Τ. Ε. I. ΚΑΒΑΛΑΣ Σ Δ Ο . ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΩΝ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: ΔΡΑ Κ. ΤΕΡΖΙΔΗΣ
Δ ΙΟ ΙΚ Η ΣΗ ΚΑΙ Ο Ρ Γ Α Ν Ω Σ Η Σ Υ Ν Ε Τ Α ΙΡ ΙΣ Τ ΙΚ Ο Ν ΕΠ ΙΧΕΙΡΗ ΣΕΩ Ν Θ Ρ Α Κ Η Σ
ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥΣΠΟΥΛΑΠΗ: ΜΠΟΥΡΝΤΟΥΝΗ KQN)N0
Κ Α Β Α Λ Α Ί 9 0 Ο
Τ. E. I. ΚΑΒΑΛΑΣ Σ Δ Ο : ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΩΝ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ; ΛΡΑ Κ. ΤΕΡΖΙΛΗΙ
Τ,ΐ; I. κ Α Γ Λ Λ
r.cT ..-1Σ ΑρΙ3. Η,.Γ,___ ...
».ep.___ L^/ f/^Q
ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΣΥΝ ΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΟ Ν ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΘΡΑΚΗΣ
ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ^
ΤΟΥ ΣΠΟΥΔΑΣΤΗ: ΜΠΟΥΡΝΤΟΥΝΝ XQN)N0
Κ Α Β Α Λ Α Ί Θ 0 Ο
1
"ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΘΡΑΚΗΣ"
ΠΕΡΙΕΧΟΗΕΝΑ
Ιστορική εΕέλυΕη της διοικησεως Έννοια σημασία της διοικήσεως, σελ.4
Αρχές διοικήσεως, ανάγκη αρχών, σημασία τους, σελ.7 U) Δραστηριότητες της διοικήσεως (η;ρογραμματισμός, οργάνωση,
διεύθυνση έλεγχος), σελ.12 S) Έννοια, ορισμός συνεταιρισμού, σελίβ ί) Μορφές συνεταιρισμών, σελ.18
Βασικές αρχές που κατευθύνουν τη δράση των συνεταιρισμών, η τήρησή τους, σελ.20
δ) Ομοιότητες και διαφορές συνεταιρισμών με τις εταιρίες κεφαλαίων, σκοπός συνεταιρισμών, σελ.23
‘3) Βασική οργάνωση και ο μηχανισμός κάθε συνεταιρισμού, σελ.26 ίο) Λειτουργίες της διοικήσεως, προγραμματισμός, σελ.28
Οργάνωση, σελ.37 (^2) Διεύθυνση,σελ.45
13) Έλεγχος και συντονισμός, σελ.50 Επικοινωνία, σελ.55
Υποκίνηση, σελ.58
Εκθέσεις από τις επισκέψεις των επιχειρήσεων ΣΕΚΑΠ, ΣΕΠΕΚ^€{\. if Ερωτηματολόγιο βασιζόμενο πάνω στη θεωρία της δ ι ο ι κ ή σ ε ω ς ^ ^3 { που αναπτύχθηκε
1^) Βιβλιογραφία^(ί{)^%ο
■if Π α ρα π ομπ ές j
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΕΩΣ
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΕΩΣ
Η ανάπτυξη της διοικητικής σκέψης χρονολογείται από τις μέρες που οι άνθρωποι επιχείρησαν, για πρώτη φορά να εκπληρώσουν ορισμέ
νους στόχους εργαζόμενοι σε ομάδες.
Αν και η οργανωτική και διοικητική σκέψη και έρευνα έχουν προοδεύ
σει σημαντικά, τις τελευταίες τρείς δεκαετίες και αν και η σύγχρο
νη λειτουργική διοικητική θεωρία, χρονολογείται^από τις αρχές του 20=^^ αιώνα, με την εργασία των TAYLOR και IAY0L, υπήρχε από πολλά χρόνια πρίν διατύπωση θεωριών πάνω στη διοίκηση.
Η ώθηση στην ανάπτυξη μιας θεωρίας της διοίκησης και οργάνωσης έχ
ει έρθει κατά τον τελευταίο μισό αιώνα σαν αποτέλεσμα της αναγνώρι σης ότι ο κρίκος που λείπει για την επίτευξη ενός αποτελεσματικού επιχειρησιακού συστήματος είναι ο αποτελεσματικός χειρισμός του α
νθρώπινου παράγοντα .
Η μεγάλη οικονομική κρίση που ακολούθησε το 1929 έφερε στην ε πιφάνεια συμπτώματα ανθρώπινης ανησυχίας, ακόμη δεν θα ήταν υπερβο λικό να πούμε ότι η αναταραχή της δεκαετίας του 1930 και η επίθεση της κυβέρνησης και άλλων κοινωνικών ομάδων εναντίων του θεσμού της ελεύθερης ιδιωτικής επιχείρησης συντέλεσαν στο να εξαναγκάσουν τα διοικητικά στελέχη των επιχηρήσεων να αρχίσουν να εξετάζουν την φυ ση της δουλειάς τους με όλο και μεγαλύτερη προσοχή .
0 Δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος και τα αμυντικά και διαστημικά προγράμματα που τον ακολούθησαν είχαν ακόμη μεγαλύτερη σημασία για την ανάπτυξη μιας θεωρίας επιχειρησιακής διοίκησης.
Πρέπει να τονισθεί ότι η παγκόσμια απειλή για εξασφάλιση αγορών,ισ χύ και πρόοδο δημιούργησε μια τρομακτική ώθηση στην ανάπτυξη της διοικητικής θεωρίας και στην έρευνα για επιστημονική θεμελίωση ώσ
τε να βελτιωθεί η άσκηση της διοίκησης. Αυτή θα μπορούσε να ovoua- στεί " εποχή του υπερανταγωνισμού"
Η ανάπτυξη των αρχών της διοικήσεως αναπτύχθηκε μέσα από την εξέλι ξη της Ιστορίας του πολιτισμού. Τα τελευταία έτη όμως αποτέλεσαν την μεγάλη εποχή αναζήτησεις έρευνας της διοΐκήσεως.
Αρχικά σε παπύρους της Αιγύπτου διαπιστ<S)voμιγ^ τη σημασία της οργά- νώσεως και γενικότερα της διοικήσεως σε γρασειοκρατικά κράτη. Αντί στιχα έγγραφα υπάρχουν στην αρχαία Κίνα, περιλαμβάνοντας συμβουλές για μια κατάληλη δημόσια διοίκηση. Ακόμη στην αρχαία Ελλάδα συναν
τάμε σχετικά με τις αρχές της διοίκησης.
Ε Ν Ν Ο Ι Α , Σ Η Μ Α Σ Ι Α Τ Η Σ Δ Ι Ο Ι Κ Η Σ Ε Ω Σ
ΕίίΙίΟΙΑ, ΣΗΙ4ΑΣΙΑ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΞΩΣ
Από τότε που οι άνθρωποι άρχισαν να σχηματίζουν ομάδες για να εκπληρώσουν στόχους που δεν μπορούσαν να επιτύχουν σαν άτομα, η δι οίκηση έχει γίνει αναγκαία για την εξασφάλιση του συντονισμού των ατομικών προσπαθειών.
