T . E . l . Κ Α Β Α Λ Α Σ ΕΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ
ΘΕΜΑ ΠΤΥΧΙΑΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΕΓΓΡΑΦΕΣ ΤΕΛΟΥΣ ΧΡΗΣΗΣ, ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ, ΔΙΑΘΕΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΧΡΗΣΗΣ ΤΟΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ
ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ (Ο.Ε., Ε.Ε., ΚΟΙΝΟΠΡΑ31Α)
ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Τσομπανόπουλος Ευάγγελος
ΦΟΙΤΗΤΡΙΑ Καλαμπούκα ΕΧκιγγελία
ΚΑΒΑΛΑ 2 0 0 4
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΕΙΣΑΙ ΏΙΉ
1. Γενικά περί προσοΜηκών εταφιών
2. Πηγές δικαίου προσοοπικών εμπορικών εταιρειών ΚΕΦΑΛΑΙΟ I
1. Έννοια προσωπικότητα, χαρακτηριστικά Ο.Ε.
Ι.Ι Έννοια 1.2 Προσωπικότητα Ο.Ε.
1.3 Απεριόριστη ευθύνη εταίρων 1.4 Εμπορική ιδιότητα εταιρείας - εταίρων 2. Περιεχόμενα καταστατικού
2.1 Γενικά 2.2 Το προοίμιο 2.3 Το καταστατικό 2.4 Υπόδειγμα καταστατικού Ο.Ε.
3. Εκπροσώπηση προσωπικής εταιρείας. Λήΐ(σι αποφάσεων 3.1 Εκπροσώπηση εταιρείας και διαχείρισης εταιρικών υποθέσεων 3.2 Συλλογική και ατομική διαχείριση των εταιρικών υπο^σεων 3.3 Λήψη αποιράσεων στη διοίκηση της εταιρείας ΕΤΕΡΟΡΡΥΘΜΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ
1. Απλή ετερόρρυθμη εταιρεία
1.1 Έννοια της ετερόρρυθμης εταιρείας κατά τον Ε.Ν.
1.2 Εταφική επωνυμία 1.3 Εταιρικές εισφορές 1.4 Σύσταση ετερόρρυθμης εταιρείας
1.5 Δικαιώματα και υποχρεώσεις ετερόρρυθμου εταίρου 1.6 Λύση ετερόρρυθμης εταιρείας
1.7 Συνέχιση Ε.Ε. με τους κληρονόμους θανόντος εταίρου 2. Ετερόρρυθμη κατά μετοχές εταιρεία
2.1 Γενικές παρατηρήσεις 2.2 Σύσταση της εταιρείας 2.3 Διαχείριση ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΕΣ
1. ΗΤδρυση της κοινοπραξίας 1.1 Περί κοινοπραξίας γενικώς 1.2 Η κοινοτιραξία στην Ελλάδα 1.3 Συστατική πράξη κοινοπραξίας 1.3.1 Δημοσιότητα 1.3.2 Διοίκηση κοινοπραξίας 2. Η κοινοτιραξία κατά τον Κ.Β.Σ.
3. Η φορολογία της κοινοπραξίας 4. Υπόδειγμα συστατικού εγγράφου 5. Η λογιστική της κοινοπραξίας
5.1 Κοινοπραξίες πλοίων. Φορολογικές υποχρεώσεις αυτών και των κοινοπρακιούντων μελών
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2
1. Εγγραφές τέλους χρήσης
1.1 Ενημέρωση στελεχών επιχειρήσεως για τα περιουσιακά στοιχεία της.
2. Προετοιμασία για την απογραφή των Γηπέδων Οικοπέδων 3. Προετοιμασία για την απογραφή των Κτιρίων 4. Προετοιμασία για την απογραφή των μηχανημάτων
Σελ.
1 2 2 3
16 16 17 18 18 18 18 19 20 20 21 22 23 23 23 24 24 25 25 25 26 27 28 28 29 32 33 37 39 42 42 42 45
5. Προετοιμασία για την οίΐογραφή των μεταφορικοαν μέακαν 6. Προετοιμασία για την απογραφή των επιχλων και σκευών
7. Προετοιμασία για την αχογραφή των ακτνητοχοιήσεων υχό εκτέλεση και προκαταβολή
8. Προετοιμασία για την απογραφή των αποθεμάτων 8.1 Επίσκεψη στους αποθηκευτυωύς χώρους 8.2 Οργάνωση ομάδων απογραφής 8.3 Τρόπος απογραφής των αποθεμάτων
9. Προετοιμασία για την απογραφή των πελατών και των χρεωστών 10. Προετοιμασία για την απογραφή συναλλαγματυαόν και επιταγών 11. Προετοιμασία για την απογραφή τιον διαθέσιμων και των τραπεζών 12. Προετοιμασία για την απογραφή των Υποχρεώσεων 13. Προετοιμασία για την καταχώρηση των εσόδων και των εξόδων 14. Ενσώματες ακινητοποιήσει;
15. Αποθέματα
15.1 Πρώτες ύλες, βoηθητucές ύλες και είδη συσκευασίας 15.2 Προϊόντα έτοιμα
15.3 Κοστολογικά στοιχεία της επιχείρησης 16. Απογραφή πελατών
17. Απογραφή Γραμματίων Εισπρακτέων 18. Απογραφή Επιταγών Εισπρακτέων 19. Απογραφή Χρεωστών διαφόρων 20. Απογραφή Διαθέσιμων 21. Απογραφή Υποχρεώσεων
21.1 Προμηθευτές 21.2 Γραμμάτια πληρωτέα
21.3 Τράπεζες λογαριασμός βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων 21.4 Υποχρεώσεις από ιρόρους - τέλη
21.4.1 Υπολογισμός αφορολόγητων εκπτώσεων και φόρου εισοδήματος 21.5 Ασιραλιστικοί Οργαντομοί
21.6 Μερίσματα πληρωτέα 21.7 Απογραφή ιδίων κεφαλαίων 21.7.1 Μετοχικό Κειράλαιο 21.7.2 Τακτικό αποθεμαηκό 21.7.Τ~Αςκιρολόγητα αποθεματικά 21.7.4 Υπόλοιπο κερδών εις νέο
22. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΕΓΠ ΤΩΝ ΕΓΓΡΑΦΩΝ ΤΕΛΟΥΣ ΧΡΗΣΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3
1. Διάθεση των κερδών της ομόρρυθμης εταιρείας από άποψη εμπορυοού δικαίου
1.1 Δικαιώματα των εταίρων επί των κερδών 1.2 Δυνατότητα δημιουργίας αποθεματικών 1.3 Δικαιώματα λήψεως επιχειρηματικής αμοιβής 1.4 Χρόνος διανομής των κερδών της ομόρρυθμης εταιρείας 2. Φορολογία εισοδήματος της ομόρρυθμης και ετερόρρυθμης εταιρείας
2.1 Υποκείμενο φορολογίας
2.2 Προσδιορισμός του φορολογητέου εισοδήματος των ομόρρυθμων και ετερόρρυθμων εταιρειών - Συντελεστή ιρορολογίας
2.3 Προσδιορισμός του φόρου εισοδήματος της ομόρρυθμης και ετερόρρυθμης εταιρείας
2.4 Χρόνος υποβολής της δηλώσεως φορολογίας εισοδήματος των ομόρρυθμων και ετερόρρυθμων εταιρειών και των κοινοπρα^ν -
47 47 48 48 49 50 51 52 52 52 53 54 55 55 56 56 57 57 57 58 58 58 58 58 59 59 59 61 62 62 62 62 62 63 63 90 90 90 90 90 91 91 91 91 97 99
Αρμόδια Δ.Ο.Υ.
2.5 Κατεφολή του φόρου εισοδήματος 2.6 Κάλυψη της ζημίας στις Jιpoσω*ucές εταιρείες
2.7 Πρακτυσί εφαρμογή υπολογισμού φόρου εισοδήματος της ομόρρυθμης εταιρείας
3. Ειδικότερα για τη ιρορολογία και διάθεση των κερδών της ετερόρρυθμης εταιρείας Ε.Ε.
