[PENDING] Δυνατότητες τουριστικής ανάπτυξης στην Ελλάδα και ειδικότερα στην Λευκάδα (1985-1990)

τ.£,.1. Κ Α Β Α Λ Α Σ Σ Ϊ Ο Α Η Σ . Δ . 0 .

Τ Μ Η Μ Α Λ Ο Γ Ι Σ Τ Ι Κ Η Σ

Π Τ Υ Χ Ι Α Κ Η Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α

Τ Ο Υ I U A N N H Μ Α Ρ ΓλΛ Η

ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΤυϊΡΙΣΤΙκΗ Σ ΑΝΑαΙΤΥΕΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΣΤΗΝ ΛΕΥΚΑΔΑ ( 1985 - 1990 )

Ε Π Ι Β Λ Ε Π Ω Ν Κ Α Θ Η Γ Η Τ Η -

ΑΪΕΕΝΗΣ ΠΡΩΤΟΠΑΠΠΑΣ

Κ Α Β Α Λ Α 1 9 9 2

Τ I Τ Λ ΰ 2- : ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΤΟϊΡΙΣΤίΛϋΣ ΑΝΑιΊΤΥΕΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΣΤΗΝ ΛΕΥΚΑΔΑ ( 1985 - 1990 )

Ε Π Ι Β Λ Ε Π Ω Ν Κ Α β Η Γ Η Τ Η -

ΑΕΕΕΝΚΣ ΠΡΩΤΟΠΑΠΠΑΣ

Κ Α Β Α Λ Α 1 9 9 2

r I

; λ c hi Ε 1: ..

m e ΛΟΓΟΙ... σ ε λ . I E IIA n m H ... 2 1 . IT h r EZEAIEh TOY rC Y r llk C Y ... : 2 . LI h Y x i - . 'i i m i ACTLi ΠΟΥ ea.j ia:. oo-nih i m i io y i-i i:.o... 6 3 . TO TOYrllTlKO ΓΐχΟΙΟΝ... 7 4 . L L U A i m TOY TOYTIILOY ΓΙΑ Thl· ΕΛΑΑ^,Α... 9 5 . Γ-ΤϋΙί.ΑΙ ^ Ι.-Π ΙΙΪΩ ΙΞ ΙΙ Γ Ι.. TCi. TAAAi.IU TO YIIIi-O ... I I

C-. ;..ux-:EI TOY.IIi'.OY... I ’

a ) Εαωτε;· ικ'5ς β ) Ε ξ ω τ ε ρ ι κ έ ς

7 . OETIlx. Kxil A U h T I h i... I4 6 . ϊO Y IIZ^O I iJ i l ΠΕ±·Ι:_±Εΐ^ΠΠ αΙ,ΑΠϊΥΕΗ... 16 9 . Τ 0 Υ ± 1 ΙΜ Ι LaI liA xIi^ iA iC i,... ^ 17 ΙΘ . ΑΪΟ i-Oi'lA Ha TH AEYL---tiA... I c 1 1 . 0 TO:Y:-Hi. 01 ΤΠΙ AEYAaA A I... 20 1 2 . ΠΟΥ ΟΑΕΙ/ίΞίΑΐ Η ΤΟΥχΙΙΤΊΚΗ -·Γ.: ΠΤΥΉ. ThI ΑΠΏ.αΑλΙ ... 23 1 3 . Γ Ε Ι Ι Η ΊΟΎχΊΣ Τ ΙΧα ΠχΟΑΗΠαΗ της .ΑΑ-.ΕΑΣ λ ^ Ι ΛαΙΣ .-αΑΣ... 24

α ) Π α ρ α ξ ε ν ο δ ο χ ε ία β ) Τ η λ ε π ικ ο ιν ω ν ί ε ς γ) ρύπανση το υ π ε ρ ι β ά λ λ ο ν τ ο ς δ ) Κ υ κ λ οφ ορ ια κ έ

ε ) Πχρρύπανση σ τ ) Α α ρ ίν ε ς ζ ) Αιαφί^μηση

η ) Χαμηλό ε π ίπ ε δ ο υ π η ρε σ ιώ ν

θ ) ϊ ο χ αμηλέ ε π ίπ ε δ ο τ η ς τ ο υ ρ ισ τ ικ 6 ΐ ς ε κ π α ίδ ε υ σ η ς

14. EI^'AAJ'JIKTIKEL Ι.-ΟΕίΕΣ lOYEIILOY... σελ. 31 α) Συνεδριακίς τουρισμός

β) θαλάσσιος τουρισμός γ) Ιαματικίς τουρισμίς δ) Αγροτουρισμάς ε) Χειμερινές τουρισμές στ) Ορειβατικές τουρισμές

ζ) Οικολογικές τουρισμές η) Αθλητικές τουρισμές θ) Ιν.ομςωτικές τουρισμές

ι) θρησκευτικές - αρχαιολογικές τουρισμές

Ι5_. kSTPa ΓΐΑ Thl, aluriTYEh ΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΤΟΥΕΙΣιΝΟΥ... 41 ΠΙΗαΚΕΣ... 43

ΕΙΒΑΙΟ Γαi.wIA... ... ... 49

Π Ρ Ο Λ Ο Γ Ο Σ

Ως τελει,όφουτος του τμήματος λογιστικής της Σχολής Διοί­

κησης και Οικονομίας του Τ.Ε.Ι. Κα3άλας έχω υποχρέωση να πα­

ρουσιάσω μια εργασία σχετικά με το αντικείμενο των σπουδών μου.

Το θέμα μου βέβαια δεν είναι ακριβώς λογιστικό.

Είναι αρκετά ευρύτερο. Είναι μια έρευνα πάνω στις δυνατότη­

τες ανάπτυξης του Τουρισμού στην Ελλάδα και ειδικότερα στα Επτάννησα και τη Λευκάδα που είναι η ιδιαίτερη πατρίδα μου.

Η εργασία αυτή κατ'αρχήν στηρίζεται σε στοιχεία γενικά περί Τουρισμού τα οποία τα βρήκα απο βιβλία σχετικά με τον Τουρισμό και εγκυκλοπαίδειες. Απο εκεί και πέρα σημαντική βοήθεια μου προσέφεραν τα περιοδικά "Τουρισμός και Οικονομία "

και "Τουριστική αγορά"απο τα οποία πήρα αρκετά στοιχεία. Η προσωπική μου όμως εμπειρία είναι το κυριωτερο όπλο μου. Η εμπειρία μου βασίζεται στην τετραετή εργασία μου σε διάφορες τουριστικές επιχειρήσεις. Η εμπειρία αυτή με βοήθησε να κατα­

γράψω τα τουριστικά προβλήματα και τις προοπτικές που διαγρά­

φονται για την ανάπτυξη της νήσου Λευκάδας όπως τα ζώ καθημε­

ρινά ως εργαζόμενος κατά την διάρκεια των καλοκαιρινών διακο­

πών .

Οφείλω να ευχαριστήσω τον καθηγητή μου κ. Πρωτόπαππα που μου ανέθεσε την εργασία αυτή γιατί ήταν ένα απο τα λίγα θέματα που μ'ενδιεφερε πραγματικά και που θα μπορούσα να εργαστώ με μεράκι για την ολοκλήρωσή της.

Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η

Η εργασία αυτή κάνετ κατ'αρχήν κάποεες ανάλύσεες πάνω στο τουριστικό φαινόμενο σχετικά δηλαδή με το τι είναι ο Του­

ρισμός, τί εκφράζει, γιατί αναπτύχθηκε, πως αναπτύχθηκε, ποιά η σημασία του. Στη συνέχεια υπάρχουν αναφορές πάνω στον Ελλη­

νικό Τουρισμό. Δηλαδή για τα τουριστικά όπλα της Ελλάδας που γίνονται κάθε καλοκαίρι πόλοι έλξης αλλοδαπών τουριστών, για τη σημασία που έχει ο Τουρισμός για την Ελλάδα, για τη σημα­

σία του για την περιφερειακή ανάπτυξη.

