Βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας και διευθυντικό δικαίωμα του εργοδότη. Μεταβολή προσώπου εργοδότη

ΕΧ ΟΛ Η Δ Ι Ο Ι Κ Η Ε Η ΚΑΙ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Α Ε Τ Μ ΗΜ Α Λ Ο Γ Ι Ε Τ Ι Κ Η Ε

ΤΕΙ Κ Α Β Α Λ Α Ε

r r x Y X X A K H ε ρ γ ά ς ζ χ α Θ Ε Μ Α

"Β ΛΑ ΠΤ ΙΚ Η Μ Ε Τ Α Β Ο Λ Η Τ Ω Ν ΟΡΩΝ Ε Ρ Γ Α Ε Ι Α Ε ΚΑΙ Δ Ι Ε Υ Θ Υ Ν Τ Ι Κ Ο Δ Ι Κ Α Ι Ω Μ Α ΤΟ Υ ΕΡΓΟΔΟΤΗ. Μ Ε Τ Α Β Ο Λ Η Π Ρ Ο Ε Ω Π Ο Υ ΕΡ ΓΟ ΔΟ ΤΗ "

ΕΙ ΕΗ ΓΗ ΤΕ Ε:

Κ Ο Υ Τ Α Λ Ι Δ Ο Υ Μ Α Ρ Ι Α Μ Α Ρ Α Ν Τ Ο Ε Ν Ε Κ Τ Α Ρ Ι Ο Ε

Κ Α Θ Η Γ Η Τ Η Ε : Κ Α Π Α Ν Τ Α Η Ε Α Ρ Χ Ο Ν Τ Η Ε

Κ Α Β Α Λ Α 1997

Τ ΕΙ Κ Α Β Α Λ Α Σ

ΤΜ Η Μ Α Λ Ο Γ Ι Σ Τ Ι Κ Η Σ

Θ Ε Μ Α

"Β ΛΑ ΠΤ ΙΚ Η Μ Ε Τ Α Β Ο Λ Η ΤΟΝ OPQK Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α Σ ΚΑΙ Δ Ι Ε Υ Θ Υ Ν Τ Ι Κ Ο Δ Ι Κ Α Ι Ω Μ Α Τ Ο Υ ΕΡ ΓΟ ΔΟ ΤΗ . Μ Ε Τ Α Β Ο Λ Η Π Ρ Ο Σ Ω Π Ο Υ ΕΡ ΓΟ ΔΟ ΤΗ *

ΕΙ ΣΗ ΓΗ ΤΕ Σ:

Κ Ο Υ Τ Α Λ Ι Δ Ο Υ Μ Α Ρ Ι Α Μ Α Ρ Α Ν Τ Ο Σ Ν Ε Κ Τ Α Ρ Ι Ο Σ

Κ Α ΘΗ ΓΗ ΤΗ Σ:

Κ Α Π Α Ν Τ Α Η Σ Α Ρ Χ Ο Ν Τ Η Σ

Κ Α Β Α Λ Α 1997

Τ Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α

Π Ρ Ο Λ Ο Γ Ο Ι Ε Ι Σ Α ΓΩ ΓΗ

I. Ι Σ Τ Ο Ρ Ι Κ Η ΑΝ Α Σ Κ Ο Π Η Σ Η I I . Ο Ρ Ι Σ Μ Ο Ι - Ε Ν Ν Ο Ι Ε Σ

ΜΕ Ρ Ο Σ ΠΡ Ω Τ Ο Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 10

1 . 1 . Δ Ι Ε Υ Θ Υ Ν Τ Ι Κ Ο Δ Ι Κ Α Ι Ω Μ Α ΤΟ Υ Ε Ρ Γ Ο Δ Ο Τ Η 1 . 2 . Υ Π Ο Χ Ρ Ε Ω Σ Ε Ι Σ ΤΟΥ Μ Ι Σ Θ Ω Τ Ο Υ 1 . 3 . Υ Π Ο Χ Ρ Ε Ω Σ Ε Ι Σ ΤΟΥ Ε Ρ Γ Ο Δ Ο Τ Η 1. 4 . Α . Α Ρ Χ Η Τ Η Σ ΙΣΗΣ Μ Ε Τ Α Χ Ε Ι Ρ Η Σ Η Σ

1 . 4 . ΕΚ Τ Α Σ Η Ε Φ Α Ρ Μ Ο Γ Η Σ ΤΟΥ Δ Ι Ε Υ Θ Υ Ν Τ Ι Κ Ο Υ Δ Ι Κ Α Ι Ω Μ Α Τ Ο Σ 1 . 4 . 1 . Ε Φ Α Ρ Μ Ο Γ Η ΩΣ Π Ρ ΟΣ ΤΟ ΕΙ Δ Ο Σ ΤΗΣ ΕΡ ΓΑ Σ Ι Α Σ 1 . 4 . 2 . Ε Φ Α Ρ Μ Ο Γ Η ΩΣ Π Ρ Ο Σ ΤΟΝ ΤΟ Π Ο ΕΡ Γ Α Σ Ι Α Σ 1 . 4 . 3 . Ε Κ ΤΑ ΣΗ Ε Φ Α Ρ Μ Ο Γ Η Σ ΩΣ Π Ρ Ο Σ ΤΟ Χ Ρ Ο Ν Ο Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α Σ 1 . 4 . 4 . ΕΚ Τ Α Σ Η Ε Φ Α Ρ Μ Ο Γ Η Σ ΩΣ Π Ρ Ο Σ ΤΟΝ ΤΟ ΠΟ Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α Σ

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 20

2 . 1 . Δ Ι Κ Α Σ Τ Η Ρ Ι Α Κ Η Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ι Α

2 . 1 . 1 . Π Α Ρ Α Τ Η Ρ Η Σ Ε Ι Σ ΚΑΙ Σ Υ Σ Τ Α Σ Ε Ι Σ Σ Τ Ο Υ Σ Ε Ρ Γ Α Ζ Ο Μ Ε Ν Ο Υ 2 . 1 . 2 . Α Σ Θ Ε Ν Ο Υ Ν Τ Α Σ Μ Ι Σ Θ Ω Τ Ο Σ

2 . 1 . 3 . ΑΦ Α Ι Ρ Ε Σ Η ΕΠ Ο Π Τ Ι Κ Ω Ν Κ Α Θ Η Κ Ο Ν Τ Ω Ν 2 . 1 . 4 . Ν Υ Χ Τ Ε Ρ Ι Ν Η Ε Ρ ΓΑ ΣΙ Α

2 . 1 . 5. Δ Ι Ε Υ Θ Υ Ν 0 Ν Τ Ε Σ Υ Π Α Λ Λ Η Λ Ο Ι

2 . 1 . 6 . Α Φ Α Ι Ρ Ε Σ Η ΑΔ Ε Ι Α Σ ΑΠΟ ΟΔ Η Γ Ο ΚΑΙ Α Π Ο Λ Υ Σ Η ΤΟΥ

2.1.7 2.1.8 2.1.9 2.1.10 2.1.11 2.1.12 2.1.13 2.1.14 2.1.15

3.1, 3.1.1

3.2, 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 3.9 3. 10 3.11 3.11.1

Κ Α Θ Α Ι Ρ Ε Σ Η Π Ρ Ο Ϊ Σ Τ Α Μ Ε Ν Ο Υ Γ Ρ Α Φ Ε Ι Ο Υ .Π ΕΡ ΙΟ ΡΙ ΣΜ ΟΙ ΤΩΝ Μ Ε Τ Α Θ Ε Σ Ε Ω Ν

Μ Ε Τ Α Θ Ε Σ Η Μ Ι Σ Θ Ω Τ Ο Υ ΕΕ Δ Υ Σ Μ Ε Ν Η ΘΕΣΗ .ΜΕΤΑΘΕΣΗ ΠΟΥ Ε Π Ι Β Α Λ Λ Ε Τ Α Ι ΑΠΟ ΤΟ Ν Κ Α Ν Ο Ν Ι Σ Μ Ο

Π Ε Ρ Ι Π Τ Ω Σ Η Υ Π Α Λ Λ Η Λ Ο Υ Κ Α Ζ Ι Ν Ο

.Π ΕΡ ΙΠ ΤΩ ΣΗ Ι Α ΤΡ ΟΥ Μ Ι Κ Ρ Ο Β Ι Ο Λ Ο Γ Ο Υ ΣΤΗΝ Ε Υ ΔΑ Π Ε Π ΙΛ ΟΓ Η Α Π Ο Λ Υ Τ Ε Ω Ν

ΕΙ ΔΟ Σ Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α Σ ΤΟ Υ Α Ν Α Γ Κ Α Σ Τ Ι Κ Ω Σ Τ Ο Π Ο Θ Ε Τ Η Θ Ε Ν Τ Ο Σ Μ Ε Τ Α Θ Ε Σ Η Μ Ι Σ Θ Ω Τ Ο Υ ΟΤ ΑΝ Ο Ε Ρ Γ Ο Δ Ο Τ Η Σ Δ Ι Κ Α Ι Ο Υ Τ Α Ι ΝΑ Μ Ε Τ Α Θ Ε Τ Ε Ι

ΜΕ Ρ Ο Σ 2 Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 3

Β Λ Α Π Τ Ι Κ Η Μ Ε Τ Α Β Ο Λ Η ΤΩΝ ΟΡ ΩΝ ΕΡ Γ Α Σ Ι Α Σ .ΕΝΝΟΙΑ Σ Υ Μ Β Α Σ Η Σ Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α Σ

ΕΙΔΗ Σ Υ Μ Β Α Σ Ε Ω Ν - Τ Ρ Ο Π Ο Σ Κ Α Τ Α Ρ Τ Η Σ Η Σ .ΛΥΣΗ Σ Υ Μ Β Α Σ Η Σ Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α Σ

Π Ε Ρ Ι Ο Ρ Ι Σ Μ Ο Ι ΤΟΥ Δ Ι Κ Α Ι Ω Μ Α Τ Ο Σ Κ Α Τ Α Γ Γ Ε Λ Ι Α Σ .ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΤΩΝ ΟΡ ΩΝ Τ Η Σ Σ Υ Μ Β Α Σ Η Σ Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α Σ

ΕΚ ΤΑ ΣΗ Β Λ Α Π Τ Ι Κ Η Σ Μ Ε Τ Α Β Ο Λ Η Σ Π Ρ Ο Σ ΤΙΣ Α Π Ο Δ Ο Χ Ε Σ .Β ΛΑΠΤΙΚΗ Μ Ε Τ Α Β Ο Λ Η ΩΣ Π Ρ Ο Σ ΤΟ Ω Ρ Α Ρ Ι Ο

Β Λ ΑΠ ΤΙ ΚΗ Μ Ε Τ Α Β Ο Λ Η ΩΣ Π Ρ Ο Σ ΤΟΝ ΤΟ Π Ο Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α Σ .Β ΛΑ ΠΤ ΙΚ Η Μ Ε Τ Α Β Ο Λ Η ΩΣ Π Ρ Ο Σ ΤΟ Ε Ι ΔΟ Σ Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α Σ .ΚΑΤΑΓ ΓΕ ΛΙ Α Σ Υ Μ Β Α Σ Η Σ Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α Σ

.Α Π Ο Ζ Η Μ Ι Ω Σ Η

.ΠΟΣΟ Α Π Ο Ζ Η Μ Ι Ω Σ Η Σ Υ Π Α Λ Λ Η Λ Ω Ν - Ε Ρ ΓΑ ΤΩ Ν

3 . 1 1 . 2 . Υ Π Η Ρ Ε Σ Ι Α - Π Ρ Ο Ϋ Π Η Ρ Ε Σ Ι Α Μ Ι Σ Θ Ω Τ Ο Υ

3 . 1 1 . 3 . ΣΕ Π Ο Ι Ε Σ Α Π Ο Δ Ο Χ Ε Σ Υ Π Ο Λ Ο Γ Ι Ζ Ε Τ Α Ι Η Α Π Ο Ζ Η Μ Ι Ω Σ Η Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 4

4 . 1 .Δ ΙΚ ΑΣ ΤΗ ΡΙ ΑΚ Η Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ι Α 4 . 1 . 1 . Υ Π Η Ρ Ε Σ Ι Α Κ Α Θ Α Ρ Ι Ο Τ Η Τ Α Σ 4 . 1 . 2 . Κ Α Τ Α Χ Ρ Η Σ Τ Ι Κ Η Μ Ε Τ Α Θ Ε Σ Η