3.1 Γενυαί περί ετερόρρυθμης εταιρείας
3.2 Διάθεση των κ ε ρ ^ της ετερόρρυθμης εταιρείας από άποψη εμπορικής νομοθεσίας
3.3 Φορολογία εισοδήματος της ετερόρρυθμης εταιρείας 3.4 Λογισηκά θέματα της κοινοπραξίας
3.4.1 Λογισηκά βφλία της κοινοπραξίας
3.4.2 Τρόπος καταχώρησης των εξόδων στα βιβλία της κοινοπραξίας 3.4.3 Λογισηκή παρακολούθηση των δαπάνων που πραγματοποιούνται από
μέλη της κοινοπραξίας για λογαρασμό της 3.5 Φορολογία εισοδήματος της κοινοπραξίας 3.6 Διάθεση των κερδών της κοινοπραξίας 3.7 Παράδειγμα διανομής κερδών Ε.Ε.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4
2.
ΙΣΟΛΟΠΣΜΟΣ 1.1 Ορισμός
1.2 Σχέσεις απογραφής και ισολογισμού 1.2.3 Παράδειγμα συντάξεως ισολογισμού 1.2.4 Ερμηνεία και μορφές του ισολογισμού
1.3 ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ ΜΕ ΤΗ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΔΥΟ ΔΙΑΔΟΧΙΚΩΝ ΙΣΟΛΟΠΣΜΩΝ
ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ 2.1 ΕΝΝΟΙΛ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ. ΟΡΙΣΜΟΣ 2.2 ΔΙΛΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΛΟΓ/ΣΜΩΝ ΕΚΜΕΤΛΛΛΕΥΣΗΣ
2.3 ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΛΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΛΤΩΝ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗΣ
1.4 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΜΕ ΕΝΑ ΚΛΑΔΟ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ
1.5 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΜΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΥΣ ΚΛΑΔΟΥΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ 1.5.1 Καταμερισμός εξόδων
1.6 ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ 1.6.1 ΉΤΛΟΙ ΜΕΤΑΒΑΉΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5
1. Το αποτέλεσμα της χρήσεως από λογιστική άποψη 1.1 Έννοια του λογιστικού αποτελέσματος 1.2 Διακρίσεις του λογισηκού αποτελέσματος
1.2.1 Διάκριση του λογιστικού αποτελέσματος σε; αποτέλεσμα εκμεταλλεύσεως και αποτέλεσμα χρήσεως
1.2.2 Διάκριση των λογιστικών κερδών σε διανεμόμενα και μη διανεμόμειτι 2. Αποτελέσματα χρήσης από άποψη εμπορικού δucαioυ
2.1 Τα εμπopucά ταυτίζονται ε τα λογιστικά αποτελέσματα 2.2 Εικονικά κέρδη
2.3 Απόκρυψη κερδών 2.4 Έννοια εταιρικού βάρους
3. Το αποτέλεσμα της χρήσεως από (ρορολογυσι άποψη 3.1 Το καθαρό και το φορολογικό εισόδημα της χρήσεως
3.2 Φορολογική αναμόρςκοση των λογιστικών κερδών της χρήσεως
100 100 101
103 104 105 105 105 105 106 106 107 110 110 110 110 110
111
112
113 113 114 115 117
121
121 125 126 133 133 133 133 133 135 135 135 137 138 138 140 140 142
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 155
I. Φορολογικός Οδηγός 155
1.1 Γενικά για τις φορολογικές δηλώσεις 155
2. Οι πρώτες δηλώσεις 155
3. Πού και πως υποβάλλεται η δήλωση 157
3.1 Όταν η υποβολή γίνεται αυτοπροσώπως 157
3.2 Όταν η υποβολή γίνεται μέσω αντιπροσώπου 157
4. Τρόποι υποβολής 158
5. Ποιοι υποβάλλουν το Έντυπο Ε3 159
5.1 Πως και πότε υποβάλλεται το έντυπο Ε3 159
6. Πως συμπληρώνεται το έντυπο Ε3 160
7. Συμπλήρωση πινάκων - κωδικών 160
ΚΕΦΑΛΑΙΟ? 174
ΠΡΑΚΉΚΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Βιβλιογραφία
f*OI*l**Ol Ot
1 ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Στην παρούσα εργασία Οα ασχοληθώ με η ς εγγραφές τέλους χρήσης, τη φορολογία, την διάθεση αποτελεσμάτων και τα αποτελέσματα χρήσης τοϊν προσωπικών εταιρειών (Ο.Ε., Ε.Ε., Κοινοπραξίας).
Προστεάθησα να κολύψω το σνηίχεκριμένο γνωστικό αντικείμενο όσο το δυνατό, με σαφήνεια και με τρόπο που να γίνεται εύληπτο από τον κάθε αναγνώστη.
Όσον αφορά τη δομή του περιεχομένου, έκρινα σκόπιμο να δημιουργήσω επτά κεφάλαια με βασυςά στοιχεία τις εγγραφές τέλους χρήσης, τον τρόπο ιρορολογίας των εταιρειών, την επιχειρηματική αμοιβή των εταίρων, τη διάθεση των κερδών, τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις (ισολογισμό, πίνακα αποτελεσμάτων χρήσης και πίνακα διάθεσης κερδών), τα έντυπα Ε3 και Ε5 και ένα πρακτικό παράδειγμα.
H εργασία αποτελείται από;
• Την εισαγωγή στην οποία αναιρέρονται στοιχεία για τις προσωπικές εταιρείες.
■ Το πρώτο κεφάλαιο στο οποίο παραθέτω τα χαρακτηριστικά των Ο.Ε., Ε.Ε. και Κοινοπραξιών.
■ Το δεύτερο κεφάλαιο που περιλαμβάνει τις εγγραφές τέλους χρήσης των προσωπικών εταιρειών.
• Το τρίτο κεφάλαιο το οποίο περιλαμβάνει τον τρόπο φορολογίας των Ο.Ε., Ε.Ε. και Κοινοπραξιών, την επιχειρηματική αμοιβή των εταίρων και την διάθεση των κερδών των πιο πάνω εταφειών.
■ T<i τέταρτο κεςχίλαιο όπου παραθέτω στοιχεία για τον ισολογισμό και την γενυσή εκμετάλλευση.
■ Το πέμπτο κες>άλαιο όπου καταγράφω στοιχεία για τα αποτελέσματα χρήσης.
■ Το έκτο κεφάλαιο, στο οποίο αναλύω τα έντυπα Ε3 και Ε5 και τέλος το έβδομο κειράλαιο όπου παραθέτω ένα πρακτικό παράδειγμα.
Θα ήταν παράληψη, εάν δεν εξέφραζα τις πιο θερμές μου ευχαριστίες στους ανθρώπους που με βοήθησαν για την ολοκλήρωση της πτυχιακής εργασίας.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. Γενικά περί προσωπικών εταιρειών
Η σημασία της εταιρικής δράσεως είναι πολύ μεγάλη για τον άνθρωπο και δεν περιορίζεται, βέβαια, στον οικονομικό τομέα. Έρχεται ως αποτέλεσμα της ανάγκης για συνεργασία, επειδή πολύ νωρίς έγινε αντιληπτό, ότι με τη συνένωση των ατομικών δυνάμεων προκύπτει έργο πολλαπλάσιας ισχύος.
Εδώ ενδιαφέρουν μόνο οι ενώσεις που επιδιώκουν οικονομικό σκοπό, δηλαδή, οι εμπορικές εταιρείες. Πιο συγκεκριμένα, οι προσωπικές εμπορικές εταιρείες όπου δύο ή περισσότερκι ςηκηκά πρόσωπα ενώνουν τις δυνάμεις τους σε μια συνδυασμένη προσπάθεια για την επίτευξη του καλύτερου δυνατού οικονομικού αποτελέσματος. Οι προσωπικές εταιρείες (ομόρρυθμες, ετερόρρυθμες) είναι πάντοτε ολιγομελείς. Συνήθως, αριθμούν δύο μέλη. Σπανιότερα τρία έως πέντε μέλη και σττανιότατα περισσότερα.