Ακολουθούν λίγα γεωγραφικά στοιχεία για την νήσο Λευκά­

δα που είναι το κυριώτερο αντικείμενο της εργασίας αυτής.

Καταγράφοντας τα τουριστικά δεδομένα του νησιού, τα πολλά τουριστικά προθλήματα που δεν είναι μόνο Λευκαδίτικα αλλά αφο­

ρούν σχεδόν όλη την Ελληνική Τουριστική Επικράτεια.

Στην συνέχεια προτείνονται κάποιες εναλλακτικές μορφές Τουρισμού υψίστης σημασίας που θα μπορούσαν κάλλιστα να επι- μηκίνουν την τουριστική περίοδο και τέλος υπάρχουν κάποιες προτάσεις για την ανάπτυξη του τουρισμού οι οποίες αποτελούν και το συμπέρασμα της εργασίας αυτής.

1. ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΣΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

Ο τουρισμός είναι μια ταξιδιωτική κίνηση απο τόπο σε τόπο που έχει σαν σκοπό την αναψυχή, την περιήγηση αξιοθέατων τό­

πων, μουσείων ή φυσικών καλλονών, αρχαιοτήτων κ.τ.λ.

Η λέξη τουρισμός προέρχεται κατά πάσα πιθανότητα απο την γαλλική λέξη TOUR η οποία σημαίνει γύρος και απο την Αγγλική λέξη TOURING η οποία σημαίνει τριγυρίζω διάφορες περιοχές για επίσκεψη αξιοθέατων.

Στο Ελληνικό λεξιλόγιο οι λέξεις περιήγηση και περιηγη­

τής είναι γνωστές, ενώ οι λέξεις τουρισμός ή τουρίστας είναι άγνωστες στις αρχές του εικοστού αιώνα. Η ανθρώπινη τάση για μετακίνηση ή για αναψυχή, για απόκτηση γνώσεων υπήρχε πάντο­

τε. Λόγος περί τουρισμού γίνεται όταν το φαινόμενο αυτό πή­

ρε τέτοια έκταση ώστε να επιδρά στη γενική οικονομική κατά­

σταση της κάθε χώρας.

Οι αρχαίοι Ελληνες και οι Ρωμαίοι ήταν τρανοί ταξιδιώ­

τες παρ'όλο που οι συνθήκες της τότε εποχής ήταν δύσκολες και τα μέσα μετακίνησης ανύπαρκτα. Τα ταξίδια τους συνήθως σχετίζονταν με εμπορικές ή στρατιωτικές δραστηριότητες. Ευ- γενείς Ρωμαίοι ταξίδευαν για ξεκούραση στις λουτροπόλεις και στα εξοχικά τους. Ομως αυτού του είδους η ταξιδιωτική μετα­

κίνηση εξέλιπε απο τον μεσαίωνα. Οι περισσότεροι άνθρωποι ταξίδευαν μόνο στην γύρω περιοχή ( σε κοντινές πόλεις ή χωριά για να δούν τους συγγενείς τους ή για να μετάσχουν σε κάποια τοπική αγορά ή γιορτή ). Το ταξίδι για διακοπές ήταν κάτι το άγνωστο.

Ou τουριστυκές μετακίνησευς ήταν προνόμιο των αριστοκρα­

τών ή γενικά των ευπορών τάξεων που συνδύαζαν το ταξίδι με θρησκευτικές ή πολιτιστικές σκοπιμότητες.

Βέβαια σε μερικές περιπτώσεις υπήρχε και τσ χαρακτηριστι κό της περιπέτειας. Αρκεί να θυμίθουμε τον Λόρδο Βύρωνα που έκανε ένα ταξίδι για να γνωρίσει την Ελλάδα, την αγάπησε.

Γεμάτος εντυπώσεις γύρισε στην Αγγλία και αποφάσισε να ξανατα- ξιδέψει στην Ελλάδα.

Συμπέρασμα λοιπόν ότι ο τουρισμός σαν κοινωνικό φαινό­

μενο που εκδηλώνεται με την μετακίνηση των ανθρώπων απο τόπο σε τόπο είναι πανάρχαιος όσο και ο πολιτισμός του ανθρώπου.

Η διαφορά απο τις πρώτες εκείνες μετακινήσεις σήμερα είναι ποσοτική, μιας και τα κίνητρα που ωθούν τους ανθρώπους να επισκεφθούν άλλους τόπους είναι τα ίδια. Είναι χαρακτηριστι­

κό ότι πολλές μορφές τουρισμού έλκουν την καταγωγή τους απο την αρχαιότητα. 0 συνεδριακός τουρισμός είναι η εξέλιξη των αρχαίων Αμφίκτιωνιών, ο θρησκευτικός τουρισμός η προέκταση των ομαδικών ταξιδιών στους Αγίους Τόπους, στη Μέκκα ή το Βατικανό των προσκυνητών, ο θεραπευτικός η συνέχιση των Ασκληπείων και των υδροθεραπευτηρίων του Μεσαίωνα. 0 εμπο­

ρικός η εξέλιξη των ταξιδίων των αρχαίων Ελλήνων στις αποι­

κίες εκμεταλλεύσεως, ο μορφωτικός η συνέχιση των μορφωτικών ταξιδίων της Αλεξανδρινής περιόδου στα γνωστά πνευματικά κέντρα του ελληνισμού. Ολες αυτές οι μορφές τουρισμού έχουν την ίδια ποιοτική υφή και ιστορικά διαφοροποιούνται μόνο ποσοτικά.

Για να φτάσει ο τουρισμός στην σημερινή του μορφή πέ-

ρασε διαχρονικά απο διάφορες εξελικτικές φάσεις. Μια απο τις σημαντικότερες ήταν εκείνη του εκδημοκρατισμού του που τοποθετεί·

ται χρονολογικά αμέσως μετά το τέλος του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Ετσι λοιπόν ενώ ο τουρισμός μέχρι τότε ήταν προνόμια των ευπόρων τάξεων άρχισε βαθμιαία μεν αλλά σταθερά να γίνεται δικαίωμα των εργαζομένων και των μη προνομιούχων, δηλαδή των πολλών. Η μεταπολεμική εποχή πέρα απο το ότι έκανε τον τουρι­

σμό πιο δημοκρατικό και κατά συνέπεια προσιτό στις μεγάλες λαϊκές μάζες έκανε και τους ανθρώπους πιο πρακτικούς, καθώς στον τουρισμό βρήκαν ένα μέσο ξεκούρασης και ανανέωσης των σωματικών και ψυχικών τους δυνάμεων παρά ένα τρόπο κοινωνικής προβολής και επίδειξης.

2. ΟΙ ΚΥΡΙΩΤΕΡΟΙ ΛΟΓΟΙ ΠΟΥ ΕΔΩΣΑΝ ΩΘΗΣΗ ΣΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟ

α) Η τεχνική πρόοδος στα μέσα μεταφοράς κυρίως στα αεροπλάνα και τα αυτοκίνητα. Η βελτίωση των οδικών δικτίων.