4 . 1 . 3 . Α Ρ ΝΗ ΣΗ Α Π Ο Δ Ο Χ Η Σ Υ Π Η Ρ Ε Σ Ι Α Σ Μ Ι Σ Θ Ω Τ Ο Υ ΚΑ Τ Α Τ Ο ΥΣ Α Ρ Χ Ι Κ Ο Υ Σ ΟΡΟΥΣ

4 . 1 . 4 . ΣΥ Μ Β Α Σ Η Π Ρ Α Κ Τ Ι Κ Η Σ Α Σ Κ Η Σ Η Σ 4 . 1 . 5 . Σ Υ Μ Ψ Η Φ Ι Σ Μ Ο Σ Μ Ι Σ Θ Ο Υ

4 . 1 . 6 . Μ Ε Ι Ω Σ Η Π Ρ Ο Σ Ω Π Ι Κ Ο Τ Η Τ Α Σ - Β Ο ΗΘ ΟΣ Λ Ο Γ Ι Σ Τ Η 4 . 1 . 7 . Α Ρ ΝΗ ΣΗ Ε Π Α Ν Α Π Ρ Ο Σ Λ Η Ψ Ε Ω Σ Α Π Ο Σ Τ Ρ Α Τ Ε Υ Θ Ε Ν Τ Ο Σ Μ Ι Σ Θ Ω Τ Ο Υ 4 . 1 . 8 . Ε Ι ΔΟ Σ Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α Σ Α Ν Α Γ Κ Α Σ Τ Ι Κ Ο Σ Τ Ο Π Ο Θ Ε Τ Η Θ Ε Ν Τ Ω Ν 4 . 1 . 9 . Ο Ι ΚΙ ΑΚ Η ΒΟ Η Θ Ο Σ ΧΩ Ρ Ι Σ Β Ι Β Λ Ι Α Ρ Ι Ο Υ Γ Ε Ι Α Σ

4 . 1 . 1 0 . Μ Ο Ν Ο Μ Ε Ρ Η Σ Β Λ Α Π Τ Ι Κ Η Μ Ε Τ Α Β Ο Λ Η ΤΗΣ Σ Υ Μ Β Α Σ Η Σ - Ε Κ Π Α Ι Δ Ε Υ Τ Ι Κ Ο Ι 4 . 1 . 1 1 . ΜΙ Σ Θ Ο Σ - ΠΑ Ρ Ο Χ Ε Σ ΕΞ Ε Λ Ε Υ Θ Ε Ρ Ι Ο Τ Η Τ Α Σ - ΜΕ Ι Ω Σ Η Α Π Ο Δ Ο Χ Ω Ν 4 . 1 . 1 2 . ΑΚ ΥΡ Η Α Π ΟΛ ΥΣ Η - Α Ν Α Ι Ρ Ε Σ Η

.ΕΓΓ ΡΑ ΦΑ Υ Π Ο Υ Ρ Γ Ε Ι Ο Υ Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α Σ ΜΕ Ρ Ο Σ ΤΡ ΙΤ Ο

ΚΕ Φ Α Λ Α Ι Ο Π Ε ΜΠ ΤΟ

Μ Ε Τ Α Β Ο Λ Η Π Ρ Ο Σ Ω Π Ο Υ Ε Ρ Γ Ο Δ Ο Τ Η

•ΜΕΤ ΑΒ ΟΛ Η Π Ρ Ο Σ Ω Π Ο Υ Ε Ρ Γ Ο Δ Ο Τ Η (ΓΕΝΙΚΑ) .ΝΟΜ ΟΘ ΕΣ ΙΑ

. Μ Ε Τ ΑΒ ΙΒ ΑΣ Η Ε Π Ι Χ Ε Ι Ρ Η Σ Η Σ - ΕΝ ΝΟ ΙΑ .ΤΡΟΠΟΣ Μ Ε Τ Α Β Ι Β Α Σ Η Σ

4.2

5 . 1 5.1.2 5.1.3 5.1.4

5.1.

5.1.

5.1.

5.1.

5.1.

5.1.

6

.

.

6

.

6 . 1

6.1 6 . 1

5. Π Ε Ρ Ι Ε Χ 0 Μ Ε Κ 0 TH E Μ Ε Τ Α Β Ι Β Α Σ Η Σ

6 . Μ Ε Τ Α Β Ι Β Α Σ Η Ε Γ Κ Α Τ Α Σ Τ Α Σ Ε Ω Σ Η Τ Μ Η Μ Α Τ Ο Σ Ε Γ Κ Α Τ Α Σ Τ Α Σ Ε Ω Σ 7. Μ Ε Τ Α Β Ι Β Α Σ Η ΕΚ ΤΟΥ Ν Ο Μ Ο Υ Δ Ι Κ Α Ι Ω Μ Α Τ Ω Ν ΚΑΙ Υ Π Ο Χ Ρ Ε Ω Σ Ε Ω Ν 7 . Δ Ι Κ Α Ι Ω Μ Α ΚΑΙ Υ Π Ο Χ Ρ Ε Ω Σ Ε Ι Σ ΤΩΝ Μ Ι Σ Θ Ω Τ Ω Ν Μ Ε Τ Α ΤΗΝ

Μ Ε Τ Α Β Ι Β Α Σ Η

8 . Ε Κ ΤΑ ΣΗ Ε Υ Θ Υ Ν Η Σ ΤΟΥ Δ Ι Α Δ Ο Χ Ο Υ

9 . Κ Α Τ Α Γ Γ Ε Λ Ι Α Σ Χ Ε Σ Η Σ Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α Σ ΑΠΟ ΤΟΝ Δ Ι Α Δ Ο Χ Ο Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο ΕΚΤΟ

Δ Ι Κ Α Σ Τ Η Ρ Ι Α Κ Η Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ι Α 1.Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ι Α Δ Ι Κ Α Σ Τ Η Ρ Ι Ω Ν 1. Μ Ε Τ Α Β Ο Λ Η Π Ρ Ο Σ Ω Π Ο Υ Ε Ρ Γ Ο Δ Ο Τ Η 2 . Μ Ε Τ Α Β Ι Β Α Σ Η Ε Π Ι Χ Ε Ι Ρ Η Σ Η Σ 3. Μ Ε Τ Α Β Ο Λ Η Ε Ρ Γ Ο ΔΟ ΤΗ

4 . Υ Π Ο Χ Ρ Ε Ω Τ Ι Κ Η Κ Α Τ Α Γ Γ Ε Λ Ι Α Σ Υ Μ Β Α Σ Η Σ Ι Δ ΙΩ ΤΙ ΚΩ Ν Υ Π Α Λ Λ Η Λ Ω Ν 5 . Κ Α Τ Α Γ Γ Ε Λ Ι Σ Υ Μ Β Α Σ Η Σ ΤΩΝ Ι Δ Ι Ω Τ Ι Κ Ω Ν Υ Π Α Λ Λ Η Λ Ω Ν - Τ Ε Χ Ν Ι Κ Ω Ν

ΥΠ Η Ρ Ε Τ Ω Ν

6 . ΘΕ ΣΗ ΙΔ Ι Ω Τ Ι Κ Ω Ν Υ Π Α Λ Λ Η Λ Ω Ν ΕΝ Π Ε Ρ Ι Π Τ Ω Σ Η Σ Τ Ρ Α Τ Ε Υ Σ Η Σ 7 . Μ Ε Τ Α Β Ι Β Α Σ Η ΚΑΙ Π Ρ Ο Σ Τ Α Σ Ι Α Ε Ρ Γ Α Ζ Ο Μ Ε Ν Ω Ν

8 . Ε Υ Ν Ο Ϊ Κ Ο Τ Ε Ρ Ε Σ Σ Υ Ν Θ Η Κ Ε Σ Μ Ε Τ Α ΤΗΝ Μ Ε Τ Α Β Ι Β Α Σ Η Γ Ι Α Τ Ο ΥΣ Ε Ρ Γ Α Ζ Ο Μ Ε Ν Ο Υ Σ

ΕΠ ΙΛ Ο Γ Ο Σ

1 0 0 1 0 1

103 103 103 104 104

104 105 105

105 107

ζ ιυν το μο γραφ ιεγ:

Ε. Ε.Ε. Ε υ λ λ ο γ ι κ ή Ε ύ μ β α σ η Ερ γα σ ί α ς Δ. Α. A L a L X L X L K n Α π ό φ α σ η Υ. Α. Υ π ο υ ρ γ ι κ ή Α π ό φ α σ η

Ε. Γ. Ε.Ε.Ε. Εθ ν ι κ ή Γ ε ν ι κ ή Ε υ λ λ ο γ ί κ ή Ε ύ μ β α σ η Ε ρ γ α σ ί α ς

Α π ό φ . Α π ό φ α σ η

Ν. Ν ό μο ς

Ν.Δ. Ν ο μ ο θ ε χ ι κ ό Δ υ ά χ α γ μ α Β.Δ. Β α σ ί λ χ κ ό Δ ι ά χ α γ μ α Π. Δ. Π ρ ο ε δ ρ ι κ ό Δ ί ά χ α γ μ α Α. Κ. Α σ χ ί κ ώ ς Κώ δ ι κ α ς Δ.Ε.Ε. Δ ι ε θ ν ή ς Ε ύ μ β α σ η ς Ε ρ γα σί ας

Α.Π. Α ρ ε ι ο ς Π ά γο ς

Ε.Τ.Ε. Ε υ μ β ο ύ λ ι ο χης Επ ι κ ρ α χ ε ί α ς Π.Ν.Π. Π ρ ά ζ η Ν ο μ ο θ ε χ ι κ ο ύ Π ε ρ ι ε χ ο μ έ ν ο υ Εφ.Αθ. Ε φ ε χ ε ί ο Α θ η ν ώ ν

Μ ο ν .Π ρ ω τ . Μ ο ν ο μ ε λ έ ς Π ρ ω χ ο δ ι κ ε ί ο ΔΕΝ Δ ε λ χ ί ο Ε ρ γ α χ ι κ ή ς Ν ο μ ο θ ε σ ί α ς Ν.Π.Δ.Δ. Ν ο μ ι κ ό Π ρ ό σ ω π ο Δ η μ ο σ ί ο υ Δ ι κ α ί ο υ Ο.Τ.Α. Ο ρ γ α ν ι σ μ ό ς Τ ο π ι κ ή ς Α υ χ ο δ ι ο ί κ η σ η ς Ε.Δ.Υ.Ε. Ε ν η μ ε ρ ω χ ι κ ά Δ ε λ χ ί α Υ π ο υ ρ γ ε ί ο υ Ε ρ γ α σ ί α ς Ε.Ξ.Ε.Δ. Ε π ι θ ε ώ ρ η σ η Ξ ε ν ο δ ο χ ε ι α κ ο ύ Ε ρ γ α χ ι κ ο ύ Δικα ί

ΓΓ r> ο / \ ο ο ς:

Μέ σα στα nX a L a u a της ε κ π ό ν η σ η ς k o l π α ρ ο υ σ ί α σ η ς π τ υ χ ι α κ ή ς ερ γ α σ ί α ς κατά τη δι ά ρ κ ε ι α φ ο ί τ η σ ή ς μας στ ο Τ.Ε.Ι. ε π ε λ ά ζ α μ ε να α σ χ ο λ η θ ο ύ μ ε με το θέμα "Το δ ι ε υ θ υ ν τ ι κ ό δ ι κ α ί ω μ α του ε ρ γ ο δ ό τ η και η β λ α π τ ι κ ή μ ε τ α β ο λ ή των ορ ών εργασίας. Μ ε τ α β ο λ ή π ρ ο σ ώ π ο υ ε ρ γ ο δ ό τ η " .

