Η εξέλιξη του ελληνικού τραπεζικού συστήματος

ΙΔ Ρ Υ Μ Α Κ Α Λ Α Μ Α Τ Α Σ

Σ Χ Ο Λ Η Δ Ι Ο Ι Κ Η Σ Η Σ ΚΑΙ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Α Σ

Τ Μ Η Μ Α : Χ Ρ Η Μ Α Τ Ο Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Κ Η Σ Ε Λ Ε Γ Κ Τ Ι Κ Η Σ Σ Π Ο Υ Δ Α Σ Τ Ι Κ Ο ΕΤΟΣ: 2 0 0 3 - 2 0 0 4

ΘΕ ΜΑ

Η Ε Ξ Ε Λ Ι Ξ Η Τ Ο Υ Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Ο Υ Τ Ρ Α Π Ε Ζ Ι Κ Ο Υ Σ Υ Σ Τ Η Μ Α Τ Ο Σ

ίο σημείο ι σ ο ρ ρ ο π ί α ς του συστήματος:

η εθνική τράπεζα

Ε ι σ η γ η τ ή ς : Κ ο ς Κ ο υ π ο ύ ζ ο ς Δ η μ ή τ ρ ι ο ς Σ π ο υ δ ά σ τ ρ ι α : Γ ι α ν ν ά κ α ι ν α Α ν α σ τ α σ ί α

ΠΡΟΛΟΓΟΣ 1

ΕΙ ΣΑΓΩΓΗ 2

ΚΕΦ. ΠΡΩΤΟ: Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ

Ε Λ ΛΗ Ν ΙΚ Ο Υ ΤΡΑΠΕΖΙ ΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ 6 1.1. Σύντομη ε πι σκ όπ ησ η των εξελίξεων στο παγκόσμι ο

τ ραπε ζ ικ ό σύστημα στην αρχαιότητα ως τον 19ο αιώνα 6 1.1.1. Η πρώτη λει τουρ γί α τραπεζικού συστήματος

στην Αθήνα κατά τον 6ο αιώνα π.Χ. 8

1.1.2. Η λ ε ι τ ου ργ ί α των ελληνι κών τραπεζών κατά

τον 4ο αιώνα π.Χ. 9

1.1.3. Οι κυ ρι ό τε ρε ς τ ραπεζικές εργασίες από τον

6ο έως τον 2ο αιώνα π.Χ. 10

1.1.4. Η δ η μι ου ργί α τραπεζών σε ξένα κράτη 13

1.1.5. Οι τ ρά πε ζ ες σε παγκόσμιο επίπεδο 14

1.2. Οργάνωση του ε λληνι κού τραπεζικού συστήματος από το 1828 ως την ίδρυση της Τράπεζας της

Ελλάδος το 1928 15

1.2.1. Η ίδρυση της Εθνικής Τράπεζας το 1841 17

1.2.2. Από τα τέλη του 19ου αιώνα ως την

έναρξη του Α ’ παγκοσμίου πολέμου 19

1.2.3. Η π ε ρ ί ο δ ο ς του Α ’ παγκοσμίου πολέμου 20 1.2.4. Η π ε ρ ί ο δ ο ς μετά τον Α ’ παγκόσμιο πόλεμο 21

1.2.4.1 Η Μικρασιατική καταστροφή και οι

σ υνέπει ες της στην οικονομία 22

1.2.4.2 Τα χορ ηγηθ έντ α δάνεια στο Δημόσιο

και η δημιουργία πα ράλληλων τρ απε ζών 23

1.2.5. Βι ομη χανί α και τ ράπεζες 25

1.2.5.1. Η βιομηχανία στην ανάπτυξη της οι κο νο μί ας της χώρας 25 1 . 2 . 6 . Η ε ξυγ ίαν ση της οι κονομί ας της χώρας

με δάνει α από το εξωτερικό 27

1.2.7. Η ίδρυση της Τράπεζας της Ελλάδος 28

1.2.8. Το ζήτημα καλυμμάτων 30

1.2.9. Οι κα τα θέ σ ει ς της Εθνικής τράπεζας 31

1.2.10. Οι ε ργ ασί ε ς της Τράπεζας της Ελλάδος 34

1.2.11. Ει κόνες τ ραπ εζ ών στον ελληνικό μεσοπόλ εμο 35

1.2.11.2. Οι γεωργι κές πιστώσεις και η Α ,Τ.Ε. 36 1.3. Η λ ε ι τ ου ργ ί α του ελληνικού τραπεζικού συστήματος

από το 1929 έως την ίδρυση της Νομισματικής Επι τροπής το 1946 38 1.3.1. Η π α γ κ όσ μ ια οι κονομι κή κρίση 1929-1932 38 1.3.1.1. Οι νέες νομοθετι κές ρυθμίσεις στο τραπεζικό σύστημα 39 1.3.1.2. Η εκδήλωση της οι κονομι κής κρίσης στην Ελλάδα 41

1.3.2. Η π ρ οπ ολ εμ ι κ ή περίοδος 1 933-1940 44

1.3.2.1. Το νέο κτίριο της τράπεζας της Ελλάδος 46 1.3.3. Ο Β’ Πα γκ όσ μι ος πόλεμος και η κατοχή 1940-1944 47 1.3.4. Η π ε ρ ί ο δο ς των πρώτων προσπαθει ών α ν ασ υγκρ ότ ησ ης

1944- 1946 50

1.3.4.1. Η νομι σματι κή μεταρρύθμι ση μετά τον Β’

π α γκόσμ ιο πόλεμο 51

1.3.4.2. Η υποτίμηση της δραχμής 52

1.4. Η λ ει τ ου ργ ία του ε λληνι κού τραπεζικού συ στήμ ατο ς υπό

τον έλεγχο της Νομι σματι κής Επιτροπής (1947-1982) 54 1.4.1. Η π ε ρ ί ο δ ο ς της α νασυγκρότησης (1947-1982) 54 1.4.2. Η π ε ρ ί ο δ ο ς της δι κτατορί ας (1967-1974) 57

1.4.2.1. Τα πρώτα μέτρα για τον π ληθω ρι σμό που έλαβε

η Ελλάδα 59

1.4.2.2. Α να λ ήψ ε ις και καταθέσει ς από την Τράπεζα

της Ελλάδος 60

1.4.3. Η μ ετ α δι κ τα το ρ ικ ή περίοδος 1975-1982 61 1.4.3.1. Οι δεσ μεύ σει ς καταθέσεων των εμπορι κών τραπε ζών 62

1.4.3.2. Η χώρα μας μέλος της ΕΟΚ 64

1.4.3.3. Οι λ ει τ ουρ γί ες του τραπεζικού τομέα μέχρι το 1986 65 1.4.3.4. Τα χρ ημα τωπι στωτι κά ι δρύματα στην Ελλάδα 68

ΚΕΦ. Δ ΕΥΤΕΡΟ: Η ΠΑΡΟΥΣΙ Α ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ

ΣΤΟΝ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟ ΧΩΡΟ 69

2.1. Οι ε λλην ικές τ ρ ά π ε ζε ς στην Μεσόγειο και στα Βαλκάνια 69 2.2. Η δι εύρυνση της ε λ ληνι κής τραπεζικής σε δι άφορα πεδί α 70

