(1)

ΔΘΝΗΚΟ ΚΑΗ ΚΑΠΟΓΗ΢ΣΡΗΑΚΟ ΠΑΝΔΠΗ΢ΣΖΜΗΟ ΑΘΖΝΧΝ

΢ΥΟΛΖ ΘΔΣΗΚΧΝ ΔΠΗ΢ΣΖΜΧΝ

ΣΜΖΜΑ ΓΔΧΛΟΓΗΑ΢ KAI ΓΔΧΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΟ΢

ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΟ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΗΓΡΤΜΑ

΢ΔΡΡΧΝ ΣΜΖΜΑ ΓΔΧΠΛΖΡΟΦΟΡΗΚΖ΢

& ΣΟΠΟΓΡΑΦΗΑ΢

ΓΗ-ΗΓΡΤΜΑΣΗΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΧΝ ΢ΠΟΤΓΧΝ

«ΠΡΟΛΖΦΖ ΚΑΗ ΓΗΑΥΔΗΡΗ΢Ζ ΦΤ΢ΗΚΧΝ ΚΑΣΑ΢ΣΡΟΦΧΝ»

ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΖ ΓΗΑΣΡΗΒΖ ΔΗΓΗΚΔΤ΢Ζ΢

ΓΑΒΡΗΔΛΑ ΕΑΓΟΡΑ

Πνιηηηθόο Μεραληθόο

Master in Environmental Management

Μεηαθαηαζηξνθηθό ζηάδην ζεηζκνύ:

Έιεγρνο θαη απνθαηάζηαζε θηηζκάησλ.

΢πγθξηηηθή κειέηε ησλ ζεηζκώλ Αλδξαβίδαο θαη L`Aquila.

ΣΡΗΜΔΛΖ΢ ΔΠΗΣΡΟΠΖ

Λέθθαο Δπζύκεο Καζεγεηήο (Δπηβιέπσλ) Παπαληθνιάνπ Ησάλλεο Δπίθνπξνο Καζεγεηήο Βνύιγαξεο Νηθόιανο Αλαπιεξσηήο Καζεγεηήο

ΑΘΖΝΑ Ννέκβξηνο 2011

(2)

1

Δπραξηζηίεο

Θα ήζεια θπξίσο λα επραξηζηήζσ ηνλ Καζεγεηή κνπ θ. Δπζχκε Λέθθα γηα ηελ θαηαλφεζε, ηελ θαζνδήγεζή ηνπ θαη ηηο πνιχηηκεο ζπκβνπιέο ηνπ θαηά ηε δηάξθεηα εθπφλεζεο απηήο ηεο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο.

Θα ήζεια επίζεο λα επραξηζηήζσ:

 Σνλ θ. Κψζηα Ησαλλίδε, Πνιηηηθφ Μεραληθφ, Τ.Α.΢., γηα ηηο πνιχηηκεο πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ην ζεηζκφ ηεο L`Aquila,

 Σνλ θ. Βαζίιε Αγηάλνγινπ, Αξρηηέθηνλα Μεραληθφ, Τ.Α.΢., θαη ηνλ θ. Φψηε Γηακαληφπνπιν, Πνιηηηθφ Μεραληθφ, Τ.Α.΢., γηα ηελ επγεληθή παξαρψξεζε ηνπ θσηνγξαθηθνχ ηνπο αξρείνπ,

 Σελ θ. Βαζηιηθή Βαΐηζε, Πνιηηηθφ Μεραληθφ Τ.Α.΢., ηνλ θ. Γηάλλε Παπιή, Πνιηηηθφ Μεραληθφ, Τ.Α.΢., ηελ θ. Γήκεηξα Γαιένπ, ΤΠ.ΤΠΟ.ΜΔ.ΓΗ., θαη ηνλ θ. Γηάλλε Αλησλαθφπνπιν, Τ.Α.΢., γηα ηελ ππνζηήξημε θαη ηε βνήζεηά ηνπο ζηε ζπγθέληξσζε ησλ απαξαίηεησλ πιεξνθνξηψλ ζρεηηθά κε ην ζεηζκφ ηεο Αλδξαβίδαο,

 Σνλ Γξ. Νίθν Πλεπκαηηθφ, Πνιηηηθφ Μεραληθφ, Τ.Α.΢., ηνλ θ.

Κνζκά Μαζηνξάθε, Πνιηηηθφ Μεραληθφ, Τ.Α.΢., ηνλ θ. Νίθν Μεηαμσηφ, Πνιηηηθφ Μεραληθφ, ηελ θ. Δπγελία Γεκνπνχινπ, Πνιηηηθφ Μεραληθφ, Τ.Α.΢., θαη ηελ θ. Φσηεηλή Γθαηδηάλε, Τ.Α.΢., γηα ηε βνήζεηά ηνπο ζε έλα δχζθνιν ζεκείν, απηήο ηεο δηπισκαηηθήο,

 Σνλ θ. Γεκήηξε Θενράξε, M.Sc. Γεσιφγν, Τπ. Γξ., Σκήκα Γεσινγίαο θαη Γεσπεξηβάιινληνο, Δ.Κ.Π.Α., γηα ηελ ακέξηζηε θαη απεξηφξηζηε βνήζεηα ηνπ θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ κεηαπηπρηαθνχ πξνγξάκκαηνο.

Θα ήζεια ηδηαίηεξα λα επραξηζηήζσ ηνλ θ. Μηράιε Πνιηηφπνπιν, Πνιηηηθφ Μεραληθφ, πξψελ Πξντζηάκελν ηεο Τ.Α.΢., γηα ηελ ελζάξξπλζε θαη ηε ζπκπαξάζηαζή ηνπ θαηά ηε δηάξθεηα ησλ κεηαπηπρηαθψλ κνπ ζπνπδψλ.

(3)

2

ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ

ΠΔΡΗΛΖΦΖ 4

ΔΗ΢ΑΓΧΓΖ 6

ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1: Ννκνζεζία θαη Τπεξεζίεο ζηελ Διιάδα 1.1. Ζ Πνιηηηθή Πξνζηαζία

1.1.1. Ο Νφκνο 3013/2002

1.1.2. Σν Πξνεδξηθφ Γηάηαγκα 151/2004 1.1.3. Γεληθφ ΢ρέδην Ξελνθξάηεο

1.2. Οξγαληζκφο Αληηζεηζκηθνχ ΢ρεδηαζκνχ θαη Πξνζηαζίαο 1.3. Τπεξεζία Απνθαηάζηαζεο ΢εηζκνπιήθησλ

1.3.1. Ο Νφκνο 867/1979 1.3.2. Ο Νφκνο 1190/1981

16 16 19 20 22 24 24 25 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2: Γηαδηθαζίεο ειέγρνπ θαη απνθαηάζηαζεο κεηά από ζεηζκό

2.1. Δηζαγσγή

2.2. Μεηαζεηζκηθφο Έιεγρνο

2.3. Σερληθέο Δπεκβάζεηο Έθηαθηεο Αλάγθεο 2.3.1. Άξζε επηθηλδπλνηήησλ

2.3.2. Πξνζσξηλέο Τπνζηπιψζεηο – Αληηζηεξίμεηο

2.3.3. Καηεδαθίζεηο επηθίλδπλα εηνηκφξξνπσλ θηηζκάησλ θαη άξζε εξεηπίσλ 2.4. Πξνζσξηλή ΢ηέγαζε

2.4.1. Δπηδφηεζε Δλνηθίνπ

2.4.2. Λπφκελνη Οηθίζθνη θαη Σξνρφζπηηα

2.5. Γηαδηθαζία Απνθαηάζηαζεο ησλ πιεγέλησλ θηηξίσλ 2.6. Έξγα ππνδνκήο

28 28 34 35 35 36 36 36 37 38 40 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3: Ο ζεηζκόο ηεο Αλδξαβίδαο

3.2. Σεθηνληθή θαη Γεσινγία ηεο πεξηνρήο 3.3. Έιεγρνο

3.4. Γεπηεξεχνπζεο πεξηβαιινληηθέο επηπηψζεηο 3.5. Απνθαηάζηαζε θηηζκάησλ

3.6. Πξνζσξηλή ζηέγαζε ζεηζκνπαζψλ 3.6.1. Λπφκελνη νηθίζθνη

3.6.2. Δπηδφηεζε ελνηθίνπ

42 44 46 58 60 63 63 64 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4: Ννκνζεζία θαη Τπεξεζίεο ζηελ Ηηαιία

4.1. Ο Νφκνο 996/1970 4.2. Ζ Πνιηηηθή Πξνζηαζία 4.2.1. Ο Νφκνο 225/1992

4.2.2. Σν Ννκνζεηηθφ Γηάηαγκα 112/1998

4.2.3. Σα Ννκνζεηηθά Γηαηάγκαηα 300/1999 θαη 303/1999 4.2.4. Ζ Αλαζεψξεζε ηνπ ΢πληάγκαηνο θαη ν Νφκνο 401/2001 4.2.5. Ο Νφκνο 152/2005

4.3. Σν Σκήκα Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο

65 66 67 70 72 72 74 75

(4)

3 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5: Γηαδηθαζίεο ειέγρνπ θαη απνθαηάζηαζεο κεηά από ζεηζκό

5.1. Οξγάλσζε θαη ζπληνληζκφο 5.2. Έιεγρνο

5.3. Πξνζσξηλή ΢ηέγαζε – Απνθαηάζηαζε 5.3.1. Σν Πξφγξακκα M.A.P.

5.3.2. Σν Πξφγξακκα C.A.S.E.

78 78 87 89 91 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6: Ο ζεηζκόο ηεο L'Aquila

6.2. Σεθηνληθή θαη Γεσινγία ηεο πεξηνρήο 6.3. Έιεγρνο

6.4. Γεπηεξεχνπζεο πεξηβαιινληηθέο επηπηψζεηο 6.5. Πξνζσξηλή ζηέγαζε θαη απνθαηάζηαζε

93 95 99 116 119

ΠΑΡΑΣΖΡΖ΢ΔΗ΢ ΚΑΗ ΢ΤΜΠΔΡΑ΢ΜΑΣΑ 126

ΠΖΓΔ΢ ΚΑΗ ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ 132

ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ 1 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ 2

(5)

4

ΜΔΣΑΚΑΣΑ΢ΣΡΟΦΗΚΟ ΢ΣΑΓΗΟ ΢ΔΗ΢ΜΟΤ:

ΔΛΔΓΥΟ΢ ΚΑΗ ΑΠΟΚΑΣΑ΢ΣΑ΢Ζ ΚΣΗ΢ΜΑΣΧΝ.