Καθώς η κοινωνία έχει φθάσει στο σημείο να βασίζεται όλο και περισ σότερο στην ομαδική προσπάθεια και καθώς πολλές οργανομένες ομάδες, έχουν μεγαλώσει τη σημασία του καθήκοντος των διοικητικών στελεχών έχει αυξηθεί. Είναι εύκολο να το κατανοήσουμε αυτό αν λάβομαι υπό
ψην μας ότι το καθήκον κάθε διοικητικού στελέχους είναι να σχεδιά
σει και να διατηρήσει ενα περιβάλον μέσα στο οποίο άτομα που εργά
ζονται μαζί σε ομάδες οδηγούνται να ενεργήσουν αποτελεσματικά και αποδοτικά για την επίτευξη των ομαδικών στόχων.
Με τον όρο οργάνωση και διοίκηση επιχειρήσεων ενοούμε την αν
θρώπινη εκείνη δραστηριότητα που καθιστα δυνατή την εγκαθίδρυση αλ λά και διατήρηση ενός εσωτερικού περιβάλοντος τέτοιου που να επιτ
ρέπει στα άτομα να εργάζονται μέσα σ'αυτό αποτελεσματικά και αποδο τικά με άλλα λόγια παραγωγικά με σκοπό να επιτύχουν βρισμένους κοι νούς (ομαδικούς) αντικειμενικούς σκοπούς.
Η διοίκηση των επιχειρήσεων μπορεί δίκαια να χαρακτηρισθεί σαν μια από τις σημαντικότερες εκδηλώσεις της σύγχρονης ζωής . Χάρη σ' αυτή κικούνται και παράγονται τεράστια αποθέματα υλικών και ·ϊ|ρ<3σφέ ρονται υπηρεσίες στον άνθρωπο που αλλοιώς δεν θα ήταν σε θέση να έ χει. Χάρη σ'αυτήν κατά μεγάλο ποσοστό η καθημερινή ζωή μας έχει την μορφή που έχει. Ό σ ο δε κι άν ορισμένες πτυχές της δεν είναι ακρι
βώς όπως θα τις επιθυμούσαμε είναι εν πάση περίπτώση αυτή που είν
αι, προσφέρονται σε τελευταία ανάλυση περισσότερα καλά απ'ότι άσ - χημα. Γιατί άν παραπονιόμαστε π.χ. για το κυκλοφοριακό πρόβλημα δεν πρέπει να ξεχνάμε πως το αυτοκίνητο έδωσε άλλη ποιότητα στην οικο
γενειακή και επαγγελματική μας ζωή.
Με τον όρο διοίκηση ενοούμε την δημιουργία κατάλληλου κλήματος μέ
σα στην επιχείρηση, ώστε δια του προγραμματισμού, της οργανώσεως , επανδρώσεως, διευθύνσεως και του ελέγχου τα άτομα που συνεογάζοντ- αι συντονισμένα να συμβάλουν αποτελεσματικά στον καθορισμό και την πραγματοποίηση των στόχων με την χρησιμοποίηση του ανθρώπινου παρά γοντα και των λοιπών οικονομικών πόρων.
Τα μαθηματικά, η επιχειρησιακή έρευνα, η λογιστική, η οικονο
μική θεωρία κατά τον ορισμό της διοικήσεως αποτελούν τα μέσα και
- 5 - όχι το περιεχόμενό της διοικήσεως.
0 άνθρϋ^πος από τη φύση του έχει την τάση αλλά και την ικανότητα να εργάζεται ομαδικά με την ομαδική εργασία είναι δυνατόν να την επι
τυχή σκοπούς πολύ πέρα από όσο οι δικές του προσωπικές επιδιώξεις επιτρέπουν. 0 αποτελεσματικότερος και κατα συνέπεια ο παραγωγικότε ρος τρόπος να επιτύχει τις ομαδικές του δραστηριότητες που σχετίζο νται πάντοται με την επίτευξη κάποιου αντικειμενικ ού σκοπού είναι να εφαρμόζει τις αρχές της οργανώσεως και διοικήσεως των επιχειρή σεων .
Η οικονομική και κοι^ονική ανάπτυξη μιας χώρας απαιτεί και εί ναι συνέπεια του KliOW-HOW της διοικήσεως. Υποστηρίζεται συνήθως ό
τι οι υποανάπτυκτες χώρες είναι υποανάπτυκτες ακριβώς διότι λείπει η διοίκηση. Η προσφορά και μεταφορά κεφαλαίου δημιουργεί πλούτο σε μια χώρα, αλλά η προσφορά της διοικήσεως εξασφαλίζει την αποτελεσ
ματική χρήση του διαθέσιμου ανθρώπινου δυναμικού και των λοιπών οι κονομικών πόρων, πρός επίτευξη προκαθορισμένων στόχων.
Η διοίκηση βοηθά στην αποτελεσματικότητα της ανθρώπινης προσπάθειας Πρέπει να σημειωθεί ότι υπάρχει υποκατάστατο της διοικήσεως . 0 π
ροσδιορισμός των στόχων της επιχειρήσεως και η επιμελής επιλογή των μέσων και χρήση αυτών αποτελεσματικά με την εφαρμογή των αρχών του προγραμματισμού, οργανώσεως, επανδρώσεως, διευθύνσεως και ελέγχου απαιτεί υψηλού βαθμού κρίση , πρέπει να τονισθεί ακόμη από την ύπα ρξη αποτελεσματικής διοικήσεως εξαρτάται η ανάπτυξη και επιτυχία μιάς επιχειρήσεως . Συχνά γίνεται το ερώτημα εάν η διοίκηση είναι επιστήμη η τέχνη.Στην πραγματικότητα η διοίκηση όπως κα^ι όλες οι ά λλες τέχνες (είτε ιατρική, είτε ποδόσφαιρο ή λογιστική)κάνει χρήση της υφισταμένης οργανωμένης γνώσης - επιστήμης και την εφαρμόζει α κάτω από το φώς τωνπραγματικών συνθηκών για να πετύχει ένα επιθυμη τό αποτέλεσμα. Πρέπει να τονίσουμε ότι η επιστήμη και η τέχνη δεν αποκλείουν αλλά συμπληρώνουν η μια την άλλη. Η οργάνωση των επιχει ρήσεων είναι τέχνη και επιστήμη . Σε τι ποσοστό είναι τέχνη και σε τι επιστήμη οικομικοί μελετητές δεν έχουν καταλήξη ακόμη.
Τα διοικητικά στελέχη που έχουν επιχειρήσει να διευθύνουν χωρίς τη θεωρία και χωρίς τη γνώση που αποτελεί υποδομή της θεωρίας θα πρέ
πει εμπιστεύονται στην τύχη. Η διοίκηση είναι επιστήμη διότι χρησι μοποιεί ενα σύνολο,συστηματοποιημένο και αποδυκνείει σαν αληθινή
"γνώσεως " γύρω από τη διοίκηση. Αυτό είναι επίση τέχνη διότι εφαρ μόζει την επιδεξιότητα για την πραγματοποίηση ορισμένου στόχου.
- 6 -
Η επιστήμη διδάσκει το "γνώριζε"και η τέχνη το "πράτειν" μπορούμε να πούμε ότι η τέχνη της διοικήσεως αpχCζει εκεί που τελειώνει η επιστήμη, .η ισοροποία μεταξύ τους είναι απαραίτητη. Δεν επιτρέπετ αι η διάκριση της μιας σε βάρος της άλλης, πρέπει να τονισθεί ότι η διοίκηση είναι θεμελιώδες σε οποιαδήποτε επιχείρηση.
Αυτή χρησιμοποιεί τις ιδέες του ανθρώπινου παράγωντα και τους δια φόρους οικονομικούς πόρους για την πραγματοποίηση προκαθορισμένων στόχων.