ΚΕΦ. ΤΡΙΤΟ: ΠΡ ΟΟ Π ΤΙ Κ ΕΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ Τ ΡΑΠΕΖΙ ΚΟΥ

ΣΥΣ Τ ΗΜ ΑΤ Ο Σ ΣΤΗΝ ΕΝΙΑΙΑ ΕΥΡΩΠΑΪ ΚΗ ΑΓΟΡΑ 71

3.1. Η ει σα γωγ ή του ευρώ στις ελληνι κές τράπεζες 71

3.2. Οι ε λ λη νι κ έ ς τ ρ άπ ε ζ ε ς μπροστά στις ευρωπαϊ κές χώρες- μέλη

της Ευ ρ ωπ αϊ κ ής ένωσ ης 73

4.1. Σ τρα τηγ ι κέ ς α ν ά π τυ ξη ς της λιανικής τραπεζικής 73

4.2. “ Κυ ν ηγ ών τ ας τα μερίδια α γ ο ρ άς ” 76

4.3. Τα ν οι κ οκ υρ ιά 79

ΚΕΦ. ΠΕΜΠΤΟ: ΕΛ ΛΗΝΙ ΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ: ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ

Δ ΙΕ ΘΝ Ο ΠΟ Ι ΗΣ Η 80

5.1. Η α νάπτ υξη της λ ια ν ικ ή ς τραπεζικής 80

5.2. Στόχος η ευ ελ ιξ ία στο δίκτυο και τα νέα προϊόντα 82

ΚΕΦ. ΕΚΤΟ: Η ΕΓ ΚΑΤ ΑΣ ΤΑΣ Η ΞΕΝΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 84 6.1. Έ κτ ασ η ε γ κ α τ ά σ τ α σ η ς και προέλευσης των ξένων τραπεζών 84

6.2. Ί δρ υσ η υ π ο κ α τ α στ η μά τω ν 85

6.3. Π ρ ο σ δ ι ο ρ ι σ τ ι κ ο ί π α ρά γ ον τ ες της εγκατάστασης ξένων τραπεζών 88

ΚΕΦ. ΕΒΔΟΜΟ: ΤΟ ΕΛΛΗΝΙ ΚΟ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΠΡΟΣΤΑ

ΣΤΗ ΝΕΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ 89

7.1. Το ελλ ην ικό τ ρ απ ε ζ ι κ ό σύστημα πριν το 1990 90 7.2. Η μορφή των τ ρ απ ε ζ ώ ν και η ανάπτυξη των επι μέρους τμημάτων του 91

ΚΕΦ. ΟΓΔΟΟ: ELECT RONI C BANKING 92

8.1. Μια νέα δι άστ αση της τ ραπεζικής π ρ αγμ ατ ι κότ ητ ας 92 8.2. EL ECT RO NI C BANKING στα νέα δεδομένα του συ στήματος 93

ΚΕΦ. ΕΝΑΤΟ: ΟΙ ΒΑΣΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ ΤΗΣ ΠΟΡΕΙΑΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙ ΚΟΥ

Τ Ρ Α Π Ε ΖΙ Κ Ο Υ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ 95

9.1. Οι α λλ αγ ές στις χρ ημ α το πι σ τωτ ι κέ ς υπηρεσίες και οι ειδικές

συ νθήκ ες στα εθνι κά τραπεζικά συστήματα 95

ΚΕΦ. Δ ΕΚΑΤΟ: ΟΙ ΕΠΕΡ ΧΟΜΕ ΝΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΑΙ

ΕΥΡΩΠΑΪ ΚΌ ΤΡΑΠΕΖΙ ΚΟ ΤΟΜΕΑ 97

10.1. Η τρ έχ ου σα π ε ρ ί ο δ ο ς στον ελληνικό και ευρωπα ϊκό τραπεζικό τομέα 97

Σ Υ Μ Π Ε ΡΑ Σ ΜΑ 100

Π ΑΡΑ ΡΤΗ ΜΑ 101

ΠΕΡΙ ΛΗΨΗ 112

ΒΙ Β ΛΙ Ο ΓΡ Α ΦΙ Α 114

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Α ν τ ι κ ε ί μ ε ν ο της μ ε λ έ τ η ς α υ τή ς είναι η ε ξ έ λ ι ξ η του ε λ λ η ν ι κ ο ύ τ ρ α π ε ζ ι κ ο ύ σ υ σ τ ή μ α τ ο ς .

Μ έ σ α α π ό την μελέτη αυτή π ρ ο σ π α θ ώ να ε ξ α σ φ α λ ί σ ω την χ ρ ή σ ι μ η π λ η ρ ο φ ό ρ η σ η κ αθ ώ ς και την ε κ μ ά θ η σ η για του ς σ υ μ φ ο ι τ η τ έ ς τη ς σ χ ο λ ή ς μου.

Ή τ α ν μια δ ύ σ κ ο λ η και ε π ί μ ο ν η π ρ ο σ π ά θ ε ι α για την οπ οί α α π α ι τ ή θ η κ ε κ α θ η μ ε ρ ι ν ή ε ν α σ χ ό λ η σ η για α ρ κ ε τ ό χ ρ ο ν ι κ ό δ ι ά σ τ η μ α . Α ν τ ι μ ε τ ώ π ι σ α α ρ κ ε τ έ ς δ υ σ κ ο λ ί ε ς και α υ τό γ ια τ ί η φ ύ σ η ς τ η ς ε ρ γ α σ ί α ς α ν α φ ε ρ ό τ α ν σε π ο λ λ ά ι σ τ ο ρ ι κ ά σ τ ο ι χ ε ί α μ ε τ α φ ρ α σ μ έ ν α σ τη ν κ α θ α ρ ε ύ ο υ σ α . Η ε ρ γ α σ ί α σ τ η ρ ί χ θ η κ ε π ά ν ω σε σ η μ ε ι ώ σ ε ι ς και β ιβλ ία που μου δ ά ν ε ι σ ε ο κ α θ η γ η τ ή ς που σ υ ν ε ρ γ ά ζ ο μ α ι μαζί του, από σ η μ ε ι ώ σ ε ι ς π ου β ρ ή κ α σ τ η ν Έ ν ω σ η Ε λ λ η ν ι κ ώ ν Τ ρ α π ε ζ ώ ν σ τ η ν Α θ ή ν α , α π ό β ιβ λ ί α π ου δ α ν ε ί σ θ η κ α α π ό τη ν β ι β λ ι ο θ ή κ η της Ε θ ν ι κ ή ς τ ρ ά π ε ζ α ς σ τ η ν Α θ ή ν α , από ι σ τ ο σ ε λ ί δ ε ς μέ σα απ ό το ΙπίστηΘί και τ έ λ ο ς α π ό δ ι ά φ ο ρ α ο ι κ ο ν ο μ ι κ ά π ε ρ ι ο δ ι κ ά που υ π ά ρ χ ο υ ν σ τ η ν β ι β λ ι ο θ ή κ η του Τ. Ε.Ι.

μας.

