Δάνεια και κοινωνικές επιπτώσεις

ΔΑΝΕΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕ΢

ΕΠΙΠΣΩ΢ΕΙ΢

ΠΣΤΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑ΢ΙΑ

΢ΥΟΛΖ ΓΗΟΗΚΖ΢Ζ΢ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ΢

ΣΜΖΜΑ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ΢ ΛΟΓΗ΢ΣΗΚΖ΢

ΝΟΔΜΒΡΗΟ΢ 2014

ΔΠΗΒΛΔΠΧΝ ΚΑΘΖΓΖΣΖ΢: ΣΔΓΟ΢ ΓΔΧΡΓΗΟ΢

ΟΝΟΜΑΣΔΠΧΝΤΜΟ: ΓΗΟΦΚΟΤ ΔΤΑΓΓΔΛΗΑ Α.Μ.: 038/10

1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1^Ο ... 4

Ζ Η΢ΣΟΡΗΑ ΣΖ΢ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ΢ ΣΖ΢ ΔΛΛΑΓΟ΢ ... 4

ΠΔΡΗΟΓΟ΢ 1821-1824 ... 4

ΣΑ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΑ ΣΟΤ ΑΓΧΝΑ ΑΝΔΞΑΡΣΖ΢ΗΑ΢ ΚΑΗ ΣΟΤ ΝΔΟΔΛΛΖΝΗΚΟΤ ΚΡΑΣΟΤ΢ ... 4

ΠΔΡΗΟΓΟ΢ 1832-1862 ... 5

Ζ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΔΠΗ ΒΑ΢ΗΛΔΗΑ΢ ΣΟΤ ΟΘΧΝΑ ... 5

ΠΔΡΗΟΓΟ΢ 1880-1893 ... 6

ΣΟ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΟ ΔΡΓΟ ΣΟΤ ΥΑΡΗΛΑΟΤ ΣΡΗΚΟΤΠΖ ... 6

ΠΔΡΗΟΓΟ΢ 1893-1912 ... 7

ΓΗΔΘΝΖ΢ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΟ΢ ΔΛΔΓΥΟ΢ ... 7

ΠΔΡΗΟΓΟ΢ 1912-1913 ... 7

Ζ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΣΧΝ ΒΑΛΚΑΝΗΚΧΝ ΠΟΛΔΜΧΝ ... 7

ΠΔΡΗΟΓΟ΢ 1914-1918 ... 8

Α΄ ΠΑΓΚΟ΢ΜΗΟ΢ ΠΟΛΔΜΟ΢ ... 8

ΠΔΡΗΟΓΟ΢ 1919-1932 ... 9

ΜΗΚΡΑ΢ΗΑΣΗΚΖ ΚΑΣΑ΢ΣΡΟΦΖ (1918-1922) ... 9

ΠΔΡΗΟΓΟ΢ 1932-1940 ... 11

ΠΔΡΗΟΓΟ΢ 1940-1949 ... 11

Β΄ΠΑΓΚΟ΢ΜΗΟ΢ ΠΟΛΔΜΟ΢ ΚΑΗ ΔΜΦΤΛΗΟ΢ ΠΟΛΔΜΟ΢ ... 11

ΠΔΡΗΟΓΟ΢ 1945-1967 ... 11

ΣΑ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΑ ΣΖ΢ ΜΔΣΑΠΟΛΔΜΗΚΖ΢ ΠΔΡΗΟΓΟΤ ... 11

ΠΔΡΗΟΓΟ΢ 1967-1974 ... 13

ΣΑ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΑ ΣΖ΢ ΓΗΚΣΑΣΟΡΗΑ΢ ΣΧΝ ΢ΤΝΣΑΜΑΣΑΡΥΧΝ ... 13

ΠΔΡΗΟΓΟ΢ 1974-2001 ... 13

ΔΝΣΑΞΖ ΢ΣΖΝ ΔΟΚ-ΔΔ ΚΑΗ ΢ΣΖΝ ΔΤΡΧΕΧΝΖ ... 13

ΠΔΡΗΟΓΟ΢ 2001 ΔΧ΢ ΚΑΗ ΢ΖΜΔΡΑ ... 13

ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2ν ... 15

ΟΡΗ΢ΜΟ΢ ΓΑΝΔΗΟΤ ... 15

ΔΤΘΤΝΔ΢ ΟΦΔΗΛΔΣΖ ΚΑΗ ΓΑΝΔΗ΢ΣΖ ... 16

ΠΗ΢ΣΧ΢Ζ ... 16

ΓΗΑΦΟΡΔ΢ ΓΑΝΔΗΟΤ ΑΠΟ ΣΖΝ ΠΗ΢ΣΧ΢Ζ ... 17

2

ΚΑΣΖΓΟΡΗΔ΢ ΓΑΝΔΗΧΝ ... 17

ΓΑΝΔΗΑ ΜΔ ΒΑ΢Ζ ΣΧΝ ΣΡΟΠΟ ΑΠΟΠΛΖΡΧΜΖ΢ ΣΟΤ΢ ... 17

ΓΑΝΔΗΑ ΜΔ ΒΑ΢Ζ ΣΟΝ ΦΟΡΔΑ ΓΗΑΘΔ΢Ζ΢ ... 18

ΓΑΝΔΗΑ ΜΔ ΒΑ΢Ζ ΣΖΝ ΓΗΑΡΚΔΗΑ ΣΟΤ΢ ... 19

ΓΑΝΔΗΑ ΜΔ ΒΑ΢Ζ ΣΗ΢ ΔΞΑ΢ΦΑΛΗ΢ΔΗ΢ ... 21

ΓΑΝΔΗΑ ΗΓΗΧΣΧΝ... 23

ΚΑΣΑΝΑΛΧΣΗΚΟ ΓΑΝΔΗΟ ... 23

ΓΗΚΑΗΟΤΥΟΗ ΚΑΣΑΝΑΛΧΣΗΚΧΝ ΓΑΝΔΗΧΝ ... 24

ΓΗΚΑΗΟΛΟΓΖΣΗΚΑ ΥΟΡΖΓΖ΢Ζ΢ ΚΑΣΑΝΑΛΧΣΗΚΧΝ ΓΑΝΔΗΧΝ ... 24

ΠΛΔΟΝΔΚΣΖΜΑΣΑ ΚΑΣΑΝΑΛΧΣΗΚΟΤ ΓΑΝΔΗΟΤ ... 24

ΜΔΗΟΝΔΚΣΖΜΑΣΑ ΚΑΣΑΝΑΛΧΣΗΚΧΝ ΓΑΝΔΗΧΝ ... 25

ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΟ ΓΑΝΔΗΟ ... 25

ΓΗΚΑΗΟΤΥΟΗ ΠΡΟ΢ΧΠΗΚΟΤ ΓΑΝΔΗΟΤ ... 26

ΓΑΝΔΗΟ ΑΤΣΟΚΗΝΖΣΟΤ ... 26

ΚΑΣΖΓΟΡΗΔ΢ ΓΑΝΔΗΧΝ ΑΤΣΟΚΗΝΖΣΟΤ ... 27

ΓΗΚΑΗΟΤΥΟΗ ΓΑΝΔΗΟΤ ΑΤΣΟΚΗΝΖΣΟΤ ... 27

ΒΑ΢ΗΚΑ ΓΗΚΑΗΟΛΟΓΖΣΗΚΑ ΥΟΡΖΓΖ΢Ζ΢ ΓΑΝΔΗΟΤ ΑΤΣΟΚΗΝΖΣΟΤ ... 27

ΓΑΝΔΗΑ ΓΗΑ ΔΓΚΑΣΑ΢ΣΑ΢Ζ ΦΤ΢ΗΚΟΤ ΑΔΡΗΟΤ ... 28

ΓΑΝΔΗΑ ΜΔΣΑΦΟΡΑ΢ ΟΦΔΗΛΧΝ ... 28

ΓΑΝΔΗΑ ΔΞΟΦΛΖ΢Ζ΢ ΟΦΔΗΛΧΝ ΠΡΟ΢ ΣΟ ΓΖΜΟ΢ΗΟ: ... 28

΢ΣΔΓΑ΢ΣΗΚΟ ΓΑΝΔΗΟ ... 28

΢ΚΟΠΟ΢ ΢ΣΔΓΑ΢ΣΗΚΟΤ ΓΑΝΔΗΟΤ ... 29

ΓΗΚΑΗΟΤΥΟΗ ΢ΣΔΓΑ΢ΣΗΚΧΝ ΓΑΝΔΗΧΝ ... 29

ΠΡΟΫΠΟΘΔ΢ΔΗ΢ ΥΟΡΖΓΖ΢Ζ΢ ΢ΣΔΓΑ΢ΣΗΚΟΤ ΓΑΝΔΗΟΤ ... 29

ΚΑΣΖΓΟΡΗΔ΢ ΢ΣΔΓΑ΢ΣΗΚΧΝ ΓΑΝΔΗΧΝ ... 30

ΠΟΡΔΗΑ ΓΑΝΔΗΟΤ ΜΔΥΡΗ ΣΖΝ ΥΟΡΖΓΖ΢Ζ ... 32

ΔΗΓΗΚΑ ΓΑΝΔΗΑ ... 32

ΑΝΟΗΥΣΟ ΓΑΝΔΗΟ ... 32

ΦΟΗΣΖΣΗΚΟ ΓΑΝΔΗΟ ... 33

ΜΔΣΟΥΟΓΑΝΔΗΑ ... 34

ΤΠΔΡΑΝΑΛΖΦΖ ... 34

ΠΗΝΑΚΑ΢ 1: ΔΠΗΣΟΚΗΟ ΤΠΔΡΑΝΑΛΖΦΖ΢ ... 35

ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ 1: ΔΠΗΣΟΚΗΑ ΤΠΔΡΑΝΑΛΖΦΖ΢ ... 36

ΓΗΚΑΗΟΤΥΟΗ ΤΠΔΡΑΝΑΛΖΦΖ΢ ... 37

3

ΠΗ΢ΣΧΣΗΚΔ΢ ΚΑΡΣΔ΢ ... 37

ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΔ΢ ΠΗ΢ΣΧΣΗΚΖ΢ ΚΑΡΣΑ΢ ... 39

ΔΗΓΖ ΠΗ΢ΣΧΣΗΚΖ΢ ΚΑΡΣΑ΢ ... 39

ΠΛΔΟΝΔΚΣΖΜΑΣΑ ΠΗ΢ΣΧΣΗΚΖ΢ ΚΑΡΣΑ΢ ... 39

ΜΔΗΟΝΔΚΣΖΜΑΣΑ ΠΗ΢ΣΧΣΗΚΖ΢ ΚΑΡΣΑ΢ ... 39

ΓΗΚΑΗΟΤΥΟΗ ΠΗ΢ΣΧΣΗΚΖ΢ ΚΑΡΣΑ΢ ... 40

ΔΠΗΥΔΗΡΖΜΑΣΗΚΑ ΓΑΝΔΗΑ ... 40

ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΔ΢ΜΑ ΔΠΗΥΔΗΡΖΜΑΣΗΚΑ ΓΑΝΔΗΑ ... 41