Η επέκταση των οδικών δικτίων. Ολες αυτές οι βελτιώσεις κάνουν την μετακίνηση γρηγορότερη και λιγότερο δαπανηρή

β) Η παγκόσμια γενική βελτίωση των εισοδημάτων και ει­

δικότερα των χαμηλοτέρων εισοδηματικών τάξεων

γ) Η καθιέρωση του θεσμού της έμμισθης άδειας για όλους τους εργαζομένους σε όλες σχεδόν τις προηγμένες χώρες)

δ) Η καθιέρωση κοινωνικών παροχών ( Διάφορα προγράμματα κοινωνικού τουρισμού )

ε) Στους αντικειμενικούς λόγους πρέπει να προστεθεί και ένας ψυχολογικός λόγος που είναι η τάση των κατοίκων των πό­

λεων να απομακρινθούν για μεγάλο ή μικρό χρονικό διάστημα απο - το εκνευριστικό και θορυβώδες περιβάλλον της καθημερινής τους ζωής.

3. TO ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΪΟΝ

Η έννοια του προϊόντος είναι μια ονομασία που εκφράζει την ποιότητα ή την κατάσταση ενός πράγματος συγκεκριμένου η αφηρημένου π.χ. η τροψή που προσφέρεται απο ένα μάγειρα, η υπηρεσία που προσφέρεται απο έναν ξεναγό. Το τουριστικό προϊόν είναι μια πολύ σύνθετη μορφή συνάθρισης απο ετερογενή στοιχεία.

Το προϊόν αυτό συνίσταται απο :

- την ύπαρξη φυσικών καλλονών, πολιτιστικών, καλλιτε^, χνικών δραστηριοτήτων, ιστορικών μνημείων, τεχνολογικών επι­

τευγμάτων, τα οποία θα μπορούσαν να προσελκύσουν τον τουρί­

στα και να τον ωθήσουν στο ταξίδι

- την υποδοχή, που απο μόνη της δεν αποτελεί παράγοντα) που θα επηρέαζε το κίνητρο του ταξιδιού, αλλά η μή ύπαρξή της θα ήταν απαγορευτική για την πραγματοποίηση του ( ξενοδοχεία, εστιατόρια, εξοπλισμός για φυχαγωγία, πολιτιστικές και αθλη­

τικές εκδηλώσεις ).

- τις ευκολίες προσθάσεως σε σχέση με τον τρόπο μεταφοράς που θα χρησιμοποιήσει ο τουρίστας για να φθάσει στον προορι­

σμό του.

Εκτός απο τις σπάνιες περιπτώσεις των πλήρως ενσωματωμέ­

νων τουριστικών επιχειρήσεων, μια μόνον τουριστική επιχείρη­

ση ή οργανισμός δεν παράγει μόνη της ένα τουριστικό προϊόν.

( Ενα ξενοδοχείο απο μόνο του δεν κάνει τουρισμό ).

Αρα απο μόνες τους οι τουριστικές επιχειρήσεις αδυνατούν η τουλάχιστον δεν μπορούν να εκπληρώσουν εντελώς τα καθήκοντα τους σχετικά με τη διαμονή.

Et o l αναζητούν τη βοήθεια πολυάριθμων ειδικευμένων με­

σαζόντων που μπορούν να καλύψουν καλύτερα μια αγορά - έστω μικρής έκτασης - κάνοντας μια βαθιά επαφή με την υποψήφια πελατεία ( γραφεία ταζιόίων, ταξιδιωτικοί πράκτορες, TOUR OPERATORS κ.τ.λ. )

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Η φύση exsL npoLHLoeL την πατρίδα μας με φυσικά εφόδια τα οποία είναι ικανά να προκαλέσουν το ενδιαφέρον των τουρι­

στών .

Τα φυσικά τουριστικά προσόντα της χώρας μας είναι η γεωγραφική της θέση, οι φυσικές καλλονές, το καλό κλίμα, τα βουνά της, τα περίεργα φυσικά φαινόμενα, τα σπήλαια που είναι απο τα καλύτερα του κόσμου, οι λίμνες, οι ποταμοί και η γαλα­

νή μας θάλασσα. Οι ιαματικές πηγές ( αναξιοποίητες οι πιο πολλές ) είναι και αυτές απο τους πόλους έλξης στην Το υ ­ ριστική ζήτηση . Τα βουνά της χώρας μας είναι κοντά στις ακτές λόγω του γεωγραφικού σχήματος της χώρας και επιτρέπουν την αξιοποίηοη των ακτών, όπως ο Παρνασός, ο Ολυμπος, τα Λευκά όρη, η Ζήρεια κ.τ.λ.

Εκτός όμως απο τα φυσικά υπάρχουν και τα επίκτητα που κάνουν την Ελλάδα πόλο έλξης τουριστών. Οι λουτροπόλεις, οι ιστορικοί και αρχαιολογικοί χώροι, τα ήθη και τα έθιμα, η λαϊκή τέχνη και οι τοπικές ενδυμασίες, τα αξιόλογα καλλιτε­

χνικά φεστιβάλς, οι τόποι παραθερισμού και διασκέδασης, τα αξιοπερίεργα επιτεύγματα και ο αθλητισμός.

Λόγω των παραπάνω στοιχείων αλλά κυρίως λόγω του ιστο­

ρικού παρελθόντος και των αρχαιοτήτων της, η Ελλάδα υπήρξε πόλος έλξης επισκεπτών, κυρίως διανοουμένων ( Βύρων, Σατω- μβριάνδος κ.λ.π. ). Η συστηματική όμως ανάπτυξη του τουρι­

σμού άρχισε το 1929 όταν δημιουργήθηκε ο Ελληνικός Οργανι­

σμός Τουρισμού. Κατά τη δεκαετία πριν το β'παγκόσμιο πόλεμο

η Ελλάδα είχε να επιδείξες κατά μέσο όρο 100000 ξένους του­

ρίστες ετησίως και, εισροή συναλλάγματος που έφτανε τα 7 εκα- μύρια όολλάρια ετησίως. Το μεγαλύτερο μέρος αυτών των τουρι­

στών ήταν Ελληνες ή Ελληνικής καταγωγής εγκατεστημένοι μονί- μως στο εξωτερικό.

Κατά τη διάρκεια του β'παγκοσμίου πολέμου το τουριστικό ρεύμα ανακόπηκε. Το 1951 ο EOT ανασυστάθηκε και εργάσθηκε συ­

στηματικά για την προσέλκιση ξένων τουριστών ( οργάνωσε φε­

στιβάλ διεθνούς προβολής όπως της Επιδαύρου, Αθηνών κ.τ.λ.

έκανε συστηματική διαφήμιση στο εξωτερικό κ.α. ). Παράλληλες προσπάθειες έγιναν και απο άλλους οργανισμούς όπως τον οργα­

νισμό Ξενοδοχειακής Πίστεως, το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο, τη σχολή τουριστικών επαγγελμάτων.

Μεγάλη συμβολή είχε η τακτική σύνόεση Ελλάδος - Ιταλίας με φέρρυ - μ π ω τ . Ωθηση έδωσε επίσης η υποτίμηση της δραχμής του 1953 που έκανε ακόμα πιο φθηνές τις διακοπές στην Ελλάδα Σήμερα "ο τουρισμός είναι ένας δυναμικός κλάδος της Ελληνι­

κής Οικονομίας.Εκτός απο τα καθαρά οικονομικά του στοιχεία διαδραματίζει πολύ μεγάλο ρόλο στην ανάπτυξη της οικονομίας άλλά και στην βελτίωση του πολιτιστικού μας επιπέδου. Μετά την είσοδο της Ελλάδας στην ΕΟΚ ο τουρισμός είναι ο δυναμι­

κότερος κλάδος της χώρας μας και έχει τις περισσότερες προ­

οπτικές. Επιπλέον διαθέτει το πλεονέκτημα να είναι αυτοδύνα­

μος με δυνατότητες που ο ίδιος διαμορφώνει ". *

Απόσπασμα απο ομιλία του Ε. Χριστοδούλου

5. ΜΕΡΙΚΕΣ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΟΥΡΙΣΜΟ

- Αποτελεύ μυα απο τις καλλύτερες πηγές ευσοδηματος και ευημερίας

- φέρνευ περϋοσότερα χρήματα απο άλλες πηγές στη χώρα μας - αυξάνει την κίνηση της αγοράς

- παίζει σπουδαίο ρόλο στο ισοζύγιο των πληρωμών - παρεμποδίζει τη διασπορά του έθνους

- η διαφήμιση της χώρας μας η πιο ζωντανή και αποδοτική δηλαδή η καλύτερη ανήκει στον Ελληνικό λαό ο οποίος πρέπει να αποκτήσει τουριστική συνείδηση για να προσελκίσει περισσό­

τερους ξένους έτσι θα πραγματοποιηθεί ένα μεγάλο άλμα προς την ευημερία του

- το τουριστικό ρεύμα πρέπει ακόμη να ενισχύεται και απο την ύπαρξη του μεγάλου αριθμού ιαματικών πηγών στην Ελλάδα ( μεγάλη πλουτοπαραγωγική πηγή ανεκμετάλλευτη ακόμα ).