Θ έ λ ω να ε υ χ α ρ ι σ τ ή σ ω τον κ α θ η γ η τ ή μου κ. Δ η μ ή τ ρ ι ο Κ ο υ π ο ύ ζ ο γι α τη ν π ο λ ύ τ ι μ η β ο ή θ ε ι α που μου έ δ ω σ ε για να φ έρω σε π έ ρ α ς α υ τ ή ν την ε ρ γ α σ ί α και το υ ς γ ο ν ε ί ς μου που με σ τ ή ρ ι ξ α ν σε α υ τ ή μου τη ν π ρ ο σ π ά θ ε ι α .

Ό μ ω ς π α ρ ό λ ο τις δ υ σ κ ο λ ί ε ς που υ π ή ρ ξ α ν , τις α ν τ ι μ ε τ ώ π ι σ α και τ ώ ρ α π α ρ ο υ σ ι ά ζ ω σε μια χ ρ ή σ ι μ η και ε ν η μ ε ρ ω τ ι κ ή ε ρ γ α σ ί α .

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η ι σ τ ο ρ ι κ ή έ ρ ε υ ν α σ το ν τ ο μ έ α του τ ρ α π ε ζ ι κ ο ύ σ υ σ τ ή μ α τ ο ς β ρ ί σ κ ε τ α ι , ό π ω ς και π ο λ λ ά άλλα π ε δ ί α της έ ρ ε υ ν α ς σ τ ην χώρα μας, σε π ρ ω τ ο γ ε ν έ ς στά διο . Μ όν ο τα τ ε λ ε υ τ α ί α χ ρ ό ν ι α εί δα ν το φ ω ς μ ε λ έ τ ε ς και δ η μ ο σ ι ε ύ σ ε ι ς π ου α ν τ ι μ ε τ ω π ί ζ ο υ ν ε π ι σ τ η μ ο ν ι κ ά δ ι ά φ ο ρ ε ς και δ ι α φ ο ρ ε τ ι κ έ ς π λ ε υ ρ έ ς α υ τ ή ς της ιστο ρίας . Μ π ο ρ ο ύ μ ε να π ο ύ μ ε ότι με α υ τ ό ν τον τ ρ ό π ο ά ρ χ ι σ ε να ο ι κ ο δ ο μ ε ί τ α ι και μια ισ τ ο ρ ι κ ή π ρ ο β λ η μ α τ ι κ ή για ένα π ε δ ί ο που όλη η π α ρ ά δ ο σ η έ ρ ε υ ν ά ς του β ρ ι σ κ ό τ α ν στα χ έ ρ ι α των ο ι κ ο ν ο μ ο λ ό γ ω ν . Η ισ τ ο ρ ικ ή έ ρ ε υ ν α δ ε ν μ π ο ρ ε ί λ ο ι π ό ν π αρ ά να λ ά β ε ι υ π ό ψ η τα σ υ μ π ε ρ ά σ μ α τ ά τους, δ ε ν ε ίν α ι δ υ ν α τ ό ν όμ ω ς και να π ε ρ ι ο ρ ι σ τ ε ί μόνο σε α υ τ ή ν την κ λ ί μ α κ α , π ο λ ύ π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο να τ α υ τ ι σ τ ε ί μα ζί τη ς στη σ τ α θ ε ρ ή βάσ η τω ν ο ι κ ο ν ο μ ι κ ώ ν μ εγ εθ ώ ν και ε ξ ε λ ί ξ ε ω ν , π ρ έ π ε ι να π ρ ο σ θ έ σ ε ι τις π ο λ ι τ ι κ έ ς , τις κ ο ι ν ω ν ι κ έ ς και τις α ν θ ρ ώ π ι ν ε ς π λ ε υ ρ έ ς της τ ρ α π ε ζ ι κ ή ς π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η τ α ς α ­ κ ό μ α κ α λ ύ τ ε ρ α π ρ έ π ε ι να σ υ ν θ έ σ ε ι ό λ ε ς α υ τ έ ς τις δ ι α σ τ ά σ ε ι ς σε έ ν α ν ε ν ι α ί ο κ ο ρ μό .

Οι τ ρ ά π ε ζ ε ς αν και εί ναι κ υ ρ ί ω ς ο ι κ ο ν ο μ ι κ ο ί μ η χ α ν ι σ μ ο ί, και μ ά λ ι σ τ α τ ε ρ ά σ τ ι α ς σ η μ α σ ί α ς , ε ίν αι ω σ τ ό σ ο και ζ ω ν τ α ν ο ί ο ρ γ α ν ι σ μ ο ί , η γ ε ω γ ρ α φ ι κ ή του ς ε ξ ά π λ ω σ η , τα π λ έ γ μ α τ α των π ο λ ι τ ι κ ώ ν και π ρ ο σ ω π ι κ ώ ν σ χ έ σ ε ω ν , οι σ υ ν θ έ σ ε ι ς και οι δ ι α σ υ ν δ έ σ ε ι ς τ ω ν δ ι ο ι κ η τ ι κ ώ ν σ τ ε λ ε χ ώ ν , η ζωή και οι α γ ώ ν ε ς των υ π α λ λ ή λ ω ν το υ ς , είν αι σ υ σ τ α τ ι κ ά τη ς ι σ τ ο ρ ι κ ή ς τ ο υ ς ύ π α ρ ξ η ς π ο υ ε ν δ ι α φ έ ρ ο υ ν ε ξ ’ ίσου τον ι σ τ ο ρ ι κ ό . Φ υ σ ικ ά , η έ κ δ ο σ η που π ρ ο τ ε ί ν ε τ α ι ε δ ώ δεν έχει σ τ ό χ ο να κ α λ ύ ψ ε ι ό λ ο υ ς τ ο υ ς τ ο μ ε ί ς σ τ ο υ ς ο π ο ί ο υ ς μ π ο ρ ε ί να α π λ ω θ ε ί η ι σ τ ο ρ ι κ ή έ ρ ε υ ν α . Η ιστ ορία ,

ά λ λ ω σ τ ε , του τ ρ α π ε ζ ι κ ο ύ σ υ σ τ ή μ α τ ο ς τη ς Ε λ λ ά δ α ς δε ν μπ ορ εί π α ρ ά να ε ί ν α ι το έρ γ ο π ο λ λ ώ ν ε ρ ε υ ν η τ ώ ν και π ο λ λ ώ ν δ η μ ο σ ι ε ύ σ ε ω ν , α τ ο μ ι κ ώ ν ή σ υ λ λ ο γ ι κ ώ ν .