ΣΤΠΟΗ ΔΠΗΥΔΗΡΖΜΑΣΗΚΧΝ ΓΑΝΔΗΧΝ ... 41

ΥΡΖ΢ΔΗ΢ ΔΠΗΥΔΗΡΖΜΑΣΗΚΧΝ ΓΑΝΔΗΧΝ ... 41

ΓΗΚΑΗΟΤΥΟΗ ΔΠΗΥΔΗΡΖΜΑΣΗΚΧΝ ΓΑΝΔΗΧΝ ... 42

ΠΡΟΫΠΟΘΔ΢ΔΗ΢ ΥΟΡΖΓΖ΢Ζ΢ ΔΠΗΥΔΗΡΖΜΑΣΗΚΟΤ ΓΑΝΔΗΟΤ ... 42

ΔΠΗΥΔΗΡΖΜΑΣΗΚΑ ΓΑΝΔΗΑ ΚΑΗ ΥΡΖΜΑΣΟΓΟΣΖ΢Ζ ΔΠΗΥΔΗΡΖ΢ΔΧΝ ... 43

LEASING ... 43

FACTORING ... 44

ΚΔΦΑΛΑΗΑ ΔΠΗΥΔΗΡΖΜΑΣΗΚΧΝ ΢ΤΜΜΔΣΟΥΧΝ ... 45

ΚΡΑΣΗΚΑ ΓΑΝΔΗΑ ... 46

ΑΠΟ΢ΒΔ΢Ζ ΓΑΝΔΗΟΤ ... 46

ΔΞΟΦΛΖ΢Ζ ΓΑΝΔΗΟΤ ... 46

ΑΝΑΓΗΑΠΡΑΓΜΑΣΔΤ΢Ζ ΓΑΝΔΗΟΤ ... 47

ΔΠΗ΢ΠΔΤ΢Ζ ΔΞΟΦΛΖ΢Ζ΢ ΓΑΝΔΗΟΤ ... 47

ΚΑΣΑΥΡΖ΢ΔΗ΢ ΢ΣΟ ΓΑΝΔΗ΢ΜΟ ... 47

ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3^ν ... 48

ΚΟΚΚΗΝΑ ΓΑΝΔΗΑ ... 48

ΛΟΓΟΗ ΑΤΞΖ΢Ζ΢ ΣΧΝ ΚΟΚΚΗΝΧΝ ΓΑΝΔΗΧΝ ... 48

΢ΣΡΑΣΖΓΗΚΖ, ΠΟΛΗΣΗΚΔ΢, ΓΗΑΓΗΚΑ΢ΗΔ΢ ΚΑΗ ΟΡΓΑΝΧΣΗΚΔ΢ ΓΟΜΔ΢ ΗΓΡΤΜΑΣΧΝ ... 49

ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΚΑΗ ΓΗΑΓΗΚΑ΢ΗΔ΢ ΔΠΗΚΟΗΝΧΝΗΑ΢ ... 50

ΓΗΑΓΗΚΑ΢ΗΑ ΔΠΗΛΤ΢Ζ΢ ΚΑΘΤ΢ΣΔΡΖ΢ΔΧΝ (Γ.Δ.Κ.) ... 51

ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ 2: ΠΟ΢Ο΢ΣΟ ΓΑΝΔΗΧΝ ΢Δ 15 ΥΧΡΔ΢ ... 52

ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ 3: ΠΟ΢Ο΢ΣΑ ΚΟΚΚΗΝΧΝ ΓΑΝΔΗΧΝ ΑΠΟ ΣΟ 2007 ΔΧ΢ ΣΟ 2014 ... 53

ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ 4: ΚΟΚΚΗΝΑ ΓΑΝΔΗΑ ΔΛΛΑΓΟ΢ ... 54

ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4^Ο ... 56

΢ΧΕ΢Η ΚΑΣΑΘΕ΢ΕΩΝ-ΔΑΝΕΙΩΝ ... 56

ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ... 58

4

ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1^Ο

Ζ Η΢ΣΟΡΗΑ ΣΖ΢ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ΢ ΣΖ΢ ΔΛΛΑΓΟ΢

Ζ νηθνλνκία ηεο Διιάδνο ρσξίδεηαη ζε πεξηφδνπο, πνπ μεθηλνχλ απφ ηνλ 18^ν αηψλα έσο θαη ζήκεξα, θαζψο πεξλά θαη κέζα απφ ηελ Διιεληθή Δπαλάζηαζε ηνπ 1821. ΢ηελ εξγαζία απηή ε ηζηνξηθή εμέιημε ζα μεθηλήζεη απφ ηελ Διιεληθή Δπαλάζηαζε ηνπ 1821 θαζψο έρεη ηελ κεγαιχηεξε ζεκαζία. Πην θάησ ζα αλαθέξνπκε ηα πην ζεκαληηθά νηθνλνκηθά ζηνηρεία ηεο ρψξαο καο απφ ηελ ίδξπζε ηεο έσο θαη ζήκεξα.

ΠΔΡΗΟΓΟ΢ 1821-1824

ΣΑ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΑ ΣΟΤ ΑΓΧΝΑ ΑΝΔΞΑΡΣΖ΢ΗΑ΢ ΚΑΗ ΣΟΤ ΝΔΟΔΛΛΖΝΗΚΟΤ ΚΡΑΣΟΤ΢

Καηά ηελ Σνπξθνθξαηία, θαη πξηλ ηελ ειιεληθή επαλάζηαζε, ην ειιεληθφ εκπφξην βνεζηνχληαλ απφ ηελ ζπλζήθε ηνπ Κηνπηζνχθ-Κατλαξηδή. Χζηφζν, νη Έιιελεο έκπνξνη έπιεαλ θαη εμαζθνχζαλ ην επάγγεικά ηνπο έρνληαο Ρψζηθε ζεκαία ζηα θαξάβηα ηνπο.

Μεηά ηελ Δπαλάζηαζε ηνπ 1821, ην λέν Διιεληθφ Έζλνο βξίζθνληαλ ζηα φξηα ηεο ρξενθνπίαο. Έηζη, ζηελ Β΄ Δζλνζπλέιεπζε ζην Άζηξνο Κπλνπξίαο έγηλε αλαζεψξεζε ηνπ ΢πληάγκαηνο αιιά θαη έλαο πξφρεηξνο πξνυπνινγηζκφο ηεο λέαο Διιάδαο. Ζ ιχζε πνπ δφζεθε ήηαλ ζεκαληηθή γηα ην Διιεληθφ Κξάηνο θαζψο απνθαζίζηεθε ε ζχλαςε εμσηεξηθνχ δαλείνπ. Σα έμνδα ήηαλ 38 εθαηνκκχξηα γξφζηα ελψ ηα έζνδα κφιηο 12 εθαηνκκχξηα γξφζηα.

Έηζη, ζηηο 2 Ηνπλίνπ 1823 κε απφθαζε ηνπ Δθηειεζηηθνχ, ν Ησάλλεο Οξιαλδφο, ν Αλδξέαο Εαΐκεο θαη ν Αλδξέαο Λνπξηψηεο εμνπζηνδνηήζεθαλ λα κεηαβνχλ ζην Λνλδίλν γηα λα ζπλάςνπλ δάλεην 4.000.000 ηζπαληθψλ ηαιίξσλ.

Ζ πξψηε δπζθνιία φκσο έθαλε ηελ εκθάληζή ηεο θαζψο δελ ππήξραλ ρξήκαηα γηα ην ηαμίδη θαη ηα έμνδα πιεξψζεθαλ απφ ηνλ Λφξδν Βχξσλ. ΢ηηο 26 Ηαλνπαξίνπ 1824 εγθξίζεθε δάλεην γηα ηελ Διιάδα 800.000 ιηξψλ κε ηνλ Οίθν Λφθκαλ. Σν δάλεην είρε ηφθν 5%, πξνκήζεηα 3%, αζθάιηζηξα 1,5% θαη πεξίνδν απνπιεξσκήο 36 ρξφληα. Χο εγγχεζε γηα ηελ απνπιεξσκή ηνπ δαλείνπ ηέζεθαλ απφ Διιεληθήο πιεπξάο ηα δεκφζηα θηήκαηα θαη φια ηα δεκφζηα έζνδα. Όζηεξα απφ κεηψζεηο θαη άιιεο θξαηήζεηο θηάλεη ελ ηέιεη ζηελ Διιάδα δάλεην χςνπο 298.000 ιηξψλ.

5

Δλψ ε Δπαλάζηαζε βξίζθεηαη ζε θξίζηκν ζεκείν, γίλεηαη μεθάζαξν φηη ε Διιάδα δελ ζα κπνξέζεη λα απνπιεξψζεη ην δάλεην. Έηζη, ζηηο 31 Ηνπιίνπ 1824 απνθαζίδεηαη απφ ην Βνπιεπηηθφ ε ζχλαςε λένπ δαλείνπ χςνπο 2.000.000 ιηξψλ. ΋πσο θαη ζην πξψην δάλεην, έηζη θαη ην δεχηεξν κεηψλεηαη, παξαθξαηψληαο έλα κεγάιν πνζφ γηα πξνθαηαβνιή ηφθσλ δχν εηψλ, ρξενιχζηα, πξνκήζεηεο, άιιεο δαπάλεο αιιά θαη ηελ αλαρξεκαηνδφηεζε ηνπ πξψηνπ δαλείνπ, ηελ αγνξά φπισλ θαη ππξνβφισλ θαη ηελ αγνξά πινίσλ.

Γπζηπρψο, πνιχ ιίγα απφ απηά θηάλνπλ ηειηθά ζηα Διιεληθά εδάθε θαη κφλν ην πνζφ ησλ 232.558 ζηεξιηλψλ, δειαδή ιηγφηεξν απφ εθείλν πνπ έιαβε θαηά ην πξψην δάλεην, αλ θαη ην δεχηεξν είρε ζπλαθζεί ζε ππεξδηπιάζην χςνο.

Σα δχν απηά δάλεηα πνπ πνιινί ζεψξεζαλ <<ζσζίβην>> γηα ηελ Διιεληθή Οηθνλνκία απνδείρηεθαλ φιεζξνο, θαζψο νη εζσηεξηθέο δηακάρεο απμήζεθαλ θαη ε Διιάδα απέθηεζε κηα ζρέζε εμάξηεζεο απφ ηηο <<Μεγάιεο Γπλάκεηο>>

απφ ηελ νπνία δελ κπφξεζε λα μεθχγεη πνηέ.

Σν έηνο 1828 θαη κε ηελ ΢πλζήθε ηνπ Λνλδίλνπ ε Διιάδα αλαγλσξίδεηαη σο απηνηειέο θξάηνο θαη κε ην φλνκα <<Βαζίιεηνλ ηεο Διιάδνο>>. Οη Αγγιηθέο Σξάπεδεο χζηεξα απφ παξφηξπλζε ηνπ Λφξδνπ Κάληλγθ ρνξήγεζαλ δχν δάλεηα ζε ρξπζέο ιίξεο. Παξφιαπηά, ην έηνο 1826 ε θπβέξλεζε ζα θεξχμεη ηελ πξψηε πηψρεπζε-ρξενθνπία θαη ηνλ Απξίιην ν Εαΐκεο ζα αλαιάβεη ηελ θπβέξλεζε κε κφιηο 16 γξφζηα ζην ηακείν.