- ο εσωτερικός τουρισμός θελτιώνει το βιωτικό επίπεδο των ασθενέστερων οικονομικά τάξεων. Εχουμε δηλαδή μια περισ­

σότερο σωστή ανακατανομή του εθνικού εισοδήματος της χώρας - ο εσωτερικός τουρισμός αξιοποιεί την ελληνική επαρχία με την συνεχή επαφή των κατοίκων των αστικών κέντρων και του λαού της υπαίθρου ενώ ταυτόχρονα δημιουργεί επωφελή ατμό­

σφαιρα αμοιβαίας κατανόησης

- πολλές είναι οι περιοχές της Ελλάδας οι οποίες κ ατα­

νόησαν την αξία του τουρισμού και εξασφάλησαν ένα πρόσθετο μόνιμο εισόδημα απο την κίνηση των τουριστών

- αξιοποιήθηκε ο λαϊκός τουρισμός με την κατασκευή έργων όπως λαϊκές πλάζ κ.τ.λ.

6. ΜΟΡΦΕ^Σ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

Απο πλευράς αριθμού περιηγητών, ο τουρισμός διακρινεται σε μεμονομένο και ομαδικό, απο πλευράς οικονομικών δυνατοτή­

των σε λαϊκό και κοσμοπολίτικο, απο πλευράς επιδιωκόμενων σκοπών των περιηγητών διακρινεται σε ιστορικό, θρησκευτικό, φυσιολατρικό, αθλητικό κ.τ.λ.

Οταν όμως μιλάμε για μορφές τουρισμού κατά κύριο λόγο ενοούμε την διάκριση απο άποφη φυσικών ορίων. Δηλαδή τον εσωτερικό και τον εξωτερικό ή διακρατικό τουρισμό.

α) Εσωτερικός

Περιλαμβάνει όλες τις μετακινήσεις που πραγματοποιού­

νται απο τους "ημεδαπούς" τουρίστες μέσα στη χώρα τους κα­

θώς και τους αλλοδαπούς που είναι μόνιμα εγκατεστημένοι μέσα σ'αυτή.

Παρόλο που δεν προκαλεί είσοδο ξένου συναλλάγματος ( όλες οι συναλλαγές σε εγχώριο νόμισμα ) παρουσιάζει ωφέ­

λειες για τη χώρα, οικονομικές, πνευματικές, εκπολιτιστικές και ψυχικές.

Η αναλογία εσωτερικού - εξωτερικού τουρισμού διαφέρει απο χώρα σε χώρα ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν.

0 εσωτερικός τουρισμός βοηθάει στην ομοιόμορφη και πνευ­

ματική ανάπτυξη των διαφόρων περιοχών και είναι μέτρο άμβλυ­

νσης των τοπικών διαφορών σε θέματα κοινωνικότητας και κατα­

νόησης .

3) Εξωτερικός τουρισμός

Είναι το είδος του τουρισμού που περιλαμβάνει όλες τις μετακινήσεις των ξένων τουριστών μέσα στην κάθε χώρα. Καθώς επίσεις και τις μετακινήσεις των ημεδαπών σε αυτήν που ζουν μόνιμα στο εξωτερικό. Στην έννοια του εξωτερικού τουρισμού ανήκουν όλες οι επαγγελματικές οι κρατικές οργανώσεις που σκοπό έχουν την εξυπηρέτηση της κίνησης του εξωτερικού του­

ρισμού. Ενα απο τα χαρακτηριστικά αυτής της τουριστικής κί­

νησης είναι ότι προκαλεί την εισροή ξένου συναλλάγματος στη χώρα προορισμού, πράγμα για το οποίο ενδιαφέρονται όλες οι κυβερνήσεις των χωρών τουριστικής υποδοχής.

Η ανάπτυξη του εξωτερικού τουρισμού σε κάθε χώρα εξα- ρτάται απο τα τουριστικά της ενδιαφέροντα, την ύπαρξη της αναγκαίας υποδομής, τις τιμές των τουριστικών της υπηρε­

σιών, την κοινωνική και πολιτική σταθερότητα, την αντίστοι­

χη μόδα των καιρών και την διαφημηστική εκστρατεία.

Σε ορισμένες χώρες με προηγμένο τουρισμό η ποσοστιαία αναλογία του εξωτερικού τουρισμού πάνω απο το σύνολο του εθνι κού της τουρισμού μπορεί να φτάσει ως και αυτήν των 80%.

7. ΘΕΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΡΝΗΤΙΚΑ

Ο ρόλος του τουρισμού στην οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη αποτέλεσε πάντα αντικείμενο διχασμένης κρίσης. Υπο- στηρίχθηκαν στο παρελθόν και εξακολουθούν να υποστηρίζονται ακόμα και σήμερα διαφορετικές απόψεις για τον τουρισμό και τις δυνατότητες που προσφέρει σαν κλάδος παραγωγικής δραστη­

ριότητας στην γενικότερη προσπάθεια ανάπτυξης ή μεγένθυσης ενός κράτους ή έστω μιας περιοχής μόνο, πλην όμως οι απόψεις αυτές δεν παίρνουν ποτέ διαστάσεις ακραίων θέσεων.

Οι υπέρμαχοι του τουρισμού υποστηρίζουν την άποψη ότι αυτός συμβάλει αποφασιστικά στην αύξηση του εθνικού εισοδή­

ματος, δημιουργεί ευκαιρίες απασχόλησης, περιορίζει το άνοι­

γμα του ισοζυγίου πληρωμών ενισχύει οικονομικά την περιφέ­

ρεια, εντείνει την επιχειρηματική δραστηριότητα αυτών που προ­

σφέρουν τουριστικά αγαθά για την ικανοποίηση τουριστικών αναγκών των ανθρώπων, περιορίζει την εσωτερική και εξωτερική μετανάστευση.

0 τουρισμός εκτός απο σημαντικός παράγοντας οικονομι­

κής, κοινωνικής και πολιτιστικής ανάπτυξης αποτελεί, επί- σεις σπουδαίο παράγοντα για την προσέγγιση των ανθρώπων και την κατανόηση των λαών και ακόμα γεφυρώνει το χάσμα των διαφορών τους όσο μεγάλο και αν είναι αυτό. Δικαιολογη­

μένα η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ όταν κύρηται το 1967 σαν διεθνές έτος τουρισμού, χαρακτήρισε τον τουρισμό σαν διαβα­

τήριο ειρήνης, γιατί κοντά στα άλλα διαδραματίζει χρήσιμο ρόλο στην μόρφωση και τις κοινωνικές σχέσεις των λαών και προάγει την Διεθνή Ειρήνη.