΢ΤΓΚΡΗΣΗΚΖ ΜΔΛΔΣΖ ΣΧΝ ΢ΔΗ΢ΜΧΝ ΑΝΓΡΑΒΗΓΑ΢

ΚΑΗ L`AQUILA.

ΠΔΡΗΛΖΦΖ

Καηά ηηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο ν αξηζκφο ησλ θπζηθψλ θαηαζηξνθψλ παξνπζηάδεη κεγάιε αχμεζε ηφζν ζε παγθφζκηα θιίκαθα φζν θαη ζε επξσπατθφ επίπεδν. Σα θαηλφκελα είλαη ηδηαίηεξα έληνλα ζην Νφηην ηκήκα ηεο Δπξσπατθήο Ζπείξνπ ελψ ιφγσ ηεο ππνβχζηζεο ηεο Αθξηθαληθήο πιάθαο θάησ απφ ηελ Δπξαζηαηηθή, παξνπζηάδνληαη ζπρλά θαηαζηξνθηθά ζεηζκηθά ζπκβάληα.

Οη ζεηζκνί θαη γεληθφηεξα νη θπζηθέο θαηαζηξνθέο, εθηφο απφ ηηο αλζξψπηλεο απψιεηεο έρνπλ άκεζεο αιιά θαη καθξνπξφζεζκεο επηπηψζεηο, ζην δνκεκέλν πεξηβάιινλ, ζηελ νηθνλνκία θαη ζηηο θνηλσληθέο δνκέο. Ζ απνηίκεζε ησλ επηπηψζεσλ ζπλίζηαηαη ζηελ ηθαλφηεηα ηνπ πιεζπζκνχ θαη ησλ Κξαηηθψλ λα αληηκεησπίζνπλ απνηειεζκαηηθά έλα θαηαζηξνθηθφ γεγνλφο θαζψο θαη ζηε δπλαηφηεηα επαλαθνξάο ησλ ηνπηθψλ θνηλσληψλ ζηελ πξν ηεο θαηαζηξνθήο θαηάζηαζε.

Γηα ηελ νξζνινγηθή δηαρείξηζε ελφο κεγάινπ θαηαζηξνθηθνχ ζπκβάληνο ζε κεηαθαζηξνθηθφ ζηάδην, είλαη απαξαίηεηνο ν ζσζηφο ζρεδηαζκφο θαη ε πιήξεο θαηάξηηζε ησλ επηρεηξεζηαθψλ ζρεδίσλ αληηκεηψπηζεο ζε επίπεδν πξφιεςεο. Οη δηαδηθαζίεο ειέγρνπ θαη απνθαηάζηαζεο ησλ θαηαζθεπψλ κηαο πιεγείζαο πεξηνρήο κεηά απφ έλα θαηαζηξνθηθφ θαηλφκελν, πξέπεη λα είλαη αθξηβείο θαη πιήξεηο γηα λα επηηεπρζεί ε ηαρχηεξε επαλάθηεζε ησλ θνηλσληθψλ θαη νηθνλνκηθψλ ζπλζεθψλ θαη ε αζθαιέζηεξε επηζηξνθή ησλ θαηνίθσλ ζηηο ηδηνθηεζίεο ηνπο.

Γηα ηηο αλάγθεο εθπφλεζεο απηήο ηεο εξγαζίαο επειέγε ν ζεηζκφο σο πεξίπησζε θπζηθήο θαηαζηξνθήο, ιφγσ ηεο κεγάιεο έθηαζεο ησλ επηπηψζεσλ πνπ πξνθαινχληαη ζην δνκεκέλν πεξηβάιινλ θαη ηεο ζπλερνχο ζεηζκηθήο δξαζηεξηφηεηαο πνπ παξνπζηάδεηαη ζηνλ Διιαδηθφ ρψξν. Χο πεξηπηψζεηο κειέηεο επειέγεζαλ νη ζεηζκνί ηεο 8^εο Ηνπλίνπ

(6)

5

2008 ζηελ Αλδξαβίδα (Διιάδα) θαη ηεο 6^εο Απξηιίνπ 2009 ζηελ L’Aquila (Ηηαιία) γηαηί ήηαλ δχν παξφκνηα θαη ρξνληθά θνληηλά ζπκβάληα ζε γεηηνληθέο ρψξεο κέιε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο.

Γηα ηελ απνηίκεζε ησλ δηαδηθαζηψλ ειέγρνπ θαη απνθαηάζηαζεο ζηηο δχν ρψξεο, εξεπλήζεθε ε ηζρχνπζα λνκνζεζία (ζε Διιάδα θαη Ηηαιία), ρξεζηκνπνηήζεθε ε ειιεληθή θαη δηεζλήο βηβιηνγξαθία θαη νη δηαδηθηπαθέο πεγέο πιεξνθφξεζεο, αμηνινγήζεθαλ νη πξνζσπηθέο ζπλεληεχμεηο κε Έιιελεο θαη Ηηαινχο εθπξνζψπνπο θαη ζηειέρε ησλ αξκφδησλ ππεξεζηψλ, ελψ αμηνπνηήζεθε ην δηαζέζηκν αξρεηαθφ πιηθφ ηεο Τπεξεζίαο Απνθαηάζηαζεο ΢εηζκνπιήθησλ φπσο θαη νη πιεξνθνξίεο πνπ δφζεθαλ απφ ηελ Πνιηηηθή Πξνζηαζία ηεο Ηηαιίαο.

(7)

6

ΔΗ΢ΑΓΧΓΖ

΢χκθσλα κε ηα δηαζέζηκα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία, θαηά ηε δηάξθεηα ησλ ηειεπηαίσλ 110 εηψλ, δειαδή απφ ην 1900 έσο ην 2009, παξαηεξείηαη εληππσζηαθφο ξπζκφο αχμεζεο ησλ θπζηθψλ θαηαζηξνθψλ πνπ θαηαγξάθεθαλ ζε παγθφζκην επίπεδν.

Όπσο απνηππψλεηαη ζηελ Δηθφλα 1, ππάξρεη κηα ζρεηηθά ζηαζεξή αχμεζε απφ 1950 έσο ην 1970, παξαηεξείηαη φκσο έλα ηεξάζηην άικα απφ ην 1975 κέρξη ην 2004 φπνπ εθηφο απφ θάπνηα αθξαία θαηλφκελα παξνπζηάδεηαη κηα ειαθξηά θάκςε κέρξη ην 2009. Απηφ ην ηεξάζηην άικα δελ νθείιεηαη κφλν ζηελ πξαγκαηηθή αχμεζε ησλ θαηαζηξνθηθψλ ζπκβάλησλ, αιιά θαη ηνπ γεγνλφηνο φηη νη θαηαγξαθέο είλαη πιένλ πιεξέζηεξεο θαη πην αθξηβείο ιφγσ ηεο ηερλνινγηθήο εμέιημεο θαη ηεο επηθνηλσληαθήο πξνφδνπ.

Καηά ηελ ίδηα ρξνληθή πεξίνδν, καδί φκσο κε ηνλ αξηζκφ ησλ θαηαζηξνθηθψλ θαηλνκέλσλ, αλνδηθή πνξεία παξνπζηάδνπλ θαη ηα απνηειέζκαηα ησλ ζπκβάλησλ φπσο ν αξηζκφο ησλ πιεγέλησλ θαη νη νηθνλνκηθέο επηπηψζεηο, ηα νπνία δελ είλαη θαζφινπ επθαηαθξφλεηα.

Χο πλεγένηες νξίδεηαη ν πιεζπζκφο πνπ ρξεηάδεηαη άκεζε βνήζεηα κεηά ην ζπκβάλ πξνθεηκέλνπ λα δηαζθαιηζηνχλ νη βαζηθέο ζπλζήθεο επηβίσζεο φπσο ηαηξηθή πεξίζαιςε, ηξνθή, λεξφ, πξνζσξηλή ζηέγαζε θαη βαζηθέο ππνδνκέο πγηεηλήο.

Εικόνα 1: Φυςικζσ Καταςτροφζσ 1900- 2009(EM-DAT)

(8)

7

Οη οικονομικές επιπηώζεις κεηά απφ κία θπζηθή θαηαζηξνθή ζπλίζηαληαη σο άμεζες φπσο νη θαηαζηξνθέο ζε βαζηθέο ππνδνκέο, θαηνηθίεο, αγξνηηθέο θαιιηέξγεηεο, θαη έμμεζες επηπηψζεηο ζηηο ηνπηθέο νηθνλνκίεο φπσο νη απψιεηεο εηζνδεκάησλ, ε απνζηαζεξνπνίεζε ηεο αγνξάο, ε αχμεζε ηνπ δείθηε ηεο αλεξγίαο. Ζ ζπγθέληξσζε ησλ θαηνίθσλ ζε κεγάια αζηηθά θέληξα, ε δηάρπζε ηεο δφκεζεο, νη αλεπαξθείο ππνδνκέο απνηειεζκαηηθήο αληηκεηψπηζεο αθξαίσλ θαηαζηξνθηθψλ ζπκβάλησλ φπσο γηα παξάδεηγκα νη ζεηζκνί, νη πιεκκχξεο θαη νη θαηνιηζζήζεηο, απνηεινχλ ηηο πην βαζηθέο αηηίεο ηεο ξαγδαίαο αχμεζεο ησλ δεκηψλ θαη ηνπ νηθνλνκηθνχ θφζηνπο πνπ ηηο ζπλνδεχεη (Δηθφλα 2 θαη Δηθφλα 3).

Εικόνα 2: Πλθγζντεσ από Φυςικζσ Καταςτροφζσ 1900- 2009

Εικόνα 3: Εκτίμθςθ Οικονομικοφ Κόςτουσ από Φυςικζσ Καταςτροφζσ 1900- 2009 (EM-DAT)

(9)

8

Όπσο είλαη θπζηθφ ζε φηη αθνξά ζηηο νηθνλνκηθέο επηπηψζεηο μερσξίδνπλ ηδηαίηεξα ηα ζθνδξφηεξα ζπκβάληα ηεο ηειεπηαίαο εηθνζαεηίαο φπσο νη ζεηζκνί ηνπ Kobe θαη ηνπ Wenchuan θαη ν ηπθψλαο Katrina.