Θα πξέπεη λα αλαθέξνπκε φκσο θαη ην έξγν ηνπ Ησάλλε Καπνδίζηξηα, ν νπνίνο εζηίαζε ζηελ ίδξπζε ζεζκψλ λνκηθψλ, δηνηθεηηθψλ, νηθνλνκηθψλ θαη άιισλ.

Άιιαμε ην λφκηζκα ηεο Διιάδαο απφ ηνχξθηθν γξφζη ζε θνίληθα θαη αζρνιήζεθε κε ην εκπφξην, ηελ λαππεγεία θαη ηελ γεσξγία. [5]

ΠΔΡΗΟΓΟ΢ 1832-1862

Ζ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΔΠΗ ΒΑ΢ΗΛΔΗΑ΢ ΣΟΤ ΟΘΧΝΑ

Με ηελ άθημε ηνπ ΋ζσλα, σο βαζηιηάο ηεο Διιάδαο, ζην Ναχπιην ην 1833 γίλεηαη θαη ε πξψηε λνκηζκαηηθή κεηαξξχζκηζε. ΢ηηο 8 Φεβξνπαξίνπ 1833 κε Βαζηιηθφ δηάηαγκα <<πεξί ξπζκίζεσο ηνπ λνκηζκαηηθνχ ζπζηήκαηνο>>, αληηθαζίζηαηαη ν θνίληθαο κε ηελ δξαρκή. Ζ λέα λνκηζκαηηθή κνλάδα ηνπ

΢χγρξνλνπ Διιεληθνχ Κξάηνπο, ε νπνία ππνδηαηξείηαη ζε 100 ιεπηά.

Καηά ηελ πεξίνδν ηνπ Βαζηιέσο ΋ζσλα, νη ηξεηο Μεγάιεο Γπλάκεηο (Αγγιία, Γαιιία, Ρσζία) εγγπήζεθαλ ην δάλεην ησλ 60.000.000 γαιιηθψλ θξάγθσλ ηνπ

΋ζσλα πξνζθέξνληαο θάζε κία ην έλα ηξίην. Παξφιαπηά, ε ηξίηε δφζε, πνπ

6

έθηαλε ην χςνο ησλ 20.000.000 γαιιηθψλ θξάγθσλ θαηαθξαηήζεθε απφ ηελ δαλεηνδφηξηα ηξάπεδα γηα ηελ εμππεξέηεζε ηνπ δαλείνπ. Σν 1835, ζην δεκφζην ηακείν ππήξραλ 1.800.000 δξαρκέο πνπ έπξεπε λα θαιχςνπλ ηα ειιείκκαηα ηνπ 1833-1835 θαη ην ππφινηπν ηνπ δαλείνπ πνπ αλεξρφηαλ ζηα 2.700.000 δξαρκέο. ΢ην ηέινο ηνπ 1859 ε Διιάδα έλαληη ηνπ δαλείνπ ρξσζηνχζε ππεξηξηπιάζηα ησλ φζσλ ινγηζηηθά είρε επσθειεζεί απφ ην δάλεην.

Σν 1833 ε Ρσζία απαίηεζε ηελ θαηαβνιή ησλ ηνθνρξενιπζίσλ ησλ δπν πξψησλ δφζεσλ θαη ηεο επηζηξνθή ησλ πξνθαηαβνιψλ ηεο ηξίηεο δφζεο.

΢χκθσλεο βξέζεθαλ θαη νη ππφινηπεο Γπλάκεηο. Ο ΋ζσλαο πξνβαίλεη ζε βαξηά αληηιατθά κέηξα θαη ην 1843 αλαθνηλψλεη ηελ δεχηεξε πηψρεπζε-ρξενθνπία.

Σν 1857, θαη ιφγν ηεο ζηάζεο πνπ θξάηεζε ε Διιάδα θαηά ηνλ πφιεκν ηεο Κξηκαίαο, νη 3 Μεγάιεο Γπλάκεηο φξηζαλ ηελ Γηεζλή Οηθνλνκηθή Δμεηαζηηθή Δπηηξνπή γηα ηελ απνπιεξσκή ηνπ Διιεληθνχ δαλείνπ ην 1833. Ζ επηηξνπή νξίδεη φηη ε Διιάδα κπνξεί λα απνπιεξψλεη ηνπιάρηζηνλ 900.000 γαιιηθά θξάγθα ην έηνο, πνζφ πνπ ζα απμάλεηαη φηαλ ε ρψξα ζα έρεη ηελ δπλαηφηεηα.

΋κσο ε Διιάδα πιήξσζε ην 1860 θαη πεξλά μαλά ζε πεξίνδν ρξενθνπίαο απφ ην 1861-1863. Σν 1864 πεξλά ζε λέα ζπκθσλία αλαδηάξζξσζεο θαη απνπιεξσκήο ηνπ ρξένπο. [5]

ΠΔΡΗΟΓΟ΢ 1880-1893

ΣΟ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΟ ΔΡΓΟ ΣΟΤ ΥΑΡΗΛΑΟΤ ΣΡΗΚΟΤΠΖ

Ο Υαξίιανο Σξηθνχπεο θπβέξλεζε ηα ρξφληα απηά κε δηαζηήκαηα ελψ ζπλερηζηέο ηνπ ήηαλ ν Θεφδσξνο Γειηγηάλλεο, ν Εελφβηνο Βάιβεο θαη ν

΢σηήξηνο ΢σηεξφπνπινο, πνπ φκσο δελ κπνξνχζαλ λα αληαπνθξηζνχλ ζηα δάλεηα πνπ ζχλαπηε ν πξψηνο.

Με ζηφρν ηελ εθβηνκεράληζε ηεο ρψξαο ν Σξηθνχπεο απνθαζίδεη ηελ αξρή θάπνησλ έξγσλ. Γηα ηελ αλαρξεκαηνδφηεζε απηψλ πήξε δπν κεγάια δάλεηα θαη έλα ηξίην γηα ηελ ρξεκαηνδφηεζε ηξηψλ ζσξεθηψλ. Δλησκεηαμχ, γηα ηελ απφθηεζε θέξδνπο επηβάιιεη θφξνπο ζηνλ θαπλφ, ην θξαζί ζηα δεκεηξηαθά αιιά θαη επί ησλ νηθνδνκψλ.

Σν 1893, ε άζρεκε νηθνλνκηθή θαηάζηαζε ηεο Διιάδαο έθαλε ηνλ Σξηθνχπε λα θεξχμεη ηελ Σξίηε πηψρεπζε ηεο ρψξαο. Χο απνηέιεζκα απηνχ, ήηαλ ν νινθιεξσηηθφο καξαζκφο ηεο ειιεληθήο νηθνλνκίαο θαη ε ππνηίκεζε ηεο δξαρκήο ζηε κηζή ηεο αμία. [5]

7

ΠΔΡΗΟΓΟ΢ 1893-1912

ΓΗΔΘΝΖ΢ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΟ΢ ΔΛΔΓΥΟ΢

Σν 1897 ν Γειηγηάλλεο θήξπμε ειιελνηνπξθηθφ πφιεκν πνπ απνδείρηεθε θαηαζηξνθηθφο γηα ηελ Διιάδα. Σν Διιεληθφ Κξάηνο βγήθε απφ ηνλ πφιεκν ληθεκέλν θαη ηαπεηλσκέλν, θαζψο επηβιήζεθε πνιεκηθή απνδεκίσζε αιιά θαη Γηεζλήο Οηθνλνκηθφο Έιεγρνο. Οη δαλεηζηέο γηα λα εμαζθαιίζνπλ ηελ είζπξαμε ησλ ρξεκάησλ, επηβάιινπλ ηελ θαη’ επζείαλ είζπξαμε ησλ θεξδψλ απφ ηξία βαζηθά πξντφληα πνπ δηαθηλνχζε κφλν ην Διιεληθφ Μνλνπψιην, ην πεηξέιαην, ηα ηξαπνπιφραξηα θαη ηα ζπίξηα. Ζ Διιάδα πήξε 10 εμσηεξηθά δάλεηα ζπλνιηθνχ χςνπο 770 εθαηνκκπξίσλ γαιιηθψλ θξάγθσλ. Μφλν φκσο ηα 464.100.000 έθηαζαλ ζηελ Διιάδα θαζψο ηα ππφινηπα απνηέιεζαλ ηηκή έθδνζεο θαη δηάθνξα άιια έμνδα-θξαηήζεηο. [5]

ΠΔΡΗΟΓΟ΢ 1912-1913

Ζ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΣΧΝ ΒΑΛΚΑΝΗΚΧΝ ΠΟΛΔΜΧΝ

Σελ πεξίνδν 1902-1914 ρνξεγήζεθαλ ζηελ Διιάδα ηέζζεξα εμσηεξηθά δάλεηα, ζπλνιηθνχ χςνπο 521.000.000 γαιιηθψλ θξάγθσλ. Σα λέα δάλεηα μεπιήξσλαλ ηα παιαηά, βνήζεζαλ ζηελ δηεμαγσγή ησλ Βαιθαληθψλ Πνιέκσλ θαη ζηελ ελζσκάησζε ησλ λέσλ πεξηνρψλ πνπ πξνέθπςαλ απφ απηνχο. Σν έηνο 1912- 1913 έγηλε ν Α’ θαη Β’ Βαιθαληθφο Πφιεκνο κε ηελ βνήζεηα ηεο Αληάλη. ΢ηνλ Α΄ Βαιθαληθφ Πφιεκν, ε Βαιθαληθή ΢πκκαρία (Διιάδα, ΢εξβία, Βνπιγαξία, Μαπξνβνχλην) επηηέζεθε θαηά ηεο Οζσκαληθήο Απηνθξαηνξίαο θαη απέζπαζε ηελ Μαθεδνλία θαη έλα κεγάιν κέξνο ηεο Θξάθεο. Ο Β΄ Βαιθαληθφο Πφιεκνο μέζπαζε φηαλ πξνέθπςαλ δηαθσλίεο κεηαμχ ησλ ληθεηψλ γηα ην κνίξαζκα ησλ εδαθψλ πνπ είραλ θεξδίζεη. Ζ Διιάδα έιαβε ζηξαηησηηθή αιιά θαη νηθνλνκηθή βνήζεηα ζε δάλεηα απφ ηελ Αληάλη, πνπ αχμεζαλ φκσο ην ρξένο ηεο.

΢ςνέπειερ για ηην Δλλάδα:

 Σν ειιεληθφ θξάηνο δηπιαζηάζζεθε θαη ζε έθηαζε θαη ζε πιεζπζκφ κε απνηέιεζκα λα δεκηνπξγεζνχλ νη θαιχηεξεο πξνυπνζέζεηο γηα θνηλσληθή, πνιηηηθή θαη νηθνλνκηθή αλάπηπμε.

