ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ
ΣΧΟΛΗ:
ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ:
ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΜΟΝΑΔΩΝ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΜΕ ΘΕΜΑ:
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ( Ε - GOVERNMENT) ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, ΕΠΙΤΕΥΓΜΑΤΑ, ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ.
ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ:
ΑΥΓΓΙΤΣΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ
ΦΟΙΤΗΤΗΣ:
ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ Α.Μ. :99010
ΚΑΛΑΜΑΤΑ, ΙΟΥΝΙΟΣ 2004
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΠΕΡΙΛΗΨΗ...4
ΜΕΡΟΣ A : E-GOVERNMENT Α.1. ΑΝΤΑΠ Ο ΚΡΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΙΟ ΙΚ Η Σ Η ... 6
Α.2. E-EUROPE 2002... 10
A .3. TO E-GOVERNMENT Σ Τ Ο Υ Σ Δ Η Μ Ο Υ Σ ... 11
A .4. TO ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «Α Ρ ΙΑ Δ Ν Η »... 13
A .5. Η ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜ Μ ΑΤΕΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ Σ Υ Σ Τ Η Μ Α Τ Ο Σ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ Κ Α Ι ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ TAXIS K A I ICIS... 14
Α.6. Τ Ι ΠΡΟΣΔΟΚΟΥΝ ΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ ΑΠΟ ΤΟ Ε - G O V E R N M E N T - 18 Α.7. ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΣΕ ΕΥΡΩΠΗ Κ Α Ι Ε Λ Λ Α Δ Α - 22 Α.8. Η ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΚ ΥΒ Ε ΡΝ Η ΣΗ 27 Α.9. ΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Κ. τ. Π. Γ ’ Κ. Π. Σ. 2 0 0 0 - 2 0 0 6 ... 27
ΜΕΡΟΣ Β : ΕΠΙΤΕΥΓΜΑΤΑ Β.1. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ Π ΡΑ ΓΜ Α ΤΙΚ Ο ΤΗ ΤΑ ...75
Β.2. ΦΟΡΟΥΜ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΚ ΥΒ Ε ΡΝ Η ΣΗ ...76
Β.3. Τ Α ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ «Π Ο Λ ΙΤ Ε ΙΑ » - «Σ Υ Ζ Ε Υ Ξ ΙΣ »... 78
Β.4. ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΥ...80 Β.5. ΟΙ ΕΚΛΟΓΕΣ Τ Η Σ ΚΟ ΙΝΩΝΙΑΣ ΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ
ΚΑΙ ΤΗ Σ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΤΟΥ 2 1 ου Α ΙΩ Ν Α ... 84
ΜΕΡΟΣ Γ : ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
Γ.1. ΝΕΟ Σ Υ Σ Τ Η Μ Α Σ ΤΑ ΔΙΟ ΔΡΟ Μ ΙΑ Σ ΤΩΝ ΔΗΜ ΟΣΙΩΝ
Υ Π ΑΛ Λ Η ΛΩ Ν ... 86 Γ.2. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ E-G O VE RN M E N T
Κ Α Ι Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ Π Ο ΛΙΤΙΚ Η ... 87 Γ.3. ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΤΗ Ν ΠΡΑΞΗ... 87 Γ.4. ΨΗΦΙΑΚΗ Δ ΙΑ ΙΡ Ε Σ Η ...88 Γ.5. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ Κ Α Ι Α Λ Λ Ω Ν
ΜΕΛΩΝ ΣΤΗ Ν Ε.Ε...89 Γ.6. Η ΧΡΗ ΣΤΕ Σ ΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ Υ Π Ο Λ Ο ΓΙΣΤ Ω Ν ...— 90 Γ.7. ΠΟΙΟΙ Α Ν Τ ΙΣ Τ Ε Κ Ο Ν Τ Α Ι ΣΤΗ Ν ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ
ΔΙΑΚ ΥΒΕ ΡΝ Η ΣΗ ...92 Γ.8. ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ Κ Α Ι Π Ο Λ ΙΤΙΚ Ο Ι... 94
ΜΕΡΟΣ Δ : ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ
Δ.1. ΦΙΛΟΔΟΞΑ ΣΧΕΔΙΑ (ΥΓΕΙΑ, Α Σ Φ Α Λ ΙΣ Η )... 97 Δ.2. Ο ΓΟΡΔΙΟΣ ΔΕΣΜ Ο Σ ΤΗ Σ ΓΡΑ Φ Ε ΙΟ Κ ΡΑ ΤΙΑ Σ Λ ΥΝ Ε ΤΑ Ι
Μ ΕΣΩ ΤΟΥ Δ ΙΑ Δ ΙΚ Τ Υ Ο Υ ... 98 Δ .3. ΥΨΗΛΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ Σ ΤΗ Ν ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ ΤΟΥ Π Ο ΛΙΤΗ ...99 Δ .4. ΤΟ Ε - GOVERNMENT ΣΕ «Σ Υ Μ Μ Α Χ ΙΑ » ΜΕ ΤΟ Υ Σ Π Ο ΛΙΤΕΣ 100 Δ .5. ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ε - GOVERNMENT Κ Α Ι Η ΕΚΠ ΑΙΔΕΥΤΙΚΗ
Π Ο ΛΙΤΙΚ Η ... 103 Δ.6. ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ Σ Υ Ν Α Λ Λ Α Γ Ε Σ ... 104 Δ.7. ΕΝΟΠΟΙΗΣΗ Δ ΙΑ Δ ΙΚ Α Σ ΙΩ Ν ... 106
Δ.8. ΑΥΘΕΝΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ Σ Υ Ν Α Λ Λ Α ΓΩ Ν
Κ Α Ι ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΓΝ Ω Σ Η Σ ... 107 Δ .9. ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗ ΣΗ ... 108 Δ. 10. Σ Τ Α Τ ΙΣ Τ ΙΚ Ο Ε - GOVERNMENT... 110
ΜΕΡΟΣ Ε : ΒΕΛΤΙΩΣΕΙΣ ΣΥΜ Π ΕΡΑΣΜ ΑΤΑ
Ε.1. Ο.Κ.Ε. (ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Τ Η Σ Ε Λ Λ Α Δ Ο Σ )... 113 Ε.2. ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟ Σ Υ Σ Τ Η Μ Α
(Ο.Π.Σ.) ΕΛΕΓΚΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ (TA X IS - IC IS )... 117
Ε.3. ΔΗΜΟΙ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΠΟΔΟΧΗ Τ Η Σ
Η ΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΔΙΑΚ ΥΒ Ε ΡΝ Η ΣΗ Σ... 125
Ε.4. ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΑΠΟ ΤΗΝ
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ... 126
Β ΙΒ Λ ΙΟ ΓΡΑ Φ ΙΑ :... 128
Π Ε ΡΙΛ Η Ψ Η :
Στιχν παρούσα εργασία γίνετα ι μια προσπάθεια να αποδώσουμε όσο μπορούμε καλύτερα την ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ (Ε - GOVERNMENT), μέσα από τα προγράμματα (E-EUROPE), ( Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ Τ Η Σ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ), Γ Κ.Π.Σ. 2000 - 2006.
στην Ελλάδα.
Καθώς επίσης στα επιτεύγματα που έχουν συμβεί ως τώρα, στα προβλήματα και σ τις προοπτικές που θα υπάρξουν με τη ν υλοποίηση και εφαρμογή, της Η λεκτρονικής Διακυβέρνησης.
Η Η λεκτρονική Διακυβέρνηση βρίσκεται κοντά στον π ο λίτη με ευθύνες για τη ν παροχή τω ν υπηρεσιών που επηρεάζουν τη ν καθημερινή ζωή, σχολεία και β ιβ λιοθ ή κ ες, πάρκα και εγκαταστάσεις ψυχαγωγίας, τουρισμός, δρόμοι και δημόσιες συγκοινωνίες, υγεία. Γ ι’ αυτό οι καινοτομίες που θα προωθηθούν σε γενικό και τοπικό επίπεδο (κυβέρνηση, δήμους, νομαρχία, περιφέρεια) είναι ιδιαίτερα σημαντικές.
Οι δημοτικοί σύμβουλοι μπορούν να ανταλλάσσουν πληροφορίες και γνώσεις μέσω εσωτερικών δικτύων (intranets), ενώ οι π ο λίτες έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες μέσω ηλεκτρονικώ ν σελίδων.