Αλλες θετικές επιπτώσεις είναι:

- Ενισχύει τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις αζίες - Βελτιώνει την ποιότητα ζωής

- Επιταχύνει το ρυθμό του εκσυγχρονισμού - Αναπτύσει τη συνείδηση της προστασίας μνημείων - Ενεργοποιεί τη λαϊκή τέχνη και την παραδοσιακή χειροτε­

χνία

Οι πολέμιοι του τουρισμού υποστηρίζουν ότι αυτός αποπρο­

σανατολίζει τις επενδύσεις απο τους παραγωγικούς κλάδους της οικονομίας, ευαισθητοποιεί επικύνδινα την εθνική οικονομία εξαιτίας της μεγάλης ανταγωνιστικότητας που αναπτύσσεται στην τουριστική αγορά, χαλαρώνει τα ήθη, εξαφανίζει τα έθιμα, προ- καλεί δυσμενείς συνέπειες στο περιβάλλον.

Η τάση για αστικοποίηση σε γραφικές περιοχές ενός κρά­

τους ασκεί ισχυρή πίεση στο περιβάλλον τους, ενώ η κακώς νοού­

μενη σκοπιμότητα στην οικοδομική δραστηριότητα ευνοεί την

"αρχιτεκτονική ρύπανση" με την κατασκευή ακαλαίσθητων κτι- σμάτων.

Αλλες αρνητικές επιπτώσεις : - Προκαλεί απώλεια ταυτότητας - Διασπά τα πρότυπα συμπεριφοράς - Προκαλεί εποχιακή ανεργία

- Αναπτύσσεται σε βάρος των άλλων κλάδων οικονομίας - Ξεριζώνει την παραδοσιακή κοινωνία

Αυτά σε γενικές γραμμές σε ότι αφορά στις απόψεις των υπέρμαχων και τον πολέμιων του τουρισμού που βρίσκεται η πραγματικότητα ;

Η απάντηση είναι πολύ απλή : κάπου ενδιάμεσα.

8. ΤΟΥΡΙ£ΜΟΣ_ΚΑΙ_ΠΕΡΙΦΕΡΙΑΚΗ_ΜΑΟΪΪ£Η_

Κανένας κλάδος της όευτερογεννούς και τptτoγεvoύς ιιαρα- γωγης δεν εLvαu τόσο οργανικά δεμένος με την περιφέρεια όσο ο τουρισμός. Τα διάσπαρτα μνημεία (πολιτιστικά) σε συνδιασμό με το φυσικό τοπίο που βρίσκονται πέρα απο την πρωτεύουσα κ α ­ θιστούν τον ελληνικό τουρισμό κατεξοχήν δραστηριότητα που συ­

νδέεται αμεσα με την περιφερειακή ανάπτυξη.

Καταρχήν συμβάλλει στην συγκράτηση του πληθυσμού με την προσφορά ευκαιριών απασχόλησης στα τουριστικά επαγγέλματα όπως και στις λσιπές παραγωγικές και μεταπρατικές δραστηριό­

τητες οι οποίες εντείνουν την απασχόληση του εξαιτίας του τουρισμού. Τα δημογραφικά στοιχεία της εξωτερικής μετανάστευ­

σης στσν ελληνικό χώρο αποδεικνείουν ότι οι περιοχές του του­

ριστικού ενδιαφέροντος όχι μόνο διατηρούν τον πληθυσμό τους αλλά δέχονται και σημαντικό αριθμό προσωρινών μεταναστών απο άλλα διαμερίσματα της χώρας που καλύπτουν τις αυξημένες αν ά ­ γκες κατά τους μήνες της κυρίως αιχμής. Επίσεις με την τουρι­

στική ανάπτυξη της περιφέρειας ανεβαίνει το βιοτικό επίπεδο των κατοίκων γιατί ο τουρισμός έχει την ιδιότητα όχι μόνο να αυξάνει το εισόδημα της περιοχής αλλά και να κατανέμει αυ­

τό σε ευρύτερα κοινωνικά οτρώματα.

9. ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΕΡ_:^Β^ΛΟΝ

Μεταξύ των τουριστικών παραγόντων παρουσιάζονται δυο από­

ψεις σχετικά με το ζητημα αυτό. Η μια υποστηρίζει ότι σ του­

ρισμός είναι θύμα του υποθαθμισμένου περιβάλλοντος και η άλ­

λη υποστηρίζει ότι ο τουρισμός ευθύνεται για την καταστροφή του περιβάλλοντος.

Η παρουσία του διαβατικού ανθρώπου σ' έναν τόπο αφήνει ίχνη (αρνητικά) επειδή κατά τη φυσική νομοτέλεια το πέρασμα προκαλεί φθορά των στοιχείων με τα οποία έρχεται σε επαφή.

Η φθορά είναι μεγαλύτερη όσο πολυπληθέστερο και απαίδευτο είναι το πλήθος. Οι άνθρωποι δεν εκτιμούν την αξία εκείνου που αγνοούν. Χρειάζεται επομένως "παίδευση" και έκταση σε βάθος ώστε να αντιληφθούν οι άνθρωποι ότι η διατήρηση και προστασία των στοιχείων που τους περιβάλλουν είτε πρόκειται για φυτικό κόσμο, είτε για ζωικό, είτε στην ανόργανη φύση, είτε στο υγρό στοιχείο, είτε στην λαϊκή αρχιτεκτονική, την παραδοσιακή τέχνη, είτε γενικά στα μνημεία του πολιτισμού μας, δεν αποτελεί ρομαντισμό, αλλά ανάγκη βιολογικής ισορ­

ροπίας .

Η τουριστική εγκατάσταση θέτει σε κίνδυνο την αρμονία του τοπίου, τους γραφικούς οικισμούς και τα μνημεία του πο­

λιτισμού.

10. ΔΥΟ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΛΕΥΚΑΔΑ

Λευκάδα' Μυα απλή και επιΒλητεκή παρουσία ανάμεσα στα Ιόνοα νησιά. Μια μικρή καταπράσινη γωνιά που η φύση την προι- κησε με αντιθέσεις που αιχμαλωτίζουν.

Είναι το τέταρτο σε έκταση απο τα άλλα νησιά του Ιονίου.

Εχει επιφάνεια 303 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Είναι πολύ ορεινή με κεντρικό της όρος τα σταυρωτά τα οποία έχουν ύψος 1158μ.

Βρίσκεται ανάμεσα στην Κέρκυρα και την Κεφαλλονιά και πλη- σιέστερα σχεδόν κσντά στην Αιτωλοακαρνανία. Απο την απέναντι χερσόνησο της Στέφνας της επαρχίας Βόνιτσας χωρίζεται απλώς με έναν δίαυλο που έχει πλάτος μόλις 25 μέτρα.

Οι ακτές της Λευκάδας έχουν μεγάλο διαμελισμό και σχη­

ματίζουν πολλούς όρμους, κόλπους και φυσικά λιμάνια. Κυριώ- τεροι είναι το Αφτέλι, τα ΣίΒοτα, το Καστρί, η Ρούδα και η Βασιλική. Στην ανατολική ακτή απέναντι απο τη Στερεά διανοί- γεται ο βαθύς και τεράστιος κόλπος του βλυχού.

Στην είσοδο του κόλπου βρίσκονται τρία γραφικά καταπράσινα νησάκια. Η Μαδούρη, η Σπάρτη και ο Σκόρπιός. Η Μαδούρη είναι καταχωρημένη στην ιστορία γιατί σε αυτήν βρίσκεται η αρχο­

ντική διώροφη έπαυλη των Βαλαωριτών που την περιβάλλει πυ­

κνό ειδυλλιακό άλσος. Σε αυτή τη νησίδα ο ποιητής Αριοτοτέ- λης Βαλαωρίτης εμπνεύσθηκε και σύνθεσε τα περισσότερα ποιή- ματά του.