Σκοπ ος μας είναι να π α ρ ο υ σ ι ά σ ο υ μ ε με τον κ α λ ύ τ ε ρ ο δυ ν α τ ό τρ ό π ο τα θ έ μ α τ α αυτά που αν α φ έ ρ ο ν τ α ι π α ρ α π ά ν ω και να δ ώ σο υμ ε σ τ ο ν ο π ο ι ο δ ή π ο τ ε α ν α γ ν ώ σ τ η μια κ α τ α τ ο π ι σ τ ι κ ή "ματιά" γύρω από τα ερ γ α τ ι κ ά αυ τά θέματα. Γι α τον λόγο α υ τ ό ε π ι λ έ ζ α μ ε να χω ρί σο υμ ε την ε ρ γ α σ ί α μας σε τρία μέρη.

Στο π ρ ώτ ο μέρος. πο υ α κ ολ ου θε ί μετά ένα ε ι σ α γ ω γ ι κ ό ση με ίω μα , θα α σ χ ο λ η θ ο ύ μ ε με το δ ι ε υ θ υ ν τ ι κ ό δι κ α ί ω μ α του ερ γοδότη. δ ί ν ο ν τ α ς κά πο ιε ς γε νι κέ ς έ ν νο ιε ς καθώς και κ ά π ο ι α σ υ γ κ ε κ ρ ι μ έ ν α δ ι α τ ά γ μ α τ α και νό μυ ος που στ ό χ ο έ χ ου ν την κ α τ α ν ό η σ η του θέματος. Για τον ίδιο λόγο στ ο δ ε ύτ ερ ο κ ε φ ά λ α ι ο του πρ ώτ ου μ έ ρο υς θα α ν α φ έ ρ ο υ μ ε κ ά πο ιε ς α π ο φ ά σ ε ι ς δ ι κ α σ τ η ρ ί ω ν που υ π ο δ ε ι κ ν ύ ο υ ν σ τ η ν π ρ άζ η αυτά που α ν α φ έ ρ ο ν τ α ι στ ο γ ε ν ι κ ό μέ ρο ς του π ρ ώτ ου θέματος.

Στο δ ε ύτ ερ ο μέ ρ ο ς θα α ν α λ ύ σ ο υ μ ε την β λ α π τ ι κ ή μ ε τ α β ο λ ή των όρων εργασί.ας κατά τον ίδιLO τρόπο , δη λ α δ ή στ η ν α ρ χ ή θα α ν α φ έ ρ ο υ μ ε κ ά πο ιε ς γ ε νι κέ ς έ ν νο ιε ς και στ ην σ υ ν έ χ ε ι α θα ακ ο λ ο υ θ ή σ ε ι η Δ ι κ α σ τ η ρ ι α κ ή Ν ο μο λο γ ία που θα ε ν ισ χύ ει τις

-1·

θ ε σε ίς k q l τα γ ρ αφ όμ εν α μας.

Ετο τρ ττ ο και τ ε λ ε υ τ α ί ο μ έ ρο ς θ α σ χ ο λ η θ ο ύ μ ε με την Μ ε τ α β ο λ ή του πρ ο σ ώ π ο υ του ερ γο δό τη , ένα θέμα που έχει την τ δ α ί τε ρό τη ττ α, ότι δεν σ χ ε τ ί ζ ε τ α ι άμ ε σ α με τα δύο π ρ ο η γ ο ύ μ ε ν α (πρέπει να σ η μ ε ι ω θ ε ί ότι τα δύο π ρ ώτ α σ χ ε τ ί ζ ο ν τ α ι άμ ε σ α μ ε τ α ξ ύ τους). Παρ' όλα αυ τά θα το α ν α λ ύ σ ο υ μ ε με τον ίδιο τρόπο, δί ν ο ν τ α ς π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ η "βάση" στο γ ε ν ι κ ό μέρος. εψ ό σ ο ν α υ τ ό επ ιτ ρέ πε τα ι απ ό το είδος του θέματος.

Τ ε λ ε ι ώ ν ο ν τ α ς πρ έπει να τ ο ν ί σ ο υ μ ε ότι κύ ρι ο μ έ λη μά μας είναι να μ π ορ έσ ει ο α ν α γ ν ώ σ τ η ς να κα τ α ν ο ή σ ε ι ο ρ ι σ μ έ ν α πο λύ σ η μ α ν τ ι κ ά πρ άγ μα τα . που α ψ ο ρ ο ύ ν την ε ρ γ α σ ί α και κατά σ υ ν έ π ε ι α και α υ τό ν καθότι θα βρ εθεί και αυ τ ό ς κ ά πο τε ή είναι ήδη μέσα σ τ ις σ χ έ σ ε ι ς που δι έπ ου ν το Ε ρ γ α τ ι κ ό Δί κα ιο .

ΕI ΕA ΕΩ EH

1 . ΙΣ ΤΟ Ρ Ι Κ Η Α Ν Α Σ Κ Ο Π Η Σ Η

Η ερ γα σί α είναι η σ υ ν ε ι δ η τ ή και σ υ σ τ η μ α τ ι κ ή π ρ ο σ π ά θ ε ι α που κα τα β ά λ λ ε τ α ι από τον ά ν θρ ωπ ο, σ ω μ α τ υ κ ή ή π ν ε υ μα τι κή , η οπ οί α σ υ ν δ έ ε τ α ι με κόπο και απ ο β λ έ π ε ι σ τ η ν δ η μ ι ο υ ρ γ ί α των υλ ι κ ώ ν ή π ν ε υ μ α τ ι κ ώ ν αγαθών, που απ α ι τ ε ί τ α ι για την ε ξ α σ φ ά λ ι σ η της ύ π α ρ ξ η ς του. Αν άγ κε ς σ ω μ α τ ι κ έ ς ή υλικές, π α ρ ο ρ μ ο ύ ν α π ό έ ν σ τ ι κ τ ο των α ν θ ρ ώ π ω ν προς εργασία. 0 Η σ ί ο δ ο ς έλεγ ε ότι η ε ρ γα σί α σ ώ ζε ι τον άν θ ρ ω π ο από την π ε ίν α και την υ π ο δ ο ύ λ ω σ η σ τ ο ν πλ ού το και δίνει την ά ν ε σ η η οπ οί α βο ηθ ά να ε ί μα στ ε σ ω στ οί και δίκαιοι.

Είναι α ν α μ φ ι σ β ή τ η τ ο , ότι η ε ρ γα σί α α π οτ ελ εί τον κύ ρι ο σ τ υ λ ο β ά τ η των π ο λ ι τ ι σ μ έ ν ω ν κο ινωνιών. Α ν α ρ τ ί ρ ρ η τ α το σ ο β α ρ ό τ ε ρ ο κ ρ ι τ ή ρ ι ο του π ο λ ι τ ι σ μ ο ύ ενός λαού είναι η ε ρ γ α τι κό τη τα . Η ε ρ γα σί α όσο σκ λ η ρ ά και αν ε μ φ α ν ί σ τ η κ ε σε δι ά φ ο ρ ε ς ε π οχ ές είναι π ρ ο τ ι μ ό τ ε ρ η της αργίας. 0 Κ ό ρ α 'ης έ λ εγ ε κατά της αρ γ ί α ς "θ εω ρώ την α ρ γί α ως την δ α ψ ι λ ε σ τ έ ρ α ν π η γή κακών, διότι α υ τή γεννά εις την ψυ χή του α ν θρ ώπ ου , την ε λ ε υ θ έ ρ α ν επ ι θ υ μ ί α να ζει απ ό των ε ρ γ α ζ ο μ έ ν ω ν το υς κ ό π ο υ ς και από την επ ι θ υ μ ί α τ ο ύτ ων γ ε νν ών τα ι οι κόλακες, οι σ υ κ ο φ ά ν τ α ι , οι κλέπται, οι λησταί οι πω λη τα ί της ιδ ία ς ε λ ε υ θ ε ρ ί α ς των, οι π ρ οδ ότ αι της πα τρ ίδ ας , οι τύρρ αν οι ". Η ε κ π α ί δ ε υ σ η των α τ ό μ ω ν για εργασία, έσ τω και αν σε πολλ ές π ε ρ ι π τ ώ σ ε ι ς υ π ο β ι β ά ζ ε ι το

-3-

ά τ ο μ ο σε ε ζ ά ρ τ η μ ο ενός π ο λ ύ π λ ο κ ο υ μη χσ ν ή μ σ τ ο ς , ο π ω σ δ ή π ο τ ε ο π οτ ελ εί μία σ υ ν ε χ ή προς το ά ν ω ε ξ έ λ ι ξ η της σ ν θ ρ υ π ό τ η τ α ς .

Η ερ γο σί σ όπως έχει δι σ μ ο ρ φ ω θ ε ί σ τ ι ς π ο λ ι τ ι σ μ έ ν ε ς κ ο ι ν ω ν ί ε ς πρ ο ϋ π ο θ έ τ ε ι π ε ι θ ά ρ χ η σ η του ε ρ γ ο ζ ό μ ε ν ο υ σ τ ο υ ς κο ν ό ν ε ς που υ π ο β λ έ π ο υ ν σ τ η ν ε υ η μ ε ρ ί α της ο λ ό τ η τ α ς και α υ τ ο ύ του ίδιου.

Γι ' α υ τ ό και ο ε ρ γ α ζ ό μ ε ν ο ς πε ρι ο ρ ί ζ ε ι τις α τ ο μ ι κ έ ς ε λ ε υ θ ε ρ ί ε ς του και σ υ μ μ ο ρ φ ώ ν ε τ α ι σ τ ις α ξ ι ώ σ ε ι ς της ερ γασίας, αφ ού έτσι εξ υπ η ρ ε τ ε ί κ α λ ύ τ ε ρ α το σ ύ ν ο λ ο και σ υ γ χ ρ ό ν ω ς τον ε α υ τ ό του. Με το υς π ε ρ ι ο ρ ι σ μ ο ύ ς όμως αυτούς. θα α ι σ θ ά ν ε τ α ι την ε ρ γα σί α όχι ως βάρος κι όχι ως ουσία, α λ λ ά ως ικανοπ οί ησ η.

Μ ι α α ν α δ ρ ο μ ή στ ο παρε λθ όν , θα μας ο δ ηγ ήσ ει σ τ η ν εποχ ή που ισχυ ε ο θε σμός της δο υλείας. Μι α τάξη α ν θ ρ ώ π ω ν την ε π οχ ή ε κ ε ί ν η ε ρ γ α ζ ό τ α ν σκ λ η ρ ά και α π ο λ ά μ β α ν α ι ελ άχιστα, για να μ π ο ρ ο ύ ν άλ λε ς τάξε ις να επ ιδ ί δ ο ν τ α ι σ τ ον π ό λε μο ή σ τ η ν κ α λ λ ι έ ρ γ ε ι α του πν ε ύ μ α τ ο ς ή α π λώ ς να ζουν π λ ο υ σι πά ρο χα .

Β έ βα ια κατά την ε λ λ η ν ι κ ή α ρ χ α ι ό τ η τ α δεν έλ ε ι ψ α ν και α υ το ί που είχαν συ λ λ ά β ε ι το π ρ α γ μ α τ ι κ ό νό ημ α της εργα σί ας , όπ ως άλ λ ω σ τ ε το υ π ο δ ε ι κ ν ύ ο υ ν κά π ο ι α κ λ ασ σι κ α π οφ θέ γμ ατ α: " α ργ ία μή τ η ρ πάσης κακίας". Επ ίσ ης ο Χ ρ ι σ τ ι α ν ι σ μ ό ς εξ ύ ψ ω σ ε η θ ι κ ά την ε ρ γα σί α για π α ρ ά δ ε ι γ μ α ο Α π ό σ τ ο λ ο ς Π α ύ λ ο ς κα τ α δ ί κ α ζ ε την αρ γ ί α λέγοντας.· "Εις της μη θέλει ε ρ γά ζε σθ αι , μη δ ή εσδι έτ ω" , σ τ η ν Β' πρ ος θ ε σ σ α λ ο ν ι κ ε ί ς επ ι σ τ ο λ ή του. Η ερ γ α σ ί α μας δίνει τ η ν ικ α ν ο π ο ί η σ η ότι σ υ μ β ά λ λ ο υ μ ε στ ο τ ε ρά στ ι έργο ε κ π ο λ ι τ ι σ μ ο ύ της α ν θ ρ ω π ότ ητ ας , α υ τή μας π α ρέ χε ι την π ν ε υ μ α τ ι κ ή βε λτ ίω ση . τ η ν

-4-

ψ υ χ ι κ ή Lo oo po nC a, την υλ ι κ ή ευ ημ ερ ία .

