας
Ζαφείρη Κ. Νικολέτα
Επιβλέπων καθηγητής:
Αραμπατζής Γαρύφαλλος
Πάτρα, Αύγουστος, 2018
© Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, 2017
Η παρούσα Εργασία καθώς και τα αποτελέσματα αυτής, αποτελούν συνιδιοκτησία του ΕΑΠ και του φοιτητή, ο καθένας από τους οποίους έχει το δικαίωμα ανεξάρτητης χρήσης, αναπαραγωγής και αναδιανομής τους (στο σύνολο ή τμηματικά) για διδακτικούς και ερευνητικούς σκοπούς, σε κάθε περίπτωση αναφέροντας τον τίτλο και το συγγραφέα της Εργασίας καθώς και το όνομα του ΕΑΠ όπου εκπονήθηκε.
Καταγραφή και αξιολόγηση αστικού πρασίνου στην πόλη της Λάρισας
Ζαφείρη Κ. Νικολέτα
Επιτροπή Επίβλεψης Διπλωματικής Εργασίας Επιβλέπων Καθηγητής:
Αραμπατζής Γαρύφαλλος ΣΕΠ, ΕΑΠ
Συν-Επιβλέπων Καθηγητής:
Κώτσιος Βάιος ΣΕΠ, ΕΑΠ
Πάτρα, Αύγουστος, 2018
Ευχαριστώ τους φίλους Μεζάρη Μ., Γεωργούλα Χ. και Νταόπουλο Β., για τη βοήθεια, τη συμπαράσταση και την κατανόησή τους.
Περίληψη
Καταγραφή και αξιολόγηση αστικού πρασίνου στην πόλη της Λάρισας.
Κύριο αντικείμενο της συγκεκριμένης εργασίας αποτελεί η καταγραφή και αξιολόγηση του αστικού πρασίνου στην πόλη της Λάρισας.
Στο πρώτο μέρος της εργασίας, γίνεται προσπάθεια να αναδειχθεί η σημασία των χώρων πρασίνου. Εξετάζονται σχετικοί ορισμοί καθώς και διάφορες επικρατούσες οπτικές, και περιγράφεται η αναγκαιότητα του πρασίνου για σημεία εντός και εκτός του αστικού ιστού.
Για πολλές δεκαετίες, λόγω της εκτεταμένης αστικοποίησης, οι αδόμητοι χώροι προορίζονταν για αναβάθμιση της κτιριακής υποδομής και χάραξη δρόμων, με αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση των χώρων πρασίνου στον αστικό ιστό και την καταπάτηση του περιαστικού πρασίνου. Το αστικό πράσινο, αρχικά αποτελούσε, κυρίως, αισθητικό – διακοσμητικό στοιχείο των πόλεων, όμως, με την πάροδο των χρόνων, η αξία του λαμβάνεται υπόψη ως παράγοντας της αειφόρου ανάπτυξης. Το πράσινο στις πόλεις προσφέρει μια σειρά ωφελειών, περιβαλλοντικών, κοινωνικών και οικονομικών, και συνεισφέρει σημαντικά στην βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων, καθώς επηρεάζει θετικά την φυσική και ψυχική τους κατάσταση. Ωστόσο, σημαντικοί παράγοντες στη σωστή λειτουργία του αστικού πρασίνου και στη μέγιστη εκμετάλλευση των ωφελειών του, αποτελούν η δομή, η δικτύωση και η διάταξη των χώρων πρασίνου μέσα στην πόλη.
Στο δεύτερο μέρος, καταγράφονται οι χώροι πρασίνου στην πόλη της Λάρισας, ενώ, μετά από επιτόπια παρατήρηση, συζητήσεις με κατοίκους της πόλης και ανάλυση ερωτηματολογίων, γίνεται προσπάθεια αξιολόγησης των χώρων αυτών και δίνονται προτάσεις για την καλύτερη λειτουργία, διαχείριση και συντήρησής τους με τη βοήθεια όσων αναλύθηκαν στο πρώτο μέρος της εργασίας.
Λέξεις – Κλειδιά
Τοπίο, αστικό πράσινο, αστική δασοκομία, ανοιχτοί χώροι
Abstract
Documentation and evaluation of the urban green in the city of Larissa
The Main subject of this thesis is the documentation and evaluation of the urban patches of green in the city of Larissa.