Οι προσωπικές εταιρείες είναι κατ’ ανάγκην ολιγομελείς. Τούτο γιατί στηρίζονται στην αρχή της απόλυτης εμπιστοσύνης μεταξύ των εταίρων. Τις περισσότερες φορές, μάλιστα, βασικό στοιχείο είναι και η προσφορά της προσωπικής εργασίας των εταίρων, κάτι που επίσης στηρίζεται στην αμοιβαία εμπιστοσύνη. Στη βάση αυτή, οι εταίροι εργάζοντια χωρίς εγωιστικούς υπολογισμούς, ως προς το χρόνο απασχολήσεως τους και την γενικότερη προσφορά τους για την επίτευξη του κοινού σκοπού. Αν λείψει το ττνεύμα αυτό από τις μεταξύ τους σχέσεις, είναι βέβαιο ότι η συνεργασία τους θα οδηγηθεί σε ναυάγιο και οι ίδιοι, συχνά, στα δικαστήρια.
Ένα. ακόμα σημαντικό σημείο, που πρέπει να τονισθεί ιδιαίτερα, είναι ότι στις προσωπικές εταιρείες δεν υπάρχουν μηχανισμοί ικανοί να εξασφαλίσουν την προσωτηκότητα του νομικού προσώπου της εταιρείας από ενέργειες των εταίρων που στρέφονται κατ’ αυτής. Έτσι, ένας εταίρος έχει δικαίωμα πάντοτε να ζητήσει τη λύση της εταιρείας για σπουδαίο - κατά τη γνώμη του - λόγο, δικαίωμα που δεν έχει ο εταίρος της Ε.Π.Ε. ή ο μέτοχος της ανώνυμης εταιρείας. Δηλαδή, η δράση της προσωπικής εταιρείας κινδυνεύει, κάθε στιγμή, να ανακοπεί με ενέργειες « εκ των έσω », κάποιου εταίρου της, δικαστικές ή όχι.
Για όλους αυτούς τους λόγους, τα μέλη των προσωπικών εταιρειών περιορίζονται σε μικρούς αριθμούς και μεταξύ προσώπων συνδεομένων μεταξύ τους με δεσμούς εμπιστοσύνης, φιλίας και συνηθέστατα συγγενείας.
2. Πηγές δικαίου προσωπικών εμπορικών εταφειώ ν
Οι πηγές του δικαίου των προσωπικών εμπορικών εταιρειών είναι λίγες και πτωχές.
Βασικά αυτές διέπονται από τα σχετικά με τις ομόρρυθμες και ετερόρρυθμες εταιρείες άρθρα του Εμπορικού Νόμου (άρθρα 18-28, 38, 39, 41-44, 46-50 κ.λ.π.). ΥπάρχοιΛ' και μερικές ακόμα διατάξεις νεοτέρων νόμιον και ανα<{«ρσνται στις προσωπικές εμπορικές εταιρείες (άρθρα 329, 920, 1047 Κ.Π.Δ., άρθρο 22 Α.Ν. 1998/39 περί σημάτων, άρθρα 50α και 53 του Ν.3190/55, που αναφέρονται αντίστοιχα στις ετερόρρυθμες κατά μετοχές εταιρείες και στη μετατροπή Ο.Ε. και Ε.Ε. σε Ε.Π.Ε. κ.α.). Συμπληρωματικά εφαρμόζονται στις προσωπικές εμπορικές εταιρείες και οι διατάξεις του Ασηκσύ Κώδικα περί εταιρειών (άρθρα 741 - 784), ειρόσον συμβιβάζονται με τη φύση τους'. Αυτή η άποψη για την επucoυpική εςκιρμογή των περί εταιρειών διατάξεων του Αστικού Κώδικα είχε επικρατήσει από μακρού, ενισχύεται, όμως, περισσότερο από το άρθρο 4Θ του Σχεδίου Εμπορικού Κώδικα του 1984. πάντως, οι διατάξεις του Αστικού Κώδικα (άρθρα 741 -784) είναι σπουδαία πηγή δικαίου για τις εμπορικές προσωπικές εταιρείες, γιατί πολλά θέματα (όπως η λύση και η εκκαθάριση της εταιρείας) ρυθμίζονται αποκλειστικά απ’ αυτές, αφού σε κανένα άλλο νομοθέτημα δεν υπάρχουν όμοιες^.
3
‘ Το ίδιο μχορεί να λεχθεί και για διατάξεις των άρθρων 61-77 Α.Κ. (κερί νομικών χροσώχων), δηλχιδή, ότι εφαρμόζονται στις εμπορικές προσωπικές εταιρείες, εφόσον δεν θεωρούνται αντίθετες στη φύση τοος.
2 Προσωπικές εταιρίες Ε.Π.Ε. Κοινοπραξίες. Μιιλτιάδη Κ. Λεσντάρη, Αθήνα 2003, Εκδόσεκ Π Α Μ Ε Ο Ι.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΟΜΟΡΡΥΘΜΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ I. Έννοια, προσωπικότητα κ.λ.π. χαρακτηριστικά Ο.Ε.
Ι.Ι Έννοια
Την έννοια - ελλιπή πάντως - της ομόρρυθμης εταιρείας δίνει ο Εμπορικός Νόμος στα άρθρα 20-22 αυτού. Ειδικότερα το άρθρο 20 Ε.Ν. ορίζει; «Ομόρρυθμος (εταιρεία) είναι η συσταινόμενη μεταξύ δύο ή πολλών, σκοπόν εχόντων να συνεμπορεύσνται υπό επωνυμίαν εταιρικήν». Η εταστήμη και η νομολογία, καθώς και διάφορες άλλες διατάξεις' με ετηστέγασμα, τελικά, το άρθρο 784 του Αστικού Κώδικα, συμπλήρωσαν τον παραπάνω ατελή ορισμό, προσθέτοντας ότι η ομόρρυθμη εταιρεία έχει δική της νομική προσωττικότητα, διακεκριμένη από αιττήν των εταίρων της. Συνέπεια τούτου είναι ότι έχει δική της νομική ύπαρξη, επωνυμία, κατοικία (έδρα), ιθαγένεια και δική της περιουσία^. Το άρθρο 741 Α.Κ. τφοσδιορίζει ότι η επιδίωξη του κοινού σκοπού της εταιρείας (που είναι ιδίως οικονομικός) γίνεται με κοινές εισφορές των εταίρων. Εξάλλου οι διατάξεις του Αστικού Κώδικα περί εταιρειών (άρθρα 741-784) αφορούν, βασυςά, τις ασηκές εταιρείες ετηκουρικώς, όμως, εφοφμόζονται και στις εμπορικές εταιρείες^.
1.2 Προσωπικότητα Ο.Ε.
Όπως σημειώθηκε και παραπάνω, τόσο η ομόρρυθμη εταιρεία, όσο και η ετερόρρυθμη, έχουν δική τους νομική προσωπικότητα, δηλαδή, αποτελούν νομικά πρόσωπα.
II έναρξη της νομικής προσωπικότητας της προσωπικής εταιρείας επέρχεται με την κατά νόμον δημοσίευση του καταστατικού της στα ειδικά βιβλία του αρμόδιου πρωτοδικείου (της έδρας της εταιρείας)'. Το πέρας δε αυτής επέρχεται από τη στιγμή που θα τελειώσει η εκκαθάριση της εταιρείας και η διανομή του καθαρού ενεργητικού στους πρώην εταίρους.
