Η διαχείριση εγχώριας περιουσίας: η περίπτωση της νήσου Κυθήρων

(1)

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

ΤΜΗΜΑ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΘΕΜΑ : Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΓΧΩΡΙΑΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ:

Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΝΗΣΟΥ ΚΥΘΗΡΩΝ.

ΟΝΟΜ/ΥΜΟ: ΑΕΥΤΕΡΕΒΟΥ ΑΝΝΑ Α . Μ . : 2001197

ΕΠΙΒΑΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ:

ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΑΟΣ ΑΗΜΗΤΡΗΣ

(2)

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΕΙΣΑΓΩ ΓΗ ...σελ 4

Α ' ΕΝΟΤΗΤΑ

- Α . 1 Γνωριμία με τα Κύθηρα και την ιστορία τους... σελ 6 - Α . 2 Ιστορική αναδρομή από το 1797 έως την Ένωση των Επτανήσων

με την Ελλάδα...σελ 10

Β ' ΕΝΟΤΗΤΑ

- Β . 1 Ιστορική αναδρομή στο θεσμό της Εγχωρίου Περιουσίας.... σελ 19 - Β . 2 Νόμοι και Διατάγματα σχετικά με την Εγχώριο Περιουσία της

Νήσου Κυθήρων...σελ 22 - Β . 3 Διαχείριση, οργάνωση- εκλογή, θητεία και αρμοδιότητες

Επιτροπής Εγχωρίου Περιουσίας... σελ 25 - Β . 4 Κυριότητα του Δημοσίου στα Κύθηρα...σελ 43 - Β . 5 Ιερά Προσκυνήματα...σελ 44

Γ ΕΝΟΤΗΤΑ

- Γ . 1 Η διαχείριση της Εγχωρίου Περιουσίας της Νήσου Κυθήρων.σελ 49

Δ ' ΕΝΟΤΗΤΑ

- Δ . 1 Οι Εγχώριες Περιουσίες των άλλων Ιόνιων Νήσων... σελ 59

Ε ' ΕΝΟΤΗΤΑ

2

(3)

Η ΛΤ Α-ΧΤΤΡΓΣΗ ΕΓΧΏΡΙΑΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΝΗΣΟΥ ΚΥΘΗΡΩΝ

- Ε . 1 Προβλήματα... ... ...σελ 64 - Ε . 2 Επίλογος... σελ 65

ΧΑΡΤΗΣ ΚΥΘΗΡΩΝ ... σελ 66

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ... σελ 67

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ

-Παράρτημα 1... σελ 70 -Παράρτημα 2...σελ 73 -Παράρτημα 3...σελ 75 -Παράρτημα 4 ...σελ 77 -Παράρτημα 5...σελ 79 -Παράρτημα 6... σελ 82

-Παράρτημα 7... σελ 84

-Παράρτημα 8...σελ 87

-Παράρτημα 9... σελ 94

-Παράρτημα 10...σελ 98

-Παράρτημα 11... σελ 105

-Παράρτημα 12... σελ 116

-Παράρτημα 13... σελ 122

-Παράρτημα 14... σελ 126

-Παράρτημα 15... σελ 137

-Παράρτημα 16...σελ 141

-Παράρτημα 17... σελ 145

-Παράρτημα 18...σελ 149

-Παράρτημα 19... σελ 153

-Παράρτημα 20... σελ 157

-Παράρτημα 21... σελ 175

(4)

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η παρούσα εργασία έχει ως σκοπό τη παρουσίαση ενός θεσμού Τοπικής Αυτοδιοίκησης, άγνωστου στο περισσότερο κόσμο αλλά μεγάλης ιστορικής, θεσμικής, πολιτικής και κοινωνικής αξίας, που δημιουργήθηκε στην Επτάνησο Πολιτεία και σήμερα υπάρχει στο νησί των Κυθήρων και ονομάζεται «εγχώριος ή επιχώριος περιουσία».

Αφορμή της επιλογής αυτού του θέματος ήταν η μοναδικότητα του συγκεκριμένου θεσμού και η παρουσίαση του, αφού αποτελεί κομμάτι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και εμείς μελλοντικά στελέχη της.

Η εργασία αυτή πραγματοποιεί μια ιστορική αναδρομή του θεσμού έως τη σημερινή του μορφή, στηριζόμενη κυρίως στη Νομοθεσία και στο κυθηραϊκό τύπο.

Τέλος θα ήθελα να ευχαριστήσω τους δικούς μου ανθρώπους που με στήριξαν και με βοήθησαν στο να πραγματοποιήσω τη παρούσα εργασία καθώς και το καθηγητή μου κο Σταματόπουλο για τη συνεργασία και βοήθειά του.

4

(5)

Η ΛΙΛΥΡΤΡΙΧΗ ΕΓΧΩΡΙΑΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΝΗΣΟΥ ΚΥΘΗΡΩΝ

(6)

Α .1 ΓΝΩΡΙΜΙΑ Μ Ε ΤΑ ΚΥΘΗΡΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥΣ

Τα Κύθηρα ή Τσιρΐγο1 μαζί με τα Αντικύθηρα, ανήκουν στο νησιωτικό σύμπλεγμα των Επτανήσων. Τα Επτάνησα αποτελούνται εκτός από τα Κύθηρα και τα Αντικύθηρα, από τη Κέρκυρα, τους Παξούς, τη Λευκάδα, τη Κεφαλονιά, την Ιθάκη, τη Ζάκυνθο και από κάποιες άλλες μικρότερες νησίδες. Βρίσκονται 20 χιλιόμετρα νότια του ακρωτηρίου Μαλέας της Πελοποννήσου ανάμεσα στο Ιόνιο, το Αιγαίο και το Κρητικό πέλαγος. Τα Κύθηρα έχουν έκταση 278 τ. χμ και τα Αντικύθηρα 20 τ. χμ και πληθυσμό με την τελευταία απογραφή του 2001 3.407 κατοίκους και 45 αντίστοιχα. Μαζί με κάποιες ακατοίκητες βραχονησίδες και νησίδες αποτελούν την επαρχία Κυθήρων. Γεωλογικά ανήκουν στην Πελοπόννησο ενώ διοικητικά στο νομό Αττικής και συγκεκριμένα στη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Πειραιά.

Τα Κύθηρα συνδέονται με τη γέννηση της θεάς Αφροδίτης, η οποία ονομαζόταν Κυθέρεια (Ακύθηρος ονομαζόταν ο στερούμενος θέλγητρων άνθρωπος) ενώ στα χρόνια των Φοινίκων το νησί ονομαζόταν Πορφυρούσα ή Πορφυρίς από τη Πορφύρα , ένα κογχύλη από το οποίο έπαιρναν το πορφυρό-κόκκινο χρώμα που χρησιμοποιούσαν στη βαφή πολυτελών υφασμάτων. Ο ιστορικός Ισίδωρος κατά το I o μ. X αιώνα αμφισβήτησε την άποψη που ίσχυε ότι τα Κύθηρα έδωσαν το όνομα τους στη Κυθέρεια Αφροδίτη και υποστήριξε το αντίστροφο. Έκανε τη συσχέτιση ότι το ρήμα

1 Δήμος Κυθήρων, Τουριστικός οδηγός KYQHPA-KITHIRA 2004 Δήμος Κυθήρων, Τουριστικός οδηγός ΚΥΘΗΡΑ 2005

Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λάρους Μπριτάνικα

Ινστιτούτο Κυθηραϊσμού, Τουριστικό έντυπο Ταξίδι στα Κύθηρα, καλοκαίρι 2005 Κασιμάτη, I. Π, Ιστορικά οπό την παλαιό και σύγχρονη κυθηραϊκή ζωή

www.kvthidea.gr

6

(7)

Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΓΧΩΡΙΑΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΝΗΣΟΥ ΚΥΘΗΡΩΝ

κεύθω σημαίνει «κρύβω τον έρωτα» ενώ εκείνοι που ερωτεύονται στα Κύθηρα ανακαλύπτουν το κρυμμένο ερωτικό πάθος. Η ονομασία του νησιού συναντάτε στο πληθυντικό ίσως λόγω της ύπαρξης των διπλανών Αντικυθήρων ή λόγω των πολλών κυθηραϊκών βραχονησίδων. Τα δύο ονόματα του νησιού μετά από έρευνες έχουν σχέση αλληλεπίδρασης αφού στη Κύπρο υπάρχει περιοχή με την ονομασία Κυθραία ή Κύθρα οπού βρέθηκαν αγάλματα της θεάς Αφροδίτης ενώ η κοινή ονομασία της είναι Τζύρκα.