The first part of the thesis presents the importance of green urban areas. All relevant definitions as well as the prevalent perspectives on the subject are analyzed. Moreover, the importance of green areas inside and outside the city is presented.
During the decade of long urban expansion, unutilized areas were only used for the creation of additional buildings and streets and as a result urban and suburban green areas shrank remarkably. Initially, green areas were seen as being of mainly decorative value but now they have come to be considered unavoidably important for sustainable development.
City green offers a series of environmental, social and financial benefits. It enhances the inhabitants’ wellbeing both physically and mentally. The benefits of urban green can be maximized through its proper structure, layout and interconnection throughout the city.
The second part of the thesis presents the urban green areas of Larissa. By means of questionnaires, interviews of inhabitants and on-site exploration, these areas are evaluated.
Various suggestions have also been made on how to improve their operation, management and maintenance using the material presented in the first part of the thesis.
Keywords
Landscape, urban green, urban forestry, open spaces
Περιεχόμενα
Περίληψη... v
Abstract ... vi
Περιεχόμενα ... vii
Κατάλογος Εικόνων / Σχημάτων ... ix
Εικόνες ... ix
Χάρτες ... x
Γραφήματα ... x
Κατάλογος Πινάκων ... xi
Συντομογραφίες & Ακρωνύμια ... xii
1. Εισαγωγή ... 1
2. Βιβλιογραφική ανασκόπηση ... 3
2.1. Τοπίο ... 3
2.2. Αστικό περιβάλλον ... 4
2.3. Αστική Δασοκομία ... 5
2.4. Ελεύθεροι χώροι ... 6
2.4.1. Διακρίσεις ελεύθερων χώρων ... 7
2.5. Αστικό Πράσινο ... 8
2.5.1. Ιστορική Εξέλιξη ... 9
2.5.2. Οφέλη αστικού πρασίνου ... 14
2.5.2.1. Περιβαλλοντικά ... 14
2.5.2.2. Οικονομικά ... 16
2.5.2.3. Κοινωνικά ... 17
2.5.3. Κατηγοριοποίηση χώρων αστικού πρασίνου ... 18
2.6. Ζητήματα υποβάθμισης αστικού τοπίου ... 23
3. Μεθοδολογία της έρευνας ... 24
3.1. Η Μέθοδος συλλογής υλικού ... 24
4. Αποτελέσματα ... 26
4.1. Ορισμός Περιοχής Μελέτη-Η Λάρισα ... 26
4.1.1. Γεωγραφική θέση ... 26
4.1.2. Πληθυσμός ... 28
4.1.3. Ιστορική αναδρομή ... 28
4.1.4. Τοπογραφικό ανάγλυφο ... 33
4.1.5. Κλίμα – Μικροκλίμα ... 34
4.1.5.1. Κλίμα ... 34
4.1.5.2. Μικροκλίμα ... 37
4.1.6. Ηχορύπανση ... 37
4.1.7. Ατμοσφαιρική Ρύπανση ... 40
4.1.8. Φυσική και ανθρωπογενής βλάστηση ... 42
4.1.9. Χρήσεις Γης ... 42
4.1.9.1. Η Δημοτική Ενότητα Λάρισας ... 43
4.1.9.2. Γενικές κατηγορίες χρήσεων γης ... 43
4.1.9.3. Αστικό περιβάλλον – υπαίθριοι χώροι ... 46
4.1.9.4. Αρχαιολογικοί χώροι – χώροι Πολιτισμού ... 48