Σ υ ν ο ψ ί ζ ο ν τ α ς τα πρ οη γο ύμ εν α, γί νε τα ι α ν τ ι λ η π τ ό ότι η α ν θ ρ ώ π ι ν η εργασία, είναι ο ά ζ ο ν α ς κάθε κο ι ν ω ν ι κ ή ς π ρ ο ό δ ρ ο υ και α ν άπ τυ ξη ς, γ ι 'α υτ ό και δ η μ ι ο υ ρ γ ή θ η κ α ν οι ε κ ά σ τ ο τ ε κ α νό νε ς δικαίου, α κ ο λ ο υ θ ώ ν τ α ς την κ ο ι ν ω ν ι κ ή και ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή εξ έλιξη. Το σ ύ ν ο λ ο των κ α νό νω ν δ ι κ α ί ο υ α π ο τ ε λ ο ύ ν το ε ρ γ α τ ι κ ό δί κ α ι ο που ε π ιδ ιώ κε ι τη ρ ύ θμ ισ η της ε ξ α ρ τ η μ έ ν η ς ε ρ γ α σ ί α ς και είναι κλ ά δ ο ς σ χ ε τ ι κ ά νέος. Α π οτ ελ εί δ η μ ι ο ύ ρ γ η μ α της τ ε χ ν ι κ ή ς ε π α ν ά σ τ α σ η ς που ε κ δ η λ ώ θ η κ ε από τα τέ λη του 18ου α ι ών α και α π ο τ έ λ ε σ ε τ η ν α φ ε τ ε ρ ί α της λε γ ά μ ε ν η ς κ ε φ α λ α ι ο κ ρ α τ ι κ ή ς - κ α π ι τ α λ ι σ τ ι κ ή ς π ε ρ ι ό δ ο υ της ο ι κο νο μί ας . Οι νέοι όροι π α ρ α γ ω γ ή ς που χ α ρ α κ τ η ρ ί ζ ο υ ν την Β ι ο μ η χ α ν ι κ ή κο ι ν ω ν ί α και α π ο τ ε λ ο ύ ν τη βάση σε όλα τα σ ύ γ χ ρ ο ν α κ ο ι ν ω ν ι κ ά πρ οβ λήματα, απ οτ ε λ ο ύ ν τ α υ τ ό χ ρ ο ν α και την βάση του ε ρ γ α τ ι κ ο ύ δικαίου.

Υ π ή ρ ξ α ν β έ βα ια και σ τ ις π ρ ο η γ ο ύ μ ε ν ε ς π ε ρ ι ό δ ο υ ς της ιστορίας, τό σο σ τ ην α ρ χ α ι ό τ η τ α όσο κι στο με σα ίω να , δ ι άφ ορ οι κα νό νε ς που ρ ύ θ μ ι ζ α ν την ελ ε ύ θ ε ρ η π α ρο χή ε ρ γ α σ ί α ς για β ι ο π ο ρ ι σ τ ι κ ο ύ ς σκοπ ού ς. Η σ η μ α σ ί α των κ α νό νω ν α υ τ ώ ν ήτ αν περι ορ ισ μέ νη . Ε ι δ ι κ ό τ ε ρ α σ τ η Ρ ω μα ϊκ ή ε π οχ ή σ υ ν α ν τ ο ύ μ ε π ο λύ σ υ χ ν ά το θ ε σμ ό της δο υλ εί ας , η οποί α α π έ κ λ ε ι ε τη δ υ ν α τ ό τ η τ α να δ ι α μ ο ρ φ ώ ν ο ν τ α ι ν ο μ ι κ έ ς σ χ έ σ ε ι ς α ν ά μ ε σ α σ τ ο ν κ ύ ρι ο και σ τ ον δούλο. Π ε ρ ι π τ ώ σ ε ι ς π α ρ ο χ ή ς ε ρ γ α σ ί α ς από ελ ε ύ θ ε ρ ο υ ς α ν θ ρ ώ π ο υ ς υπήρχαν. Οι σ υ μ β ά σ ε ι ς όμως που εί χ α ν ως α ν τ ι κ ε ί μ ε ν ο το υς τη ν πα ρ ο χ ή π α ρ ό μ ο ι α ς ε ρ γ α σ ί α ς με α ν τ ά λλ αγ μα , α ν τ ι μ ε τ ω π ί ζ ο ν τ α ν σαν

μία εί δ υ κ ή μ ο ρ φ ή της σ υ μ β ά σ ε υ ς μ ι σ θ ώ σ ε ω ς ή ά λ λ ω ν συ μβ άσ εω ν. 0 π α ρ ά γ ο ν τ ο ς ερ γ α σ ί α εξ άλ λο υ, ως β u o π o p L σ τ L κ ό μέσο, α ν τ ι μ ε τ ώ π ι ζ ε πα ρά τις φ ω τ ε ι ν έ ς εξ αι ρέ σε ις , την πε ρι φρ όν ησ η, πρ ά γ μ α που α π ο τ έ λ ε σ ε κατά μια άποψη, τον β α σ ι κ ό τ ε ρ ο λόγο της τ α χ ε ί α ς πα ρ α κ μ ή ς του αρ χ α ί ο υ κόσμου.

Ετον Με σα ίω να , με την ε π ί δ ρ α σ η της Χ ρ ι σ τ ι α ν ι κ ή ς δ ι δ α σ κ α λ ί α ς η δ ο υλ εί α κ α τα ργ ήθ ηκ ε. Β α σ ι κ ό όμως σ ύ σ τ η μ α π α ρα γω γή ς, υ π ή ρ ξ ε το σ υ ν τ ε χ ν ι α κ ό σύ στ ημ α, όπ ου οι σ χ έ σ ε ι ς των κ υ ρί ων και των ε ρ γ α ζ ο μ έ ν ω ν ήταν πρ οσ ωρ ιν ές , σ τ ε ν έ ς χωρί ς την κ ο ι ν ω ν ι κ ή δι ά κ ρ ι σ η που χα ρα κ τ η ρ ί ζ ε ι σ τ α νε ό τ ε ρ α χρόνια, τη δ ι αφ ορ ά α ν ά μ ε σ α σ τ ο υ ς ε ρ γ ο δ ό τ ε ς και σ τ ο υ ς μισθ ωτ ού ς. Οι σ χ έ σ ε ι ς ερ γ α σ ί α ς κα θ ο ρ ί ζ ο ν τ α ι από ένα ε σ ω τ ε ρ ι κ ό κα νο νι σμ ό, ενώ αν ά μ ε σ α σ τ α μέ λη της σ υ ν τ ε χ ν ί α ς υ π ή ρ χ ε βα σι κά αλλη λε γγ ύη .

Χ α ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κ ό του πόσο δ ι α φ ο ρ ε τ ι κ έ ς ήτ αν οι κ ο ι ν ω ν ι κ έ ς και οι ο ι κ ο ν ο μ ι κ έ ς σ υ ν θ ή κ ε ς σ τ η ν εποχ ή εκείνη. είναι το γ ε γ ο ν ό ς ότι δεν υ π ήρ χα ν δ ι α τ ά ξ ε ι ς που να κ α θ ο ρ ί ζ ο υ ν το α ν ώ τ α τ ο ε π ί π ε δ ο μ ι σθ ού και α υ τ ό για να α π ο φ ε ύ γ ε τ α ι ο α ν τ α γ ω ν ι σ μ ό ς α ν ά μ ε σ α σ τ ου ς βιοτέχνες.

Ετ ου ς ν ε ό τ ε ρ ο υ ς χ ρ όν ου ς η ε μ φ ά ν ι σ η του ατ μ ο ύ και της μη χ α ν ή ς πρ ο κ ά λ ε σ ε σ ι γ ά σ ι γά α λ λα γέ ς στ ο ο ι κ ο ν ο μ ι κ ό σ ύ σ τ η μ α πο υ ίσχυε ως τότε και σ τ η ν κ ο ι ν ω ν ι κ ή δ ι ά ρ θ ρ ω σ η γενι κό τε ρα .

Η δ η μ ι ο υ ρ γ ί α μ ε γά λω ν β ι ο μ η χ α ν ι κ ώ ν ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ω ν σ υ ν έ β α λ ε σ τ η ν ορ ι σ τ ι κ ή α π ο ξ έ ν ω σ η της α ν θ ρ ώ π ι ν η ς ε ρ γ α σ ί α ς από την κυ ρ ι ό τ η τ α τω ν μέ σω ν πα ρα γω γή ς. Ολο και π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο ι

-6 -

α ν ε ξ ά ρ τ η τ ο ι ως τό τε μ ι κ ρ ο ε π ι χ ε ι ρ η μ α τ ι ε ς , μη έ χ ον τα ς κ ε φ ά λ α ι ο για να α π ο κ τ η σ ο υ ν μη χανές, α ν α γ κ ά ζ ο ν τ α ν να υ π ο κ ύ π τ ο υ ν σ τ ο ν α ν τ α γ ω ν ι σ μ ό της β ι ο μ ηχ αν ία ς. Ετσι έχ ου με μια μ ε τ α κ ί ν η σ η απ ό την τ ά ξ η των α ν ε ξ ά ρ τ η τ ω ν ε π ι χ ε ι ρ η μ α τ ι ώ ν σ τ η ν νέα τ ά ξ η π ο υ ε μ φα νί στ ηκ ε, την τά ξη των ερ γ α τ ώ ν της βι ομ ηχ α ν ί α ς , που πα ρ ε ί χ α ν ε ξ α ρ τ η μ έ ν η εργασία. Ετσι στο τέλο ς του 18ου και σ τ ι ς α ρ χέ ς του 19ου αι ώ ν α δ η μ ι ο υ ρ γ ή θ η κ ε το κ ε φ α λ α ι ο κ ρ α τ ι κ ό σ ύ σ τ η μ α πα ρ α γ ω γ ή ς που δίνει σ τ ον κάτο χο των π α ρ α γ ω γ ι κ ώ ν μ έ σ ω ν α π ο κ λ ε ι σ τ ι κ ή κυ ρ ι ό τ η τ α πά ν ω στ α π α ρ α γ ώ μ ε ν α προϊόντα. Τα π ρ ά γ μα τα όμως δεν ήτ αν τό σο ε υ νο ϊκ ά και έτσι ο π α ρ ά γ ο ν τ α ς ερ γ α σ ί α γ ν ώρ ισ ε με γ ά λ η εξ αθ λί ωσ η. Και α υ τό γιατί υ π ήρ χε δ υ σ α ν ά λ ο γ η α ύ ξ η σ η της π ρ ο σ φ ο ρ ά ς ε ρ γ α σ ί α ς χωρίς α ν τ ί σ τ ο ι χ η α ύ ξ η σ η της ζ ή τη ση ς και γιατί οι ε π ι χ ε ι ρ η μ α τ ί ε ς μέσα σ τ ον οξύ α ν τ α γ ω ν ι σ μ ό το υς έβ λ ε π α ν ως μ ο ν α δ ι κ ό σ υ ν τ ε λ ε σ τ ή μ ε ίω ση ς το υ κόστους, την όσο γ ι νό τα ν μ ε γ α λ ύ τ ε ρ η ε κ μ ε τ ά λ λ ε υ σ η των ε ρ γ α ζ ο μ έ ν ω ν (μισθοί πείνας, ε ξ α ν τ λ η τ ι κ ή ε ρ γα σί α που έ φ τ α ν ε τις 16 και 18 ώρ ες την ημέρα, ά θ λ ι ε ς σ υ ν θ ή κ ε ς ερ γασίας).

Η πα ρ α π ά ν ω αν ω μ α λ ί α ο φ ε ί λ ο ν τ α ν σ ε μό ν ι μ ε ς α λ λ α γ έ ς σ τ ι ς τε χ ν ι κ έ ς μ ε θ ό δο υς της π α ρ α γ ω γ ι κ ή ς δ ι α δ ι κ α σ ί α ς και έτσι έγ ι ν ε μ ό ν ι μ η και ορ ισ τι κή . Οι σ χ έ σ ε ι ς ε ρ γ α σ ί α ς δ ι α μ ο ρ φ ώ ν ο ν τ α ν σ ύ μ φ ω ν α με την θέ λ η σ η των ερ γο δο τώ ν. Ετσι η ο ι κ ο ν ο μ ι κ ά ε ξ α θ λ ι ω μ έ ν η ε ρ γ α τ ι κ ή τά ξη υπ ή ρ ξ ε κο ι ν ω ν ι κ ά ανίσ χυ ρη , πρ ά γ μ α πυο ε π έτ ει νε την οξ ύ τ η τ α και την δ υ σ α ρ μ ο ν ί α σ τ ις κ ο ι ν ω ν ι κ έ ς σχέσεις.