Είναι ένα νησί λοφώδες με αρκετές βραχώδεις και πεδινές εκτάσεις και πολλές ακτές, συνδυάζοντας μοναδικά βουνό και θάλασσα ενώ διαθέτει πλούσια χλωρίδα και πανίδα. Το νησί παράγει πολλά προϊόντα όπως λάδι, κρασί, αλιεία, μέλι, φατουράδα, τοπικά γλυκά, παξιμάδια, κ.α. Ο επισκέπτης μπορεί να επισκεφτεί αξιοθέατα όπως το Κάστρο της Χώρας, της Παλαιόχωρας και του Αβλέμονα, το Αρχαιολογικό Μουσείο στη Χώρα, το Μοναστήρι της Μυρτιδιώτισσας προστάτιδας του νησιού, τη Μονή της Αγίας Ελέσσας, την Αγία Μόνη, το καταρράκτη της Φόνισσας του Μυλοποτάμου και τους μύλους τις πηγές των Μητάτων και των Βιαράδικων, το Σπήλαιο της Αγ. Σοφίας κ. α καθώς και παραδοσιακούς οικισμούς σύγχρονα χωρία, παραλίες κ. α

Τα Κύθηρα λόγω της καίριας γεωγραφικής τους θέσης θεωρούνται το

μάτι των ελληνικών θαλασσών, αποτελώντας σημαντικό σταθμό ναυσιπλοΐας

και αντικείμενο διαμάχης παλαιότερα, έχοντας δεχτεί πολλές επιρροές από τη

Πελοπόννησο, τη Κρήτη, το Ιόνιο και το Αιγαίο ενώ η ιστορική τους διαδρομή

ανά τους αιώνες αποτυπώνεται στα σωζόμενα μνημεία του νησιού. Η

ανθρώπινη παρουσία χρονολογείται από τη 5η χιλιετία π.Χ. στη Νεότερη

Νεολιθική περίοδο μετά την ανακάλυψη αγγείων στο Σπήλαιο της Αγίας

Σοφίας στο Κάλαμο. Μέχρι το 15° αιώνα π.Χ. το νησί δεχόταν έντονες

επιρροές από τη Μινωική Κρήτη όταν άκμασε ο Μινωικός πολιτισμός όπως

(8)

1963-1965 μετά από ανασκαφές της Αγγλικής Αρχαιολογικής Σχολής Αθηνών με πολλά ευρήματα πρωτομινωικής και μινωικής κεραμικής καθώς και πολυθάλαμους τάφους. Κατόπιν ακολούθησαν οι Μυκηναΐοι ενώ υπάρχουν πολλές ομηρικές αναφορές στην Ιλιάδα στη σχέση των Κυθήρων με τη Πελοπόννησο όπως αναφέρει ο Κυθήριος πολεμιστής Αμφιδάμαντας από τη Σκάνδεια (κ 261-270) και στη συνέχεια κατοικήθηκαν από τους Φοίνικες οι οποίοι παρήγαν τη πορφύρα και εισήγαγαν τη λατρεία της θεάς Αφροδίτης.

Τον 8° π.Χ. αιώνα συνδέθηκαν με τη πόλη του Άργους και αποικίστηκαν από τους Δωριείς της Αργολίδας ως τα μέσα του 6ου αιώνα π.χ. , μετά πέρασαν στους Λακεδαίμονες ενώ αργότερα λόγω της θέσης τους έπεφταν πότε στα χέρια των Αθηναίων και πότε των Σπαρτιατών. Κατά τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες το νησί ήταν έρμαιο των πειρατικών επιδρομών. Το 1204 πέρασε στα χέρια των Ενετών αλλά το 1275 το πήραν οι Βυζαντινοί και παραχωρήθηκε ως φέουδο στην οικογένεια Ευδαιμονογιάννη από τη Μονεμβάσια μέχρι το 1310 που είχαν τη διοίκηση του ενώ λίγο αργότερα πέρασε πάλι στους Ενετούς. Το 1537 καταστράφηκε και ερήμωσε από τον ελληνικής καταγωγής που είχε τουρκέψει Χαιρεντίν Βαρβαρόσας ενώ το 1571 δέχτηκε τουρκική επιδρομή η οποία είχε τραγικές συνέπειες για το νησί και τους κατοίκους. Από το 1715-1718 κυριάρχησαν οι Τούρκοι και με τη Συνθήκη του Πασσάροβιτς πέρασε πάλι στη κατοχή των Ενετών. Στις 6 / 1 7 Οκτωβρίου 1797 τα Κύθηρα περιήλθαν στους Δημοκρατικούς Γάλλους ενώ στις 7 Οκτωβρίου 1798 παραδόθηκαν στο ρωσσοτουρκικό στόλο μέχρι το 1800 όταν ιδρύθηκε η «Πολιτεία των Επτά Ηνωμένων Νήσων» ή «Επτάνησος Πολιτεία».

Από το 1807 πέρασαν πάλι στους Γάλλους ενώ με τη Συνθήκη των Παρισίων στις 5 / 1 7 Νοεμβρίου 1815 δημιουργήθηκε το «Ιόνιο Κράτος» υπό την κυριαρχία της Αγγλίας και στις 21 Μαΐου 1864 ενώθηκαν με την υπόλοιπη Ελλάδα

8

(9)

Έζιάνια ; λαΐχτ} άτίεΡίόνιαη της ' Ενώ&είας των Ε π τ α ν ή σ ω ν μΐ-

**τήν Έ)*λάδα ( ’Α θήνα, Μ υνσεϊο Μ π ενά χη }.**

(10)

Α . 2 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΑΠΟ ΤΟ 1797 ΕΩΣ ΤΗΝ ΕΝΩΣΗ ΤΩΝ

ΕΠΤΑΝΗΣΩΝ Μ Ε ΤΗΝΕΛΛΑΔΑ

Η ιστορία των Ιονίων Νήσων2 θεωρείται ταραχώδης στη πάροδο των χρόνων και μέχρι τη Ένωση τους με την υπόλοιπη Ελλάδα πέρασαν στη κατοχή πολλών καταχτητών. Το Μάιο του 1797 ο Βοναπάρτης κατέλυσε το Ενετικό Κράτος και τα Ιόνια Νησιά περιήλθαν στην κυριαρχία των

"Δημοκρατικών Γάλλων". Στις 29 Ιουνίου 1797 αποβιβάστηκε στη Κέρκυρα γαλλοβενετικός στόλος και ο λαός της Κέρκυρας τους υποδέχθηκε με ενθουσιασμό. Με τη Συνθήκη του Campo Formio στις 17 Οκτωβρίου 1797 μεταξύ της Αυστρίας και της Γαλλίας, η Βενετία παραχώρησε τα νησιά του Ιονίου μαζί με τις κτήσεις τους στην Αλβανία στους Γάλλους. Καλλιεργείται ένα κλίμα επαναστατικής ιδεολογίας με έντονες επιρροές από τη Γαλλική Επανάσταση και το Διαφωτισμό. Οι κάτοικοι σύντομα αντιδράσανε στα αυστηρά μέτρα που επέβαλαν οι Γάλλοι, στη δυσβάσταχτη φορολογία, την αθέτηση των υποσχέσεων τους για κατάργηση των τιμαριωτικού συστήματος και για διανομή γης στους καλλιεργητές. Παρ' όλα αυτά όμως υπήρξαν πολλά θετικά στοιχεία στο διάστημα της παραμονής τους όπως η ίδρυση σχολείων και δικαστηρίων, η δημιουργία του πρώτου τυπογραφείου και η καθιέρωση της ελληνικής γλώσσας στα έγγραφα.