4.1.9.5. Κύριοι Άξονες Κίνησης Πεζών ... 51
4.2. Καταγραφή αστικών χώρων πρασίνου ... 53
4.3. Διεξαγωγή ερωτηματολογίων ... 56
4.3.1. Δημογραφικά Χαρακτηριστικά ... 57
4.3.2. Στάσεις – Απόψεις Πολιτών ... 60
5. Συμπεράσματα ... 70
5.1. Γενικά συμπεράσματα ... 70
5.2. Συμπεράσματα ερωτηματολογίων ... 70
5.3. Προτάσεις ... 71
5.3.1. Προτάσεις για την επιλογή Φυτικών Ειδών ... 73
Βιβλιογραφία ... 74
Ελληνική Βιβλιογραφία ... 74
Νομολογία ... 77
Ξένη Βιβλιογραφία... 78
Διαδίκτυο ... 81
Παράρτημα 1 ... 82
Χάρτες ... 83
Εικόνες ... 90
Παράρτημα 2 ... 97
Ερωτηματολόγιο ... 98
Απαντήσεις ερωτηματολογίων ... 103
Κατάλογος Εικόνων / Σχημάτων Εικόνες
Εικόνα 1: Διατάξεις αστικού πρασίνου (από αριστερά προς δεξιά): γραμμική, ακτινική,
ομόκεντρη. (Πηγή: Καραμέρης, 2009) ... 9
Εικόνα 2: Prospect Park- BrooklinF.L.Olmstead ... 11
Εικόνα 3: EmeraldGreenNecklace ... 12
Εικόνα 4: Κηπούπολη - Σχέδια EbenezerHoward, 1968 ... 12
Εικόνα 5: Η πρόταση του Abercombie ... 13
Εικόνα 6: Ταξινόμηση πράσινων χώρων κατά Beer A. (πηγή: Beer, 2000) ... 20
Εικόνα 7: Περιβαλλοντική ταξινόμηση αστικών χώρων (Hough, 1995) ... 22
Εικόνα 8: Διαγραμματική απεικόνιση της Θέσης της Περιφέρειας Θεσσαλίας στον Ελλαδικό χώρο (πηγή: ΠΠΣΧΑΑ περιφέρεια Θεσσαλίας, 2003) ... 26
Εικόνα 9: Δημοτικές Ενότητες του Δήμου Λαρισαίων (πηγή: Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Δήμου Λαρισαίων 2015-2019, Α’ φάση στρατηγικός σχεδιασμός) ... 27
Εικόνα 10: Οχύρωση Λάρισας από την αρχαία ως την Οθωμανική ... 29
Εικόνα 11: Παλαιό σχεδιάγραμμα της πόλης που χρονολογείται από το 1586 μ.Χ. (Πηγή : ulli-w.bei.t-online .de/APLAN.htm) ... 30
Εικόνα 12: Όρια οικισμού 1827/1828 ... 31
Εικόνα 13: Χάρτης του 1880 ( Πηγή : Φαρμακίδης ,1926) ... 32
Εικόνα 14: Σχέδιο πόλης μέχρι το 1970 (Πηγή: Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Δήμου Λαρισαίων 2015-2019, Α’ φάση στρατηγικός σχεδιασμός ... 33
Εικόνα 15: Κατανομή πληθυσμού ανά ζώνη οδικού και σιδηροδρομικού θορύβου κατά τη διάρκεια της νύχτας (πηγή: ΥΠΕΚΑ, μελέτη θορύβου) ... 38
Εικόνα 16: Κατανομή πληθυσμού ανά ζώνη οδικού και σιδηροδρομικού θορύβου κατά τη διάρκεια της ημέρας (πηγή: ΥΠΕΚΑ, μελέτη θορύβου) ... 39
Εικόνα 17: Χάρτης με συνοικίες της Λάρισας (Διεύθυνση Γεωτεχνικών Υπηρεσιών, Σκουμής Γ. 2004) ... 44
Εικόνα 18: Καταγραφή κατηγοριών χρήσεων γης (πηγή: Λιονάτου Μ.) ... 45
Εικόνα 19: Κάτοψη πλατείας Ταχυδρομείου (πηγή: Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών) ... 46
Εικόνα 20: Κάτοψη Κεντρικής Πλατείας (πηγή: Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών) ... 47
Εικόνα 21: Κάτοψη πάρκου Αλκαζάρ και παραποτάμιας περιοχής (πηγή: Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών) ... 48
