[PENDING] Διαχρονική και διεπιχειρηματική ανάλυση των ισολογισμών των βιομηχανιών: ΑΧΑΙΑ - ΚΛΑΟΥΣ Α.Ε. και Ι. Μπουτάρης και Υιός Α.Ε. από το 1990-1994

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ

ΚΑΒΑΛΑΣ

1/,Α&ΛΛΑ l^ / io / q g .

Π Τ Υ Χ Ι Α Κ Η Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α

ΘΕΜΑ : Διαχρονική και διεηιχειρησιακή ανάλυση των ισολογι­

σμών των βιομηχανιών : ΑΧΑΙΑ - ΚΛΑΟΥΣ Α.Ε. και I.ΜΠΟΥΤΑΡΗΣ ΚΑΙ ΥΙΟΣ Α.Ε. από το 1990-1994.

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ : ΚΩΝ/ΝΟΣ ΑΡΒΑΝΙΤΙΑΗΣ

ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΑ : ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΙΑ

ΚΑΒΑΛΑ 1996

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ ι

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ

1.1. Γενικά ...

1.2. Σκοπός της εργασίας ...

1.3. Ορισμοί βασικών εννοιών ...

1.4. Μεθοδολογία της εργασίας ...

1.5. Περιορισμοί και επιφυλάξεις ...

1.6. Συμβολή και χρησιμότητα της εργασίας

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

2.1. Γενικά ...

2.2. Οι αριθμοδείκτες και η κατάρτισή τους 2.3. Χρησιμότητα των αριθμοδεικτών ...

2.Α-. Διάκριση των αρ ιθμοδε ικτών ...

ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3

3.1. Γενικά ...

3.2. Ισολογισμοί των επιχειρήσεων ...

3.3. Διεξαγωγή των αριθμοδεικτών ...

3.4. Διαγράμματα ...

3.5. Παρατηρήσεις ...

ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

4.1. Σχολιασμός ΑΧΑΙΑ - ΚΛΑΟΥΣ Α.Ε...

4.2. Σχολιασμός I.ΜΠΟΥΤΑΡΗΣ ΚΑΙ ΥΙΟΣ Α.Ε.

49 50 58 68 72

ΜΕΡΟΣ ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΦΑλΑΙΟ 5

5.1 . Χρηματοοικονομική δομή ( ΑΧΑΙΑ - ΚΛΑΟΥΣ Α.Ε.).... 89 5.2. Απόδοση Κεφαλαίου ( ΑΧΑΙΑ - ΚΛΑΟΥΣ Α.Ε. )... . . 90 5.3. Μικτοί δείκτες ( ΑΧΑΙΑ - ΚΛΑΟΥΣ Α.Ε. )... 91 5.4. Χρηματοοικονομικήδομή (I.ΜΠΟΥΤΑΡΗΣ ΚΑΙ ΥΙΟΣ Α.Ε.) 93 5.5. Απόδοση κεφαλαίου ( I.ΜΠΟΥΤΑΡΗΣ ΚΑΙ ΥΙΟΣ Α.Ε.) ... 93 5.6. Μικτοί δείκτες ( I.ΜΠΟΥΤΑΡΗΣ ΚΑΙ ΥΙΟΣ Α.Ε. ) .... 94 5.7. Τελική εικόνα των

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ...

επιχειρήσεων ... 95 98

Π Ρ Ο Λ Ο Γ Ο Σ

Μέσα στα πλαίσια των σπουδών μου στη Σχολή Διοίκησης και Οικονομίας του ΤΕΙ Καβάλας, ανέλαβα από τον καθητητή κ.Αρβα- νιτίδη να διεκπεραίωσω την πτυχιακή μου εργασία, επιλέγοντας ως θέμα τη διαχρονική και δ ι επιχειρησιακή ανάλυση των ισολο­

γισμών των επιχειρήσεων ΑΧΑΙΑ - ΚΑΛΟΥΣ Α.Ε. και I.ΜΠΟΥΤΑΡΗΣ ΚΑΙ ΥΙΟΣ Α.Ε. για την περίοδο 1990-1994.

Η βιομηχανική επιχείρηση ΑΧΑΙΑ - ΚΑΛΟΥΣ Α.Ε. ιδρύθηκε το 1965, τα γραφεία της είναι στην οδό : Μικρός Ασίας 43, 152 33 Χαλάνδρι. Δραστηριότητα της επιχειρήσεως είναι η παραγωγή κρασιών, οινοπνευματωδών ποτών και αποσταγμάτων. Αντιπροσω­

πεία εισαγωγών και εμπόριο οινοπνευματωδών ποτών, μπάρας και κρασιών ( αφρώδη ). Εξαγωγές : ( 25% ) ΗΠΑ, Γαλλία, Γερμα­

νία, Βέλγιο, Αυστρία, Καναδάς, Αγγλία, Ολλανδία, Σουηδία, Ν.Αφρική, Αυστραλία, Ιαπωνία, Ν.Αμερική, Ν.Ζηλανδία, Ανατολι­

κές Χώρες, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Σήματα κατατεθέν ( Trademarks ) : Κελάρι Clause - Λιόκρι Μαντινεία - Μαυροδάφνη Πατρών - Μοσχάτος Πατρών - Νεμέα - Ούζο Αχαία Clause - Πελοποννησιακός.

Η βιομηχανική επιχείρηση I.ΜΠΟΥΤΑΡΗΣ ΚΑΙ ΥΙΟΣ Α.Ε.ιδρύ­

θηκε το 1989, τα γραφεία της είναι στην οδό : Π λ .Αριστοτέλους 6, 546 23 Θεσσαλονίκη. Δραστηριότητα της επιχειρήσεως είναι η παραγωγή κρασιού ( λευκό - κόκκινο - ροζέ ) και ούζο. Διευ- θύνων σύμβουλος είναι ο Ι.Μπούταρης και το προσωπικό της απο- τελείται από 245 άτομα.

Μ Ε Ρ Ο Σ Π Ρ Ω Τ Ο

ΚΕΦΑΛΑΙ Ο 1

Η οικονομική επιστήμη σήμερα έχει γνωρίσει τεράστια εξέ­

λιξη και για να μελετηθούν κάποια οικονομικά φαινόμενα, απα­

ραίτητη προϋπόθεση είναι η συνεχής και η λεπτομερής παρακο­

λούθηση. Έτσι ο σημερινός επιστήμονας λογιστής, δεν τελειώ­

νει την εργασία του με την κατάρτιση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων επιχείρησης. Το έργο του αρχίζει με την κατάρτιση των καταστάσεων αυτών, όπου στη συνέχεια θα μελετήσει και θα κάνει τη συσχέτιση ανάμεσα στα μεγέθη, θα επιχειρήσει να συγ­

κρίνει διαχρονικά και διεπ ιχειρησιακά τις καταστάσεις αυτές και στο τέλος θα εξάγει τα συμπεράσματά του, τα οποία θα χρη­

σιμεύσουν στη λήφη των κατάλληλων αποφάσεων για την επιχείρη-

Η ανάλυση των καταστάσεων των επιχειρήσεων AXAJA - ΚΛΑΟΥΣ και ΜΠΟΥΤΑΡΗ θα γίνει με τη βοήθεια των αριθμοδεικτών, οι οποίοι πρέπει πάντα να εναρμονίζονται με τις τοπικές οικο­

νομικές συνθήκες και με τον ειδικότερο οικονομικό χώρο μέσα στον οποίο δρουν οι επιχειρήσεις.