Οι υγειονομικές υπηρεσίες απαιτούν τη συνεργασία μεταξύ οικογενειακών γιατρών, νοσοκομείων, ασφαλιστικών φορέων, φαρμακείων και κρατικών υπηρεσιών. Σήμερα κάθε παράγοντας τω ν υπηρεσιών υγείας έχει το δικό του σύστημα πληροφορικής, ενώ ακόμη και εντός ενός οργανισμού υπάρχουν πολλές φορές διαφορετικά συστήματα.
Τα περισσότερα μηνύματα ανταλλάσσονται σε χαρτί, μέθοδος αργή και αναποτελεσματική- Οι κυβερνήσεις καλούνται να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της ασυμβατότητας τω ν συστημάτων, δημιουργώντας ένα ολοκληρωμένο περιβάλλον πληροφορικής, όπου οι εφαρμογές και οι υπηρεσίες στο ν τομέα τη ς υγείας θα μπορούν να παρέχονται και σε υπερτοπικό επίπεδο μέσω του Διαδικτύου.
4
Με τ ις νέες εφαρμογές της πληροφορικές και τ ις κατάλληλες υποδομές , c ρόλος του σχολείου αναβαθμίζεται σημαντικά. Το Διαδίκτυο είναι εργαλείο- κ λειδί στα χέρια τω ν δασκάλων, των γονέων και τω ν μαθητών και έχ ει σήμερα γιε το χώρο τη ς εκπαίδευσης τη σημασία που είχαν τα β ιβ λ ία για τ ις παλαιότερες γενιές. Οι ίδ ιο ι οι εκπαιδευτικοί απαιτείται να γνωρίσουν από κοντά τη\
τεχ νο λ ο γία και να μεταβιβάσουν τ ις γνώ σεις τους στους μαθητές, πολλοί απί τους οποίους βέβαια είναι πιθανό να έχουν γνωρίσει τη νέα τεχ νο λ ο γία από τε σ π ίτι τους.
Σ ε πρώτο επίπεδο η τεχνο λογία συμβάλλει στη δημιουργία νέων θέσεων με τη δημιουργία ενός ηλεκτρονικού σημείου επικοινωνίας για όλους τους παράγοντες τη ς αγοράς εργασίας. Ετσι, οι εργοδότες δημοσιεύουν τ ι ς α γγελίες τους στε Διαδίκτυο και όσοι αναζητούν εργασία δημοσιεύουν το βιογραφικό τους. Σ ί δεύτερο επίπεδο, η κυβέρνηση αντιμετωπίζει τη ν ανεργία προσφέροντας μέσω τοι Διαδικτύου μια ολοκληρωμένη εικόνα τη ς τοπικής, τη ς εθνική ς ή και της παγκόσμιας αγοράς εργασίας, συνενώνοντας τ ις βάσεις δεδομένων για την απασχόληση. Μέσω του Διαδικτύου, η κεντρική διοίκηση μπορεί να προωθήσει με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα τ ις επενδύσεις και τα προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις κάθε χρόνο καταβάλλουν τεράστια ποσά για συντάζεις, επιδόματα πάσης φύσεως και κοινωνικές υπηρεσίες. Δυστυχώς όμως, μέρος αυτών τω ν κονδυλίων δεν καταλήγει στους σωστούς ανθρώπους, είτε λόγω σφαλμάτων, ε ίτε λόγω διαφθοράς. Για τη ν αποτροπή αυτής τη ς "διαρροής", τα διαφορετικά συστήματα πληροφορικής πρέπει να ανταλλάσσουν πληροφορίες μεταζύ τους. Με τη ν εζυπνότερη χρήση τη ς τεχ νο λο γία ς, η διοίκηση μπορεί για πρώτη φορά να ελαχιστοποιήσει τα λάθη και να αντιμετωπίσει επαρκώς τις περιπτώσεις διαφθοράς.
A. E-GOVERNM ENT
A .l. A N T ΑΠΟΚΡΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ
Τα τελευταία χρόνια έγιναν δυο σημαντικές μεταβολές σ τις σύγχρονες κοινωνίες οι οποίες διαμόρφωσαν νέα πρότυπα για το ρόλο και τ ις λ ειτο υ ρ γίες του Κράτους:
Η πρώτη, μεταβολή, προή,λθε από τους Π ο λίτες οι οποίοι, επηρεασμένοι από το πρότυπο του «π ο λ ίτη - καταναλωτή», άρχισαν να ζητούν και να απαιτούν από το Κράτος περισσότερες και καλύτερες υπηρεσίες. Αυτές οι απαιτή,σεις προκάλεσαν τη μ ετεξέλιξη του Κράτους από ένα σύστημα διοίκησης προς ένα σύστημα παροχή,ς υπηρεσιών. Σύμφωνα με τις σύγχρονες αντιλή,ψεις, ο παλιότερος προσανατολισμός της Δημόσιας Διοίκησης προς ένα σύστημα κανόνων, α ντικ α θ ίσ τα τα ι από ένα σύστημα αποτελεσμάτων και ικανοποίησης τω ν Π ολιτών. Ε τσι, οι σύγχρονες Δημόσιες Διοική,σεις, μετακινούνται από το πρότυπο του Διοικούμενου Π ολίτη προς το πρότυπο του Π ολίτη - Χρή,στη των δημόσιων υπηρεσιών και υιοθετούν ένα νέο θεμελιώδες αξίωμα:
Οι Δημόσιες υπηρεσίες υπάρχουν για να εξυπηρετούν τους Π ο λίτες.
Το παραπάνω αξίωμα προκαλεί σημαντικές δονή,σεις και ανακατατάξεις στο δημόσιο τομέα με αποτέλεσμα να διαμορφώνεται μια νέα μορφή, δημόσιας διοίκησης που ονομάζεται Ανταποκριτική, Διοίκηση (RESPONSIVE GOVERNMENT), δηλαδή,, μια διοίκηση που ανταποκρίνεται σ τις ανάγκες τω ν πολιτών.
Η δεύτερη μεταβολή, προήΛθε από τη ν εξέλιξη τω ν τεχ ν ο λ ο γ ιώ ν τη ς πληροφορική,ς, τω ν τηλεπικοινωνιών και κυρίως του Διαδικτύου
(INTERN ET).
Είναι γνω στό ό τι, η τεχνο λογία δημιουργεί πολιτισμό και διαμορφώνει νέου τύπου κοινωνίες. Σ ε αυτές τ ις περιπτώσεις ο ρόλος τη ς Π ο λ ιτεία ς είνα ι να οραματισθεί έγκαιρα τις επερχόμενες αλλαγές, να προσδιορίσει το νέο όραμα και να δράσει ανάλογα για τη ν πραγματοποίηση του.
Αυτός ο ρόλος γίνετα ι επιτακτικότερος όταν οι νέες τεχ νο λ ο γίες διαπερνούν τα μικρά και κλειστά σύνολα χρηστών και διαχέονται μαζικά σε όλα τα κοινωνικά κύτταρα προκαλώντας ταχύτατες μεταβολές. Ό ταν η, τεχνο λογία προκαλεί μικρές, συνεχείς αλλαγές, οι κοινωνίες έχουν το χρόνο να αντιδράσουν και να προσαρμοσθούν χωρίς να προκαλούνται δονήσεις και ανακατατάξεις. Όταν όμως οι μεταβολές είναι γρήγορες, οι κοινωνίες δεν έχουν αρκετό χρόνο προσαρμογής και το σύστημα παρουσιάζει μια κατάσταση, ασταθούς ισορροπίας όπου πολλά μπορεί να συμβούν.