-7-

Η κ α τ ά σ τ α σ η όμως αυ τ ή είχε σ α ν α π ο τ έ λ ε σ μ α να κά ν ο υ ν την εμιράντση τους οτ πρ ώτ ες σ ο σ τ α λ ί σ τ ι κ έ ς θ ε ω ρ ί ε ς που έ δ ω σ α ν σ τ ο ν πα ρ ά γ ο ν τ α ερ γ α σ ί α π ρ ω τ α ρ χ ι κ ό ρόλο κατ έτστ ά ρ χ τ σ α ν ou π ρ ώτ ες ε ρ γ α τ ι κ έ ς δ ι ε κ δ ι κ ί σ ε ι ς . Οι δ ι α δ ι κ α σ ί ε ς α υ τ έ ς με την γ ε ν ί κ ε υ σ η του δι κ α ι ώ μ α τ ο ς ψ ή φο υ και τη μ ε γ ά λ η α ρ ι θ μ η τ ι κ ή α ύ ξ η σ η της ερ γα τ ι κ ή ς τάξης, έκ αν αν α ν α π ό φ ε υ κ τ η την κ ρ α τ ι κ ή ε π έ μ β α σ η με σ κ ο π ό να π ο ρ θ ο ύ ν μέ τρ α για τους ε ρ γ α ζό με νο υς .

Ευ ν έ π ε ι α των πα ρ α π ά ν ω ή τ α ν να εμ φ α ν ι σ τ ε ί έν ας νέ ος κ λ άδ ος του δικαίου, το ε ρ γ α τ ι κ ό δίκαιο, που π ρ ο ο ρ ι ζ ό τ α ν να πάρει στα χ ρ όν ια που α κ ο λ ο ύ θ η σ α ν μια αλ η θ ι ν ά κ υ ρ ί α ρ χ η θέ ση α ν άμ εσ α σ ' ό λ ο υ ς τους κ λ άδ ου ς του δικαίου.

Ως προς χη ν ε ξ έ λ ι ξ η του το ε ρ γ α τ ι κ ό δίκαιο, υ π ο δ ι α ι ρ ε ί τ α ι σε τρεις περι όδ ου ς: α) σ τ η ν π ε ρί οδ ο της α τ ο μ ι κ ή ς π ρ οσ τα σί ας , που είχε σα ν σ κ ο π ό την λή ψη μ έ τ ρ ω ν για την π ρ ο σ τ α σ ί α των ερ γα ζο μέ νω ν, στ α π λ αί σι α της λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α ς της α τ ο μ ι κ ή ς σ χ έ σ ε ω ς ε ρ γα σί ας β ) στ ην πε ρ ί ο δ ο των σ υ λ λ ο γ ι κ ώ ν ρ υ θ μ ί σ ε ω ν πο υ χ α ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κ ό γν ώ ρ ι σ μ α της είναι η κυρι αρ χί α, στ η ρ ύ θ μ ι σ η των πρ ο β λ η μ ά τ ω ν που αν α φ έ ρ ο ν τ α ι στ η σχ έ σ η ερ γα σί ας , της σ υ λ ο γ ι κ ή ς σύ μβασης. Η δι αμ όρφωση, δ η λ α δ ή των όρων ε ρ γ α σ ί α ς κα τά πρ ώ τ ο λόγο σε ε π ίπ εδ ο σ υ λλ ογ ικ ό, απ ό τους ίδιο υς το υς ε ν δ ι α φ ε ρ ό μ ε ν ο υ ς και γ) στ ην πε ρ ί ο δ ο της ε ν τ ά ξ ε ω ς του ε ρ γ α τ ι κ ο ύ δι κ α ί ο υ στ ην κ ρ ατ ικ ή ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή πο λι τι κή , η οπ ο ί α χα ρ α κ τ η ρ ί ζ ε τ α ι από τη σ υ σ τ η μ α τ ι κ ή π ρ ο ώ θ η σ η της ιδέας ότι τα κο ι ν ω ν ι κ ά πρ οβ λή μα τα , α ν ά μ ε σ α σ τ α ο π οί α α ν ήκ ου ν και τα

epYa xL Ka , πρ έπει να ε π ι λ ύ ο ν τ α ι σε σ τ ε ν ή σ υ ν ά ρ τ η σ η με τα οι κο νο μι κά . Π α ρ ά λ λ η λ α ά ρ χ ι σ ε να κ α τα κτ ά έδαιρος η ιδ έα της σ υ ν ε ρ γ α σ ί α ς του κ ε φ α λ α ί ο υ και της ε ρ γ α σ ί α ς και η ιδέα της έ ν τα ξη ς του ε ρ γ α ζ ό μ ε ν ο υ σ τ ο όλο ο ι κ ο ν ο μ ι κ ό σύ στημα.

Για την με λ έ τ η των α ν ω τ έ ρ ω αλ λά και για την π α ρ α κ ο λ ο ύ θ η σ η ή όχι της σ ω σ τ ή ς ε φ α ρ μ ο γ ή ς των ε ρ γ α τ ι κ ώ ν δ ι α τ ά ξ ε ω ν κ ρ ί θ η κ ε α π α ρ α ί τ η τ η η δ η μ ι ο υ ρ γ ί α ε ι δ ι κ ώ ν κρ α τ ι κ ώ ν οργάνων. Γε όλ ες τις χώ ρε ς χώρε ς του κ ό σμ ου σ υ σ τ ή θ η κ α ν ε ι δι κά υ π ο υ ρ γ ε ί α (εργασίας, κ ο ι ν ω ν ι κ ώ ν ασ φα λί σε ων ). Το ίδιο έγ ιν ε και στ η χώρα μας όπ ου το ε ρ γ α τ ι κ ό δ ί κα ιο γν ώρ ισ ε α ν ά λ ο γ η εξέλιξη. με τα ε ρ γ α τι κά ζ η τ ή μ α τ α α σ χ ο λ ο ύ ν τ α ν σ τ η ν α ρ χή το τμήμα Δ η μ ό σ ι α ς ο ι κ ο ν ο μ ί α ς του Υ π ο υ ρ γ ε ί ο υ Ε σ ωτ ερ ικ ών . Το 1910 σ υ σ τ ή θ η κ ε το Υ π ο υ ρ γ ε ί ο Γε ωρ γί ας , Ε μ π ο ρ ί ο υ και Β ι ο μ ηχ αν ία ς. στο οπ οί ο α ν α τ έ θ η κ ε η φ ρ ο ν τ ί δ α της β ι ο μ η χ α ν ι κ ή ς ερ γ α σ ί α ς και το 1920 με το Ν. 2 4 9 7 σ υ σ τ ή θ η κ ε η Δ ι ε ύ θ υ ν σ η Ε ρ γ α σ ί α ς και Κ ο ι ν ω ν ι κ ή ς Πρ όν οι ας . Το Υ π ο υ ρ γ ε ί ο Ε ρ γ α σ ί α ς σ υ σ τ ή θ η κ ε το 1935. κα τα ρ γ ή θ η κ ε α ρ γ ό τ ε ρ α αλ λά ξανα στ ήθ ηκ ε, ε κ δ ό θ η κ α ν πολλ οί νόμοι, δ ι α τ ά γ μ α τ α για κάθε ε ρ γ α τ ι κ ό ζήτημα, α ρ κε το ί εκ των ο π οί ων ισ χύ ου ν μέχρι σ ή με ρα . Πη γ έ ς του ε ρ γ α τ ι κ ο ύ δι κ α ί ο υ είναι το Εύ ντ αγ μα , οι Δ . Ε. Ε. , ο Α.Κ. τα δι ατ άγματα, το έθιμο, οι κ α νο νι σμ οί ε ρ γ α σ ί α ς κ.τ.λ.

Στο ση μ ε ί ο αυ τό κρ ίν ετ αι α π α ρ α ί τ η τ η μια μ ι κρ ή α ν α φ ο ρ ά σ τ η ν Ε υ ρ ω π α ϊ κ ή Ενωση, της ο π ο ί α ς ε ί μα στ ε ε ν ερ γό μέλος, καθώ ς και σ τ ον τρόπο που α ν τ ι μ ε τ ω π ί ζ ο ν τ α ι μέ σω αυ τή ς τα ε ρ γ α τ ι κ ά π ρ ο β λ ή μ α τ α και γ ε ν ι κ ό τ ε ρ α το σ ύ σ τ η μ α της εργασίας. Κ α τ ά την

ε ζ έ λ υ ξ η της Ε υ ρ ω π α ϊ κ ή ς Κ ο ι ν ό τ η τ α ς κ α τ έ σ τ η σαφές. ότι για την ε π ί τ ε υ ξ η κ ο ι ν ω ν ι κ ή ς ο ι κ ο ν ο μ ί α ς αγοράς, δεν ήταν α ρ κ ε τ ή η ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή αν άπτυξη, για να εξ α σ φ α λ ί σ ε ι το κ ο ι ν ω ν ι κ ό δ ι κ α ί ω μ α των ε ρ γ α ζ ο μ έ ν ω ν και ο σ τ ό χ ο ς για ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή αν άπ τ υ ξ η ( Ι ) , για να εξ ασ φ α λ ί σ ε ι και σ τ α θ ε ρ ή β ε λ τ ί ω σ η των όρ ων δ ι α β ί ω σ η ς και α π α σ χ ό λ η σ η ς των λαών, δεν ή τ αν δ υ να τό να πρ α γ μ α τ ο π ο ι η θ ε ί μέ σω της λε ι τ ο υ ρ γ ί α ς και των μ η χ α ν ι σ μ ώ ν της κ ο ιν ής αγ ορ άς , χω ρί ς την θ ε σ μ ο θ έ τ η σ η των κ ο ι ν ω ν ι κ ώ ν δ ι κ α ι ω μ ά τ ω ν των ερ γζ ομ έν ων , δε δ ο μ έ ν ο υ ότι από την ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή αν άπ τυ ξη , δεν πη γά ζε ι α υ τ ό μ α τ α και η κ ο ι ν ω ν ι κ ή π ρ ό ο δ ο ς . (2)

Η θ ε σ μ ο θ έ τ η σ η α υ τή ε π ι τ ε ύ χ θ η κ ε με την υ π ο γ ρ α φ ή της σ υ ν θ ή κ η ς του Μ ά α σ τ ρ ι χ τ σ τ ις 7.2. 92 που κυ ρ ώ θ η κ ε από τη χώρα σ τ ι ς 7.8. 92 .( 3) Στη σ υ ν θ ή κ η αυ τή για την Ε υ ρ ω π α ϊ κ ή Εν ω σ η είναι π ρ ο σ α ρ γ η μ έ ν η εκτό ς από το π ρ ω τ ό κ ο λ λ ο και η σ υ μ φ ω ν ί α των II Κ ρ α τ ώ ν - Μ ε λ ώ ν για την Κ ο ι ν ω ν ι κ ή πο λιτική. Ετσι στο άρ θ ρ ο 1 σ υ μ φ ω ν ή θ η κ ε ότι: "Η Κ ο ι ν ό τ η τ α και τα κ ρ ά τ η - μ έ λ η έχ ο υ ν ως σ τ ό χ ο να π ρ ο ω θ ή σ ο υ ν την απ ασ χό λη ση , την β ε λ τ ί ω σ η των σ υ ν θ η κ ώ ν δ ι α β ί ω σ η ς και ερ γασίας, την π α ρ ο χ ή κ α τ ά λ λ η λ η ς κ ο ι ν ω ν ι κ ή ς προστα σί ας . τον κο ι ν ω ν ι κ ό δ ι άλ ογ ο και την α ν ά π τ υ ξ η των α ν θ ρ ω π ί ν ω ν π ό ρω ν που θα ε π ι τ ρ έ ψ ο υ ν ένα υ ψ ηλ ό και δ ι α ρ κ έ ς