Η πρώτη ύλη για την κατάρτιση των αριθμοδεικτών λαμβάνε- ται ή από ta τηρούμενα από την επιχείρηση αναλυτικά στοιχεία

ή από τους ισολογισμούς που δημοσιεύονται και γενικά τις δη­

μοσιευόμενες λογιστικές καταστάσεις.

Στην πρώτη περίπτωση οι αριθμοδείκτες είναι απόλυτοι και αληθείς, ενώ στη δεύτερη η αξία τους είναι περιορισμένη και εξαρτάται από την ειλικρίνεια και σαφήνεια των ισολογισμών.

Και σ'αυτή όμως την περίπτωση για τον μελετητή είναι δυνατό οι αριθμοδείκτες να αποτελέσουν αξιόλογα στοιχεία για την εξαγωγή σπουδαίων συμπερασμάτων.

1.2. Σκοπόα rnc εογασίαα

Η εργασία που θα ακολουθήσει ασχολείται με τη διαχρονική και δ ι επιχειρησιακή ανάλυση των ισολογισμών των επιχειρήσεων ΑΧΑΙΑ - ΚΛΑΟΥΣ Α.Ε. και I.ΜΠΟΥΤΑΡΗΣ ΚΑΙ ΥΙΟΣ Α.Ε.

Σκοπός της αναλύσεως των παραπάνω επιχειρήσεων, που ανή­

κουν στον ίδιο κλάδο ( οινοποιία ) είναι να εκτιμήσει την οι­

κονομική θέση και τα αποτελέσματα της κάθε χρήσης, να αναλύ­

σει τις μεταβολές και την πορεία των αποτελεσμάτων, να συγ­

κρίνει τους ισολογισμούς και τα αποτελέσματα μονάδων του αυ­

τού κλάδου και τέλος να προβεί στις προτάσεις βάση των συμπε­

ρασμάτων που θα προκύφουν.

Πιο συγκεκριμένα μπορούμε να πούμε, ότι σκοπός είναι :

α.- Να γίνει διάγνωση και εκτίμηση των όρων και συνθηκών λειτουργίας των επιχειρήσεων αυτών,

β.- Να γίνει σύγκριση των αριθμοδεικτών των δύο αυτών ομοειδών επιχειρήσεων.

γ.- Να υπάρζει αζιοποίηση του λογιστικού και στατιστικού υλικού σε υψηλότερο επίπεδο με τη σύνταξη οικονομι­

κών και κοινωνικών μελετών.

1.3. Οοισηοί Βασικών εννοιάν

θεωρώ απαραίτητο να παραθέσω τις παρακάτω ερμηνείες ορι­

σμένων εννοιών και όρων, που θα χρησιμοποιήσω στη συνέχεια, για την καλύτερη κατανόηση της εργασίας μου.

ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ _ . - .

0 ισολογισμός είναι η σικονομική κατάσταση που εμψανίζετ σε μία δεδομένη στιγμή : α) Τα περισυσιακά στοιχεία που ανή­

κουν στην οικονομική μονάδα, β) Τις υποχρεώσεις της οικονομι­

κής μονάδας προς τρίτους ( ξένο κεφάλαιο ) και γ) Τα ποσά που οι ιδιοκτήτες της οικονομικής μονάδας επένδυσαν σ'αυτήν με τη μσρφή εισφσρών ή μη αναλ·ηφθέντων κερδών ( ίδιο κεφάλαιο ).

Ό λ α αυτά τα στοιχεία και ποσά αποτιμήθηκαν, ομαδοπόιήθηκαν και παρουσιάζονται στην κατάσταση αυτή σύμφωνα με τις γενικά παραδεγμένες λογιστικές αρχές.

Σύμφωνα με τη νσμοθεσία που ισχύει και τη λογιστική επι­

στήμη, στον ισολογισμό πρέπει να εμφανίζεται, με σαφήνεια, ειλικρίνεια και ακρίβεια, η χρηματοοικονομ ική -συγκρότηση της επ ιχειρήσεως, ταξινομημένη αρμονικά τόσο από τη λογιστική, όσο και από την οικονομική και νομική άποψη του κάθε περιόύ-^

σιακού στοιχείου. 'Ετσι ο'μελετητής του ισολογισμού μπορεί

να τον συγκρίνει με ισολογισμούς προηγουμένων χρήσεων και ισολογισμούς άλλων ομοειδών επιχειρήσεων.

0 ισολογισμός αποτελεί την επίσημη εικόνα της επιχείρη­

σης για τους τρίτους, που ενδιαφέρονται για τη θέση και την εξέλιξη της επ ι χειρήσεως, επειδή δημοσιεύεται. 0 ισολογισμός πρέπει να έχει τα ακόλουθα βασικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα :

- Να προκύπτει από ειλικρινή απογραφή και αποτίμηση - Η ονοματολογία των περιουσιακών στοιχείων να είναι σα­

φής.

- Η κατάταξΓΓ των περιουσιακών στοιχείων να γίνεται κατά ομοειδείς κατηγορίες.

- Να μη συμψηφίζονται ανόμοια περιουσιακά στοιχεία.

- Να δημοσιεύεται μαζί με τις αναλύσεις των λογαριασμών της γενικής εκμεταλλεύσεως και αποτελεσμάτων χρήσεως, καθώς και με απαραίτητες επεξηγηματικές σημειώσεις.

Σκοηοί ίσολοησυοϋ

Με την σύνταξη, στο τέλος κάθε χρήσεως, ισολογισμού επι­

διώκεται ;

α) 0 προσδιορισμός της περιουσιακής θέσεως της επιχειρή- σεως και η παραστατική απεικόνιση, με τρόπο εύληπτο και μεθο­

δικό, της συνθέσεως της.

β) 0 προσδιορισμός του προκύψαντος αποτελέσματος, από

ις ερνασίες της ιρήσεως κατά τη διάρκεια της χρήσεως.

Υποστηρίζεται από σπουδαίους συγγραφείς ότι με τον ίδιο ισολογισμό δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν συγχρόνως και οι δύο σκοποί του, γιατί ο ένας σκοπός αποκλείει τον άλλον.

Διότι, για να προσδιοριστεί με τον ισολογισμό η πραγμα­

τική και αληθινή περισυσιακή κατάσταση της επιχειρήσεως πρέ­

πει τα περισυσιακά στοιχεία να αποτιμηθούν στις τρέχσυσες τι­

μές της ημέρας κλεισίματος του ισολογισμού ή ενδεχόμενα να αποτιμηθεί η επιχείρηση σαν σύνολο.

Τα αποτελέσματα όμως πσυ θα προκύφουν άπό την αποτίμηση των διαφόρων στοιχείων με την τρέχουσα τιμή δεν θα είναι κα­

θαρά αποτελέσματα της εκμεταλεύσεως, αλλά μικτά. Και αυτό γιατί θα έχουν επηρεαστεί σοβαρά από τις μεταβολές της αξίας του χρήματος από την ημέρα κτήσεως των διαφόρων περιουσιακών στσιχείων μέχρι την ημέρα κλεισίματος του ισολογισμού.

Ά ρ α οι σκοποί που επιδιώκονται με τον ισολογισμό θα πραγματοποιηθούν μόνο εάν τα περιουσιακά στοιχεία αποτιμηθούν με βάση την κατάλληλη μέθοδσ αποτίμησης.

Είδπ Ισολοησυοϋ ,

0 ισολογισμός σύμφωνα με την νομοθεσία που ισχύει, συν- τάσσεται μέσα σε δύο μήνες από τη λήψη της διαχειριστικής χρήσεως και λέγεται τελικός ισολογισμός της χρήσεως που κλεί­

νει και αρχικός της χρήσεως που ανοίγει.