Αυτό ακριβώς συνέβη, με τ ις τεχ νο λ ο γίες της πληροφορικής και τω ν επικοινωνιών. Σ τ ις δεκαετίες του 70 και του 80 οι υπολογιστές ήταν πανάκριβα, δυσεύρετα και πολύπλοκα μηχανήματα τα οποία χρησιμοποιούσαν μόνο μεγάλοι οργανισμοί που είχαν τα χρήματα και το κατάλληλο προσωπικό. Στη, δεκαετία του 90 η, ισχύς τω ν υπολογιστών αυξήθηκε και το κόστος τους μειώθηκε με συνέπεια να έχουν γ ίν ε ι για όλους εργαλεία καθημερινής χρήσης. Σ το ίδ ιο διάστημα οι τηλεπ ικ οινω νίες είχαν μια παρόμοια εξέλιξη,. Ε γιναν ταχύτερες, αποτελεσματικότερες και πολύ φθηνότερες με αποτέλεσμα να χρησιμοποιούνται ευρύτατα από όλα τα κοινωνικά στρώματα. Η ταυτόχρονη, και παράλληλοι διάδοση, τω ν υπολογιστών και των τηλεπικοινωνιών επέτρεψαν τη, γρήγορη, και φθηνή παραγωγή και διάδοση, των πληροφοριών. Ε τσι , λ ίγ ο πριν το τέ λ ο ς του εικοστού αιώνα, όλοι μιλούσαν για τη ν «κοινωνία τη,ς πληροφορίας». Ξαφνικά εμφανίσθηκε το Διαδίκτυο το οποίο συνένωσε τους υπολογιστές με τ ις τη λεπ ικ οινω νίες και δημιούργησε ένα εκρηκτικό μείγμα που προκαλεί ταχύτατες μεταβολές σ τις σύγχρονες κοινωνίες. Το Διαδίκτυο δεν σχεδιάσθηκε για να γ ίν ε ι αυτό που έγινε.
Δημιουργήθηκε για συγκεκριμένους λόγους, αλλά αναπτύχθηκε ταχύτατα , οι κοινωνίες το δέχθηκαν de facto, το υιοθέτησαν και το χρησιμοποιούν ευρύτατα έτσ ι ώστε σήμερα, ο όρος «κοινωνία τη,ς πληροφορίας» α ντικ α θ ίσ τα τα ι με το ν όρο
«Κ οινω νία του Διαδικτύου» (Internet Based Society).
Η καθολική επικράτηση των τεχ νο λ ο γιώ ν τη ς πληροφορικής, τω ν τηλεπικοινω νιών και του Διαδικτύου είναι αδιαμφισβήτητα γεγονότα. Υπάρχουν, εξελίσσονται, διαμορφώνουν καθημερινά τη ζωή μας και επομένως θα πρέπει να μάθουμε να συμβιώνουμε μαζί τους.
Το πρόβλημα που διαμορφώνεται τώρα είναι να μεγιστοποιήσουμε τα οφέλη, να μηδενίσουμε τ ις τυχόν αρνητικές συνέπειες, και να εξασφαλίσουμε ίσες ευκαιρίες και συμμετοχές σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη: πολίτες, επιχειρήσεις, κοινωνίες και κράτη.
Για αυτόν το λόγο τα κράτη - μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης στη Λισσαβόνα και τη Φέϊρα αποφάσισαν και σχέδιασαν τα πανευρωπαϊκά προγράμματα e - Europe και e - Government τα οποία έχουν ως κυρίαρχο στόχο τ η δημιουργία μιας οργανωμένης ηλεκτρονικής πολιτείας, βασισμένης στο Διαδίκτυο που θα είναι εφικτή και προσβάσιμη σε όλους.
Το επιχειρησιακό πρόγραμμα που υιοθετήθηκε περιλαμβάνει τους παρακάτω λειτουργικούς στόχους οι οποίοι πρέπει να υλοποιηθούν μέχρι το 2002.
1) Φ θηνότερο , ταχύτερο και ασφαλέστερο Διαδίκτυο.
2) Φ θηνότερη και ταχύτερη πρόσβαση στο Διαδίκτυο.
3) Ταχεία πρόσβαση στο Διαδίκτυο για τους μαθητές και τους ερευνητές.
4) Ασφαλή δίκτυα και έξυπνες κάρτες.
5) Επενδύσεις σε ανθρώπους και δεξιότητες.
6) Η Ευρωπαϊκή νεολαία στην ψηφιακή εποχή.
7) Εργασία σε οικονομία που βασίξεται στη «γνώ ση».
8) Συμμετοχή από όλους.
9) Ενθάρρυνση για τη χρήση του Διαδικτύου.
10) Επιτάχυνση του ηλεκτρονικού εμπορίου 11) Η λεκτρονική διοίκηση.
12) Η λεκτρονική υγεία.
13) Ευρωπαϊκό ψηφιακό περιεχόμενο για δ ιεθ νή δίκτυα.
14) Εξυπνα συστήματα μεταφορών.
Όπως φ α ίνετα ι από τα παραπάνω η ηλεκτρονική διοίκηση (e - Government) έχει πλέον αποφασισθεί σε πολιτικό επίπεδο και αποτελεί έναν από τους βασικούς στόχους του προγράμματος e - Europe. Το Διαδίκτυο αναγνωρίξεται πλέον ως ο
«υ λοπ οιη τή ς» τω ν νέων μορφών εξυπηρέτησης του κοινού και τω ν επιχειρήσεων και σε συνδυασμό με τη ν ανταποκριτική διοίκηση δημιουργεί νέα πρότυπα.
Με τα νέα δεδομένα, η σύγχρονη, ολοκληρωμένη δημόσια διοίκηση θεμ ελιώ νεται, τώρα σε δυο βασικές αρχές: τη ν ανταποκρισιμότητα και την ηλεκτρονική, εξυπηρέτηση. Κάθε μία από αυτές τ ις αρχές είνα ι αναγκαία συνθήκη αλλά και οι δυο μαξί αποτελούν τη ν ικανή συνθήκη για τη ν ικανοποίηση των προσδοκιών τω ν Πολιτών.
Επομένως, λέγοντας Ηλεκτρονική Διοίκηση (e-G overn m en t) εννοούμε μια νέα μορφή Δημόσιας Διοίκησης η οποία χρησιμοποιεί ευρύτατα τ ις τεχ νο λ ο γίες της πληροφορικής και τω ν τηλεπικοινωνιών και ιδιαίτερα του Διαδικτύου, έτσ ι ώστε να επιτυγχάνεται η ποιοτική αναβάθμιση τη ς εξυπηρέτησης τω ν Π ολιτώ ν και η β ελτίω σ η τω ν συνθηκών εργασίας τω ν υπαλλήλων.
Η ηλεκτρονική διοίκηση θα χρησιμοποιεί το Διαδίκτυο ως συνδετική πλατφόρμα για να ενώσει τους πολίτες με τη διοίκηση και να στη ρίξει κοινωνίες ικανές να παράγουν αποτελεσματικές υπηρεσίες, να ενθαρρύνουν τη ν οικονομική ανάπτυξη και να προάγουν τη δημοκρατία.1
Η Η λεκτρονική διακυβέρνηση αφορά ακριβώς αυτό. Ό τι οι π ο λίτες έχουν στη διάθεση τους όλους εκείνους τους δίαυλους επικοινωνίας που τους δίνουν τη δυνατότητα να είναι παρόντες σε όλες τ ις διαδικασίες που τους αφορούν και μπορούν να εκφράξουν την γνώμη τους ενώπιον όλων.
Α ν θα έπρεπε σήμερα να δώσουμε έναν πιο ειδικό ορισμό για τη ν Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση θα λέγαμε ό τι είναι η "χρήση τω ν δυνατοτήτων τη ς τεχνολογίας για τη δημιουργία μοντέλων και εφαρμογών πρόσβασης και παροχής υπηρεσιών από το κράτος προς τους πολίτες και τη δημόσια διοίκηση".
Δ εν είναι μακριά οι εποχές όπου ακόμα και για τη ν πιο απλή υπηρεσία, απαιτούνταν από το ν πολίτη να οπ λιστεί με υπομονή και κουράγιο για να αντιμετωπίσει τη ν πολυήμερη αναμονή και ταλαιπωρία, ερχόμενος αντιμέτωπος με χρονοβόρες γραφειοκρατικές διαδικασίες.ο
Ως τώρα ξέραμε τη ν κυβέρνηση, τη σύσταση και τη ν τρέχουσα λειτουργία της οποίας ρυθμίξει ο Πρωθυπουργός. Από τώρα και εις το εξής καλούμαστε να
1 Η Λ ΕΚ Τ ΡΟ Ν ΙΚ Η ΔΙΟ ΙΚ Η ΣΗ: ΑΠΟ Τ Η Ν ΠΟΛΙΤΙΚΗ Σ Τ Η Ν ΠΡΑΞΗ
2 'Κ Ο ΙΝ Ω Ν ΙΑ Τ Η Σ Π ΛΗ ΡΟ Φ Ο ΡΙΑΣ’: ΕΡΓΑΛ ΕΙΑ Η Λ Ε Κ Τ ΡΟ Ν ΙΚ Η Σ Δ ΙΑ Κ Υ Β Ε Ρ Ν Η Σ Η Σ Σ Τ Η Ν ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ Ε Ν Ω Σ Η Κ ΑΙ Σ Τ Ο Υ Σ Ν Ο Τ ΙΑ Ν Α Τ Ο Λ ΙΚ Ο Υ Σ ΕΥΡΩ Π ΑΙΟ Υ Σ Γ Ε ΙΤ Ο Ν Ε Σ Τ Η Σ ’
γνωρίσουμε και τη ν ηλεκτρονική, κυβέρνηση (ή, κατά, την πιο σύγχρονη, ορολογία, το e - governm ent) που προσπαθούν να συγκροτή,σουν οι αρμόδιοι τη ς Κοινωνίας της Πληροφορίας του υπουργείου Εθνική,ς Οικονομίας υπό το ν κ. Γ.