Παξφια απηά, θαη ρσξίο λα ππνηηκάηαη ε ζνβαξφηεηα ηεο θαηάζηαζεο φπσο απηή παξνπζηάδεηαη ζηηο πξνεγνχκελεο ζειίδεο, είλαη ελζαξξπληηθφ ην γεγνλφο φηη ν αξηζκφο ησλ αλζξψπηλσλ απσιεηψλ κεηά ην 1940 κεηψλεηαη αξθεηά, κε πεξαηηέξσ θαη πην ζεκαληηθή κείσζε λα παξνπζηάδεηαη απφ ην ηέινο ηεο δεθαεηίαο ηνπ `60 κέρξη ην 2009. Ο αλαθεξφκελνο σο αξηζκφο θαηαγεγξακκέλσλ ζαλάηωλ πεξηιακβάλεη θαη ηνπο αγλννχκελνπο εθηφο απφ ηηο πεξηπηψζεηο δηαπηζησκέλνπ αξηζκνχ ζπκάησλ απφ ηηο αξκφδηεο αξρέο.

Ζ θαιχηεξε νξγάλσζε ζηελ παξνρή βνήζεηαο ζε ζέκαηα θξίζεο, ε γεληθφηεξε πξφνδνο θαη εμέιημε ησλ πγεηνλνκηθψλ ππνδνκψλ ζε παγθφζκην επίπεδν θαζψο θαη ε ακεζφηεξε απφθξηζε ησλ αξρψλ θαηά ηε δηάξθεηα πεξηζηαηηθψλ θπζηθψλ θαηαζηξνθψλ, ζπλεηέιεζαλ ζηελ ηφζν κεγάιε κείσζε ηνπ αξηζκνχ ησλ ζαλάησλ πνπ νθείινληαη ζε θαηαζηξνθηθά θαηλφκελα (Δηθφλα 4).

Σνπνζεηψληαο ηα παγθνζκίσο θαηαγεγξακκέλα ζπκβάληα θπζηθψλ θαηαζηξνθψλ θαηά ηελ πεξίνδν 1900- 2009, κε ηνπο αξηζκνχο ησλ αλζξψπσλ πνπ επιήγεζαλ απφ απηέο θαζψο θαη ηηο αλζξψπηλεο απψιεηεο πνπ πξνθάιεζαλ, ε εηθφλα είλαη ζαθήο. Παξαηεξείηαη, φηη ελψ ν αξηζκφο ησλ θαηαζηξνθηθψλ πεξηζηαηηθψλ αθνινπζεί ηελ ίδηα ξαγδαία θαη ηαπηφρξνλε αχμεζε κε ηνλ αξηζκφ ησλ πιεγέλησλ, ν αξηζκφο ησλ θαηαγεγξακκέλσλ ζαλάησλ πνπ πξνθιήζεθαλ απφ απηά ηα πεξηζηαηηθά

Εικόνα 4: Καταγραφζσ Θανάτων από Φυςικζσ Καταςτροφζσ 1900- 2009 (EM-DAT)

(10)

9

κεηψλεηαη ζεκαληηθά φπσο πεξηγξάθεθε πξνεγνπκέλσο (Δηθφλα 5). Δίλαη αμηνζεκείσην ην γεγνλφο φηη ε κείσζε ηεο θακπχιεο ησλ ζαλάησλ μεθηλά πεξίπνπ κηα δεθαεηία λσξίηεξα απφ ηελ παξάιιειε δηαδξνκή ησλ θαηαζηξνθηθψλ θαηλνκέλσλ θαη ησλ πιεγέλησλ απφ απηέο.

Ζ έληνλε αζηηθνπνίεζε ησλ ηειεπηαίσλ δεθαεηηψλ θαη ε αχμεζε ησλ θαηαζθεπψλ ζηα αζηηθά θέληξα θαη ζηηο πεξηαζηηθέο πεξηνρέο, ζπλέβαιιαλ ζεκαληηθά ζηε κεγάιε αχμεζε ησλ θαηαζηξνθηθψλ επηπηψζεσλ πνπ πξνθαινχληαη απφ ηα θπζηθά θαηλφκελα.

Ζ κείσζε ησλ επηπηψζεσλ θαη ε επηηπρήο αληηκεηψπηζε κηαο θπζηθήο θαηαζηξνθήο εμαξηάηαη απφ ηνλ ζρεδηαζκφ θαη ηελ πινπνίεζε ηνπ θαηάιιεινπ ζρεδίνπ δηαρείξηζεο ηφζν ζε θξαηηθφ φζν θαη ζε ηνπηθφ επίπεδν. Έλα ζρέδην νξζνινγηζηηθφ δηαρείξηζεο θπζηθψλ θαηαζηξνθψλ νθείιεη λα πεξηιακβάλεη φιεο ηηο ξπζκίζεηο θαη ηηο δξάζεηο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηα θαηαζηξνθηθά θαηλφκελα ζε ηξία βαζηθά ζηάδηα:

 Σν πξνθαηαζηξνθηθό ζηάδην (πξφιεςε)

Πξφθεηηαη γηα ηε θάζε αλάπηπμεο, πξνεηνηκαζίαο θαη ζρεδηαζκνχ γηα ηελ νξγάλσζε θαη εηνηκφηεηα ηεο θξαηηθήο κεραλήο ζε φια ηα ζρεηηθά επίπεδα φπσο ε ζεζκνζέηεζε ησλ απαηηνχκελσλ λνκνζεηηθψλ ξπζκίζεσλ, ε επηζηεκνληθή θαη ηερλνινγηθή θαηάξηηζε, νη επηρεηξεζηαθέο δξάζεηο, ε εμαζθάιηζε ησλ απαξαίηεησλ νηθνλνκηθψλ πφξσλ θ.ιπ. ΢ε απηφ ην ζηάδην πεξηιακβάλεηαη θαη ε θαηαζθεπή έξγσλ κε πςειφ βαζκφ πξνζηαζίαο, νη ρξήζεο γεο, ηα ζρέδηα εθθέλσζεο θαζψο θαη ε εηνηκφηεηα ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο λα αληηκεησπίζεη έλα θαηαζηξνθηθφ γεγνλφο.

Εικόνα 5: ΢υγκριτικό διάγραμμα Φυςικϊν Καταςτροφϊν, καταγεγραμμζνων Θανάτων και Πλθγζντων 1900- 2009 (EM-DAT)

(11)

10

 Σν ζπλθαηαζηξνθηθό ζηάδην (έθηαθηε αλάγθε- επέκβαζε) φπνπ πεξηιακβάλεηαη ε άκεζε θηλεηνπνίεζε ησλ εκπιεθφκελσλ θνξέσλ γηα ηελ ειαρηζηνπνίεζε ησλ αλζξψπηλσλ απσιεηψλ θαη ηελ παξνρή άκεζεο βνήζεηαο, ζχκθσλα κε ηνλ επηρεηξεζηαθφ ζρεδηαζκφ πνπ είρε θαηαξηηζζεί ζην πξνθαηαζηξνθηθφ ζηάδην.

 Σν κεηαθαηαζηξνθηθό ζηάδην (αληηκεηψπηζε)

Δίλαη φιεο νη ελέξγεηεο γηα ηελ απνθαηάζηαζε ησλ δεκηψλ ηεο πιεγείζαο πεξηνρήο θαη ηελ ηαρχηεξε επαλαθνξά ηνπ πιεζπζκνχ ζηνπο θνηλσληθννηθνλνκηθνχο ξπζκνχο ηεο δσήο πξηλ απφ ην θαηαζηξνθηθφ ζπκβάλ (Λέθθαο, 2000, 2002, Alexander, 2001, Lekkas, 2000).

Οη Φπζηθέο Καηαζηξνθέο ζηελ Δπξώπε

΢ηνλ επξσπατθφ ρψξν παξνπζηάδεηαη κηα αλάινγε εηθφλα εληππσζηαθήο αχμεζεο ησλ ζπκβάλησλ ησλ θαηαζηξνθηθψλ θαηλνκέλσλ. Αλ, γηα παξάδεηγκα, ζπγθξηζεί ν αξηζκφο ησλ κεγάισλ θπζηθψλ θαηαζηξνθψλ πνπ ζεκεηψζεθαλ θαηά ηε δεθαεηία 2000-2009, ζε ζρέζε κε εθείλε ηεο δεθαεηίαο ηνπ `80 παξαηεξείηαη κηα πνιχ κεγάιε άλνδνο. Καηά ηε δεθαεηία 1980- 1989 ηα εηήζηα θαηαζηξνθηθά πεξηζηαηηθά ήηαλ πεξίπνπ 100 ελψ ηα ηειεπηαία ρξφληα νη εηήζηεο θαηαγξαθέο μεπεξλνχλ ηα 150 κε 200 ζπκβάληα (E.E.A. Technical report, 2010).

Οη επηπηψζεηο ησλ αθξαίσλ θπζηθψλ θαηλνκέλσλ είλαη εμίζνπ αμηνζεκείσηεο ιφγσ ηνπ απμεκέλνπ αξηζκνχ ζε αλζξψπηλεο απψιεηεο αιιά θαη ηνπ νηθνλνκηθνχ θφζηνπο απνθαηάζηαζεο θαη επαλαθνξάο ησλ πιεγέλησλ πεξηνρψλ ζηελ πξφηεξε ηεο θπζηθήο θαηαζηξνθήο θαηάζηαζε.

Λακβάλνληαο ππφςε ηα πην ζνβαξά θαη εθηεηακέλα πεξηζηαηηθά θπζηθψλ θαηαζηξνθψλ ζηελ Δπξψπε θαηά ηελ πεξίνδν 1980- 1989 δειαδή απηά ηα νπνία πιεξνχλ ηνπιάρηζηνλ κία απφ ηηο παξαθάησ ζπλζήθεο:

 νη θαηαγεγξακκέλνη ζάλαηνη είλαη 10 ή πεξηζζφηεξνη

 ηνπιάρηζηνλ 100 θάηνηθνη επιήγεζαλ απφ ηελ θαηαζηξνθή

 ε πεξηνρή εληάρζεθε ζε θαηάζηαζε εθηάθηνπ αλάγθεο θαη

 ππήξμε αίηεκα γηα παξνρή δηεζλνχο βνήζεηαο,

ζπλεηάρζε ν Πίλαθαο 1, ν νπνίνο παξέρεη ζηνηρεία θαη πιεξνθνξίεο γηα ηα θαηαζηξνθηθά πεξηζηαηηθά ζηελ Δπξψπε θαηά ηελ πεξίνδν 1980- 1989.