Κρίνεται σκόπιμο όμως κατά τη διάρκεια της χρήσεως να

συντάσσονται ισολογισμοί σε σύντομα χρονικά διαστήματα, έστω και εσωλογιστικά, για να πληροφορείται η διοίκηση για την πο­

ρεία της επ ι χε ι ρήσεως. Οι ισολογισμοί αυτοί δεν καταχωρούν- ται στο βιβλίο απογραψών και ισολογισμών.

Ά ρ α οι ισολογισμοί που μπορούν να συνταχθούν σε μία επιχείρηση διακρίνονται :

Α.- Ανάλογα με το δίκαιο που ρυθμίζει την κατάρτισή τους σε :

1 ) Εαποοικοόο ή εκπεταλλεύσεαο ισολοησαοϋα. που συντάσ- σονται με βάση τις οικείες διατάξεις του εμπορικού δικαίου και κυρίως της περί Α.Ε. νομοθεσίας.

2) Φοοολοηκοΰα ισολοησπούο. που συντάσσονται με βάση τις διατάξεις της φορολογικής νομοθεσίας.

Β.- Ανάλογα με το χρόνο συντάξεως των ισολογισμών σε : 1) ΤακτiKovc Ισολοησπούο ( π.χ. Ισολογισμός τέλους χρή- σεως ).

2) Ποοσωοινοϋο Ισολοησυοϋο ( συντάσσονται μηνιαίως ή τριμηνιαίως ).

3) Έκτακτουα Ισολογισηούα. που συντάσσονται λόγω εκτά­

κτων γεγονότων της ζωής των επιχειρήσεων ( π.χ. διάλυση, συγ­

χώνευση κ.λ.π. ) και διακρίνονται σε : α) Ισολογισμούς εκκα- θαρίσεως, β) Ισολογισμούς συγχώνευσεως και γ) Ισολογισμούς μετατροπής . -

Γ-. Ανάλογα αν ο ισολογισμός αφορά σε μία επιχείρηση ή

συγκρότημα συγκεκριμένων επιχειρήσεων σε : 1) Ισολογισμούς μίας επιχειρήσεως ή κοινούς 2) Ενοποιημένους Ισολογισμούς των εταιρειών,

Διακοίσε 1C των στοιχείων του Ισολοησπού

Για να προσδιορίσουμε την οικονομική κατάσταση μίας επι­

χείρησης πρέπει να γνωρίζουμε το ενεργητικό, το παθητικό και την καθαρή της περιουσία.

Ενεργητικό είναι ότι κατέχει και μπορεί να διαθέσει κατά την επιθυμία της επιχείρησής και ότι έχει να λάβει από τρί­

τους .

α) Από άποψη μορφής : σε υλικά ή ενσώματα ( π.χ. μηχανή­

ματα, εμπορεύματα, έτοιμα προϊόντα κ.λ.π. ) και σε άυλα ή ασώματα ( π.χ. φήμη και πελατεία, διπλώματα ευρεσιτεχνίας κ.λ.π.).

β) Από οικονομική άποψη : σε πάγια, τα οποία δεν προορί­

ζονται για μεταπώληση αλλά για διαρκή χρησιμοποίηση και εκμε­

τάλλευση της επιχειρήσεως ( π.χ. κτίρια, μηχανήματα κ.λ.π. ), και σε κυκλοφορούντα, τα οποία προορίζονται για τις συναλλα­

γές της επιχειρήσεως, είτε αυτούσια, είτε ύστερα από μετασχη- ματ ισμό.

Παθητικό είναι ότι οφείλει προς τρίτους, δηλαδή τα χρέη και οι υποχρεώσεις της προς τους τρίτους. Αυτό το παθητικό λέγεται ξένο κεφάλαιο ή πραγματικό παθητικό.

Το πραγματικό παθητικό διακρίνεται :

α) Ανάλογα με την νομική φύση της οφειλής σε : ενυπόθηκα

δάνεια, δάνεια με ενέχυρο, ομολογιακά δάνεια, γραμ.πληρωτέα, προμηθευτές κ.λ.π.

β) Ανάλογα με το χρόνο ληξης τους σε : μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις και βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις.

Η διαφορά μεταξύ ενεργητικού και πραγματικού παθητικού λέγεται καθαρή περιουσία, που είναι το κεφάλαιο εκείνο που εισφέρεται από τον φορέα για απεριόριστο χρονικό διάστημα στην επιχείρηση.

Στοιχεία του Ισολοησποΰ

Στη συνέχεια θα δούμε το καθ'ένα από τα στοιχεία του ισολογισμού ξεχωριστά, τα οποία όπως ξέρουμε μας εμφανίζουν την οικονομική κατάσταση μίας επιχειρήσεως.

Ξεκινώντας από τα στοιχεία του Ενεργητικού έχουμε :

1. - Έίοδα εγκαταστάσεωο. Είναι έξοδα τα οποία είναι αποσβεστέα σε περισσότερες από μία χρήσεις.

2. - Ασώαατεο ακινπτοποιήσεια. Είναι τα άυλα πάγια πε­

ριουσιακά στοιχεία, τα οποία αποκτούνται από την οικονομική μονάδα με σκοπό να χρησιμοποιούνται παραγωγικά για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο του έτους.

3. - Ενσώπατεα ακινητοποιήσεια. Είναι τα υλικά ή ενσώματα πάγια περιουσιακά στοιχεία, τα οποία αποκτούνται με σκοπό να χρησιμοποιούνται παραγωγικά για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο του έτους.

4. - Συηυετοχέο και άλλεα υακοοποόθεσυεο χοπυατοοικονουι- κέα απαίτησε 1C. Είναι κάθε είδους συμμετοχές της οικονομικής μονάδας σε άλλες οικονομικές μονάδες, οι τίτλοι που έχουν χαρακτήρα ακινητοποιήσεων και οι κάθε είδους μακρο­

πρόθεσμες απαιτήσεις που είναι εισπρακτέες μετά τη λήξη του επόμενου του ισολογισμού έτους.

5. - Αποθέηατα. Περιλαμβάνουν τα ενσώματα αγαθά, εμπορεύ­

ματα, α'ύλες, υλικά συσκευασίας, εμπορεύματα σε τρίτους, τα οποία βρίσκονται στην οικονομική μονάδα και τυχόν να υπάρχουν προκαταβολές για την απόκτησή τους.

6. - Απαιτπσειο. Είναι βραχυπρόθεσμες απαιτήσεις, απαι­

τήσεις κατά των πελατών, από προκαταβολές προς τρίτους, από διάφορες χρεώσεις, συν/κές και γραμ.εισπρακτέα της οικονομι­

κής μονάδας εκείνες δηλαδή που είναι απαιτητές μέσα στο επό­

μενο του ισολογισμού έτος.

7. - Χρεόγραφα. Είναι οι τίτλοι που έχουν εκφρασμένη την αξία τους σε δραχμές ή σε δραχμές με ρήτρα ξένου νομίσματος ή της Ευρωπαϊκής Νομισματικής Μονάδας ( E.C.U. ) σε ξένο νόμι­

σμα .

8. A ιαθέσιυα. Οι πιο βασικοί λογαριασμοί των διαθεσίμων είναι : Καταθέσεως όψεως. Ταμείο, Συνάλλαγμα και οι οποίοι ρευστοποιούνται αμέσως.

9. Μεταβατικρ ί λργαριασαοί ενεργπτικαύ. Περιλαμβάνει τα έξοδα επομένων χρήσεων ( π.χ. προπληρωθέντα ενοίκια ) και τα έξοδα χρήσεως εισπρακτέα.

