1 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΧΝ ΠΟΤΓΧΝ ΣΖ ΓΗΟΗΚΖΖ & ΟΡΓΑΝΧΖ
ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΧΝ ΜΟΝΑΓΧΝ
Γηπισκαηηθή Δξγαζία
ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΑΝΘΡΧΠΗΝΟΤ ΓΤΝΑΜΗΚΟΤ ΣΑ ΑΔΗ: ΟΗ ΓΗΑΚΡΗΔΗ ΦΤΛΟΤ ΚΑΗ Ο ΡΟΛΟ ΣΖ ΓΟΠ ΣΖΝ ΔΞΑΛΔΗΦΖ ΣΟΤ
ηνπ
ΚΑΛΑΨΣΕΗΓΖ ΗΧΑΝΝΖ
Δπηβιέπνπζα Καζεγήηξηα Βάτα Παπαληθνιάνπ
Τπνβιήζεθε σο απαηηνχκελν γηα ηελ απφθηεζε ηνπ κεηαπηπρηαθνχ δηπιψκαηνο εηδίθεπζεο ζηε δηνίθεζε & νξγάλσζε εθπαηδεπηηθψλ κνλάδσλ
Θεζζαινλίθε, Ηνχληνο 2019
2 Ζ παξνχζα Γηπισκαηηθή Δξγαζία θαιχπηεηαη ζην ζχλνιφ ηεο λνκηθά απφ δεκφζηα άδεηα πλεπκαηηθψλ δηθαησκάησλ Creative Commons:
Αλαθνξά Γεκηνπξγνχ - Με Δκπνξηθή Υξήζε - Παξφκνηα Γηαλνκή
Μπνξείηε λα:
Μνηξαζηείηε: αληηγξάςεηε θαη αλαδηαλέκεηε ην παξφλ πιηθφ κε θάζε κέζν θαη ηξφπν
Πξνζαξκφζηε: αλακείμηε, ηξνπνπνηήζηε θαη δεκηνπξγήζηε πάλσ ζην παξφλ πιηθφ Τπφ ηνπο αθφινπζνπο φξνπο:
Αλαθνξά Γεκηνπξγνχ: Θα πξέπεη λα θαηαρσξίζεηε αλαθνξά ζην δεκηνπξγφ, κε ζχλδεζκν ηεο άδεηαο, θαη κε αλαθνξά αλ έρνπλ γίλεη αιιαγέο. Μπνξείηε λα ην θάλεηε απηφ κε νπνηνλδήπνηε εχινγν ηξφπν, αιιά φρη κε ηξφπν πνπ λα ππνλνεί φηη ν
δεκηνπξγφο απνδέρεηαη ην έξγν ζαο ή ηε ρξήζε πνπ εζείο θάλεηε.
Με Δκπνξηθή Υξήζε: Γε κπνξείηε λα ρξεζηκνπνηήζεηε ην πιηθφ γηα εκπνξηθνχο ζθνπνχο.
Παξφκνηα Γηαλνκή: Αλ αλακείμεηε, ηξνπνπνηήζεηε, ή δεκηνπξγήζεηε πάλσ ζην παξφλ πιηθφ, πξέπεη λα δηαλείκεηε ηηο δηθέο ζαο ζπλεηζθνξέο ππφ ηελ ίδηα άδεηα Creative Commons φπσο θαη ην πξσηφηππν.
Αλαιπηηθέο πιεξνθνξίεο λνκηθνχ θψδηθα ζηελ ειεθηξνληθή δηεχζπλζε:
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/legalcode
3 Τπεχζπλε Γήισζε
Με αηνκηθή κνπ επζχλε θαη γλσξίδνληαο ηηο θπξψζεηο πνπ πξνβιέπνληαη απφ ηνλ Καλνληζκφ
πνπδψλ ηνπ Μεηαπηπρηαθνχ Πξνγξάκκαηνο ζηε Γηνίθεζε & Οξγάλσζε Δθπαηδεπηηθψλ Μνλάδσλ ηνπ Αιεμάλδξεηνπ ΣΔΗ Θεζζαινλίθεο, δειψλσ ππεχζπλα φηη:
Ζ παξνχζα Γηπισκαηηθή Δξγαζία απνηειεί έξγν απνθιεηζηηθά δηθήο κνπ δεκηνπξγίαο, έξεπλαο, κειέηεο θαη ζπγγξαθήο.
Γηα ηε ζπγγξαθή ηεο Γηπισκαηηθήο κνπ Δξγαζίαο δελ ρξεζηκνπνίεζα νιφθιεξν ή κέξνο έξγνπ άιινπ δεκηνπξγνχ ή ηηο ηδέεο θαη αληηιήςεηο άιινπ δεκηνπξγνχ ρσξίο λα γίλεηαη ζαθήο αλαθνξά ζηελ πεγή πξνέιεπζεο(βηβιίν, άξζξν απφ επηζηεκνληθφ πεξηνδηθφ, ηζηνζειίδα θιπ.).
Θεζζαινλίθε, 30 Ηνπλίνπ 2019
Ο Γειψλ: Ησάλλεο Καιατηδίδεο
4
ΠΔΡΗΛΖΦΖ
Ζ Γηνίθεζε Οιηθήο Πνηφηεηαο (ΓΟΠ) απνηειεί έλα δηνηθεηηθφ ζχζηεκα µε θχξην ζηξαηεγηθφ ζηφρν ηε ζπλερή βειηίσζε δηαδηθαζηψλ ελφο νξγαληζκνχ. Μεηά ηελ αξρηθά επηηπρεκέλε εθαξκνγή ηεο ζηηο επηρεηξήζεηο παγθνζκίσο, πηνζεηήζεθε θαη απφ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο νξγαληζκνχο πνιιψλ ρσξψλ. ηελ ρψξα καο παξαηεξείηαη ζηαδηαθά ε ζηξνθή ζηελ ΓΟΠ αξθεηψλ παλεπηζηεκηαθψλ ηδξπκάησλ. Ζ νινέλα θαη πεξηζζφηεξν εθαξκνγή ηεο ΓΟΠ φζν θαη ηεο ζηξαηεγηθήο ΓΑΓ (Γηαρείξηζε Αλζξψπηλνπ Γπλακηθνχ) πνπ απνηειεί βαζηθφ ζηνηρείν ηεο ΓΟΠ, δηακνξθψλνπλ κία λέα θνπιηνχξα ζηα Διιεληθά ΑΔΗ, ε νπνία επεξεάδεη ηελ επαγγεικαηηθή θαη δηνηθεηηθή εμέιημε ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ ηνπο.
Όζνλ αθνξά ην πξνζσπηθφ ησλ ΑΔΗ παξαηεξνχληαη ηφζν παγθφζκηα φζν θαη ζηελ Διιάδα, νη δηαθξίζεηο θχινπ θαζψο θαη ην θαηλφκελν ηεο «γπάιηλεο νξνθήο». Θα πξνζπαζήζνπκε κέζα απφ ηελ παξνχζα κειέηε λα εμεηάζνπκε θαηά πφζν ε εθαξκνγή ηεο ζηξαηεγηθήο ΓΑΓ ζηα πιαίζηα ηεο ΓΟΠ κπνξεί λα κεηψζεη ηηο παξαπάλσ δηαθξίζεηο. Σειηθφο ζθνπφο ηεο κειέηεο απηήο είλαη ε αλάδεημε ηεο ζεκαζίαο ηεο ζηξαηεγηθήο ΓΑΓ θαη ηεο ΓΟΠ, σο θχξην παξάγνληα ηεο αληηκεηψπηζεο θαη ηεο εμάιεηςεο ησλ δηαθξίζεσλ ηνπ θχινπ, πνπ πθίζηαηαη ην αθαδεκατθφ θαη δηνηθεηηθφ πξνζσπηθφ ησλ ΑΔΗ, θαζψο επίζεο θαη ε ζπκβνιή ηνπο ζηε δηαρείξηζε κηαο ζεηηθήο αιιαγήο ζηελ εχξπζκε ιεηηνπξγία θαη ζηελ απνδνηηθφηεηα ησλ ΑΔΗ.
ηελ έξεπλα πνπ πξαγκαηνπνηήζακε ζπκκεηείραλ 100 αθαδεκατθνί εθπαηδεπηηθνί θαη δηνηθεηηθνί ππάιιεινη ησλ ΑΔΗ ηεο Θεζζαινλίθεο. ηα απνηειέζκαηα απνηππψζεθε φηη ε ΓΟΠ θαη ε ΓΑΓ πηνζεηείηαη θαη εθαξκφδεηαη ζε κεγάιν βαζκφ απφ ηα παξαπάλσ ΑΔΗ.
Δπίζεο ε παξνχζα έξεπλα απνδεηθλχεη πσο ε απνηειεζκαηηθή εθαξκνγή ηεο ζηξαηεγηθήο ΓΑΓ, ζρεηηθά κε ηελ πνηθηινκνξθία ηνπ θχινπ, επεξεάδεη ζεηηθά ηελ κείσζε ησλ δηαθξίζεσλ ηνπ θχινπ θαη ηεο αίζζεζεο ηνπ θαηλνκέλνπ ηεο «γπάιηλεο νξνθήο» θαη θαηά ζπλέπεηα βειηηψλεη ηελ απνδνηηθφηεηα ηνπ ηδξχκαηνο.
Λέμεηο θιεηδηά: Γηαρείξηζε Αλζξψπηλνπ Γπλακηθνχ(ΓΑΓ), Γηνίθεζε Οιηθήο Πνηφηεηνο(ΓΟΠ), δηαθξίζεηο θχινπ, «γπάιηλε νξνθή», ΑΔΗ.
5
ABSTRACT
Total Quality Management(TQM) is an administrative system with the main strategic goal of continuously improving the processes of an organization. After its initial successful application to business worldwide, it was adopted by the educational institution of many countries. In our country there has been a gradual shift towards the TQM in several university institutions. The increasing implementation of the ΣQΜ and the HRM strategy, a key element of the ΣQΜ, form a new culture in the Greek Universities, which affects the professional and administrative development of their human resources. As far as the staff of the HEIs is concerned, both gender discrimination and the "glass ceiling" phenomenon are equally observed in Greece and globally. We will attempt through this study to look at whether the implementation of the HRM strategy within the TQM as a key factor in dealing with and eliminating gender discrimination faced by academic and administrative staff of Universities, as well as contributing towards a positive change in the proper functioning and efficiency of HEIs. The research we conducted included 100 academic teachers and administrators from the Universities of Thessaloniki. The results imply that TQM and HRM are adopted and applied to a large extent by the above Universities. Also, the present research demonstrates how the effective implementation of the HRM strategy on gender diversity positively influences the reduction of gender discrimination and the sensation of the "glass ceiling" phenomenon and consequently improves the efficiency of the institution.