Η νομική προσωπικότητα της Ο.Ε. παραμένει αναλλοίωτη και όταν τροποποιηθεί το καταστατικό αυτής', εξακολουθεί δε και μέχρι το πέρας της εκκαθαρίσεως για τις ανάγκες
‘Αρθρα 22 και 627 Ε.Ν., καυ ομιλούν κερί υποχρεώσεων γενικός της ε ταιρείας το χρώτο και δυνατότητας συμβιβασμού το δεύτερο, δ ια τ ^ ε ις της Π ολ Δοίονομίας κερί της έδρας της εταιρείας, διατάςεις κερί δημοσιότητας αυτής κ.ο.κ.
^Τα κερί ιδίας κροσωκικότητας ισχύουν και για την ετερόρρυθμη εταιρεία.
’ Το κείμενο όλων των άρθρων του Ε.Ν., κου αναφέρονται στνς κροσωχυιές εταιρείες, καθώς και των άρθρων 741-784 Α.Κ. κερί εταιρειών, β λ στο Παράρτημα.
' Αρθρο 42 Εμπορικού Νόμου.
^ Ως εκ τούτου και όταν αποχωρήσεις ένας εταίρος η κροσληφΟεί άλλος
αυτής. Η ομόρρυθμη εταιρεία αποκτά νομική προσωπικότητα με την κατά νόμο δημοσίευση του καταστατικού της. Πριν τούτο συμβεί, δεν μπορεί να συμβάλλεται ούτε να γίνεται υποκείμενο δικαιωμάτων και σε περίπτωση που οι εταίροι της υπό σύσταση Ο.Ε.
συνάψουν δικαιοπραξίες με τρίτους - πριν τη δημοσίευση του καταστατικού της ετοφείας - γίνονται αυτοί (οι εταίροι) φορείς των σχετικών δικαιωμάτων, έστω και αν οι συναλλασσόμενοι απέβλεπαν στην εταιpεία^
Το γεγονός ότι η προσίιΜτική εταιρεία αποτελεί νομικό πρόσιοπο έχει ορισμένες νομικές συνέπειες, όπως: Έχει επωνυμία, κατοικία (έδρα), ιθαγένεια και όργανα (φυσικά πρόσωπα) που την εκπροσωπεύουν και διοικούν (διαχειρίζονται) τις εταιρικές υποθέσεις και την εταιρική περιουσία.
Έ δρα της εταιρείας (κατοικία) είναι ο τόπος, όπου λειτουργεί η διοίκηση (διαχειριστές) αυτής^. Κατά των εκπροσώπων (διαχειριστών) της προσωπικής εταιρείας μπορεί να διαταχθεί προσωπική κράτηση για απαιτήσεις εμπορικές ή από αδικοπραξία, σύμφωνα με το άρθρο 1047§3 του Κ. Πολ Δικονομίας^. Ακόμα, η εταιρεία έχει την ικανότητα να αποκτά κυριότητα επί κινητών και ακινήτων πραγμάτων, αλλά και άλλα δικαιώματα έτσι έχει δική της περιουσία, διακεκριμένη από εκείνη των εταίρων αυτής. Τα ακίνητα της προσωτηκής εταιρείας καταχωρούνται σε ειδική μερίδα του οικείου υποθηκοφυλακείου. Επίσης, η εταιρεία έχει δucαίωμα να επιδιώξει ικανοποίηση για ηθική βλάβη που υπέστη η προσωπικότητα της. Τέλος, η εταιρεία έχει το δικοάωμα να συμμετέχει ως μέλος άλλης εταιρείας, οποιουδήποτε τύπου, και παρίσταται στο 0ucoonipio ως διάδικο μέρος, εκπροσωπούμενη από τους νόμιμους εκπροσώπους της.
1.3 Απεριόριστη ευθύνη εταίρων
Στο άρθρο 22 Ε.Ν. ορίζεται: «Οι ομόρρυθμοι συνεταίρον, οι ανεφερόμενοι εις το καταστατικόν της εταιρείας έγγραφον, υπόκεινται αλληλεγγύως εις όλος τας υποχρεώσεις της εταιρείας, αν και υπογεγραμμένος παρ’ ενός μόνου των συνεταίρων, υπό την εταιρικήν όμως επωνυμίαν». Η έννοια της αλληλεγγύης είναι η της σε ολόκληρο ενοχής κατά τον Αστικό Κώδικα. Την αλληλέγγυα ευθύνη ιρέρουν τόσο το νομικό πρόσωπο της Ο.Ε., όσο και όλο τα (ομόρρυθμα) μέλη αυτής για την πληρωμή των υποχρεώσεων που έχει αναλάβει νομίμως η εταιρεία. Ο δανειστής, επομένιος, δικαιούται (σύμφωνα με το άρθρο 482 Α.Κ.) * *
’ Α.Π. 1377/86 - Ε.Εμπ.Δ. 1987, σελ 560.
* Εκτός αν αλλιώς ορίζει το κατασχαηιτό της.
’ Εφ. ΛΟ. 620/77 και 2135/76, Ε. Εμιτ.Δ., τό^ος KJ1, σελ. 406
να απαιτήσει το χρέος της εταιρείας κατ’ αρεσκείαν από οποιοδήποτε εταίρο είτε εν όλω είτε εν μέρη.
Να τονισθούν ιδιαιτέρους τα χαρακτηριστικά σημεία της ευθύνης των ομόρρυθμοον εταίρων:
α) Οι εταίροι ομόρρυθμης εταιρείας (που είναι όλοι τους ομόρρυθμοι) ευθύνσνται απεριόριστα και σε ολόκληρο. Το «απεριόριστα» σημαίνει ότι οι ομόρρηιθμοι εταίροι ευθύνονται με ολόκληρη την περιουσία τους, ενώ το «εις ολόκληρον» σημαίνει αλληλέγγυα ευθύνη μεταξύ όλων των εταίρων.
β) Την ίδια ευθύνη έχουν και οι ομόρρυθμοι εταίροι της ετερόριρυθμης εταιρείας.
γ) Σε περίπτωση λύσεως της εταιρείας δεν λύονιοα και οι υφιστάμενες συμβάσεις αυτής, έστω κι αν αναφέρονται σε χρόνο μεταγενέστερο της λύσεως. Οι ομόρρυ%ιοι εταίροι ευθύνονται μαζί με την εταιρεία για την εκπλήροκτη των νομίμων υποχρεώσεων
«εις ολόκληρον» έκαστος και ο δανειστής δικαιούται να απαιτήσει το χρέος από οποιοδήποτε συνοφειλέτη'.
δ) Σε περίπτιοση μετατροπής ομόρρυθμης ή ετερόρρυθμης εταιρείας σε ανώνυμη, οι τέως ομόρρυθμοι εταίροι εξακολουθούν να ευθύνονται απεριορίστίος και «εις ολόκληρον»
για τις μέχρι της μετατροπής αναληφθείσες υποχρεώσεις της προσωπικής εταιρείας Ανάλογη εφαρμογή της διατάξεως του άρθρου 53 § 4 του N.319(V55, που προβλέπει την παραπάνω ευθύνη των ομόρρυθμων εταίρων σε περίπτωση μετατροπής προσωπικής εταιρείας σε Ε.Π.Ε^.
ε) Κάθε νέος ομόρρυθμος εταίρος που εισέρχεται σε προσωπική εταιρεία, ευθύνεται για όλα τα χρέη αυτής ασχέτως αν αυτά δημιουργήθηκαν πριν ή μετά την είσοδό του στην εταιρεία, εκτός αν δημοσιεύθηκε αντίθετη μεταξύ των εταίρων συμςιωνία για τα προγενέστερα (της εισόδου του) χρέη της εταιρείας^.
1.4 Εμπορική ιδιότητα εταιρείας και εταίρων
Η ομόρρυθμη εταιρεία έχει την εμπορική ιδιότητα κατά το ουσιαστικό κριτήριο, δηλαδή, από τη δραστηριότητα που αναπτύσσει (εμπορικές πράξεις).