1. Κ .ΓΨ ΚΔ 1910 2. Κ . 46 /1 93 6 και Ν . 330/36 3 . Ν . 20 7 7 / 7 . 8 . 9 2

ε π ί π ε δ ο α π α σ χ ό λ η σ η ς tcau την κ α τ α π ο λ έ μ η σ η του k o l v u v l k o u απ οκ λε ισ μο ύ. Ετο άρ θ ρ ο 2 π α ρ. 1 ε ξ ε ι δ ι κ ε ύ ο ν τ α ι οι τ ο με ίς σ τ ο υ ς οπ οί ου ς θα σ τ ρ έ ψ ε ι την δρ ά σ η της η κοιν ότ ητ α, πά ντ οτ ε βά ση της αρ χ ή ς της Επ ικ ο υ ρ ι κ ό τ η τ α ς , γι α να υ λ ο π ο ι ή σ ε ι τους σ τ ό χ ο υ ς το υ άρ θ ρ ο υ I. Ετο ά ρ θρ ο 22 κ α θι στ ά σ υ γ κ ε κ ρ ι μ έ ν η την κ ο ι ν ο τ ι κ ή πράξη, μ έ σω της ο π οί ας θα υ λ ο π ο ι η θ ο ύ ν οι ε π ι δ ι ω κ ό μ ε ν ο ι σ κ ο π ο ί και η οποία είναι η "ο δηγία" και πρ οβ λέ πε ι στ ο άρ θ ρ ο 22 εδ ά φ ι ο δ ε ύ τ ε ρ ο λήψης α π ο φ ά σ ε ω ν με ε ι δι κή π ρ ωτ οβ ου λί α, σ τ η ν πα ρ . 3 πρ οβ λ έ π ο ν τ α ι και οι το μ ε ί ς για τους ο π οί ου ς το σ υ μ β ο ύ λ ι ο απ οφ α σ ί ζ ε ι ομόφωνα.

I I .Ορ ι σ μ ο ί - Ε ν ν ο ι ε ς

Ετο δ ε ύτ ερ ο μέρο ς της ε ι σ α γ ω γ ή ς αν αλ ύ ο ν τ α ι κά πο ιε ς β α σι κέ ς έν ν ο ι ε ς που είναι α π α ρ α ί τ η τ ε ς για την ε υ κ ο λ ό τ ε ρ η κ α τ α ν ό η σ η του θέματος. Οι β α σ ι κ ό τ ε ρ ε ς από α υ τέ ς είναι οι ακ όλουθες:

α) Ερ γα σί α: Είναι η σ υ ν ε ι δ η τ ή και σ υ σ τ η μ α τ ι κ ή π ρ ο σ π ά θ ε ι α που κα τ α β ά λ λ ε τ α ι απ ό τον άν θρωπο, σ ω μ α τ ι κ ή ή πν ευ μα τι κή , η οπ ο ί α σ υ ν δ έ ε τ α ι με κόπο και α π ο β λ έ π ε ι στ ην δη μ ι ο υ ρ γ ί α των υλ ι κ ώ ν ή π ν ε υ μ α τ ι κ ώ ν αγ α θ ώ ν που απ α ι τ ο ύ ν τ α ι για την ε ξ α σ φ ά λ ι σ η της ύ π αρ ξη ς του.

β)Ερ γο δό τη ς: θ ε ωρ εί τα ι κάθε φ υ σ ι κ ό ή ν ο μι κό πρ όσωπο, σ υ μ π ε ρ ι λ α μ β α ν ο μ έ ν ο υ και του Δ η μ ο σ ί ο υ και των ΝΠΔΔ, το οπ ο ί ο χρ ησ ι μ ο π ο ι ε ί την ε ρ γα σί α άλ λ ω ν φυ σ ι κ ώ ν πρ ο σ ώ π ω ν με σ χ έ σ η ε ρ γ α σ ί α ς ι δ ιω τι κο ύ δι καίου. 0 ε ρ γ ο δ ό τ η ς είναι οι ιδ ι ω τ ι κ έ ς

-1 1 -

ε π ι χ ε υ ρ ή σ ε ο ς (εργοσ τά σι α, γραφεύα, κ α τ α σ τ ήμ ατ α) , το Ν Π ΙΔ (εταιρείες, σωμα τε ία , τ ρ άπ εζ ες ), τα Ν Π ΔΔ (οργ αν ισ μο ί, ιδ ρύματα), το Δη μό σι ο, οι Ο ρ γ α ν ι σ μ ο ί Τ ο π ι κ ή ς Α υ τ ο δ ι ο ί κ η σ η ς (Δήμοι, Κ ο ι ν ότ ητ ες ) και άλλα.

γ) Μι σθωτός: Με τον όρο μ ι σ θ ω τ ό ς νο εί τα ι το φ υ σ ι κ ό π ρ ό σ ω π ο το οπ οί ο πα ρέ χε ι σε άλλο φ υ σ ι κ ό ή νο μ ι κ ό π ρ ό σ ω π ο κά θε ε ί δ ο υ ς ε ξ α ρ τ η μ έ ν η ς εργασίας, έναν τι αμ οιβής. Δ ι ε υ κ ρ ι ν ί ζ ε τ α ι ότι ως μ ι σθ ωτ οί χα ρ α κ τ η ρ ί ζ ο ν τ α ι όλοι γε νι κά οι ε ρ γα ζό με νο ι, με σ χ έ σ η εξ α ρ τ η μ έ ν η ς ερ γ α σ ί α ς έναντι αμ οι βή ς, σε ο π ο ι α δ ή π ο τ ε ε π ι χ ε ί ρ η σ η ή ε κ μ ε τά λλ ευ ση , α δ ι ά φ ο ρ α με τον τ ρ όπ ο π λ η ρ ω μ ή ς τους, δ η λα δή σ τ ο ν όρο μ ι σθ ωτ οί π ε ρ ι λ α μ β ά ν ο ν τ α ι τόσο οι υπ άλ λη λο ι όσο και οι ερ γα τ ο τ ε χ ν ί τ ε ς , οι υπ η ρ έ τ ε ς και όχι όπως εσ φα λμ έν α ε ν νο εί τα ι μόνο οι αμ ο ι β ό μ ε ν ο ι με μ η ν ι α ί ο μισθό.

Υπάλ λη λο ς: 0 μι σ θ ω τ ή ς που π α ρέ χε ι κατά κύριο λόγο σ ω μ α τ ι κ ή ε ρ γ α σ ί α .

Υπ ηρ έτ ης : 0 μι σ θ ω τ ή ς που πα ρέ χε ι κατά κύρι ο λό γο π ν ε υ μ α τ ι κ ή ερ γ α σ ί α και όχι μόνο σ τ ην κ α τ ο ι κ ί α του ερ γο δό τη , α λ λ ά και σ τ ι ς ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ι ς και εξ ι σ ώ ν ο ν τ α ι με τους ε ρ γά τε ς κατά τη ν κε ί μ ε ν η ν ο μ ο θ ε σ ί α (κ αθ αρίστριες, φύλα κε ς, νυ χτ οφ ύ λ α κ ε ς , θυ ρω ρο ί) .

δ) Ιύ μ β α σ η εξ α ρ τ η μ έ ν η ς εργασίας: Σύ μ β α σ η ε ρ γ α σ ί α ς είναι η σ υ μ φ ω ν ί α (έ γγραφη ή π ρ οφ ορ ικ ή) , βά ση της ο π οί ας ένα ο ρ ι σ μ έ ν ο άτ ο μ ο (μισθωτός) α ν α λ α μ β ά ν ε ι την υ π ο χ ρ έ ω σ η να π α ρέ χε ι για ο ρ ι σ μ έ ν ο ή αό ρ ι σ τ ο χ ρ όν ο τη ν ερ γα σί α που σ ' έ ν α ο ρ ι σ μ έ ν ο ε ρ γ ο δ ό τ η (φυσικό ή νο μ ι κ ό πρόσ ωπ ο) , ο ο π οί ος υπ οχ ρ ε ο ύ τ α ι

-1 2 -

α ν τ ί σ τ ο ι χ α να καταβάλλει, τον σ υ μ φ ω ν η θ έ ν τ α ή ε ι θ ι σ μ έ ν ο μ ι σ θ ό ή η μ ε ρ ο μ ί σ θ ι ο .(4) Με την σ ύ μ β α σ η ε ρ γ α σ ί α ς κα θ ο ρ ί ζ α ν τ α ι οι όροι εκ τέ λ ε σ η ς της ερ γ α σ ί α ς η φύση, η έ κ τ α σ η και το είδος αυτής, ο μ ι σθ ός και άλλα. Οι σ υ μ φ ω ν ο ύ μ ε ν ο ι όροι ι σ χύ ου ν μό νο ε φ ό σ ο ν ε ξ α σ φ α λ ί ζ ο υ ν στο μ ι σθ ωτ ό μ ε γ α λ ύ τ ε ρ η π ρ ο σ τ α σ ί α απ ό την π ρ ο β λ ε π ό μ ε ν η από τον νόμο, γιατί το Ε ρ γ α τ ι κ ό Δ ί κ α ι ο δι έ π ε τ α ι από την β α σι κή αρ χή του ε λ ά χ ι σ τ ο υ ο ρ ίο υ π ρ ο σ τ α σ ί α ς του μ ι σ θ ω τ ο ύ .

Η σ ύ μ β α σ η ε ρ γα σί ας είναι έ γ κ υ ρ η ότ αν σ υ ν τ ρ έ χ ο υ ν οι π ρ ο ϋ π ο θ έ σ ε ι ς του νόμου, δ ι α φ ο ρ ε τ ι κ ά έχ ου με την άκ υ ρ η σύ μβαση.

Υ π ά ρ χ ο υ ν δύο εί δη σ υ μ β ά σ ε ω ν εργασίας:

α) Α π ό άπ ο ψ η εξ άρ τ η σ η ς του μι σθ ωτ ού : Ι ) Σ ύ μ β α σ η ε ξ α ρ τ η μ έ ν η ς εργασίας, 2 ) Ε ύ μ β α σ η π α ρο χή ς α ν ε ξ ά ρ τ η τ ω ν υπ ηρ ε σ ι ώ ν και 3 ) Ε ύ μ β α σ η μ ι σ θ ώ σ ε ω ς έργου.

β )Από άπ ο ψ η χ ρ ον ικ ής δ ι ά ρ κ ε ι α ς έχουμε: 1) σ ύ μ β α σ η ε ρ γ α σ ί α ς ο ρ ι σ μ έ ν ο υ χρ όν ου και 2 ) σ ύ μ β α σ η ερ γ α σ ί α ς α ο ρ ί σ τ ο υ χρόνου.

ε ) Δ ι ε θ υ ν τ ι κ ό δι κα ί ω μ α ερ γοδότη: Τό σο η θ ε ωρ ία όσο και η δ ι κ α σ τ η ρ ι α κ ή νο μ ο λ ο γ ί α δ έ χο ντ αι ότι ο ερ γ ο δ ό τ η ς έχει δι ε υ θ υ ν τ ι κ ό δ ι κ α ίω μα σ τ ην ε π ι χ ε ί ρ η σ η του, δ η λ α δ ή έχει α ρ μ ο δ ι ό τ η τ α να πρ οβ αί νε ι στ η ρ ύ θ μ ι σ η κάθε θ έ μα το ς που α ν ά γ ε τ α ι

4.(Α.Κ. 648 και επόμ. Α.Π. 660/70, Ε φ . Α θ . 7 5 8 / 7 2 , Α . Π . 95/71, Α . Π . 1337/77, Ε φ .Α θ . 2 3 8 4 / 7 8 , Α . Π . 1647/80, Α . Π . 1814/82) Α . Π . 424/91

-13-

στ η ν ο ρ γ ά ν ω σ η και λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α της ε π ι χ ε ί ρ η σ η ς του, των μ ι σ θ ω τ ώ ν καθώς και κάθε άλλη λ ε π τ ο μ έ ρ ι α που είναι α π α ρ α ί τ η τ η για την εύ ρ υ θ μ η λε ι τ ο υ ρ γ ί α της ε π ι χ ε ί ρ η σ η ς του όπ ως η π α ρ α γ ω γ ή ή η δ ι α κ ί ν η σ η προϊόντων.