Keywords: Human Resource Management (HRM), Total Quality Management (TQM), sex discrimination, «glass ceiling», Universities.
6
ΠΗΝΑΚΑ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΧΝ
ΠΔΡΗΛΖΦΖ... 4
ABSTRACT ... 5
ΠΗΝΑΚΑ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΧΝ ... 6
ΠΗΝΑΚΑ ΤΝΣΟΜΟΓΡΑΦΗΧΝ ... 8
ΚΑΣΑΛΟΓΟ ΠΗΝΑΚΧΝ ... 9
Δπραξηζηίεο ... 13
ΔΗΑΓΧΓΖ ... 14
ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1ν ... 16
1. Δξεπλεηηθνί ηφρνη/Καζνξηζκφο Πξνβιήκαηνο ... 16
1.1 θνπφο ηεο Έξεπλαο ... 16
1.2 Δξεπλεηηθά εξσηήκαηα ... 17
1.3 Αλαγθαηφηεηα ηεο έξεπλαο ... 17
1.4 πνπδαηφηεηα ηνπ πξνβιήκαηνο ... 18
1.5 Πξνυπνζέζεηο ηεο έξεπλαο ... 18
1.6 Οξηνζέηεζε ηνπ πξνβιήκαηνο ... 19
ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2ν ... 20
2.1 Γηνίθεζε Οιηθήο Πνηφηεηαο ζηα ΑΔΗ ... 20
2.1.1 Οριςµόσ ποιότητασ ... 20
2.1.2 Οριςµοί τησ Διοίκηςησ Ολικήσ Ποιότητασ (ΔΟΠ)... 20
2.1.3 Ιςτορική Αναδρομή τησ Διοίκηςησ Ολικήσ Ποιότητασ (ΔΟΠ) ... 22
2.1.4 Αρχζσ τησ ΔΟΠ ... 23
2.1.5 Σκοποί τησ ΔΟΠ ... 25
2.1.6 Οφζλη από την χρήςη τησ ΔΟΠ ... 26
2.1.7 Λόγοι αποτυχίασ τησ ΔΟΠ ... 26
2.1.8 Προχποθζςεισ επιτυχημζνησ εφαρμογήσ ΔΟΠ ... 27
2.1.9 Υιοθζτηςη και εφαρμογή ΔΟΠ ςε ΑΕΙ (Ζρευνεσ) ... 28
2.2 Γηαρείξηζε Αλζξψπηλνπ Γπλακηθνχ ζηα ΑΔΗ ... 32
2.2.1 Διοίκηςη προςωπικοφ και ανθρϊπινων πόρων ... 32
2.2.2 Στρατηγική ΔΑΔ ... 34
2.2.3 Αρχζσ τησ ΔΑΔ ... 35
2.2.4 Ο ρόλοσ και οι λειτουργίεσ τησ ΔΑΔ ςτα ΑΕΙ ... 38
7 2.2.5 Ο ρόλοσ τησ ΔΑΔ ςτην ενίςχυςη τησ ποικιλομορφίασ του φφλου ςτουσ οργανιςμοφσ και
ςτα ΑΕΙ ειδικότερα ... 39
2.3 Γηαθξίζεηο θχινπ ζηα ΑΔΗ ... 42
2.3.1 Επιςκόπηςη ερευνϊν ςχετικϊν µε τουσ παράγοντεσ που δημιουργοφν και ενιςχφουν τα φαινόμενα «τησ γυάλινησ οροφήσ» και τησ υποεκπροςϊπηςησ των γυναικϊν ςτο διδακτικό και διοικητικό προςωπικό τησ ανϊτατησ εκπαίδευςησ. ... 42
2.3.2 Θεωρίεσ ςχετικά με βαςικζσ ζννοιεσ τησ θεωρίασ του Pierre Bourdieu ... 43
2.3.3 Η κατάςταςη που επικρατεί ςτην Ευρωπαϊκή Ζνωςη και το Ηνωμζνο Βαςίλειο ... 44
2.3.4 Η κατάςταςη που επικρατεί ςτισ ΗΠΑ και ςτον υπόλοιπο κόςμο ... 48
2.3.5 Λόγοι που δημιουργοφν εμπόδια ςτην καριζρα των γυναικϊν ... 49
2.3.6 Προτάςεισ για μείωςη των διακρίςεων του φφλου ςτα ΑΕΙ ... 50
ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3ν ... 58
3. Μεζνδνινγία ... 58
3.1 Δίδνο ηεο έξεπλαο ... 58
3.2 Γείγκα – Μέγεζνο δεηγκαηνιεςίαο ... 58
3.3 Δξεπλεηηθφ εξγαιείν ... 59
3.4 ηαηηζηηθή επεμεξγαζία δεδνκέλσλ ... 60
ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4ν ... 62
4. Παξνπζίαζε, αλάιπζε θαη ζρνιηαζκφο ησλ απνηειεζκάησλ ... 62
4.1 Αμηνπηζηία εξσηεκαηνινγίνπ ... 62
4.2 Πεξηγξαθηθή ζηαηηζηηθή ... 69
4.2.1 Δημογραφικά ςτοιχεία του δείγματοσ ... 69
4.2.3 Στατιςτικά ςτοιχεία υιοθζτηςη και εφαρμογή ςτρατηγικϊν ΔΑΔ για ενίςχυςη τησ ποικιλομορφίασ του φφλου ... 80
4.2.4 Στατιςτικά ςτοιχεία του εντοπιςμοφ του φαινομζνου τησ γυάλινησ οροφήσ και των μζτρων εφαρμογήσ ςτρατηγικήσ ΔΑΔ για εξάλειψη του φαινομζνου τησ γυάλινησ οροφήσ... 85
4.3 Δπαγσγηθή ζηαηηζηηθή ... 92
4.3.1 Σημαντικζσ ςυςχετίςεισ ... 92
4.3.2 Ζλεγχοσ ιςότητασ μζςων τιμϊν (t-test) ... 95
ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5ν ... 102
5. πκπεξάζκαηα θαη πξνηάζεηο ... 102
5.1 πδήηεζε ... 102
5.2 πκπεξάζκαηα ... 107
5.3 Πεξηνξηζκνί ηεο κειέηεο/κειινληηθέο πξνηάζεηο ... 108
ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ ... 110
8
Διιελφγισζζε Βηβιηνγξαθία ... 110
Ξελφγισζζε Βηβιηνγξαθία ... 110
Πεγέο απφ δηαδίθηπν (Ξελφγισζζεο) ... 118
Πεγέο απφ δηαδίθηπν (Διιελφγισζζεο) ... 118
Παξάξηεκα Η ... 120
ΠΗΝΑΚΑ ΤΝΣΟΜΟΓΡΑΦΗΧΝ
H.E.I.: High Education Institutes H.R.M.: Human Resource Management
S.P.S.S.: Statistical Package for the Social Sciences T.Q.M.: Total Quality Management
Α.Δ.Η: Αλψηαηα Δθπαηδεπηηθά Ηδξχκαηα
Α.Π.Θ.: Αξηζηνηέιεην Παλεπηζηήκην Θεζζαινλίθεο Α.Σ.Δ.Η.: Αξηζηνηέιεην Σερλνινγηθφ Ίδξπκα Θεζζαινλίθεο Γ.Α.Γ: Γηαρείξηζε Αλζξψπηλνπ Γπλακηθνχ
Γ.Α.Π.: Γηνίθεζε Αλζξσπίλσλ Πφξσλ Γ.Ο.Π.: Γηνίθεζε Οιηθήο Πνηφηεηαο Δ.E.: Δπξσπατθή Έλσζε
Δ.Κ.Π.Α.: Δζληθφ Καπνδηζηξηαθφ Παλεπηζηήκην Αζελψλ ΘΔ.ΦΤΛ.Η: Γξαθείν ζεκάησλ θχινπ θαη Ηζφηεηαο ΠΑ.ΜΑΚ.: Παλεπηζηήκην Μαθεδνλίαο
9
ΚΑΣΑΛΟΓΟ ΠΗΝΑΚΧΝ
Πίλαθαο 1. Σα βαζηθά ζπζηαηηθά ηεο Γηνίθεζεο Οιηθήο Πνηφηεηαο ... 22
Πίλαθαο 2. Παξάγνληεο θαη πξνηάζεηο πξνγξάκκαηνο αληηκεηψπηζεο ζηεξεφηππσλ ... 56
Πίλαθαο 3: πληειεζηήο Alpha Cronbach ησλ εξεπλεηηθψλ εξσηεκάησλ ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ. ... 62
Πίλαθαο 4: Cronbach's Alpha ησλ επηκέξνπο εξσηήζεσλ ηνπ εξεπλεηηθνχ εξσηήκαηνο «Δθαξκφδνληαη νη αξρέο ηεο ΓΟΠ ζηα ΑΔΗ:». ... 63
Πίλαθαο 5: Γείθηεο Cronbach’s Alpha if Item Deleted ησλ επηκέξνπο εξσηήζεσλ ηνπ εξεπλεηηθνχ εξσηήκαηνο «Δθαξκφδνληαη νη ζηξαηεγηθέο ΓΑΓ ζηα ΑΔΗ». ... 64