(12)

11 Πίνακασ 1: Καταςτροφζσ ςτθν Ευρϊπθ κατά τθν περίοδο 1980- 1989 (EM-DAT, 2010)

Φαηλφκελν Αξηζκφο

ζπκβάλησλ Θάλαηνη Πιεγέληεο Κφζηνο (ζε επξψ)

Καηαηγίδεο 60 287 61.962 5.724.427

Αθξαίεο

ζεξκνθξαζίεο 11 1.222 7.085 -*

Ππξθαγηέο 22 93 2.718 218.357

Ξεξαζίεο 9 0 3.200.000 3.815.693

Πιεκκχξεο 39 675 771.571 6.186.011

Καηνιηζζήζεηο 14 143 12.209 980.755

΢εηζκνί 26 4.837 610.781 16.084.384

Ζθαίζηεηα 2 0 0 0

΢χλνιν 183 7.257 4.666.326 33.009.627

*δελ ππάξρνπλ πιήξε θαη ζαθή ζηνηρεία

΢πγθξίλνληαο ηνλ Πίλαθα 1 κε ηνλ Πίλαθα 2 ν νπνίνο πεξηέρεη ηηο αληίζηνηρεο πιεξνθνξίεο γηα ηελ πεξίνδν 1998- 2009, ηα ζπκπεξάζκαηα είλαη ηνπιάρηζηνλ εληππσζηαθά:

 ηα θαηαγεγξακκέλα πεξηζηαηηθά θπζηθψλ θαηαζηξνθψλ ηξηπιαζηάζηεθαλ θαηά ηελ πεξίνδν 1998- 2009

 ν αξηζκφο ησλ ζαλάησλ είλαη δεθαηξείο θνξέο κεγαιχηεξνο

 νη πιεγέληεο ππεξδηπιαζηάζηεθαλ θαη

 ε δηαθνξά ζην νηθνλνκηθφ θφζηνο είλαη 4.500 θνξέο κεγαιχηεξε

Πίνακασ 2: Καταςτροφζσ ςτθν Ευρϊπθ κατά τθν περίοδο 1998- 2009 (EM-DAT, 2010)

Φαηλφκελν Αξηζκφο

ζπκβάλησλ Θάλαηνη Πιεγέληεο (ζε εθαη.)

Κφζηνο (ζε δηζ. επξψ)

Καηαηγίδεο 155 729 3,803 44,338

Αθξαίεο

ζεξκνθξαζίεο 101 77.551 0,005 9,962

Ππξθαγηέο 35 191 0,163 6,917

Ξεξαζίεο 8 0 0 4,940

Πιεκκχξεο 213 1.126 3,145 52,173

Υηνλνζηηβάδεο 8 130 0,01 0,742

Καηνιηζζήζεηο 9 212 0,007 0,551

΢εηζκνί 46 18.864 3,978 29,205

Ζθαίζηεηα 1 0 0 0,004

΢χλνιν 576 98.803 11,112 148,831

(13)

12

Πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη θαηά ηελ πεξίνδν 1998- 2009, ε Δπξψπε αληηκεηψπηζε ηα ζνβαξφηεξα θαηαζηξνθηθά ζπκβάληα ησλ ηειεπηαίσλ δεθαεηηψλ, φπσο γηα παξάδεηγκα ν ζεηζκφο ζην Izmit (Σνπξθία 1999) κε 17.000 λεθξνχο θαη πάλσ απφ 11 δηζεθαηνκκχξηα επξψ νηθνλνκηθέο επηπηψζεηο, νη πιεκκχξεο ηνπ 2002 πνπ έπιεμαλ ρψξεο ηεο Κεληξηθήο Δπξψπεο αθήλνληαο πίζσ ηνπο 47 λεθξνχο θαη δεκηέο πνπ μεπέξαζαλ ηα 20 δηζεθαηνκκχξηα επξψ, ην κεγάιν θχκα θαχζσλα ηνπ 2003 πνπ επεξέαζε ηε Νφηηα θαη Γπηηθή Δπξψπε θαη είρε πεξηζζφηεξα απφ 70.000 ζχκαηα, νη ππξθαγηέο ηνπ 2007 ζηελ Διιάδα κε 80 λεθξνχο θαη αλππνιφγηζην πνιηηηθννηθνλνκηθφ θφζηνο ιφγσ ηεο ηεξάζηηαο έθηαζεο πνπ θαηαζηξάθεθε, νη θαηαηγίδεο ηεο Κεληξηθήο Δπξψπεο ηνλ ρεηκψλα ηνπ 1999 πνπ είραλ 178 λεθξνχο θαη δεκηέο πνπ μεπέξαζαλ ηα 18 δηζεθαηνκκχξηα επξψ θαη νη ζεηζκνί ζηελ Αζήλα θαη ζηε L`Aquila (Διιάδα, 1999 θαη Ηηαιία, 2009) φπνπ νη λεθξνί ήηαλ αληίζηνηρα 140 θαη 302 (308 ζχκθσλα κε ηηο Ηηαιηθέο Αξρέο), ελψ νη δεκηέο θαη ζηα δχν πεξηζηαηηθά ππνινγίδνληαη ζηα 15 δηζεθαηνκκχξηα επξψ.

Παξφια απηά νη δηαθνξέο είλαη ηεξάζηηεο κε ηηο θνηλσληθέο επηπηψζεηο θαη ηα απνηειέζκαηα ζε νηθνλνκηθφ επίπεδν, λα είλαη ηνπιάρηζηνλ εληππσζηαθά.

Ζ Δπξσπατθή Έλσζε δελ ήηαλ πάληνηε νξγαλσκέλε ζε ζέκαηα Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο. Δλψ ιεηηνπξγνχζε απφ ην 1985 ζηε Γεληθή Γηεχζπλζε Πεξηβάιινληνο (DG Environment), ππεξεζηαθή κνλάδα Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο δελ ππήξρε ν απαξαίηεηνο κεραληζκφ δξάζεο θαη αληηκεηψπηζεο θπζηθψλ θαηαζηξνθψλ.

Ζ Δπξσπατθή Έλσζε δξαζηεξηνπνηήζεθε γηα πξψηε θνξά ζε ζέκαηα Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο ην 2001 δεκηνπξγψληαο ηνλ θαηάιιειν κεραληζκφ κε ηελ Απφθαζε ηνπ ΢πκβνπιίνπ 2001/792/ΔΚ, Δπξαηφκ (Official Journal L 297/7/15.11.2001) πνπ βαζίδεηαη ζηελ Αρτή ηες Δπικοσρικόηεηας (Subsidiarity principle). Οη δξάζεηο ηνπ Κνηλνηηθνχ Μεραληζκνχ δελ πεξηνξίδνληαη κφλν ζηηο ρψξεο κέιε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο αιιά παξέρεηαη βνήζεηα θαη ζε ηξίηεο ρψξεο πνπ αληηκεησπίδνπλ πξνβιήκαηα απφ θαηαζηξνθηθά ζπκβάληα. Ο Μεραληζκφο ελεξγνπνηείηαη κέζσ ηνπ Κέληξνπ Παξαθνινχζεζεο θαη Πιεξνθφξεζεο M.I.C.

(Monitoring and Information Centre), ην νπνίν κεηαμχ άιισλ ιεηηνπξγεί σο κέζν επηθνηλσλίαο κεηαμχ ηεο πιεγείζαο ρψξαο θαη ησλ ππνινίπσλ ρσξψλ, παξέρεη φιεο ηηο απαξαίηεηεο πιεξνθνξίεο γηα ηε δεηνχκελε βνήζεηα, απνζηέιιεη νκάδεο εκπεηξνγλσκφλσλ ζηηο πιεγείζεο πεξηνρέο, θ.ιπ.

Δπίζεο ζε ζπλεξγαζία κε ην Κέληξν Δξεπλψλ (Joint Research Centre) ηεο Δ.Δ. εθδίδεη ζε θαζεκεξηλή βάζε ζην δηαδίθηπν ην ελεκεξσηηθφ δειηίν MIC Daily (Υνιέβαο, 2008).

(14)

13

Με ζηφρν ηελ άκεζε ρξεκαηνδφηεζε ησλ δξάζεσλ (κειέηεο, αζθήζεηο, εθπαίδεπζε, αληαιιαγή εκπεηξνγλσκφλσλ, ελεκέξσζε ηνπ θνηλνχ, αλάπηπμε ζπζηεκάησλ αλίρλεπζεο θ.ιπ., ζεζπίζηεθε ην απαξαίηεην ρξεκαηνδνηηθφ κέζν θαη ηέζεθαλ νη θαλφλεο εθαξκνγήο ηνπ κε ηηο Απνθάζεηο ηνπ ΢πκβνπιίνπ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο 2007/162/ΔΚ, Δπξαηφκ. (OJ L 71/9) θαη 2007/606/ΔΚ, Δπξαηφκ (OJ L 241/17).

Λφγσ ησλ απμεκέλσλ αλαγθψλ ηφζν ζηα θξάηε- κέιε φζν θαη ζηηο ηξίηεο ρψξεο, θξίζεθε αλαγθαία ε αλαδηαηχπσζε ηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ πνπ δηέπεη ηνλ Κνηλνηηθφ Μεραληζκφ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο, ε νπνία θαη πξαγκαηνπνηήζεθε ην 2007 κε ηελ Απφθαζε ηνπ ΢πκβνπιίνπ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο 2007/779/ΔΚ, Δπξαηφκ. (OJ L 314/9/01.12.2007).

Σν πιήξεο θείκελν ηεο ζπγθεθξηκέλεο Απφθαζεο παξαηίζεηαη ζην Παξάξηεκα 1.

΢εηζκόο θαη ζεηζκηθόο θίλδπλνο

΢εηζκόο, είλαη ε βίαηε δφλεζε ελφο ηκήκαηνο ηεο γήηλεο επηθάλεηαο, πνπ παξάγεηαη ζην βάζνο απφ ηελ μαθληθή κεηαηφπηζε ησλ ξεμηηεκαρψλ ελφο ζεηζκνγφλνπ ξήγκαηνο, ιφγσ εθηφλσζεο ησλ εθεί ζπζζσξεπκέλσλ ηάζεσλ (Παπαληθνιάνπ & ΢ίδεξεο, 2007).