Α Ρ Χ Ε Σ Δ Ι Ο Ι Κ Η Σ Ε Ω Σ , Α Ν Α Γ Κ Η Α Ρ Χ Ω Ν Σ Η Μ Α Σ Ι Α Τ Ο Υ Σ
ΑΡΧΕΣ ΔΙΟΙΚΗΣΕΩΝ , ΑΙίΑΓΚΗ ΑΡΧΩΝ , ΣΗίΑΣΙΑ ΤΟΥΣ
Οι ομαδικές δραστηριότητες του ατόμου εκτός από τις κερδοσκο πικές επιχειρήσεις αναφέρονται και σε δραστηριότητες που το κέρδος δεν'έχει τουλάχιστον εφαρμογή. Η εκπαίδευση και οι φιλανθρωπικές δραστηριότητες , η τοπική αυτοδιοίκηση και οι Δημόσιες Υπηρεσίες είναι ομαδικές δραστηριότητες στις οποίες το κέρδος δεν έχει τουλά χιστον εφαρμογή. Παρά ταύτα η λειτουργία τους διευκολύνεται σημαν
τικά εάν εφαρμοσθούν σ'αυτές οι αρχές της σργανώσεως και Διοικήσε- ως των επιχειρήσεων που η εφαρμογή του είναι πατά κάποιο τρόπο απα ρέτητες.
Σ'έναν κόσμο που μαστίζεται από αβεβαιότητα και που η ανταγωνιστι
κότητα σ'όλους τους τομείς αυξάνει καθημερινά, σ'έναν κόσμο που τα προβλήματα όσο πάει και ποιό μαζικά, το μόνο μέσο αμύνης που θα μ
πορούσε να αν(^πτυξη κανείς όταν λειτουργεί σαν επαγγελματικό στέλε χος θα ήταν να διαμόρφωση μια ορθολογική διαδικασία λήψεως αποφάσε ων που θα στηρίζετε σ'αρχές πάνω στη διοίκηση και οργάνωση της επι χειρίΑοεως. ^
Είναι αυτονόητό ότι οι αρχές'^διο ικήσεως μπορούν να βοηθήσουν σημαν τικά κατά την άσκηση της διοικήσεως, στην βελτίωση και απλοποίηση της.
Οι άρχές της διοικήσεως χρησιμέυουν στην άσκηση της λειτουργίας της Διοικήσεως. Οι αρχές αυτές αναφέρονται στον σκοπό και στην διαδικα σία της λειτουργίας της Διοικήσεως. 0 σκοπός που επιδιώκεται με την άσκηση της λειτουργίας της διοικήσεως επιτυγχάνεται με τη συμμόρφω ση πρός την Αρχή της Αρμονίας των αντικειμενικών σκοπών.
Η αρχή αυτή υπαγορεύει όπως οι επιδικνόμενοι από την επιχείρηση αν τικειμενικοί σκοποί είναι σε αρμονία με τους αντικειμενικούς σκοπ
ούς που επιδιώκουν μεμονομένα τα άτομα που εργάζονται στην επιχεί
ρηση. Μόνον τότε μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα διοοκούμε αποτέλεσμα τικά τους υφισταμένους μας . Πολλές φορές οι αντικοιμενικοί σκοποί της επιχειρήσεως μπορεί να είναι συμπληρωματικοί των επιδιώξεων του ατόμου. Έ τ σ ι το άτομο στου οποίου την έξτρα αμοιβή περιλαμβάνεται και ένα πακέτο μετοχών της επιχηρήσεως παίρνει αυτομάτος μια πιό π ροσωπική θέση στην προσπάθεια υλοποίησεως των αντικειμενικών σκοπ
ών της.
Η διαδικασία της διοικήσεως υπαγορεύει ακόαη και τον τρόπο με τον οποίο θα πραγματοποιηθεί ο σκοπός της. Οι αρχές^λοιπόν πάνω στις ο ποίες θα στηριχθεί η άσκηση της λειτουργίας της Διοικήσεως μπορεί να συνοψίσθούν στις εξείς τρείς;
- θ α) Αρχή της ενότητας της ^ιοικήσεως
Η αρχή αυτή υπαγορεύει ότι κάθε εργαζόμενος πρέπει να είναι υπεόθυ νος έναντι ενός και μόνο προϊσταμένου.
3(£ν δεν τηρείται η αρχή αυτή θα αντιμετοπισθουν οπωσδήποτε αρκετά προβλήματα όπως π.χ. Αντίθεση μεταξύ των διαφόρων προϊσταμένων του συγκεκριμένου εργαζομένου αναφορικά με το ποσοστό της εργασίας που θα προσφέρει στον καθένα του, κι όπως είναι φυσικό όλοι θα διεκδι- κούν το μεγαλύτερο.
Η απόδοση του εργαζομένου θα είναι μειωμένη γιατί οι απαιτήσεις τ
ης εργασίας του θα αλλάζουν ανάλογα με το σε ποιόν προϊστάμενο ανα φέρετε τη δεδομένη στιγμή. Το ηθικό του εργαζομένου θα είναι γενι
κά χαμηλό, λόγο της αλλαγής προϊσταμένου, αυτό θα έχει άυεσο αντί
κτυπο την χαμηλή παραγωγηκότητα εργασίας, β) 8 αρχή της απ'ευθειας επιβλέψεως .
Η αρχή αυτή υπαγορεύει, οι προϊστάμενοι να επικυρώνουν κάθε διαδι
κασία διοικήσεως με την προσωπική τους παρουσία και επίβλεψη. Δεν υπάρχει κανένα υποκατάστατο της συχνής προσωπικής επαφής προισταμέ νου και υφισταμένου για την αποτελεσματική άσκηση της λειτουργίας της διοικήσεως. "^ενένα έμμεσα λαμβανόμενο πληροφοριακό στοιχείο δεν είναι σε θέση να δόση την πληρότητα της εικόνας του προβλήματος π
ου δίνει η άμεση προσωπική επαφή .
Άλλωστε και στους εργαζομένους είναι όχι μόνο ευχάριστη αλλά και απαραίτητη η καλοπροαίρετη επαφή με τους προϊσταμένους.Έτσι μόνο με την προσωπική επικοινωνία γίνεται δυνατή και αποτελεσματικότερη και κατά συνέπεια και παραγωγικότερη εκτέλεση του έργου. Με την α- μφίδρομη δηλαδή δράση, παροχή κατευθύνσεων οδηγιών εκ μέρους του προισταμέμου πρός τον υφιστάμενο αλλά ταυτόχρονα και παροχή πληρο
φοριακών στοιχείων από την βάση από το επίπεδο δηλαδή του εργαζομέ νου, πρός τον προϊστάμενο.
γ) Αρχή της καταλληλότερας μεθόδου επιβλέψεως.
Δεδομένου ότι τα 6,τομα, τα έργα και το οργανωτικό περιβάλον λειτου ργίας ποικίλουν και είναι εφαρμοζομένη τεχνική επιβλεΨεως θα πρέπ
ει να διαφέρη ανάλογα και κατά τέτοιο τρόπο ώστε να είναι πιό κατά ληλη - ή αποτελεσματικώτερη - για κάθε περίπτωση.
Υπάρχουν διάφοροι εναλακτικοί τρόποι διοικήσεως.' Κριτήριο επιλογής της πιό κατάλληλης απ'αυτής θα πρέπει να είναι αποκλειστικά η απο- τελεσματικότης του. Η καταλληλότης δε της μεθόδου έχει διπλή έννοια.
Αναφέρεται τόσο στα πρόσωπα-που θα διοικηθούν όσο και στις καταστά σεις κάτω από τις οποίες θα λάβει χώρα το έργο.