σ τ ) Μ ε τ α θ ο λ ή όρων ερ γα σί ας : Με τον όρο α υ τό νο εί τα ι κάθε τ ρ ο π ο π ο ί η σ η των όρ ων αυτής, η οποί α ε π έρ χε τα ι είται με θε τ ι κ ή π ρ άζ η είται αρ ν η τ ι κ ά με πα ρά λε ιψ η. Η ο εί τα ι β έ βα ια ότι για να υπ άρ ζε ι βλ α π τ ι κ ή μ ε τ α β ο λ ή πρέπει να μ ε τ α β λ η θ ο ύ ν από τον ε ρ γ ο δ ό τ η σ υ μ φ ω ν η μ έ ν ο ι και ρητοί όροι της σ ύ μ β α σ η ς ερ γασίας, δ η λ α δ ή να κα τα ργ ήσ ει σ υ μ β α τ ι κ ά δ ι κ α ι ώ μ α τ α του μ ι σ θ ω τ ο ύ και εφ όσ ον η μ ε τ α β ο λ ή δεν επ ιτ ρ έ π ε τ α ι από τον νόμο.

ζ ) Ε ρ γ α τ ι κ ό Δίκαιο: Είναι το σ ύ ν ο λ ο των κ α νό νω ν δικαίου, που ρ υ θ μ ί ζ ο υ ν τις σ χ έ σ ε ι ς οι ο π οί ες δ η μ ι ο υ ρ γ ο ύ ν τ α ι από την υπ άρχουσα, με τ α ξ ύ του ε ρ γ ο δ ό τ η και των μισθωτών, σ ύ μ β α σ η πα ρο χή ς ε ξ α ρ τ η μ έ ν η ς εργασίας. Δ η λα δή π ε ρ ι λ α μ β ά ν ο ν τ α ι οι δι ατ άξ ει ς, που κα θο ρ ί ζ ο υ ν τα δ ι κ α ι ώ μ α τ α και τις υ π ο χ ρ ε ώ σ ε ι ς των ε ρ γ α ζ ο μ έ ν ω ν καθώς ε π ίσ ης και τα α ν τ ί σ τ ο ι χ α δ ι κ α ι ώ μ α τ α και υ π ο χ ρ ε ώ σ ε ι ς των ερ γο δο τώ ν. Π α ρ ά λ λ η λ α το ερ γ α τ ι κ ό Δ ί κ α ι ο ρυθμ ίζ ει και τις σ χ έ σ ε ι ς που δη μ ι ο υ ρ γ ο ύ ν τ α ι με τ α ξ ύ των ε ρ γ α ζο μέ νω ν, των ε ρ γ ο δ ο τ ώ ν και του Κρ ά τ ο υ ς πά ντ οτ ε β έ β α ι α από τη σ χ έ σ η ε ξ α ρ τ η μ έ ν η ς εργασίας.

Μ Ε Ρ Ο Σ Ζ Γ Τ Ρ Ω Τ Ο Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο Χ ο

I . Ι . Δ Ι Ε Υ Θ Υ Η Τ Ι Κ Ο Δ Ι Κ Α Ι Ω Μ Α ΤΟ Υ Ε Ρ Γ Ο Δ Ο Τ Η

Τό σο η θεωρ ία όσο και η δ ί κ α σ τ η ρ υ α κ ή νομολο γί α, δ έ χ ο ντ αι 0XL ο ε ρ γο δό τη ς έχει δ ι ε υ θ υ ν τ ι κ ό δ ι κ α ί ω μ α σ τ ην ε π ι χ ε ί ρ η σ ή του.

Δ η λ α δ ή έχει α ρ μ ο δ ι ό τ η τ α να π ρ οβ αί νε ι σ τ η ρύ θ μ ι σ η κάθε θ έ μα το ς που α ν άγ ετ αι στ ην ο ρ γ ά ν ω σ η και λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α της ε π ι χ ε ί ρ η σ η ς του για την ε π ί τ ε υ ξ η των σκ ο π ώ ν της, να κα θο ρί ζε ι τις σ υ ν θ ή κ ε ς και τους όρους ερ γ α σ ί α ς των μι σθωτών, καθώς ε π ίσ ης και κάθε ά λ λη λ ε π τ ο μ έ ρ ε ι α που είναι α ν α γ κ α ί α για τη ν ε ύ ρ η θ μ η λε ιτ ο υ ρ γ ί α τ η ς επ ιχ εί ρη ση ς, την παραγωγή, δ ι α κ ί ν η σ η των πρ ο ϊ ό ν τ ω ν και πο λ λ ά άλ λα θέμα τα που την αφορούν.

Ε χ ετ ικ ό με το θέμα είναι το ά ρ θρ ο 652 του Α.Κ. σ ύ μ φ ω ν α με το οποίο, σ τ ον ε ρ γ ο δ ά τ η αν ήκει η ρύ θ μ ι σ η κάθε θ έ μ α τ ο ς που α ν άγ ετ αι στ η ν ο ρ γ ά ν ω σ η και λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α της ε π ι χ ε ί ρ η σ η ς του.

Ετσι για π α ρ ά δ ε ι γ μ α δι κα ιο ύτ αι να με τ α θ έ τ ε ι και να το π ο θ ε τ ε ί τους μ ι σ θ ω τ ο ύ ς σε άλ λα τ μ ήμ ατ α της ε π ι χ ε ί ρ η σ ή ς του, εάν συ ν τ ρ έ χ ε ι α ν ά γ κ η ο ρ γ α ν ω τ ι κ ώ ν με τα βο λώ ν. Σ υ γ κ ε κ ρ ι μ έ ν α το ά ρ θ ρ ο 652 του Α.Κ. ορίζει τα εξής; "0 ε κ μ ι σ θ ω τ ή ς ο φ εί λε ι να ε κ τε λέ σε ι μετ' ε π ι μ ε λ ε ί α ς την α ν α λ η φ θ ε ί σ α ν ερ γα σί αν , ε υ θ υ ν ό μ ε ν ο ς διά την εκ δόλο υ ή α μ ε λ ε ί α ς π ρ ο ξ ε ν ο υ μ έ ν η ν εις τον μι σ θ ω τ ή ζημίαν. 0 βα θμ ός της επ ιμ έλ ει ας , δι 'η ν ε υ θύ νε τα ι ο ε κ μ ι σ θ ω τ ή ς κρ ίν ετ αι εκ της σύ μβ ασ ης , λ α μ β α ν ο μ έ ν ω ν υπ ό ψ η ν της

-15-

μ ο ρ φ ω σ ε ω ς η των δια την ε ρ γ α σ ί α ν α π α υ τ ο ύ μ ε ν ω ν εLδLlcώv γνώσεων, ως και των ικ α ν ο τ ή τ ω ν καί ιδ ι ο τ ή τ ω ν του ε κ μ ί σθ ωτ ού , ας εγ ν ώ ρ ί ζ ε ν ή όφ ε ί λ ε ν γ ν ω ρ ίζ ει ο μ ι σ θ ω τ ή ς " .(5).

Νο εί τα ι βέβα ια ότι τ α ν ω τ έ ρ ω δ ι κ α ί ω μ α του ε ρ γ ο δ ό τ η δεν είναι ούτε α π ε ρ ι ό ρ ι σ τ ο ού τε αν εξ έλ εγ κτ ο, γιατί κ α τ α ρ χ ή ν πε ρι ο ρ ί ζ ε τ α ι από το υς ό ρ ου ς της ατ ομ ι κ ή ς σ ύ μ β α σ η ς ε ρ γ α σ ί α ς και π α ρ ά λ λ η λ α υ π άγ ετ αι στ ο υ ς π ε ρ ι ο ρ ι σ μ ο ύ ς που π ρ ο β λ έ π ο ν τ α ι α π ό την κ ε ίμ εν η νο μο θε σί α. την σ υ λ λ ο γ ι κ ή σ ύ μ β α σ η ερ γα σί ας , τον κ α ν ο ν ι σ μ ό ερ γα σί ας , και τέ λο ς υπόκ ει τα ι στ ον έ λ εγ χο των πο λ ι τ ι κ ώ ν δι κα στ ηρ ίω ν. Ε υ ν ε π ώ ς επ ι β ά λ λ ε τ α ι με το δ ι κα ίω μα α υ τ ό - ό π ω ς ά λ λ ο σ τ ε με ο π ο ι ο δ ή π ο τ ε άλ λο δι κ α ί ω μ α σ υ μ β α ί ν ε ι - ν α α σ κ ε ίτ αι με καλή πί σ τ η και να μην αν τι β α ί ν ε ι στ ις δι ατ α γ έ ς του ά ρ θρ ου 281 του Α.Κ. που αν αφ έ ρ ε τ α ι στ ην κ α τά χρ ησ η του δι κα ι ώ μ α τ ο ς και ορίζει. : "Η άσ κ η σ η του δικαι.ώματος εάν αυ τή υπερβαί. νει πρ ο φ α ν ώ ς τα όρ ια τα ε π ι β α λ λ ό μ ε ν α εκ της κα λ ής πιστ ής ή των χ ρ ησ τώ ν ηθών, εκ του κοινωνικέ)ύ ή οι κο νο μ ικού σ κ ο π ο ύ του δι καιώματος",• (6)

0 ερ γο δό τη ς όπως α π ο ρ ρ έ ε ι από τα π ρ οη γο ύμ εν α, οφ εί λε ι να λα μβ άν ει υπ όψ η τις α τ ο μ ι κ έ ς και ο ι κ ο γ ε ν ε ι α κ έ ς α ν ά γ κ ε ς των μι σ θ ω τ ώ ν του, τη δ υ ν α τ ό τ η τ α μ ε τ α κ ι ν ή σ ε ω ς τους με α ξ ι ο κ ρ α τ ι κ ά κ ρ ι τ ήρ ια να σ έ βε τα ι το υς μ ι σ θ ω τ ο ύ ς και να μην κα τ α ρ γ ε ί τα

5 . Α.Κ. άρθρο 652 σ ε λ . 2 2 3 6 . Α.Κ. άρ θρ ο 281 σε λ . 1 5 8

σ υ μ β α τ υ κ ά τους δικα ιώ μα τα . Ε π ίσ ης στ ο δ ι ε υ θ υ ν τ ι κ ό δ ι κ α ί ω μ α του ε ρ γ ο δ ό τ η αν άγ ον τα ι ε κ τό ς τω ν άλλων. ο κ α θ ο ρ ι σ μ ό ς τ ο υ π ρ ο γ ρ ά μ μ α τ ο ς ερ γ α σ ί α ς το ωρόριο, η έ ν α ρ ζ η και η λή ξη της ερ γασίας, οι με τα θ έ σ ε ι ς και άλ λα θ έ μα τα με τα οπ ο ί α θα α σ χ ο λ η θ ο ύ μ ε ε κ τ ε ν έ σ τ ε ρ α σε επ ό μ ε ν ε ς εν ότ ητ ες . Η ά σ κ η σ η του δ ι ε υ θ υ ν τ ι κ ο ύ δι κ α ι ώ μ α τ ο ς γί νε τα ι είται α υ τ ο π ρ ό σ ω π ο ς από τον ίδιο τον ερ γο δό τη , είται από α ν τ ι π ρ ό σ ω π ο του, σ τ ον οπ ο ί ο έχει α ν ατ εθ εί αυτή η εργασία.

Σ η μ α ν τ ι κ ό είναι όμ ως το δ ι ε υ θ υ ν τ ι κ ό δ ι κ α ί ω μ α να α σ κε ίτ αι με τ έ το ιο τρόπο, που να μην π ρ οσ κο ύε ι στ α χρησ τ ήθη. τον πο ι ν ι κ ό νόμο. να μην εκ θέ τε ι σε κ ί νδ υν ο τη ζωή, την υγεία ή την σ ω μ α τ ι κ ή α κ ε ρ α ι ό τ η τ α των μ ι σ θ ω τ ώ ν και να μην αν τι βα ίν ει σ τ ι ς θ ρ η σ κ ε υ τ ι κ έ ς τους π ε πο ιθ ήσ ει ς. Σε α ν τ ί θ ε τ η πε ρί πτ ωσ η, ο μ ι σ θ ω τ ό ς μπ ορεί να θεωρ ήσ ει τις εν έ ρ γ ε ι ε ς του ε ρ γ ο δ ό τ η βλ απ τι κέ ς γι'αυτόν, σαν κ α τ α γ γ ε λ ί α της σ ύ μ β α σ η ς ε ρ γ α σ ί α ς και να α ζ ιώ σε ι την ν ό μι μη απ οζ ημ ίω ση .