Πάλσ απφ 3.000 ζεηζκνί θαηαγξάθνληαη παγθνζκίσο, αλά έηνο. Απφ απηά ηα πεξηζηαηηθά κφλν 7- 11 έρνπλ ζαλ απνηέιεζκα ζεκαληηθέο αλζξψπηλεο απψιεηεο νη νπνίεο απφ ζπλδπαζκφ νξηζκέλσλ παξαγφλησλ κπνξεί λα ππεξβνχλ εηεζίσο θαη ηνπο 10.000 λεθξνχο, αλάινγα ηελ πεξίπησζε θαη ηελ θαηάζηαζε ηεο πεξηνρήο (Alexander, 2001). Σέηνηνπ είδνπο ζεηζκηθά ζπκβάληα εθηφο απφ ηνλ κεγάιν αξηζκφ ζαλάησλ επηθέξνπλ επίζεο πνιχ κεγάινπο αξηζκνχο ηξαπκαηηζκψλ κε άκεζε αλάγθε ηαηξηθήο πεξίζαιςεο, θαη δεκηνπξγνχλ δηάθνξα άιια ζνβαξά καθξνπξφζεζκα πξνβιήκαηα φπσο είλαη ε έιιεηςε ζηέγεο θαη νη απνθαηάζηαζε ησλ δεκηψλ (επηζθεπέο θαη αλαθαηαζθεπέο).

Έλαο ηζρπξφο ζεηζκφο κπνξεί επίζεο λα πξνθαιέζεη επηπιένλ θαηαζηξνθηθά θαηλφκελα φπσο είλαη νη θαηνιηζζήζεηο θαη ην tsunami.

Ο ζεηζκηθφο θίλδπλνο ζηελ Δπξψπε είλαη ηδηαίηεξα απμεκέλνο ιφγσ ζέζεο (ε Αθξηθαληθή πιάθα εηζέξρεηαη θάησ απφ ηελ Δπξαζηαηηθή), θαη ιφγσ ηεο χπαξμεο ζεκαληηθψλ ζεηζκηθψλ ξεγκάησλ ε ελεξγνπνίεζε ησλ νπνίσλ ζην παξειζφλ έρεη δψζεη κεγάινπο ζεηζκνχο.

Τπάξρνπλ δηάθνξα κνληέια ηα νπνία ππνινγίδνληαο ηνλ ζεηζκηθφ θίλδπλν νξηνζεηνχλ ηελ πεξηνρή ηεο Μεζνγείνπ σο εθείλε πνπ κπνξεί λα δψζεη

(15)

14

κεγάια ζεηζκηθά επεηζφδηα αθφκα θαη κεγαιχηεξα ηεο ηάμεο ησλ 7Μ. Έλα ηέηνην κνληέιν είλαη θαη ην παξαθάησ ζηελ Δηθφλα 6, φπνπ ιακβάλνληαο ππφςε ηελ εδαθηθή επηηάρπλζε, απεηθνλίδεηαη ν θίλδπλνο λα παξνπζηαζηνχλ ζεηζκνί απφ 5,5 έσο 7,4Μ ζηηο ρψξεο ηνπ Δπξσπατθνχ ρψξνπ.

Βάζεη ινηπφλ απηνχ ηνπ κνληέινπ νη θφθθηλεο πεξηνρέο πνπ είλαη νη ρψξεο ηεο Μεζνγείνπ θαη ε Ηζιαλδία αλακέλεηαη λα δψζνπλ ηζρπξνχο ζεηζκνχο απφ 6,5 έσο 7,4Μ, νη θίηξηλεο πεξηνρέο πνπ είλαη νη ρψξεο ηεο Κεληξηθήο θαη θάπνηεο ηεο Γπηηθήο Δπξψπεο ζεηζκνχο κέζεο έληαζεο απφ 5,5 έσο 6,5Μ, ελψ δελ αλακέλνληαη θαηαζηξνθηθνί ζεηζκνί ζηηο πξάζηλεο πεξηνρέο.

΢ηελ Δπξψπε ζεκεηψζεθαλ 20 πεξηζηαηηθά κεγάισλ θαη θαηαζηξνθηθψλ ζεηζκψλ θαηά ηελ πεξίνδν 1998- 2009, ελψ θαηά ηελ ηειεπηαία πεληαεηία νη πην ζεκαληηθνί ζεηζκνί, θαηαγξάθεθαλ ζηελ Διιάδα ην 2008 θαη ζηελ Ηηαιία ην 2009 (Πίλαθαο 3).

Εικόνα 6: Μοντζλο ςειςμικοφ κινδφνου (Jiménez et al., 2003) Εδαφική επιτάχυνση (g)

(16)

15 Πίνακασ 3: Οι μεγαλφτεροι ςειςμοί ςτθν Ευρϊπθ κατά τθν περίοδο 1998- 2009

(EM-DAT, 2010)

Υξνλνινγία θαη Θέζε Μέγεζνο Θάλαηνη Πιεγέληεο Κφζηνο (ζε δηζ. επξψ) 1999, Izmit- Σνπξθία 7,6 >17.000 600.000 >11,4 1999, Αζήλα- Διιάδα 5,8 >140 70.000 4

1999, Duzce- Σνπξθία 7,2 845 50.000 0,5

2002, Bolvadin-

Σνπξθία 6,2 40 30.000 *

2002, Puglia- Ηηαιία 5,4 30 10.000 0,3

2003, Pulumur-

Σνπξθία 6,2 1 0 -

2003, Izmir- Σνπξθία 5,7 0 0 -

2003, Alessandria-

Ηηαιία 4,6 0 200 0,06

2003, Diyarbakir-

Σνπξθία 6,4 177 45.000 0,042

2003, Buldan- Σνπξθία 5,4 0 0 -

2003, Λεπθάδα-

Διιάδα 6,2 0 50 *

2004, Askale- Σνπξθία 5,3 9 36.000 -

2004, Dogubeyazit-

Σνπξθία 5,1 18 400 -

2004, Kobarid-

΢ινβελία 5,1 1 600 0,008

2004, Waldkirch-

Γεξκαλία 4,6 0 150 0,009

2005, Van- Σνπξθία 5,5 2 * *

2005, Karliova-

Σνπξθία 5,7 0 2.300 *

2006, Murgovo-

Βνπιγαξία 4,6 0 500 *

2008, Αλδξαβίδα-

Διιάδα 6,4 2 3.700 *

2009, L`Aquila- Ηηαιία 6,3 302 56.000 11

΢χλνιν 18.567 904.900 27,319

*δελ ππάξρνπλ ζηνηρεία

Καη ηα δχν ζεηζκηθά ζπκβάληα ζπλνδεχηεθαλ απφ κεγάιεο θαηαζηξνθέο ζην δνκεκέλν πεξηβάιινλ ησλ πιεγέλησλ πεξηνρψλ, ε απνθαηάζηαζε ησλ νπνίσλ ζα αλαιπζεί ζηα επφκελα θεθάιαηα.

(17)

16

ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1

ΝΟΜΟΘΔ΢ΗΑ ΚΑΗ ΤΠΖΡΔ΢ΗΔ΢ ΢ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ

1.1. Ζ Πνιηηηθή Πξνζηαζία

Ζ νξγάλσζε ηεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο έγηλε ην 1995 κε ηνλ Νφκν 2344 (Φ.Δ.Κ. 212/Α/11.10.1995) θαη αλαβαζκίζηεθε ην 2002 κε ηνλ Νφκν 3013 (Φ.Δ.Κ. 102/Α/01.05.2002).

Σν 2004, κε ην Πξνεδξηθφ Γηάηαγκα 151 (Φ.Δ.Κ. 107/Α/03.06.2004) θαζνξίζηεθε ε δηαξζξσηηθή δνκή θαη ε ζηειέρσζε ηεο Γεληθήο Γξακκαηείαο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο. Σν 2009, κε ην Πξνεδξηθφ Γηάηαγκα 184 (Φ.Δ.Κ. 213/Α/07.10.2009), ε Γεληθή Γξακκαηεία Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο κεηαθέξζεθε απφ ην Τπνπξγείν Δζσηεξηθψλ ζην λενζπζηαζέλ Τπνπξγείν Πξνζηαζίαο ηνπ Πνιίηε.

1.1.1. Ο Νόκνο 3013/2002

΢χκθσλα κε ην Άξζξν 1 ηνπ Ν. 3013/2002, ε Πνιηηηθή Πξνζηαζία ηεο Υψξαο απνβιέπεη ζηελ πξνζηαζία ηεο δσήο, πγείαο θαη πεξηνπζίαο ησλ πνιηηψλ απφ θπζηθέο (ηαρείαο ή βξαδείαο εμέιημεο) ηερλνινγηθέο (ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ βηνινγηθψλ, ρεκηθψλ θαη ππξεληθψλ ζπκβάλησλ) θαη ινηπέο θαηαζηξνθέο πνπ πξνθαινχλ θαηαζηάζεηο εθηάθηνπ αλάγθεο, θαηά ηε δηάξθεηα εηξεληθήο πεξηφδνπ. ΢ην πιαίζην ηνπ ίδηνπ ζθνπνχ πεξηιακβάλεηαη ε κέξηκλα γηα ηα πιηθά θαη πνιηηηζηηθά αγαζά, ηηο πινπηνπαξαγσγηθέο πεγέο θαη ηηο ππνδνκέο ηεο ρψξαο, κε ζηφρν ηελ ειαρηζηνπνίεζε ησλ ζπλεπεηψλ ησλ θαηαζηξνθψλ.

Γηα ηελ επίηεπμε ηνπ ζθνπνχ απηνχ:

 Δθπνλνχληαη ζρέδηα θαη πξνγξάκκαηα πξφιεςεο αλά θαηεγνξία θηλδχλνπ, ιακβάλνληαη κέηξα εηνηκφηεηαο θαη αλαιακβάλνληαη δξάζεηο πξφιεςεο , αληηκεηψπηζεο θαη απνθαηάζηαζεο,

 Αμηνπνηείηαη ην αλζξψπηλν δπλακηθφ θαη ρξεζηκνπνηνχληαη ηα δεκφζηα θαη ηδησηηθά κέζα ζε εζληθφ, πεξηθεξεηαθφ θαη ηνπηθφ επίπεδν, θαη

 Τπνβάιινληαη εηζεγήζεηο πξνο ηα αξκφδηα, θαηά πεξίπησζε, Τπνπξγεία, γηα ηελ αλακφξθσζε ηεο αληίζηνηρεο λνκνζεζίαο.