SCvai αυτονόητο ότι οι αρχές διοικήσεως μπορούν να βοηθήσουν σημα
ντικά κατά την άσκηση ττης διοικήσεως στην βελτίωση και απλοποίηση της. Σαν αιτία,^τα οποία επέβαλαν την σκοπιμότητα των αρχών της δι οικήσεως μπορούμε να αναφέρουμε.
α) Γην κατανόηση της ψύσεως της διοικήσεως. Η έλλειψη μιας θεωρίας της διοικήσεωξ καθιστά δύσκολη την ανάλυση και κατανόηση του έργου της διοικήσεως καθώς επίσης και την εκπαίδευση των MAliEG-ERS, σε τ
ούτο όμως μπορεί να βοηθήσει η ύπαρξη των αρχών της διοικήσεως.
β) Την βελτίωση της αποτελεσματικότητας της διοικήσεως. ανάπτυξη και χρήση δο^^ΐ-μασμένωΊαρχών διοικήσεως συμβαΧει, αναπόφευκτα στην βελτίωση της αποτελεσματικότητας της διοικήσεως. Διότι ο MANAGER μπορεί να ενεργή αποτελεσματικά στην επίλυση των επιχειρήσεων χω
ρίς να προσφεύγει έρευνα ή την "προσπάθεια και λάθοςμεθόδο".
γ) Την βελτίωση της έρευνας της διοικήσεως .
Γνωρίζουμε ότι οι " υποθέσεις" μπορούν να τύχουν παραπέρα έρευνας και η έρευνα επίσης μπορεί να βοηθήσει στη δημιουργία ενός πλαισί
ου θεωρίας ή να διευκρύνει τον ορίζοντα της γνώσεως.
δ).Την Βελτίωση του κοινονικού επιπέδου.
Είδαμε ότι η ανάπτυξη των αρχών της διοικήσεως συντελεί στην βελτί ωση της αποτελεσματικότητας της διοικήσεως, δηλαδή στην αύξηση της αποτελεσματικότητας της χρήσεως του ανθρώπινου παράγοντα και των λοιπών οικονομικών πόρων. Αλλά η αύξηση αυτή επιδρά αναμφισβήτητα, επί του οικονομικού και κοινωνικού επιπέδου μιας χώρας π.χ. οι χώ
ρες υψηλού επιπέδου διαβίωσης χαρακτηρίζονται από υψηλό βαθμό γνώ
σεως και ειδικεύσεως στην διοίκηση των επιχειρήσεων.
Πρέπει να σημειω-^εί ότι υπάρχει έντονη ανάγκη των αρχών της διοίκη σεως εν τούτοι η μεν ανάπτυξη θεωρίας της διοικήσεως επήλθε τις τε λευταίες δεκαετίες ο δε επιχειρηματικός κόσμος έδειξε ενδιαφέρον από το τέλος του Β'Παγκοσμίου πολέμου και έπειτα. Οι λόγοι της κα- θυστέρησεως αυτής είναι ποικίλοι.
Έ ν α ς απ'αυτούς ήταν η επί μακρό χρόνο επικρατούσα χαμηλή επιχειρη ματική δραστηριότητα. Άλλ ο ς λόγος υπήρξε το ενδιαφέρον των οικονο μολόγων για την οικονομική θεβρία και όχι για την διοικητική των ε πιχειρήσεων.
Ακόμη πρέπει να τονίσουμε ότι η τάση να συμπεριλάβουν τις άρχές της διοικήσεως μέσα στο ευρύτερο πεδίο των κοινωνικών επιστημών.
- 9 -
π.χ. η θεωρία της Κοι,νωνιολογίας σχετικά πρός την τυπική και άτυπη οργάνωση και η θεωρία της ψυχολογίας σχετικά πρός την υποκίνηση των ατόμων, τις αντιδράσεις στην εξουσία την έννοια της ηγεσίας υπήρξε λόγος για την δημιουργία αρχών.
Έχ ο υ ν πρόσφατα τυχει εφαρμογή στην διοίκηση των επιχειρήσεων ,Υπο τίθεται ότι όλες αυτές οι αρχές όταν εφαρμόζονται οδηγουν στην επι τυχία και όχι στην αποτυχία . Γεννιέται όμως το ερώτημα: πρόκειται πράγματι περί " αρχών Χρόνια τώρα διδάσκονται οι αρχές διοικήσε ως και οργανώσεως. Τα περισσότερα Πανεπιστημιακά βιβλία διδασκαλίας της διοικήσεως ονομάζονται " αρχαί διοικήσεως " γιατί πραγματεύον
ται τις αρχές αυτές και τελικά οι αρχές αυτές υποτίθεται ότι είναι συνώνυμες, με τη συνταγή της επιτυχίας.
Δεν πρέπει να αγνωήσουμε ότι υπάρχουν πολλές αντιρρήσεις που αναφέ ρονται στις αρχές διατυπομένες από επιχειρηματίες. Κάθε φορά που του γίνεται μια πρόταση για άνοδο οργάνωση η μια πρόταση εφαρμογής των "επισήμων" αρχών οργανώσεως και εγκαταλείψεως των παραδοσιακών.
Ας μη ξεχνούμε όμως ότι διδάσκονται σαν "αρχή" η σαν "νόμοι"γιατί οι αρχές όταν εφαρμόζονται οδηγούν στην επιτυχία και όχι στην απο
τυχία.Το χρέος της θεωρίας και της επιστήμης δεν είναι ούτε και θα είναι ποτέ να περιγράφει τη θα έπρεπε να γίνει. Η θεωρία και η επι στήμη σκοπό έχουν την έρευνα για tCq θεμελιώδεις σχέσεις , για τις βασικές τεχνικής.Το πως αυτά εφαρμόζονται πρακτικά εξαρτάται από την περίπτωση. ^ εμφάνισει των αρχών χρησιμεύουν στη άσκηση της λει τουργίας της διοικήσεως. Αποτελούν μέθοδοι στο πώς πρέπει ο ilANAGER να διοική καλύτερα και βοηθούν στην επίτευξη των σκοπών. Το πως ε
φαρμόζονται πρακτικά εξαρτάται από την περίπτωση. Κανείς δεν θα πε ρίμενε από έναν γιατρό να δώσει σε όλους τους αθενείς του πενικιλί νη ' ανεξάρτητα από την πάθηση τους ή από ενα χημικό να χρησιμοποιή σει τους ίδιους τύπους για την κατασκευή απορυπαντικών που θα χρη- σημοποιουσε για φάρμακα. Αλλά θα περιμέναμε από αυτούς να κατανοή
σουν και να χρησιμοποιήσουν στην εργασία τους την θεωρία ανάλογα με την περίπτωση και όχι το ίδιο σε όλες τις περιπτώσεις.
Με τον ίδιο τρόπο ένας σωστός MA1TEGER δεν θα χρησιμοποιήσει τις α
ρχές της διοικήσεως με τον ίδιο τρόπο σε όλες τις περιπτώσεις αλλά θα πρέπει να γνώσης αυτών, να τις έχει κατανοήσει και να τις χρησι μοποιεί ανάλογα την κάθε μία σε συγκεκριμένη περίπτωση. Η δημιουρ
γία προϋποθέτει την εφαρμογή της γνώσης σ'ένα πρακτικό πρόβλημα με - 10 -
σκοπό την επίτευξη καλύτερων δυνατοτήτων για τη συγκεκριμένη περί
πτωση, πρέπει να τονίσουμε ότι το διοικητικό στέλεχος σίγουρα κερ
δίζει από την γνώση τωννιδεών, των αρχών και των τεχνικών της διοι κήσεως, όταν οι αρχές και οι τεχνικές της διοικήσεως μπορέσουν να αναπτυχθούν και να εφαρμοσθούν η διοικητική αποδοτικότητα θα βελτι ωθεί αποτελεσματικά. Έπειτα το ευσυνείδητο διοικητικό στέλεχος θα μπορέσει να γίνει αποτελεσματικότερο χρησιμοποιόντας τεκμητιωμένες οδηγίες για να βοηθήσουν στην επίλυση προβλημάτων. Η βαρύτητα του θέμα τος είναι στο ότι το διοικητικό στέλεχος αν και είναι γνώστης των αρχών πρέπει να τις εφαρμόζει ανάλογα την περίπτωση κάθε επιχει ργσεως και όχι να τις χρησιμοποιεί ενιαία σε όλες τις περιπτώσεις.