Το τρίτο νησάκι ο Σκόρπιός έχει κατακτήσει σήμερα την παγκόσμια επικαιρότητα, επειδή ο μεγαλοεφοπλιστής Αρ. ί2νά- σης το είχε καταστήσει ιδιωτικό του θέρετρο, όπου συχνά συ­

γκεντρώνονταν προσωπικότητες απ'όλη τη γη. Σήμερα ο Σκόρπιός είναι πασίγνωστος στη Διεθνή δημοσιογραφία.

Η οικονομία του νηοιού είναι καθαρά αγροτική και τα προϊόντα κατά κύριο λόγο γεωργικά { λάδι, κρασί, φακές ).

Η βιομηχανία είναι ακόμη στα σπάργανα. Πάντως υπάρχουν πο­

λυάριθμα μηχανοκίνητα ελαιοτριβεία καθώς και ένα πυρινελαιου- ργείο. Σημαντική είναι και η ανάπτυξη της μελισσοκομίας με την παραγωγή μελιού αρίστης ποιότητας. Αξιοσημείωτη επίσεις είναι η ανάπτυξη της αλιείας, της ιχθιοκαλλιεργειας αλλά και της μικρής ντόπιας βιοτεχνίας με παραγωγή προϊόντων όπως τα πα­

στέλια, τα μαντολάτα και τα αλλαντικά.

Στη Λευκάδα υπήρχαν δύο αλυκές νότια της πόλης. Οι κάτω αλυκές δεν χρησιμοποιούνται ενώ οι πάνω παράγουν αλάτι μέχρι σήμερα.

0 τουρισμός στην Λευκάδα είναι ακόμα οικογενειακή υπό- ^ θέση και όχι κοσμοπολίτικη, απρόσωπη επιχείρηση. Εφτασε πο­

λύ αργά στη Λευκάδα σε σχέση με άλλα νησιά και δεν έχει επη­

ρεάσει τον χαρακτήρα των Λευκαδιτών που θέλουν να κρατήσουν ότι μπορούν απο την παράδοσή τους.

11. ο ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ! ΤΗΣ ΛΕΥΚΑΔΑΣ

Η Λευκάδα ως νησί του Επτανησιακού συμπλέγματος ακολού­

θησε κοινή ιστορική πορεία με τα υπόλοιπα νησιά. Λόγω του ιστορικού παρελθόντος η πρόσμειξη δυτικών επιρροών μαζί με τις θυζαντινές και ελληνικές καταβολές έδωσε στα νησιά μια πολιτιστική αίγλη και ταυτόχρονα ένα συγκριτικό πλεονέκτημα όσο αναφορά την έλξη τουριστών. Το πρότυπο αυτό είχε φορείς εκφράσεις εκτός των άλλων, την αρχιτεκτονική, την ζωγραφική και φυσικά τη μουσική, πέρα όμως απο την καλλιέργεια των τεχνών οι επτανήσιοι είχαν εύκολη πρόσβαση στην Ιταλία και απο εκεί σε όλη την Ευρώπη. Αντίστοιχα σήμερα οι Ιταλοί και οι Ευρωπαίοι τουρίστες δείχνουν να προτιμούν ιδιαίτερα τα νησιά του Ιονίου πελάγους.

0 τουρισμός στη Λευκάδα άρχισε να κάνει τα πρώτα δειλά του βήματα κατά το τέλος της δεκαετίας του 70. Τότε άρχισαν να ανοίγουν τα πρώτα εστιατόρια και άλλα τουριστικά μαγαζιά στα γραφικά ως τότε παραθαλάσσια φαροχώρια του νησιού. Το πρόβλημα όμως ήταν η μικρή περίοδος (σεζόν). Στη συνέχεια τα δεδομένα άλλαξαν και ειδικότερα γύρω στο 1985 όπου άρχι­

σε να δημιουργείται ο οργανωμένος τουρισμός. Δηλαδή τουρισμός μέσω πρακτορείων και τουριστικών γραφείων. Κατά κύριο λόγω Αγγλικές εταιρείες άρχισαν να κατακλίζουν το νησί. Οι τιμές των παραθαλάσσιων οικοπέδων άρχισαν να εκτοξεύονται στα ύφη, τα ξενοδοχειακά καταλλύματα να ξεφυτρώνουν μέρα με τη μέρα.

Τα δημογραφικά δεδομένα ανατράπηκαν.

Συγκεκριμένα κατά την απογραφή του 1981 το μεγαλύτερο χωριό του νησιού ήταν ένα ορεινό κεφαλοχώρι, η Κάρυά. Κατά την απο­

γραφή του 1991 η Κάρυά υποχώρησε στην τέταρτη θέση δίνοντας τα πρωτεία στο Νυδρί που ως τότε ήταν ένα μικρό παραθαλάσσιο χωριό που είχε ως πηγές πλούτου την καλλιέργεια της γής και το ψάρεμα.

Αν και ο τουρισμός στη Λευκάδα ήρθε κάπως αργά ο ρυθμός ανάπτυξης κρίνεται ικανοποιητικός. Σ'όλα αυτά τα χρόνια μικρά χωριά έγιναν τουριστικά θέρετρα υφίστης σημασίας για την οι­

κονομία της περιοχής.

Η τουριστική κίνηση της Λευκάδας παρουσιάζει κατά κύριο λόγο τα παρακάτω χαρακτηριστικά :

- Το σημαντικότερο τουριστικό κέντρο είναι το Νυδρί και ακολου­

θούν η Βασιλική και ο Αγιος Νικήτας

- Η τουριστική περίοδος αρχίζει την 15η Μαίου και τελειώνει την 15η Οκτωμθρίου.

Οι ημερομηνίες αυτές είναι σταθερές γιατί τότε φθάνουν και τότε αναχωρούν αντίστοιχα τα γκρούπ των αλλοδαπών τουριστι­

κών εταιρειών

- 0 καλύτερος μήνας απο τουριστική άποψη είναι ο Αύγουστος Κατά τη διάρκεια αυτού του μήνα το νησί κατακλίζεται απο Ελληνες και Ιταλούς τουρίστες

- Οι εθνικότητες που προτιμούν τη Λευκάδα για διακοπές είναι οι Αγγλοι, οι Αυστριακοί και οι Ιταλοί

- Οι Αγγλοι θεωρούνται τουρίστες χαμηλού επιπέδου και χαμηλού εισοδήματος

- Το Νυδρί ( το κοσμοπολίτικο πλέον κέντρο ) έχει σταματήσει

να συνεργάζεται, με Αγγλικές εταιρείες

- Η βασική επιδίωξη τώρα για τους τουριστικούς παράγοντες είναι η προσέλκιση Γερμανών, Δανών και Σουηδών τουριστών που θεωρούνται υψηλού εισοδήματος.

Για την ώρα Γερμανικές εταιρείες δεν υπάρχουν στη Λευκάδα.

12. ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ Η ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΛΕΥΚΑΔΑΣ

Η αγορά της νησίδας Σκόρπιός απο τον μεγαλοεφοπλτστή Αριστοτέλη Ωνάση έκανε το Νυδρί πασίγνωστο σ'όλο τον κόσμο.

Στο Νυδρί κατέφθαναν δημοσιογράφοι απ'όλο τον κόσμο για να καλύφουν την σκανδαλώδη ζωή της οικογένειας Ωνάση κατά την διάρκεια των διακοπών της στο Σκορπιό. Η προδολή του Νυδριου στο εξωτερικό ήταν ο λόγος που το οδήγησε σε ραγδαία τουριστι κή ανάπτυξη.