Εικόνα 22: Κάτοψη αρχαίου α’ Θεάτρου (πηγή: εφορεία αρχαιοτήτων – διεύθυνση τεχνικών υπηρεσιών δήμου Λαρισαίων) ... 50
Εικόνα 23: Κέντρο πόλης, πεζόδρομοι (πηγή: διεύθυνση τεχνικών υπηρεσιών δήμου Λαρισαίων) ... 52
Εικόνα 24: Χάρτης υπαίθριων χώρων, υπάρχοντων και προτεινόμενων (πηγή: Στοιχεία Διεύθυνση Γεωτεχνικών Υπηρεσιών, Σκουμής Γ. 2004). ... 54
Εικόνα 25: Α’ Αρχαίο Θέατρο ... 90
Εικόνα 26: Α’ Αρχαίο Θέατρο (πηγή: http://www.larissanet.gr/2018/06/16/sto-a-archaio- theatro-larisas-to-festival-klasikis-mousikis-domatiou/ ) ... 90
Εικόνα 27: Πάρκο Αλκαζάρ ... 91
Εικόνα 28: Πάρκο Αλκαζάρ ... 91
Εικόνα 29: Πλατεία Ταχυδρομείου (https://www.aftodioikisi.gr/ota/dimoi/dimos-larisas- zitise-astinomefsi-stin-kentriki-plateia/ ) ... 92
Εικόνα 30: Κεντρική Πλατεία (https://www.archisearch.gr/landscape/land-shapers-3- interview-nella-golanda/attachment/12nella_gol_etsirintani/) ... 92
Εικόνα 31: οδός Ηρώων Πολυτεχνείου, χωρίς δενδροστοιχίες ... 93
Εικόνα 32: : οδός Ηρώων Πολυτεχνείου ... 93
Εικόνα 33: Πλατεία Δημάρχου Αγαμέμνονα Μπλάνα ... 94
Εικόνα 34: οδός Αυξεντίου-Νικηταρά, μεγάλο πλάτος δρόμου χωρίς δενδροστοιχίες ... 94
Εικόνα 35: Πλατεία Αγίου Βησσαρίωνα ... 95
Εικόνα 36: Παιδική Χαρά, οδός Μητροπούλου ... 95
Εικόνα 37: Πλατεία ΑΤΑ ... 96
Εικόνα 38: Πράσινοι χώροι δίπλα από τις Σιδηροδρομικές Γραμμές, οδός Χατζηγιάννη . 96
Χάρτες
Χάρτης 1: Διαγραμματική απεικόνιση της Θέσης της Περιφέρειας Θεσσαλίας στον Ελλαδικό χώρο (πηγή: ΠΠΧΣΑΑ 2003) ... 83Χάρτης 2: Διαγραμματική απεικόνιση της Θέσης της Περιφέρειας Θεσσαλίας στον Ευρωπαϊκό χώρο (πηγή: ΠΠΧΣΑΑ 2003) ... 84
Χάρτης 3: Περιοχές Natura (πηγή: ΦΙΛΟΤΗΣ, Βάση δεδομένων για την Ελληνική Φύση έτος 2011) ... 85
Χάρτης 4: Η εξέλιξη της πόλης από το 1945 έως το 1998. (πηγή: Στρατηγικό σχέδιιο ανάπτυξης Λάρισας 2002)... 86
Χάρτης 5: Χρήσεις γης της πόλης (Κ1 Πολεοδομικό κέντρο πόλης, Κ2 Πολεοδομικό κέντρο συνοικίας, Κ3 Πολεοδομικό κέντρο γειτονιάς) (πηγή: Διεύθυνση Πολεοδομίας Δήμου Λαρισαίων) ... 87
Χάρτης 6: H πόλη της Λάρισας (πηγή: δήμος Λάρισας) ... 88
Χάρτης 7: Καταγραφή κατηγοριών Χρήσεων Γης (πηγη: Λιονάτου, 2008) ... 89
Γραφήματα
Γράφημα 1: Ηλικία ερωτουμένων ... 57Γράφημα 2: Φύλο ερωτούμενων ... 58
Γράφημα 3: Οικογενειακή κατάσταση ερωτούμενων... 58
Γράφημα 4: Εκπαιδευτική βαθμίδα ερωτούμενων ... 59
Γράφημα 5: Απασχόληση – Επάγγελμα ερωτουμενων... 59
Γράφημα 6: Επάρκεια χώρων πρασίνου ... 60
Γράφημα 7: Ποιότητα ζωής ... 60
Γράφημα 8: οργάνωση χώρων πρασίνου ... 61
Γράφημα 9: Ενημέρωση ... 61
Γράφημα 10: Αισθητική χώρων πρασίνου ... 62
Γράφημα 11: Προσβασιμότητα ... 62