Δύο διοικητικές καταστάσεις σπάνια είναι όμοιες από όλες τις απόψ
εις και τα διοικητικά στελέχη δεν μπορούν να υποθέσουν ότι οι ακρι βείς τεχνικές που έχουν γίνει σε μια κατάσταση έχουν εφαρμογή και αποτελέσματα σε μια άλλη.
0 I4ANAG-ER πρέπει να είναι γνώστης των αρχών και των τεχνικών αλλά πρέπει να τις εφαρμόζει ανάλογα την περίπτωση και όχι να τις εφαρ
μόζει ενιαία σε όλες τις περιπτώσεις γιατί το να τις εφαρμόζει ενι αία δεν θα έχει κανένα αποτέλεσμα αλλά πρέπει να τις χρησιμοποιεί σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση με διαφορετικό τρόπο.
- 11 -
Δ Ρ Α Σ Τ Η Ρ Ι Ο Τ Η Τ Ε Σ Λ Ι Ο Ι Κ Η Σ Ε Ω Σ ( ΠΡΟΓΡΑΙ-ΙΜΑΤΙΣΜΟΕ, ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ, ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ , ΕΛΕΓΧΟΣ)
Δραστηριότητες της δLOtκήσεως (Προγραμματισμός,Οργάνωση, Διεύθυνση, Έλεγχος)
Η διοίκηση αποτελεί συνιστα·^ένη δραστηριότητα και το όργο του MANAGER συνίσταται ακριβώς από τις θεμελιώδεις αυτής δραστηpιότητ^J_
IQC οι οποίες αποτελούν την διαδικασία της διοικήσεως.
0 MANAGER της κάθε επιχειρήσεως είναι υπεύθυνος για την δημιουργία στην επιχείρηση του κατάλληλου κλίματος, το οποίον θα επιτρέψει τ
ην πραγματοποίηση των στόχων της. Αυτός επηρεάζεται ζωτικά από το εξωτερικό περιβάλον, μέσα στο οποίο η επιχείρηση λειτουργό, αλλά ε λάχιστα μπορεί να το επηρεάσει (π.χ. διεθνείς οικονομικές και πολι τικές συνθήκες).
Για να είναι η κατανομή των δραστηριοτήτων επιτυχής, ,πρέπει αυτή να βασίζεται στην επιθυμία αξιοποίησης των ιδιαιτέρων ικανοτήτων και ενδιαφερόντων των υφισταμένων.
Η έκταση και οι ιδιομορφίες ενός έκαστου ανατιθέμενου έργου πρέπει να ορίζονται σαφώς. Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να αποδίδεται στούς τε λικούς στόχους που συνδέονται με την εκτέλεση ενός έργου.
Πρέπει ακόμη να παρέχεται το κατάλληλο περιθώριο χρόνου και οι πό
ροι που είναι απαραίτητοι για την πραγματοποίησή του. Βασικό στοι
χείο για την ανάθεση της εκτέλεσης ενός έργου σε ένα άτομο δεν εί
ναι τόσο η απαιτούμενη εξειδίκευση και το επίπεδο εκπαίδευσης του ατόμου αυτού όσο η επιθυμία και το ενδιαφέρον του να ασχοληθεί με το συγκεκριμένο αντικείμενο.
Κατά την ταξινόμιση των δραστηριοτήτων της διοικήσεως, ^ρέπει να γί νει αντιδιαστολή μεταξύ των λειτουργιών της επιχειρήσεως π.χ. Παρα
γωγική, Χρηματοδοτική κ.λ.π., οι οποίες διαφέρουν από επιχείρηση σε επιχείρηση και των δραστηριοτήτων οι οποίες είναι οι ίδιες σε κάθε επιχείρηση.
Ας υποθέσουμε έναν MANAGER και μια ομάδα υφισταμένων σε μια επιχεί ρηση, το πρώτο ζήτημα το οποίο πρέπει να αποφασισθεί είναι ποιοί στόχοι της. Δεδομένων των στόχων το επόμενο βήμα θα είναι να επιδι ωχθεί η πραγματοποίησή τους.
Αρχικά πρέπει να αποσαςισθεί τι εργασία απαιτείται να γίνει, πότε και πώς θα γίνει, με άλλα λόγια θα ποέπει να καταστρωθεί ένα πρόγ
ραμμα μελοντικών δραστηριοτήτων. Τούτο προϋποθέτει ικανότητα προβ- λέφεως, κατά συνέπεια ο προγραμματισμός είναι απαραίτητος .Επόμενο βήμα από τον προγραμματισμό είναι η οργάνωση.
13 -
Πρδς πραγματοποίηση του προγραμματισμένου έργου θα πρέπει να κατα- νεμηθουν οι δραστηριότητες μεταξύ των μελών της ομάδος. Δηλαδή θα πρέπει να αποφασισθεί ποιός και τι θα κάνει με ποιές εξουσίες με και με ποιές συνθήκες επιχειρηματικού περιβάλοντος θα πραγματοποι
ηθούν οι στόχοι. Ακόμη θα πρέπει να ληφθούν υπόψη η φύση των δρασ
τηριοτήτων, οι ικανότητες των μελών της ομάδας ( φυσικές, τεχνικές πείρα κλπ) και οι διαθέσιμοι οικονομικοί πόροι οι δραστηριότητες πρέπει να ομαδοποιηθούν και να ανατεθούν στα μέλη της ομάδος μαζί με την ανάλογη εξουσία για την εκτέλεση του έργου.
Επίσης πρέπει να καθορισθούν οι σχέσεις εξουσίας μεταξύ των μελών, έτσι φθάνομε στην άλλη δραστηριότητα της διοικήσεως την οργάνωση.
0 MA1TAGER θα πρέπει να επιλέξει τα κατάλληλα μέσα, ώστε να υποκινή σει τα μέλη της ομάδας να κάνουν το έργο με ενθουσιασμό, ζήλο και εμπιστοσύνη. Η επιλογή των μέσων θα εξαρτηθεί από το συγκεριμένο μέλος της ομάδας, το τμήμα της δραστηριότητας η οποία πρόκειται να εκτελεσθεί και την κρίση του MANAGER, πρός τούτο ο MANAGER επιλέγ
ει, εκπαιδεύει και δημιουργεί I'LAHiAGERS και υπόλοιπο προσωπικό υπο
κινεί, καθοδηγεί και συμβουλεύει τα μέλη της ομάδας και επιμελεί - ται για την ανάλογη αμοιβή αυτών. Έ τ σ ι καταλήγουμε και άλλων δύο δραστηριοτήτων διοίκησης την επάνδρωση και την διεύθυνση.