1 . 2 . Υ Π Ο Χ Ρ Ε Ω Σ Ε Ι Σ Τ Ο Υ Μ Ι Σ Θ Ω Τ Ο Υ

Με τις σ υ μ β ά σ ε ι ς ερ γ α σ ί α ς κα θο ρί ζ ο ν τ α ι τό σο τα δ ι κ α ι ώ μ α τ α και οι υπ οχ ρ ε ώ σ ε ι ς των μ ι σ θ ω τ ώ ν όσο και των ερ γο δο τώ ν.

Ε ι δ ι κ ό τ ε ρ α για τους μ ι σ θ ω τ ο ύ ς πρ έπει να τ ο ν ι στ εί ότι το ε ί δο ς της ε ρ γ α σί ας που υ π ο χ ρ ε ο ύ ν τ α ι να π ρ ο σ φ έ ρ ο υ ν κα θο ρί ζε τα ι ά μ εσ α ή έ μ με σα από την α τ ο μ ι κ ή σ ύ μ β α σ η ερ γα σί ας , τον κ α ν ο ν ι σ μ ό ε ρ γα σί ας . υις ε π ι χ ε ί ρ η σ η ς και τις σ χ ε τ ι κ έ ς δι α τ ά ζ ε ι ς της

-17-

Ep Y a T L K n q νο μο θε σί ας . Τα σ υ γ κ ε κ ρ ι μ έ ν α όμ υς κα θ ή κ ο ν τ α του ε ρ γ α ζ ο μ έ ν ο υ μιας ει δι κό τ η τ α ς . δεν π ρ ο σ δ ι ο ρ ί ζ ο ν τ α ι απ ό γε ν ι κ έ ς ή ει δι κέ ς δι ατ άζ ει ς. Ετσι α ν α γ κ α σ τ ι κ ά π ρ ο σ φ ε ύ γ ο υ μ ε σ τ α π ρ ο σ δ ι ο ρ ι σ τ ι κ α σ τ ο ι χ ε ί α α υ τ ώ ν όπως οι α π α ι τ ο ύ μ ε ν ε ς ε ι δ ι κ έ ς γνώσεις, η α π ο κ τ ο ύ μ ε ν η θ ε ω ρ η τ ι κ ή και π ρ α κ τ ι κ ή ε μ π ε ι ρ ί α και το είδο ς της ε ρ γ α σί ας που σ υ μ φ ω ν ή θ η κ ε σ τ η σύ μβαση. Π ά ν τ ω ς ο μι σ θ ω τ ό ς που π ρ ο σ λ ή ψ θ η κ ε για μια ο ρ ι σ μ έ ν η ε ρ γα σί α δεν δι κα ιο ύτ αι να πρ οσ φέ ρε ι καμιά άλλη.

Αν όμως δεν έχει κα θο ρι στ εί το είδος της εργασίας. τότε πρ έπει να παρέχει κάθε ά λ λη π α ρ ε μ φ ε ρ ή εργασία, όχι όμως κατά πο λύ κ α τώ τε ρη απόα α υ τή που εί δη προσφέρει.

Ε ι δ ι κ ό τ ε ρ α ο ε ρ γ α ζ ό μ ε ν ο ς έχει τις εζής υπ οχ ρε ώσ ει ς:

α)Να εκ τε λε ί με ε π ι μ έ λ ε ι α την ερ γα σί α του. δ ι α φ ο ρ ε τ ι κ ά ε υ θύ νε τα ι για την ζημί α που θα πρ οζ εν ήσ ει σ τ ο ν ε ρ γ ο δό τη απ ό δόλο ή αμ έ λ ε ι α του.

β)Να σ έ βε τα ι τις γ ε νι κέ ς δ ι ατ άζ ει ς που α ν α φ έ ρ ο ν τ α ι σ τ η ν π ε ι θ α ρ χ ί α της επ ιχείρησης.

γ)Να μην δέχεται από τρ ίτ ου ς με το υς ο π οί ου ς σ υ σ χ ε τ ί ζ ε τ α ι λόγω της ε ρ γ α σί ας του ο π ο ι α δ ή π ο τ ε α μ ο ι β ή ή π α ρ ο χ ή ως α ν τ ά λ λ α γ μ α της υ π ηρ εσ ία ς του, εφ όσ ον το αγνο εί ο εργοδό τη ς.

δ)Να μην π ρ οσ φέ ρε ι τ α υ τ ό χ ρ ο ν α την ε ρ γα σί α του και σε άλλους, χωρίς την σ υ γ κ α τ ά θ ε σ η και του εργοδότη.

ε)Να μην αν ακ ο ι ν ώ ν ε ι σε ά λ λο υς μ υ στ ικ ά της επ ιχ εί ρη ση ς, σ χ ε τ ι κ ά με τον τρόπ ο παρασκευής, των π α ρ α γ ό μ ε ν ω ν π ρ ο ϊ ό ν τ ω ν ή

- 1 8 -

αλ λα σ τ ο ι χ ε ί α που έμαθε κατά την ε κ τ έ λ ε σ η της ε ρ γ α σ ί α ς του (ε χ ε μ ύ θ ε ι α )

σ τ )Ν α μην αν τ α γ ω ν ί ζ ε τ α ι α θ έ μ ι τ α τον ε ρ γ ο δ ό τ η του.

Οτ αν αυ τέ ς οι υπ ο χ ρ ε ώ σ ε ι ς δεν τ η ρο ύν τα ι ο ε ρ γ ο δ ό τ η ς έχει δ ι κα ίω μα να ζητήσει α π ο ζ η μ ί ω σ η για τη ζη μι ά που π ρ οζ εν ήθ ηκ ε.

Ομως και α υ τό ς έχει με τη σ ε ι ρ ά του κά πο ιε ς υ π ο χ ρ ε ώ σ ε ι ς τις ο π οί ες θα πρ έπει να τηρεί και δεν πρέπ ει να ασκεί κατά τρόπ ο κ α τ α χ ρ η σ τ ι κ ό το δι ε υ θ υ ν τ ι κ ό δι κα ί ω μ α που του δίνει ο νόμος.

1 . 3.Υ Π Ο Χ Ρ Ε δ Σ Ε Ι Ε ΤΟ Υ ΕΡ Γ Ο Δ Ο Τ Η

Σ ύ μφ ων α με το ά ρ θρ ο 662 του Α.Κ. ο ε ρ γ ο δ ό τ η ς έχει υπ ο χ ρ έ ω σ η να ρυ θμ ίζ ει τα θέμα τα της ερ γα σί ας , να δι ατ ηρ εί σε καλή κα τ ά σ τ α σ η το υς χώρο υς ερ γ α σ ί α ς και δι αν ο μ ή ς των ε ρ γ α ζ ο μ έ ν ω ν καθώς επ ίσης και τις ε γ κ α τ α σ τ ά σ ε ι ς σ ύ μ φ ω ν α με τις α π α ι τ ή σ ε ι ς της τ ε χ ν ικ ής τα μηχα νή μα τα , τα ερ γ α λ ε ί α και ότι έχει σ χ έ σ η με τον ε ρ γ α σ ι α κ ό χώρο, κατά τ έ το ιο τ ρ όπ ο ώστε να π ρ ο σ τ α τ ε ύ ε τ α ι η ζωή και η υ γ εί α τους.

Π α ρ ά λ λ η λ α από τις γ ε νι κέ ς δ ι α τ ό ξ ε ι ς της ε ρ γ α τ ι κ ή ς νο μ ο θ ε σ ί α ς π ρ ο κ ύ π τ ο υ ν οι α κ ό λ ο υ θ ε ς υ π ο χ ρ ε ώ σ ε ι ς για τον ε ρ γ ο δ ό τ η :

α) Να απ οδ έ χ ε τ α ι την ερ γ α σ ί α που σ υ μ φ ω ν ή θ η κ ε να π α ρέ χε ι ο μι σ θ ω τ ή ς δ η λ α δ ή να τον α π ασ χο λε ί πρ αγ ματικά.

β)Να κα τα βά λε ι το μισθ ό που έχει σ υ μ φ ω ν η θ ε ί με την α τ ο μ ι κ ή σ ύ μ β α σ η ερ γ α σ ί α ς ή αν δεν έχει σ υ μ φ ω ν η θ ε ί τον βα σι κό μι σ θ ό που

-19-

οριζ ευ το Κράτος.

γ)Να εφ αρ μό ζε ι τις δ η μ ο σ ί ο υ δ ι κα ίο υ διατάζ ει ς, που έχ ο υ ν υς σ κ ο π ο την ε ι δ ι κ ό τ ε ρ η π ρ ο σ τ α σ ί α των ερ γα ζο μέ νω ν.

1. 4 . Α . Α Ρ Χ Η ΤΗ Σ ΙΣ ΗΣ Μ Σ Τ Α Χ Ε Ι Ρ Η Σ Η Σ

Στο σ η μ ε ί ο αυτό και για να γίνει πιο κ α τ α ν ο η τ ό και ε ύ κο λη η έν ν ο ι α του δ ι ε υ θ υ ν τ ι κ ο ύ δ ι κ α ιώ μα το ς, κρ ίν ετ αι σ κ ό π ι μ η μια α ν α φ ο ρ ά στ ην αρ χή της Ισης Μ ε τ α χ ε ί ρ η σ η ς των μ ι σ θ ω τ ώ ν και αυ τό γιατί σχ ε τ ί ζ ε τ α ι ά μ εσ α με το θέμα που αν αλ ύε τα ι παρακάτω.

Η α ρ χή λοιπόν της Ισης Μ ε τ α χ ε ί ρ η σ η ς είναι μια γε νι κή αρχή η οποί α σε ότι α φ ορ ά το ε ρ γ α τ ι κ ό δίκαιο, υ π αγ ορ εύ ει την υ π ο χ ρ έ ω σ η του ε ρ γ ο δ ό τ η για ίση μ ε τ α χ ε ί ρ η σ η των α π α σ χ ο λ ο υ μ έ ν ω ν μ ι σ θ ω τ ώ ν του, σ τ ις αποδ οχ ές , τις πρ οα γω γέ ς, την υγ ι ε ι ν ή ε ρ γ α σ ί α και πολλά θέ μ α τ α εφ ό σ ο ν πα ρ έ χ ο υ ν την ίδια ε ρ γα σί α κάτω από το υς ίδ ιους ό ρ ου ς και σ υ ν θ ή κ ε ς και δεν δ ι κ α ι ο λ ο γ ε ί τ α ι από ε ι δ ι κο ύς λόγο υς η δ υ σ μ ε ν έ σ τ ε ρ η μετα χε ίρ ησ η. Χ ω ρί ς λ ο ιπ όν να επ ιβ άλ λε τα ι η εζ ί σ ω σ η των όρων ερ γ α σ ί α ς των μι σθ ωτ ών , α π α γ ο ρ ε ύ ε τ α ι η ά ν ι σ η μ ε τ α χ ε ί ρ η σ η όλων όσων πα ρ έ χ ο υ ν την ίδια ε ρ γα σί α κάτω από τις ίδιες σ υ ν θ ή κ ε ς .(7)]

Επ ιβ ά λ λ ε τ α ι η ίση μ ε τ α χ ε ί ρ η σ η όλων των προσώπων, χ ω ρί ς εζαίρεση, που υ π άγ ον τα ι σ τ η ν ίδια έ ν νο μη σχέση, χωρίς α υ τ ό να

7 . Α . Π . 928/84, Α . Π . 348/85, Α . Π . 161/86, Ε φ .Α θ .10060/87 - 6 6 40 /8 9 και 1859/92, Α . Π . 20 37/90, Ε φ . Α Θ . 637/ 93