Παπακωνσταντίνου. Η δημιουργία τη,ς δεν είναι βέβαια κάποιο διασκεδαστικό
«π α ιχ νίδ ι» ορισμένων τεχνοκρατών που αποφάσισαν να συνδέσουν στο Internet όλα τα υπουργεία και τους άλλους κρίκους τη,ς δημόσιας διοίκησης για να «παίξουν» με τα ηλεκτρονικά κουτάκια τους. Πρόκειται για πολύ σημαντική, πρόκληση, που δεν αφορά απλώς τη, δημόσια διοίκηση αλλά κυρίως τα εκατομμύρια τω ν πολιτώ ν αυτή,ς τη,ς χώρας και τα εκατομμύρια τω ν πολιτών τη,ς Ευρωπαϊκή,ς Ενωσης, που μέσω του Διαδικτύου θα μπορούν - μεταξύ πολλών άλλων - να υποβάλλουν τη, φορολογική, τους δή,λωση ή, να παραλαμβάνουν οποιοδή,ποτε πιστοποιητικό οπουδή,ποτε και αν βρίσκονται, να συμμετέχουν σε κάποιο περιφερειακό ή, πανελλαδικό δημοψή,φισμα (Ηλεκτρονική, Δημοκρατία), να ενημερώνονται για τ ις δυνατότητες νοσηΛείας σε όλα τα νοσοκομεία τη,ς χώρας ή,, αν είναι εκπαιδευτικοί, για όλα τα προγράμματα που «τρ έχ ο υ ν» σε όλα τα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας και του εξωτερικού.3
Α.2. Ε - EUROPE 2002
Μ έχρι πριν από μερικά χρόνια μια απλή, υπηρεσία όπως π.χ. η, έκδοση, διαβατηρίου απαιτούσε εκτός από πολλές ημέρες, αρκετή, ταλαιπωρία από μέρους του πολίτη,, καθώς η, γραφειοκρατική, διαδικασία που χρειαζόταν προκειμένου να ολοκληρωθούν οι απαραίτητες διοικητικές ενέργειες ή,ταν αρκετά χρονοβόρα. Για οποιαδή,ποτε άλλη, συναλλαγή, του με τ ις δημόσιες υπη,ρεσίες ο πολίτη,ς αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα, καθώς κυριαρχούσαν η, έλλειψη, ενημέρωση,ς και ο γραφειοκρατικός δαίδαλος τω ν υπηρεσιών.
Η ψηφιακή, επανάσταση και η εξάπλωση του Διαδικτύου, πριν περίπου από μια δεκαετία, εκτός από τ ις επιχειρηματικές ευκαιρίες που δημιούργησαν, έλυσαν και τα χέρια τη ς κεντρική,ς διοίκησης τω ν κρατών, καθώς υιοθετή,θηκε μια νέα ιδέα
3 300 δις. Δρχ. για τη, δημιουργία της «ηλεκτρονικές κυβέρνησης» ΣΠ. Κ ΤΕ Ν ΑΣ
10
που σιγά - σιγά εξαπλώθηκε από τις Η. Π. A σ τις ευρωπαϊκές χώρες και ονομάστηκε e-governm ent ή αλλιώς "ηλεκτρονική διακυβέρνηση,".
Η Ευρωπαϊκή, Επιτροπή, μάλιστα, κατήρτισε και το α ν τίσ το ιχ ο πρόγραμμα, το e-Europe, βάσει του οποίου τα κράτη, μέλη, τη ς Ε.Ε, έχουν αναλάβει δεσμεύσεις για τη ν παροχή φθηνότερης και καλύτερης πρόσβασης στο Διαδίκτυο, για τη, λήψη, μέτρων ενθάρρυνσης τη,ς χρήσης του Internet, καθώς και τη,ν έναρξη, υπηρεσιών e-Governm ent σε όλο και περισσότερους τομ είς συναλλαγών των πολιτώ ν με το κράτος.
Όπως προέκυψε από το Συνέδριο, τη,ς Ε.Ε. το e-govern m en t κ ινείτα ι με έντονα αναπτυξιακό ρυθμό στα κράτη-μέλη τη,ς Ευρωπαϊκής Ενωσης, καθώς υπάρχουν περί τους 7.400 δικτυακοϋς τόπους, οι οποίοι αφορούν εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές που εξυπηρετούν ηλεκτρονικά τους πολίτες. Η έκθεση, που συνέταξε η. Κομισιόν προκειμένου να κατατάξει τ ις χώρες σε μια κλίμακα ανάπτυξης, έλαβε υπόψη, 20 βασικούς τομείς τη,ς δημόσιας ξωής, για τους οποίους ερεύνησε εάν οι π ο λίτες απολαμβάνουν ηλεκτρονικής εξυπηρέτησης.
Ε τσι, στο μικροσκόπιο μπήκαν υπηρεσίες όπως η, έκδοση, διπλώματος αυτοκινήτου, η, ηΛεκτρονική εγγραφή σε ιδρύματα τη,ς ανώτατης εκπαίδευσης, η, υποβολή αιτήσεων και παραλαβή πιστοποιητικών για τ ις δημόσιες υπηρεσίες, η, φορολογική ενημέρωση, η, έκδοση, διαβατηρίου. Οι ερευνητές τη,ς Ε.Ε., όπως αναφέρεται στα συμπεράσματα του συνεδρίου, μέτρησαν το ν βαθμό παροχής τω ν εν λόγω υπηρεσιών on line, από τα πιο απλά αιτήματα έως τ ι ς πιο σύνθετες, γραφειοκρατικά, υπηρεσίες.4
Α.3. TO E-GOVERNM ENT Σ Τ Ο Υ Σ ΔΗΜΟΥΣ
Το στοίχημα τη ς δημιουργίας της ηλεκτρονικής κυβέρνησης είναι πολύ μεγάλο αφού αυτή, σύμφωνα με το ν κ. Παπακωνσταντίνου,5 θα απαιτήσει συνολικά κεφάλαια 300 δισ. δρχ. ενώ οι πρώτες προσκλήσεις, προϋπολογισμού 87 δισ.
4 Ηλεκτρονικά διακυβέρνηση: Οι κρατικές υπηρεσίες στον χώρο σας
° Αρμόδιος της Κοινωνίας της Πληροφορίας του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας.
δραχμών, είναι πλέον πραγματικότητα. Αυτοί που δικαιούνται να συμμετάσχουν είναι τα υπουργεία, οι 13 περιφέρειες, οι 1.033 δήμοι του «Κ αποδίστρια» και οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης δεύτερου βαθμού. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει δράσεις για τη δημιουργία Ολοκληρωμένων Πληροφοριακών Συστημάτων διαχείρισης τη ς πληροφορίας, την ανάπτυξη ψηφιακού περιεχομένου και μηχανισμών διαχείρισης, τη ν ψηφιακή επικοινωνία και λειτου ργικ ή διασύνδεση και τη διευκόλυνση τη ς επικοινωνίας δημόσιας διοίκησης και πολιτώ ν.c
Το πρώτο βήμα έγινε στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης, όπου ολοκληρώνεται η πρώτη φάση της μηχανοργάνωσής τους. Μέσα από μια διαδικασία διαγωνισμών, οι εταιρείες Delta Singular, PC Systems, (Πουλιάδης), Knowledge (LogicDIS) και Inteltech (Quest) προωθούν τη διαδικασία εφοδιασμού τω ν δήμων με εξοπλισμό πληροφορικής και προγράμματα έτσ ι ώστε να δημιουργήσουν συστήματα μισθοδοσίας, διαχείρισης εγγράφων, οργάνωσης τω ν οικονομικών τους υπηρεσιών, δημοτολόγια κ.ά. Η εικόνα βέβαια δεν είναι παντού ειδυλλιακή. Πολλά προβλήματα εμφανίξονται, κυρίως στους μικρούς δήμους.