2 Δήμος Κυθήρων, Τουριστικός οδηγός ΚΥΘΗΡΑ-ΚΓΠ-IIRA 2004 Δήμος Κυθήρων, Τουριστικός οδηγός ΚΥΘΗΡΑ 2005

Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λόρους Μπριτάνικα

Κασιμάτη, I. Π, Ιστορικά από την παλαιό και σύγχρονη κυθηραϊκή ζωή Λεοντσίνης Γ. Ν, "Τα νησιά του Ιονίου και η Ένωση", Κυθηραϊκά (Κύθηρα) Λεοντσϊνης, Γ. Ν, Ζητήματα νεότερης ελληνικής ιστορίας και εκπαίδευσης

www.kvthidea.gr

10

(11)

Οι Ρώσοι φοβούμενοι πως ο Βοναπάρτης μετά την κατάληψη των Επτανήσων θα προχωρούσε σε εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και κατόπιν θα έκανε επίθεση στη χώρα τους, συμμάχησαν με τους Τούρκους για να αναστείλουν τις επιθέσεις των Γάλλων. Τα Κύθηρα ήταν το πρώτο νησί που περιήλθε στην κατοχή τους στις 7 Οκτωβρίου 1798 και ακολούθησαν η Ζάκυνθος, η Κεφαλονιά, η Ιθάκη, η Λευκάδα και τέλος η Κέρκυρα στις 5 Μαρτίου 1799. Στη περίοδο αυτή δημιουργήθηκε κεντρική διοίκηση καθώς και επιμέρους τοπικές διοικήσεις. Ο επτανησιακός λαός σύντομα απογοητεύθηκε και δεν άργησαν να ξεσπάσουν κοινωνικές εξεγέρσεις και τα συμβούλια των ευγενών να επανακτήσουν τα προνόμια τους τα οποία αυξήθηκαν και κατοχυρώθηκαν με το πρώτο Σύνταγμα του 1800 που ονομάστηκε

«Βυζαντινό».

Στις 21 Μαΐου 1800 υπογράφτηκε ανάμεσα στη Ρωσία και τη Τουρκία η

«Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης» με την οποία ιδρύθηκε το πρώτο ελληνικό κράτος μετά την άλωση, το «Ηνωμένο Κράτος των Ιονίων Νήσων» ή

«Επτάνησος Πολιτεία». Με αυτήν αναγνωριζόταν η ανεξαρτησία της Επτανησιακής Δημοκρατίας η οποία θα είχε Σύνταγμα, στρατό καθώς και δική της σημαία, η οποία ήταν και εμπορική. Το νεοσύστατο κράτος θα ήταν αυτοδιοίκητο ενώ ταυτόχρονα θα πλήρωνε ανά τριετία στην Τουρκία 75.000 γρόσια σαν φόρο υποτέλειας. Η Ρωσία ανέλαβε την εγγύηση της ακεραιότητας και ανεξαρτησίας του νέου κράτους και τη πιστή εφαρμογή των άρθρων του Συντάγματος ενώ η Τουρκία είχε το δικαίωμα της επικυριαρχίας και ο Τσάρος θα αναλάμβανε να αναγνωρίσει το νεοσύστατο κράτος κάτι που θα έπρεπε να πράξουν και όλα τα ευρωπαϊκά κράτη, σπεύδοντας πρώτη η Αγγλία. Η 1η Νοεμβρίου 1800 ορίστηκε στην Κωνσταντινούπολη ως μέρα επίσημης αναγνώρισης του κράτους της Επτανησιακής Πολιτείας και οι Αντώνιος Καποδίστριας και Νικόλαος Σιγούρος Δεσύλλας διορίστηκαν από τη πύλη ως

"Αυτοκρατορικοί Επίτροποι" με την εντολή να φροντίσουν για την εφαρμογή

(12)

κράτους. Δυστυχώς στο νεοσύστατο κράτος η τάξη των ευγενών με ενέργειες τους καλλιεργούσαν τις ταξικές διακρίσεις και το διχασμό προκειμένου να διατηρήσουν τις θέσεις τους . Η προσπάθεια εφαρμογής του Βυζαντινού Συντάγματος επέφερε πολλές αντιδράσεις από το λαό των νησιών και δημιουργήθηκαν πολλές συγκρούσεις με τους ευγενείς οι οποίοι προσπαθούσαν να καταργήσουν τις ελευθερίες και τα δικαιώματα του λαού.

Στις 25 Αυγούστου 1801 ο ρωσικός και ο τουρκικός στρατός αποχωρούν από τα Επτάνησα όπως έλεγε η Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης έτσι ώστε τα νησιά να αυτοκυβερνηθούν. Μετά την αποχώρηση επικράτησε αταξία και δημιουργήθηκαν προβλήματα αλλά ο Πρόεδρος της Γερουσίας Θεοτόκης με σωστούς χειρισμούς έφερε την ισορροπία. Στις εκλογές που ακολούθησαν πήραν για πρώτη φορά μέρος αγρότες, τεχνίτες, ναυτικοί και έμποροι και συγκρότησαν σώμα που ονομάστηκε "Έντιμος αντιπροσωπεία πόλεως, κωμοπόλεων και χωρίων της Κέρκυρας" που αποτελείτο από 64 άτομα. Ανακήρυξαν τον εαυτό τους ως νόμιμο σώμα, κηρύσσοντας άκυρο το Βυζαντινό Σύνταγμα και συγκρότησαν ειδική επιτροπή που συνέταξε καινούριο πολίτευμα το οποίο έγινε αποδεκτό αμέσως. Αυτό δεν είχε τη σύμφωνη γνώμη των συμμάχων χωρών και στις αρχές του Μαρτίου του 1802 αποβιβάστηκε αγγλικός στόλος που βρισκόταν στα γειτονικά ύδατα για να επαναφέρει το Σύνταγμα, ο Θεοτόκης ξαναπήρε τη θέση του και η «Έντιμος αντιπροσωπεία»

υποχώρησε. Τον Αύγουστο του 1802 έφθασε στα Επτάνησα ο ρωσικός στρατός, με αρχηγό το Ζακυνθινό κόμη Γεώργιο Μοτσενίγο με σκοπό να επιβάλει τη τάξη και τη 1η Απριλίου 1803 έγιναν εκλογές και διορίστηκε ομόφωνα γραμματέας του Κράτους ο Ιωάννης Καποδίστριας. Στις 5 Δεκεμβρίου 1803 οι αντιπρόσωποι των νησιών ψήφισαν ομόφωνα το νέο καταστατικό χάρτη της Δημοκρατίας που είχε 212 άρθρα με επτά βασικούς τίτλους. Ο Μοτσενίγος το Μάιο του 1805 ζήτησε αναθεώρηση σε κάποια άρθρα και στις 13 Σεπτεμβρίου 1806 έγιναν εκλογές για να αναδειχθεί καινούρια κυβέρνηση και η ψήφιση του νέου αναθεωρημένου Συντάγματος το

12

(13)

Η ΛΙΑΧΚΤΡΙΣΗ ΕΓΧΩΡΙΑΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΝΗΣΟΥ ΚΥΘΗΡΩΝ

οποίο είχε 98 άρθρα. Από το 1803-1807 η Επτάνησος Πολιτεία μπόρεσε να αυτοδιοικηθεί και πραγματοποίησε αξιόλογο έργο αφού οι διαμάχες σταμάτησαν και άνθισε το εμπόριο, η ναυτιλία, η παιδεία, η τυπογραφία, οι τέχνες και τα γράμματα . Ειδικά στο θέμα της παιδείας ο Καποδίστριας συνέβαλλε κατά πολύ αφού επέβαλλε ως επίσημη γλώσσα την ελληνική, ίδρυσε σχολεία και έκανε υποχρεωτική την εκπαίδευση σε όλες τις τάξεις.