' Α.Π. 618/68, Εφ.ΑΘ. 6160/80, Ε,Εμχ.Δ . 1982 σελ-228, Εφ. Πειραιά 239/82, Ε. Εμκ,Δ. 1982, σελ.389
^ Εφ. θες/ν(κης 1274/81, Ε.Εμ*21. 1982, σελ. 386
’ Α.Π. 1120/74, Εφ. Θες/νίκης 1274/81, Ε. Ε μ χ Α 1982 σελ, 386
Οι ομόρρυθμοι εταίροι τόσο τιαν ομόρρυθμων όσο και των ετερορρύθμων εταιρειών είναι έμποροι^.
Ο ετερόρρυθμος εταίρος εμπορικής ετερορρύθμου εταιρείας δεν αποκτά την εμπορική ιδιότητα από μόνο το γεγονός της συμμετο5Ρΐς του σ’ αυτήν, αλλά η μεμονωμένη πράξη της συμμετοχής του είναι πράξη εμπορική.
Η ομόρρυθμη εταιρεία κρίνεται κατά το ουσιαστικό κριτήριο και συνεπώς αποκτά την εμπορική ιδιότητα, οσάκις κατά τον καταστατικό της σκοπό ενεργεί κυρίως και συνήθως εμπορικές πράξεις. Οι ομόρρυθμοι εταίροι αποκτούν την εμπορική ιδιότητα και επομένως υπόκεινται σε προσωπική κράτηση για τα χρέη της εταιρείας από μόνη τη συμμετοχή τους σ’ αυτήν^.
2. Περιεχόμενο καταστατικού 2.1 Γενικά
H σύμβαση εταιρείας, που συνάπτεται μεταξύ των ιδρυτών αυτής (δηλαδή των εταίρων), αποτυπώνεται σε ένα ιδιωτικό (ή και συμβολαιογραφικό) έγγραφο. Το έγγραφο αυτό είναι τυπικό και επικράτησε να ονομάζεται «Καταστατικό», πρέπει δε να έχει ένα ελάχιστο περιεχόμενο, το οποίο προκύπτει από τις περί εταιρειών διατάξεις του Εμπορικού Νόμου, του Αστικού Κώδικα, άλλων νόμων, της διαμο(χρ(ί>θείσας νομολογίας και πρακτικής. Τα κύρια σημεία που πρέπει να περιλαμβάνει ένα καταστατικό είναι: Το προοίμιο και το κυρίως σώμα του καταστατικού, στο οποίο περιλαμβάνονται όλες οι απαραίτητες για τη λειτουργία της εταιρείας διατάξεις.
2.2 Το προοίμιο
Το έγγραφο της συμβάσειος εταιρείας αρχίζει με ένα προοίμιο, που περιλαμβάνει την επικεφαλίδα, τον τόπο και το χρόνο της συστάσεως, τα πλήρη στοιχεία ταυτότητας των συμβαλλομένων και ενδεχομένως περίληψη του ανηκειμένου της συμβάσειος.
Η επικεφαλίδα του εγγράφου είναι ενδεικτική του περιεχομένου της συμβάσεως και πρέτιει να αποδίδει αυτό κατά τον πιο σαφή τρόπο, π.χ. *
* Πάγια επ'ουτσύ η νομολογία. Ο ομόρρυθμος εταίρος ομόρρυθμης 'ετερόρρυθμης εταιρείας με ε μχορικό αντικείμενο είναι έμπορος από μόνη τη συμμετοχή του στην εταιρεία και επομένως υπόκειται σε προσωπική κράτηση για τα εταιρικά εμπορικά χρέη. Η πτώχευση ομόρρυθμης εταιρείας επιφέρει τη λύση της, αλλά κατά το στάδιο της εκκαθαρίσεως τόσο η εταιρεία, όσο και οι εταίροι αυτής διατηρούν την εμπορική ιδιόττητα τους. Ο πτωχεύσας έμπορος, όμως, στερείται της εμπορικής ιδιότητας
’Προσωπικές εταιρίες Ε.Π .Ε. Κοινοπραξίες. Μιλτιάδη Κ. Λεοντάρη, Αθήνα 2003, Εκδόσεκ Π Α Μ Ε Ο Ι.
ΣΥΣΤΑΣΗ ΟΜΟΡΡΥΘΜΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΩΝΥΜΙΑ nA. ΑΝΔΡΕΟΥΚΑΙ Σ1Α Ο.Ε»
ΕΤΑΙΡΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1.000.00 Ε ΥΡΩ
Ο τόπος και ο χρόνος συστάσεως της εταιρείας είναι απαραίττμα στοιχεία για το ιστορικό της συστάσειος και όχι για την εγκυρότητα αυτής. Τούτο, γιατί σε περίχτωσι]
παραλείψειος αναγραφής του τόπου συντάξεως του εγγράφου, μπορεί να Θεωρηθεί ως τέτοιος ο τόττος δημοσιεύσεως του καταστατικού (στο οικείο Πρωτοδικείο). Αλλά και η έλλειψη χρονολογίας αναπληρώνεται από εκείνη της κατά τα άνω δημοσιεύσεως, οπότε το έγγραφο της συστάσεως αποκτά βέβαιη χρονολογία.
Οι εταίροι (οι συμβαλλόμενοι για τη σύσταση της εταιρείας) αναγράφονται όλοι στη σειρά με τα πλήρη στοιχεία τους (ονοματεπώνυμο και πατρώνυμο, ιθαγένεια, επάγγελμα, διεύθυνση κατοικίας, αριθμός και εκδούσα αρχή δελτίου τοΛίτότητας). Η αναγραφή όλων των παραπάνω στοιχείων των συμβαλλόμενων δεν εττιβάλλεται από τις περί εταιρειών διατάξεις του Εμπορικού Νόμου και του Αστικού Κώδικα, αλλά είναι σκόπιμο να υπάρχουν στο συστατικό έγγραςχ) για λόγους τάξεως και για κάλυψη, ενδεχομένως, απαιτήσεων άλλων νόμων (π.χ. του Ποινικού Νόμου).
2.3 Το καταστατικό
Το καταστατικό - χωρισμένο σε άρθρα, ίσως και σε κεφάλαια - περιέχει όλους τους όρους της συμφωνίας συστάσεως, λειτουρτγίας και λύσεως της εταιρείας. Πιο συγκεκριμένα, περιλαμβάνει τους ακόλουθους όρους:
α) Τη σύσταση και τον τύπο της εταιρείας. Το πρώτο άρθρο του καταστατικού αρχίζει ως εξής: «Συνιστάται σήμερα ομόρρυθμη εταιρεία με την επωνυμία...».
β) Την επωνυμία Κατά το άρθρο 21 Ε.Ν. και μόνα τα ονόματα των εταίρων μπορούν να συστήσουν την εταιρική επωνυμία. Η Θεωρία και η νομολογία δέχθηκαν ό η δεν είναι απαραίτητο να συμπεριλαμβάνονται στην επωνυμία όλα τα ονόματα των εταίρων. Στην πράξη επικράτησε να αναιρέρονται στην επωνυμία μόνο ένα ή δύο ονόματα εταίρων με την προσθήκη των λέξεων «και Σία» που σημαίνει και συντρχχριά. Η επωνυμία είναι το όνομα του νομικού προσώπου της εταιρείας, το οποίο τη διακρίνει από τα ιρυσικά πρόσωπα που την απαρτίζουν και με το οποίο εμιρανίζεται αυτή (η εταιρεία) στις συναλλαγές της. Γι' αυτό ακριβέστερο είναι να ομιλούμε περί εμπορικής επωνυμίας. Η εταιρεία μπορεί να έχει
επιπλέον και διακριτικό τίτλο, καθώς επίσης και κάποιο σήμα (που προστατείκϊνται με ξεχωριστές διατάξεις νόμων).
Ermpejcsxai να τροποποιηθεί η επωνυμία, καθώς και ο διακριτικός τίτλος της εταιρείας (με τροποποίηση, φυσικά, των αντιστοίχων άρθρων του καταστατικού).