0 ιδανικός για Γουίνσέρφίνγκ κόλπος της Βασιλικής απο- τέλεσε πόλο έλξης, θεωρείται απο τους πλέον ιδανικότερους στον κόσμο και έχει προβληθεί απο ξένα περιοδικά που έχουν αντικείμενο την Ιστιοπλοία και γενικά τα θαλάσσια σπόρ.

Σήμερα στην Βασιλική καταφθάνουν τουρίστες με αποκλειστικό σπόρ τη μάθηση του ή την εξάσκησή τους αν είναι βέβαια γνώ­

στες του σπόρ.

Το φυσικό λευκαδίτικο τοπίο, οι παρθένες αμουδιές στην δυτική πλευρά αποτελούν πόλο έλξης για τους λίγους γνώστες της περιοχής αυτής.

Αυτές οι περιοχές προτιμούνται κατά κύριο λόγω απο Ιταλούς τουρίστες που πηγαίνουν εκεί με ιδιωτικά σκάφη.

_13. ΓΕΝΙΚΑ T0YP:^^TIJ^A

α) ΠΑΡΑΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ

Πολλές περιοχές της χώρας τείνουν να υποΒαθμιστούν. 0 λόγος είναι κάποια αυθαίρετα καταλλυματα (παράνομα). Αυτά τα καταλλυματα παρουσιάζουν χαμηλή υποδομή και έλλειψη αξιό­

λογων προσφερόμενων υπηρεσιών.

Η όλη αυτή ιστορία έχει σαν αποτέλεσμα την προσέλκιση στους χώρους αυτούς τουριστών χαμηλού εισοδήματος κι έτσι η περιο­

χή μπαίνει σέ ένα φαύλο κύκλο. Η πάταξη της παραξενοδοχείας είναι ένα έντονο πρόβλημα. Πρέπει να τεθούν απο την πολιτεία κάποιες προδιαγραφές με τις οποίες πρέπει να εναρμονιστούν αυτά τα παράνομα ενοικιαζόμενα δωμάτια ώστε να λάβουν την άδεια. Πιθανότατα αυτή η κατηγορία καταλλυμάτων να είναι ξεχωριστή για να γνωρίζει ο πελάτης την ποιότητα υπηρεσιών (κατάταξη στην Ε' κατηγορία π.χ.)

β) ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ

Υπαρκτό είναι και το πρόβλημα των τηλεπικοινωνιών. Υπάρχει απουσία θαλάμων και έλλειψη τηλεφωνικών γραμμών. Τελευταία τοποθετήθηκαν στη Βασιλική και το Νυδρί περίπτερα του ΟΤΕ τα οποία περιλαμβάνουν πέντε συνολικά θαλάμους και έναν υπάλ­

ληλο. Μια θετική κίνηση που περιόρισε κάπως το πρόβλημα. Ανα­

γκαστικά αυτή η ενέργεια πρέπει να επεκταθεί και σε άλλες περιοχές που παρουσιάζουν αυξημένη τουριστική κίνηση όπως στον Αγ. Νικήτα , τα Σάββατα κ.λ.π.

ετο εζωτερtκό o l διάφορες χώρες ενημερώνουν τους του­

ρίστες για το κόστος των τηλεφωνικών συνδιαλέξεων με διά­

φορα ενημερωτικά φυλλάδια. Κάτι ανάλογο θα μπορούσε να συ- μβει και στην Ελλάδα.

γ) ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Εντονότατο πρόβλημα για την Λευκάδα και ειδικά για την Βασιλική όπου απουσιάζει η αποχέτευση και δεκάδες κυβικά ακαθαρσιών χύνονται καθημερινά στο μικρό λιμανάκι, πράγμα που δημιουργεί έντονο πρόβλημα κακοσμίας. Τελευταία έχουν αρχίσει εργασίες για την κατασκευή αποχετευτικού αγωγού ο οποίος όμως σύμφωνα με τα σχέδια που υπάρχουν θα καταλέγει στην θάλασσα (κάπου στο κέντρο του κόλπου).

Για τους κατοίκους της περιοχής είναι κάτι που θεωρείται επικίνδυνο και που θα οδηγήσει στην ρύπανση του κόλπου.

Ενα νέο πρόβλημα αρχίζει να διαφένεται στον ορίζοντα τα τελευταία χρόνια. Ενα πρόβλημα που στο παρελθόν δεν υπήρχε ποτέ. Πρόκειται για τις μολυσμένες θάλασσες.

Η θάλασσα απο την ανατολική πλευρά του νησιού ήταν και είναι καθαρή. Τους καλοκαιρινούς μήνες λόγω μεγάλης κυκλοφορίας σκαφών αναψυχής δημιουργείται ένα κάποιο πρόβλημα το οποίο δεν είναι ανησυχιτικό.

Πριν λίγα χρόνια η Λευκάδα ήταν περίφανη για τα πεντα­

κάθαρα νερά των δυτικών ακτών της (Πόρτο Κατσίκι, Εγκρεμνοι, Γιαλλός, Κάθισμα, Πευκούλια).

Η συχνή όμως σύνδεση Ελλάδας - Ιταλίας με φέρυ-μπώτ και με­

γάλα φορτηγά πλοία (συχνή σύνδεση λόγω γιουγκοσλαβικού προ­

βλήματος) δημιουργεί’ το πρίβλημα. Cu δυτικής ακτής ήπαψαν να εήναι (5πως το παρελθόν.

Πρίβλημα σκουπιδιών στις ακτής.

Κρήνεται απαραίτητη η ίμεση κινητοποίηση των αρχών ήτσι ώστε να τοποθετούνται δοχεία σκουπιδιών, καθώς επίσεις και να δη- μιουργηθούν συνεργία για τον καθαρισμί των ακτών σε εβδομαδιαία βίση.

Απόλυτα σχετικό με το παραπίνω είναι το πρίβλημα της ελεύθερης κατασκήνωσης. Δεκίδες τουρίστες κατασκηνώνουν ελεύ­

θερα σκουπίδια στο πήρασμί τους, ενώ η Λευκίδα διαθήτει ήνα σημαντική αριθμί κάμπινγκ.

δ) ΚΥΚΛϋϊΟΡΙΑΚϋ

Απο τα σημαντικίτερα προβλήματα του νομού είναι το κυκλο- φορ ι α κ ί . Χ χ ι εξαιτίας του μεγάλου αριθμού μηχανοκίνητον οχη­

μάτων που καθημερινά διακινούνται στους Αευκαδίτικους δρίμους αλλά εξαιτίας του κακού οδικού δικτύου που σε κάποιες συγκε- κριμήνες περιοχής κρίνεται απαράδεκτο (π.χ. ίλυχί - Πατωχώρη) λόγω του στενού και κακού δρίμου. Ανάλογα προβλήματα παρουσιά­

ζονται στην άλλη πλευρά. Συχνά είναι τα μποτιλιαρίσματα στα χωριά Πξάνθεια και Αγιος Πήτρος. Απαραίτητη είναι η διάνηξη περιφερειακών δρίμων πάνω απο αυτά τα χωριά, κάτι ίμως που δεν φαίνεται να υπάρχει στα σχήδια της Πομαρχίας.

Απουσία δρίμου για διάφορες απίμακρες ακτής οι οποίες είναι σχετικά δύσβατες είναι ενα πρίβλημα που στερεί στον επισκήπτη να χαρεί ίτι πιο πολύτιμο και ίμορφο ήχει να επιδεί- ξει η Λευκάδα. Τήτοιες ακτής είναι το Αγιορίλη, η Αμούσα, οι

ΐγκρεμνοί κ.τ.λ.