Με την υπογραφή της Συνθήκης του Τίλσιτ στις 7 Ιουλίου 1807 μεταξύ Γαλλίας και Ρωσίας τα Επτάνησα παραχωρήθηκαν στους "Αυτοκρατορικούς Γάλλους" μαζί με την υπόλοιπη Δυτική Ευρώπη ενώ η Ρωσία πήρε την Ανατολική Ευρώπη και το Σύνταγμα σταμάτησε να εφαρμόζεται. Ο Γάλλος διοικητής των νησιών Σεζάρ Μπερτιέ ανήγγειλε την 1 Σεπτεμβρίου 1807 την κατάλυση της Επτανήσου Πολιτείας και μαζί με αυτή κάθε έννοια αυτονομίας και ανεξαρτησίας. Ο Ναπολέων αντέδρασε διότι δεν ήθελε να δυσαρεστήσει το Τσάρο ο οποίος είχε απαιτήσει να μείνουν τα νησιά ανεξάρτητα με το πολίτευμα τους. Αργότερα εμφανίστηκε ο Αγγλικός κίνδυνος και άρχισαν τον αποκλεισμό των νησιών. Στις αρχές Οκτωβρίου 1809 αποβιβάστηκαν στη Ζάκυνθο και ακολούθησε η Κεφαλονιά, η Ιθάκη, τα Κύθηρα ενώ τα υπόλοιπα τρία η Κέρκυρα, η Λευκάδα και οι Παξοί έμειναν υπό Γαλλική κατοχή.

Οι Άγγλοι επέμειναν στον αποκλεισμό των νησιών και οι κάτοικοι δεν

άργησαν να δυσφορούν έντονα από τα αυστηρά μέτρα των Γάλλων και τη

πείνα. Τον Απρίλιο του 1810 ο Βρετανικός στρατός ξεκίνησε επίθεση εναντίον

της Λευκάδας και στις 16 Απριλίου παραδόθηκε το νησί στους Άγγλους ενώ το

Μάρτιο του 1813 καταλήφθηκαν οι Παξοί και στους Γάλλους έμεινε μόνο η

Κέρκυρα. Οι Επτανήσιοι σύντομα απογοητεύθηκαν από τη διοίκηση και τις

υποσχέσεις για ανεξάρτητη και ελεύθερη κυβέρνηση και διαμαρτυρήθηκαν με

απεσταλμένο τους στο βασιλιά της Αγγλίας Γεώργιο αλλά πήραν αόριστη

απάντηση ενώ η κατάσταση χειροτέρευσε όταν ανέλαβε διοικητής ο

(14)

στρατηγός Έαρυ. Το Μάρτιο του 1814 περιήλθαν οι Παξοί στην Αγγλική κατοχή και στις 22 Μαρτίου η Πάργα.

Η σύμβαση της 23 Αυγούστου 1814 μετά και τη πτώση του Ναπολέοντα υποχρέωνε τους Γάλλους να εγκαταλείψουν τη Κέρκυρα και στις 21 Ιουνίου 1814 παραδόθηκε στο αγγλικό στέμμα Στις 5 Νοεμβρίου 1815 υπογράφθηκε η Συνθήκη των Παρισίων με την οποία τα Επτάνησα αποτέλεσαν ελεύθερο, ανεξάρτητο και ενιαίο κράτος υπό τη προστασία της Μεγάλης Βρετανίας. Μάλιστα το κείμενο της Συνθήκης για τα Ιόνια Νησιά ήταν το πρώτο επίσημο έγγραφο που ο Καποδίστριας υπέγραφε ως Υπουργός των Εξωτερικών της Ρωσίας. Μετά την υπογραφή της Συνθήκης η Αγγλία έστειλε τον Μαίτλαντ ως διοικητή αρμοστή στα Επτάνησα και στις 17 Φεβρουάριου 1816 έφθασε στη Κέρκυρα. Ο επτανησιακός λαός ζήταγε Σύνταγμα και ο Μαίτλαντ καθόρισε τη μορφή του νέου Συντάγματος σε γενικές γραμμές. Στις 29 Δεκεμβρίου 1817 έγινε η επίσημη τελετή στη πλατεία της Κέρκυρας για το νέο Σύνταγμα που αποτελείτο από 250 άρθρα. Το 1819 ο Καποδίστριας ταξίδεψε στη Κέρκυρα και διαπίστωσε την αθέτηση της Συνθήκης και τη τυραννική διοίκηση του Μαίτλαντ. Όταν έφυγε πήγε στο Λονδίνο να παραπονεθεί στους αρμόδιους υπουργούς αλλά δεν ανακάλεσαν τον Μαίτλαντ ο οποίος παρέμεινε στη θέση έως το 1824 ως το ξαφνικό του θάνατο. Τον διαδέχτηκαν ο Φρ. Άνταμ, ο Νούγκετ, ο Τζόν Σίτον ο οποίος το 1848 καθιέρωσε την ελευθερία του τοπικού τύπου.

Από το 1841 ίσχυσε στα Επτάνησα ο Ιόνιος Αστικός Κώδικας μέχρι και την εισαγωγή το 1946 του Αστικού Κώδικα. Είχε βάση την Νομοθεσία της Γαλλίας, της Αυστρίας και της Βενετίας. Γράφτηκε στα Ιταλικά και μετά τη πάροδο δέκα ετών μεταφράστηκε στα Ελληνικά. Το 1849 έγινε αναθεώρηση των διατάξεων του Συντάγματος του 1817. Μετά εμφανίζονται τα πολιτικά κόμματα των "μεταρρυθμιστών" και των "ριζοσπαστών" καθώς και οι

"καταχθόνιοι" οι οποίοι υποστήριζαν τους Άγγλους και ήταν ενάντια στην

14

(15)

Ένωση. Η ανεξαρτησία τους και η Ένωση τους με την Ελλάδα ήταν αυτό που ήθελαν οι Επτανήσιοι και το διακήρυτταν με κάθε ευκαιρία στις πολιτικές λέσχες (όπως οι λέσχες Ομόνοια και Κοραής της Κεφαλονιάς). Το 1846 γιόρτασαν πρώτη φορά την 25η Μαρτίου ενώ από τις 22 Μαΐου 1848 η Βουλή με απόφαση της επέτρεψε την ελεύθερη διάταξη της ελευθεροτυπίας και της ελεύθερης διακίνησης ιδεών μέσω του Τύπου με νόμους που θα εγκρίνονταν από τη Βουλή. Μετά από τη ψήφιση του νόμου άρχισαν να λειτουργούν πολλά τυπογραφεία και να εκδίδονται πολλές εφημερίδες όπως η Πατρίς στη Κέρκυρα, Ένωσις στη Κεφαλονιά κ. α. οι οποίες ήταν ενάντια στην υποτέλεια του Αγγλικού στέμματος και ήθελαν την Ένωση με την Ελλάδα.