 Ζ Διιάδα δέρζεθε θαη άιια θχκαηα πξνζθχγσλ ιφγσ ησλ δησγκψλ πνπ ππέζηεζαλ νη Έιιελεο ζηε Αλαηνιηθή Θξάθε θαη ηε Μηθξά Αζία. Σν Οζσκαληθφ θξάηνο ςάρλνληαο ππεχζπλνπο γηα ηελ ήηηα μέζπαζε ζε δησγκνχο ελαληίνλ ησλ Διιήλσλ. Τπνινγίδνληαη ζε πεξηζζφηεξνπο απφ 100.000 νη πξφζθπγεο απφ ηελ Αλαηνιηθή Θξάθε θαη αληίζηνηρνο αξηζκφο απφ ηε Μηθξά Αζία νη πξφζθπγεο πνπ εμαλαγθάζηεθαλ λα θχγνπλ κεηά ηηο βηαηφηεηεο.

8

 Απφ θνηλσληθή άπνςε κε ηελ ελζσκάησζε ηεο Θεζζαινλίθεο αιιά θαη ηεο Μαθεδνλίαο γεληθφηεξα ην Διιεληθφ θξάηνο, απφ κνλνεζληθφ θαη αγξνηηθφ, γίλεηαη μαθληθά πνιπεζληθφ αιιά θαη ιφγσ ηεο ελζσκάησζεο ησλ λέσλ εδαθψλ αιιάδεη θνηλσληθή δνκή απνθηψληαο πεξηζζφηεξνπο αζηνχο θαη εξγάηεο. [5]

ΠΔΡΗΟΓΟ΢ 1914-1918

Α΄ ΠΑΓΚΟ΢ΜΗΟ΢ ΠΟΛΔΜΟ΢

Ο Α΄ Παγθφζκηνο Πφιεκνο ήηαλ κηα γεληθεπκέλε ζχγθξνπζε ησλ Δπξσπατθψλ Γπλάκεσλ πνπ δηήξθεζε απφ ην 1914-1918. Οη δπλάκεηο ηεο Αληάλη λίθεζαλ ηηο Κεληξηθέο Γπλάκεηο θαη νδήγεζαλ ζε ξηδηθέο αιιαγέο ζηνλ ράξηε ηεο Δπξψπεο παξφιν ηνλ ηεξάζηην αξηζκφ ζπκάησλ. Ζ Διιάδα ζπκκεηείρε ζηνλ Α΄ Παγθφζκην Πφιεκν ζην πιεπξφ ηεο Αληάλη.

΢ςνέπειερ για ηην Δλλάδα:

 Ζ ΢πλζήθε ησλ ΢εβξψλ (1920) παξαρσξνχζε ζηελ Διιάδα ηε Γπηηθή θαη Αλαηνιηθή Θξάθε, ηα λεζηά Ίκβξν θαη Σέλεδν, επηθχξσλε ηελ θπξηαξρία ηεο ζηα άιια λεζηά ηνπ Αηγαίνπ πνπ θαηείρε απφ ην 1913 θαη εκπηζηεπφηαλ ηε δηνίθεζε ηεο πεξηνρήο ηεο ΢κχξλεο ζην ειιεληθφ θξάηνο, κε ξφιν ηνπνηεξεηή γηα ηε δεκφζηα ηάμε ζηελ Ησλία. Ζ Ηηαιία παξαρσξνχζε ζηελ Διιάδα ηα Γσδεθάλεζα εθηφο ηεο Ρφδνπ.

 Σν 1913 είρε πξνσζήζεη κε ηε ΢πλζήθε ηνπ Λνλδίλνπ θαη ηνπ Βνπθνπξεζηίνπ ηα ζχλνξα ηεο Διιάδαο ψζηε λα ζπκπεξηιάβνπλ ηε Μαθεδνλία θαη ηελ Ήπεηξν . Δίρε εμαζθαιίζεη ηελ Κξήηε θαη ηα λεζηά ηνπ Αλαηνιηθνχ Αηγαίνπ.

Σφζν νη Βαιθαληθνί Πφιεκνη φζν θαη ν Α΄ Παγθφζκηνο Πφιεκνο είραλ θαηαζηξνθηθέο επηπηψζεηο φρη κφλν γηα ηελ Διιάδα αιιά θαη γηα νιφθιεξε ηελ Δπξψπε. Ζ Δπξψπε πνπ ηφηε απνηεινχζε ηνλ δαλεηζηή φινπ ηνπ θφζκνπ βξίζθεηαη λα είλαη ρξεσκέλε ζηηο ΖΠΑ θαη ηα νηθνλνκηθά φισλ ζρεδφλ ησλ ρσξψλ ηεο θαηεζηξακκέλα ζε ζεκαληηθφ βαζκφ. Οη πιηθέο θαηαζηξνθέο επεξεάδνπλ άκεζα ηελ παξαγσγή, ε νπνία κεηψλεηαη θαηά ην κηζφ θαη απηφ έρεη ζνβαξφ αληίθηππν ζηελ νηθνλνκία ηεο. Πην αλαιπηηθά:

 Ζ άκεζε ζπλέπεηα ησλ πνιέκσλ ήηαλ ε απνκφλσζε απφ ηε δηεζλή αγνξά (ηδηαίηεξα θαηά ηελ πεξίνδν ηνπ απνθιεηζκνχ ηεο παιηάο Διιάδαο απφ ηνλ ζηφιν ησλ ΢πκκάρσλ, ην 1916-17), θαζψο θαη ε δηεχξπλζε ηεο εζσηεξηθήο αγνξάο κε ηελ θαηάθηεζε ησλ λέσλ εδαθψλ.

Καη νη δπν απηνί παξάγνληεο επλφεζαλ ηελ αχμεζε ηεο εγρψξηαο βηνκεραληθήο παξαγσγήο, ηε δεκηνπξγία λέσλ βηνκεραληψλ, αιιά θαη λέσλ βηνκεραληθψλ θιάδσλ θιπ.

9

 Ζ εγθαηαζηεκέλε βηνκεραληθή ηζρχο απμάλεηαη έηζη ζην δηάζηεκα 1909-1920 θαηά δέθα ζρεδφλ θνξέο, ελψ θαηά ην ίδην ρξνληθφ δηάζηεκα ν ειιεληθφο πιεζπζκφο απμάλεη κφλν θαηά 1,9 θνξέο.

 Οη Βαιθαληθνί Πφιεκνη πξνζζέζαλε 432.000 εθηάξηα θαιιηεξγήζηκνπ εδάθνπο ζηελ ειιεληθή επηθξάηεηα θαη ν Α΄ Παγθφζκηνο Πφιεκνο άιια 69.000 εθηάξηα. Με ηελ αγξνηηθή κεηαξξχζκηζε πνπ αξρίδεη λα εθαξκφδεηαη κεηά ηε Μηθξαζηαηηθή Καηαζηξνθή κνηξάδνληαη 850.000 εθηάξηα ζε πεξίπνπ 150.000 νηθνγέλεηεο πξνζθχγσλ θαη επηπιένλ 673.000 εθηάξηα ζε 130.000 αγξνηηθέο νηθνγέλεηεο ηεο παιηάο Διιάδαο .

 Οη αγξνηηθέο πηζηψζεηο απμάλνπλ ξαγδαία: ηξηπιαζηάδνληαη κεηαμχ 1917 θαη 1918, πνιιαπιαζηάδνληαη θαηά 14 θνξέο κεηαμχ 1920 θαη 1927 (Βεξγφπνπινο 1975: 158). Σν 1929 ηδξχζεθε ε Αγξνηηθή Σξάπεδα ηεο Διιάδνο.

 Με ηελ ζπκκεηνρή ηεο Διιάδαο ζηνλ Α΄ Παγθφζκην Πφιεκν νη Έιιελεο εθνπιηζηέο απνθνκίδνπλ θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ πνιέκνπ ηεξάζηηα θέξδε, γεγνλφο πνπ επηηξέπεη ηε γξήγνξε αχμεζε ηεο ειιεληθήο ρσξεηηθφηεηαο κεηά ηνλ πφιεκν. [5]

ΠΔΡΗΟΓΟ΢ 1919-1932

Ζ Διιάδα ην 1919 ππέγξαςε ην ΢χκθσλν ηεο Οπάζηλγθηνλ πνπ αλαθέξνληαλ ζε δεηήκαηα αζθάιηζεο, ζπληαμηνδφηεζεο θιπ αιιά θαη ζηελ εθαξκνγή ηνπ νθηαψξνπ ζηνπο θιάδνπο ηεο βηνκεραλίαο. Ζ Βνπιή επηθπξψλεη ην ΢χκθσλν ηεο Οπάζηλγθηνλ ην 1920 θαη ηειηθά ηελ δεθεαηία ηνπ 1930 γεληθεχνληαο ην νθηάσξν. Σελ ίδηα πεξίνδν έγηλε θαη ε Μηθξαζηαηηθή Καηαζηξνθή, ε νπνία έπαημε ζεκαληηθφ ξφιν γηα ηελ Διιεληθή Οηθνλνκία, θαζψο αλέπηπμε νξηζκέλνπο ηνκείο αιιά ηελ επηβάξπλε κε ηελ πξνζζήθε θαη άιισλ δαλείσλ.

[5]

ΜΗΚΡΑ΢ΗΑΣΗΚΖ ΚΑΣΑ΢ΣΡΟΦΖ (1918-1922)

Σν Διιεληθφ Κξάηνο κε ηελ ΢πλζήθε ησλ ΢εβξψλ ην 1920 επεθηάζεθε ζεκαληηθά θάηη πνπ δπζαξέζηεζε ηελ Σνπξθία, πνπ απνηεινχζε κηα απφ ηηο ληθεκέλεο ρψξεο ηνπ Α΄ Παγθφζκηνπ Πνιέκνπ. Απνηέιεζκα απηνχ, ήηαλ νη Σνχξθνη λα αληηδξάζνπλ θαη κε αξρεγφ ηνλ Μνπζηαθά Κεκάι Αηαηνχξθ αληηζηάζεθαλ ζηα μέλα ζηξαηεχκαηα θαη άξρηζαλ δησγκνχο ελαληίνλ ησλ Διιεληθψλ πιεζπζκψλ. Ο Διιεληθφο ζηξαηφο πξνρψξεζε ζηελ Μηθξά Αζία θαη ν πφιεκνο έιεμε ππέξ ησλ αληηπάισλ θαη κε ζθαγέο εηο βάξνο ησλ Διιήλσλ.

10

Μεηά ηελ Μηθξαζηαηηθή Καηαζηξνθή θαη ηελ αληαιιαγή ησλ πιεζπζκψλ, ν ειιεληθφο θαπηηαιηζκφο πέηπρε πςεινχο ξπζκνχο νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο.

Χο απνηέιεζκα ινηπφλ ηεο Μηθξαζηαηηθήο Καηαζηξνθήο:

α) Γηεπξχλεηαη ε εζσηεξηθή αγνξά, ελψ ηαπηφρξνλα ε αγνξά εξγαζίαο εκπινπηίδεηαη κε έλα πνιπάξηζκν (άξα θηελφ) εηδηθεπκέλν εξγαηηθφ δπλακηθφ β) Δηζάγεηαη ζηελ Διιάδα έλα ζεκαληηθφ κέξνο απφ ηα θεθάιαηα ησλ Διιήλσλ

επηρεηξεκαηηψλ ηεο Οζσκαληθήο Απηνθξαηνξίαο.