0 MANAGER θα πρέπει να ελέγχει αν η εργασία που έχει προγραμματισ- θεί πραγματοποιήθηκε ή προωθείται, ικανοποιητικά σύμφωνα με τους στόχους της επιχειρήσεως. Εάν δεν συμβένει αυτό τότε πρέπει να λά
βει τα κατάλληλα μέτρα, πρός διόρθωση των αποκλίσεων καΐ επίτευξη των στόχων σύμφωνα με το πρόγραμμα.
Εφ'όσον υπάρχουν αποκλίσεις είτε μεταβάλει τα μέσα υποκινήσεως εν
ός η περισσοτέρων μελών της ομάδας, είτε ανακατανέμει τις αρμοδιδ τητες των μελών, είτε τροποποιεί το πρόγραμμα ή στο τέλος αναθεωρ
εί τους στόχους της επιχείρησης. Έ τ σ ι εμφανίζετε ακόμη μια δραστή ριότητα της διοικήσεως ο έλεγχος.
Πρέπει να τονισθεί ότι οι δραστηριότητες της διοικήσεως είναι συνε χές και συσχετιζόμενες. Η πραγματοποίηση της μιας τελειώνει με την έναρξη της άλλης.
ί^ρέπει να αναφερθούμε και σε άλλο σκέλος των δραστηριοτήτων που εί ναι η καθολικότης των δραστηριοτήτων της διοικήσεως.
0 MANAGER της κάθε επιχηρίσεως εφαρμόζει τις δραστηριότητες της δι οικήσεως ανεξάρτητα της θέσεως του βαθμού δραστηριότητας η την μο
ρφή της επιχειρήσεως.
14
Πρέπει να παpατηpηθeC ότι ο προγραμματισμός και η οργίνωσίις έχουν το πρωταρχικό βήμα στην κύρια δραστηριότητα της διοικήσεως, ενώ αvτCθετα η διεύθυνσι>ς και έλεγχος συναντάται στο κατώτερο επίπεδο διοικήσεως. Η καθολικότης της διοικήσεως συνεπάγεται πρώτον ότι α ναφέρεται στα καθήκοντα ενός MANAGER σχετικά πρός τις δραστηριότη τες της διοικήσεως. Η γνώση και πείρα της διοικήσεως μεταφέρεται από τμήμα σε τμήμα εντός της επιχειρήσεως και από επιχείρηση σε ε πιχείρηση. Δεν είναι δύσκολο ο ίδιος ο MANAGER να εφαρμόση τις δ
ραστηριότητες της διοικήσεως είς διαφορετικό τμήμα ή επιχείρηση υπό την προϋπόθεση ότι αναφέρεται σε διοικητικά καθήκοντα.
Αρκετοί συγγραφείς θεωρούν τον συντονισμό ώς διαφορετικήν δραστηρι ότητα της διοικήσεως. Η Ανάγκη για συγχρονισμό της δράσεως των ατό μων οφείλεται στην διαφορά απόψεως επι του πως οι στόχοι της ομάδας δυναται να πραγματοποιηθούν.
0 MANAGER πρέπει να συμβιβάση τις διαφορές και να εναρμονίση τους · ατομικούς στόχους.
Πρέπει να τονισθεί η αρχή της αμέσου επικοινωνίας, οι άνθρωποι αν- ταλάσουν ιδέες περισσότερο αποτελεσματικές μέσω της προσωπικής επι κοινωνίας. Ανακαλύπτονται τα μέσα με τα οποία οι ατομικοί και ομα
δικοί στόχοι δύνατε να πραγματοποιηθούν.
Η δεύτερη αρχή τονίζει ότι ο συντονισμός ποέπει να υφίσταται στα πρώτα στάδια του προγραμματισμού γιατί τα προγράμματα των τμημάτων θα έχουν τεθεί σε εφαρμογή.
Η τρίτη αρχή αναφέρει ότι υφίσταται αμοιβαία αλληλοεξάρτησις μετα
ξύ των διαφόρων παραγόντων π.χ. τα άτομα του τμήματος της παραγωγής επηρεάζουν εκείνα του τμήματος χρηματοδοτήσεως και αντιστρόφως.
Πρέπει να σημειωθεί ότι ο καλός συντονισμός αντιμετωπίζει όποιοδή- ποτε πρόβλημα. Έ ν α ς πολύ καλός συντονισμόςείναι σε θέση να προβΧε ψη και να εμποδίση να συμβεί κάτι που δρά αρνητικά .
0 MANAGER για να πετύχει συντονισμό των υφισταμένων οφείλει να εφα ρμόση τις δραστηριότητες της διοικήσεως. Αυτό επιτυγχάνεται κατά δύο τρόπους. Πρώτα πρέπει να βεβαιωθεί ότι οι συνθήκες, της επιχει ρήσεως επιτρέπουν τον συντονισμό για τη δημιουργία της καταλλήλου οργανωτικής δομής, της εκπαίδευσης και επίβλεψεις αποτελεσματικής ακόμα και για τον καθορισμό του ανάλογου ελέγχου.
Δεύτερον πρέπει να βεβαιωθεί ότι οι υφιστάμενοι του έχουν αντιλη- φθή τις αρχές του συντονισμού και την αναγκαιότητα να ενεργήσουν βάση αυτών των αρχών.
Οι δραστηριότητες της διοικήσεως αποτελούν χαρακτηριστικά καθήκον
15 -
τα του MANAGER, ενώ ol μέθοδοι αναφέρονται στον τρόπο κατά τον οπ- οίοεκτελουνατι οι δραστηριότητες π.χ. 0 fiANAGER κατά την εκτέλεσιν της δραστηριότητας, της διευθυνσεως, δυνατόν να χρησιμοποίηση την μέθοδον της εντολής και της πειθώς. Επίσης ο r^ANAGER την δραστηριδ τητα του ελέγχου δύναται να σκήση δια της μεθόδου προϋπολογισμόν , είναι δυνατόν να οργανώσει τα τμήματα είτε κατά λειτουργίαν είτε κατά προϊόν.
Ε Ν Ν Ο Ι Α Ο Ρ Ι Σ Μ Ο Σ Σ Υ Ν Ε Τ Α Ι Ρ Ι Σ Μ Ο Υ
Έννοια , Ορισμός Συνεταιρισμού
Τον "Συνεταιρισμό" τον έχουμε όλοι ακουστά, πιθανόν να βλέπου με την επιγραφή του σε κάποιο κτίριο (Γραφείο, Αποθήκη, Εργοστάσιο Ί σ ω ς να διαβάσαμε κάτι για αυτόν σε κάπιο σχολικό η φοιτητικό βι
βλίο. Έ ν α μεγάλο μέρος του ελληνικού λαού είμαστε μέλη σε κάποιο
"Συνεταιρισμό" σε χωριό σε πόλη. Πόσο όμως τον γνωρίζουμε καταβάθ- ος τον συνεταιρισμό ακόμα και εμείς οι συνεταιρισμένοι.
Με την έννοια Συνεταιρισμός ενοούμε την οργάνωση, το νομικό πρό
σωπο, ή συνεταιριστική εταιρεία με την οποία πραγματοποιούμε με κα θημερινές συναλλαγές στον οικονομικό βασικά τομέα, τις επιδιώξεις του Συνεργατισμού, τις επιδιώξεις μας σαν συνεταιριστές . Τον Συνεταιρισμό τον ιδρύουν και τον συγκρατούν ακόμα από εκείνους που πιστεύουν στον Συνεργατισμό σαν σύστημα οικονομικοκοινωνικό κ
αι επιδιώκουν ναν θέσουν την ιδεολογία τους αυτή σε πρακτική εφαρ
μογή όσον αφορά μερικές οικονομικές δοσοληψίες τους.