«
Αρκετοί δήμοι κάνουν τη ν παρθενική τους εμφάνιση στον ψηφιακό κόσμο.
«Θέσαμε σε λειτουργία ολοκληρωμένα πληροφοριακά συστήματα σε πάνω από 500 δήμους τη ς χώρας» λ έει ανοίγοντας τη συξήτηση για τ ις δυνατότητες του e~
government ο κ. Χρήστος Πανάγος, γενικός διευθυντής έργων τη ς Delta Singular, και προσθέτει^ «Πρέπει λοιπόν να σας πω ό τι σε αρκετούς δήμους έχ ει αρχίσει ήδη η συξήτηση για αξιοποίηση τω ν δυνατοτήτων τη ς πληροφορικής και του Internet ώστε να δημιουργηθεί ένα μόνιμο κανάλι επικοινωνίας μεταξύ τω ν ΟΤΑ και τω ν π ολιτώ ν». Με δυο λόγια, εξηγεί ο κ. Πανάγος, «σ κ έφ το ντα ι το επόμενο βήμα που έχ ει σχέση με τη ν παροχή πληροφοριών και υπηρεσιών στους π ο λίτες τω ν δήμων (πολιτισμός, υγεία, ψυχαγωγία, ύδρευση, αποχέτευση, οικοδομική δραστηριότητα), με τη "θεσμοθέτηση" ηλεκτρονικών τρόπων επικοινωνίας και τη ν ενίσχυση τω ν σχέσεων τω ν ΟΤΑ με τους δημότες τους. Ε ίναι αυτό το οποίο στη ν Ευρώπη και σ τις Η. Π. Α. ονομάξεται «Citizen Relationship Management System ». (Σύστημα διαχείρισης σχέσης πολιτών).
6 300 δις. Δρχ. για τα δαμιουργία τας «αλεκτροννκή,ς κυβέρνασας» ΣΠ. ΚΤΕΝΑΣ.
12
Πέραν αυτών, αξίζει να σημειωθεί ό τι έχει ήδη πέσει ο σπόρος για την ηλεκτρονική σύνδεση, των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης με το αρμόδιο Υπουργείο Εσωτερικών. «Κ λ ε ιδ ί» στην υπόθεση, τη ς ηλεκτρονικής κυβέρνησης είναι ή, ένταξη, σε αυτήν τω ν 13 περιφερειών τη,ς χώρας, μέσω ενός σημαντικού έργου - του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος Περιφερειών, προϋπολογισμού 4,6 δισ. δρχ., για το οποίο αυτή τη ν περίοδο αξιολογούνται οι προσφορές που υπεβλήθησαν. Α ν μάλιστα στο μέλλον ή διοικ η τικ ή διαίρεση τη ς χώρας αλλάξει - όπως συξητείται - με μείωση του αριθμού τω ν περιφερειών, με το ν εκσυγχρονισμό τους και τη σχετική εξομοίωσή τους με τ ι ς α ντίσ το ιχ ες ευρωπαϊκές, τό τ ε θα μπορεί κανείς να μιλά για «περιφερειακές κυβερνήσεις», οι οποίες θα μπορούν μέσω του Διαδικτύου να ανοίξουν αμφίδρομα κανάλια με τους π ο λίτες τους.
Α.4. ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «Α ΡΙΑ ΔΝ Η »
Ενα άλλο βήμα στη δημιουργία της ηλεκτρονικής κυβέρνησης είναι αυτό που αφορά το πρόγραμμα Αριάδνη το οποίο υλοποιείται από το υπουργείο Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης. Το πρόγραμμα αυτό, φ ιλοδοξεί να δημιουργήσει ένα κολοσσιαίο portal που θα συνδέει τους 1.033 οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης με το υπουργείο Εσωτερικών. Σ τ η ν πραγματικότητα το υπουργείο φ ιλοδοξεί μέσα στα επόμενα δύο χρόνια να δημιουργήσει στους δήμους 1.033 γραφεία εξυπηρέτησης πολιτών.
Η δημιουργία ενός ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος στον χώρο τη ς Παιδείας, με τη ν ψηφιακή ενοποίηση όλων τω ν εκπαιδευτικών ιδρυμάτων τη ς χώρας υπό τη ν εποπτεία του αρμόδιου υπουργείου Παιδείας, συ ντελεί στην ανάπτυξη τη ς Κ οινωνίας της Πληροφορίας και βοηθάει αποφασιστικά και στο e - govem m ent, «π λά θο ντα ς» νέες γενιές ψηφιακά καταρτισμένων χρηστών αλλά και υποψήφιων λειτουργώ ν τη ς ηλεκτρονικής κυβέρνησης.
Δ εν είνα ι τυχαίο από αυτή την άποψη το παράδειγμα του κυβερνήτη της Νεβάδα σ τις Η. Π. Α, ο οποίος θέλοντας να διαδώσει τα οφέλη τη ς Κοινωνίας της
13
Πληροφορίας εστίασε πρωταρχικά σε δύο στόχους: πρώτον, «έ ζω σ ε » με οπτικές ίνες όλη τη ν Π ο λ ιτεία και κάθε σχολείο με τοπικά δίκτυα και, δεύτερον, διέθεσε υπολογιστή, σε κάθε μαθητή, και αντίστοιχα δικτύωσε κάθε θρανίο, ενίσχυσε δε ταυτόχρονα τ ις εζειδικευμένες εταιρείες για τη ν παραγωγή, εκπαιδευτικού λογισμικού.7
Α.5. Η ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜ Μ ΑΤΕΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ Σ Υ Σ Τ Η Μ Α Τ Ω Ν ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ. ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ TOY TAXIS, ΚΑΙ ICIS.
Η δημιουργία τού Taxis αποτελεί ασφαλώς σημαντικό κρίκο τη ς ηλεκτρονική,ς κυβέρνησης, έστω και αν το σύστημα Taxis κάνει μόλις τώρα τα πρώτα του βή,ματα με τη ν υποβολή, Φ.Π.Α. μέσω Internet για τη ν υποβολή, φόρου - δηλώσεων κλπ. Η ολοκλήρωση του συστήματος αυτού μπορεί να συμβάλει αποφασιστικά στην υλοποίηση στον χώρο αυτό δράσεων του e-governm ent.8
Η Γενική, Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων του Υπουργείο Οικονομικών.
& Οικονομίας, αποτελεί ίσως τον σημαντικότερο και μαζικότερο Φορέα της Δημόσιας Διοίκησης που εισή,γαγε και προωθεί τη ν Πληροφορική, στη ν διοικητική, λειτουργία και τη ν παροχή, υπηρεσιών προς τους πολίτες. Α π ο τελ εί τη ν συνέχεια του Κέντρου Πληροφορική,ς του Υπουργείου Οικονομικών (ΚΕ.Π.Υ.Ο.) και άλλων Δ ιοικη τικ ώ ν Μονάδων που προηγή,θηκαν χρονικά από τα μέσα τη ς δεκαετίας του '60 (Μ.Υ.Φ., ΜΗ.Κ.Υ.Ο).
Για να σχηματίσει κανείς μία αδρή, αλλά πλήρη εικόνα τη ς λειτουργίας της Γενική, Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων (Γ.Γ.Π.Σ.), θα πρέπει να λά β ει υπ' όψη κατ' αρχή, ό τ ι η Γραμματεία είναι μία Παραγωγική, Μονάδα η οποία παράγει σειρά υπηρεσιών απαραίτητων για τη ν λειτουργία του Υπουργείου Οικονομικών και για τη ν συναλλαγή, του με τους πολίτες. Η προεκτύπωση και αποστολή, τω ν δηλώσεων φόρου εισοδή,ματος φυσικών προσώπων, ο έλεγχος, η εκκαθάριση τω ν
y
300 δις. Δρχ. για τη δημιουργία της «ηλεκτρονική,ς κυβέρνησης» ΣΠ. Κ Τ Ε Ν Α Σ .
g
300 δις. Δρχ. για τη δημιουργία της «ηλεκτρονική,ς κυβέρνησης» ΣΠ. ΚΤΕΝΑΣ.