Μια σ ύ ν τ ο μ η α ν α φ ο ρ ά στα χ ρ ο ν ο λ ο γ ι κ ά όρια του τ ρ α π ε ζ ι κ ο ύ σ υ σ τ ή μ α τ ο ς αφ ο ρ ά τις τ ρ ει ς π ρ ώ τ ε ς δ ε κ α ε τ ί ε ς του α ι ώ ν α μας ε ί ν α ι η π ε ρ ί ο δ ο ς όπο υ δ ι α μ ο ρ φ ώ θ η κ ε σ τ η ν σ ύ γ χ ρ ο ν ή του μ ο ρ φ ή το ε λ λ η ν ι κ ό τ ρ α π ε ζ ι κ ό σ ύ σ τ η μ α : τ ό τ ε ι δ ρ ύ θ η κ α ν (με την ε ξ α ί ρ ε σ η τ η ς Ε θν ικ ής , ι δ ρ υ μ έ ν η ς α π ό 1842) οι μ ε γ α λ ύ τ ε ρ ε ς Τ ρ ά π ε ζ ε ς και ο λ ο κ λ η ρ ώ θ η κ α ν όλα τα χ α ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κ ά της π ι σ τ ω τ ι κ ή ς φ υ σ ι ο γ ν ω μ ί α ς της Ε λ λ ά δ α ς . Η ίδ ρ υ σ η τη ς Τ ρ α π έ ζ η ς τη ς Ε λ λ ά δ ο ς και της Α γ ρ ο τ ι κ ή ς Τ ρ α π έ ζ η ς το 1928 ήταν το ε π ι σ τ έ γ α σ μ α α υ τ ή ς της ι σ τ ο ρ ι κ ή ς δ ι α δ ι κ α σ ί α ς , τη ς ο π ο ί α ς την αρ χ ή τ ο π ο θ ε τ ο ύ μ ε το 1898: χ ρ ο ν ι ά όπ ου με τον Δ ιε θ ν ή Ο ι κ ο ν ο μ ι κ ό Έ λ ε γ χ ο , τα ο ι κ ο ν ο μ ι κ ά της Ε λ λ ά δ α ς μ π α ί ν ο υ ν σε νέα β άσ η. Τ η ν ίδι α επ ο χ ή , δηλ. μέσα σ τ ις τ ρ ε ι ς π ρ ώ τ ε ς δ ε κ α ε τ ί ε ς του 20υ α ι ώ ν α , οι τ ρ ά π ε ζ ε ς ως ο ι κ ο ν ο μ ι κ ο ί μ η χ α ν ι σ μ ο ί δ ε ί χ ν ο υ ν έν αν ι δ ι α ί τ ε ρ ο δ υ ν α μ ι σ μ ό , α ν α μ ι γ ν ύ ο ν τ α ι σε μ ε γ ά λ α έρ γ α , σε δά νει α, σ τ η ν β ι ο μ η χ α ν ί α και στα ξένα χ ρ η μ α τ ι σ τ ή ρ ι α , με α π ο τ έ λ ε σ μ α να α ρ χ ί σ ο υ ν να α π α σ χ ο λ ο ύ ν σε μόν ιμ η βάσ η την Κο ιν ή γ ν ώ μ η . Η ε ι κ ό ν α τ η ς τ ρ ά π ε ζ α ς α λ λ ά ζε ι α ι σ θ η τ ά την ίδια επ ο χ ή , το κ ο ι ν ω ν ι κ ό τ ο υ ς κ ύρ ο ς μ ε γ α λ ώ ν ε ι μαζί με το ο ι κ ο ν ο μ ι κ ό του ς β ά ρ ο ς : σ τ η ν α λ λ α γ ή τω ν α ι ώ ν ω ν το τ ρ α π ε ζ ι κ ό σ ύ σ τ η μ α έχει π λ έ ο ν κ ε ρ δ ί σ ε ι τη ν μάχη του με την τ ο κ ο γ λ υ φ ί α και το τ ρ α π ε ζ ι κ ό κ ε φ ά λ α ι ο α ρ χ ί ζ ε ι να σ υ μ φ ύ ε τ α ι α π ό η γ ε μ ο ν ι κ ή θ έ σ η με ά λ λ ε ς μ ο ρ φ έ ς κ ε φ α λ α ί ο υ , μέχρι τον σ χ η μ α τ ι σ μ ό ε ν ό ς π ρ α γ μ α τ ι κ ο ύ χ ρ η μ α τ ι σ τ ι κ ο ύ κ ε φ α λ α ί ο υ . Η δ υ σ π ι σ τ ί α του κ ο ιν ο ύ α π έ ν α ν τ ι στις Τ ρ ά π ε ζ ε ς ε ί ν α ι κι αυτή σ υ ν ο μ ή λ ι κ η με α υ τ έ ς τις δ ι ε ρ γ α σ ί ε ς .

Μια ά λ λ η δ ι ε ρ γ α σ ί α που α ν α π τ ύ σ σ ε τ α ι την ίδια επ ο χ ή δεν έχει ό μ ω ς , μ ι κ ρ ό τ ε ρ η σ η μ α σ ία : π ρ ό κ ε ι τ α ι για την γ ε ω γ ρ α φ ι κ ή ε ξ ά π λ ω σ η του π ι σ τ ω τ ι κ ο ύ σ υ σ τ ή μ α τ ο ς . Στο ε θ ν ι κ ό π ε δ ί ο αυτό σ η μ α ί ν ε ι π λ η ρ έ σ τ ε ρ η ή και π λ ή ρ η κ ά λ υ ψ η τη ς ε θ ν ι κ ή ς αγ ορ άς.

Υ π ά ρ χ ε ι ό μ ω ς και η ε υ ρ ύ τ ε ρ η δ ι α κ λ ά δ ω σ η , οι σ χ έ σ ε ι ς των τ ρ α π ε ζ ι κ ώ ν ι δ ρ υ μ ά τ ω ν τη ς Ε λ λ ά δ α ς με το ε ξ ω τ ε ρ ι κ ό : στ ις αρχ ές του α ι ώ ν α ο ε λ λ η ν ι σ μ ό ς της Α ι γ ύ π τ ο υ και τ ω ν υ π ό δ ο υ λ ω ν ε λ λ η ν ι κ ώ ν π ε ρ ι ο χ ώ ν της Μικρά Α σ ία ς , τη ς Μ α κ ε δ ο ν ί α ς και της Η π ε ί ρ ο υ α ν α π τ ύ σ σ ε ι α μ φ ί δ ρ ο μ ε ς σ χ έ σ ε ι ς με ε λ λ η ν ι κ ά τ ρ α π ε ζ ι κ ά ι δ ρ ύ μ α τ α . Έ ξ ω από το ο ι κ ο ν ο μ ι κ ό σ τ ο ι χ ε ί ο α υ τ ή ς της σ υ ν α λ λ α γ ή ς , υ π ά ρ χ ο υ ν εδ ώ και ά λ λ ε ς π ρ ο ε κ τ ά σ ε ι ς , που ε κ φ ρ ά ζ ο υ ν π ο λ ι τ ι κ έ ς β λ έ ψ ε ις και σ υ ν τ ε λ ο ύ ν σ τ η ν α φ ύ π ν ι σ η της ε θ ν ι κ ή ς σ υ ν ε ί δ η σ η ς . Υ π ά ρ χ ε ι η σ χ έ σ η τ ω ν ε λ λ η ν ι κ ώ ν π ι σ τ ω τ ι κ ώ ν ι δ ρ υ μ ά τ ω ν με την Ε υρ ώ π η και το ε υ ρ ω π α ϊ κ ό κ ε φ ά λ α ι ο , σχέση π ου σ υ μ β α δ ί ζ ε ι με την π ρ ο η γ ο ύ μ ε ν η . Υ π ά ρ χ ε ι , τέλος, η υ π ε ρ α τ λ α ν τ ι κ ή σ χέ σ η που α ν α π τ ύ σ σ ε τ α ι μετά το ν Α' Π α γ κ ό σ μ ι ο Π ό λ ε μ ο με τη ν μ ε σ ο λ ά β η σ η τω ν ε λ λ η ν ι κ ώ ν τ ρ α π ε ζ ώ ν σ τ η ν ε ίσ οδ ο α μ ε ρ ι κ α ν ι κ ώ ν ε π ε ν δ ύ σ ε ω ν στη ν χ ώ ρ α . Η ε π ο χ ή που ε γ κ λ ε ί ε τ α ι μ ε τ α ξ ύ του 18 98 και του 1928 έχει, έτσ ι, μια ι δ ι α ί τ ε ρ η σ η μ α σ ία , είν αι μια μ ε τ α β α τ ι κ ή - γ ε ν ε τ ι κ ή π ε ρ ί ο δ ο ς του σ ύ γ χ ρ ο ν ο υ ε λ λ η ν ι κ ο ύ τ ρ α π ε ζ ι κ ο ύ σ υ σ τ ή μ α τ ο ς .