Το Ψεβρουάριο του 1850 έγιναν εκλογές για την ανάδειξη νέου Κοινοβουλίου το οποίο καθιέρωσε την 25η Μαρτίου ως εθνική γιορτή και την ανέγερση ανδριάντα για τον Ιωάννη Καποδίστρια. Το 1859 η Αγγλία έστειλε τον Γουλιέλμο Έβαρτ Γλάδστωνα στα Επτάνησα για να δει από κοντά τα προβλήματα και να εισηγηθεί μεταρρυθμίσεις και διευκολύνσεις προς τους κατοίκους. Η Βουλή απέρριψε όλες τις προτάσεις του τονίζοντάς του ότι για να υπάρξει ηρεμία πρέπει τα νησιά να ενωθούν με την υπόλοιπη Ελλάδα. Έτσι γύρισε πίσω στην Αγγλία και ενημέρωσε τη κυβέρνηση.

Μετά την έξωση του Όθωνα από την Ελλάδα, η Αγγλική κυβέρνηση

δήλωσε στο Χαρίλαο Τρικούπη ότι θα δεχόταν την Ένωση μόνο αν εκλεγόταν

ως νέος βασιλιάς κάποιος που θα ήταν αποδεκτός και από την Αγγλία θέτοντας

και άλλους όρους μέσα στους οποίους ήταν και ο αφοπλισμός της Κέρκυρας

και η κατεδάφιση των φρουρίων της. Η Ελληνική Κυβέρνηση πολέμησε αυτή

την απαίτηση των Άγγλων αλλά τελικά κατεδαφίστηκαν πριν από τη

παράδοση των νησιών στην Ελλάδα. Στις 23 Σεπτεμβρίου 1863 συνήλθε η

Βουλή αποκλειστικά για να συντάξει και να ψηφίσει τη τελική διακήρυξη για

την Ένωση των Επτανήσων. Στις 17 / 29 Μαρτίου 1864 υπογράφεται η

(16)

Γαλλίας και Λονδίνου και η Ένωση των Επτανήσων με το Ελληνικό Κράτος είναι γεγονός. Η Συνθήκη αυτή ρύθμιζε και άλλα ζητήματα σχετικά με την Ένωση που εκκρεμούσαν. Στις 7 Απριλίου 1864 η Βασίλισσα Βικτωρία της Αγγλίας εξέδωσε την τελευταία πράξη για τα Ιόνια Νησιά με την οποία διαλυόταν η τελευταία Ιόνιος Βουλή. Στις 21 Μαΐου / 2 Ιουνίου 1864 παραδόθηκαν τα νησιά στο Θρασύβουλο Ζαΐμη από τον Άγγλο αρμοστή Ερρίκο Στόρκς και στις 22 Ιουλίου / 2 Αυγούστου 1864 οι πρώτοι εκλεγόμενοι πληρεξούσιοι της Επτανήσου γίνονται δεκτοί στη συνεδρίαση της Β' Εθνοσυνέλευσης της Ελλάδας στην Αθήνα.

16

(17)

.Η.ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΓΧΩΡΙΑΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΝΗΣΟΥ ΚΥΘΗΡΩΝ

Υ Η Φ ΙΣ Μ Α .

Ι«Ρ*

Π ΒΟΓΑΠ ΤΠΣ ΕΠΤΑΝΗΣΟΥ

'Ε ^ ύ ^ γ Ο ε ΐσ ζ σ ^ ε τ ζ ε ίχ εροβχλήσκκ τ ί ς ϋΡΟΣΤΑΤϋΟΣ &ΤΠΑΧΪ2Χ χαχ ο2τως

&Χ0?ζχΔς άττοφαν5τί ττεΛ τ?,ς ΤΕ5νηαϊ^ «τΓ6Χ£ΓΓαο"τ<ζ:ΓΞ5ύς τΛ Τονισν ΣβϊΟ * «£

έχττ^.ζΌ &χ —ε ν &αί*ζυρϋ& -τζ&βσν χα: τ»ϊν ά&έχίΰώεν σ τζ& ε ρ ζτ; &Ζ>τεΖ> Β£λχ;σιν7χλχ β^ίχίρώ- νβΛς τζρο-ζ τάς Ίζ&ΰτίγτ&είαζζ ε-Ιχας χίά ΰΜοα^ϋξβς τών £/&&=&#? Ίοιων Β^λών

Υ Η Φ ΙΖ Ε Ι

Α1Κ**τμ Κ Ε Ρ Κ Υ Ρ Α , Κ Ε Φ Α Λ Λ Η Ν ΙΑ , Ζ Α Κ Υ Ν Θ Ο Σ , Λ Ε Υ Κ Α Σ , ΙΘ Α Κ Η , £

Χ « £ ί ά έ ξ α ρ τ ί μ . α - α . ο : ΰ - δ ν έ ϊ* 5 ν τ ζ ί μϊτ'·*. βΟ Ε Α - |

? ί

ί I ΚΥΘΗΡΑ. ΙΙΑΞΟΙ

^ ί _ ,

| | ΞΙ Λ ΕΙΟ Υ ΤίΧΞ Ε Λ Λ Α Δ Ο Σ , έσ « : άτοτίλ^κΐ' άνα^τώττταστον αώτ«/ μίρζς έν |

ί & ζ / χ ζ & τα ζ ζ ¿σιακρετω 3Γ»λίτ£άζ ν^τ'ο τ<? ΞνντβΓ^£Χ5ΓΓσών Ξ κ ί ϊ — ρδν ΓΗΣ ΑΓΤΟ Γ !5ΕΓ4Α£10- | I

I © £ ΤΗΤΟΣ ΤΟΓ ΒΙΣΗΕίΣ Τ2Τ ΕΑ1Ι50Ϊ Γ Ε © ? Ϊ '2 0 'Χ“ ϋ \ ΚΑΙ ΤΩΝ ΛΙΑΛΟ- 15

| $ | Χ Ω Ν Α Υ Τ Ο Υ . Λ

I 5 ΈγίτΓΓΟ ί» τΰ» Βί»?χ9Τ^βί«. Κιρχ5ρϊ, τί γγ*. Σίχ^δρ;» το» Έβκί βΜ^γ-.

I ,.

| ^ — -ν~ - — ; ;· ·, - '·'

Ί2.. Πανομ.οί.6τ^τΓθ τ

37 βοι

ΓΓυττ© -του φ τ ^ ί σ μ α τ ο ς ττ-ς Έ ν ο χ ε ς , μ^ τ ι ς ι & έ χ ε ι ρ ε ς υττογρ:χς>ές υ / ε ^ τ ώ ν * ο Β α λ α κ ο ρ ί-τ ^ ς ι^ττογράο^ε 2 9 ο ς ( Α ρ χ ε ί ο Β ζ / Λ ω ρ ί ^ η ) .

(18)

Β ' ΕΝΟΤΗΤΑ

18

(19)

Β . 1 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΣΤΟ ΘΕΣΜΟ ΤΗΣ ΕΓΧΩΡΙΟΥ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ

0 θεσμός της Εγχωρίου Περιουσίας3 για να πάρει τη σημερινή του μορφή, υπέστη πολλές αλλαγές στη πάροδο των χρόνων μέσα από Νόμους και Προεδρικά Διατάγματα.

Με τη Συνθήκη των Παρισίων στις 5 Νοεμβρίου 1815, τα Επτάνησα έγιναν ελεύθερο και ανεξάρτητο κράτος υπό τη προστασία των Άγγλων καλούμενο «Ηνωμένο Κράτος των Ιονίων Νήσων» με έδρα τους τη Κέρκυρα.