10. Λογαριασηοί rdfeac χρεωστικοί. Περιλαμβάνονται οι χρεωστικοί λογαριασμοί τάξεως που εμφανίζουν : ξένα περιου­

σιακά στοιχεία, απαιτήσεις από αμφοτεροβαρείς συμβάσεις, εγγυήσεις και εμπράγματες ασφάλειες.

Στο σκέλος του Παθητικού τα στοιχεία είναι :

1. Κεφάλαιο. Περιλαμβάνεται το κεφάλαιο της οικονομικής μονάδας, για τις ανώνυμες εταιρείες αναφέρεται ο αριθμός των μετοχών και η ονομαστική τους αζία.

2. ΔιαΦοοά από έκδοση πετοχών υκέο το άοτιο. Περιλαμβά­

νεται η διαφορά του ποσού από την έκδοση των μετοχών υπέρ το άρτιο.

3. Διαφοοέα αναποοσαουογήα. Είναι οι διαφορές που προ­

κύπτουν από αναπροσαρμογές της αξίας των στοιχείων του ενερ­

γητικού .

4. Αποθεαατικά κεφάλαια. Είναι το τακτικό, το έκτακτο, το αποθεματικό καταστατικού, το ειδικό κ.α. και μάλιστα το τακτικό αποθεματικό είναι από το νόμο υποχρεωτικό να παρακρα- τείται κάθε χρόνο από την επιχείρηση.

5. Αηοτελέσαατα ειο νέο. Περιλαμβάνεται.το υπόλοιπο του λογαριασμού " υπόλοιπο κερδών χρήσεως εις νέο " ή κατά περί­

πτωση το υπόλοιπο του λογαριασμού " υπόλοιπο ζημιών χρήσεως εις νέο ".

6. Ποσά ποοοοισαένα η α αύδησπ κεφαλαίου. Είναι τα διά­

φορα, ποσά που προορίζονται για αύξηση του κεφαλαίου της οικο­

νομικής μονάδας, και αυτά είναι οι καταθέσεις μετόχων ή εταί­

ρων και τα διαθέσιμα μερίσματα χρήσεως.

7. ΠοοΒλέφε 1C η α κινδύνουσ και έδοδα. Είναι οι προβλέ­

ψεις που γίνονται για την κάλυψη εξόδων και ζημιών από κινδύ­

νους.

8. Μακοοποόθεσηεα υποχοεώσεic. Είναι οι υποχρεώσεις εκείνες οι οποίες λήγουν μετά τη λήξη της επόμενης του ισολο­

γισμού χρήσεως, τέτοιες είναι τα ομολογιακά δάνεια, ενυπόθηκα δάν εια κ .λ .π .

9. Βοαχυποόθεσηεο υποχοεώσεic. Είναι οι υποχρεώσεις εκείνες που πρέπει να εκπληρωθούν μέσα στην επόμενη του ισο- λογιομού χρήση, όπως πιστωτές ή προμηθευτές, γραμ.πληρωτέα , κρατήσεις υπέρ τρίτων, προκαταβολές πελατών κ.λ.π.

10. Μεταβατικοί λογαοιασαοί παθητικού. Περιλαμβάνεται τα έσοδα επομένων χρήσεων και τα έξοδα χρήσεως^ δουλευμένα.

11. Λοταοιασαοί τάΞεωο πιστωτικοί. Στους οποίους περι­

λαμβάνονται οι λογαριασμοί που εμφανίζουν τις υποχρεώσεις από τις αμφοτεροβαρείς συμβάσεις, τους δικαιούχους των ξένων πε­

ριουσιακών στοιχείων, τους πιστωτικούς λογαριασμούς εγγυήσεων

ΑΝΑΛΥΣΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

Η ανάλυση του ισολογισμού αποβλέπει στην διαπίστωση των σχέσεων και τάσεων που απορρέουν από τον ισολογισμό και τις καταστάσεις αποτελεσμάτων.

Ό τ α ν η διαπίστωση των σχέσεων και τάσεων περιορίζεται στο περιεχόμενο των στοιχείων του ισολογισμού και των κατα­

στάσεων αποτελεσμάτων της χρήσεως λέγεται στατικη και όταν ερευνούνται δύο ή περισσότεροι ισολογισμοί και καταστάσεις αποτελεσμάτων λέγεται δυναυ ι κή .

Η ερμηνεία και αξιολόγηση των στοιχείων των λογιστικών καταστάσεων απαιτεί μία κάποια εξοικείωση με τις βασικές με­

θόδους χρηματοοικονομικής αναλύσεως. Φυσικά το είδος της χρη­

ματοοικονομικής αναλύσεως των λογιστικών καταστάσεων εξαρτά- ται από το ιδιαίτερο ενδιαφέρον και τις επιδιώξεις αυτών που πραγματοποιοΰν την ανάλυση ( μέτοχοι, επενδυτές, πιστωτές, διοίκηση, κρατικές υπηρεσίες, εργαξόμενοι, χρηματιστές κ.λ.π. ). Ως εκ τούτου, μπορεί να ακολουθούνται διάφοροι μέ­

θοδοι αναλύσεως και να δίνεται κάθε φορά έμφαση σε ορισμένα στοιχεία ανάλογα με τον επιδιωκόμενο σκοπό.

Είδη αναλύσεωο ισολοησυάν

Η ανάλυση των λογιστικών καταστάσεων ανάλογα με τη θέση του αναλυτή διακρίνεται στην εσωτερική και εξωτερική ανάλυση.

α) Εσωτερική ανάΛυση. Γίνεται από πρόσωπα, που βρίσκον­

ται σε άμεση σχέση με την επιχείρηση και που μπορούν να προ- οφύγουν στα λογιστικά της βιβλία για να ελέγχουν τους επι μέ­

ρους λογαριασμούς και τα λογιστικά έγγραφα. Το κυριότερο πλεονέκτημα αυτού του είδους της αναλύσεως είναι ότι επιτρέ­

πει σ'αυτόν που τη διενεργεί να ελέγξει τις διάφορες μεθόδους και διαδικασίες πσυ εφαρμόστηκαν. Μ'αυτό τον τρόπο, η ανάλυ­

ση αποκτά μεγαλύτερη διαύγεια και επιτρέπει στον αναλυτή να εμβαθύνει σ'αυτήν.

Η εν λόγω ανάλυση, γίνεται από πρόσωπα της επιχειρήσεως τα οποία ενδ ιαφέρονται κυρίως να προσδιορίσουν το βαθμό απο- δοτικότητάς της και να ερμηνεύσουν τις μεταβολές της οικονο­

μικής της θέσεως. Επιπλέον, η εσωτερική ανάλυση προσπαθεί να ερμηνεύσει ορισμένα οικονομικά στοιχεία της επιχειρήσεως, yia λογαριασμό της διοικήσεως, έτσι ώστε να της επιτρέψει να με­

τρήσει την πρόοδο που πράγματι επιτελέστηκε σε σύγκριση με τα υπάρχοντα προγράμματα.

β) Εδωτεοική ανάλυση. Πραγματοποιείται από πρόσωπα που βρίσκονται έζω από την επιχείρηση και βασίζεται αποκλειστικά και μόνο στα στοιχεία που δημοσιεύονται στις λογιστικές κατα­

στάσεις και στις εκθέσεις του διοικητικού συμβουλίου και των ελεγκτών . Έτσι ο αναλυτής δεν μπορεί να διεισδύσει βαθύτε­

ρα μέσα στην επιχείρηση, το δε έργο του είναι τόσο δυσκολότε­

ρο όσο πιο συνοπτικά είναι τα στοιχεία που δημοσιεύονται.