Τυχόν έλλειψη αναγραφής της επωνυμίας στο καταστατικό της εταιρείας δεν επιφέρει ακυρότητα αυτής.
χ) Σκοπός της εταιρείας. Το άρθρο του καταστατικού που αναγρά<{«ι το σκοπό της εταψείας, πρέπει να αποδίδει, κατά το δυνατόν, το αντικείμενο των εργασιών αυτής. Δεν υπάρχει περιορισμός από το νόμο (ος προς την ευρύτητα του περιεχομένου του σκοπού, αλλά για λόγους τάξεως και σοβαρότητας εμφανίσεως της εταιρείας η διατύπωση του σχετικού άρθρου οφείλει να είναι ευκρινής και σύμφωνη με το νόμο. Έτσι, δεν επιτρέπεται να περιλαμβάνονται στο σκοπό της ομόρρυθμης εταιρείας εργασίες για τη δ ιειφ γειο των οποίων ο νόμος απαιτεί συγκεκριμένο τύπο εταιρείας (π.χ. η άσκηση των τρκιπεζικών και ασφαλιστικών εργασιών επιτρέπεται μόνο σε ανώνυμες εταιρείες — άρθρα 2 Ν.Δ. 400/70 και 11 Ν. 5076/31, αντίστοιχα). Εάν ο σκοπός της εταιρείας είναι αντίθετος με το νόμο ή τα χρηστά ήθη προκύπτει απόλυτη ακυρότητα αυτής.
Η τροποποίηση ή αλλαγή του σκοπού της εταιρείας είναι επιτριετττή και γίνετεα με τροποποίηση του αντίστοιχου άρθρου του κατασταηκού.
δ) Διάρκεια της εταιρείας. Συνήθως, η διάρκεια της εταιρείας ορίζεται σε ξεχτοριστό άρθρο του καταστατικού και μάλιστα κατά τρόπο σαφή (π,χ. «Η διάρκεια της εταιρείας ορίζεται δεκαετής, αρχόμενη από σήμερα και λήγουσα την αντίστοιχη ημερομηνία του έτους...»).
Η διάρκεια της εταιρείας μπορεί να είναι και αόριστη. Αόριστης διάρκειας είναι η εταιρεία και όταν δεν αναφέρεται στο καταστατικό καθόλου η διάρκεια αυτής ή η λήξη της εταιρείας.
Παράταση της διάρκειας της εταιρείας είναι επιτρεπτή και μπορεί να αναφέρεται στο καταστατικό ο τρόπος με τον οποίο θα γίνεται (απαιτούμενη πλειοψηφία για την λήψη της αποφάσεως, τυχόν προειδοποίηση εκ μέρους εταίρου ή εταίρων).
Αυτόματη παράταση της διάρκειας της εταιρείας συνηθίζεται να αναφέρεται στο καταστατικό και ο όρος αυτός είναι ισχυρός (π.χ. «Η εταιρεία είναι τριετούς διάρκειας, αλλά αυτή συνεχίζεται αυτοδικαίως για μια ακόμη τριετία, εάν ενενήντα ημέρες πριν τη
10 λήξη της αρχικής διάρκειας κανένας εταίρος δεν ζητήσει με έγγραφο, κοινοποισόμενο σε όλους τους εταίρους με δικαστικό επιμελητή, τη μη συνέχιση της εταιρείας»). Με τη μεθόδευση αυτή αποφεύγεται η διαδικασία και τα έξοδα της τροποποιήσεως του καταστατικού.
Εφόσον στο καταστατικό δεν περιλαμβάνεται ο όρος της αυτόματης παρατάσεως, κατά τα ανωτέρω, η παράταση πρέπει πλέον να γίνει με τροποποίηση του σχεηκού άρθρου του καταστατικού και μάλιστα πριν την ημερομηνία λήξεως της διάρκειας της εταιρείας. Εάν παρέλΟει η ημερομηιάα λήξεως της διάρκειας της, η εταιρεία θεωρείται λυθείσα (ή εν χάσει περιπτώσει καταστήσα ανώμαλος), εκτός αν τεκμαίρεται ότι η βούληση των εταίροιν είναι να συνεχισΟεί η δράση της Τεκμαίρεται δε τούτο το τελευταίο, εφόσον η εταιρεία συνεχίζει κανονικά τις εργασίες της και μετά την τιαρέλευση της ημερομηνίας λήξεως αυτής Το φαινόμενο αυτό εμφανίζεται πολύ συχνά στην πράξη (γιατί οι εταίροι λησμονούν να προβούν εγκαίρως στην παράταση). Έτσι η νομολογία δέχθηκε πως η εταιρεία, της οποίας έληξε η διάρκεια, μπορεί να αναβιώσει με μεταχρονολογημένη έγγραφη συμφωνία των εταίρων. Το έγγραφο αυτό προτιμότερο να συντάσσεται ενώπιον συμβολαιογράφου, για να έχει βέβαιη ημερομηνία. Οπωσδήποτε, θα γίνουν όλες οι διαδικασίες δημοσιεύσεως που απαιτούνται για κάθε τροποποίηση του καταστατικού.
ε) Συμμετοχή των εταίρων στην εταιρεία. Η προσωπική εταιρεία (ομόρρυθμος ή ετερόρρυθμος) συστήνεται με τις εισιρορές των εταίρων — το ύψος των οποίων καθορίζη και την αναλογία συμμετοχής αυτών στην εταιρεία. Αν δεν συμ(ρωνήθηκε η αναλογία συμμετοχής στο σχηματισμό του εταιρικού κε<ραλαίου, οι εταίροι υποχρεούνται σε καταβολή ίσων εισφορών. Αυτό, όμως στιανίως θα γίνει στην πράξη. Το σύνηθες είναι να ορίζονται στο καταστατικό επακριβώς οι εισφορές των εταίρων, τόσο κατ' είδος όσο και κατ' αξία — πολύ περισσότερο που η αναλογία συμμετοχής στο κες>άλαιο της εταιρείας μπορεί να διαφέρει από την αναλογία συμμετοχής στο αποτέλεσμα των εργασιών αυτής
Οι εισφορές των εταίρων μπορεί να περιλαμβάνουν χρήματα (ελληνικά ή ξένα), την προσωπική εργασία ή φήμη των εταίρων και διάφορα κινητά ή ακίνητα κατά κυριότητα ή κατά χρήση. Η εκτίμηση της αξίας των εισφορών σε είδος γίνεται με συμφωνία μεταξύ των εταίρων.
στ) Διαχείριση και εκπροσώπηση της εταιρείας. Το άρθρο 22 του Εμπορικού Νόμου αναφέρει ρητώς ότι οι ομόρρυθμοι εταίρος που ανα<ρέρονται στο καταστατικό, ευθύνονται
II αλληλεγγύίος γνα όλες τις υποχρεώσεις της εταιρείας, καίτοι αυτές μπορεί να έχουν αναληφΟεί με την υπογραφή ενός μόνο εταίρου, που τίθεται κάτω από την εταιρική επωνυμία. Συνεπώς, ο ορισμός ενός ή περισσοτέρων εταίρων ως διαχειριστών δεν είναι απαραίτητος. Ωστόσο, το άρθρο 43 Ε.Ν. ορίζει ότι στην περίληψη του καταστατικού που δημοσιεύεται στο οικείο προττοδικείο πρέπει να περιέχονται και τα ονόματα των εταίρων που ορίσθηκαν να διοικούν την εταφεία και να υπογράφουν επ’ ονόματι αυτή^ δηλαδή των διαχειριστών. Τούτο και γίνεται στην πράξη. Στο αρχικό καταστατικό ορίζονται οι διαχειριστές της εταιρείας.
Διαχειριστές μπορεί να διορισθούν όλοι οι εταίροι της ομόρρυθμης εταιρείας (που είναι, φυσικά όλοι τους ομόρρυθμοι εταίροι). Ως διαχειριστές της ομόρρυθμης εταιρείας επιτρέπεται να διορισθούν και τρίτα πρόσωπα (που να μην είναι εταίροι), αλλά αυτό στην πράξη σττανιότατα θα συμβεζ γιατί η ευθύνη των εταίρων είναι απεριόριστη και δεν τολμούν να αναθέσουν τη διαχείριση της εταιρείας σε άλλους.