Η νομική θεσμοθέτηση της Εγχωρίου Περιουσίας τοποθετείται ουσιαστικά για πρώτη φορά το 1817 με το Σύνταγμα των Ηνωμένου Κράτους των Ιονίων Νήσων. Όλα μαζί τα Ιόνια Νησιά αποτελούσαν ένα κράτος με Γενική Διοίκηση αλλά και το καθένα από μόνο του αποτελούσε ξεχωριστό κρατίδιο, έχοντας τοπική κυβέρνηση στην κυριότητα του οποίου υπάγονταν όλα τα κτήματα ως στοιχεία της δημόσιας περιουσίας του κάθε νησιού. Δηλαδή όλα μαζί αποτελούν ένα κράτος αλλά και το καθένα μόνο του αποτελεί ομοσπονδιακό κράτος με δημόσια περιουσία. Αυτή η περιουσία που διέθετε το κάθε νησί καλείται «Επιχώριος ή Εγχώριος Περιουσία».

Ο Αρμοστής, ο οποίος ήταν εκπρόσωπος του Βασιλιά στα νησιά ασκώντας στο όνομα του προστατευτική εξουσία είχε μεγάλη δύναμη ενώ είχε και το δικαίωμα αρνησικυρίας. Σε κάθε νησί βρισκόταν τοποτηρητής του Αρμοστή, ο οποίος μπορούσε να είναι υπήκοος ιθαγενής Βρετανός ή ντόπιος.

Οι ντόπιοι άρχοντες διοικούσαν τη δημόσια περιουσία κάθε νησιού, η οποία

(20)

ήταν ανεξάρτητη της περιουσίας της Γενικής Κυβέρνησης, και είχαν την υποχρέωση να εισφέρουν ένα μέρος των εσόδων τους στο Γενικό Ταμείο της Ιονίου Πολιτείας το οποίο έδρευε στη Κέρκυρα. Οι κατά τόπους κυβερνήσεις αποτελούνταν από πενταμελές Επαρχιακό Συμβούλιο με επικεφαλή τον Έπαρχο ή Ύπαρχο τον οποίο εξέλεγε η Γερουσία από τους κατοίκους του ίδιου ή άλλου νησιού που τον διόριζε έπειτα από έγκριση του Αρμοστή.

Το Σύνταγμα του 18174, ορίζει και τα καθήκοντα της επαρχιακής διαχειρίσεως εκάστης νήσου διακρίνοντάς τα ως εξής: Α) Τα της Γεωργίας Δημόσιας Παιδεύσεως και παντός είδους Εγχωρίου Βιομηχανίας, Β) Τα του Εμπορίου και της Ναυτιλίας, Γ) Τα του Αγορανομείου, Δ) Τα της πολιτικής Αστυνομίας και των Αγαθοεργών Καταστημάτων, Ε) Τα της Θρησκείας Ηθικής και Δημόσιας Οικονομίας Οι ενέργειες του Επάρχου έπρεπε να έχουν την έγκριση του Τοποτηρητή. Τα υπόλοιπα όργανα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ήταν ο Γραμματεύς, ο Εισαγγελεύς ο Χαρτοφύλαξ και ο Ταμίας που τελούσαν υπό τις διαταγές του Επάρχου. Το Σύνταγμα του 1817 επικυρώθηκε από το Βασιλιά της Μεγάλης Βρετανίας, δημοσιεύθηκε και ξεκίνησε να εφαρμόζεται από την 1η Ιανουάριου 1818.

Στις 11 Αυγούστου 1834 η ΚΣΤ' Πράξη της Ε ' Γερουσίας αναφέρεται ρητά στην Επιχώρια οικονομική κατάσταση του κάθε νησιού της γενικής οικονομίας του κράτους , καθόρισε τα έσοδα του Επιχώριου Ταμείου και αναγνώρισε τη κυριότητα της τοπικής διοίκησης κάθε νησιού. Το άρθρο 6 παρ. I της Κ Γ Γ Πρόξεως της Ε' Γερουσίας αναφέρει πως το Επιχώριο Ταμείο σχηματίζεται: από τα ενοίκια ή τοπιάτικα των αστικών κτημάτων, από τα εισοδήματα των τοπιάτικων μεριδίων και ενοικίων αγροτικών αγαθών τα οποία ανήκουν στο δημόσιο κάθε νήσου.

4 βλέπε Παράρτημα 12

20

(21)

Έτσι τα αστικά ακίνητα των Κυθήρων, τα δάση και οι δασικές εκτάσεις οι ακτές κ.τ.λ. που δεν ανήκουν αποδεδειγμένα κόπου, ανήκουν στη περιουσία των Κυθήρων και όχι της Κεντρικής Κυβέρνησης της Ιονίου Πολιτείας.

Επομένως κατά την Ένωση του 1864 με την Ελλάδα δεν περιήλθαν στο Ελληνικό Δημόσιο αλλά εξακολούθησαν να ανήκουν στις Εγχώριες Περιουσίες της κάθε νήσου, διατηρήθηκαν και αναγνωρίσθηκαν με νόμους του Ελληνικού Βασιλείου.

Ο θεσμός της Εγχωρίου Περιουσίας συνεχίστηκε μερικώς μετά την

Ένωση των Ιονίων Νησιών με την υπόλοιπη Ελλάδα και κατοχυρώθηκε

νομοθετικά το 1984 με το Νόμο 1416 με διαφορετική μορφή.

(22)

Β . 2 ΝΟΜΟΙ ΚΑΙ ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ Μ Ε ΤΗΝ ΕΓΧΩΡΙΑ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ ΤΩΝ ΚΥΘΗΡΩΝ

Η Εγχώριος Περιουσία των Κυθήρων για ν' αποκτήσει τη σημερινή της μορφή έχει υποστεί πολλές αλλαγές και διευκρινίσεις μέσα στη πάροδο των χρόνων. Οι Νόμοι και τα Διατάγματα που αναφέρονται σχετικά με την Εγχώρια ή Επιχώρια Περιουσία είναι οι εξής:

> Ο Νόυοε ΡΝ τηε 30 / 01 / 1 8 6 6 " Πεοί εισαγωγής εν Επτανήσω

της εν τω λοιπώ Βασιλεία) ισχυούσης νομοθεσίας".

> Ο Νόυοε 2355 /1920 " Περί διαχειρίσεως της εγχωρίου περιουσίας

της νήσου Κυθήρω ν".

> Το Νουοθετικό Διάτανυα 617 / 1941 της 9 /31 Οκτωβρίου

"Περί διαχειρίσεως της εγχωρίου περιουσίας της νήσου Κυθήρων".

> Το Νουοθετικό Διάτανυα 1548 /1942 της 3 /28 Ιουλίου "Περί της δικαιοδοσίας του Μητροπολίτου Κυθήρων".

22

(23)

Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΓΧΩΡΙΑΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΓΗΣ ΝΗΣΟΥ ΚΥΘΗΡΩΝ

> Ο Νόυοε 514 /1943 υε το άοθοο 15 "Πεοί ρυθμίσεως ζητημάτων τινών αφορώντων εις τους Δήμους και τας Κοινότητας ή τους υπαλλήλους αυτώ ν".

> Το Νόυο 998 / 1979 υε το άοθοο 62 nao 2 "Báooc αποδεΐξεω ς".

> 0 Nouoc 1416 / 1984 rnc 18 /21 Φεβρουάριου

"Τροποποίηση και συμπλήρωση της δημοτικής και κοινοτικής νομοθεσίας για την ενίσχυση της Αποκέντρωσης και την ενδυνάμωση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης" και υε το άοθοο 84 "Εγχώρια περιουσία Κυθήρων και Αντικυθήρων" κατοχυρώνει νομοθετικά πλέον την Εγχώρια Περιουσία .

> Το Ποοεδοικό Διάτανυα 272 / 1985 τησ 2& ς Μαΐηιι ' Οργάνωση και αρμοδιότητες του Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου, με την επωνυμία «Επιτροπή Εγχώριας Περιουσίας".

> Το Νόυο 2946 / 2001 rnc & ς Οκτωβρίου υε το άοθοο 16 παο 7 "Υπαίθρια Διαφήμιση, Συμπολιτείες Δήμων και Κοινοτήτων και άλλες διατάξεις".