Η εξωτερική ανάλυση γίνεται κυρίως από πρόσωπα τα οποία ενδιαφέροντα ι να προσδιορίσουν την οικονομική θέση και την αποδοτικότητα της επ ιχειρήσεως. Για τον προσδιορισμό της αποδοτικότητας μιάς επιχειρήσεως ερευνάται ιδιαίτερα το ύψος και η σταθερότητα των καθαρών κερδών της, καθώς και η τάση βελτιώσεως αυτών στο μέλλον.

Ανάλογα με τα κύρια στάδια διενέργειας διακρίνουμε την τυπική και την ουσιαστική ανάλυση.

α) Β τυπική ανάλυση προηγείται της ουσιαστικής και απο­

τελεί κατά κάποιο τρόπο, το προπαρασκευαστικό στάδιο αυτής.

Η τυπική ανάλικτη ελέγχει την εξωτερική διάρθρωση του ισολογι­

σμού και του λογαριασμού των αποτελεσμάτων χρήσεως, προβαίνει στις ενδε ικνυόμενες διορθώσεις, στρογγυλοποιήσεις, ομαδοποιή­

σεις, ανακατατάξεις και ανασχηματισμούς και συμπληρώνει τα σε απολύτους αριθμούς κονδύλια με σχετικούς αριθμούς ( αριθμούς

σε ποσοστά επί τοις εκατό ).

β) ff ουσιαστική ανάλυση βασίζεται μεν στα δεδομένα της τυπικής αναλύσεως, αλλά επεκτείνεται στην εζεΰρεση και επε- ζεργασία διαφόρων αριθμοδεικτών, οι οποίοι δίνουν την πραγμα­

τική εικόνα της επιχειρήσεως.

ΔΙΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΒ ΑΝΑΛΥΣΗ

Η διεπιχειρησιακή ανάλυση χρησιμοποιείται για την σύγ­

κριση ισολογισμών διαφόρων επιχειρήσεων και καλείται

" εζωεπιχε ιρηματική σύγκριση " και αψορά τη μελέτη ισολογι­

σμών περισσοτέρων της μίας επιχειρήσεων του αυτού κυρίως κλά­

δου . Σκοπός μίας τέτοιας αναλύσεως είναι η εκτίμηση της θέ- σεως της δεδομένης επιχειρήσεως μέσα στον κλάδο.

Αν τα αποτελέσματα της αναλύσεως της υπό μελέτη επιχει- ρήσεως διαφέρουν σημαντικά από τα πρότυπα του κλάδου, τότε ο αναλυτής θα πρέπει να εμβαθύνει περισσότερο και να εξετάσει γιατί υπάρχουν οι δ ιαπ ιστούμενες αποκλίσεις. Αν δεν υπάρχουν ουσιαστικοί λόγοι, που να δικαιολογούν τις διαφορές από το αντίστοιχο μέγεθος του κλάδου, τότε θα πρέπει να ληφθούν.μέ­

τρα, ώστε οι διάφοροι δείκτες αναλύσεως να πλησιάσουν στο αν­

τίστοιχο μέγεθος του κλάδου.

Η σύγκριση μεταξύ καταστάσεων, πολλών επιχειρήσεων είναι δυσκολότερη από τη σύγκριση καταστάσεων μίας και της αυτής επιχειρήσεως σε διαφορετικές περιόδους. Αυτό γιατί διαφορές στις λογιστικές καταστάσεις των επιχειρήσεων προκύπτουν όχι μόνο από την εφαρμογή διαφορετικών λογιστικών αρχών, αλλά και

από βασικές διαφορές μεταξύ των ιδίων των επιχειρήσεων και της φύσεως των συναλλαγών τους.

Φυσικά οι συγκρίσεις των καταστάσεων των εταιριών, που ανήκουν στον ίδιο κλάδο, με τις αντίστοιχες της μελετώμενης βιομηχανίας μπορεί να αποδειχθούν παρά πολύ χρήσιμες, για τους αναλυτές.

ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ

Διαχρονική ανάλυση είναι οι συγκρίσεις που γίνονται με­

ταξύ των στοιχείων μίας επ ιχε ιρήσεως, για μία σειρά ετώ.ν, και για να διευκολυνθούν οι συγκρίσεις αυτές συντάσσονται οι ισο­

λογισμοί και οι καταστάσεις αποτελεσμάτων χρήσεως σε ποσοστά επί τοις εκατό του συνόλου των μεγεθών τους. Έτσι, η έκφραση των απολύτων μεγεθών σε ποσοστά επί τοις εκατό είΛ/αι χρήσιμη στην ανάλυση της εσωτερικής διάρθρωσης των λογιστικών κατα­

στάσεων και δείχνει τη σχετική σπουδαιότητα Τίάθε στοιχείου αναφορικά με το σύνολο των στοιχείων αυτών.

Στη διαχρονική ανάλυση γίνονται συγκρίσεις για μία σειρά ετών, σε όλα τα στοιχεία της επιχείρησης ( πάγηα, αποθέματα, απαιτήσεις, διαθέσιμα, κεφάλαια, μακροπρόθεσμες και βραχυπρό­

θεσμες υποχρεώσεις κ.τ.λ. ) και με βάση τα αποτελέσματα και τις σημαντικές μεταβολές που έχουν επέλθει, μπορούμε συμπερα­

σματικά να πούμε για την πορεία της επιχείρησης και να γνωρί­

ζουμε την οικονομική της κατάσταση.

1.4. Μεθοδολογία rnc εοτασίαο

Στο πρώτο μέρος, όπως είδαμε, αναφερθήκαμε στον σκοπό της εργασίας, δώσαμε κάποιους βασικούς ορισμούς εννοιών, τη συμβολή και χρησιμότητα της εργασίας και κάποιοι περιορισμοί και επιφυλάξεις που έχουμε.

Στο δεύτερο μέρος θα αναπτύξουμε για τους αριθμοδείκτες και την κατάρτισή τους, τη χρησιμότητα και τη διάκριση των αρ ιθμοδεικτών .

Στο τρίτο μέρος, το οποίο είναι και το πρακτικό μέρος, παραθέτουμε τους ισολογισμούς των επιχειρήσεων, διεξάγονται οι αρ ιθμοδείκτες και τα διαγράμματα και στην συνέχεια καταλή­

γουμε σε κάποιες παρατηρήσεις.

Στο τέταρτο μέρος θα γίνει ο σχολιασμός των δύο επιχει­

ρήσεων σύμφωνα με τους αρ ιθμοδείκτες που θα διεξαχθούν.

Στο πέμπτο μέρος γίνεται η κριτική των επιχειρήσεων σε τρία επίπεδα : χρηματοοικονομικής δομής, απόδοσης κεφαλαίου και μικτών δεικτών και τέλος φαίνεται η τελική εικόνα και κα­

τάσταση των δύο επιχειρήσεων.

1.5. Πεοιοοισυοΐ και επΐΦυλάΕεic

Η εργασία αυτή έγινε βάση των ισολογισμών και άλλων οι­

κονομικών μεγεθών των επιχειρήσεων. Η συλλογή των παραπάνω στοιχείων έγινε κυρίως από οικονομικά περιοδικά που εκδίδον- ται κάθε χρόνο από διάφορες υπηρεσίες π.χ. η " ΕΠΙΛΟΓΗ ".

θέλω να τονίσω ότι διατηρώ κάποιες επιφυλάξεις για

οποιαδήποτε ανακρίβεια των οικονομικών στοιχείων, που πιθανόν να εμφανίζουν οι επιχειρήσεις. Αυτό οφείλεται στο ότι τα λο- νιστικά βιβλία δεν τηρούνται ορθά ή στο ότι σκόπιμα επιδιώκε­

ται η φευδής εμφάνιση της θέσεως και των αποτελεσμάτων των επιχειρήσεων.