Ε κ τ ό ς α π ό αυ τά γ ί ν ε τ α ι μια α ν α φ ο ρ ά σ τ η ν λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α του ε λ λ η ν ι κ ο ύ τ ρ α π ε ζ ι κ ο ύ σ υ σ τ ή μ α τ ο ς α π ό το 1929 έ ω ς την ί δρ υ σ η τη ς Ν ο μ ι σ μ α τ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς το 1946 α ν α φ έ ρ ο ν τ α ς μέσα στη ν π α γ κ ό σ μ ι α ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή κρίσ η την π ε ρ ί ο δ ο 1 9 2 9 - 1 9 3 2 , την π ρ ο π ο λ ε μ ι κ ή π ε ρ ί ο δ ο 1 9 3 3 - 1 9 4 0 , το ν Β ’ π α γ κ ό σ μ ι ο π ό λ ε μ ο και την κ α τ ο χ ή τ η ν π ε ρ ί ο δ ο του 1 9 4 0 - 1 9 4 4 , τ η ν π ε ρ ί ο δ ο τω ν π ρ ώ τ ω ν

π ρ ο σ π α θ ε ι ώ ν για την α ν α σ υ γ κ ρ ό τ η σ η του κ ρ ά τ ο υ ς τη ν π ε ρ ί ο δ ο 1 9 4 4 - 1 9 4 6 .

Τ έ λ ο ς π ρ έ π ε ι να α ν α φ ε ρ θ ο ύ ν και οι πιο π ρ ό σ φ α τ ε ς ε ξ ε λ ί ξ ε ι ς του ε λ λ η ν ι κ ο ύ τ ρ α π ε ζ ι κ ο ύ σ υ σ τ ή μ α τ ο ς α ν α φ έ ρ ο ν τ α ς την λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α του υπό τον έ λ εγ χ ο τη ς Ν ο μ ι σ μ α τ ι κ ή ς Ε π ι τ ρ ο π ή ς την π ε ρ ί ο δ ο 1 9 4 6 - 1 9 8 2 . Σε α υ τ έ ς τις λ ε ι τ ο υ ρ γ ί ε ς π ρ έ π ε ι να α ν α φ ε ρ θ ο ύ ν , η π ε ρ ί ο δ ο ς της α ν α σ υ γ κ ρ ό τ η σ η ς την π ε ρ ί ο δ ο 1947- 1952, η π ε ρ ί ο δ ο ς της δ ι κ τ α τ ο ρ ί α ς τα έτη 1 9 6 7 - 1 9 7 4 και μ ε τ α δ ι κ τ α τ ο ρ ι κ ή π ε ρ ί ο δ ο ς τα έτη 1 9 7 5 - 1 9 8 2 .

Ε κ τ ό ς α π ό αυ τά τα ισ τ ο ρ ι κ ά σ τ ο ι χ ε ί α , γ ί ν ε τ α ι μια α ν α φ ο ρ ά σε θ έ μ α τ α π ου σ χ ε τ ί ζ ο ν τ α ι με την ε ξ έ λ ι ξ η του τ ρ α π ε ζ ι κ ο ύ σ υ σ τ ή μ α τ ο ς μας, ό π ω ς είναι η λ ι α ν ι κ ή τ ρ α π ε ζ ι κ ή , η π ρ ο ο π τ ι κ ή του σ τ η ν ε ν ι α ί α ε υ ρ ω π α ϊ κ ή αγ ο ρ ά , η σ χ έ σ η τ ω ν β ι ο μ η χ α ν ι ώ ν με τις τ ρ ά π ε ζ ε ς , οι τ ρ ά π ε ζ ε ς στο ν Β α λ κ α ν ι κ ό χ ώ ρ ο με σ κ ο π ό την δ ι ε θ ν ο π ο ί η σ η και π ο λ λ ά άλ λ α εξ ίσ ο υ σ η μ α ν τ ι κ ά γ ε γ ο ν ό τ α .

Οι σ ε λ ί δ ε ς που α κ ο λ ο υ θ ο ύ ν θ ί γ ο υ ν τα π α ρ α π ά ν ω θ έμ ατ α α π ό π λ ε υ ρ ά ς γ ε γ ο ν ό τ ω ν και ε ξ ε λ ί ξ ε ω ν τ ω ν π ε ρ α σ μ έ ν ω ν ε π ο χ ώ ν και του σ ή μ ε ρ α .

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

1.1. Σύντομη επισκόπηση των εξελίξεων στο παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα από την αρχαιότητα ως τον 19ο αιώνα

Η ε μ φ ά ν ι σ η των π ρ ώ τ ω ν τ ρ α π ε ζ ώ ν σ τ ο ν κ όσ μ ο ήταν ά ρ ρ η κ τ α σ υ ν δ ε δ ε μ έ ν η με την α ν ά π τ υ ξ η τ ω ν ε μ π ο ρ ι κ ώ ν σ υ ν α λ λ α γ ώ ν μ ετ α ξύ των λ α ώ ν και την κοπ ή τω ν π ρ ώ τ ω ν ν ο μ ι σ μ ά τ ω ν . Οι τ ρ α π ε ζ ι κ έ ς σ υ ν α λ λ α γ έ ς π α ρ ο υ σ ι ά σ τ η κ α ν για π ρ ώ τ η φ ο ρ ά π α γ κ ο σ μ ί ω ς σ τ η ν α ν α τ ο λ ι κ ή λ ε κ ά ν η τη ς Μ εσ ο γ ε ίο υ , κ α θ ώ ς γ ν ω ρ ί ζ ο υ μ ε από τις ι σ τ ο ρ ι κ έ ς και α ρ χ α ι ο λ ο γ ι κ έ ς π η γ έ ς ότι ε ί χ α ν α ν α π τ υ χ θ ε ί ήδη απ ό τη δ ε ύ τ ε ρ η χ ι λ ι ε τ η ρ ί δ α π ρο Χ ρ ισ το ύ έ ν τ ο ν ε ς ε μ π ο ρ ι κ έ ς σ χ έ σ ε ι ς με τ αξ ύ τ ω ν κ α τ ο ί κ ω ν τω ν δ ι α φ ό ρ ω ν χ ω ρ ώ ν τ η ς π ε ρ ι ο χ ή ς αυ τή ς. Με τά απ ό μία μ α κ ρ ά π ε ρ ί ο δ ο