Πίλαθαο 6: Γείθηεο Cronbach’s Alpha if Item Deleted ησλ επηκέξνπο εξσηήζεσλ ηνπ εξεπλεηηθνχ εξσηήκαηνο «Τηνζεηνχλ ηα ΑΔΗ(ή ν αθαδεκατθφο ρψξνο) ζηξαηεγηθέο ΓΑΓ γηα ηελ ελίζρπζε ηεο πνηθηινκνξθίαο ηνπ θχινπ;». ... 65
Πίλαθαο 7: Γείθηεο Cronbach’s Alpha if Item Deleted ησλ επηκέξνπο εξσηήζεσλ ηνπ εξεπλεηηθνχ εξσηήκαηνο «Ζ εθαξκνγή ησλ ζηξαηεγηθψλ ΓΑΓ ζρεηίδεηαηζεηηθά κε ηελ πνηθηινκνξθία ηνπ θχινπ ζηα ΑΔΗ(αθαδεκατθφ ρψξν);». ... 65
Πίλαθαο 8: Γείθηεο Cronbach’s Alpha if Item Deleted ησλ επηκέξνπο εξσηήζεσλ ηνπ εξεπλεηηθνχ εξσηήκαηνο «Δληνπίδεηαη ην θαηλφκελν ηεο γπάιηλεο νξνθήο ζηα ΑΔΗ;». ... 66
Πίλαθαο 9: Γείθηεο Cronbach’s Alpha if Item Deleted ησλ επηκέξνπο εξσηήζεσλ ηνπ εξεπλεηηθνχ εξσηήκαηνο «Δθαξκφδνληαη ζην ίδξπκά ζαο νη παξαθάησ ζηξαηεγηθέο ΓΑΓ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ εμάιεηςε ησλ δηαθξίζεσλ ηνπ θχινπ θαη έρνπλ ζηφρν λα πεξηνξίζνπλ θαη ην θαηλφκελν ηεο «γπάιηλεο νξνθήο». ... 67
Πίλαθαο 10: Φχιν. ... 69
Πίλαθαο 11: Ζιηθία εξσηεζέλησλ. ... 69
Πίλαθαο 12: Μνξθσηηθφ επίπεδν εξσηεζέλησλ. ... 70
Πίλαθαο 13: Θέζε ζην ίδξπκα. ... 70
Πίλαθαο 14: Θέζε εθπαηδεπηηθνχ πξνζσπηθνχ ζην ίδξπκα ... 70
Πίλαθαο 15: Θέζε δηνηθεηηθνχ πξνζσπηθνχ ζην ίδξπκα. ... 71
Πίλαθαο 16: Πξνυπεξεζία ζην ίδξπκα. ... 71
Πίλαθαο 17: Ζ ζηξαηεγηθή ΓΑΓ (Γηαρείξηζεο Αλζξψπηλνπ Γπλακηθνχ) απνηειεί κέξνο ηεο εθαξκνγήο ηεο ΓΟΠ(Γηνίθεζεο Οιηθήο Πνηφηεηαο); ... 71
10 Πίλαθαο 18: Δξψηεζε 1. πκκεηέρεη ελεξγά ζε ελέξγεηεο βειηίσζεο ηεο πνηφηεηαο θαη
κεηαδίδεη ηε δέζκεπζή ηεο ζηνπο δηδάζθνληεο θαη ην ππφινηπν πξνζσπηθφ. ... 72
Πίλαθαο 19: Δξψηεζε 2. Παξέρεη ηνπο θαηάιιεινπο πφξνπο γηα ηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο. ... 72
Πίλαθαο 20: Δξψηεζε 3. πδεηά ζέκαηα ζρεηηθά κε ηελ πνηφηεηα κε ηνπο δηδάζθνληεο θαη ην ππφινηπν πξνζσπηθφ ... 73
Πίλαθαο 21: Δξψηεζε 4. Γίλεη κεγάιε βαξχηεηα ζηελ πνηφηεηα ησλ εθπαηδεπηηθψλ θαη ησλ ππφινηπσλ δηαδηθαζηψλ. ... 73
Πίλαθαο 22: Δξψηεζε 5. Παξαθηλεί θαη δίλεη ηε δπλαηφηεηα θαη ηε δηθαηνδνζία ζηνπο δηδάζθνληεο θαη ην ινηπφ πξνζσπηθφ λα επηιχνπλ πξνβιήκαηα πνηφηεηαο. ... 74
Πίλαθαο 23: Δξψηεζε 6. Γέζκεπζε ηεο δηνίθεζεο ζηελ πνηφηεηα. ... 74
Πίλαθαο 24: Δξψηεζε 7. ηξαηεγηθφο ζρεδηαζκφο πνηφηεηαο. ... 74
Πίλαθαο 25: Δξψηεζε 8. πκκεηνρή ηνπ πξνζσπηθνχ ζην ζχζηεκα δηνίθεζεο. ... 75
Πίλαθαο 26: Δξψηεζε 9. Πξνζαλαηνιηζκφο ζηηο εθπαηδεπηηθέο θαη κε δηαδηθαζίεο. ... 75
Πίλαθαο 27: Δξψηεζε 10. πλερήο βειηίσζε. ... 75
Πίλαθαο 28: Δξψηεζε 11. Αλάπηπμε αλζξψπηλσλ πφξσλ. ... 76
Πίλαθαο 29: Δξψηεζε 12. πιιέγνληαη ζηνηρεία απφ ηνπο δηδάζθνληεο θαη ην ππφινηπν πξνζσπηθφ αλαθνξηθά κε ην βαζκφ ηθαλνπνίεζήο ηνπ, ηηο πξνηάζεηο ηνπο γηα βειηίσζε θ.α. ... 76
Πίλαθαο 30: Δξψηεζε 13. Οη δηδάζθνληεο αμηνινγνχληαη. ... 77
Πίλαθαο 31: Δξψηεζε 14. Σν ππφινηπν πξνζσπηθφ αμηνινγείηαη. ... 77
Πίλαθαο 32: Δξψηεζε 15. Παξέρνληαη θίλεηξα βειηίσζεο ηεο απφδνζεο ησλ δηδαζθφλησλ θαη ηνπ ππφινηπνπ πξνζσπηθνχ. ... 77
Πίλαθαο 33: Δξψηεζε 16. Αλαγλσξίδνληαη θαη επηβξαβεχνληαη νη δηδάζθνληεο θαη ην ππφινηπν πξνζσπηθφ πνπ ζπκβάιινπλ ζηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο. ... 78
Πίλαθαο 34: Δξψηεζε 17. Οη δηδάζθνληεο θαη ην ππφινηπν πξνζσπηθφ ζπκκεηέρνπλ ζηε δηαδηθαζία ιήςεο απνθάζεσλ θαη ζηε ζέζπηζε ζηφρσλ πνηφηεηαο. ... 79
Πίλαθαο 35: Απνηειέζκαηα ζπλνιηθήο Πεξηγξαθηθήο Αλάιπζεο ηεο ΓΟΠ θαη ηεο ΓΑΓ ηνπ Ηδξχκαηνο ... 79
Πίλαθαο 36: Δξψηεζε 18. Θεσξεί ζεκαληηθή ηε θήκε ηνπ ηδξχκαηνο σο εξγνδφηεο ίζσλ επθαηξηψλ αλεμαξηήησο θχινπ. ... 80
Πίλαθαο 37: Δξψηεζε 19. Γίλεη εγεηηθή ζέζε ζηελ παξνρή ίζσλ επθαηξηψλ απαζρφιεζεο θαη ζηηο γπλαίθεο. ... 80
11 Πίλαθαο 38: Δξψηεζε 20. πκκνξθψλεηαη ελεξγά κε ηηο ίζεο πξαθηηθέο απαζρφιεζεο θαη γηα
ηηο γπλαίθεο. ... 81 Πίλαθαο 39: Δξψηεζε 21. Οη πξαθηηθέο πξφζιεςεο έρνπλ σο ζηφρν λα αληηζηαζκίζνπλ ηηο
πξνεγνχκελεο αληζφηεηεο ζηελ απαζρφιεζε έλαληη ησλ γπλαηθψλ. ... 81 Πίλαθαο 40: Δξψηεζε 22. Σα πξνγξάκκαηα επηκφξθσζεο θαη θαηάξηηζεο ζρεηηθά κε ηελ
δηεθδίθεζε ζέζεσλ δηνίθεζεο απεπζχλνληαη θαη ζηηο γπλαίθεο. ... 82 Πίλαθαο 41: Δξψηεζε 23. Οη πεξηγξαθέο ησλ ζέζεσλ εξγαζίαο δηαζθαιίδνπλ έλα
πνηθηιφκνξθν δηνηθεηηθφ πξνζσπηθφ πνπ πεξηιακβάλεη θαη ηηο γπλαίθεο... 82 Πίλαθαο 42: Δξψηεζε 24. Έρνπλ δεκηνπξγεζεί δίθηπα θαη νκάδεο ππνζηήξημεο ζην ίδξπκά
ζαο γηα γπλαίθεο ... 83 Πίλαθαο 43: Δξψηεζε 25. Οη πξαθηηθέο πξνψζεζεο ζε αλψηεξεο ζέζεηο εξγαζίαο
απνζθνπνχλ ζηελ αληηζηάζκηζε ησλ πξνεγνχκελσλ αληζνηήησλ έλαληηησλ
γπλαηθψλ. ... 83 Πίλαθαο 44: Δξψηεζε 26. Οη επηδφζεηο ησλ γπλαηθψλ δηεπζπληψλ αμηνινγνχληαη κε ηα ίδηα
θξηηήξηα φπσο απηά ησλ αλδξψλ. ... 84 Πίλαθαο 45: Απνηειέζκαηα ζπλνιηθήο Πεξηγξαθηθήο Αλάιπζεο ηεο πηνζέηεζεο θαη
εθαξκνγήο ζηξαηεγηθψλ ΓΑΓ γηα ελίζρπζε ηεο πνηθηινκνξθίαο ηνπ θχινπ. ... 84 Πίλαθαο 46: Δξψηεζε 27. Παξαηεξείηαη ην ζηεξεφηππν φηη νη γπλαίθεο δελ δηαζέηνπλ ηηο
ςπρηθέο αληνρέο θαη δπλάκεηο γηα δηαρείξηζε ζεκάησλ κηαο πςειφβαζκεο ζέζεο.