Γι'αυτό είναι πιθανόν μερικά συμπεράσματα της εργασίας μου που θα εξαχθούν, να στηρίζονται σε στοιχεία που δεν απει­

κονίζουν την πραγματική εικόνα των επιχειρήσεων.

1.6. Συρβολπ και χοησιηότητα τηο εογασίαο

Με την ορθή ανάλυση και μελέτη των ισολογισμών και απο­

τελεσμάτων, εξάγονται χρήσιμα συμπεράσματα, τα οποία δίνουν τη δυνατότητα σε κάποιες κατηγορίες ενδιαφερομένων να πάρουν τις πληροφορίες που θέλουν. Έτσι η εργασία μπορεί να συμβάλ­

λει και να φανεί χρήσιμη στους εξής ενδιαφερομένους :

α) Βραχυχρόνιοι πιστωτές ( τράπεζες ) ενδιαφέροντα ι για την ικανότητα της επ ιχειρήσεως ν 'ανταποκριθεί _στις τρέχουσες υποχρεώσεις της. Αυτό γιατί, ενδιαφέροντα ι περισσότερο και δίνουν μεγάλο βάρος στην εξασφάλιση που τους παρέχεται για την καταβολή από μέρος της επιχειρήσεως τόσο των τόκων όσο και για την επιστροφή των δανειακών κεφαλαίων. Έ τ σ ι εξετάζε­

ται προσεκτικά η σχέση των κυκλοφοριακών στοιχείων προς τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις, προκειμένου ν'αξιολογηθεί η τρέ­

χουσα οικονομική θέση.

β) Οι μακροχρόνοι δανειστές ( ομολογιούχοι ) δίνουν με­

γαλύτερη έμφαση στους μακροχρόνιους οικονομικούς δείκτες της επιχειρήσεως, όπως η είναι η διάρθρωση των κεφαλαίων της, τα τρέχοντα και μελλοντικά κέρδη της και οι μεταβολές της οικο­

νομικής της θέσεως.

γ) Οι επενδυτές ( μελλοντικοί μέτοχοι ) ενδιαφέροντα ι για παρόμοια με τους μακροπρόθεσμους δανειστές στοιχεία, οπό­

τε η ανάλυσή τους επικεντρώνεται στα κέρδη, στα μερίσματα και στις προοπτικές αυτών.

δ) Η διοίκηση της επιχειρήσεως ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για τη σύνθεση και τη διάρθρωση των κεφαλαίων της, όπως και για τις προοπτικές και την κερδοφόρα δυναμικότητα αυτής. Αυ­

τό γιατί οι πληροφορίες αυτές επηρεάζουν άμεσα το είδος, το μέγεθος και το κόστος των δανειακών κεφαλαίων τα οποία μπορεί αυτή ν'αποκτήσει.

ε) Οι εργαζόμενοι στην επιχείρηση ενδ ιαφέροντα ι για τη μακροχρόνια σταθερότητα και προοπτική αυτής, γιατί συνδέονται με την ικανότητά της να τους καταβάλλει τις αμοιβές τους και να τους προσφέρει απασχόληση.

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ

ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ

Μ Ε Ρ Ο Σ A E Y T E Ρ Ο

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ

2.1. ΓΕΝΙΚΑ

Η χρήση των αρ ιθμοδε ικτών αποτελεί μία από τις πλέον διαδεδομένες και δυναμικές μεθόδους χρηματοοικονομικής αναλΰ- σεως. Έτσι, οι μέχρι τώρα μέθοδοι αναλΰσεως συμπληρώνονται με τη χρησιμοποίηση των αριθμοδεικτών, οι οποίοι βοηθούν στην ερμηνεία των οικονομικών στοιχείων των επιχειρήσεων.

Αρ ιθμοδείκτης είναι η απλή σχέση ενός κονδυλίου του ισο­

λογισμού ή της καταστάσεως αποτελεσμάτων χρήσεως προς ένα άλ­

λο, και εκφράζεται με απλή μαθηματική μορφή. 0 λόγος που οδήγησε στην καθιέρωση της χρησ ιμοποιήσεως των αριθμοδεικτών προέρχεται από την ανάγκη να γίνεται αμέσως αντιληπτή η πραγ­

ματική αξία και η σπουδαιότητα των απολύτων μεγεθών. Πάντως, για να έχει ένας αριθμοδείκτης κάποια αξία, θα πρέπει να εκφράζει σχέσεις που παρουσιάζουν οικονομικό ενδιαφέρον και -μας οδηγούν σε συγκεκριμένα συμπεράσματα.

Στο σημείο αυτό, θα πρέπει να αναφερθεί ότι ο υπολογι­

σμός και η παρουσίαση των διαφόρων αριθμοδεικτών αποτελεί μία μέθοδος αναλύσεως, η οποία πολλές φορές παρέχει μόνο ενδεί­

ξεις. Γι'αυτό ένας μεμονωμένος αριθμοδείκτης δεν μπορεί να

μας δώσει πλήρη εικόνα της οικονομικής θέσεως μίας επιχειρή- σεως αν δεν συγκριθεί με άλλους αντιπροσωπευτικούς ή πρότυ­

πους αριθμοδείκτες ή δεν συσχετισθεί με τους αντίστοιχους αριθμοδείκτες μίας σειράς προηγούμενων χρήσεων.

Τέτοια πρότυπα συγκρίσεων μπορεί να αποτελέσουν τα παρα­

κάτω :

α) Αρ ιθμοδείκτες για μία σειρά παλαιότερων οικονομικών δεδομένων των λογιστικών καταστάσεων της συγκεκριμένης επι- χειρήσεως.

β) Αριθμοδείκτες ορισμένων ανταγωνιστριών επιχειρήσεων, κατάλληλα επιλεγμένων.

γ) Αριθμοδείκτες που να αναφέρονται στο μέσο όρο του κλάδου στον οποίο ανήκει η μελετωμένη επιχείρηση.

δ) Λογικά πρότυπα του αναλυτή, τα οποία πολλές φορές βα­

σίζονται στην εμπειρία του.

Πάντως, καλύτερα πρότυπα συγκρίσεως είναι εκείνα των αν- ταγωνιστριών επιχειρήσεων, τα οποία’υπολογίζονχαι ευκολότερα από εκείνα ολόκληρου του κλάδου στον οποίο ανήκει η επιχείρη­

ση. Ωστόσο, δεδομένου ότι κάθε μεμονωμένη επιχείρηση έχει τα δικά της ατομικά χαρακτηρ ιστ ι κά, τα οποί^α επηρεάζουν την οι­

κονομική της θέση και τη λε ιτουργ ικότητά της, είναι πολύτιμος ο υπολογισμός των αριθμοδεικτών για ολόκληρο τον κλάδο. Αυτό γιατί χωρίς τις πληροφορίες σχετικά με το τι συμβαίνει στον κλάδο, είναι πολύ δύσκολο για τον αναλυτή να σχηματίσει σαφή γνώμη για το ποιά είναι η οικονομική θέση και η αποδοτικότητα της επ ιχειρήσεως.

2.2. Οι αοιθυοδείκτεα και η κατάρτισή roue

Οι αρ ιθμοδείκτες είναι σχέσεις μεταξύ μεγεθών, λογιστι­

κής ή στατιστικής κροελεύσεως, που καταρτίζονται με σκοπό τον προσδιορισμό της πραγματικής θέσεως ή της αποδοτικότητας των διαφόρων τμημάτων ή ολόκληρων τομέων της οικονομικής μονάδας και σε τελική ανάλυση, της πραγματικής καταστάσεως ολόκληρης της οικονομικής μονάδας ή και γενικότερα του κλάδου στον οποίο ανήκει η μονάδα αυτή.