" α ν τ ι π ρ α γ μ α τ ι σ μ ο ύ " , όπο υ ε π ι κ ρ α τ ο ύ σ ε η α π ε υ θ ε ί α ς α ν τ α λ λ α γ ή μ ε τ α ξ ύ τ ω ν π α ρ α γ ό μ ε ν ω ν π ρ ο ϊ ό ν τ ω ν ( c l e a r i n g ) , ά ρ χ ι σ ε η χ ρ η σ ι μ ο π ο ί η σ η του χ ρ ή μ α τ ο ς ως κ οι ν ά α π ο δ ε κ τ ο ύ μέ σου των σ υ ν α λ λ α γ ώ ν , ω ς μέ σου σ υ γ κ έ ν τ ρ ω σ η ς π λ ο ύ τ ο υ και ως μέ τρου α ξ ι ώ ν . Η Β α β υ λ ω ν ί α ήταν η π ρ ώ τ η χ ώ ρ α όπ ου χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ή θ η κ α ν ο χ ρ υ σ ό ς και ο ά ρ γ υ ρ ο ς ως χ ρ η μ α τ ι κ ή μ ο ν ά δ α . Στη σ υ ν έ χ ε ι α στα μ έσ α τ ο ν 8ου α ι ώ ν α π ρο Χ ρ ι σ τ ο ύ το σ ύ σ τ η μ α τ ω ν μ έ τ ρ ω ν και σ τ α θ μ ώ ν ε ι σ ή χ θ η κ ε από τη Β α β υ λ ω ν ί α σ τ η ν Π ε λ ο π ό ν ν η σ ο .

Η χ ρ ή σ η ό μ ω ς τω ν ε υ γ ε ν ώ ν μ ε τ ά λ λ ω ν ως μέσου σ υ ν α λ λ α γ ώ ν δ ε ν γ ι ν ό τ α ν χ ω ρ ί ς π ρ ο β λ ή μ α τ α , κ α θ ώ ς υ π ή ρ χ ε η α ν ά γ κ η σ υ ν ε χ ο ύ ς μ έ τ ρ η σ η ς και ε λ έ γ χ ο υ τη ς γ ν η σ ι ό τ η τ α ς και της

π ε ρ ι ε κ τ ι κ ό τ η τ α ς του μ ε τ ά λ λ ο υ σε κάθ ε ε μ π ο ρ ι κ ή σ υ ν α λ λ α γ ή για τη ν α π ο φ υ γ ή τ υ χ ό ν σ φ α λ μ ά τ ω ν . Ο μ ό ν ο ς τ ρ ό π ο ς για να α ν τ ι μ ε τ ω π ι σ τ ε ί η δ υ σ κ ο λ ί α αυτή σ τη ν π ρ ά ξ η θα ήτ αν η σ φ ρ ά γ ι σ η κ ά θ ε τ ε μ α χ ί ο υ μ ε τ ά λ λ ο υ από το ίδιο το κ ρ ά τ ο ς , ο π ό τ ε θα ε ξ α σ φ α λ ι ζ ό τ α ν και το κρ ά μ α και το β ά ρ ο ς του. Η λ ύ σ η αυτή ι σ ο δ υ ν α μ ο ύ σ ε με την ε ι σ α γ ω γ ή του ν ο μ ί σ μ α τ ο ς σ τ ι ς ε μ π ο ρ ι κ έ ς σ υ ν α λ λ α γ έ ς και η σ υ γ κ ε κ ρ ι μ έ ν η ε φ ε ύ ρ ε σ η α ν ή κ ε ι σ τ ο υ ς κ α τ ο ί κ ο υ ς της Λ υ δ ί α ς τη ς Μ. Α σ ί α ς κατά το π ρ ώ τ ο ήμ ισ υ του 7ου αι ώ να π .Χ. Τα π ρ ώ τ α ν ο μ ί σ μ α τ α που χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ή θ η κ α ν στο β α σ ίλ ε ιο τη ς Λ υ δ ί α ς ή τ α ν από ή λ εκ τ ρο , ένα φ υ σ ι κ ό κρ ά μ α χ ρ υ σ ο ύ και α ρ γ ύ ρ ο υ , π ο υ υ π ή ρ χ ε σε μ ε γ ά λ ε ς π ο σ ό τ η τ ε ς σ τ η ν π ε ρ ι ο χ ή αυτή, ό π ο υ β ρ ι σ κ ό τ α ν ο Π α κ τ ω λ ό ς π ο τ α μ ό ς . Οι Λ ύ δ ι ο ι ή τ α ν και οι π ρ ώ τ ο ι π ο υ δ η μ ι ο ύ ρ γ η σ α ν χ ω ρ ι σ τ ά χ ρ υ σ ά και α ρ γ υ ρ ά ν ο μ ί σ μ α τ α στα μ έ σ α του 6ου α ιώ να π.Χ. Α π ό τη Λ υ δ ί α η χ ρ ή σ η των ν ο μ ι σ μ ά τ ω ν δ ι α δ ό θ η κ ε σ τη ν Ε λ λ ά δ α , και σ υ γ κ ε κ ρ ι μ έ ν α στη ν Α ί γ ι ν α , τ η ν Α θ ή ν α και ίσ ως σ τη ν Κ ό ρ ι ν θ ο μέχρι το τ έ λ ο ς του 6ου α ι ώ ν α π.Χ.

Η δ η μ ι ο υ ρ γ ί α των π ρ ώ τ ω ν τ ρ α π ε ζ ώ ν β ε β α ι ώ ν ε τ α ι στη Β α β υ λ ω ν ί α το ν 6ου α ι ώ ν α π.Χ. κατά τη δ ι ά ρ κ ε ι α τη ς β α σ ιλ ε ί α ς του Ν α β ο υ χ ο δ ο ν ό σ ο ρ ο ς Β', όπο υ υ π ά ρ χ ο υ ν π λ η ρ ο φ ο ρ ί ε ς για τη λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α του μ εγ άλ ου τ ρ α π ε ζ ι τ ι κ ο ύ ο ίκ ο υ τω ν Igidi. Είναι ε κ π λ η κ τ ι κ ό να π λ η ρ ο φ ο ρ ο ύ μ α σ τ ε ότι την ε π ο χ ή εκ εί νη ε μ φ α ν ί σ τ η κ α ν ήδη π ο ι κ ί λ ε ς τ ρ α π ε ζ ι κ έ ς λ ε ι τ ο υ ρ γ ί ε ς , ό π ω ς η α π ο δ ο χ ή χ ρ η μ ά τ ω ν σε π α ρ α κ α τ α θ ή κ η , ο έ ν τ ο κ ο ς δ α ν ε ι σ μ ό ς , η φ ύ λ α ξ η ε μ π ο ρ ε υ μ ά τ ω ν επί α μ ο ι β ή , η π α ρ ο χ ή ε γ γ υ ή σ ε ω ν , η χ ρ ή σ η τ ρ α π ε ζ ο γ ρ α μ μ α τ ί ο υ π λ η ρ ω τ έ ο υ με την ε μ φ ά ν ι σ ή του. Στη σ υ ν έ χ ε ι α ε γ κ α τ α σ τ ά θ η κ α ν τ ρ ά π ε ζ ε ς σ τ ις π ό λ ε ι ς των μ ι κ ρ α σ ι α τ ι κ ώ ν π α ρ α λ ί ω ν της Ιω νία ς, Μ ίλ ητ ο , Σ μ ύ ρ ν η , Έ φ ε σ ο ,

Φ ώ κ α ι α και απ ό εκ εί δ ι α δ ό θ η κ ε η κ α ι ν ο τ ο μ ί α αυτή και στον ε λ λ α δ ι κ ό χ ώ ρ ο , α ρ χ ι κ ά σ τ ην Κ ό ρ ι ν θ ο και μετά σ τ η ν Α θ ή ν α , όπου και σ η μ ε ι ώ θ η κ ε ιδ ι α ί τ ε ρ η π ρ ό ο δ ο ς στο θ έ μ α τ ω ν τ ρ α π ε ζ ι κ ώ ν λ ε ι τ ο υ ρ γ ι ώ ν .