> Το Ποοεδοικό Διάτανυα 138 /2004 γίνεται προσαρμογή

(24)

Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου με την επωνυμία "Επιτροπή Εγχώριας Περιουσίας Κυθήρων και Αντικυθήρων" σε αυτούς του Νόμου 2539 / 1997 «Συγκρότηση της Πρωτοβάθμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης» και ρύθμιση των οργανωτικών και λειτουργικών σχέσεων του Δήμου Κυθήρων και της Κοινότητας Αντικυθήρων με την Επιτροπή Εγχώριας Περιουσίας.

Παρακάτω θα αναπτυχθούν θεματικά οι αλλαγές που προώθησαν οι παραπάνω Νόμοι και Διατάγματα μέχρι σήμερα σχετικά με: τη Διαχείριση Οργάνωση - Εκλογή Θητεία και Αρμοδιότητες της Επιτροπής Εγχωρίου Περιουσίας , τη κυριότητα του Δημοσίου στα Κύθηρα , τα Ιερά Προσκυνήματα.

24

(25)

Β .3 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ. ΟΡΓΑΝΩΣΗ-

ΕΚΛΟΓΗ. ΘΗΤΕΙΑ ΚΑΙ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΓΧΩΡΙΟΥ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ

► 0 Νόυοε ΡΝ τησ 30 / 01 / 1866 "Περί εισαγωγής εν Επτανήσω της εν τω λοιπώ Βασίλειω ισχυούσης νομοθεσίας"5 με τα άρθρα 1, 2, 10-15 διατήρησε και αναγνώρισε τις Εγχώριες Περιουσίες των Ιονίων Νήσων.

Αναφέρεται πως από τη 1η Ιουλίου 1866 και εκτός των νόμων που

ορίζουν εξαιρέσεις, λαμβάνει υποχρεωτική ισχύ στα Ιόνια Νησιά η νομοθεσία

που ισχύει στο υπόλοιπο βασίλειο και παύει να ισχύει η νομοθεσία του πρώην

Ηνωμένου Κράτους των Ιονίων Νήσων καθώς και ότι το Βασιλικό Διάταγμα

της 23 Φεβρουάριου 1835 περί πολιτικού Νόμου δεν θα ισχύσει στα Ιόνια

Νησιά, διατηρώντας προσωρινά το κύρος των διατάξεων του Ιόνιου Αστικού

Κώδικα να κανονίζει τα αντικείμενα για τα οποία δεν έχουν προνοήσει οι λοιποί

νόμοι του Βασιλείου. Διατηρήθηκαν οι διατάξεις σχετικά με τα επιχώρια

πρόσοδα, η διοίκηση της επιχώριας περιουσία της κάθε νήσου ανατέθηκε σε

Επιτροπή που ο αριθμός των μελών της ήταν όσοι είναι και οι δήμοι της κάθε

νήσου, το κάθε δημοτικό συμβούλιο εκλέγει είτε μεταξύ των ίδιων μελών είτε

εκτός, επίτροπο του δήμου ως μέλος της Επιτροπής. Ο προϊστάμενος της

διοικητικής αρχής είναι πρόεδρος της Επιτροπής, τα εισοδήματα από τη

περιουσία του κάθε νησιού διανέμονται στους δήμους αυτών αναλόγως του

πληθυσμού του κάθε ενός αφού προηγουμένως αφαιρεθούν 1) τα έξοδα της

διοικήσεως και εισπράξεως 2) τα έξοδα για τη συντήρηση των νοσοκομείων

(26)

εκτός από το φρενοκομείο της Κέρκυρας. Οι δημοτικές αρχές του κάθε νησιού οφείλουν να εκτελούν όλες τις απαιτούμενες πράξεις στη διοίκηση και στην επιμέλεια των εντός της περιφέρειας εγχώριων κτημάτων ενώ κατά των αποφάσεων της Επιτροπής επιτρέπεται έφεση στο οικείο δημοτικό συμβούλιο, εντός μηνός από της προς αυτούς κοινοποιήσεως, ενώπιον του Υπουργού Εσωτερικών έτσι ώστε να αποφασίσει οριστικά και αμετάκλητα εντός δέκα ημερών.

► Ο Νόυοσ 2355 /1920 τηε 29 Ιουνίου / 1 0 Ιουλίου "Πεοί διαχειρίσεως της εγχωρίου περιουσίας της νήσου Κυθήρων"6 αναφέρει πως:

Η διαχείριση της Εγχωρίου Περιουσίας ανατίθεται σε Επιτροπή που έχει έδρα τα Κύθηρα και αποτελείται από τον Ειρηνοδίκη Κυθήρων ή από νόμιμο αναπληρωτή αυτού ως Προέδρου και από τέσσερις πολίτες ως μέλη οι οποίοι κατάγονται ανά δύο από τους πρώην Δήμους Κυθήρων και Ποταμού.

Οι Πρόεδροι των κοινοτικών συμβουλίων του νησιού, προσκαλούνται από τον Ειρηνοδίκη Κυθήρων, συνέρχονται κατά την ώρα και ημέρα που θα ορίσει και υπό την προεδρεία του στο Ειρηνοδικείο και εκλέγουν ξεχωριστά οι πρόεδροι των κοινοτήτων του κάθε δήμου τα δύο τους μέλη. Για να υπάρχει απαρτία αρκεί να προσέλθουν οι μισοί πρόεδροι των κοινοτήτων του πρώην δήμου και οι αποφάσεις λαμβάνονται κατά σχετική πλειοψηφία. Δε γίνεται να είναι μέλη της Επιτροπής βουλευτές και κοινοτικοί σύμβουλοι.

Η εκλογή των μελών της Επιτροπής γίνεται ανά τριετία με δυνατότητα να εκλεγούν πάλι τα ίδια πρόσωπα.

6 βλέπε Παράρτημα 2

26

(27)

► Το Νουοθετικό Δ/άτονυα 617 / 1941 τηε 9 / 3 1 Οκτωβρίου "Περί διαχειρίσεως της εγχωρίου περιουσίας της Νήσου Κυθήρων"7 αναφέρει πως:

Η διαχείριση της Εγχωρίου Περιουσίας ανατίθεται σε οκταμελή Επιτροπή που έχει έδρα τα Κύθηρα και αποτελείται από το Μητροπολίτη Γυθείου Οιτύλου και Κυθήρων ως Πρόεδρο, από το Γυμνασιάρχη , τον Ειρηνοδίκη, του Οικονομικού Εφόρου Κυθήρων και από τέσσερις πολίτες.

Η εκλογή αυτών ορίζεται από το Νόμο 2355 / 1920 με τη διαφορά ότι δεν επιτρέπεται η επανεκλογή τους και το τυχόν αναπληρωματικό λαϊκό μέλος εκλέγεται από την Επιτροπή από δεκαμελές κατάλογο της οικίας κοινότητας. Ο Μητροπολίτης αντικαθιστά τον Ειρηνοδίκη.

► Το Νουοθετικό Διάτανυα 1548 / 1942 'Περί της δικαιοδοσίας του Μητροπολίτου Κυθήρων"8 αναφέρει πως:

Στο Νομοθετικό Διάταγμα της 617 / 1941 της 31 Οκτωβρίου οι λέξεις:

«Γυθείου, Οιτύλου και» απαλείφονται και Πρόεδρος είναι ο Μητροπολίτης Κυθήρων του οποίου η ψήφος του επικρατεί σε περίπτωση ισοψηφίας.