γ) Απμάλνληαη ηιηγγησδψο νη θξαηηθέο δαπάλεο, θπξίσο απηέο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ

απνθαηάζηαζε ησλ πξνζθχγσλ.

Σελ πεξίνδν 1924-1931 ρνξεγήζεθαλ ελληά εμσηεξηθά δάλεηα ζπλνιηθνχ χςνπο 14.900.000.000 δξαρκέο. Σα δάλεηα απηά πξνήιζαλ θαηά βάζε απφ ηελ Μεγάιε Βξεηαλία, ηηο ΖΠΑ θαη απφ ην Βέιγην, ηε ΢νπεδία, ηε Γαιιία, ηελ Οιιαλδία, ηελ Διβεηία, ηελ Αίγππην θαη ηελ Ηηαιία.

Σν 1922 ραξαθηεξίδεηαη απφ ζεκαληηθή ππνηίκεζε ηεο δξαρκήο πνπ φκσο ην 1928 ζηαζεξνπνηείηαη κε ηελ εηζαγσγή ηνπ ρξπζνχ θαλφλα. Ο ρξπζφο θαζηεξψλεηαη σο δηεζλέο λφκηζκα θαη ε Κεληξηθή Σξάπεδα θάζε ζπκκεηέρνπζαο ρψξαο, δειαδή θαη ηεο Διιάδαο, αληαιιάζεη ραξηνλνκίζκαηα κε ρξπζφ ζε ζηαζεξή ηζνηηκία. Ζ ππνηίκεζε απηή ηεο δξαρκήο ιεηηνπξγεί ζεηηθά γηα ηελ Διιάδα θαηά ηελ πεξίνδν 1920-1940 πνπ βνεζά ζηελ νηθνλνκηθή κεγέλζπζή ηεο.

Σελ πεξίνδν 1922-1932 ε ρψξα καο ζχλεςε εμσηεξηθά δάλεηα πνπ ην ζπλνιηθφ χςνο έθζαλε ζην 150% ηνπ εηήζηνπ Αθαζάξηζηνπ Δζληθνχ Πξντφληνο (ΑΔΠ) ηεο ρψξαο. Σα δάλεηα ρξεζηκνπνηήζεθαλ θπξίσο γηα ηελ ρξεκαηνδφηεζε έξγσλ ππνδνκήο θαη γηα ηελ απνθαηάζηαζε ησλ πξνζθχγσλ. Οη πςεινί ξπζκνί νηθνλνκηθήο κεγέζπλζεο ηεο Διιάδαο, ηα έζνδα πνπ εμαζθαιίδνληαλ επέηξεπαλ ηελ εμππεξέηεζε ησλ δαλείσλ.

Με ηελ εγθαηάιεηςε ηνπ ρξπζνχ θαλφλα ην 1931 θαη κε ηηο ζπλζήθεο καδηθήο θπγήο θεθαιαίσλ ζην εμσηεξηθφ ε Διιάδα αδπλαηνχζε λα πιεξψλεη πιένλ ηα ρξέε αιιά θαη ηνπο ηφθνπο ηνπο θαη ζηηο 1 Μαΐνπ 1932 θήξπμε ρξενθνπία γηα αθφκα κηα θνξά. Ζ ρξενθνπία ηεξκάηηζε ηελ επνρή ηνπ πςεινχ δαλεηζκνχ.

Απφ ην 1824 έσο ην 1932 είρακε δαλεηζζεί ζπλνιηθά 2.200.000.000 ρξπζά θξάγθα. Μέρξη ην 1932 είρακε απνζβέζεη 183 δηο πεξηζζφηεξα απφ φζα είρακε δαλεηζζεί θαη πάιη ρξσζηνχζακε 2 εθαηνκκχξηα ρξπζά θξάγθα. Σν 1929 ε παγθφζκηα νηθνλνκηθή θξίζε ρηππά θαη ην Διιεληθφ θξάηνο. [5]

11

ΠΔΡΗΟΓΟ΢ 1932-1940

Ζ πησρεπκέλε πιένλ Διιάδα έρεη σο ζπλέπεηα ην ζηακάηεκα εηζαγσγψλ θεθαιαίνπ κε ηε κνξθή θξαηηθψλ δαλείσλ. Σν κεγαιχηεξν κέξνο ησλ εμαγσγψλ ηελ πεξίνδν 1929-1932 απνηεινχζαλ ε ζηαθίδα θαη ν θαπλφο.

Χζηφζν, ηα έζνδα απφ ηηο εμαγσγέο θαπλνχ ην 1932 ήηαλ ηα κηζά απφ ηα έζνδα ην 1929. Σελ δεθαεηία 1928-1938 ε Διιεληθή βηνκεραληθή παξαγσγή, αιιά θαη ε γεσξγία αλαπηχζζνληαη κε ηαρχηαηνπο ξπζκνχο. [5]

ΠΔΡΗΟΓΟ΢ 1940-1949

Β΄ ΠΑΓΚΟ΢ΜΗΟ΢ ΠΟΛΔΜΟ΢ ΚΑΗ ΔΜΦΤΛΗΟ΢ ΠΟΛΔΜΟ΢

Ο Β΄ Παγθφζκηνο Πφιεκνο θαη ε θαηνρή ηεο Διιάδαο απφ ηνπο Γεξκαλνχο είλαη γεγνλφο. Σα ρξφληα απηά νη πφξνη ηεο Διιάδαο δέρνληαλ ππεξεθκεηάιιεπζε, ζεκαληηθά εγγεηνβειηησηηθά έξγα θαηαζηξέθνληαλ θαη ε ππνηίκεζε ηεο δξαρκήο γίλνληαλ αηζζεηή κέξα κε ηελ κέξα. Με ηελ ιήμε ηνπ Πνιέκνπ ην 1944, εκθαλίζηεθαλ ηξία βαζηθά πξνβιήκαηα γηα ηελ Διιάδα:

1. Ζ θαηνρηθή θαηαζηξνθή έθαλε ην εηζφδεκα λα κεησζεί θαηά 33 θνξέο απφ ην εζληθφ εηζφδεκα ηνπ 1946.

2. Ο Δκθχιηνο Πφιεκνο πνπ έθαλε ηελ εκθάληζή ηνπ θαη

3. Οη ππέξνγθεο ζηξαηησηηθέο δαπάλεο πνπ έθζαλαλ ζην 27,5% ησλ ζπλνιηθψλ εμφδσλ.

Ζ Διιάδα ζπληάρζεθε ζην ζρέδην Μάξζαι, αιιά ηα θνλδχιηα ιφγν ηνπ Δκθπιίνπ Πνιέκνπ δελ κπνξνχζαλ λα θέξνπλ νηθνλνκηθή αλάπηπμε. Έλα κέξνο ησλ θνλδπιίσλ ρξεζηκνπνηήζεθε γηα ηηο έλνπιεο ζπξξάμεηο ελψ ζηελ Διιάδα έθηαζε έλα κφλν κηθξφ κέξνο ηεο νηθνλνκηθήο ζηήξημεο. Ο Δκθχιηνο ζηακάηεζε επίζεκα κε ηελ ΢πκθσλία ηεο Βάξθηδαο ην 1944, ε θνηλσληθή δηάιπζε πνπ πξνθάιεζε φκσο ζηελ Διιάδα ηελ επεξέαζε θαη νηθνλνκηθά θαη απηφ έγηλε εκθαλέο αξθεηέο δεθαεηίεο αξγφηεξα. [5]

ΠΔΡΗΟΓΟ΢ 1945-1967

ΣΑ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΑ ΣΖ΢ ΜΔΣΑΠΟΛΔΜΗΚΖ΢ ΠΔΡΗΟΓΟΤ

΢ηελ κεηαπνιεκηθή πεξίνδν απαξαίηεηε ήηαλ ε νηθνλνκηθή αλάπηπμε αιιά θαη ε απνθαηάζηαζε ησλ πιηθψλ δεκηψλ. Σα πξνβιήκαηα πνπ πξνέθπςαλ απφ ην 1944 έσο θαη ην 1953 ζα αληηκεησπίζνπλ ζπλνιηθά 18 θπβεξλήζεηο πνπ ζα πξνβνχλ ζε 8 ππνηηκήζεηο ηεο δξαρκήο. Ο ΢πχξνο Μαξθεδίλεο νξίδεηαη ππνπξγφο ζπληνληζκνχ, ππνηηκά ηελ δξαρκή θαηά ην 100% θαη παίξλεη νηθνλνκηθά κέηξα πνπ νδεγνχλ ζηελ νηθνλνκηθή άλζηζε. Σν 1952 εγθξίζεθε λέν ΢χληαγκα θαη έσο ην 1955 ε Διιάδα είρε ζπλάςεη 3 κφλν εμσηεξηθά δάλεηα, χςνπο 145 εθαηνκκχξηα δνιαξίσλ. Σν δεκφζην ρξένο ζπληίζεηαη απφ

12

ην πξνπνιεκηθφ θαη ην κεηαπνιεκηθφ. Σν πξνπνιεκηθφ κέρξη ην 1962 ήηαλ ππεξηξηπιάζην ηνπ κεηαπνιεκηθνχ. ΢ην πξνπνιεκηθφ δεκφζην ρξένο ην κεγαιχηεξν κέξνο θαηαιάκβαλε ν πξνπνιεκηθφο εμσηεξηθφο δαλεηζκφο. Καηά ηελ πεξίνδν 1962-1967 νη Διιεληθέο θπβεξλήζεηο ζα δηαθαλνλίζνπλ ην 97%

ηνπ πξνπνιεκηθνχ εμσηεξηθνχ δεκφζηνπ ρξένπο πνπ έθηαλε ηα 6,41 δηο δξαρκέο.

Ο Κσλζηαληίλνο Γ. Καξακαλιήο θπβέξλεζε ηελ πεξίνδν 1955-1963 θαη επεηεχρζε ην ιεγφκελν Θαύμα ηης οκηαεηίας Καραμανλή, κηα ξαγδαία νηθνλνκηθή αλάπηπμε πνπ βαζίδνληαλ ζηα ηέζζερα πόδια. Σν 1961 ππνγξάθηεθε ζπκθσλία γηα κειινληηθή ζχλδεζε ηεο Διιάδαο κε ηελ ΔΟΚ θαη κεηά ην 1955 ε Διιεληθή θπβέξλεζε ζχλαςε 28 εμσηεξηθά δάλεηα, ζπλνιηθνχ χςνπο 406,4 εθαηνκκχξηα δνιάξηα. Οη ΖΠΑ, ε Γπηηθά Γεξκαλία, ε Αγγιία αιιά θαη άιινη δηεζλείο νξγαληζκνί είλαη απηνί πνπ ρνξήγεζαλ ην κεηαθαηνρηθφ δαλεηζκφ. ΢ηαδηαθά, ε Διιάδα θαηαθέξλεη λα νξζνπνδήζεη νηθνλνκηθά θαη λα ζηνλ ιαφ ηεο έλα αλζξψπηλν πξφζσπν δηαβίσζεο. Σελ ίδηα σζηφζν πεξίνδν. Πνιινί κεηαλάζηεπζαλ ζηελ Γεξκαλία, ην Βέιγην, ηελ Απζηξαιία θαη ηηο ΖΠΑ.