Με τους αρ ι θμοδείκτες προσδιορίζεται η σχέση μεταξύ βα­

σικών επιχειρηματικών μεγεθών, δ ι ευκόλ'ύνετα ι η επιχε ιριηματ ική δράση και επεξηγούνται τα αποτελέσματα που προκύπτουν απ'αυ- τή. Με το σύστημα των αριθμοδε ικτών προσδιορίζεται επίσης, ο βαθμός αποδόσεως των διαφόρων δραστηριοτήτων της οικονομι­

κής μονάδας, με σκοπό την ορθολογικότερη εκμετάλλευση των μέ­

σων δράσεως της.

Οι αριθμσδείκτες καταρτίζονται με βάση τους εξής κανό­

νες :

α) Η συσχέτιση των μεγεθών γίνεται κατά τρόπο ώστε οι δείκτες - αριθμοί που προκύπτουν να είναι ευθέως ανάλογοι με την κατάσταση που απεικονίζουν, δηλαδή οι υψηλότεροι δείκτες να αντιστοιχούν σε ευνοϊκότερες καταστάσεις και οι χαμηλότε­

ροι σε δυσμενέστερες.

β) Τα μεγέθη των συσχετίσεων επιλέγονται κατά τ ρ ό π ό π ο υ να μειώνει στο ελάχιστο π.χ. τα λάθη-ή τις επιπτώσεις νομι­

σματικών διακυμάνσεων.

γ) Στη θέση των απόλυτων τιμών, κατά το δυνατό, λαμβά-

νονται οι τιμές μέσου όρου.

δ) Οι δείκτες που αναφέρονται στην έννοια του κόστους κατά κανόνα, εκτιμοΰνται σε συσχέτιση με δείκτες που η σύνθε­

σή τσυς βασίζεται σε ποσοτικά δεδομένα.

ε) Δείκτες που οι όροι τους αναφέρονται σε διάστημα χρή- σεως μικρότερος από δώδεκα μήνες δεν είναι ενδεικτικοί της όλης καταοτάσεως της οικονομικής μονάδας και κρίνονται πάντο­

τε σε συσχέτιση με δείκτες αντίστοιχων χρονικών περιόδων προηγούμενων ετών.

στ) Οι δείκτες καλύπτουν όλους τους τομείς δραστηριότη­

τας της σικονομικής μονάδας. Για το λόγο αυτό ταξινομούνται σε ομάδες κατά τρόπο που να επιτρέπει μία αρκετά πλατύτερη ανάλυση κάθε δραστηρ ι ότητας.

ζ) Δείκτης μεμονωμένος έχει σχετική μόνο χρησιμότητα.

Γι'αυτό επιβάλλεται να γίνει σύγκριση διαφόρων δεικτών μεταξύ τους, ώστε να εξασφαλίζει ορθά συμπεράσματα.

η) Οι δείκτες είναι δυνατό να είναι απλοί η σύνθετοι.

2.3. Χοπσιαότητα των αοιθηοδεικτών

Οι αριθμοδείκτες για την επιχείρηση είναι το αναλυτικό μέσο και ο γνώμονας για τη λήψη οποιασδήποτε απόφασης, αλλά πέρα απ'αυτό προειδοποιούν για τυχόν ανωμαλίες για τήν δια­

χείριση και γενικώς για όλα τα ευπαθή σημεία αυτής.

Η χρησιμοποίηση των αρ ιθμοδε ικτών πρέπε ι να γίνετα.ι. μ^ε _ σύνεση και κριτικό πνεύμα, δεν είναι όμως δυνατόν να επιδιώ­

κουμε αποτελέσματα και συμπεράσματα περισσότερα από εκείνα

τα οποία μπορούν να δώσουν, ούτε πρέπει να λαμβάνουμε μόνο αυτούς, οι οποίοι τυχόν αποβλέπουν σε κάποια σκοπιμότητα πα- ραλείποντας άλλους.

Η επιλογή μίας ομάδας αρ ι θμοδε ι κτών εζαρτάται και από τα στοιχεία τα οποία διαθέτει η επιχείρηση, αλλά κυρίως από το επιδιωκόμενο σκοπό, εκείνου ο οποίος τους χρησιμοποιεί. Βε­

βαίως ο βασικός σκοπός του ηγέτη μίας επιχειρήσεως είναι να γνωρίζει αν όντως πέτυχε στον τομέα της παραγωγής, η οποία και αποτελεί την κυριότερη πηγή προσόδου.

Γενικά, με την χρησιμοποίηση των αριθμοδεικτών, οι οικο­

νομικές μονάδες οδηγούνται από τις αρχές τη ορθολογικής δια- χειρίσεως και διοικήσεως και από τη σκοπιμότητα βελτιώσεως και συστηματοποιήσεως της οικονομικής έρευνας και αναλύσεως στον τομέα της δραστηριότητάς τους.

Με τους αριθμοδείκτες εξυπηρετούνται οι ακόλουθοι στό--

α) Διάγνωση και εκτίμηση των όρων και συνθηκών λειτσττρ- γίας των οικονομικών οργανισμών.

β) Σύγκριση των αριθμοδεικτών με αντίστοιχους ομοειδών

οικονομικών οργανισμών. -

γ) Αξιοποίηση του λογιστικού και στατιστικού υλικού σε πιο υψηλό επίπεδο με τη σύνταξη οικονομικών και κοινωνικών μελετών που ασχολούνται με την έρευνα των διαφόρων τομέων της επιχειρηματικής δραστηριότητας.

Οι κυριότεροι αριθμοδείκτες και οι πιο χρησιμοποιούμενοι στην ανάλυση των ισολονισμών είναι των εζής κατηγοριών :

Α) Αριθμοδείκτες ρευστότητας Β) Αριθμοδείκτες δραστηριότητας

Γ) Αριθμοδείκτες διαρθρώσεως κεφαλαίων και βιωσιμότητας Δ) Αριθμοδείκτες αποδοτικότητας

Κ. ΑοιΘποδείκτεα Ρευστότητασ 2.4. Διάκριση των αοιθυοδεικτών

Χρησιμοποιούνται για τον προσδιορισμό τόσο της βραχυχρό­

νιας οικονομικής θέσεως μίας επιχειρήσεως όσο και της ικανό­

τητάς της ν 'ανταποκριθεί στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της, και αυτό απαιτεί την ύπαρξη επαρκούς ρευστότητας, η οποία επιτυγχάνεται μέσω της καθημερινής μετατροπής των αποθεμάτων της σε πωλήσεις, των πωλήσεων σε απαιτήσεις και των απαιτή­

σεων σε μετρητά.

Η ύπαρξη ρευστ:ότητας_σε μία επιχείρηση έχει επίδραση στα κέρδη της, γιατί αν τα κυκλοφοριακά της στοιχεία δεν μετατρέ- πονται εύκολα σε μετρητά ή αν δεν υπάρχουν επαρκή ρευστά δια­

θέσιμα, τότε η επιχείρηση δεν θα είναι σε -θέση να πληρώσει τις υποχρεώσεις της. Γι'αυτό οι περισσότερες επιχειρήσεις φροντίζουν να διατηρούν πλεόνασμα κυκλοφοριακών στοιχείων ανάλογα προς τις τρέχουσες υποχρεώσεις τους, ώστε να μπορούν να τις εξοφλούν κανονικά.