(18)

17

΢ην Άξζξν 3 αλαθέξεηαη φηη ζην δπλακηθφ θαη ζηα κέζα Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο πεξηιακβάλνληαη:

 Όια ηα εηδηθεπκέλα ζηειέρε ηεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο ζε θεληξηθφ, πεξηθεξεηαθφ θαη ηνπηθφ επίπεδν,

 Όιεο νη Κξαηηθέο Τπεξεζίεο φπσο ην Ππξνζβεζηηθφ θαη ην Ληκεληθφ

΢ψκα, ε Διιεληθή Αζηπλνκία, ην Δ.Κ.Α.Β., νη Έλνπιεο Γπλάκεηο, ν Ο.Α.΢.Π. θαη ε Δ.Μ.Τ,

 Οη Τπεξεζίεο ηεο Πεξηθεξεηαθήο Απηνδηνίθεζεο θαη ησλ Οξγαληζκψλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο

 Οη επηρεηξήζεηο θνηλήο σθέιεηαο φπσο ε Γ.Δ.Ζ., ν Ο.Σ.Δ., ε Δ.ΤΓ.Α.Π. θαη ε Γ.ΔΠ.Α. θαη

 Σν ζχλνιν ησλ εζεινληηθψλ νξγαλψζεσλ ηεο ρψξαο

΢ην ίδην άξζξν επίζεο αλαθέξεηαη φηη ζε πεξίπησζε πνπ θεξχζζεηαη θαηάζηαζε έθηαθηεο αλάγθεο θαζψο θαη ζε ζπκβάληα κεγάιεο θαηαζηξνθηθήο έληαζεο, εθφζνλ θξίλεηαη αλαγθαίν γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηεο θαηαζηξνθήο, ζηηο δπλάκεηο ηεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο, εληάζζνληαη θαη απινί πνιίηεο κε εμεηδηθεπκέλεο γλψζεηο θαζψο θαη πάζεο θχζεσο κέζα πνπ αλήθνπλ ζε θπζηθά θαη λνκηθά πξφζσπα (κε ηνπο ρεηξηζηέο ηνπο). Οη απινί πνιίηεο θαη ηα κέζα πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζε απηέο ηηο πεξηπηψζεηο, απνδεκηψλνληαη κε Κνηλέο Τπνπξγηθέο Απνθάζεηο ησλ ζπλαξκφδησλ Τπνπξγείσλ (κέρξη ην 2010 ήηαλ ην Τπνπξγείν Οηθνλνκηθψλ θαη ην Τπνπξγείν Πξνζηαζίαο ηνπ Πνιίηε).

΢ην Άξζξν 5 αλαιχεηαη ε ζχλζεζε ηνπ Κεληξηθνχ ΢πληνληζηηθνχ Οξγάλνπ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο (Κ.΢.Ο.Π.Π.).

Σν Κεληξηθφ ΢πληνληζηηθφ Όξγαλν Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο ιεηηνπξγεί ζε επίπεδν Γεληθψλ Γξακκαηέσλ φισλ ησλ Τπνπξγείσλ εθηφο απφ ηηο πεξηπηψζεηο έθηαθηεο αλάγθεο θαη κεγάιεο έληαζεο θαηαζηξνθψλ. ΢ε απηέο ηηο πεξηπηψζεηο ην ίδην φξγαλν ζπλεδξηάδεη κε ηε ζπκκεηνρή ησλ αληίζηνηρσλ Τπνπξγψλ ή ησλ αξκφδησλ γηα ηελ Πνιηηηθή Πξνζηαζία Τθππνπξγψλ κεηά απφ πξφζθιεζε ηνπ πξνεδξεχνληνο Τπνπξγνχ πνπ είλαη ν Τπνπξγφο Πξνζηαζίαο ηνπ Πνιίηε. Δπίζεο, θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εμέιημεο κεγάισλ θαηαζηξνθηθψλ ζπκβάλησλ, ην Κ.΢.Ο.Π.Π. ζπλεδξηάδεη φιν ην εηθνζηηεηξάσξν.

Οη αξκνδηφηεηεο ηνπ Κεληξηθνχ ΢πληνληζηηθνχ Οξγάλνπ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο ζπλίζηαληαη ζε:

 Καηάξηηζε ηεο εηζήγεζεο γηα ηνλ Δηήζην Δζληθφ ΢ρεδηαζκφ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο θαζψο θαη πξφηαζε γηα ηε δηακφξθσζε

(19)

18

πξνυπνινγηζκνχ γηα ηελ Πνιηηηθή Πξνζηαζία ηεο ρψξαο απφ πιεπξάο ιεηηνπξγηθψλ θαη επελδπηηθψλ δαπαλψλ, γηα ην ζχλνιν ησλ Τπνπξγείσλ θαη ησλ επνπηεπφκελσλ θνξέσλ

 Παξαθνινχζεζε θαη αμηνιφγεζε ηεο εθαξκνγήο ηνπ Δηήζηνπ Δζληθνχ

΢ρεδηαζκνχ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο

 ΢πληνληζκφο ηνπ ζπλνιηθνχ έξγνπ αληηκεηψπηζεο ησλ θαηαζηξνθψλ (ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ θαη ησλ δηαζέζηκσλ κέζσλ)

 Δλεκέξσζε ηεο θνηλήο γλψκεο γηα πηζαλνχο θηλδχλνπο θαζψο θαη παξνρή νδεγηψλ γηα ηελ αληηκεηψπηζε θαηαζηξνθηθψλ ζπκβάλησλ

 ΢πληνληζκφο ηνπ έξγνπ ηεο απνθαηάζηαζεο

 ΢χληαμε απνινγηζκνχ δξάζεο γηα φια ηα ζέκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ηηο ελέξγεηεο αληηκεηψπηζεο θάζε ηχπνπ θαηαζηξνθήο

Καηά ηελ θξίζε ηνπ Πξνέδξνπ ηνπ, ην Κεληξηθφ ΢πληνληζηηθφ Όξγαλν Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο κπνξεί λα επηιεθζεί νπνηνπδήπνηε ζρεηηθνχ ζέκαηνο.

Ο Γεληθφο Γξακκαηέαο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο, φπσο αλαθέξεηαη ζην Άξζξν 8, αζθεί ηηο παξαθάησ αξκνδηφηεηεο:

 ΢πληνλίδεη θαη θαηεπζχλεη ην έξγν ηεο πξφιεςεο, εηνηκφηεηαο, αληηκεηψπηζεο θαη απνθαηάζηαζεο θάζε κνξθήο θαηαζηξνθψλ

 Δηζεγείηαη ζηνλ Τπνπξγφ ηνλ ραξαθηεξηζκφ κηαο θαηαζηξνθήο σο γεληθήο θαη ηελ έθδνζε ηεο αληίζηνηρεο Απφθαζεο γηα ηελ θήξπμε θαηάζηαζεο έθηαθηεο αλάγθεο

 Υαξαθηεξίδεη ηηο θαηαζηξνθέο σο πεξηθεξεηαθέο ή ηνπηθέο, κηθξήο ή κεγάιεο έληαζεο

 Δθδίδεη ηηο Απνθάζεηο γηα ηελ θήξπμε θαηάζηαζεο εηνηκφηεηαο πνιηηηθήο πξνζηαζίαο θαη θαηάζηαζεο έθηαθηεο αλάγθεο ζε πεξηθεξεηαθέο θαη ηνπηθέο θαηαζηξνθέο. ΢ε πεξηπηψζεηο ηνπηθήο θαηαζηξνθήο κηθξήο έληαζεο, εμνπζηνδνηεί ηνλ Γεληθφ Γξακκαηέα ηεο Πεξηθέξεηαο γηα ηελ έθδνζε ησλ ζρεηηθψλ Απνθάζεσλ.

 Δηζεγείηαη ζηνλ Τπνπξγφ ηε δηάζεζε θαη θαηαλνκή ησλ πηζηψζεσλ ηνπ πξνυπνινγηζκνχ ηεο Γεληθήο Γξακκαηείαο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο θαζψο θαη ησλ εθηάθησλ εληζρχζεσλ πξνο ηνπο πξσηνβάζκηνπο θαη δεπηεξνβάζκηνπο Οξγαληζκνχο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο, γηα ηνλ ζρεδηαζκφ θαη ηελ πινπνίεζε κέηξσλ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο

 Απνθαζίδεη λα εληάμεη ζηηο δπλάκεηο ηεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο λέν εμεηδηθεπκέλν πξνζσπηθφ απφ πνιίηεο εθηφο Τπεξεζίαο, θαζψο θαη πάζεο θχζεσο ηερλνινγηθά κέζα θαη εμνπιηζκφ, πνπ αλήθνπλ ζε θπζηθά θαη λνκηθά πξφζσπα (κε ηνπο αληίζηνηρνπο ρεηξηζηέο ηνπο).

(20)

19

Δπίζεο ζπληνλίδεη ηε δηάζεζε αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ, ηερληθψλ θαη ηεο βνήζεηαο πνπ παξέρεηαη απφ ηξίηεο ρψξεο γηα ηελ αληηκεηψπηζε θαηαζηξνθηθψλ ζπκβάλησλ.

 Δίλαη ππεχζπλνο γηα ηελ θαηάξηηζε θαη εθπαίδεπζε εηδηθεπκέλσλ ζηειερψλ

 ΢ε θαηάζηαζε θηλεηνπνίεζεο ηεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο θαη εθφζνλ ην θξίλεη απαξαίηεην, απνθαζίδεη γηα ηελ άκεζε πξνκήζεηα θαη δηάζεζε πιηθψλ, εθνδίσλ θαη κέζσλ ππεξβαίλνληαο ηνλ πξνυπνινγηζκφ.

΢ην Άξζξν 17, νξίδεηαη φηη φινη νη αξκφδηνη θνξείο (Κεληξηθή Γηνίθεζε θαη Σνπηθή Απηνδηνίθεζε, Οξγαληζκνί Κνηλήο Χθέιεηαο θ.ι.π.), ζπληάζζνπλ ΢ρέδηα Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο ηα νπνία εγθξίλνληαη απφ ηνλ Γεληθφ Γξακκαηέα Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο.

1.1.2. Σν Πξνεδξηθό Γηάηαγκα 151/2004

΢ην Πξνεδξηθφ δηάηαγκα 151 ηνπ 2004 θαη ζε ζπλέρεηα ηνπ Νφκνπ 3013/2002, νξίδεηαη ε δηάζξσζε θαη νξγαλσηηθή δνκή ηεο Γεληθήο Γξακκαηείαο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο ελψ αλαθέξνληαη θαη νη εηδηθφηεηεο ησλ ζηειερψλ πνπ ηελ απνηεινχλ.