Q Ισολογισμός, κέρδη, ζημίες της εταιρείας. Κάθε χρόνο και στο τέλος αυτού η εταιρεία πρέπει να συντάσσει ισολογισμό και να προσδιορίζει το αποτέλεσμα (κέρδη η ζημίες) των εργασιών της.
η) Λ ύση της εταιρείας. Η εταιρεία λύεται με την πάροδο του χρόνου διάρκειας αυτής και εφόσον δεν παραταΟεί η διάρκεια της. Η λύση της εταιρείας μπορεί να επέλθει και πριν την παρέλευση του χρόνου διάρκειας της κατόπιν συμφωνίας των εταίρων ή χο>ρίς συμφωνία μεταξύ αυτών, με καταγγελία εκ μέρους εταίρου ή εταίρων για σοβαρό λόγο (άρθρα 766 επ. Α.Κ.).
Συνέχιση της εταιρείας μετά το θάνατο, τττώχευση ή απαγόρευση εταίρου. Είναι ισχυρός ο όρος, που συναντάται συνήθως στα καταστατικά, ότι η εταιρεία, σε περίπτωση θανάτου ενός εταίρου, συνεχίζεται μεταξύ των επιζώντων εταίρων ή μεταξύ των επιζώντων και των κληρονόμων του αποβιώσαντος. Επίσης, ισχυρά είναι και η ρήτρα που π{Χ)βλέπει συνέχιση της εταιρείας σε περίπτωση πτωχεύσεως ή απαγορεύσεως ενός εταίρου.
Εκκαθάριση και διανομή της περιουσίας της εταιρείας. Τη λύση της ετοαρείας ακολουθεί το στάδιο της εκκαθαρίσεως και τέλος η διανομή της εναπομείνασας εταιρικής περιουσίας στους εταίρους. Στα καταστατικά των εταιρειών περιλαμβάνονται πάντοτε διατάξεις που ορίζουν τους εκκαθαριστές και τα καθήκοντα τους και ακόμα τη διαδικασία της εκκαθαρίσεως.
θ) Άλλοι opou
Στα τελευταία άρθρα του καταστατικχιύ συνηθίζεται να περιλαμβάνονται μερικοί ακόμη όροι σχετικά με τη λειτουργία της εταιρείας. Τέτοιοι όροι είναι;
Η ρήτρα χου απαγορεύει τη σφράγιση των εταιρικών εγκαταστάσεων (κατάστημα, εργαστήριο, αποθήκη κ-ο.κ.) και της εταιρικής περιουσίας. Η ρήτρα αυτή αφορά τόσο τους εταίρους, όσο και τους κληρονόμους αυτών και αποσκοπεί στην προστασία των εταιρικών συμφερόντων από σπασμωδικές ενέργειες (όπως η σφράγιση), που θα επέφεραν ανακοπή των εργασιών της εταιρείας.
Η ρήτρα διαιτησίας, που περιλαμβάνουν τα καταστατικά, αποσκοπεί στην πρόληψη καταστροφικών για την εταιρεία διενέξεων μεταξύ των εταίρων. Έτσι ορίζεται σε ένα άρθρκ) ότι: «Κάθε διαφορά, που τυχόν θα προκύψει μεταξύ των εταίρων κατά την εφαρμογή και ερμηνεία του καταστατικού, θα επιλύεται υποχρεωτικά σύμφωνα με τις διατάξεις περί διαιτησίας των άρθρων 867 - 903 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομία9>. Όχι σπάνια ορίζονται στο καταστατικό ο αριθμός των διαιτητών και το πρόσωπο του επιδιαιτητή.
Εκτός από τις παραπάνω, πολύ συνηθισμένες, ρήτρες υπάρχουν και άλλες πολλές, που χρησιμοποιούνται ευρέως στα καταστατucά των προσωπικών εταιρειών. Οτιοιαδήποτε ρήτρα, που δεν αντίκειται σε διάταξη του νόμου μπορεί να περιλης>θεί (κατόπιν συμφωνίας των εταίρων) στο καταστατικό.
12
2.4 Υπόδειγμα καταστατικού Ο.Ε.
Στη^ συνέχεια καταχωρείται ένα συνοπτικό αρχικό καταστατικό (ιδρυτικό της εταιρείας). Περιέχει τους βασικούς, τους πιο απαραίτητους όρους και είναι το συνηθισμένο στην πράξη καταστατικό.
ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ
«Α. ΠΑΠΑΑΟΠΟΥΛΟΣΚΑΙΠΑ Ο.Ε.»
Άρθρο 1
Σύσταση Εταιρείας. Επωνυμία αυτής 1. Στην Αθήνα σήμερα την 16 Μαρτίου 1988, μεταξύ των συμβαλλόμενων:
1. Αναστασίου Παπαδοπούλου, εμπόρου, κατοίκου...(λοιπά στοιχεία ταυτότητας).
13 2. Γεωργίου Παπαδοτΐούλσυ, εμπόρου, κατοίκου... (στοιχεία τοΌτσνμας/, συμφωνεααι η σύσταση ομόρρυθμης εμπορικής εταιρείας, η οποία θα διέχεται αχό τις διατάξεις του Εμπορικού Νόμου και του παρόντος καταστατικού.
2. Η επωνυμία με την οποία θα λειτουργεί η εταφεία είναι κΑ. ΠΑΠΑΑΟΠΟΥΛΟΣ ΚΑΙ ΣΙΑ Ο.Ε.».
Άρθρο 2 Έδρα της εταιρείας
1. Ως Έδρα της εταιρείας ορίζεται ο Δήμος Αθηναίων, οδός....αριθμός...
2. Η εταιρεία, με ομόφωνη απόφαση των διαχεψιστών της, μπορεί να ιδρύει υποκαταστήματα στην ίδια ή άλλη πόλη, ακολουθούσα τη διαδικασία που ορίζει ο ΚΒ.Σ.
Άρθρο 3 Σκοπός της εταψείας
1. Σκοπός της εταιρείας, είναι η εμπορία, χονδρικώς και λιανικώς, τροφίμων, ποτών, ξηρών καρπών, ειδών ζαχαροπλαστικής κλπ. συναφών ειδών.
2. Για την επίτευξη του σκοπού της, η εταιρεία μπορεί να συσταίνει με άλλα φυσικά ή νομικά ττρόσωπα εταψείες κάθε τύπου, που επιδιώκουν τον ίδιο ή παρεμφερή σκοπό.
Άρθρο 4 Διάρκεια της εταψείας
Η διάρκεια της εταιρείας ορίζεται δεκαετής (10 ετών), αρχόμενη από σήμερα (16 Μαρτίου 1988) και λήγουσα την 15 Μαρτίου 1998.
Άρθρο 5 Εταιρικό κεφαλαίο. Εισφορές
1. Το εταιρικό κεφάλαιο ορίζεται στο ποσό των τετραχοσίων χιλιάδων (400.0(Χ)) δραχμών μετρητοίς,
2. Για το σχηματισμό του εταψικού κεφαλαίου κάθε εταίρος εισφέρει στην εταιρεία το ποσόν των διακοσίων χιλιάδων (200.000) δραχμών σε μετρητά.
Μεταβίβαση εταιρικής μερίδας
Η ^αποβίβαση της μερίδας ενός εταίρου σε πρόσωπο εκτός της εταιρείας επιτρέπεται μόνο με τη σύμφωνη γνώμη και του άλλου εταίρου.
Άρθρο 7 διαχειριστές της εταιρείας
1. Διαχεψιστές και εκπρόσωποι της εταιρείας για όλα τα θέματα αυτής ορίζονται και οι δύο εταίροι Αναστάσιος Παπαόόπουλος και Γεώργιος Παπαδόπουλος.