Σα βαζηθά ππνζηεξίγκαηα ηεο Διιεληθήο νηθνλνκίαο ηεο κεηαπνιεκηθήο Διιάδαο ήηαλ ηα ιεγφκελα ηέζζερα πόδια:

1. Σν ναςηιλιακό ζςνάλλαγμα. Ζ ειιεληθή λαπηηιία ήηαλ πξψηε ζηνλ θφζκν. Οη Έιιελεο λαπηηθνί μεληηεχνληαλ θαη έζηειλαλ ζπλερψο επηηαγέο ζηηο νηθνγέλεηέο ηνπο.

2. Σν μεηαναζηεςηικό ζςνάλλαγμα. Δθαηνκκχξηα Έιιελεο μεληηεχηεθαλ ζηε Γεξκαλία, ηηο ΖΠΑ, ηελ Απζηξαιία, ην Βέιγην, θαη άιιεο ρψξεο, ζηέιλνληαο ηηο νηθνλνκίεο ηνπο ζε ηζρπξά Μάξθα ή θάπνηε επέζηξεθαλ θαη έθαλαλ θάπνηα επέλδπζε, ζπλήζσο έλα ζπίηη.

3. Σν ζηαδηαθά απμαλφκελν ηοςπιζηικό ζςνάλλαγμα. Ζ Διιάδα, κηα ρψξα πνχ ηελ επηζθέπηνληαλ παιηά θάπνην ξνκαληηθνί πεξηεγεηέο κφλν, άξρηζε λα απνθηά ηνπξηζηηθή ππνδνκή θαη νξγαλσκέλεο ηνπξηζηηθέο ππεξεζίεο. Οη ηνπξηζηηθέο εγθαηαζηάζεηο αξρηθά ήηαλ θξαηηθέο επηρεηξήζεηο νη νπνίεο ζηαδηαθά έρνπλ απνθξαηηθνπνηεζεί κέρξη ζήκεξα.

4. Οη εξαγυγέρ αγποηικών πποφόνηυν φπσο ιάδη, ειηέο, ζηαθίδα, θξνχηα, θαη άιια πξντφληα. [5]

13

ΠΔΡΗΟΓΟ΢ 1967-1974

ΣΑ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΑ ΣΖ΢ ΓΗΚΣΑΣΟΡΗΑ΢ ΣΧΝ ΢ΤΝΣΑΓΜΑΣΑΡΥΧΝ

Ζ ζηξαηησηηθή δηθηαηνξία ησλ ζπληαγκαηαξρψλ είρε σο νηθνλνκηθφ εγθέθαιν ηνλ Νηθφιαν Μαθαξέδν. Σν απνηέιεζκα ηνπ θηλήκαηνο απηνχ ζηελ Διιάδα, ήηαλ ε βειηίσζε ηνπ βηνηηθνχ επηπέδνπ, κε κεγάιε δήηεζε εξγαηηθψλ ρεξηψλ ζηηο πφιεηο, ε θαηαζθεπή ηερληθψλ έξγσλ ζε φιν ηνλ ειιεληθφ ρψξν αιιά θαη ε έληνλε αζηπθηιία, κε ζεκαληηθφ εξήκσλα ηεο ππαίζξνπ. ΢ηελ πεξίνδν απηή γίλνληαη γλσζηά ηα ζαιαζζνδάλεηα, δειαδή δάλεηα πνπ έπαηξλαλ πνιινί κε ζθνπφ ηελ νηθνλνκηθή αλάπηπμε, αιιά αληί απηήο ηα ρξεζηκνπνηνχζαλ γηα πξνζσπηθφ φθεινο. Σελ πεξίνδν ηεο δηθηαηνξίαο έρνπκε ζεκαληηθή εηζξνή μέλσλ θεθαιαίσλ θαη επελδχζεσλ θπξίσο απφ ηηο ΖΠΑ πνπ θαηείραλ ηα κφλα αμηφινγα θεθάιαηα. Σελ δεθαεηία ηνπ 1960-1970 ζεκεηψλεηαη νηθνλνκηθφο καξαζκφο πνπ νθείιεηαη ζην έληνλν κεηαλαζηεπηηθφ θχκα αιιά θαη ζηελ πηψζε ησλ νηθνδνκηθψλ αλεγέξζεσλ. Πξέπεη επίζεο λα αλαθεξζεί θαη ην γεγνλφο ηεο πεηξειατθήο θξίζεο ηνπ 1973 πνπ είρε σο απνηέιεζκα ηνλ ππεξδηπιαζηαζκφ ηεο ηηκήο ησλ θαπζίκσλ αιιά θαη φισλ ησλ ηηκψλ ησλ πξντφλησλ θαη ησλ ππεξεζηψλ. [5]

ΠΔΡΗΟΓΟ΢ 1974-2001

ΔΝΣΑΞΖ ΢ΣΖΝ ΔΟΚ-ΔΔ ΚΑΗ ΢ΣΖΝ ΔΤΡΧΕΧΝΖ

Σν 1979 ε Διιάδα ππνγξάθεη ζπλζήθε πξνζρψξεζεο ζηελ ΔΟΚ θαη ε έλσζε νινθιεξψλεηαη ηελ 1^ε Ηαλνπαξίνπ 1981. Σν δηάζηεκα 1982-1989 ε ζπλνιηθή εμππεξέηεζε ηνπ δεκφζηνπ ρξένπο θάιπςε ην 33,61% ησλ ηαθηηθψλ εζφδσλ.

΢ε απηή ηελ πεξίνδν κέζα ζην 1975-1987 ρνξεγήζεθαλ 18,4 δηο δνιάξηα εμσηεξηθψλ δαλείσλ. Σνλ Οθηψβξην ηνπ 1981 αλαιακβάλεη ζηελ θπβέξλεζε ν Αλδξέαο Παπαλδξένπ θαη θαηαθέξλεη λα κεηψζεη αηζζεηά ηνλ πιεζσξηζκφ πνπ φκσο ην 1990 θηάλεη ζε πςειά επίπεδα ιφγσ ηεο πνιηηηθήο αζηάζεηαο θαη ησλ εθινγηθψλ ζπγθξνχζεσλ. Σν 1990 θπβέξλεζε αλαιακβάλεη ν Κσλζηαληίλνο Μεηζνηάθεο πνπ παξαιακβάλεη δεκφζην ρξένο πνπ αληηζηνηρεί ζην 80% ηνπ ΑΔΠ θαη παξαδψζεη ζε πνζνζηφ 110% ηνπ ΑΔΠ. Σν 2001 ε Διιάδα κπαίλεη ζηελ Δπξσδψλε. [5]

ΠΔΡΗΟΓΟ΢ 2001 ΔΧ΢ ΚΑΗ ΢ΖΜΔΡΑ

Σελ 1 Ηαλνπαξίνπ 2002 ε Διιάδα, θαη άιιεο έληεθα ρψξεο ηεο επξσδψλεο απέθηεζαλ θνηλφ λφκηζκα, ην επξψ. Σν αθαζφξηζην πξντφλ ηεο Διιάδαο απμάλεηαη κε ξπζκνχο γξεγνξφηεξνπο ηνπ επξσπατθνχ κέζνπ φξνπ θαη απηφ ν νθείιεηαη ζηηο επελδχζεηο γηα ηηο ππνδνκέο ησλ Οιπκπηαθψλ Αγψλσλ ην 2004 αιιά θαη ζηηο εχθνιεο πηζηψζεηο γηα ηηο θαηαλαισηηθέο δαπάλεο.

14

΢ηα ηέιε ηνπ 2009 θαη ηηο αξρέο ηνπ 2010 ιφγσ ηεο νηθνλνκηθήο θξίζεο αιιά θαη ησλ ππέξνγθσλ πνζψλ πνπ ζπαηαιήζεθαλ θαηά ηελ εθινγηθά πεξίνδν ηνπ 2009, ε Διιεληθή νηθνλνκία εκθαλίδεη ζνβαξά πξνβιήκαηα θαη βξίζθεηαη λα έρεη ην δεχηεξν κεγαιχηεξν εηήζην έιιεηκκα θξαηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ αιιά θαη ην δεχηεξν κεγαιχηεξν δεκφζην ρξένο ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε. Ζ αληζνξξνπία ζηελ Διιεληθή νηθνλνκία έρεη σο απνηέιεζκα έλα ρξφλν κεηά ηνλ Ηνχλην ηνπ 2011, ε θπβέξλεζε λα ςεθίδεη έλα κεζνπξφζεζκν πξφγξακκα πνπ πεξηειάκβαλε κέηξα ιηηφηεηαο θαη πεξηθνπέο.

<< ΢ηηο πξνεγκέλεο νηθνλνκίεο ε επηβξάδπλζε ηνπ ΑΔΠ ην 2012 νθεηιφηαλ θπξίσο ζηηο αξλεηηθέο εμειίμεηο ζηε Εψλε ηνπ Δπξψ θαη ζηνπο θφβνπο γηα ηε δηάρπζε ησλ αξλεηηθψλ επηπηψζεσλ απφ ηελ θξίζε ρξένπο αθφκε θαη ζηηο νηθνλνκηθά ηζρπξφηεξεο ρψξεο. Σα ήδε εμαηξεηηθά ρακειά επηηφθηα ησλ Κεληξηθψλ Σξαπεδψλ ηνπο θαη νη απαξαίηεηεο πξνζπάζεηεο ηνπ αθφκε εχζξαπζηνπ ηξαπεδηθνχ ηνκέα γηα απνκφριεπζε θαη αχμεζε ηεο θεθαιαηαθήο ηνπ επάξθεηαο απέηξεςαλ ηελ πεξαηηέξσ ζπκβνιή ηεο λνκηζκαηηθήο πνιηηηθήο ζηελ αλάζρεζε ησλ επηπηψζεσλ ζην εηζφδεκα απφ ηελ εθαξκνγή ησλ πξνγξακκάησλ δεκνζηνλνκηθήο πξνζαξκνγήο >>. [5]

Σν 2013 ε παγθφζκηα νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα επηβαξχλζεθε θαη απηφ νθείιεηαη ζηε κείσζε ηεο εγρψξηαο δήηεζεο, ζηελ εμαζζέλεζε ηεο δηεζλήο δήηεζεο, ζηελ άξζε ησλ επελδχζεσλ θαη ζηα ηζρπξά λνκηζκαηηθά κέηξα.

Ζ επηζηξνθή ζηελ αλάπηπμε επηηπγράλεηαη ην 2014 κε έλα κηθξφ βαζκφ , ν νπνίνο φκσο δελ είλαη αζήκαληνο. Σν Γηεζλέο Ννκηζκαηηθφ Σακείν (Γ.Ν.Σ.) πξνβιέπεη ελίζρπζε ηεο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο ην 2015, ηελ κείσζε ηεο αλεξγίαο παξακέλνληαο σζηφζν ζε πςειά επίπεδα θαη ηηο ηηκέο ηνπ θαηαλαισηή λα επηζηξέθνπλ ειάρηζηα ζε ζεηηθφ έδαθνο.