14
δηλώσεων και η αποστολή των εκκαθαριστικών, η, αποστολή τω ν ειδοποιητηρίων τελώ ν οχημάτων, η συλλογή τω ν εσόδων από τ ις Τράπεζες και η χρεοπίστωση των υπόχρεων, η καταβολή τω ν συντάξεων του Δημοσίου, η συνολική εκκαθάριση του Φ.Π.Α., η διαχείριση του Φ.Π.Α. των ενδοκοινοτικών συναλλαγών κ.α., αποτελούν πάγιες λειτου ργίες της Γ.Γ.Π.Σ. Η εύρυθμη και ομαλή παραγωγή τω ν υπηρεσιών αυτών είναι καίρια για τη ν λειτουργία του Υπ.Ο.&Ο. και για τη ν εξυπηρέτηση των πολιτών. Η Παραγωγή αποτελεί αντικείμενο τη ς απασχόλησης τη ς πλειονότητας του προσωπικού (ειδικά του μη επιστημονικού) και απαιτεί παράλληλα με τη ν παραγωγική διαχείριση, την συντήρηση - επικαιροποίηση και ανάπτυξη σειράς Πληροφοριακών Συστημάτων τα οποία στο μεγαλύτερο τους ποσοστό δημιουργήθηκαν και αναπτύσσονται από το επιστημονικό δυναμικό τη ς Γ.Γ.Π.Σ.
Η λειτουργία αυτή, που α ντισ τοιχ εί στην παραγωγική λειτουργία ενός παραδοσιακού Μηχανογραφικού Κέντρου, συνυπάρχει με τη ν λειτου ργία σύγχρονου Κέντρου Πληροφορικής το οποίο συντηρεί και αναπτύσσει τα μεγάλα Πληροφοριακά Συστήματα Φορολογίας (TAXIS) και Τ ελω νείω ν (ICIS). Τα Συστήματα αυτά καλύπτουν το μεγαλύτερο ποσοστό της φορολογικής και τελωνειακής διαδικασίας και των συναλλαγών στις Δ.Ο.Υ. και τα Τελωνεία.
Καλύπτουν επίσης, πλήρως τις διαδικασίες λογιστική ς και είσπραξης τω ν εσόδων μέσω τω ν Δ.Ο.Υ.
Η συντήρηση τω ν Εφαρμογών των Συστημάτων αυτών προϋποθέτει πέραν των ευλόγων λειτουργικών βελτιώσεων, τη ν προσαρμογή τους στο νομοθετικό πλαίσιο τη ς Φορολογικής Μεταρρύθμισης και τη ν εξέλιξη τους με στόχο τη ν καλύτερη εξυπηρέτηση τω ν πολιτών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί μεταξύ άλλων η νέα web εφαρμογή της διόρθωσης και εκ νέου υποβολής τω ν δηλώσεων εισοδήματος η οποία υποκατέστησε τη ν χειρόγραφη διόρθωση, τη ν διακίνηση των λανθασμένων δηλώσεων (Γ.Γ.Π.Σ. - Δ.Ο.Υ. και εκ νέου Γ.Γ.Π .Σ.) και β ελτίω σ ε θεαματικά κατά το τρέχον έτος τη ν διαχείριση τω ν λανθασμένων και τροποποιητικών δηλώσεων. Η νέα αυτή εφαρμογή αποτελεί προϊόν αποκλειστικά εσωτερικής ανάπτυξης της Γ.Γ.Π.Σ.
Παράλληλα η Γ.Γ.Π.Σ. λειτουργεί ως Φορέας Εισαγωγής και Ανάπτυξης Πληροφοριακών Συστημάτων σε Υπηρεσίες του Υπ.Ο.&Ο. σ τις οποίες δεν έχουν
15
ακόμη, αναπτυχθεί σύγχρονα και λειτουργικά Πληροφοριακά Συστήματα. Σε στενή συνεργασία με τ ις Υπηρεσίες η Γ.Γ.Π.Σ. σχεδιάζει, προγραμματίζει αλλά και υλοποιεί νέα Συστήματα σε πλειάδα Υπηρεσιών του Υπ.Ο.&Ο. εζασφαλίζοντας τη ν διαλειτου ργικ ότη τα και τη ν πολλαπλασιαστική λειτουργία υφισταμένων και νέων Συστημάτων. Σ ' αυτό το πλαίσιο εντάσσονται τα σχέδια νέων έργων πληροφορικής που κατατέθηκαν στην Διαχειριστική Αρχή του Ε.Π. "Κοινωνία της Πληροφορίας" που θα παρουσιάσω ποιο κάτω αναλυτικά.
Προεζάρχουσα θέση κατέχουν το πιλοτικό έργο του Σ.Δ.Ο.Ε. και τω ν Ε λεγκτικώ ν Υπηρεσιών του Υπ.Ο.&Ο. Ωστόσο η εισαγωγή και η ανάπτυζη νέων Συστημάτων σ τις Υπηρεσίες του Υπ.Ο.&Ο. αποτελεί μία συνεχή διαδικασία, όπου με σχετικά μικρές αλλά καίριες παρεμβάσεις αναβαθμίζονται ουσιαστικά οι δυνατότητες τω ν Υπηρεσιών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η νέα εφαρμογή του TA X IS η οποία επιτρέπει σ τις Κ εντρικ ές και Περιφερειακές Υπηρεσίες του Σ.Δ.Ο.Ε. να έχουν μια πλήρη εικόνα τω ν δεδομένων Μητρώου, Εισοδήματος, Κώδικα Β.&Σ. και Φ.Π.Α. για το σύνολο τω ν φορολογουμένων της χώρας.
Η πλέον σύγχρονη, υποσχόμενη και δυναμική κατεύθυνση Ανάπτυζης τής Γ.Γ.Π.Σ. είνα ι η δημιουργία νέων υπηρεσιών Διαδικτύου με στόχο τη ν ολοκληρωμένη ηλεκτρονική συναλλαγή τω ν πολιτών. Οι προοπτικές που δια νοίγοντα ι για τη ν εζυπηρέτηση πολιτών και επιχειρήσεων, τη ν απλούστευση τω ν διαδικασιών και τη ν εζοικονόμηση πόρων, τη ν διαφάνεια και τη ν αντικειμ ενικότητα τη ς Διοίκησης καθιστούν τη ν ανάπτυζη ηλεκτρονικών υπηρεσιών πρωτεύοντα αναπτυζιακό στόχο τω ν Υπουργείων Οικονομίας και Δημόσιας Διοίκησης. Η Γ.Γ.Π.Σ. δημιούργησε και λ ειτο υ ρ γεί από το 2000 τον πρώτο ιστοχώρο ολοκληρωμένης ηλεκτρονικής συναλλαγής: τ ις υπηρεσίες Φ.Π.Α.
και Εισοδήματος του www.taxisnet.gr εζυπηρετώντας σήμερα 570.000 π ολίτες και επιχειρήσεις. Σ τ ο πλαίσιο τη ς συνεχούς ανάπτυζης κατά τη ν αμέσως προσεχή περίοδο πρόκειται να τεθού ν σε λειτουργία οι νέες υπηρεσίες υποβολής των δηλώσεων ενδοκοινοτικών συναλλαγών (V.I.E.S) και τω ν δηλώσεων συγκεντρωτικών καταστάσεων τιμολογίων πελατών-προμηθευτών. Επίσης σε π ιλοτικ ή - δοκιμαστική λειτουργία πρόκειται να τεθ ο ύ ν οι υπηρεσίες του νέου
16
TAXISnet (Εισόδημα) και της υποβολής δήλωσης Φόρου Μ εγάλης Α κίνητη ς Περιουσίας (Φ.Μ.Α.Π.). Το νέο TAXISnet (Εισόδημα) θα προσφέρει νέες αναβαθμισμένες υπηρεσίες τη ν συνδυαστική υποβολή E l, Ε2, Ε3 και Ε9, συνδυαστικό έλεγχ ο πληρότητας και ορθότητας της δήλωσης που θα εξαλείψει τις λανθασμένες δηλώσεις, εκκαθάριση, εκτύπωση τη ς δήλωσης στη ν συνήθη της μορφή και εκτύπωση άτυπου (αρχικά) εκκαθαριστικού. Παράλληλα η Γ.Γ.Π.Σ.