... 85 Πίλαθαο 47: Δξψηεζε 28. Δκθαλίδεηαη πνιηηηθή κεξνιεςίαο κεηαμχ ησλ δχν θχισλ θαηά ηε
δηαδηθαζία ηεο πξφζιεςεο θαη ηεο πξναγσγήο. ... 85 Πίλαθαο 48: Δξψηεζε 29. Τπάξρεη αίζζεζε απνµφλσζεο θαη έιιεηςε ηεο αλαγλψξηζεο ησλ
ηθαλνηήησλ ηνπ γπλαηθείνπ πξνζσπηθνχ. ... 86 Πίλαθαο 49: Δξψηεζε 30. Γίλνληαη πεξηζζφηεξεο επθαηξίεο επηκφξθσζεο ζηνπο άλδξεο
ζπλαδέξθνπο παξά ζηηο γπλαίθεο. ... 86 Πίλαθαο 50: Δξψηεζε 31. Παξαηεξείηαη ιηγφηεξε επλντθή αμηνιφγεζε ηεο δπλαηφηεηαο ησλ
γπλαηθψλ λα αλαιάβνπλ εγεηηθνχο ξφινπο ζε ζχγθξηζε κε ηνπο άλδξεο. ... 87 Πίλαθαο 51: Δξψηεζε 32. Παξαηεξείηαη ε πξνθαηάιεςε φηη νη άληξεο είλαη θαιχηεξνη απφ
ηηο γπλαίθεο ζε ζέζεηο ιήςεο απνθάζεσλ σο κέιε δηνηθεηηθνχ ζπκβνπιίνπ. ... 87 Πίλαθαο 52: Δξψηεζε 33. Οη γπλαίθεο ελζαξξχλνληαη λα αλαπηχζζνπλ ηηο ηθαλφηεηέο θαη ηα
ηαιέληα ηνπο θαη λα αλαιακβάλνπλ αξκνδηφηεηεο εμίζνπ κε ηνπο άλδξεο. ... 88
12 Πίλαθαο 53: Δξψηεζε 34. Οξγαλψλνληαη ζεκηλάξηα θαη εξγαζηήξηα γηα λα πξνζαλαηνιίζνπλ
φινπο ηνπο εξγαδφκελνπο ψζηε λα εληνπίζνπλ θαη λα κεηψζνπλ ηηο αζπλείδεηεο πξνθαηαιήςεηο θχινπ. ... 88 Πίλαθαο 54: Δξψηεζε 35. Δλζαξξχλεηαη ε κεγαιχηεξε ζπκκεηνρή ησλ γπλαηθψλ ζηα
∆ηνηθεηηθά πµβνχιηα / Θέζεηο Τςειήο Δπζχλεο. ... 89 Πίλαθαο 55: Δξψηεζε 36. Τπάξρεη νπζηαζηηθή ζηήξημε ζηα κέιε ηνπ Ηδξχκαηνο πνπ είλαη
γνλείο ψζηε λα είλαη δπλαηφλ λα ζπλδπάζνπλ ηηο νηθνγελεηαθέο κε ηηο
επαγγεικαηηθέο ηνπο ππνρξεψζεηο. ... 89 Πίλαθαο 56: Δξψηεζε 37. Δθαξκφδεηαη νπδέηεξν θαη αληηθεηκεληθφ ζπζηήκαηνο αμηνιφγεζεο ησλ ππνςεθίσλ γηα πξφζιεςε θαη πξναγσγή. ... 90 Πίλαθαο 57: Δξψηεζε 38. Οξγαλψλνληαη εθδειψζεηο κε ζηφρν ηελ αλάδεημε ησλ ζεηηθψλ
δξάζεσλ ηνπ Ηδξχκαηνο γηα ηελ άξζε ησλ δηαθξίζεσλ θαη ηνλ πξνβιεκαηηζκφ ζρεηηθά κε ηελ έκθπιε ηδενινγία. ... 90 Πίλαθαο 58: Απνηειέζκαηα Πεξηγξαθηθήο Αλάιπζεο εληνπηζκνχ ηνπ θαηλνκέλνπ ηεο
γπάιηλεο νξνθήο θαη ησλ κέηξσλ εθαξκνγήο ζηξαηεγηθήο ΓΑΓ γηα εμάιεηςε ηνπ θαηλνκέλνπ ηεο γπάιηλεο νξνθήο ... 91 Πίλαθαο 59: πζρεηίζεηο κεηαμχ ησλ κεηαβιεηψλ ηεο κειέηεο ... 94 Πίλαθαο 60: Έιεγρνο t-test (Μέζνη Όξνη) «Δληνπίδεηαη ην θαηλφκελν ηεο γπάιηλεο νξνθήο
ζηα ΑΔΗ» ... 96 Πίλαθαο 61: Έιεγρνο t-test «Δληνπίδεηαη ην θαηλφκελν ηεο γπάιηλεο νξνθήο ζηα ΑΔΗ» ... 97 Πίλαθαο 62: Έιεγρνο t-test (Μέζνη Όξνη) ησλ εξσηήζεσλ ηεο κεηαβιεηήο ... 97 Πίλαθαο 63: Έιεγρνο t-test εξσηήζεσλ ηεο κεηαβιεηήο «Δληνπίδεηαη ην θαηλφκελν ηεο
γπάιηλεο νξνθήο ζηα ΑΔΗ» ... 98
13
Δπραξηζηίεο
Ζ παξνχζα εξγαζία απνηειεί δηπισκαηηθή εξγαζία ζηα πιαίζηα ηεο θνίηεζήο κνπ ζην Μεηαπηπρηαθφ Πξφγξακκα πνπδψλ «Γηνίθεζε θαη Οξγάλσζε Δθπαηδεπηηθψλ Μνλάδσλ»
ηνπ Αιεμάλδξεηνπ ΣΔΗ Θεζζαινλίθεο. Πξηλ φκσο ηελ παξνπζίαζε ηεο, αηζζάλνκαη ηελ ππνρξέσζε λα επραξηζηήζσ φινπο ηνπο θαζεγεηέο ηνπ κεηαπηπρηαθνχ ηκήκαηνο γηα ηηο γλψζεηο πνπ κνπ πξνζέθεξαλ θαη νη νπνίεο έπαημαλ πνιχ ζεµαληηθφ ξφιν ζηελ πξαγκαηνπνίεζε ηεο. Παξάιιεια ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ θαη φινπο/φιεο ηνπο/ηηο αλψλπκνπο αθαδεκατθνχο εθπαηδεπηηθνχο θαη δηνηθεηηθνχο πνπ δέρηεθαλ λα ζπκκεηάζρνπλ ζηελ έξεπλά κνπ, δηαζέηνληαο ηνλ πνιχηηκφ ρξφλν ηνπο γηα ηελ ζπκπιήξσζε ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ πνπ ηνπο δφζεθε.
Ηδηαίηεξα ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηελ επηβιέπνπζα θαζεγήηξηα κνπ θα.
Παπαληθνιάνπ Βάηα, γηα ηελ θαζνδήγεζε θαη ηελ νπζηαζηηθή ππνζηήξημή ηεο ζε φιε ηελ δηάξθεηα ηεο ζπγγξαθήο ηεο δηπισκαηηθήο κνπ εξγαζίαο.
Θα ήηαλ παξάιεηςε λα κελ επραξηζηήζσ θαη ηνπο ζπλαδέιθνπο θαη θίινπο Μπαθχξηζε Υξήζην θαη Πέηζν Κπξηάθν πνπ κνπ παξείραλ ζεκαληηθέο ζπκβνπιέο ζηελ ζηαηηζηηθή αλάιπζε ηεο εξγαζίαο κνπ.
Σέινο, ζέισ λα επραξηζηήζσ ηε ζχδπγν κνπ Γαξπθαιιηά θαη ηα παηδηά κνπ Κπξηαθή, Κσλζηαληίλν θαη Καηεξίλα γηα ηελ ππνκνλή θαη θαηαλφεζε πνπ έδεημαλ ζε φιε ηελ πνξεία ηνπ κεηαπηπρηαθνχ κνπ πξνγξάκκαηνο
.
14
ΔΗΑΓΧΓΖ
Σν ελδηαθέξνλ ηεο εθπαηδεπηηθήο επηζηεκνληθήο θνηλφηεηαο γηα ηηο δηαθξίζεηο θχινπ πνπ παξαηεξνχληαη ζηνλ εθπαηδεπηηθφ θαη δηνηθεηηθφ ρψξν ησλ ΑΔΗ είλαη έληνλν ηα ηειεπηαία ρξφληα. Παξαηεξνχκε ινηπφλ φηη πνιινί εξεπλεηέο δηαθφξσλ επηζηεκνληθψλ θνηλνηήησλ πινπνίεζαλ αξθεηέο έξεπλεο κε ζθνπφ λα πξνηείλνπλ ζεηηθέο δξάζεηο θαη παξεκβαηηθά πξνγξάκκαηα ΓΑΓ ζρεηηθά κε ηελ κείσζε ησλ δηαθξίζεσλ πνπ αηζζάλεηαη θπξίσο ην γπλαηθείν πξνζσπηθφ ησλ ΑΔΗ θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο θαξηέξαο ηνπ.
Δίλαη αμηνζεκείσην φηη ηα ηειεπηαία ρξφληα νινέλα θαη πεξηζζφηεξν πηνζεηνχληαη νη βαζηθέο αξρέο ηεο ΓΟΠ θαη ηεο ΓΑΓ εηδηθφηεξα ζε πνιιά εθπαηδεπηηθά ηδξχκαηα ζε φιν ηνλ θφζκν. Βέβαηα, πξνγελέζηεξα νη αξρέο ηεο ΓΟΠ εθαξκφζηεθαλ κε κεγάιε επηηπρία ζηηο επηρεηξήζεηο κε ζπλέπεηα λα αθνινπζεζεί ε εθαξκνγή ηεο ΓΟΠ θαη ζηα ΑΔΗ. Μειέηεο ησλ Venkatraman (2007) θαη In'airat & Al-Kassem (2014) αλαθέξνπλ φηη ππάξρεη κηα ζεηηθή ζρέζε κεηαμχ πηνζέηεζεο ηεο ΓΟΠ ζηα ΑΔΗ θαη ηεο βειηίσζεο ηεο απνηειεζκαηηθφηεξεο θαη πνηνηηθφηεξεο ιεηηνπξγία ηνπο. ηελ κειέηε ησλ Psomas & Jiju (2017) ε Γηνίθεζεο Οιηθήο Πνηφηεηαο (ΓΟΠ) ζρεδηάδεηαη θαη εθαξκφδεηαη ζαλ κία λέα ζηξαηεγηθή δηαρείξηζε κε θχξηνπο άμνλεο ηνπο παξαθάησ: επηθέληξσζε ζηνπο ζπνπδαζηέο, δέζκεπζε εγεζίαο θαη αλψηαηεο δηνίθεζεο, ζηξαηεγηθφο ζρεδηαζκφο πνηφηεηαο, δηαρείξηζε δηαδηθαζίαο θαη δηδαθηηθφ πξνζσπηθφ θαη ζπκκεηνρή ησλ εξγαδνκέλσλ.
Παξάιιεια κε ηηο έξεπλεο πνπ αθνξνχλ ηνλ ξφιν ηεο ΓΟΠ ζηελ βειηίσζε ηεο ιεηηνπξγίαο ησλ ΑΔΗ πινπνηήζεθαλ θαη αξθεηέο έξεπλεο ζε ζρέζε κε ηελ εθαξκνγή ηεο ΓΑΓ σο πξψηηζην ζηνηρείν ηεο ΓΟΠ ζηελ βειηίσζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ησλ ΑΔΗ. Όπσο ζα παξαηεξήζνπκε ζε πνιιέο έξεπλεο πνπ ζα αλαθέξνπκε ζηελ ζπλέρεηα, δηαπηζηψλεηαη φηη ε εθαξκνγή ησλ αξρψλ ηεο ΓΑΓ είλαη παξάγνληαο απνηειεζκαηηθφηεηαο ζε φια ηα θάζκαηα ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο. Έξεπλεο πνπ πξαγκαηνπνίεζαλ νη Chen et al. (2009), Shahzad et al. (2008) θαη ησλ Ali, Mahat & Zairi (2010) ζηα ΑΔΗ, νδήγεζαλ ζε έλα ζεκαληηθφ ζπκπέξαζκα, φηη ε απνηειεζκαηηθή εθαξκνγή ηεο ΓΑΓ εληζρχεη ηε ζπλεξγαζία θαη ηηο δηαπξνζσπηθέο ζρέζεηο κεηαμχ ηνπ δηδαθηηθνχ πξνζσπηθνχ, επεξεάδεη ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηνπ ηδξχκαηνο θαη ζπληειεί ζε αχμεζε ηεο απφδνζεο ησλ εθπαηδεπηηθψλ.