<< Όζηεξα απφ ηηο πνιιέο δπζρέξεηεο θαη ηηο κεγάιεο νηθνλνκηθέο αιιαγέο πνπ έρεη πεξάζεη ε ρψξα καο φια απηά ηα ρξφληα θαίλεηαη επηηέινπο φηη ζήκεξα, ελ έηε 2014 ππάξρεη κηα νηθνλνκηθή αλάθακςε. Σν πάζεκα ζα πξέπεη λα γίλεη κάζεκα γηα ηελ ρψξα καο έηζη ψζηε λα κελ επηβαξπλζεί αξγφηεξα ε νηθνλνκία ηεο Διιάδνο>>. [5]

15

ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2ο

ΟΡΗ΢ΜΟ΢ ΓΑΝΔΗΟΤ

Γάνειο: ζχκθσλα κε ην άξζξν 806 ηνπ αζηηθνχ θψδηθα, νλνκάδεηαη ε ζχκβαζε κε ηελ νπνία ν έλαο απφ ηνπο ζπκβαιιφκελνπο (δαλεηζηήο) κεηαβηβάδεη ζηνλ άιιν (νθεηιέηε/ δαλεηνιήπηε) θαηά θπξηφηεηα, ρξήκαηα ή άιια αληηθαηαζηαηά πξάγκαηα πνπ πξνζδηνξίδνληαη ζηηο ζπλαιιαγέο θαηά αξηζκφ κέηξν ή ζηαζκά. Ο νθεηιέηεο αλαιακβάλεη ηελ ππνρξέσζε λα απνδψζεη κειινληηθά ζηνλ δαλεηζηή άιια πξάγκαηα ηεο ίδηα πνηφηεηαο ή πνζφηεηαο. [6]

Γανειζηήρ: νλνκάδεηαη, ζήκεξα, ην θπζηθφ ή λνκηθφ πξφζσπν πνπ εθρσξεί ηελ θπξηφηεηα ρξεκάησλ ή άιισλ πξαγκάησλ. ΢εκεηψλεηαη φηη απνηειεί βαζηθή έλλνηα ηνπ Δλνρηθνχ θαη γεληθφηεξα ηνπ Αζηηθνχ Γηθαίνπ. ΢πλεπψο ν φξνο δαλεηζηήο, ή πηζησηήο (φξνη ζπλψλπκνη), αλαθέξεηαη ζε θάζε ελνρηθή ζρέζε θαη φρη κφλν ζηε ζχκβαζε δαλείνπ. [6]

Γανειολήπηηρ, ή δαλεηδφκελνο: νλνκάδεηαη ην θπζηθφ ή λνκηθφ πξφζσπν ζην νπνίν εθρσξείηαη πξνζσξηλά ε θπξηφηεηα ρξεκάησλ ή πξαγκάησλ. [6]

Γάνειζμα: νλνκάδεηαη ην αληηθείκελν ηεο πξνζσξηλήο εθρψξεζεο, ρξήκαηα ή άιια πξάγκαηα, ζπρλά αλαθέξεηαη θαη σο δάλεην. [6]

Γανειομεζίηηρ: νλνκάδεηαη ν κεζνιαβεηήο θνξέαο, θπζηθφ ή λνκηθφ πξφζσπν, πνπ αλαιακβάλεη ηηο δηαπξαγκαηεχζεηο γηα ηε ζχλαςε δαλεηαθήο ζχκβαζεο. [6]

Ζ δαλεηαθή ζχκβαζε απφ λνκηθήο άπνςεο είλαη εηεξνβαξήο ζχκβαζε, ελνρηθή θαη δηαξθήο. Ζ δαλεηαθή ζχκβαζε πξνθεηκέλνπ λα είλαη έγθπξε ζα πξέπεη ηφζν ηα ζπκβαιιφκελα κέξε φζν θαη ην αληηθείκελν απηήο λα πιεξνχλ φιεο

ηηο πξνυπνζέζεηο ζχλαςεο δηθαηνπξαμίαο.

΋πσο θαη φια ηα ρξεφγξαθα, ην δάλεην ζπλεπάγεηαη ηελ αλαθαηαλνκή ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ ζηνηρείσλ ηνπ ελεξγεηηθνχ θαηά ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ, κεηαμχ ηνπ δαλεηζηή θαη ηνπ νθεηιέηε.

Πξφθεηηαη ινηπφλ γηα ηελ παξνρή θεθαιαίνπ απφ κία πεγή (ε νπνία κπνξεί λα είλαη είηε έλα θπζηθφ πξφζσπν είηε έλα λνκηθφ) ζε θάπνηνλ ελδηαθεξφκελν, ν νπνίνο είλαη ππνρξεσκέλνο λα επηζηξέςεη ην πνζφ πνπ παξέιαβε κέζα ζε

16

ζπγθεθξηκέλν ρξνληθφ δηάζηεκα θαη κε ζπγθεθξηκέλν ηφθν πνπ έρνπλ θαζνξηζηεί απφ ηελ πεγή θαηά ηελ ζχλαςε ηνπ δαλείνπ. ΢πλήζσο, ηα ρξήκαηα επηζηξέθνληαη ζε ηαθηηθέο δφζεηο, ή κεξηθέο πιεξσκέο, φπνπ θάζε δφζε έρεη ην ίδην πνζφ.

Έλα θίλεηξν γηα ηνλ δαλεηζηή πνπ πξέπεη λα πιεξψζεη ην ρξένο ηνπ είλαη ν ηφθνο. ΢ε έλα λνκηθφ δάλεην, θάζε κία απφ απηέο ηηο ππνρξεψζεηο θαη ηνπο πεξηνξηζκνχο επηβάιινληαη απφ κία ζχκβαζε ή έλα ζπκβφιαην, ηα νπνία κπνξνχλ επίζεο λα ζπκπεξηιακβάλνπλ θαη πξφζζεηνπο πεξηνξηζκνχο γηα ην δαλεηνιήπηε.

<<Σα ηξαπεδηθά δάλεηα ρνξεγνχληαη κεηά ηελ ππνγξαθή ζχκβαζεο δαλείνπ. Ζ ηξάπεδα κεηαβηβάδεη ζηνλ πειάηε ρξήκαηα, ηα νπνία ν ηειεπηαίνο ππνρξενχηαη λα ηα επηζηξέςεη έληνθα. Με ηε ζχκβαζε απηή δεκηνπξγείηαη κηα θαζαξά πξνζσπηθή ελνρηθή ζρέζε κεηαμχ ηεο ηξάπεδαο θαη ηνπ νθεηιέηε θαη γελλάηαη δηθαίσκα ηεο ηξάπεδαο λα ζηξαθεί θαηά ηνπ νθεηιέηε>>. [4], [26]

ΔΤΘΤΝΔ΢ ΟΦΔΗΛΔΣΖ ΚΑΗ ΓΑΝΔΗ΢ΣΖ

Ζ ζχκβαζε ηνπ δαλείνπ γελλά βαζηθά ππνρξεψζεηο πξνο ηελ πιεπξά µφλν ηνπ νθεηιέηε γηα απφδνζε απηψλ πνπ δαλείζηεθε. ΢ε πεξίπησζε πνπ ν νθεηιέηεο δελ απνδψζεη ηα δαλεηζζέληα ηελ ζπγθεθξηκέλε εκεξνκελία πνπ ζπκθσλήζεθε, πεξηέξρεηαη ζε ππεξεκεξία. Λφγσ ππεξεκεξίαο σο πξνο ηελ απφδνζε, ν νθεηιέηεο δελ έρεη ζε θαµία πεξίπησζε ππνρξέσζε λα θαηαβάιεη άιιε απνδεκίσζε εθηφο απφ ην λφηην ή ην ζαββαηηθφ ηφθν. Αληίζεηε ζπκθσλία είλαη άθπξε. [26]

ΠΗ΢ΣΧ΢Ζ

Δίλαη ε ζπκθσλία κε ηελ νπνία έλαο απφ ηνπο ζπκβαιιφκελνπο, έρεη ηελ ππνρξέσζε λα εληζρχζεη πξνζσξηλά ηελ αγνξαζηηθή δχλακε ηνπ άιινπ, κε ηελ ππνρξέσζε ηνπ ηειεπηαίνπ λα επηζηξέςεη ην πνζφ κε ή ρσξίο ηφθνπο. Ζ πίζησζε είλαη άκεζε, φηαλ γηα παξάδεηγκα κηα ηξάπεδα ρνξεγεί ζηνλ πειάηε ην δάλεην θαη έκκεζε, φηαλ γηα παξάδεηγκα έλαο πξνκεζεπηήο πνπιάεη ζηνλ πειάηε ηνπ επί πηζηψζεη. [26]

17

ΓΗΑΦΟΡΔ΢ ΓΑΝΔΗΟΤ ΑΠΟ ΣΖΝ ΠΗ΢ΣΧ΢Ζ

 Ζ πίζησζε αλαθέξεηαη κφλν ζε ρξεκαηηθή ελίζρπζε ηνπ ζπκβαιιφκελνπ, ελψ ην δάλεην αλαθέξεηαη θαη ζε άιια πξάγκαηα φπσο είλαη γηα παξάδεηγκα ηα εκπνξεχκαηα.

 Ζ πίζησζε κπνξεί λα είλαη άκεζε φπσο είλαη γηα παξάδεηγκα, ε ρνξήγεζε κε ελέρπξν ή αμηφγξαθα, ή έκκεζε φπσο είλαη γηα παξάδεηγκα, ε έθδνζε Δγγπεηηθήο Δπηζηνιήο απφ κηα ηξάπεδα γηα ηνλ πειάηε ηεο.

 Ζ πίζησζε βαζίδεηαη θπξίσο ζηελ εκπηζηνζχλε ηνπ πηζηνδφηε ζηνλ πηζηνχρν.

 Σν δάλεην απνηειεί πίζησζε κφλν φηαλ είλαη ρξεκαηηθφ. [26]

ΚΑΣΖΓΟΡΗΔ΢ ΓΑΝΔΗΧΝ

Σα δάλεηα ρσξίδνληαη ζε θαηεγνξίεο αλάινγα κε:

 Σνλ ηξφπν απνπιεξσκήο ηνπο

 Σνλ θνξέα δηάζεζήο ηνπο

 Σελ δηάξθεηα ηνπο

 Σηο εμαζθαιίζεηο

ΓΑΝΔΗΑ ΜΔ ΒΑ΢Ζ ΣΧΝ ΣΡΟΠΟ ΑΠΟΠΛΖΡΧΜΖ΢ ΣΟΤ΢

΢ε απηή ηελ θαηεγνξία ππάξρνπλ πνιινί ηχπνη δαλείσλ. Παξαθάησ αλαθέξνπκε ηνπο θπξηφηεξνπο:

 Απλό δάνειο: Ολνκάδεηαη ν ηχπνο ηνπ δαλείνπ, ε απνπιεξσκή ηνπ νπνίνπ γίλεηαη κέζα ζε νξηζκέλν ρξφλν, κε ζπγθεθξηκέλν θεθάιαην θαη ηφθνπο.