1.1.1. Η πρώτη λειτουργία τραπεζικού συστήματος στην Αθήνα κατά τον 6ο αιώνα π.Χ.

Σ τ ην Α θ ή ν α α ν α π τ ύ χ θ η κ ε ήδη απ ό τη ν κ λ α σ ι κ ή επ οχ ή α υ ξ η μ έ ν ο ς κ α τ α μ ε ρ ι σ μ ό ς των τ ρ α π ε ζ ι κ ώ ν ε ρ γ α σ ι ώ ν , κ αθ ώς υ π ή ρ χ α ν α ρ κ ε τ ά ε π α γ γ έ λ μ α τ α ε ν α σ χ ό λ η σ η ς με το χ ρ ή μ α : α) οι α π ο κ α λ ο ύ μ ε ν ο ι α ρ γ υ ρ α μ ο ι β ο ί και κ ο λ λ υ β ι σ τ έ ς , οι οποίο ι α ν α λ ά μ β α ν α ν έν α ν τ ι μ ικ ρ ή ς α μ ο ι β ή ς ( κ ό λ λ υ β ο ν ) τις α ν τ α λ λ α γ έ ς μ ε τ α ξ ύ τ ω ν ν ο μ ι σ μ ά τ ω ν τω ν π ό λ ε ω ν - κ ρ α τ ώ ν σε ο λ ό κ λ η ρ η τη χ ώ ρ α (ω ς ε ί ν α ι γ ν ω σ τ ό , σ τη ν α ρ χ α ι ό τ η τ α κάθ ε π ό λ η - κ ρ ά τ ο ς στη ν Ε λ λ ά δ α ε ί χ ε το δικό της ν ό μ ι σ μ α με ξ ε χ ω ρ ι σ τ ά σ ύ μ β ο λ α και δ ι α φ ο ρ ε τ ι κ ή α ξ ία ), β) οι τ ρ α π ε ζ ί τ ε ς π ου δ έ χ ο ν τ α ν τις κ α τ α θ έ σ ε ις τ ω ν π ο λ ι τ ώ ν π ρ ο σ φ έ ρ ο ν τ ά ς το υ ς κ ά π ο ι ο τό κ ο και γ) οι δ α ν ε ι σ τ έ ς ή τ ο κ ι σ τ έ ς π ου δ ά ν ε ι ζ α ν σ υ ν ή θ ω ς με ε ν έ χ υ ρ ο και με υ ψ η λ ο ύ ς τ ό κ ο υ ς . Ε ι δ ι κ ά αυτή η τ ε λ ε υ τ α ί α ε π α γ γ ε λ μ α τ ι κ ή κ α τ η γ ο ρ ί α δεν ή τ α ν ι δ ι α ί τ ε ρ α σ υ μ π α θ ή ς στη ν κ ο ι ν ω ν ί α της ε π ο χ ή ς εκε ίν ης , κ α θ ώ ς ο κ ό σ μ ο ς το ύ ς π ε ρ ι φ ρ ο ν ο ύ σ ε και τ ο ύ ς α π ε χ θ α ν ό τ α ν για τις τ ο κ ο γ λ υ φ ι κ έ ς μ ε θ ό δ ο υ ς που σ υ ν ή θ ι ζ α ν να χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ο ύ ν . Γι' α υ τ ό και οι ά ν θ ρ ω π ο ι που ε ξ α σ κ ο ύ σ α ν τα ε π α γ γ έ λ μ α τ α αυτά π ρ ο έ ρ χ ο ν τ α ν σ υ ν ή θ ω ς από τις τ ά ξ ε ι ς τ ω ν ξ έ ν ω ν , τ ω ν μ ε τ ο ί κ ω ν και τ ω ν α π ε λ ε ύ θ ε ρ ω ν . Χ α ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κ έ ς εί ναι οι π ε ρ ι π τ ώ σ ε ι ς του τ ρ α π ε ζ ί τ η Π α σ ί ω ν α , ο ο π ο ί ο ς α ρ χ ι κ ά ή τ α ν δ ο ύ λ ο ς του Α ρ χ ί σ τ ρ α τ ο υ , π ο υ το ν α π ε λ ε υ θ έ ρ ω σ ε και του π α ρ α χ ώ ρ η σ ε την τ ρ ά π ε ζ ά του , και του Φ ο ρ μ ί ω ν α , π ου α ρ χ ι κ ά ήτ αν δ ο ύ λ ο ς του

Π α σ ί ω ν α και στη σ υ ν έ χ ε ι α α π ε λ ε υ θ ε ρ ώ θ η κ ε και α ν έ λ α β ε έναντι μ ι σ θ ώ μ α τ ο ς τη ν τ ρ ά π ε ζ α του π ρ ώ η ν κ υ ρ ίο υ του. Και οι δύο τ ι μ ή θ η κ α ν με το ν τίτλο του Α θ η ν α ί ο υ π ο λ ί τ η ως α ν α γ ν ώ ρ ι σ η των υ π η ρ ε σ ι ώ ν τ ο υ ς π ρ ο ς το κράτ ος , κ α θ ώ ς π α ρ ε ί χ α ν χ α μ η λ ό τ ο κ α δ ά ν ε ι α π ρ ο ς τη ν π ο λ ι τ ε ί α , π ρ ο κ α τ α β ο λ έ ς σε σ τ ρ α τ η γ ο ύ ς και ν α ύ α ρ χ ο υ ς γι α την τ ρ ο φ ο δ ο σ ί α τω ν σ τ ρ α τ ε υ μ ά τ ω ν , με α π ο τ έ λ ε σ μ α να α π ο κ τ ή σ ο υ ν σ τ α δ ι α κ ά μ εγ ά λ η κ ο ι ν ω ν ι κ ή υ π ό λ η ψ η και π λ ο ύ τ ο . Π α ρ ά τις τ ιμ ές αυτές, οι τ ρ α π ε ζ ί τ ε ς δεν α σ χ ο λ ο ύ ν τ α ν ι δ ι α ί τ ε ρ α με τα κοινά, ού τε και ε π ι ζ η τ ο ύ σ α ν π ο λ λ έ ς τιμές, δ ε δ ο μ έ ν η ς τη ς ε χ θ ρ ι κ ή ς σ τ ά σ η ς και π ρ ο κ α τ ά λ η ψ η ς που ε π ι κ ρ α τ ο ύ σ ε σ υ χ ν ά για την ε π α γ γ ε λ μ α τ ι κ ή α υ τή τάξη σ τ η ν αρ χ αί α ε λ λ η ν ι κ ή κ ο ι ν ω ν ί α .