Γράφημα 12: Ασφάλεια ... 63
Γράφημα 13: Διαχείριση/Προστασία χώρων πρασίνου ... 63
Γράφημα 14: Διαχείριση/Προστασία χώρων πρασίνου ... 64
Γράφημα 15: Συνωστισμός ... 64
Γράφημα 16: Λόγος επίσκεψης ... 67
Γράφημα 17: Εποχή επίσκεψης ... 67
Γράφημα 18: Συχνότητα επισκεψιμότητας ... 68
Γράφημα 19: Διάρκεια επίσκεψης ... 68
Γράφημα 20: Είδος πράσινου χώρου ... 69
Κατάλογος Πινάκων
Πίνακας 1: Ταξινόμηση χώρων αστικού πρασίνου κατά Dunnett et al. Βασικοί ... 19
Πίνακας 2: Ταξινόμηση πράσινων χώρων του Λονδίνο, ‘Open Space Strategies’των Mayor of London και CABE Space (πηγή: CABE Space, 2009-επεξεργασία: Μπάλλα Σεβαστή) ... 21
Πίνακας 3: Διαχρονική εξέλιξη (1961-2011) του πληθυσμού του ΟΤΑ (πηγή: Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Δήμου Λαρισαίων 2015-2019, Α’ φάση στρατηγικός σχεδιασμός) ... 28
Πίνακας 4: Θερμοκρασιακές Μεταβολές, 1955-1997 (πηγή: ΕΜΥ – ΜΣΛ) ... 34
Πίνακας 5: Βροχοπτώσεις, 1955-1997 (πηγή: ΕΜΥ – ΜΣΛ) ... 35
Πίνακας 6: Διεύθυνση και Ένταση ανέμων, 1955-1997 (πηγή: ΕΜΥ – ΜΣΛ) ... 36
Πίνακας 7: Μέση Ηλιοφάνεια και Υγρασία, 1955-1997 (πηγή: ΕΜΥ – ΜΣΛ) ... 36
Πίνακας 8: νομοθετημένα όρια και στόχοι που ισχύουν στην Ελλάδα ... 40
Πίνακας 9: Ετήσιος αριθμός ημερών υπερβάσεων ορίων συγκεντρώσεων Σταθμού Μέτρησης της Ποιότητας της Ατμόσφαιρας 2009-2013 (επιχειρησιακό πρόγραμμα Δήμου Λαρισαίων 2015-2019) ... 41
Πίνακας 10: Εμβαδά υπαίθριων χώρων με πράσινο (υπαρχόντων και προτεινόμενων προς διαμόρφωση) (πηγή: Στοιχεία Διεύθυνση Γεωτεχνικών Υπηρεσιών, Σκουμής Γ. 2004) ... 55
Συντομογραφίες & Ακρωνύμια
ΑΠΘ Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης αριθμ. Αριθμός
Β.Δ. Βασιλικό Διάταγμα
Βλ. Βλέπε
Γ.Π.Σ. Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο ΔΕ Διπλωματική Εργασία
ΕΑΠ Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο
ΕΕ Ευρωπαϊκή Ένωση
ΗΠΑ Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής ΘΕ Θεματική Ενότητα
Ν. Νόμος
ό.π. όπως παραπάνω Π.Δ. Προεδρικό Διάταγμα ΠΕ Πτυχιακή Εργασία Πρβλ. Παράβαλε
σελ. Σελίδα/ες ΣΥΝ Συντονιστής
τ. Τόμος
Υ.Α. Υπουργική Απόφαση
ΥΠΕΚΑ Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ΦΕΚ Φύλλο Εφημερίδος της Κυβερνήσεως χ.χ. χωρίς χρονολογία
p. page/s
UNCED United Nations Conference on Environment and Development vol. Volume
1. Εισαγωγή
Η έντονη αστικοποίηση, ο υπερπληθυσμός και η άναρχη δόμηση του 20ου αιώνα, ήταν οι αιτίες της μείωσης των ανοιχτών αστικών χώρων (Πάγκας, 2006). Το φυσικό περιβάλλον έχασε την ικανότητα του να αυτορυθμίζεται, χαρακτηριστικό που κατείχε εδώ και δύο δισεκατομμύρια χρόνια (Γεντεκάκης, 2010), καταστρέφοντας έτσι τις λεπτές ισορροπίες της γης (Κανδυλιώτη, 2010). Για πολλούς αιώνες η