παρέχει υπηρεσίες ενημέρωσης των πολιτών σε θέματα του Υπ.Ο.&Ο. μέσω του ιστοχώρου www.e-oikonom ia.gr, υπηρεσίες e-m ail, τη ν δυνατότητα εκτύπωσης του συνόλου τω ν συνήθων φορολογικών εντύπων σε ηλεκτρονική μορφή.
Ό λες οι νέες υπηρεσίες (νέο TAXISnet, Φ.Μ.Α.Π., www.e-oikonom ia.gr) αποτελούν προϊόντα αποκλειστικά εσωτερικής ανάπτυξης τη ς Γ.Γ.Π.Σ.
Σ ’ αυτό το πλαίσιο, το πλέον φιλόδοξο και υποσχόμενο από τη ν άποψη της εξυπηρέτησης τω ν πολιτών έργο της Γ.Γ.Π.Σ. στο Ε.Π. Κ.τ.Π. είναι το νέο TAXISnet, που θα ονομασθεί www.e-oikonom ia.gr, το οποίο θα ενσωματώσει όλες τ ις υπηρεσίες που προαναφέρονται και νέες, φιλοδοξώντας να υποκαταστήσει το σύνολο τω ν συνήθων συναλλαγών πολιτών και επιχειρήσεων σ τις Δ.Ο.Υ.
Είναι ενδιαφέρον τέλο ς να σχολιασθεί η σχέση που υπάρχει μεταξύ της εισαγωγής νέων τεχ νο λο γιώ ν πληροφορικής και της λειτουργικής διάρθρωσης του Υπουργείου Οικονομικών & Οικονομίας. Η εισαγωγή τω ν Πληροφοριακών Συστημάτων π.χ. στο φορολογικό σύστημα ακολούθησε στη ν αρχή τη ν αναπόφευκτη οδό τη ς αυτούσιας μηχανογράφησης τω ν χειρόγραφων διαδικασιών αναπαράγοντας σε επίπεδο Συστήματος τη ν συνήθη λειτου ργία τη ς Δ.Ο.Υ. Η εισαγωγή του TA X IS επέφερε, πέραν τη ς υπολογιστικής επεξεργασίας, σημαντικές β ελ τιώ σ εις στη ν λειτουργία τω ν Δ.Ο.Υ. με τη ν αυτοματοποίηση συναρτημένων διαδικασιών. Η 3 - επίπεδη αρχιτεκτονική του TA X IS υπήρξε συμβατή με τη ν αυτόνομη λειτου ργία τη ς Δ.Ο.Υ. με τη ν δημιουργία τοπικής βάσης δεδομένων και τη ν υπολογιστική αυτονομία σε επίπεδο εφαρμογών. Η κεντρική βάση δεδομένων ενημερώνεται ασύγχρονα από τ ις τοπικές βάσεις τω ν Δ.Ο.Υ.. Οι νέες web εφαρμογές επιτρέπουν τη ν συγκέντρωση τω ν δεδομένων και επεξεργασιών στο Κέντρο κα θιστώ ντας τους χρήστες σε κάθε Δ.Ο.Υ. απλούς και ταυτόσημους πελάτες του Κεντρικού Συστήματος. Από αυτή τη ν άποψη ο λειτουργικός ρόλος
17
της Δ.Ο.Y. πρέπει σταδιακά να αναπροσδιορισθεί ως ενιαίας περιφερειακές μονάδας εξυπηρέτησης των πολιτών αλλά και ελέγχου.
Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Κοινωνία τη,ς Πλη,ροφορίας χρηματοδοτεί με εξαιρετικέ προτεραιότητα αυτές τις υπηρεσίες. Οι στόχοι είναι κοινοί, η Γ.Γ.Π.Σ.
καταθέτει τ ις προτάσεις τη,ς προβάλλοντας παράλληλα τ ις ουσιαστικές προϋποθέσεις αξιοπιστίας που δ ια θ έτει ως φορέας αποδοτικών επενδύσεων.
Προσβλέπουμε σε μία σ τε ν έ και αποδοτικέ συνεργασία.9
Α.6. Τ Ι ΠΡΟΣΔΟΚΟΥΝ ΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ ΑΠΟ ΤΟ Ε - GOVERNMENT
Τ ι προσδοκούν οι πολίτες από το e-governm ent; Αυτό έ τ α ν το ξητούμενο έρευνας που πραγματοποίησε η, εταιρεία Gartner σε πέντε χώ ρες-μ έλη τη,ς Ε.Ε. και τα συμπεράσματα που προέκυψαν έτα ν μάλλον απρόσμενα, τόσο σε ό ,τι αφορά τη, συχνότητα χρέσης τω ν on line υπηρεσιών όσο και τη ν επιθυμία να μεταφερθούν στο Δίκτυο συναλλαγές που παραδοσιακά πραγματοποιούνταν στον γκισέ.
Η Gartner χρησιμοποίησε ως δείγμα ένα εκατομμύριο συστηματικούς χρέστες του Internet, οι οποίοι προέρχονταν από τη Γαλλία, τ ις Κάτω Χώρες, τη ν Ιταλία, τη Γερμανία και τη Βρετανία και καλούνταν να απαντέσουν σε οκτώ ερωτέοεις, εκφράξοντας τ ις προσδοκίες τους από τη διεύρυνση τη ς on line δημόσιας διοίκησης, αλλά και τις παρατηρέσεις τους για το ν τρόπο με το ν οποίο εφαρμόξεται σέμερα.
Οι π ολίτες αντιμετώπιξαν πάντα τ ις συναλλαγές τους με τη δημόσια διοίκηση σαν άσκοπη αγγαρεία, μοιραία λοιπόν η γνώμη τους γ ι' αυτέν δεν έ τα ν ποτέ ιδιαίτερα καλέ- Ισως έτσ ι να δικαιολογείται η μάλλον μεγάλη όπως προκύπτει από τη ν παραπάνω σφυγμομέτρηση συχνότητα χρέσης του Internet για τη διεκπεραίωση συναλλαγών με το Δημόσιο. Το 52% του δείγματος, δηλαδέ περισσότεροι από τους μισούς χρέστες, χρησιμοποίησαν του λά χιστον μία φορά κάποια από υπηρεσίες που παρέχονται on line στη χώρα τους. Τα σκέπτρα κρατούν
9 ‘Υπη,ρεσίες προς τους πολίτες. Από την εποχέ της Διάτρησης, ως το Διαδίκτυο.
οι Βρετανοί, οι Ολλανδοί και οι Γάλλοι με ποσοστό 60%, ακολουθούν οι Ιτα λο ί (λ ίγ ο κάτω από 50%) και τελευταίοι έρχονται οι Γερμανοί με 30%.
Δεδομένου ό τ ι τόσο οι ανάγκες του κόσμου όσο και το επίπεδο της δημόσιας διοίκησης διαφέρουν από χώρα σε χώρα, οι προτεραιότητες που έθεσαν οι συμμετέχοντες στη ν έρευνα σε ό,τι αφορά το ποιες υπηρεσίες θα προτιμούσαν να τους παρέχονται on line και πώς διαφέρουν επίσης. Όπως το ν ίζε ι ο Α ντρέα ν τ ι Μάγιο, επικεφαλής της έρευνας της Gartner για τη ν ηλεκτρονική διακυβέρνηση,
"ο ι χ ρ ή σ τε ς έδωσαν έρφαστι εκεί όπου το επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών είναι λ ιγ ό τε ρ ο ικα νοποιητικ ό και όπου ελπ ίζουν ό τι μ ε τη χρή,οη τη ς τεχ νο λογία ς θα β ε λ τ ιω θ ε ί η π ο ιό τη τα ζωής τους." Η ηλεκτρονική παροχή κάποιων υπηρεσιών που σ χ ετίζο ν τα ι με τη ν υγεία, αλλά και ο περιορισμός τω ν γραφειοκρατικών διαδικασιών σε περίπτωση μεταβολής κάποιου από τα σ το ιχ εία ταυτότητας αποτελούν πρώτες προτεραιότητες. Ακολουθούν η δυνατότητα εζόφλησης οφειλών προς το Δημόσιο, η διεκπεραίωση ασφαλιστικών ζητημάτων, η χορήγηση πιστοποιητικών, διαφόρων αδειών κ.ά. Οι πολίτες, όμως, θεωρούν σημαντική όχι τόσο τη ν on line συνδιαλλαγή όσο τη ν εύκολη πρόσβαση σε πληροφορίες που θα τους προσανατολίζουν και θα τους καθοδηγούν σχετικά με τ ις διαδικασίες που πρέπει να ακολουθήσουν.