Ζ βηβιηνγξαθηθή έξεπλα επίζεο έρεη δείμεη φηη ε απνηειεζκαηηθή εθαξκνγή ηεο ΓΑΓ δεκηνπξγεί έλα αμηνθξαηηθφ θιίκα κεηαμχ ησλ εξγαδνκέλσλ θαη θαηά ζπλέπεηα επηδξά ζεκαληηθά ζηε κείσζε ησλ δηαθξίζεσλ ηνπ θχινπ. Οη δηαθξίζεηο θχινπ είλαη έλα
15 ζπλεζηζκέλν θαηλφκελν πνπ εκθαλίδεηαη ζηελ εξγαζηαθή ζηαδηνδξνκία ησλ γπλαηθψλ, ηφζν ζηηο επηρεηξήζεηο, φζν θαη ζηνλ αθαδεκατθφ ρψξν. Οη κειέηεο ησλ Billing (2011), Morley (2014) θαη Walby (2011) απνδεηθλχνπλ ηηο δηαθξίζεηο πνπ αληηκεησπίδεη ην γπλαηθείν πξνζσπηθφ ζηελ πξνζπάζεηά ηνπ λα δηεθδηθήζεη αλψηεξεο ζέζεηο ζηελ ηεξαξρία ησλ παλεπηζηεκηαθψλ ηδξπκάησλ. Δπηπιένλ ζηηο κειέηεο ησλ Bagilhole & White, (2008), Van den Brink, Benschop & Jansen (2010), Manfredi (2017) θαη Ensourand, AlMaaitah & Kharabsheh (2017) παξαηεξείηαη ε χπαξμε ηνπ θαηλνκέλνπ ηεο «γπάιηλεο νξνθήο» ην νπνίν νπζηαζηηθά πεξηιακβάλεη ηα «νξαηά θαη αφξαηα εκπφδηα» πνπ αληηκεησπίδνπλ νη γπλαίθεο θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο θαξηέξαο ηνπο.
ε φηη φκσο αθνξά ηνλ εξγαζηαθφ ρψξν ηεο εθπαίδεπζεο ππάξρεη κία ζρεηηθά κηθξή βηβιηνγξαθία ζην θαηά πφζν ε ζηξαηεγηθή ΓΑΓ ζηα πιαίζηα ηεο ΓΟΠ κπνξεί λα κεηψζεη ηηο δηαθξίζεηο θχινπ ηνπ εθπαηδεπηηθνχ θαη δηνηθεηηθνχ πξνζσπηθνχ ησλ ΑΔΗ. Παξαηεξνχκε ινηπφλ φηη ελψ ε κειέηε ηνπ θαηλνκέλνπ ησλ δηαθξίζεσλ θχινπ θαη ηεο «γπάιηλεο νξνθήο είλαη εθηελήο ζηελ δηεζλή βηβιηνγξαθία παξφιν απηά δελ ππάξρνπλ πνιιέο εμεηδηθεπκέλεο έξεπλεο πνπ εμεηάδνπλ ηελ επίδξαζε ηεο ζηξαηεγηθήο ΓΑΓ ζηελ κείσζε ηεο αίζζεζεο ησλ δηαθξίζεσλ ηνπ γπλαηθείνπ πξνζσπηθνχ ησλ ΑΔΗ. Σν γεγνλφο απηφ καο δίλεη ην εξέζηζκα λα πξαγκαηνπνηήζνπκε ηελ παξνχζα έξεπλα κε ζθνπφ λα κειεηήζνπκε ηε ζρέζε κεηαμχ ησλ παξαπάλσ δηαζηάζεσλ θαη λα νδεγεζνχκε ζε θάπνηα ζεκαληηθά ζπκπεξάζκαηα.
16
ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1
ν1. Δξεπλεηηθνί ηφρνη/Καζνξηζκφο Πξνβιήκαηνο 1.1 θνπφο ηεο Έξεπλαο
Βαζηθφο ζθνπφο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο είλαη ε δηεξεχλεζε ηεο ζέζεο ηεο ΓΑΓ, κέζα ζην πιαίζην ηεο ΓΟΠ, ζηα ΑΔΗ θαη εηδηθφηεξα ε ζπκβνιή ηεο, κέζσ ησλ εθαξκνγψλ ησλ αξρψλ ηεο, ζηελ εμάιεηςε ησλ δηαθξίζεσλ θχινπ πνπ παξαηεξνχληαη. Αξρηθά ζα κειεηεζεί ην θαηά πφζν πηνζεηνχληαη θαη εθαξκφδνληαη νη γεληθέο αξρέο θαη ηα ζηνηρεία ηεο ΓΟΠ θαη ηεο ΓΑΓ σο νπζηαζηηθφο παξάγνληαο ηεο ΓΟΠ, απφ ην πξνζσπηθφ ησλ ΑΔΗ. ηελ ζπλέρεηα ηα απνηειέζκαηα ησλ παξαπάλσ ζηνηρείσλ ζα ζπζρεηηζηνχλ κε ηνλ εληνπηζκφ ηνπ θαηλνκέλνπ ηεο γπάιηλεο νξνθήο θαη ηηο αξρέο ηεο απνηειεζκαηηθήο ΓΑΓ πνπ εληζρχνπλ ηελ πνηθηινκνξθία ηνπ θχινπ ζηα ΑΔΗ. Οπζηαζηηθά ν ζθνπφο ηεο έξεπλαο είλαη θαηά πφζν ε εθαξκνγή ησλ παξαγφλησλ ηεο ΓΑΓ, κπνξεί λα ιεηηνπξγήζεη σο παξάγνληαο κείσζεο ηεο δηάθξηζεο ηνπ θχινπ θαη εηδηθφηεξα λα πεξηνξίζεη ηελ αίζζεζε ηνπ θαηλνκέλνπ ηεο
«γπάιηλεο νξνθήο» πνπ κπνξεί λα ληψζεη ην γπλαηθείν πξνζσπηθφ ησλ ΑΔΗ. Ζ παξνχζα έξεπλα αξρηθά ζα πξνζπαζήζεη λα εληνπίζεη ηελ χπαξμε ηνπ πξνβιήκαηνο ηεο δηάθξηζεο ηνπ θχινπ, κέζα απφ ηε δηάγλσζε θαη ηελ επαηζζεηνπνίεζε. ηε ζπλέρεηα ζα θαηαγξάςεη πξνηάζεηο θαη δξάζεηο πνπ ε πινπνίεζή ηνπο απνηειεί βαζηθή πξνυπφζεζε γηα κηα πξννδεπηηθή κεηαξξχζκηζε θαη κηα νπζηαζηηθή παξέκβαζε, ζε φηη αθνξά ηε βειηίσζε ηεο θαηάζηαζεο ησλ γπλαηθψλ ζηνλ ρψξν εξγαζίαο ησλ ΑΔΗ. Θα κειεηήζεη εάλ απηέο νη δξάζεηο ζα ζπκβάινπλ ζηελ παξνρή ίζσλ επθαηξηψλ ζηηο γπλαίθεο κε ζηφρν πάληα ηελ αξκνληθή εμέιημή ηνπο ζηελ δηνηθεηηθή ηεξαξρία ησλ ΑΔΗ.
Παξάιιεια κέζα απφ ηελ παξνχζα έξεπλα, ζα αλαδεηρηνχλ ζηξαηεγηθέο ΓΑΓ γηα ηελ εμάιεηςε ηνπ θαηλνκέλνπ ηεο γπάιηλεο νξνθήο, πνπ αθνξνχλ θπξίσο ζην δηνξηζκφ θαη ηελ εμέιημε ησλ γπλαηθψλ ζε αλψηεξεο ζέζεηο ζηα ΑΔΗ. Σέινο ζα γίλεη κηα πξνζπάζεηα λα εληνπηζηνχλ νη πεξηνξηζµνί γηα ηελ πξφζιεςε, ηελ παξαµνλή θαη ηελ πξναγσγή ησλ γπλαηθψλ ζηα ΑΔΗ σο ζπλέπεηα ησλ ζηεξενηχπσλ. Δπηπξνζζέησο ζα εμεηαζηεί ε επίδξαζε ησλ ζηεξενηχπσλ ζηελ εθπαίδεπζε θαη ζηε ζηαδηνδξνκία ησλ γπλαηθψλ θαη παξάιιεια ζα κειεηεζνχλ νη ζηξαηεγηθέο θαη νη παξεκβάζεηο πνπ απαηηνχληαη γηα λα αληηκεησπηζηνχλ ηα παξαπάλσ πξνβιήκαηα. Θα εξεπλεζνχλ ζπγθεθξηκέλα, παξάγνληεο φπσο ε έιιεηςε θξηηεξίσλ θαηά ηελ αμηνιφγεζε ησλ ηθαλνηήησλ µε βάζε ηηο ηδηαηηεξφηεηεο ησλ δχν θχισλ, νη αλδξνθξαηνχκελεο αθαδεκατθέο επηηξνπέο θαη θέληξα ιήςεο απνθάζεσλ, ε κηθξή
17 εθπξνζψπεζε γπλαηθψλ ζηα δηνηθεηηθά ζπκβνχιηα θαη ζηηο αθαδεκατθέο επηηξνπέο, θαη ε έιιεηςε πνιηηηθήο γηα ηελ ελαξκφληζε εξγαζηαθνχ θαη πξνζσπηθνχ βίνπ.
1.2 Δξεπλεηηθά εξσηήκαηα
Σα παξαθάησ εξεπλεηηθά εξσηήκαηα ηέζεθαλ ζηα πιαίζηα ηεο δηεξεχλεζεο ηεο παξνχζαο κειέηεο, πνπ αθνξά ηελ εθαξκνγή ηεο ΓΑΓ, ζηα πιαίζηα ηεο ΓΟΠ, ζηα ΑΔΗ κε ζηφρν πάληα ηελ εμάιεηςε ησλ δηαθξίζεσλ ηνπ θχινπ.
1ν Δξψηεκα: Θα δηεξεπλεζεί εάλ εθαξκφδνληαη νη αξρέο ηεο ΓΟΠ ζηα ΑΔΗ.
2ν Δξψηεκα: Θα δηεξεπλεζεί εάλ εθαξκφδνληαη ζηξαηεγηθέο ΓΑΓ ζηα ΑΔΗ.
3ν Δξψηεκα: Θα δηεξεπλεζεί εάλ ε δηνίθεζε ησλ ΑΔΗ πηνζεηεί ζηξαηεγηθέο ΓΑΓ γηα ηελ ελίζρπζε ηεο πνηθηινκνξθίαο ηνπ θχινπ.
4ν Δξψηεκα: Θα δηεξεπλεζεί εάλ εθαξκφδνληαη ζηξαηεγηθέο ΓΑΓ ζην ΑΔΗ ζρεηηθά κε ηελ πνηθηινκνξθία ηνπ θχινπ.