► Ο Νόυοε 514 / 1943 τησ 3(Γς Αυνοΰστου "Πεοί ρυθμίσεως

ζητημάτων τινών αφορώντων τους Δήμους και τας Κοινότητας ή τους

υπαλλήλους αυτών" και το άοθοο 15 9 αναφέρει πως:

(28)

Η διαχείριση της Εγχωρίου Περιουσίας της Νήσου Κυθήρων ενεργείται κατά τις διατάξεις του Νόμου 2355 / 1920 «Περί διαχειρίσεως της εγχωρίου περιουσίας της Νήσου Κυθήρων». Ως Πρόεδρος της Επιτροπής είναι ο Μητροπολίτης Κυθήρων. Το Νομοθετικό Διάταγμα 617 /1941 καταργείται ως ουδέποτε να ίσχυσε.

► Ο Νόυοε 998 /1979 άοθοο 6 2 " Βάοοε αποδείξεως" παοανο 2}° αναφέρει πως:

Σε κάθε φύσεως αμφισβητήσεις ή διενέξεις ή δικών μεταξύ του Δημοσίου, είτε ως ενάγοντας είτε ως εναγόμενος και φυσικού ή νομικού προσώπου αν επικαλείται οποιοδήποτε δικαίωμα εμπράγματο ή μη επί των δασών, των δασικών εκτάσεων ή των εδαφών που αναφέρονται στο άρθρο 74 του ίδιου νόμου, το ως άνω φυσικό ή νομικό πρόσωπο οφείλει να αποδείξει την ύπαρξη του δικαιώματος του.

Η διάταξη αυτή κατά εξαίρεση δεν ισχύει στις περιφέρειες των Πρωτοδικείων των Ιονίων Νήσων, της Κρήτης και των Νομών Λέσβου, Σάμου και Χίου και των Νήσων Κυθήρων, Αντικυθήρων και Κυκλάδων.

Πρωτόκολλα διοικητικής αποβολής που έχουν εκδοθεί μέχρι την έναρξη της ισχύος του παρόντος των ανωτέρω περιφερειών, καταργούνται αυτοδικαίως έστω και αν κατέστησαν τελεσίδικα.

► Ο Nouoc 1416 / 1984"Τ οοποποίπσπ και συμπλήρωση διατάξεων της δημοτικής και κοινοτικής νομοθεσίας για την ενίσχυση της Αποκέντρωσης και την ενδυνάμωση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης" και το άοθοο 84 πεοί

28

(29)

«Εγχώριας Περιουσίας Κυθήρων και Αντικυθήρων» ομιλεί για τη δικαιοδοσία και αρμοδιότητες της εγχωρίου σε συνδυασμό με το Ποοεδοικό Διότανυα

272 / 25.5.1985 "περί Οργάνωσης και Αρμοδιότητας του Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου με την επωνυμία «Επιτροπή Εγχώριας Περιουσίας»" περιέχουν τις σημαντικότερες διατάξεις σχετικό με την εγχώρια περιουσία αφού ουσιαστικά τη θεσμοθετούν και ορίζουν τι είναι η Εγχώριος Περιουσία, την οργάνωση, τις αρμοδιότητες, τη περιουσία, τον τρόπο εκλογής της Επιτροπής που θα διαχειρίζεται τη περιουσία της κ.α.

• Το άοθοο 84 του Νόυου 1416 /1984 11 αναφέρει πως:

Η "Εγχώρια Περιουσία των νήσων Κυθήρων και Αντικυθήρων" αποτελεί διακοινοτική περιουσία των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης των Κυθήρων και Αντικυθήρων. Η παραπάνω περιουσία περιλαμβάνει:

Α) Όλες τις εκτάσεις των νησιών είτε είναι κοινόχρηστες δασικές ή χορτολιβαδικές είτε αγροτικά ή αστικά ή άλλης κατηγορίας ακίνητα, που δεν ανήκουν σε ιδιώτες ή βάσει νόμιμων τίτλων κτήσης κυριότητας στο δημόσιο, σε νομικά πρόσωπα ιδιωτικού ή δημόσιου δικαίου ή σε κατ' ιδίαν κοινότητες.

Β) Τη κινητή και ακίνητη περιουσία των ιερών προσκυνημάτων της Παναγίας της Μυρτιδιώτισσας, της Αγίας Μόνης και του Αγίου Ιωάννου του "εν κρυμνώ" και των ανηκόντων σε αυτά παρεκκλησίων

Γ) Τις νησίδες που βρίσκονται γύρω από τα Κύθηρα.

Η διαχείριση αυτής της περιουσίας ανήκει αποκλειστικά στην "Επιτροπή

(30)

Δ. Δ.) με έδρα τη Κοινότητα Κυθήρων και υπόκειται στην εποπτεία του κράτους που υπόκεινται και οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης του νησιού.

Με Προεδρικό Διάταγμα που εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού Εσωτερικών , η διαχείριση της παραπάνω περιουσίας μπορεί να ανατεθεί σε αναπτυξιακό σύνδεσμο των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης των Κυθήρων και Αντικυθήρων.

Η Επιτροπή όσον αφορά τη διαχείριση της "Εγχώριας Περιουσίας" έχει χωρίς εξαίρεση, όλες τις αρμοδιότητες, δικαιώματα και υποχρεώσεις που έχουν οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης για τη διαχείριση της δημοτικής και κοινοτικής περιουσίας, καθώς και όλα τα δικαιώματα, δυνατότητες και απαλλαγές που παρέχει η νομοθεσία στους οργανισμούς αυτούς. Έχει επίσης όλα τα μέσα έννομης προστασίας της "Εγχώριας Περιουσίας" που έχει το Δημόσιο και οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης για την προστασία των δημοσίων, δημοτικών και κοινοτικών κτημάτων.

Ο Νόμος 2355 / 1920 και το άρθρο 15 του Νόμου 514 / 1943 καταργούνται.

• Το Ποοεδοικό Διάτανυα 272 / 1985 « Οργάνωση και αρμοδιότητες του Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου με την επωνυμία

"Επιτροπή Εγχώριας Περιουσίας"» 12.

Σκοπός του Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου με την επωνυμία

«Επιτροπή Εγχώριας Περιουσίας» είναι η διαχείριση της Εγχώριας Περιουσίας των Νησιών Κύθηρα και Αντικύθηρα, όπως αυτή προσδιορίζεται ειδικότερα στο άρθρο 84 του Νόμου 1416 του 1984.

30

(31)

Όργανα του Νομικού Προσώπου της «Επιτροπής Εγχώριας Περιουσίας»

είναι η Επιτροπή και ο Πρόεδρος. Η Επιτροπή είναι πενταμελής και αποτελείται από τον Πρόεδρο και τέσσερα μέλη και η θητεία τους είναι τετραετής ξεκινώντας την 1η Ιανουάριου του επόμενου έτους κατά το οποίο διενεργούνται οι δημοτικές και κοινοτικές εκλογές της χώρας και λήγει στις 31 Δεκεμβρίου του έτους των νέων εκλογών, τετάρτου έτους της κοινοτικής περιόδου.

Η διοίκηση και η διαχείριση της Εγχώριας Περιουσίας ασκείται σύμφωνα με το άρθρο 84 του Νόμου 1416 του 1984. Κάθε δικαιοπραξία που αφορά τη διαχείριση της Εγχώριας Περιουσίας και γενικά κάθε πράξη διοίκησης και διαχείρισής της υπόκειται, εκτός από τους όρους του διατάγματος αυτού, και στους όρους και τη διαδικασία των δικαιοπραξιών και πράξεων διαχείρισης που ορίζει ο Νόμος για τη διοίκηση και διαχείριση της κοινοτικής περιουσίας.

Το Νομικό Πρόσωπο «Επιτροπή Εγχώριας Περιουσίας Κυθήρων και Αντικυθήρων» λογίζεται ότι ενεργεί για δικό του λογαριασμό και όχι ως αντιπρόσωπος και για λογαριασμό των κοινοτήτων, οι οποίες δεν έχουν καμία ευθύνη απέναντι τρίτων για τις πράξεις των οργάνων του.