΢χκθσλα κε ην Άξζξν 1 ε απνζηνιή ηεο Γεληθήο Γξακκαηείαο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο είλαη:

 Ζ κειέηε, ν ζρεδηαζκφο, ε νξγάλσζε θαη ν ζπληνληζκφο γηα ηελ πξφιεςε, θαη αληηκεηψπηζε ησλ θπζηθψλ, ηερλνινγηθψλ θαηινηπψλ θαηαζηξνθψλ ή θαηαζηάζεσλ έθηαθηεο αλάγθεο θαζψο θαη ε ελεκέξσζε ηνπ θνηλνχ γηα ηα δεηήκαηα απηά

 Πξνεηνηκάδεη, θηλεηνπνηεί θαη ζπληνλίδεη ην δπλακηθφ θαη ηα κέζα πνιηηηθήο πξνζηαζίαο ηεο ρψξαο ελψ ζπγρξφλσο αμηνπνηεί ηα δηαζέζηκα επηζηεκνληθά ζηνηρεία θαη πιεξνθνξίεο ελ φςεη απεηινχκελνπ θηλδχλνπ θαηαζηξνθψλ

 ΢πληνλίδεη ην έξγν θαη ηηο δξάζεηο αληηκεηψπηζεο θαηά ηελ εθδήισζε ησλ θαηαζηξνθηθψλ θαηλνκέλσλ, θαζψο θαη ην έξγν απνθαηάζηαζεο ησλ πξνθαινχκελσλ δεκηψλ.

΢ην Άξζξν 2, αλαιχεηαη ιεπηνκεξψο ε δηαξζξσηηθή δνκή ηεο Γεληθήο Γξακκαηείαο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο ελψ νξίδεηαη ην αθξηβέο νξγαλφγξακκα ηεο κε ηνπο νξηζκνχο θάζε ηκήκαηνο φπσο απεηθνλίδεηαη ζηελ Δηθφλα 1.1.

(21)

20

΢ην Άξζξν 26, αλαιχεηαη ε δηάξζξσζε ησλ ζέζεσλ πνπ ππάξρνπλ ζηε Γ.Γ.Π.Π., ελψ αλαγξάθνληαη αλαιπηηθά ηα πξνζφληα θαη νη εηδηθφηεηεο πνπ πξέπεη λα δηαζέηεη ην πξνζσπηθφ πνπ ζα ζηειερψζεη ηελ Τπεξεζία.

Σα πξνζφληα θαη ε πξνυπεξεζία πνπ πξέπεη λα δηαζέηνπλ ν Γεληθφο Γηεπζπληήο, νη Γηεπζπληέο, νη Σκεκαηάξρεο θαη ν Πξντζηάκελνο ηνπ Κέληξνπ Δπηρεηξήζεσλ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο, αλαθέξνληαη ζην Άξζξν 28.

΢ην Άξζξν 30, νξίδεηαη φηη ε ην έξγν ηεο Γεληθήο Γξακκαηείαο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο ζπλεπηθνπξείηαη απφ ην Γξαθείν ηνπ Ννκηθνχ ΢πκβνχινπ ηνπ Κξάηνπο, απφ ην Γξαθείν Δπηηξφπνπ ηνπ Διεγθηηθνχ ΢πλεδξίνπ θαη απφ ηελ Τπεξεζία Γεκνζηνλνκηθνχ Διέγρνπ.

1.1.3. Γεληθό ΢ρέδην «Ξελνθξάηεο»

O «Ξελνθξάηεο» είλαη έλα Γεληθφ ΢ρέδην πνιηηηθήο πξνζηαζίαο κε ζθνπφ ηε δηακφξθσζε ελφο ζπζηήκαηνο απνηειεζκαηηθήο αληηκεηψπηζεο θαηαζηξνθηθψλ θαηλνκέλσλ γηα ηελ πξνζηαζία ηεο δσήο, ηεο πγείαο θαη ηεο πεξηνπζίαο ησλ πνιηηψλ, θαζψο επίζεο θαη γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο.

Ο πξψηνο «Ξελνθξάηεο» ζπληάρζεθε ζηηο 30.12.1997 θαη εγθξίζεθε ην 1998 κε ηελ Τπνπξγηθή Απφθαζε 2025 (Φ.Δ.Κ. 12/Β/19.01.1998).

Εικόνα 1.1: Οργανόγραμμα (Γ.Γ.Π.Π.)

(22)

21

Μεηά ηελ αλαβάζκηζε ηεο Γεληθήο Γξακκαηείαο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο κε ηνλ Ν.3013/2002, ζπληάρζεθε λέν Γεληθφ ΢ρέδην «Ξελνθξάηεο», ην νπνίν εγθξίζεθε ην 2003 απφ ηνλ Τπνπξγφ Δζσηεξηθψλ, Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απνθέληξσζεο κε ηελ Τπνπξγηθή Απφθαζε 1299 (ΦΔΚ 423/Β/10.04.2003) θαη αλαζεσξήζεθε ην 2006 κε ηε ζπκπιεξσκαηηθή Τ.Α. 3384 (ΦΔΚ 776/Β/28.06.06) κε ηελ νπνία εγθξίζεθε ην Δηδηθφ

΢ρέδην «Γηαρείξηζε Αλζξψπηλσλ Απσιεηψλ».

΢ηελ Τπνπξγηθή Απφθαζε 1299/ 2003 ε έλλνηα ηεο θαηαζηξνθήο νξίδεηαη σο θάζε ηαρείαο ή βξαδείαο εμέιημεο θπζηθό θαηλόκελν ή ηερλνινγηθό ζπκβάλ ζην ρεξζαίν, ζαιάζζην θαη ελαέξην ρώξν, ην νπνίν πξνθαιεί εθηεηακέλεο δπζκελείο επηπηώζεηο ζηνλ άλζξωπν, θαζώο θαη ζην αλζξωπνγελέο ή θπζηθό πεξηβάιινλ.

Οξίδνληαη νη δηαβαζκίζεηο θπζηθψλ θαηαζηξνθψλ θαη πξνζδηνξίδνληαη νη εκπιεθφκελεο ππεξεζίεο θαη θνξείο φπσο αθξηβψο αλαθέξνληαη θαη ζην Ν. 3013/2002. Δπηπξνζζέησο, παξέρνληαη ζαθείο ζπληνληζηηθέο νδεγίεο γηα ηε ζχληαμε θαη ππνζηήξημε ησλ ζρεδίσλ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο, θαζψο θαη γηα ηα θέληξα επηρεηξήζεσλ, αλά θίλδπλν θαη αλά θνξέα.

΢χκθσλα κε ηνλ «Ξελνθξάηε», ην ζχζηεκα θηλεηνπνίεζεο ηνπ δπλακηθνχ ηεο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο ρσξίδεηαη ζε ηέζζεξηο ΦΑΣΕΙΣ:

1. ΢πλήζεο Δηνηκόηεηα

Πεξηιακβάλεη ηελ πξνεηνηκαζία ηνπ Κξαηηθνχ κεραληζκνχ γηα ηα επφκελα ζηάδηα ελεξγεηψλ ηελ αμηνιφγεζε πιεξνθνξηψλ, ηελ επηθνηλσλία ησλ εκπιεθνκέλσλ θνξέσλ, ηελ θαηαγξαθή ησλ κέζσλ, θαζψο θαη φπνηεο απαηηνχκελεο πξνπαξαζθεπαζηηθέο πξάμεηο.

2. Απμεκέλε Δηνηκόηεηα

Γίλεηαη επξχηεξε θηλεηνπνίεζε ηνπ κεραληζκνχ Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο. ΢πλέξρνληαη ηα επηηειηθά φξγαλα θαη ιακβάλνληαη πξνιεπηηθά κέηξα.

3. Άκεζε Κηλεηνπνίεζε – Δπέκβαζε

Δλεκέξσζε ησλ πνιηηψλ γηα ηε ιήςε κέηξσλ απηνπξνζηαζίαο, ζπλδξνκήο θαη δηεπθφιπλζεο ηνπ έξγνπ ηνπ Κξάηνπο. Δπεκβαίλνπλ νη επηρεηξεζηαθέο δπλάκεηο ζπλεξγαδφκελεο κε ην αλζξψπηλν δπλακηθφ θαη ρξεζηκνπνηνχληαη φια ηα δηαζέζηκα κέζα. Γίλεηαη πξνζπάζεηα επίιπζεο ησλ άκεζσλ πξνβιεκάησλ ησλ πιεγέλησλ.

4. Απνθαηάζηαζε – Αξσγή

Δθηίκεζε ησλ δεκηψλ, παξέρεηαη αξσγή ζηνπο πιεγέληεο θαη ιακβάλνληαη κέηξα γηα ηελ απνθαηάζηαζε ησλ δεκηψλ.

(23)

22

Σν 2006, ε Τπνπξγηθή Απφθαζε 3384 ζπκπιήξσζε ην ΢ρέδην

«Ξελνθξάηεο», κε ην Δηδηθφ ΢ρέδην «Γηαρείξηζεο Αλζξψπηλσλ Απσιεηψλ» ην νπνίν εθαξκφδεηαη κεηά ηελ δηαδηθαζία πεξίζαιςεο θαη δηαθνκηδήο ησλ επηδψλησλ. Ζ Γ.Γ.Π.Π. κπνξεί λα θαιέζεη φπνηνλ θνξέα θξίλεη απαξαίηεην γηα ηελ θαηάξηηζε ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ΢ρεδίνπ. Δπίζεο πξνβιέπεηαη ε δεκηνπξγία ζπζηήκαηνο επηθνηλσλίαο θαη ξνήο πιεξνθνξηψλ κεηαμχ φισλ ησλ εκπιεθνκέλσλ ππεξεζηψλ θαη παξαγφλησλ ζηε δηαρείξηζε ησλ θξίζεσλ.

Ο «Ξελνθξάηεο» είλαη έλα βαζηθφ πιαίζην ζρεδηαζκνχ, βάζεη ηνπ νπνίνπ αλαηίζεηαη ν ζρεδηαζκφο θαη ε ζχληαμε ησλ αλά θίλδπλν εμεηδηθεπκέλσλ ζρεδίσλ ζηα αξκφδηα Τπνπξγεία.