Σ ε ό,τι αφορά τα κανάλια παροχής των e -υπηρεσιών, οι προτιμήσεις τω ν χρηστών παρουσιάζουν σημαντικές διαφοροποιήσεις. Σ χεδόν όλες οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θεωρούν το δημόσιο portal ως το καταλληλότερο μέσο παροχής των υπηρεσιών, αυτή τη ν εκδοχή όμως την υ ιο θ ετεί μόνο το 47% του δείγματος, ενώ ένα άλλο 47% θα προτιμούσε οι υπηρεσίες να παρέχονται μέσα από διαφορετικά κανάλια, όπως για παράδειγμα από τη ν τράπεζα με τη ν οποία συναλλάσσεται ή ακόμα και από γενικά portals. Υπάρχει και ένα 10% που εζακολουθεί να προτιμά κάθε οργανισμός να προσφέρει τ ις υπηρεσίες του από το δικό του site.
Αυτό προϋποθέτει, εκτός από τον εκσυγχρονισμό τω ν δημόσιων φορέων και τη ν πρόσληψη υπαλλήλων με κατάρτιση τέ το ια που θα τους επιτρέψει να ανταποκριθούν σ τις νέες τους αρμοδιότητες. Ε ίνα ι μια απάντηση, επισημαίνει ο κ.
ν τ ι Μάγιο, που ανοίγει ένα ευρύ πεδίο προβληματισμού. « Ο ι κυβερνήσεις ξοδεύουν μεγάλα ποσά σε διάφορα portals και web sites, ενώ θα ή τα ν καλύτερα να
19
επικεντρώ σουν τ ις προσπάθειες τους σ τ ri ν πραγματική, ποιότη,τα τω ν υπηρεσιών και τη ν α ρ χ ιτεκ το ν ικ ή του σ υ σ τή μ α το ς»}0
Το σύστημα απονομής τη ς δικαιοσύνης αντιμ ετω πίζεται από πολλούς ως χρονοβόρο και γραφειοκρατικό. Με τη σωστή εκμετάλλευση τω ν δυνατοτήτων της τεχ νο λο γία ς μειώνονται οι αναβολές στην εκδίκαση υποθέσεων και τελικά αυξάνεται η αποτελεσματικότητα ενώ τεκμηριώνεται ακόμη περισσότερο η αξιοπιστία του συστήματος. Τεχνικ ές όπως η εξέταση μαρτύρων από απόσταση και η ταυτόχρονη διαχείριση τω ν σχετικών εγγράφων απ' όλους τους διαδίκους αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα τω ν δυνατοτήτων που προσφέρει εδώ η τεχνολογία.
Συνδυάζοντας το Διαδίκτυο με τη ν τεχ νο λο γία Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών (GIS), εκσυγχρονίζεται ο τρόπος με το ν οποίο οι δημόσιοι οργανισμοί δια χειρίζοντα ι τ ις μεταφορές, τ ις υπηρεσίες κοινής ωφέλειας και το ν αστικό σχεδιασμό. Τα μποτιλιαρίσματα μειώνονται με τη ν ενσωμάτωση στοιχείω ν από πολλαπλές πηγές, συμπεριλαμβανομένων και τω ν φ ω τεινώ ν σηματοδοτών. Η παροχή αυτών τω ν πληροφοριών μέσω του Διαδικτύου βοηθά τους π ολίτες να σχεδιάσουν καλύτερα το τα ξίδ ι τους. Οι επιβάτες μπορούν να συμβουλεύονται τους πίνακες δρομολογίων και να πραγματοποιούν κρατήσεις μέσω του Διαδικτύου. 0 αστικός σχεδιασμός διευκολύνεται όταν τα εσωτερικά δίκτυα παρέχουν πληροφορίες όπως χάρτες, κτηματολόγια και δίκτυα κοινής ωφέλειας στον υπολογιστή κάθε αρμόδιου υπαλλήλου.
Οι ένοπλες δυνάμεις έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν τη ν τεχνολογία, τόσο σε διοικητικό όσο και σε επιχειρησιακό επίπεδο. Η χρήση υπολογιστικών συστημάτων που εντοπίζουν με ακρίβεια τη ν πληροφορία, συμβάλλοντας αποφασιστικά στη διαδικασία λήψης αποφάσεων εκμηδενίζει τ ις δυσλειτουργίες και στη ρίζει τη ν αξιοκρατία. Σ ε πολλές χώρες χρησιμοποιούνται τέτοιου είδους συστήματα, ενώ σε επιχειρησιακό επίπεδο τα συστήματα κρυπτογράφησης, οι τεχ νο λ ο γίες τω ν Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών 10
10 ‘ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ: ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΚΑΙ ΣΤΟ ΥΣ ΝΟΤΙΑΝΑΤΟΛΙΚΟΥΣ ΕΥΡΩΠΑΙΟΥΣ ΓΕΙΤΟΝΕΣ Τ Η Σ’.
20
(GIS) και τα Συστήματα Προσδιορισμού Γεωγραφικές Θέσης (GPS) βελτιώνουν σημαντικά τη ν αποτελεσματικότητα.
Η ηλεκτρονική υποβολή, φορολογικών δηλώσεων εξοικονομεί πολύτιμο χρόνο και απλοποιεί τ ις διαδικασίες, τόσο για τ ις επιχειρήσεις και τους π ο λίτες όσο και για τη ν κυβέρνηση. Α ν η διαδικασία συλλογής φόρων γ ίν ε ι ευκολότερη, χωρίς να προδιαθέτει αρνητικά τον φορολογούμενο, θα μειωθούν τα λά θη και οι περιπτώσεις φοροδιαφυγής. Με αυτό το ν τρόπο η κυβέρνηση θα έχει περισσότερα έσοδα που θα καταγράφονται αυτόματα, πράγμα το οποίο θα τη ς δίνει τη δυνατότητα για αποτελεσματικότερη λήψη αποφάσεων.
Τα ταχυδρομεία προωθούν σημαντικότατες αλλαγές για να βελτιώσουν και να εμπλουτίσουν τ ις υπηρεσίες που παρέχουν στον πολίτη. Με τη ν αναδιοργάνωση και αυτοματοποίηση τω ν λειτουργιώ ν τους, οι ταχυδρομικές υπηρεσίες μπορούν να απλοποιήσουν τ ις διαδικασίες τους και να αυξήσουν τη ν αποτελεσματικότητά τους.
Σ τα απομακρυσμένα σημεία τα ταχυδρομικά γραφεία μπορούν να λειτουργήσουν ως κομβικά σημεία για την τοπική κοινωνία και να εξυπηρετήσουν το σύνολο των αναγκών τη ς σε θέματα επικοινωνίας, χωρίς να περιορίζονται απλώς στη διεκπεραίωση τη ς αλληλογραφίας.
Η σωστή χρήση της νέας τεχνολογίας ενισχύει τη διαφάνεια και ενδυναμώνει τη δημοκρατία. Με δεδομένο ότι ολοένα και περισσότεροι π ολίτες θα συναλλάσσονται ηλεκτρονικά με την κυβέρνηση, τα δημοτικά συμβούλια και τα εθνικά κοινοβούλια θα μπορούσαν να αξιολογήσουν τα οφέλη τη ς ηλεκτρονικής ψηφοφορίας. Ταυτόχρονα ο πολίτης γίνετα ι διαρκής παράγοντας διαμόρφωσης της πολιτικής, καθώς του δίνεται η δυνατότητα να συμμετέχει ενεργότερα στα κοινά και να δημοσιοποιεί τ ις θ έσεις του για κάθε θέμα ανά πάσα στιγμή και όχι μόνο τη ν ημέρα τη ς ψηφοφορίας. Με τ ις νέες τεχ νο λ ο γίες η άμεση δημοκρατία γίνετα ι πραγματικότητα και η φωνή του πολίτη έχει μεγαλύτερη δύναμη απ' ό,τι στο παρελθόν.