Τελευταία έγιναν κίποιες ενέργειες για βελτίωση του οδι­

κού δικτύου. Ασφαλτοστρώθηκε μια απύσταση πέντε χιλιομέτρων απο το Αθάνι προς το Πύρτο Κατσίκι και υπολοίπονται ακύμα τέσ­

σερα μέχρι το τέλος του δμύμου. Κγινε διαπλίτυνση του δρύμου απο Λευκίδα ως το Νυδρί σε περιοχές που ο δρύμος έταν στενύς Τοποθετ<^θηκαν φανίρια στην πύλη της Αευκύδας και στο δρύμο προς το Ι.υδρί. Τα φανίρια συνιστούν προσοχέ στους οδηγούς και αντικατέστησαν τα "σαμέρια" που προυπήρχαν στο δρύμο ανύ 2θ(_μ. έτσι ώστε να προτρέπω, υν τους οδηγούς να μην τρέχουν, θμως αυτή η μέθοδος είχε προκαλέσει πολλές ζημιές.

Η διαπλέτυνση του δρύμου που έγινε μέχρι το Ι^υδρί ήταν αναγκαίο να προχωρίι μέχρι τη Κασιλική. Αρχισε μια τέτοια προσπέθεια αλλέ δεν ολοκληρώθηκε για διάφορους λύγους.

ε) ΚΧυΚΥΓΧ.Σί:

Η Λευκάδα δεν αντιμετωπίζει έντονο πρύβλημα ηχορύπανσης με εξαίρεση ορισμένες περιοχές. Ι.άντως είναι ένα πρύβλημα που συντελεί αρνητικά στις διακοπές. Απαραίτητη είναι η διενέργεια ελέγχων απο τις αστυνομικές αρχές για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος. Αυτύ φαντάζει αρκετά δύσκολο και η μύνη λύση για την αντιμετώπιση της ηχορύπανσης και των άλλων τοπικών προβλημάτων είναι η δημιουργία δημοτικής αστυνομίας ώστε ο κά­

θε οργανισμύς τοπικής αυτοδιοίκησης να ελέγχει την περιοχή του.

στ) Ii'lArll.ijZ

h κατασκευή μαρίνων εΐ' απαραίτητη και θα συμβάλλει στην

ανίπτυξη του νησιού καθί5ς θα προσελκύουν τουρύστες υοηλού ει- σοδΙ^ματος. Σήμερα οι τουρύστες ταξιδεύουν με δικί τους σκιίφη.

Ιδανικύ αραξο6<5λι για τα κύτερα εύναι το φυσικύ λιμανάκι στα Ξύβουτα.

Ο ΔΙΑς'Ι,Ι,,ΗΣΗ

Κ διαφήμηση της Λευκιίδας καθύσταται απαραύτητη. Πρέπει να δια­

φημίστε ύ τύσο στην Ιλληνική ίσο και στην ξένη τουριστική αγο- ρί με διαφημηστικύ υλικέ, προσπέκτο"ς, τουριστικούς χι^ρτες κ.λ.π.

Πνας τρέπος για να προβληθεύ το νησύ εύναι η συμμετοχή εκπροσώ­

πων σε διεθνής εκθέσεις έπως στη φιλοξένεια θεσσαλονύκης ή σε ίλλες εκθέσεις στο εξωτερικέ.

η) XiiU.Ai' ΞΙΊΠΧΔο ΥΉΗθΧΣΙμΖ,

Το χαμηλέ επύπεδο των προσφερέμενων υπηρεσιών οδηγεύ στην έλληψη τουριστών υφηλού εισοδήματος, ί.έτι που βέζει την περιο­

χή σε φαύλο κύκλο και που δημιουργεύ κινδύνους. Οι περισσέτερες επιχειρήσεις κατέ κύριο λέγο εύναι οικογενειακές. Οι ιδιοκτήτες εύναι έτομα χαμτ;.λού μορφ·.)τικού επιπέδου που συνήθως δε\' μιλίνε δεύτερη γλώσσα.

απουσύα σχολής τουριστικών επαγγελμάτων εύναι ένα πρέ- βλημα το οπούο αν λύθεύ θα έχει γύνει ένα σημαντικέ βήμα προς τα εμπρές.

Η ελλειφη τουριστών υψηλού εισοδήματος ωφεύλεται στην απουσύα τουριστικής σύνδεσης των επαγγελματιων. 0 ανταγωνισμές που επικρατεύ οδηγεύ στην πτώση των τιμών και οδηγεύ την περιο­

χή σε φαύλο κύκλο. Η απουσία ενές συντονιστικού οργάνου εύναι έντονη (π.χ. Σύλλογος επαγγελματιών).

Αυτί ήταν σε γενικές γραμμές τα κυριώτερα τουριστικά προ­

βλήματα της Λευκάδας χωρίς αυτά να σημαίνει άτι δεν υπάρχουν άλλα. Υπάρχουν προβλήματα υδροδάτησης, πράβλημα ελεύθερης κατα­

σκήνωσης κ.τ.λ. Προβλήματα που με την πάροδο του χράνου θα εξα- λιφθούν, γιατί ο ρυθμάς εξέλιξης του νησιού δεν είναι αργάς σε σχέση με άλλες περιοχές, και έτσι η Λευκάδα μπορεί να βλέπει το μέλλον αισιάδοξα.

θ) 10 ΧΑΙ.ΗΛΟ ΕΠΙΠΕΔΟ Ιό.Σ; ΤΟΪΡΙΣΙΊΚΕΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΙ? Σ

1 τουριστική εκπαίδευση παρουσιάζει σήμερα αρκετά κενά σε άλες τις βαθμίδες, απο την κατώτερη μέχρι την ανώτερη, στην δι­

καιοδοσία της οποίας ανήκει η δημιουργία διευθυντικών στελεχών.

Σήμερα οι τουρίστες ζητούν ολοένα και περισσάτερο καλύτερες υπη­

ρεσίες.

i τουριστική εκπαίδευση συνδέεται άμεσα με την ποιάτ.ιτα των προσφεράμενων τουριστικών υπηρεσιών, αφού απο τη φύση τους οι τελευταίες περιέχουν ένα μεγάλο ποσοστά απο "προσωπικές υπη­

ρεσίες" που τις προσφέρουν κατά κανάνα άτομα με εξειδικευμένες γνώσεις.

h τουριστική εκπαίδευση στην Ελλάδα αποτελείται απο την Σχο­

λή Τουριστικών Επαγγελμάτων (κατώτερη εκπαίδευση) και τα τμήματα Τουριστικών Επιχειρήσεων της ΣΔ0 (ανώτερη εκπαίδευση). Δεν υπάρχει ανώτατη εκπαίδευση σχετική με αυτά το αντικείμενο.

Κ τουριστική εκπαίδευση αυτή κρίνεται ανεπαρκής, χρειάζεται αναθεώρηση τον προγραμμάτων της και ουσιαστική παιδεία. Για διευ­

θυντικά στελέχη επισημαίνεται η ανάγκη δημιουργίας ανώτατης του­

ριστικής παιδείας.

Δεν πρέπει να διαφεύγει απο κανέν&ν άτι αυτή την στιγμή σε

επ'πεδο τρι,τοβιίθμιας εκπαίδευσης τα τμήματα τουριστικών επιχειρήσεω των ΤΕΙ σε (5λη την χώρα δέχονται 900 περίπου σπουδαστές το χρένο έναντι 50 της σχολής τoυpιcήτικώv επαγγελμάτων στην Ρέδο που δεν ελέγχεται ουσιαστικά απο το YUEfi.

Που βρίσκεται λοιπάν το φυτώριο των αυριανών στελεχών του του­

ρισμοί μας;

Για καλύτερες τουριστικές υπηρεσίες;

Απο το χώρο που εισάγονται 90Ό σπουδαστές ή απο το χώρο που εισά- γονται 50;