Συνεταιρισμός ώς εφαρμογή δεν νοείται αν δεν κατευθύνεται από την ιδεολογία και δεν εφαρμόζει τις γενικότερες επιδιώξεις και αρχές του συνεταιρισμού αλλά περιορίζεται στενά σε επιδίωξη μόνο κάποι
ας οικονομικής ωφέλειας.
Πρέπει να σημιωθεί ότι ο συνεταιριστής πρέπει να είναι ιδεολόγος αλλά και συγχρόνος άνθρωπος προσγειωμένος των υποθέσεων, πρέπει να συνδιάζει την ιδεολογία με τα επιτυχημένα αποτελέσματα στον πρακτι κό τομέα. Συνεπώς όλοι όσοι είμαστε μέλη σε κάποιο Συνεταιρισμό, ό σοι διοικούμε ή εποπτεύουμε κάποιο Συνεταιρισμό, η εργαζόμαστε σε αυτόν ή ακόμα όσοι πρέπειυνα γίνουμε μέλη σε Συνεταιρισμούς και γε νικά όλοι όσοι ασχολούμαστε κατά κάποιο τρόπο με τους Συνεταιρισμ
ούς να γνωρίζουμε αρκετά καλά την ιδεολογία του και την Ιστορία τ
ου και να κατέχουμε πραγματικά την ουσία του, να κατανοούμαι και να εφαρμόζομε σωστά τον τρόπο που πρέπει να κινείται όλος ο μηχανι σμός του κάθε Συνεταιρισμού.
0 Συνεταιρισμός λοιπόν αποτελεί μιαν ειδικότερη εκδοχή, μια από τις πολλές εκφράσεις της συνεργασίας και του Συνεργατισμού δηλαδή της ελεύθερης, ηθελημένης και δημοκρατικής συνεργασίας των ασθενε στέρων ατόμων και ομάδων.
Στη χώρα μας δόθηκε και εξακολουθεί - δυστιχώς να δίνεται ιδιαίτε ρη έμφαση στην Ιστορική εξελικτική πλευρά του θέματος, παρά στην
- 17 ■
πρακτική, λειτουργική και δημιουργική δράση των Συνεταιρισμών.
Με τον όρο "Συνεταιρισμός" είναι η πρακτική εφαρμογή της ιδεολογί ας του Σενεργατισμου. Είναι μια οργάνωση, μια εταιρεία που ακολου θεί τις αρχές και πεποιθήσεις της ιδεολογίας του Συνεργατισμού,έ
χει ένα κατάλληλο νομικό τύπο, κάνει δοσοληψίες της καθημερινής ζωής, εξυπηρετεί τα μέλη τουκαι πετυχαίνει έτσι την βαθμιαία εφαρ μογή στην οικονομία σχέσεων και λύσεων που είναι σύμφωνες με την ιδεολογία του Συνεταιρισμού και όλα αυτά για να υπηρετήσει καλύτε ρα τον άνθρωπο στις υλικές και κοινωνικές ανάγκες του.
Πρέπει να σημειωθεί όπως ο άνθρωπος έτσι και ο Συνεταιρισμός έχει μερικά ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που πρέπει να τα έχει ένα νομικό πρόσωπο για να είναι "Συνεταιρισμός" και να μήν είναι κάτι άλλο λ οιπόν για τον άνθρωπο, όπως για το δένδρο, όπως για το νομικό πρό σωπο υπάρχει μια περιγραφή των χαρακτηριστικών τους που προσδιορί ζει την ταυτότητα του έτσι συμβαίνει και με τον Συνεταιρισμό.
Υπάρχει και για τον Συναιτερισμό ο ορισμός του, ή έννοια του.Λυτ
όν τον ορισμό πρέπει να τον ξέρουμε αρκετά καλά ώστε όταν λέμε"Συ νετσιρισμό" να ξέρουμε για το τι ακριβώς μιλούμε.
Ό τ α ν λέμε ότι θα κάνουμε "Συνεταιρισμό" ότι θα οργανοθούμε σε Συ νεταιρισμό, ότι θα οργανώσουμε την οικονομική ζωή με βάση το "Συ
νεταιρισμό" μας και του "Συνεταιρισμού" γενικά πρέπει να ξέρουμε καλά τι λέμε, τι επιδιώκουν οι Συναιτερισμοί, τι μπορεί να γίνει με τους Συνεταιρισμούς.
Μ Ο Ρ Φ Ε Σ Σ Υ Ν Ε Τ Α Ι Ρ Ι Σ Μ Ω Ν
Μορφές Συνεταιρισμών
Πρέπει να τονισθεί δτι αυτό που λέμε "Συνεταιρισμό" και η πρα κτική μορφή του " ο Συναιτερισμδς " εCvαι μια συνεργασία ανάμεσα σε ανθρώπους . Έ χει δικές της επιδιώξεις, ακολουθεί δικές της χα
ρακτηριστικές αρχές, στοιχεία δηλαδή που την ξεχωρίζουν από άλλες συνεργασίες των ανθρώπων. Δηλαδή τον Συνεταιρισμό πρέπει να τον ξε χωρίζουμε από τις άλλες πολλές και διάφορες μορφές συνεργασίας των ανθρώπων,
0 Συνεταιρισμός είναι και αυτός μια συνεργασία,^*^αΧλά η κάθε συνερ
γασία δεν είναι αναγκαστικά Συνεταιρισμός ( μπορεί να είναι "Σωμα
τείο" ή κάτι άλλο). Πρέπει να τονίσουμε ότι μορφές συνεργασίας τ
ων ανθρώπων υπήρξαν ιστορικά και υπάρχουν και σήμερα. Αρκεί να υπε νθυμίσουμε και να προσέξουμε ότι σε όλες τις ανθρώπινες κοινωνίες συνυπάρχουν και δρουν σύγχρονα, θετικά και αρνητικά.
— Από τη μια μεριά, ο ένας, το άτομο, ο ανταγωνισμός, η τάση για αντίθεση.
— Από την άλλη μεριά : Οι πολλοί, η ομάδα^^ το σύνολο, η τάση για συνεργασία.
Αυτές οι αντίθετες δυνάμεις η αδιάκοπη δράση και πίεση των δυνάμε
ων δημιουργούν άλλοτε την πρόοδο και άλλοτε την οπισθοδρόμιση των ανθρώπων και των ανθρώπινων κοινωνιών.
[Ιπορούμε να πούμε ότι υπήρξαν χρονικά διαστήματα στη ζωή της ανθρω πότητας που επικράτησε η μια ή η άλλη από τις δύο αυτές τάσεις ο Ατομισμός ή ο Ομαδισμός, ο έντονος Ανταγωνισμός ή ισχυρή συνεργασία,
^^ρέπει να τονισθεί ότι κατά την εποχή του Μεσαίωναν κυριαρχούσε σ
χεδόν απόλυτα η ομάδα. Το άτουο δεν είχε τότε αξιόλογη δύναμη τα ά
τομα ήταν υποδειγμένο στους κανονισμούς και στα συμφέροντα των δια φόρων ομάδων.
Στη συνέχεια (από τη Γαλικκή επανάσταση) κυρίαρχο έγινε το άτομο ε νώ η ομάδα καταδιώχθηκε απαγορευτικέ.
Στη συνέχεια η ζωή πήρε λογικότερη εξέλιξη από τις ακρότητες αυτές.
Έγινε δεκτή η συνύπαρξη του ελεύθερου ατόμου και της οργανωμένης ομάδας ατόμων. Στον αιώνα που ζούμε γίνονται προσπάθειες και υπάρ
χουν πολλές εφαρμογές για έναν κατάλληλο συνδιασμό, ανάμεσα στις δύο αυτές αντίθετες τάσεις, με πετυχημένους τρόπους για το καλό του ανθρώπου.