2. Η εταψεία συναλλάσσεται και αναλαμβάνει εγκύρως υποχρεώσεις έναντι κάθε ψιτου με τις υπογραφές των άνω διαχεφιστών, που ενεργούν είτε από κοινού είτε μεμονωμένα και τίθενται κάτω από την εταψική επωνυμία
Άρθρο 8 Ισολογισμός. Κέρδη και ζημίες
1. Στο τέλος κάθε ημερολογιακού έτους συντάσσεται απογραφή και ισολογισμός και κλειούν τα βιβλία της εταιρείας σύμφωνά με τις διατάζεις τον ΚΒ.Σ.
2. Οι εταίροι συμμετέχουν στα αποτελέσματα της χρήσεως (κέρδη και ζημίες) ανάλογα με το ποσοστό συμμετοχής τους στην εταιρεία δηλαδή κατά 50% ο καθένας απ ’ αητούς.
2. Με κοινή συμφωνία των εταίρων επιτρέπεται η διανομή κερδών και πριν το τέλος της χρήσεως. Με βάση αυτή τη συμφωνία κάβε εταίρος δικαιούται να προβαίνει σε απολήψεις, κατά μήνα έναντι κερδών που τον αναλογούν και μέχρι του μισού των πιθανών κερδών της χρήσεως συνολικά
Άρθρο 9 Λύση της εταιρείας
1. Η εταιρεία λύεται με την πάροδο τον χρόνου διάρκειας αυτής (αρχικού ή κατά παράταση). Παρατείνεται, όμτυς, αυτοδικαίως, η διάρκεια αυτής για μια πενταετία από ττ}ς λήζεως της, κάθε φορά εάν ενενήντα (90) ημέρες πριν τη λήξη κάποιος από τον εταίρους δεν κοινοποιήσει με δικαστικό επιμελητή στους άλλους εταίρους έγγραφη δήλωση του ότι δεν επιθυμεί τη συνέχιση της λειτουργίας αυτής.
Άρθρο 6
2. Σε τΐερίτπωση θανάτου ενός εταίρου, η εχαφεία συνεχίζ/ειαχ αχό τον εχιζσντα εταίρο και τους κληρονόμους τον θανόντος.
Άρθρο 10 Εκκαθάριση της εταιρείας Ι. Τη λύση της εταφείας ακολουθεί το στάδιο της εκκαθαρίσεοκ;.
2. Εκκαθαριστές ορίζονται από τώρα και οι δυο εταίροι (και διαχειριστές).
3. Κατά τη διάρκεια της εκχαθαρίσεως διεξάγονται μόνο εργασία; αχαραίτητες για το σκοπό αυτής (ρευστοττοίηση περιουσιακών στοιχείων της εταιρείας, εξόφληση των προς τρίτους υποχρεώσεων, απόδοση των εισφορών των εταίρων και τέλος διανομή του απομένοντας υπολοίπου στους εταίρους).
Άρθρο 11
Απαγόρευση σφραγίσεως περιουσίας εταφείας
Απαγορεύεται στους εταίρους ή τους κληρονόμους αυτών να ζητήσουν δικαστιχώς τη σφράγιση των εγκαταστάσεων ή της περιουσίας της εταιρείας κατά τις διατόιξεις του Κ. Πολ Αικονομίας περί ασφαλιστικών μέτρων.
Άρθρο 12
Κάθε διαφορά που μπορεί να προκόψει ανάμεσα στους εταίρους σχετικά με ττγν ερμηνεία και εφαρμογή του παρόντος καταστατικού, καθώς και κάθε απαίτηση αυτών μεταξύ τους, που να προέρχεται από την παρούσα σύμβαση, θα λύεται υποχρεωτικά με διαιτησία κατά τις διατάξεις των άρθρων 867 - 901 του Κ Πολ Αυτονομίας αχό δύο διαιτητές και σε χερίχτωση διαφωνίας αυτών, ορίζεται από τώρα αις επιδιαιτητής ο Προϊστάμενος Προιτοδυτείου Αθηνών ή ο υπ’ αυτού διορισθησόμενος .
ΟΙ ΣΥΜΒΑΛΛΟΜΕΝΟΙ
‘Προσωπικές εταιρίες Ε.Π.Ε. Κοινοπραξίες, Μιλτιάδη Κ. Λεοντάρη, Αθήνα 2003, Εκδόσεις ΠΑΜΙΣΟΣ.
3. Εκπροσώπηση προσωπικής εταφείας. Λήψη αποφάσεων 3.1 Εκπροσώπηση εταψείας και διαχείριση εταιρικών υποθέσεων
Ο Εμπορικός Νόμος περιλαμβάνει μόνο μερικές ανεπαρκείς διατάζεις περί της εκπροσωττήσεως και της διαχειρίσεως στις προσωπικές εταιρείες (άρθρα 22, 24, 27, 43). Γι' αυτό εφαρμόζονται επικουρικώς οι σχετικές διατάξεις του Αστικού Κώδικα (άρθρα 748 - 754 και 756 - 757). Όμως, και ο Α.Κ. διακρίνει την εκπροσώπηση αχό τη διαχείριση, παρότι στην πράξη οι δυο αυτές έννοιες πολλές φορές συμπίπτουν. Ο Α.Κ. χρησιμοποιεί και τον όρο διοίκηση της εταιρείας που μπορεί να υποστηριχθεί ότι περιλαμβάνει τόσο την διαχείριση, όσο και την εκπροσώπηση της εταφείας.
Από τη διατύποκτη του άρθρου 22 του Εμπορικού Νόμου προκύπτει ότι κάθε ένας από τους ομόρρυΟμους εταίρους που υπογράφει, έστω και μόνος του, κάτω όμως από την εταιρική επωνυμία, υποχρεώνει την εταιρεία και φυσικά και τους υπόλοιπους ομόρρυθμους εταίρους. Συνεπώς, από τη διάταξη του άρθρου 22 Ε.Ν. προκύπτει ότι κάθε ομόρρυΟμος εταίρος, με τις προϋποθέσεις του άρθρκιυ αυτού, έχει το δικαίωμα εκπροσωπήσεως της εταφείας. Αλλά και στα άρθρα 656 - 657 του Αστικού Κώδικα γίνεται λόγος για το δι
καίωμα του εταίρου να αντιπροσωπεύει (εκπροσωπεί) τους λοιπούς εταίρους έναντι των τρίτων.
Η διοίκηση (διαχείριση και ειοιροσώττηση) της προσωτηκής εταφείας είθισται να ανατίθεται σε ένα ή περισσότερους διαχεφιστές.
Ως διαχειριστές της προσωτηκής εταφείας (ομόρρυθμης ή ετερόρρυθμης) επιτρέπεται από το νόμο να διορισθούν μόνο ομόρρυθμοι εταίρος ενώ αποκλείονται ρητά από τη διαχείριση οι ετερόρρυθμοι εταίρτοι (άρθρο 27 Ε.Ν.). Ετητρέπετας όμως, να διορισθεί ως διαχειριστής τρίτος, μη εταίρος, καίτοι κάτι τέτοιο σπάνια θα εμφανισθεί στην πράξη, γιατί λόγω της απεριόριστης ευθύνης των ομορρύθμων εταίρων, αυτοί δύσκολα θα εμπιστεύονταν σε τρίτους τη διαχείριση της εταφείας, που θα μπορούσε να έχει συνέπειες και σε όλη την περιουσία τους.
Διορισμός τρίτου (μη εταίρου) ως διαχειριστή Ο.Ε. Αμφισβητείται το θέμα αυτό στη νομολογία (ενώ η θεωρία είναι αρνητική). Έτσι κατά μια άποψη, στις προσωτηκές εταφείες η εξουσία διαχειρίσεως είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένη με την εταφική ιδιότητα και για το λόγο αυτό δεν μπορεί να μεταβιβασθεί σε τρίτο μη εταίρο, όπως γίνεται στις