5ν Δξψηεκα: Θα δηεξεπλεζεί εάλ εθαξκφδνληαη ζηα ΑΔΗ δηαδηθαζίεο πνπ επεξεάδνπλ ην εξγαζηαθφ θαζεζηψο ησλ γπλαηθψλ θαη αλαδεηθλχνπλ παξάιιεια ην θαηλφκελν ηεο «γπάιηλεο νξνθήο».
6ν Δξψηεκα: Θα δηεξεπλεζεί εάλ εθαξκφδνληαη ζηα ΑΔΗ ζηξαηεγηθέο ΓΑΓ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ εμάιεηςε ησλ δηαθξίζεσλ ηνπ θχινπ θαη έρνπλ ζηφρν λα πεξηνξίζνπλ θαη ην θαηλφκελν ηεο «γπάιηλεο νξνθήο».
1.3 Αλαγθαηφηεηα ηεο έξεπλαο
Απφ ηελ αλαζθφπεζε ηεο ειιεληθήο θαη δηεζλνχο βηβιηνγξαθίαο απνηππψλεηαη πσο ε ζηξαηεγηθή εθαξκνγή ηεο ΓΑΓ ζηα ΑΔΗ κέζα ζηα πιαίζηα ηεο ΓΟΠ επηδξά ζεηηθά ζηνλ πεξηνξηζκφ ησλ δηαθξίζεσλ ηνπ θχινπ ζηνλ αθαδεκατθφ ρψξν. Με βάζε ζρεηηθέο εθζέζεηο ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο, ππάξρεη δπζθνιία αλέιημεο ησλ γπλαηθψλ ζε ζέζεηο θαζεγεηψλ ή αλαπιεξσηψλ θαζεγεηψλ θαηά ηελ αθαδεκατθή ηνπο θαξηέξα: Σν πνζνζηφ ζπκκεηνρήο ησλ γπλαηθψλ ζε φιεο ηηο εξεπλεηηθέο βαζκίδεο (Grade A, B, C, D) είλαη ρακειφηεξν απφ ηνλ θνηλνηηθφ κέζν φξν, παξφιν πνπ ν αξηζκφο ησλ γπλαηθψλ κε δηδαθηνξηθφ πηπρίν είλαη πςειφο. Παξάιιεια ε Διιάδα ζε αληίζηνηρεο εθζέζεηο ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο αλήθεη ζηελ νκάδα ησλ ρσξψλ ηεο Δ.Δ. κε ρακειή δξαζηεξηφηεηα ζηελ πηνζέηεζε θαη εθαξκνγή πνιηηηθψλ θαη κέηξσλ γηα ηελ ηζφηεηα ησλ θχισλ. Όκσο παξφιν απηά, ζα επηρεηξήζνπκε λα
18 επαλεμεηάζνπκε ηα νθέιε ηεο εθαξκνγήο ηεο ζηξαηεγηθήο ΓΑΓ ζηελ εμάιεηςε ησλ δηαθξίζεσλ ηνπ θχινπ ζηνλ ρψξν ησλ ειιεληθψλ παλεπηζηεκίσλ. Θα πξνζπαζήζνπκε λα επηβεβαηψζνπκε, ηφζν ηελ πηνζέηεζε ηεο ΓΟΠ απφ ηα παλεπηζηεκηαθά ηδξχκαηα φζν θαη ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηεο εθαξκνγήο ηεο ΓΑΓ κε θχξην ζηφρν, ηελ εμάιεηςε ησλ δηαθξίζεσλ ηνπ θχινπ κε ζθνπφ πάληα ηελ δπλακηθφηεξε θαη απνηειεζκαηηθφηεξε ιεηηνπξγία ησλ παξαπάλσ ηδξπκάησλ. Έηζη ηα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλά καο ζα ζπγθξηζνχλ κε έξεπλεο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ ηφζν ζην εμσηεξηθφ, φζν θαη ζην εζσηεξηθφ θαη ζα θαηαγξάςνπκε ηα αληίζηνηρα ζπκπεξάζκαηα.
Σέινο ε παξνχζα έξεπλα ζα πξνζπαζήζεη λα εξκελεχζεη ηα αίηηα ηνπ θαηλνκέλνπ ηεο
«γπάιηλεο νξνθήο», δειαδή ζα επηρεηξήζεη ηε ζπζηεκαηηθή δηεξεχλεζε θαη ηελ εξκελεία ησλ παξαγφλησλ θαη κεραληζκψλ παξεκπφδηζεο ησλ γπλαηθψλ απφ ηελ ηζφηηκε ζπκκεηνρή ηνπο ζηε δηνίθεζε, ελψ παξάιιεια ζα αληρλεχζεη θαη ζα κειεηήζεη ηνπο παξάγνληεο εθείλνπο πνπ νδεγνχλ ζηε δηεθδίθεζε ή κε δηνηθεηηθψλ-δηεπζπληηθψλ ζέζεσλ απφ ηηο γπλαίθεο.
1.4 πνπδαηφηεηα ηνπ πξνβιήκαηνο
Ζ ζπνπδαηφηεηα ηνπ πξνβιήκαηνο έξεπλαο επηθεληξψλεηαη ζηελ πξνζπάζεηα λα αλαδεηρηεί ε ρξεζηκφηεηα ηεο εθαξκνγήο ηεο ζηξαηεγηθήο ΓΑΓ, ζηα πιαίζηα πάληα ηεο ΓΟΠ ζηελ απνηειεζκαηηθή θαη επηηπρεκέλε ιεηηνπξγία ηνπ παλεπηζηεκηαθψλ ηδξπκάησλ ζην κέιινλ. Παξάιιεια ε έξεπλα απηή ζα επηρεηξήζεη λα πξνβάιεη ηε ζεηηθή επηξξνή πνπ ζα έρεη ε εμάιεηςε ησλ δηαθξίζεσλ ηνπ θχινπ θαη ε αληηκεηψπηζε ηνπ θαηλνκέλνπ ηεο «γπάιηλεο νξνθήο» ζηελ επηινγή ηνπ θαηαιιειφηεξνπ εθπαηδεπηηθνχ θαη δηνηθεηηθνχ πξνζσπηθνχ αλεμαξηήησο ηνπ θχινπ ηνπ ππνςεθίνπ.
Δπίζεο είλαη εμίζνπ ζεκαληηθφ, φηη ε έξεπλά καο ζα κειεηήζεη ηηο αληηιήςεηο ησλ γπλαηθψλ ζρεηηθά κε ηνπο παξάγνληεο εθείλνπο θαη ηηο θνηλσληθέο πξνθαηαιήςεηο (φζνλ αθνξά ηηο γπλαίθεο εθπαηδεπηηθνχο θαη δηνηθεηηθνχο ησλ ΑΔΗ) πνπ εκπνδίδνπλ ηελ επαγγεικαηηθή ηνπο εμέιημε θαη ηελ πξνψζεζε ηεο ζηαδηνδξνκίαο ηνπο.
1.5 Πξνυπνζέζεηο ηεο έξεπλαο
Βαζηθή πξνυπφζεζε ηεο κειέηεο είλαη ην κέγεζνο ηνπ δείγκαηνο ην νπνίν απνθαζίζακε λα είλαη ηνπιάρηζηνλ 100 εθπαηδεπηηθνί θαη δηνηθεηηθνί αθαδεκατθνί ππάιιεινη ησλ παλεπηζηεκηαθψλ ηδξπκάησλ ηεο Θεζζαινλίθεο γηα λα επηηχρνπκε ηα
19 αληίζηνηρα απνηειέζκαηα ζε θάπνην ηθαλνπνηεηηθφ βαζκφ. Ζ αξρηθή δηαλνκή ησλ εξσηεκαηνινγίσλ έγηλε κε απνζηνιή είηε κέζσ Google forms είηε κε έγγξαθν εξσηεκαηνιφγην, ζε πεξίπνπ 400 αθαδεκατθνχο ηειηθή ζπιινγή ησλ εξσηεκαηνινγίσλ επηηξέπεη λα ραξαθηεξηζηνχλ ηπραία ηα δείγκαηα αξηζκφο ησλ 100 εξσηεκαηνινγίσλ πνπ ζπιιέρηεθαλ, ηειηθά αληηπξνζσπεχεη έλα ηθαλνπνηεηηθφ βαζκφ δείγκαηνο, ην νπνίν ζα καο βνεζήζεη, κέζσ ηεο ρξήζεο ηνπ εξγαιείνπSPSS, λα πξαγκαηνπνηεζνχλ νη θαηάιιειεο αλαιχζεηο. Γλσξίδακε εθ ησλ πξνηέξσλ ηε δπζθνιία ηεο ζπιινγήο ησλ εξσηεκαηνινγίσλ γηα ηνλ ιφγν απηφ θαη επηζεκαίλακε επγεληθά ηνπο ζθνπνχο ηεο έξεπλαο θαη ηελ αλσλπκία ησλ ζπκκεηερφλησλ.
1.6 Οξηνζέηεζε ηνπ πξνβιήκαηνο
Ζ έξεπλα πξαγκαηνπνηήζεθε κε ζπιινγή εξσηεκαηνινγίσλ απφ αθαδεκατθφ πξνζσπηθφ ησλ ηδξπκάησλ ηεο ηξηηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο ηεο Θεζζαινλίθεο. πγθεθξηκέλα ζπκκεηείραλ εθπαηδεπηηθνί θαη δηνηθεηηθνί αθαδεκατθνί απφ ην ΑΠΘ, ην ΠΑΜΑΚ θαη ην ΑΣΔΗ Θεζζαινλίθεο. Σν εξσηεκαηνιφγην πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε, απνηειείηαη απφ ηηο παξαθάησ δηαζηάζεηο: ΓΟΠ ζηα ΑΔΗ, ΓΑΓ ζηα ΑΔΗ, ηξαηεγηθή ΓΑΓ ζρεηηθή κε πνηθηινκνξθία θχινπ, θαηλφκελν γπάιηλεο νξνθήο θαη ζηξαηεγηθή ΓΑΓ ζρεηηθή κε κείσζε ηνπ θαηλνκέλνπ ηεο γπάιηλεο νξνθήο.