Από τη μελέτη ανθρώπινης Ιστορίας, από την επιστημονική έρευνα γε-
- 19 -
νικά δεν είναι δυνατό να υποστηρίξει κανείς απόλυτα και κατήγορη μαζικά ότι ο ατομισμός, ο ανταγωνισμός, η ανταγωνιστική οικονομία είναι πάντα και οπωσδήποτε καλύτερη ή χειρότερη από τον ομαδισμό την τάση για συνεργασία ή ενότητα, την σχεδιασμένη και κατευθυνό- μενη κρατική οικονομία.
Πρέπει να τονίσουμε ότι διάφοροι λαοί, οι άνθρωποι σε διάφορους τόπους και χρόνους έχουν εκφρασθεί και εκφράζονται επαινετικά τό
σο για την ατομική όσο και για την ομαδική δραστηριότητα, τόσο για τον ένα όσο και για την ομάδα, τόσο για την αξία του Ατομισμού και του Ανταγωνισμού όσο και για την αξία του ομαδισμού και της Συνερ
γασίας.
Ί σ ω ς το πιό σωστό θα ήταν να λέγαμε ότι η προτίμηση μας η εκτίμη
σή μας πρέπει να εξάρτάται από τους γενικότερους σκοπούς που επιδι ώκει η κάθε τάση, από τον τρόπο που αναπτύσσεται και εκδηλώνεται , από τον τρόπο που χρησιμοποιήται η δύναμη και ότι το κυριότερο, το πιό σημαντικό θα ήταν να κάνουμε όλοι ιδιαίτερη προσπάθεια για να βρίσκουμε το σημείο εκείνο στο οποίο επιτυγχάνεται η καλύτερη ισο
ρροπία ανάμεσα στις δύο τάσεις, ανάμεσα στις δυο αντίθετες δυνάμε
ις, όπως και άν έχει το πράγμα η συνεργασία ανάμεσα στα ελεύθερα άτομα και η τάση τους για πιό οργανωμένη και ομαδική ζωή, είναι μια πραγματικότητα που τη συναντούμε από την πρώτη εμφάνιση των ανθρώ - πων πάνω στη γή. Είναι μια πραγματικότηταπου στις μέρες μας έχει πάρει μια τεράστια έκταση σε όλο τον κόσμο και εμφανίζεται σε όλους τούς τομείς της ανθρώπινης ζωής με μορφές που διαρκώς εξελίσσονται.
Μια μορφή ίσως η πιό σημαντική από τις σημερινές μορφές συνεργασί
ας των ανθρώπων είναι ο Συνεργατισμός ( και η πρακτική του μορφή ο Συνετερισμός) και είναι χαρακτηριστικό αυτό που προκύπτει από τη γενική ιστορική αναδρομή σχετικά με τη συνεργασία γενικά αέσα στους αιώνες. Προκύπτει ότι στις διάφορες εποχές και στους διάφορους λα
ούς υπήρχαν πάντα μορφές συνεργασίας που έμοιαζαν αρκετά με το σύ
γχρονο συνεργατισμό πράγμα που σημαίνει ότι ο Συνεργατισμός , Συνε ταιρισμός βρίσκεται μέσα στο αίμα της ανθρώπινης ζωής από τα παλαιά Χρόνια.
( Α Σ Ι Κ Ε Ε Α Ρ Χ Ε Σ Π Ο Υ Κ Α Τ Ε Υ Θ Υ Ν Ο Υ Ν Τ Η Δ Ρ Α Σ Η Τ Ω Ν Σ Υ Ν Ε Τ Α Ι Ρ Ι Σ Μ Ω Ν
Η Τ Η Ρ Η Σ Η Τ Ο Υ Σ
ΒΑΣΙΚΈΣ ΑΡ:ίΞΣ ΠΟΥ KATEYSYNOYiT ΤΗ ΔΡΑΣΕ ΤΩίί ΣΥ1ΠΞΤΞΡΙΣΜΩΝ Η ΤΗΡΗΣΗ ΤΟΥΣ
Σημειώσαμε ότι ο Συνεταιρισμός^προήλθε από αίς βασικές ανάγκες της ζωής και από την απόφαση να απαλλαγεί ο άνθρωπος από την κερδοσκο
πία και εκμετάλλευση. Ακόμη μπορούμε να τονίσουμε ότι προήλθε απδ την επιδίωξη να επίζήσει και ο αδύνατος οικονομικά μέσα στις νεώτε ρες έντονα ανταγωνιστικές οικονομικές συνθήκες, από τη χρήσιμη οι
κονομικά και κοινωνικά διεκδίκηση να μπορούν να χρησιμοποιούν και οι μικροί τις δυνατότητες των μεγάλων και ισχυρών.
Πρέπει να τονίσουμε πάλι ότι ο Συνεταιρισμός δεν προήλθε ώς δόγμα ή ώ'ς φιλοσοφική ή κοινωνική θεωρία απο τα μυαλά μερικών σοσών ή α
πό τις έδρες πανεπηστιμίων, ούτε διαμορφώθηκε από κάποιο νομοθέτη και έπειτα εφαρμόσθηκε. Αυθόραητες κ,αι λαϊκές ήταν οι πρώτες συνε
ταιριστικές προσπάθειες. Αλλά με το πέρασμα του χρόνου με την από
χτηση, τους θεωρητικούς της για να αναζητήσουν και να επεξεργαστούν τη φιλοσοφία και την κοσμοθεωοία της, καθώς και τους νομοθέτες της για να κωδικοποήσουν τους κανόνες της και τις εξαιρέσεις τους.
Έ τ σ ι με την απόριφη των βλαβερών και με διατήρηση των χρήσιμων , διαμορφώθηκαν στην πράξη μερικές αρχές και μερικοί κανόνες διαδικα σίας ώστε να συνδιάζεται η ικανοποίηση των οικονομικών αναγκών με την επίδραση της ηθικής, του δικαίου, του ανθρωπισμού.
Μερικές σκέψεις και μερικοί τρόποι ενέργειας που έφεοαν επιτυχία στούς πρώτους Συνεταιρισμούς, εκείνους που επέζησαν με επιτυχία θε ωρούνατι και ονομάστηκαν "Συνεταιριστικές αρχές" . Από τότε που κα θερώθηκαν οι αρχές αυτές υέχρι σύμερα εοαρμόζονται τόσο από την π
ράξη όσο και από τους θεωρητικούς και διάφοροι άλλοι κανόνες, ή έ
γινε προσαρμογή των αρχικών για να υπάρχει πετυχημένη δράση στις εξελισσόμεν ς οικονομικοκοινωνικές συνθήκες, ο Συνεταιρισμός πήρε την αρχική διαμόρφωση και εξέλιξη του.
Πρέπει να σημειώσουμε ότι το να μιλούμε για το Συνεταιρισμό και μά λίστα να αποφαινόμαστε κατηγορηματικά είναι πολύ δύσκολο.
Πρέπει να έχουμε πολλές γνώσεις από την Ιστορία και την εφαρμογή και από τον συνδυασμό πολλών επιτημών και καταστάσεων όπως και πο
λλών εξελήξεων. Ακόμα είναι πολύ επικίνδυνο να ποφαινόμαστε για τις αρχές του Συνεταιρισμού ή για τη συνεταιριστική πολιτική, επειδή διαθάσαυε μερικά συνεταιριστικά βιβλία, ή έχουμε μια ποακτική πείρα.
ί