Σα ηειεπηαία ρξφληα θαη κε πξσηνβνπιία ηεο Γεληθήο Γξακκαηείαο Πνιηηηθήο Πξνζηαζίαο, βξίζθεηαη ζε εμέιημε δηαδηθαζία ζπγθξφηεζεο νκάδσλ εξγαζίαο ζηα εκπιεθφκελα Τπνπξγεία, κε ζθνπφ λα αλαβαζκηζηνχλ ηα εηδηθά αλά θίλδπλν ζρέδηα. Μέρξη λα νινθιεξσζεί ε ζπγθεθξηκέλε δηαδηθαζία, ηζρχνπλ φζα πξνβιέπνληαη απφ ηα ήδε εγθεθξηκέλα απφ ηε Γ.Γ.Π.Π. ζρέδηα.

1.2. Οξγαληζκόο Αληηζεηζκηθνύ ΢ρεδηαζκνύ θαη Πξνζηαζίαο

Οη αξκνδηφηεηεο ηνπ Οξγαληζκνχ Αληηζεηζκηθνχ ΢ρεδηαζκνχ θαη Πξνζηαζίαο (Ο.Α.΢.Π.) πεξηιακβάλνπλ ηελ έγθαηξε θαη έγθπξε ελεκέξσζε ηεο Πνιηηείαο γηα ηνλ ζεηζκηθφ θίλδπλν, θαζψο θαη ην ζρεδηαζκφ ησλ κέηξσλ εηνηκφηεηαο γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ έθηαθησλ αλαγθψλ, ηε βειηίσζε ηεο ζεηζκηθήο ζπκπεξηθνξάο ησλ θαηαζθεπψλ, ηελ ελεκέξσζε θαη εθπαίδεπζε ηνπ πιεζπζκνχ, θαη ηελ ελίζρπζε ηεο επηζηεκνληθήο έξεπλαο ζε φιεο ηηο ζρεηηθέο ζχγρξνλεο κεζφδνπο.

Ο Οξγαληζκφο Αληηζεηζκηθνχ ΢ρεδηαζκνχ θαη Πξνζηαζίαο, δεκηνπξγήζεθε ην 1983 κε ηνλ Νφκν 1349 (Φ.Δ.Κ. 52/Α/25.04.1983), κε ζθνπφ ηελ επεμεξγαζία, ην ζρεδηαζκφ θαη ηελ εθαξκνγή ηεο αληηζεηζκηθήο πνιηηηθήο ηεο ρψξαο.

Πξνθεηκέλνπ λα επηηεπρζεί ν ζθνπφο ζχζηαζεο ηνπ Ο.Α.΢.Π., θαη ζχκθσλα κε ην Άξζξν 2, ν Οξγαληζκφο ζπλεξγάδεηαη ζην εζσηεξηθφ θαη ζην εμσηεξηθφ κε ην ζρεηηθφ εξεπλεηηθφ δπλακηθφ (Παλεπηζηεκηαθά Ηδξχκαηα, Δξεπλεηηθά Κέληξα, θνηλσληθνχο θνξείο, εηδηθνχο επηζηήκνλεο θιπ), θαζψο θαη κε φπνηνπο θνξείο ηνπ δεκνζίνπ θαη ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα αλαπηχζζνπλ δξαζηεξηφηεηα ζε ζρεηηθά ζέκαηα. ΢ε απηφ ην πιαίζην ν Ο.Α.΢.Π. εληζρχεη ηα Δζληθά Γίθηπα ΢εηζκνγξάθσλ θαη Δπηηαρπλζηνγξάθσλ, αλαζέηεη, ζπληνλίδεη θαη εθδίδεη θχιια ηνπ

(24)

23

Νενηεθηνληθνχ Υάξηε ηεο Διιάδαο, θαη αλαζέηεη ηε ζχληαμε ή ηελ επηθαηξνπνίεζε ηνπ Υάξηε Εσλψλ ΢εηζκηθήο Δπηθηλδπλφηεηαο ηεο ρψξαο.

Δπίζεο, πξνθεηκέλνπ λα εληζρπζεί ε έξεπλα γηα ηνλ αληηζεηζκηθφ ζρεδηαζκφ θαη ηελ πξνζηαζία, ν Ο.Α.΢.Π., εθηφο απφ ηηο αλαζέζεηο ζρεηηθψλ κειεηψλ, πξνθεξχζζεη λέα πξνγξάκκαηα ζηελ αληηζεηζκηθή ηερλνινγία, ζηε ζεηζκνηεθηνληθή θαη ζηελ θνηλσληθή αληηζεηζκηθή κεραληθή, ελψ ζπγρξφλσο ζπκκεηέρεη ζε εξεπλεηηθά πξνγξάκκαηα πνπ ρξεκαηνδνηνχληαη εμ’ νινθιήξνπ ή ελ κέξεη, απφ ηελ Δπξσπατθή Έλσζε ή άιινπο θνξείο.

΢ην Άξζξν 5 αλαθέξεηαη φηη ην Γηνηθεηηθφ ΢πκβνχιην ηνπ Ο.Α.΢.Π.

πξνηείλεη ηε ζχζηαζε κφληκσλ ή πξνζσξηλψλ Δπηζηεκνληθψλ Δπηηξνπψλ γηα ζέκαηα πξφγλσζεο ζεηζκψλ, ζεηζκηθψλ θηλδχλσλ θαη αληηζεηζκηθήο πξνζηαζίαο. Αθνινπζψληαο απηή ηε δηαδηθαζία, εηδηθέο Δπηζηεκνληθέο Δπηηξνπέο ζπληάζζνπλ θαλνληζκνχο γηα ηελ αληηζεηζκηθή θαηαζθεπή ησλ θηηξίσλ θαη ησλ ηερληθψλ έξγσλ ππνδνκήο, ελαξκνληζκέλνπο ζηα ζχγρξνλα επηζηεκνληθά δεδνκέλα.

Απηνί νη θαλνληζκνί είλαη νη:

 Ο Διιεληθφο Αληηζεηζκηθφο Καλνληζκφο (Δ.Α.Κ. 2000)

 Ο Διιεληθφο Καλνληζκφο Οπιηζκέλνπ ΢θπξνδέκαηνο (Δ.Κ.Χ.΢. 2000)

 Οη Δπξσθψδηθεο θαη

 Ο Καλνληζκφο Δπεκβάζεσλ ζε Κηίξηα απφ Οπιηζκέλν ΢θπξφδεκα (ΚΑΝ.ΔΠΔ.)

΢ηα ππφινηπα Άξζξα ηνπ Νφκνπ 1349/83, αλαιχεηαη ιεπηνκεξψο ε νξγαλσηηθή δνκή θαη ε δηάξζξσζε ηνπ Οξγαληζκνχ Αληηζεηζκηθνχ

΢ρεδηαζκνχ θαη Πξνζηαζίαο ελψ θαζνξίδνληαη ηα πξνζφληα θαη νη αξκνδηφηεηεο ηφζν ησλ κειψλ ηνπ Γηνηθεηηθνχ ΢πκβνπιίνπ φζν θαη ησλ θαηψηεξσλ ζηειερψλ ηνπ.

΢πκπιεξσκαηηθά, ζα πξέπεη λα αλαθεξζεί φηη ζηα πιαίζηα ηνπ νξζνινγηθνχ ζρεδηαζκνχ κέηξσλ εηνηκφηεηαο ηεο πνιηηείαο γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ εθηάθησλ αλαγθψλ απφ ζεηζκφ, ν Ο.Α.΢.Π.

ζπλεξγάδεηαη κε φιεο ηηο εκπιεθφκελεο ππεξεζίεο θαη αξκφδηνπο θνξείο γηα ηε ιήςε πξνζεηζκηθψλ κέηξσλ εηνηκφηεηαο θαηά ηελ εθαξκνγή ηνπ

΢ρεδίνπ Έθηαθηεο Αλάγθεο «Ξελνθξάηεο – ΢εηζκνί».

(25)

24

1.3. Τπεξεζία Απνθαηάζηαζεο ΢εηζκνπιήθησλ

Ζ Τπεξεζία Απνθαηάζηαζεο ΢εηζκνπιήθησλ (Τ.Α.΢.), είλαη αξκφδηα γηα ηε κειέηε θαη ιήςε κέηξσλ πνπ θξίλνληαη σο αλαγθαία γηα ηελ ηαρεία θαη απνηειεζκαηηθή εθηέιεζε ηνπ έξγνπ ηεο απνθαηάζηαζεο ησλ πιεγέλησλ θηηζκάησλ απφ θπζηθέο θαηαζηξνθέο (ζεηζκφ, πιεκκχξα, ππξθαγηά θαη θαηνιίζζεζε).

Ζ ζχζηαζε ηεο Τ.Α.΢. έγηλε ην 1981 κε ηνλ Νφκν 1190 (Φ.Δ.Κ.

203/Α/30.07.1981) ν νπνίνο θαη ηελ νξίδεη σο αξκφδηα ππεξεζία γηα ην έξγν ηεο απνθαηάζηαζεο ησλ δεκηψλ ζε θηίξηα πνπ επιήγεζαλ απφ ηνπο ζεηζκνχο ηνπ 1981 φπσο θαη απφ δεκηέο πνπ ζα πξνθχςνπλ απφ κειινληηθνχο ζεηζκνχο ζηελ Διιάδα. Με ηνλ Ν. 1190/81 επεθηάζεθε ε εθαξκνγή ησλ δηαηάμεσλ ηεο απφ 28.07.1978 Πξάμεο Ννκνζεηηθνχ Πεξηερνκέλνπ πνπ θπξψζεθε κε ηνλ Ν.867/79 (Φ.Δ.Κ. 24/Α/07.02.1979), δηαηάμεηο νη νπνίεο εθαξκφζηεθαλ γηα ην ζεηζκφ ηνπ 1978 ζηε Θεζζαινλίθε.

Βάζεη ηνπ άξζξνπ 10 ηνπ Νφκνπ 2576/1998 (Φ.Δ.Κ. 25/Α/1198), επεθηάζεθε ε εθαξκνγή ησλ δηαηάμεσλ ηνπ Ν. 867/79, θαη ε Τπεξεζία Απνθαηάζηαζεο ΢εηζκνπιήθησλ αλέιαβε ηηο αξκνδηφηεηεο θαη γηα ηελ απνθαηάζηαζε ησλ δεκηψλ πνπ πξνθαινχληαη ζε θ