 Σοκοσπεολςηικό δάνειο: Ολνκάδεηαη ν ηχπνο ηνπ δαλείνπ, ε απνπιεξσκή ηνπ νπνίνπ γίλεηαη ζηαδηαθά κε ζηαζεξέο, ηζφπνζεο ηνθνρξενιπηηθέο δφζεηο. Γειαδή, ε θάζε δφζε πεξηέρεη θεθάιαην (ρξενιχζην) θαζψο θαη ηφθν καδί κε άιιεο επηβαξχλζεηο. ΋ζνλ αθνξά ηψξα ηελ απφζβεζε ηνπ ηνθνρξενιπηηθνχ δαλείνπ, ζεκαίλεη φηη ην χςνο ηεο δφζεο ζα είλαη ζηαζεξφ γηα φιε ηελ πεξίνδν απνπιεξσκήο ηνπ δαλείνπ, ππνζέηνληαο φηη ην επηηφθην ρνξήγεζεο παξακέλεη ακεηάβιεην. ΢πλεπψο θάζε δφζε αλαιχεηαη ζε θεθάιαην (ρξενιχζην) θαη ηφθν. Καηά ηελ έλαξμε απνπιεξσκήο ηνπ δαλείνπ, ην µκεγαιχηεξν µέξνο ηεο δφζεο αθνξά ηφθν θαη έλα µφλν µέξνο απηήο εμνθιεί ην αξρηθφ θεθάιαην ηνπ δαλείνπ. ΢ηαδηαθά φµσο, µε ηελ θαηαβνιή ησλ

18

δφζεσλ, απμάλεηαη ην µέξνο ηεο δφζεο πνπ εμνθιεί θεθάιαην θαη κεηψλεηαη ην µέξνο ηεο δφζεο πνπ αθνξά ηνλ ηφθν.

 Υπεολςηικό δάνειο: Ολνκάδεηαη ν ηχπνο ηνπ δαλείνπ, ε απνπιεξσκή ηνπ νπνίνπ γίλεηαη κε βάζε ζηαζεξέο πιεξσκέο θεθαιαίνπ θαη κεηαβιεηέο πιεξσκέο ηφθνπ. Οη ηφθνη εμνθινχληαη ζε πξνθαζνξηζκέλεο εκεξνκελίεο πνπ µπνξεί λα είλαη θαη δηαθνξεηηθέο απφ απηέο θαηά ηηο νπνίεο πιεξψλεηαη ην θεθάιαην. ΋ζνλ αθνξά ην ρξενιπηηθφ ζχζηεκα απφζβεζεο ελφο δαλείνπ, ε πξψηε θαηαβαιιφκελε δφζε είλαη ε µέγηζηε δπλαηή, θαζ’ φιε ηε δηάξθεηα εμφθιεζεο ηνπ δαλείνπ θαη ζηαδηαθά µε ηελ απνπιεξσκή ηνπ δαλείνπ, κεηψλεηαη ε δφζε, µε ειάρηζηε δφζε, ηελ ηειεπηαία θαηαβαιιφκελε. ΢ηε δηάξθεηα απνπιεξσκήο ηνπ δαλείνπ, ην θαηαβαιιφκελν µέξνο ηεο δφζεο, πνπ αθνξά ην αξρηθφ θεθάιαην ηνπ δαλείνπ είλαη ζηαζεξφ, ελψ µεηψλεηαη ζπλερψο ην µέξνο ηεο δφζεο πνπ αθνξά ηνλ θαηαβαιιφκελν ηφθν. Με θάζε θαηαβνιή δφζεο, κεηψλεηαη ην πνζφ ηνπ θεθαιαίνπ θαη ν ηφθνο ππνινγίδεηαη επί ηνπ εθάζηνηε ππνινίπνπ θεθαιαίνπ ηνπ αξρηθνχ δαλείνπ. ΢πλεπψο θαη ε θαηαβαιιφκελε δφζε κεηψλεηαη ζπλερψο.

 Σακηήρ Λήξηρ: Δίλαη ην δάλεην ην νπνίν επηζηξέθεηαη νιφθιεξν ζηελ Σξάπεδα, µεηά ηελ πάξνδν ηεο ζπκθσλεκέλεο δηάξθεηαο ηνπ. [25], [26]

Δπίζεο φζνλ αθνξά ηα είδε ησλ έληνθσλ δαλείσλ έρνπµε: δ) Σν νµνινγηαθφ δάλεην, ε) Σν θνηλνπξαθηηθφ δάλεην, ζη) Σν λαπηηθφ δάλεην, δ) Σν ελππφζεθν δάλεην, ε) Σν δάλεην µε ελέγγπν πίζησζε, ζ) Σν δάλεην µε αλνηθηφ (αιιειφρξεν) ινγαξηαζηψ θηι. ΢πλαληψληαη φµσο θαη άιια είδε δαλείσλ πνπ ξπζκίδνληαη µε εηδηθέο δηαηάμεηο, φπσο είλαη ην δάλεην µε ελέρπξν θαπλφ, ηα γεσξγηθά δάλεηα µε γεσξγηθφ ελέρπξν, θ.ιπ.

ΓΑΝΔΗΑ ΜΔ ΒΑ΢Ζ ΣΟΝ ΦΟΡΔΑ ΓΗΑΘΔ΢Ζ΢

 Σπαπεζικά δάνεια: Γάλεηα ηα νπνία ρνξεγνχληαη απφ ηα πηζησηηθά ηδξχκαηα.

 Ομολογιακά δάνεια: Σα δάλεηα απηήο ηεο κνξθήο ρνξεγνχληαη κέζσ ηίηισλ (νκνιφγσλ ή νκνινγηψλ) πνπ εθδίδνληαη απφ ηε δαλεηνιήπηξηα εηαηξεία. Έλα νκφινγν είλαη έλα ρξεφγξαθν, γηα ην νπνίν ν εθδφηεο έρεη ηελ ππνρξέσζε λα θαηαβάιεη, ζηε ιήμε ηεο ζχκβαζεο, ηελ νλνκαζηηθή αμία απηνχ θαη ζηελ πεξίπησζε ησλ νκνιφγσλ κε θνππφλη, ζε ηαθηά πξνθαζνξηζκέλα δηαζηήκαηα πνζφ ρξεκάησλ (ην θνππφλη).

Άιινη φξνη κπνξνχλ επίζεο λα ζπλδεζνχλ κε ηελ έθδνζε νκνιφγνπ,

19

φπσο ε ππνρξέσζε γηα ηνλ εθδφηε λα παξέρεη νξηζκέλεο πιεξνθνξίεο ζηνλ θάηνρν νκνιφγσλ ή άιινη πεξηνξηζκνί ζηε ζπκπεξηθνξά ηνπ εθδφηε. Σα νκφινγα εθδίδνληαη γεληθψο γηα έλα θαζνξηζκέλεο δηάξθεηαο ρξνληθφ δηάζηεκα (ε ιεγφκελε σξηκφηεηα), κεγαιχηεξν ηνπ ελφο έηνπο. Έλα νκφινγν είλαη απιψο έλα δάλεην, ην νπνίν παξέρεηαη απφ ηνλ εθδφηε ηνπ δαλείνπ φρη κέζσ ηεο ηξαπεδηθήο δηακεζνιάβεζεο αιιά κέζσ ησλ θεθαιαηαγνξψλ. Ο εθδφηεο είλαη ν νθεηιέηεο, ν θάηνρνο νκνιφγσλ ν δαλεηζηήο θαη ην θνππφλη (αλ ππάξρεη) είλαη ν ηφθνο. Σα νκφινγα επηηξέπνπλ ζηνλ εθδφηε λα ρξεκαηνδνηήζεη καθξνπξφζεζκεο επελδχζεηο κε εμσηεξηθά θεθάιαηα. Οη ηίηινη πνπ εθδίδνληαη αγνξάδνληαη απφ ηηο ηξάπεδεο ή ηνπο επελδπηέο. Ζ επηρείξεζε εθδίδεη ηίηινπο κε θνππφληα απφδνζεο θαη ε νλνκαζηηθή ηνπο αμία πξνζδηνξίδεηαη απφ έλα πξνζπκθσλεκέλν επηηφθην. [2], [3]

 Κοινοππακηικά δάνεια: Πξφθεηηαη νπζηαζηηθά γηα κεγάινπ χςνπο ηξαπεδηθά δάλεηα, κε ηα νπνία νη επηρεηξήζεηο αληινχλ θεθάιαηα γηα ηελ θάιπςε ησλ αλαγθψλ ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπο. Ζ ζπκθσλία θαη νη φξνη ηνπ δαλείνπ δηακνξθψλνληαη απφ κηα ηξάπεδα ή νκάδα ηξαπεδψλ, νη νπνίεο ιεηηνπξγνχλ σο αλάδνρνη ηνπ δαλείνπ θαη ζηε ζπλέρεηα πσινχλ ηκήκαηα ηνπ, ζηηο άιιεο ηξάπεδεο. Γηα ηε κνξθή ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ δαλείνπ εηνηκάδεηαη κηα ζχκβαζε, ε νπνία ππνγξάθεηαη απφ φινπο ηνπο ελδηαθεξφκελνπο (Γαλεηζηήο -Δγγπεηήο - Σξάπεδεο) θαη πεξηιακβάλεη φινπο ηνπο φξνπο θαη ηηο ππνρξεψζεηο φισλ ησλ εκπιεθφκελσλ κεξψλ. [26]

ΓΑΝΔΗΑ ΜΔ ΒΑ΢Ζ ΣΖΝ ΓΗΑΡΚΔΗΑ ΣΟΤ΢

 Βπασςππόθεζμο Γάνειο: Παξέρεηαη κε ηελ ππνρξέσζε επηζηξνθήο ζε ρξνληθφ δηάζηεκα κηθξφηεξν ηνπ ελφο έηνπο. Οη λνκηθέο ππνρξεψζεηο θαιχπηνληαη κε ζπκθσλεηηθά αιιά ρσξίο εμαζθάιηζε ηνπ θηλδχλνπ κε ππνζήθε. Λφγσ απμεκέλσλ θηλδχλσλ ηα επηηφθηα είλαη θαηά θαλφλα πςειφηεξα. Παξάδεηγκα βξαρππξφζεζκσλ δαλείσλ είλαη ηα θαηαλαισηηθά δάλεηα. ΋ζνλ αθνξά ηηο επηρεηξήζεηο ηα βξαρππξφζεζκα δάλεηα κπνξνχλ λα δεκηνπξγήζνπλ ζνβαξά πξνβιήκαηα ζηελ επηρείξεζε φηαλ δελ ππάξρεη δπλαηφηεηα εμππεξέηεζήο ηνπο. Γη’ απηφ ζα πξέπεη λα ρξεζηκνπνηνχληαη, θπξίσο, γηα ηελ θάιπςε πξνζσξηλψλ ηακεηαθψλ ειιεηκκάησλ θαη φρη γηα επελδπηηθνχο ζθνπνχο.

Γεκηνπξγνχλ κηθξφηεξνπο θηλδχλνπο απφ άπνςε ξεπζηφηεηαο, ζα πξέπεη φκσο λα θξνληίδεη ε επηρείξεζε λα δηαηεξεί επαξθή ζηνηρεία ηνπ θπθινθνξνχληνο θαη δηαζέζηκνπ ελεξγεηηθνχ ψζηε λα κπνξεί λα ηηο εμππεξεηεί κε επρέξεηα.