20
ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2
νΒηβιηνγξαθηθή Αλαζθφπεζε 2.1 Γηνίθεζε Οιηθήο Πνηφηεηαο ζηα ΑΔΗ
2.1.1 Οξηζµφο πνηφηεηαο
Γλσξίδνπκε απφ ηελ βηβιηνγξαθία φηη ε ιέμε "πνηφηεηα" πξνέξρεηαη απφ ηε ιαηηληθή ιέμε qualis (Dale & Cooper, 1992).Οη Pfeffer & Coote (1991) αλαθέξνπλ ηελ πνηφηεηα σο
"νιηζζεξή έλλνηα", επεηδή θαηά ηελ γλψκε ηνπο είλαη έλαο δχζθνινο θαη αφξηζηνο φξνο πνπ πξέπεη λα νξηζηεί κε βάζε κηα επξεία πνηθηιίαο ζεκαζηψλ θαη ζπλεπεηψλ πνπ ζπλδένληαη κε απηφ. Δπηπιένλ ραξαθηεξίδεηαη νιηζζεξή γηαηί έρεη έλα κεγάιν εχξνο λνεκάησλ θαη ππνλνεί δηαθνξεηηθά πξάγκαηα ζε δηαθνξεηηθνχο αλζξψπνπο.
Δπίζεο νη Tong & Han (2003) κέζα απφ µηα θαηαγξαθή ησλ νξηζµψλ ηεο πνηφηεηαο απφ κεγάινπο ζεσξεηηθνχο αλαθέξνπλ φηη θαηά ηνλ Juran, ε πνηφηεηα νξίδεηαη σο ε θαηαιιειφηεηα πξνο ρξήζε, θαηά ηνλ Deming πνηφηεηα είλαη ε εθπιήξσζε ησλ αλαγθψλ ηνπ πειάηε, ηφζν ηνπ παξφληνο, φζν θαη ηνπ κέιινληνο θαη θαηά ηνλ Crosby ε πνηφηεηα είλαη ε ζπκκφξθσζε ζηηο απαηηήζεηο πνπ ζέηεη ν θαηαλαισηήο. Παξάιιεια νη Tong & Han (2003) ζηελ ίδηα θαηαγξαθή, αλαθέξνπλ φηη θαηά ησλ Taguchi & Clausing ε πνηφηεηα ραξαθηεξίδεη ηελ αμία πνπ θέξεη έλα πξντφλ ζηνλ πειάηε απφ ηε ζηηγκή πνπ ην πξντφλ εγθαηαιείπεη ηε γξακκή παξαγσγήο θαη θαηά ηνλ Ishikawa ζεσξείηαη πσο πνηνηηθφ πξντφλ είλαη ην πην νηθνλνκηθά ζπκθέξνλ, ην πην ρξήζηκν θαη απηφ πνπ πάληα ηθαλνπνηεί ηα θξηηήξηα ηνπ πειάηε.
Σέινο ε πνηφηεηα «είλαη ε ακνηβαία ζπλεξγαζία όισλ ησλ αηόκσλ κέζα ζηνλ νξγαληζκό γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ησλ επηρεηξεκαηηθώλ δηαδηθαζηώλ ώζηε λα παξαρζνύλ πξντόληα θαη ππεξεζίεο πνπ λα ηθαλνπνηνύλ ηηο αλάγθεο θαη ηηο πξνζδνθίεο ησλ πειαηώλ»(Εαβιαλφο, 2003).
2.1.2 Οξηζµνί ηεο Γηνίθεζεο Οιηθήο Πνηφηεηαο(ΓΟΠ)
χκθσλα κε ηνλ Γεξβηηζηψηε (1996) ε ∆ηνίθεζε Οιηθήο Πνηφηεηαο είλαη µηα θηινζνθία δηνίθεζεο γηα ηελ απνηειεζκαηηθή αλάπηπμε µηαο επηρείξεζεο θαη ηελ αχμεζε ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο. Δπηπιένλ ζχκθσλα κε ηνλ αΐηε (1997) ν φξνο «νιηθή» αλαθέξεηαη ζην γεγνλφο πσο φιεο νη δηαδηθαζίεο µέζα ζην ζχζηεµα είλαη εμίζνπ ζεµαληηθέο θαη
21 ζπλεηζθέξνπλ ζηελ πνηφηεηα ηνπ πξντφληνο/ππεξεζίαο, φπσο επίζεο αλαθέξεηαη θαη ζηνπο αλζξψπηλνπο πφξνπο αθνχ θαη νη εξγαδφκελνη απνηεινχλ αλαπφζπαζηα ζηνηρεία ησλ δηαδηθαζηψλ θαη ηηο επεξεάδνπλ κέζσ ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηνπο. Σέινο νη Paine et al. (1992) αλαθέξνπλ φηη ν φξνο «πνηφηεηα» δελ νξίδεηαη παξά µφλν απφ ηνλ πειάηε. Πνηφηεηα είλαη φηη ηθαλνπνηεί ηνλ πειάηε. Δπίζεο αλαθέξνπλ φηη ν φξνο «∆ηνίθεζε» ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα ππνγξακκηζηεί ε ζεκαληηθφηεηα ηνπ ζπλδπαζκνχ ησλ πφξσλ (εξγαδφκελνη, χιεο, εμνπιηζµφο θαη εγθαηαζηάζεηο) µέζα ζηηο δηαδηθαζίεο γηα ηελ επίηεπμε ηνπ ηειηθνχ απνηειέζκαηνο θαη ηελ εθπιήξσζε ησλ ζηφρσλ.
ε άξζξν ηνπο νη In'airat &Al-Kassem (2014) αλαθέξνπλ ηνπο παξαθάησ νξηζκνχο φζνλ αθνξά ηελ ΓΟΠ. χκθσλα κε ην άξζξν απηφ, νη πξσηνπφξνη ηεο ΓΟΠ φπσο νη Deming, Juran, Crosby, Ishikawa θαη Feigenbaum ραξαθηήξηζαλ ηε ζεσξία απηή κε δηάθνξνπο ηξφπνπο, αιιά ε ζεκαζία θαη ε ςπρή ηεο παξακέλνπλ ίδηεο. Καηά ηελ άπνςε ηνπ Deming, «ε πνηφηεηα είλαη κηα ζηαζεξή δηαδηθαζία αλάπηπμεο ηεο πνηφηεηαο πξνο ηνλ αλακελφκελν βαζκφ ζπλέπεηαο θαη επηκνλήο». Ο Deming πεξηγξάθεη επίζεο 14 βαζηθά ζηνηρεία ηεο πνηνηηθήο δηαρείξηζεο πνπ απνζθνπνχλ ζηελ ελίζρπζε ησλ απνηειεζκάησλ θαη ζηελ επίηεπμε ηνλ ζηφρσλ ελφο νξγαληζκνχ (ηα 14 ζηνηρεία αλαιχνληαη ιεπηνκεξψο παξαθάησ). Ο Juran αλαγλσξίδεη ηελ πνηφηεηα σο "θαηαιιειφηεηα γηα ρξήζε". χκθσλα κε ηνλ ίδην, θάζε άηνκν ζηνλ νξγαληζκφ ζα πξέπεη λα ζπκκεηέρεη ζηελ πξνζπάζεηα, ψζηε λα θάλεη ηα πξντφληα ή ηηο ππεξεζίεο λα είλαη θαηάιιεια γηα ρξήζε. Ο Feigenbaum θαζνξίδεη ηελ ζπλνιηθή πνηφηεηα σο «ζπλεπείο δηαδηθαζίεο εξγαζίαο, μεθηλψληαο απφ ηηο αλάγθεο ησλ πειαηψλ θαη θαηαιήγνληαο ζηελ ηθαλνπνίεζε ηνπ πειάηε» (Evans & Dean, 1999). Ο Crosby νξίδεη ηελ πνηφηεηα σο αληαπνθξηηή ζηηο απαηηήζεηο. Δζηηάδεη ζηα κεδεληθά ειαηηψκαηα θαη παξεκβαίλεη δηνξζσηηθά απφ ηελ αξρή ηεο δηαδηθαζίαο ψζηε λα πεηχρεη ζσζηφ πξντφλ απφ ηελ πξψηε θνξά. Ο Ishikawa (1985) ηνλίδεη επίζεο ηε ζεκαζία ηνπ ζπλνιηθνχ ειέγρνπ πνηφηεηαο γηα ηελ ελίζρπζε ηεο νξγαλσηηθήο απφδνζεο. χκθσλα κε ηνλ ίδην, ε πνηφηεηα δελ ζεκαίλεη κφλν ηελ πνηφηεηα ηνπ πξντφληνο, αιιά θαη ηελ πνηφηεηα ηεο δηνίθεζεο ή ηε θήκε ηεο εηαηξείαο. Δπίζεο «ε ΓΟΠ είλαη έλα ζεσξεηηθφ θαηαζθεχαζκα θαζψο θαη έλα ζχλνιν πξαθηηθψλ θαη δξαζηεξηνηήησλ αιιά ηαπηφρξνλα θαη κηα κέζνδνο πξνψζεζεο ηεο δηαξθνχο βειηίσζεο» (Sallis, 2002).
Ο Lau&Anderson (1998) ζηελ έξεπλά ηνπο κεηά απφ ζρνιαζηηθή εμέηαζε πνιιψλ θηινζνθηθψλ νξηζκψλ ηεο ΓΟΠ, ελνπνίεζαλ ηηο βαζηθέο έλλνηέο ηεο θαη εμήγαγαλ ηα παξαθάησ θνηλά ζηνηρεία πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηνλ νξηζκφ ηεο ΓΟΠ ζε θηινζνθηθφ επίπεδν (βι. Πίλαθα Η).
22 Πίλαθαο 1. Σα βαζηθά ζπζηαηηθά ηεο Γηνίθεζεο Οιηθήο Πνηφηεηαο
ΟΛΗΚΖ ΠΟΗΟΣΖΣΑ ΓΗΟΗΚΖΖ
Απαηηείηαη ε ζπκκεηνρή φισλ ησλ εξγαδνκέλσλ θαη ε νκαδηθή εξγαζία
Πειάηεο (εζσηεξηθφο θαη εμσηεξηθφο)
Απαηηείηαη δέζκεπζε απφ ηελ αλψηαηε δηνίθεζε Ο θαζέλαο πξέπεη λα αλαπηχμεη
κηα ηδηφθηεηε αίζζεζε ηεο πνηφηεηαο
Έκθαζε ζηε ζπλερή βειηίσζε (kaizen)
Καζηέξσζε ζθνπψλ θαη αμηψλ γηα ηελ εηαηξεία
Δκπινθή ζε θάζε επίπεδν θαη ιεηηνπξγία ηεο εηαηξείαο
Σερληθά ζέκαηα:
θαηάξηηζε γηα δεμηφηεηεο θαη γλψζεηο
Ζ εγεζία ζαλ ιεηηνπξγία είλαη θξίζηκε
Δθαξκνγή ζπζηεκηθήο ζθέςεο Αλζξψπηλα Πφξνη:
Δλζάξξπλζε ηεο θαηλνηνκίαο
Απαηηείηαη θαηάιιειε αιιαγή ζηελ νξγαλσηηθή θνπιηνχξα
Πεγή: Lau R.S.M. & Anderson C.A. (1998, ζει 88).