Σε νενικές γραμμές, για να θειαρηθεί ότι μία επιχείρηση βρίσκεται σε καλή οικονομική κατάσταση, από απόψεως κεφαλαίων κινήσεως, θα πρέπει να πληροί τις παρακάτω προϋποθέσεις :

I. Να μπορεί να ανταποκριθεί στις καθημερινές απαιτήσεις των βραχυχρόνιων δανειστών της και να είναι σε θέση να εξο­

φλεί τις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις της.

II. Να μπορεί να εκτελεί απρόσκοπτα τις εργασίες της και να μπορεί να εκμεταλλεύεται τυχόν παρουσιαζόμενες ευκαιρίες.

III. Να μπορεί να ανταποκρίνεται στην εξόφληση των απαι­

τητών τόκων και μερισμάτων των μετόχων της.

Οι κυριότεροι αρ ιθμοδείκτες προσδιορισμού της ρευστότη­

τας μίας επιχειρήσεως είναι :

1) Αριθμοδείκτης γενικής κυκλοφοριακής ρευστότητας _ 2) Αριθμοδείκτης ταμειακής ρευστότητας

3) Αριθμοδείκτης ειδικής ρευστότητας

4) Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας των αποθεμάτων 5) Αριθμοδείκτης ταχύτητας χορηγουμένων πιστώσεων ή ει­

σπράξεων απαιτήσεων

1) Ο αοιθυοδείκτηα γενικήο οευστότπταα είναι ο πλέον χρησιμοποιούμενος δείκτης και βρίσκεται αν διαιρέσουμε το σύ­

νολο των κυκλοφοριακών στοιχείων μίας επιχειρήσεως με το σύ­

νολο των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων της.

Αριθμοδείκτης γενικής = Κυκλοωοοούν Ενεργητικό ρευστότητας Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις

0 αρ ι θμοδε ί κτης γ-ενικής ρευστότητας δεν δείχνει μόνο το μέτρο της ρευστότητας μίας επ ιχε ιρήσεως, αλλά και το περιθώ­

ριο ασφαλείας, που διατηρεί- η διοίκηση της, για να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει μία κάποια ανεπιθύμητη εξέλιξη στη ροη των κεφαλαίων κινήσεως. Αν η ροη των κεφαλαίων στην επιχεί­

ρηση είναι ομαλή και συνεχής και υπάρχει ακριβής αντιστοιχία μεταξύ των εισερχομένων κεφαλαίων και των εξοφλουμένων υπο­

χρεώσεων, τότε η επιχείρηση δεν χρειάζεται να διατηρεί υφηλό περιθώριο ασφαλείας σε κεφάλαια κινήσεως. Στην πραγματικότη­

τα όμως αυτό σπάνια συμβαίνει, γι'αυτό μία επιχείρηση θα πρέ­

πει να διατηρεί επαρκή κυκλοφοριακά στοιχεία, για να είναι σε - θέση να ανταποκριθεί στις τρέχουσες υποχρεώσεις της, όταν κα­

ταστούν ληξιπρόθεσμες.

Ό σ ο μεγαλύτερος είναι ο αριθμοδείκτης γενικής ρευστότη­

τας τόσο καλύτερη, από πλευράς ρευστότητας, είναι η θέση της συγκεκριμένης επ ιχε ιρήσεως. Κατά την μελέτη αυ.τού του αριθ- μοδείκτη, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι διάφορες κατηγο­

ρίες που συνθέτουν το κυκλοφορούν ενεργητι-κό κα ι nro ποσοστό συμμετοχής, κάθε μίας στο σύνολο αυτού. Αυτό γιατί μία εται­

ρεία που έχει, σε ποσοστό, περισσότερα μετρητά είναι σε καλύ­

τερη, από άποψη ρευστότητας, θέση από μία άλλη που έχει πε­

ρισσότερα σε ποσοστό αποθέματα, έστω και αν οι δύο έχουν τον ίδιο αριθμοδείκτη γενικής ρευστότητας.

2) Ο αοιθΒοδείκτπα ταυειακπα οευστότπταα είναι το πηλίκο της διαιρέσεως του συνόλου των διαθεσίμων ενεργητικού με το σύνολο των ληξιπρόθεσμων της.

Αριθμσδείκτης ταμειακής ρευστότητας

A ια&έσ uta

Ληξιπρόθεσμες Υποχρεώσεις

0 αρ ι θμοδείκτης ταμειακής ρευστότητας μας δίνει την ει­

κόνα της επάρκειας ή όχι μετρητών στην επιχείρηση σε σχέση με τις τρέχουσες λειτουργικές της ανάγκες. Η ταμειακή ρευστότη­

τα εκφράζει την ικανότητα μίας επιχειρήσεως για την εξόφληση των τρεχουσών και ληξιπρόθεσμων υποχρέωσεών της με τα μετρητά που διαθέτει. Μας δείχνει δηλαδή πόσες φορές τα διαθέσιμα περιουσιακά στοιχεία μίας επ ι χειρήσεως, καλύπτουν τις.ληξιπρό­

θεσμες υποχρεώσεις της.

Στα διαθέσιμα περιλαμβάνονται και τα στοιχεία εκείνα τα οποία ρευστοπο ι ού ντα ι εύκολα, όπως οι καταθέσεις όψεως, τοκο-- μερίδια λήξαντα, συνάλλαγμα, επιταγές.,

3) Ο αοιθαοδείκτηα eiSiKnc οευστότπταο περιλαμβάνει όλα εκείνα τα στοιχεία τα οποία μετατρέποντα ι εύκολα και γρήγορα

σε ρευστά και αγνοεί όλα εκείνα τα στοιχεία του κυκλοφορούν- τος ενεργητικού τα οποία δεν μετατρέπονται εύκολα σε μετρητά.

0 αριθμοδείκτης αυτός είναι το πηλίκο της διαιρέσεως του συ­

νόλου των ταχέως ρευστοποιήσιμων περιουσιακών στοιχείων μίας επιχειρήσεως με το σύνολο των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων της.

Αριθμοδείκτης ειδικής ρευστότητας

ΚΕ ταχέωο οευστοπο ιούαενο Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις

Ό λ α τα περιλαμβανόμενα στον αριθμητή του κλάσματος στοιχεία είναι δυνατό να μετατραπούν γρήγορα σε χρήμα, στην ονομαστική τους αξία, δηλαδή στην αξία που αναγράφονται στα βιβλία της επιχειρήσεως, πλην των απαιτήσεων που συχνά δεν είναι εύκολο και γρήγορα μετατρέψιμες σε χρήμα.

0 αριθμοδείκτης ειδιχής ρευστότητας μας δίνει πόσες φο­

ρές τα ταχέως ρευστοποιήσιμα στοιχεία της επιχειρήσεως καλύ­

πτουν τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της. Έ ν α ς αριθμοδείκτης ειδικής ρευστότητας, γύρω στη μονάδα θεωρείται ικανοποιητικός μόνο αν στις απαιτήσεις της επιχειρήσεως δεν περιλαμβάνονται επισφαλείς ή ανεπίδεκτες εισπράξεις και αν η περίοδος εισπρά- ξεως των απαιτήσεων της επιχειρήσεως και εξοφλήσεως των υπο­

χρεώσεων της είναι περίπου ίσες. Επειδή όμως στην πράξη ο εξωτερικός αναλυτής ενδέχεται να μην έχει στοιχεία για το εί­

δος αυτών των απαιτήσεων, κρίνεται σκόπιμο οι απαιτήσεις να λαμβάνονται μειωμένες, προκειμένου να υπολογιστεί ο αριθμό-