2.1.3 Ηζηνξηθή Αλαδξνκή ηεο Γηνίθεζεο Οιηθήο Πνηφηεηαο (ΓΟΠ)
Ζ ΓΟΠ δεκηνπξγήζεθε κε θχξην ζηφρν ηελ κεηαηφπηζε θηινζνθίαο ζηηο επηρεηξήζεηο απφ ηελ κεγηζηνπνίεζε πνζφηεηαο ζηελ βειηηζηνπνίεζε πνηφηεηαο. Αξρηθά Ακεξηθάλνη κάλαηδεξ έδσζαλ έκθαζε ζηελ πνζφηεηα, κεηά ην 2ν παγθφζκην πφιεκν, γηα θάιπςε απμεκέλσλ αλαγθψλ(Taylor). ΟΗ Ηάπσλεο φκσο πηνζέηεζαλ ηηο απφςεηο ηνπ Deming γηα ζηαηηζηηθφ έιεγρν θαη Statistical Control Charts κε θχξην απνηέιεζκα λα θπξηαξρήζεη ε θηινζνθία γηα ηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο θαη ηε ζπνπδαηφηεηα ηνπ πειάηε. ηε ζπλέρεηα θαη κε ηελ πιήξε εθαξκνγή ηνπ κνληέινπ ηεο ΓΟΠ ε Ηαπσληθή βηνκεραλία, παξάγνληαο πνηνηηθά πξντφληα θπξηάξρεζε ζε φιν ηνλ θφζκν. Παξαθνινπζψληαο απηέο ηηο επηηπρίεο θαη ε Γχζε εηζάγεη ηηο ηδέεο ηνπ Deming απφ ηελ Ηαπσλία ηελ δεθαεηία ηνπ 80 (Σδηψλαο,
εκεηψζεηο ΠΜ 2018).
Σηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο, θαη ν ηνκέαο ηεο ηξηηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο εηζάγεη πξννδεπηηθά ζπζηήκαηα δηαρείξηζεο πςειήο πνηφηεηαο(ΓΟΠ) ηφζν ζε θπβεξλεηηθφ φζν θαη ζε ζεζκηθφ επίπεδν. Ζ ψζεζε γηα αθξηβή κέηξα πνηφηεηαο θαη κεζφδνπο αζθάιεηαο
23 απμάλεηαη κε ηαρχ ξπζκφ, ηφζν ζηηο ΖΠΑ θαη ζηελ Δπξψπε, θαζψο θαη ζηε Μέζε θαη Δγγχο Αλαηνιή, ηελ Αθξηθή, ηελ Κίλα, ηε Ννηηναλαηνιηθή Αζία, ην Ζλσκέλν Βαζίιεην, ηελ Απζηξαιία θαη ηε Νέα Εειαλδία (Srikanthan & Dalrymple, 2003, Haug, 2003, Materu, 2007, Brookes & Becket, 2007).
2.1.4 Αξρέο ηεο ΓΟΠ
Οη Ghobadian & Speller (1994), κειέηεζαλ ηηο μερσξηζηέο πξνζεγγίζεηο ησλ ζεσξεηηθψλ ηεο πνηφηεηαο(Deming, Juran, Crosby θαη άιισλ) θαη πξνζπάζεζαλ λα θαηαγξάςνπλ ηα θνηλά ζεκεία πνπ ηνπο δηαθξίλνπλ ζπλνιηθά, ηα νπνία θαη απνηεινχλ ηηο βαζηθέο αξρέο ηεο ΓΟΠ. Απηά ηα ζεκεία αλαθέξνληαη παξαθάησ:
1. Ζ ζεκαζία ηεο ζπλέρηζεο ηεο δηαδηθαζίαο θαη φρη ηνπ πξντφληνο.
2. Ζ ζεκαζία ηεο επηθέληξσζεο ζηελ δηαρείξηζε ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ. Απηφ είλαη δσηηθήο ζεκαζίαο θαη πην ζεκαληηθφ απφ ηνλ έιεγρν ηεο ηερληθήο δηαδηθαζίαο.
3. Ζ ππεπζπλφηεηα ηεο αλψηαηεο δηνίθεζεο γηα ηελ πνηφηεηα θαη γηα ηε ζαθή θαηαλφεζε ηεο δηαδηθαζίαο. Δίλαη επζχλε ηεο δηνίθεζεο λα παξέρεη ηελ θαηάιιειε ππνζηήξημε ζηηο ηερληθέο θαη αλζξψπηλεο δηαδηθαζίεο.
4. Ζ ζπκβνιή ηεο δηνίθεζεο ζηνλ θαζνξηζκφ ηνπ θιίκαηνο θαη ηνπ πιαηζίνπ ησλ ελεξγεηψλ ηνπ νξγαληζκνχ. Δίλαη επηηαθηηθή αλάγθε, ε δηνίθεζε λα ελζαξξχλεη ηε ζπκκεηνρή ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ ζηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο.
5. Ζ ζπνπδαηφηεηα ηεο εθπαίδεπζεο θαη ηεο θαηάξηηζεο ηνλίδεηαη ζηελ αιιαγή ησλ πεπνηζήζεσλ θαη ησλ ζηάζεσλ ησλ εξγαδνκέλσλ θαη ζηελ ελίζρπζε ησλ ηθαλνηήησλ ηνπο γηα ηελ άζθεζε ησλ θαζεθφλησλ ηνπο.
6. Ζ έκθαζε ε νπνία δίλεηαη ζηελ πξφιεςε ησλ ειαηησκάησλ ηνπ πξντφληνο, φρη ζηελ επηζεψξεζε κεηά ην ζπκβάλ θαη ζηε κείσζε ηνπ θφζηνπο ηεο πνηφηεηαο γηα ηε βειηίσζε ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο.
7. Ζ βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο, ε νπνία απνθέξεη νθέιε κε ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ, αλεμάξηεηα απφ ην αλ αλαπηχζζεηαη ζπλερψο ή φρη. Ζ πνηφηεηα δελ είλαη έλα πξφγξακκα, αιιά κηα δηαδηθαζία, θαη φρη κηα ζηηγκηαία ελέξγεηα.
8. Μία επξεία ζπκθσλία φηη φιεο νη πηπρέο ησλ δξαζηεξηνηήησλ πξέπεη λα εμεηαζηνχλ γηα ηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο, θαζψο φιεο απηέο επηδηψθνπλ ηελ πνηφηεηα. Ζ ιεηηνπξγηθή νινθιήξσζε ζεσξείηαη ζεκαληηθφ ζπζηαηηθφ ηεο ΓΟΠ.
9. Ζ πνηφηεηα είλαη κηα εηαηξηθή δηάζηαζε.
24 Παξαηεξνχκε κέζα απφ ηνπο νξηζκνχο πνπ έρνπλ θαηαγξαθεί γηα ηελ ΓΟΠ φηη απηή απνηειεί κία λέα θηινζνθία δηνίθεζεο ε νπνία ζηεξίδεηαη ζε θάπνηεο ζπγθεθξηκέλεο αξρέο κε βαζηθφ ζηφρν ηελ επηθέληξσζε ζηελ πνηφηεηα θαη ηελ ζπλερφκελε βειηίσζε ηνπ νξγαληζκνχ.
Παξαθάησ αλαθέξνπκε ηα 14 ζεκεία ηεο ΓΟΠ ζην κάλαηδκελη ηα νπνία ζχκθσλα κε ηνλ Deming είλαη ηα παξαθάησ ( Εαβιαλφο, 2006):
1. πλέρεηα θαη ζπλέπεηα ζηε δηαηχπσζε ηνπ ζθνπνχ γηα δηαξθή βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ησλ πξντφλησλ θαη ησλ ππεξεζηψλ. Ζ δηνίθεζε δελ πξέπεη λα ελδηαθέξεηαη γηα ην γξήγνξν θέξδνο.
2. Τηνζέηεζε ηεο λέαο θηινζνθίαο απφ ηε δηνίθεζε θαη δέζκεπζε φηη απνδέρεηαη ηνλ λέν ηξφπν ζθέςεο.
3. Αλεμαξηεηνπνίεζε απφ ηελ απιή επηζεψξεζε ηνπ πξντφληνο γηα ηελ επίηεπμε ηεο πνηφηεηαο. Ζ πνηφηεηα ζα πξέπεη λα είλαη ελζσκαησκέλε ζηελ παξαγσγή απφ ηελ αξρή.
4. Διαρηζηνπνίεζε ηνπ θφζηνπο θαη θαηάξγεζε ηεο πξαθηηθήο γηα ηελ επηινγή πξνκεζεηψλ κε θξηηήξην κφλν ηελ ηηκή.
5. πλερήο βειηίσζε ηνπ ζπζηήκαηνο παξαγσγήο θαη ησλ ππεξεζηψλ.
6. Καζηέξσζε ηεο πξαθηηθήο ηεο εθπαίδεπζεο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εξγαζίαο.
7. Απνηειεζκαηηθή εγεζία, πξνθεηκέλνπ λα θαζνδεγεί θαη λα βνεζάεη ηνπο εξγαδνκέλνπο λα πξαγκαηνπνηνχλ ηελ εξγαζία θαιχηεξα θαη κε κηθξφηεξε πξνζπάζεηα.
8. Απνβνιή ηνπ θφβνπ ησλ εξγαδνκέλσλ, ν νπνίνο είλαη αλαζηαιηηθφο παξάγνληαο ζηελ αχμεζε ηεο παξαγσγηθφηεηαο.
9. Καηάξγεζε ησλ εκπνδίσλ αλάκεζα ζηα ηκήκαηα θαη ελζάξξπλζε ηεο νκαδηθήο πξνζέγγηζεο.
10. Καηάξγεζε ησλ ζπλζεκάησλ, ησλ αθηζψλ θαη ησλ πξνηξνπψλ, ηα νπνία δεηνχλ λέα επίπεδα παξαγσγηθφηεηαο ρσξίο λα παξέρνπλ θαιχηεξεο κεζφδνπο.
11. Καηάξγεζε απζαίξεησλ πνζνηηθψλ ζηφρσλ παξαγσγήο, πξνηχπσλ εξγαζίαο θαη ζθνπψλ πνπ δπζρεξαίλνπλ ηελ επίηεπμε ηεο πνηφηεηαο.
12. Δπηβξάβεπζε ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ, έηζη ψζηε ηα άηνκα λα αηζζάλνληαη ππεξεθάλεηα γηα ηελ εξγαζία ηνπο.
13. Δλζάξξπλζε ζπλερνχο εθπαίδεπζεο θαη απηνβειηίσζεο γηα θάζε εξγαδφκελν.
14. Γέζκεπζε ηεο δηνίθεζεο θαη ζπκκεηνρή φισλ ησλ αηφκσλ γηα ηελ πινπνίεζε ησλ παξαπάλσ ζεκείσλ ηεο λέαο θηινζνθίαο.