1.1.2. Η λειτουργία των ελληνικών τραπεζών κατά τον 4ο αιώνα π.Χ.

Π ο λ ύ τ ι μ ε ς π λ η ρ ο φ ο ρ ί ε ς για τη λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α τ ω ν τ ρ α π ε ζ ώ ν σ τ η ν ε λ λ η ν ι κ ή α ρ χ α ι ό τ η τ α δ ι α σ ώ ζ ο ν τ α ι κ υ ρ ί ω ς από τις δ η μ η γ ο ρ ί ε ς γ ν ω σ τ ώ ν ρ η τ ό ρ ω ν τη ς τ ότ ε ε π ο χ ή ς (4 ος α ιώ ν α ς π .Χ .) , ό π ω ς του Ι σ ο κ ρ ά τ η " Τ ρ α π ε ζ ι τ ι κ ό ς " (δίκη κατά του τ ρ α π ε ζ ί τ η Π α σ ί ω ν α υπ έρ του γι ου του Σ ω π α ί ο υ ) και του Δ η μ ο σ θ έ ν η (δ ίκ η για υ π ε ρ ά σ π ι σ η του Φ ο ρ μ ί ω ν α κατά του Α π ο λ λ ό δ ω ρ ο υ , γι ου του Π ασ ίω να ).

Οι τ ρ ά π ε ζ ε ς της ε π ο χ ή ς ε κ ε ί ν η ς α ν τ ι μ ε τ ώ π ι ζ α ν έ ν τ ο ν ο α ν τ α γ ω ν ι σ μ ό σ τ ο έ ρ γ ο του ς απ ό τ ο υ ς ν α ο ύ ς στ α μ ε γ ά λ α ιερά της α ρ χ α ι ό τ η τ α ς με κ α θ ο λ ι κ ή α ν α γ ν ώ ρ ι σ η , ό π ω ς τ ο υ ς Δ ε λ φ ο ύ ς , τη Δ ή λ ο , τ η ν Έ φ ε σ ο , τη Σάμο, όπο υ οι α π λ ο ί π ο λ ί τ ε ς α λ λ ά και οι ί δ ι ε ς οι π ό λ ε ι ς - κ ρ ά τ η μ π ο ρ ο ύ σ α ν να κ α τ α θ έ τ ο υ ν τα π ο λ ύ τ ι μ α κ ι ν η τ ά π ε ρ ι ο υ σ ι α κ ά του ς σ τ ο ι χ ε ί α με μ ε γ α λ ύ τ ε ρ η α σ φ ά λ ε ι α , λ όγω

του θ ρ η σ κ ε υ τ ι κ ο ύ α π α ρ α β ί α σ τ ο υ των χ ώ ρ ω ν α υ τ ώ ν , που ήταν σ ε β α σ τ ό τ ο υ λ ά χ ι σ τ ο ν με τα ξύ ό λ ω ν τ ω ν Ε λ λ ή ν ω ν . Ε π ίσ η ς τα γ ν ω σ τ ά ιερ ά χ ο ρ η γ ο ύ σ α ν α π ό τα π ο λ ύ τ ι μ α α ν α θ ή μ α τ α - θ η σ α υ ρ ο ύ ς τ ω ν π ι σ τ ώ ν τ ου ς έ ν τ ο κ α δ ά ν ει α, α κ ό μ α και στ ο ίδιο το κ ρ ά τ ο ς .

1.1.3. Οι κυριότερες τραπεζικές εργασίες από τον 6ο-2ο αιώνα π.Χ.

Οι κ υ ρ ι ό τ ε ρ ε ς τ ρ α π ε ζ ι κ έ ς ε ρ γ α σ ί ε ς που ε ί χ α ν α ν α π τ υ χ θ ε ί σ τ η ν ε λ λ η ν ι κ ή α ρ χ α ι ό τ η τ α (από τον 6ο έω ς το 2ο α ι ώ ν α π.Χ.) ή τ α ν οι α κ ό λ ο υ θ ε ς : α ν τ α λ λ α γ ή ν ο μ ι σ μ ά τ ω ν τ ω ν α ν ε ξ ά ρ τ η τ ω ν π ό λ ε ω ν - κ ρ α τ ώ ν , κ α τ α θ έ σ ε ι ς χ ρ η μ ά τ ω ν α ρ χ ι κ ά για λ ό γ ο υ ς α σ ψ α λ ε ί α ς και α ρ γ ό τ ε ρ α για τη ν α π ό δ ο σ η τω ν τ ό κ ω ν τους, ε κ τ έ λ ε σ η π λ η ρ ω μ ώ ν εκ μ έ ρ ο υ ς της τ ρ ά π ε ζ α ς για λ ο γ α ρ ι α σ μ ό των κ α τ α θ ε τ ώ ν - π ε λ α τ ώ ν της, π α ρ ο χ ή ε γ γ ύ η σ η ς α π ό το ν τ ρ α π ε ζ ί τ η υπ έρ του π ε λ ά τ η του, δά ν ε ι α με και χ ω ρ ί ς ε ν έ χ υ ρ ο και ε λ ε ύ θ ε ρ α ε π ι τ ό κ ι α κ υ μ α ι ν ό μ ε ν α με τα ξύ 12% και 24%, ν α υ τ ο δ ά ν ε ι α με ε ν έ χ υ ρ ο το ίδι ο το σ κ ά φ ο ς ή το φ ο ρ τ ί ο του υπό τ η ν π ρ ο ϋ π ό θ ε σ η τη ς ά φ ι ξ η ς του π λ ο ί ο υ σ το ν π ρ ο ο ρ ι σ μ ό του και ε π ι τ ό κ ι α της τ ά ξ η ς του 3 0 % - 4 0 % , π ρ ο θ ε σ μ ι α κ έ ς π ρ ά ξ ε ι ς , ό π ω ς α γ ο ρ έ ς για μ ε λ λ ο ν τ ι κ ή π α ρ ά δ ο σ η κ υ ρ ί ω ς σ ι τ η ρ ώ ν (σε π ε ρ ί π τ ω σ η μη π α ρ ά δ ο σ η ς γ ι ν ό τ α ν δ ι α κ α ν ο ν ι σ μ ό ς με την π λ η ρ ω μ ή της δ ι α φ ο ρ ά ς ) , σ ύ ν τ α ξ η σ υ μ β ο λ α ί ω ν . Ιδ ι α ί τ ε ρ ο ε ν δ ι α φ έ ρ ο ν π α ρ ο υ σ ι ά ζ ε ι και η π ε ρ ί π τ ω σ η τ ω ν χ ρ ε ο π ι σ τ ώ σ ε ω ν με α π λ έ ς ε γ γ ρ α φ έ ς σ τ α λ ο γ ι σ τ ι κ ά β ιβ λ ία της ε π ο χ ή ς . Α υτ ό, σ υ ν έ β α ι ν ε όταν κ ά π ο ι ο ς π ε λ ά τ η ς έδ ιν ε ε ν τ ολ ή σ το ν τ ρ α π ε ζ ί τ η του να κ α τ α β ά λ ε ι ένα χ ρ η μ α τ ι κ ό π ο σ ό σε τ ρ ίτ ο π ρ ό σ ω π ο με χ ρ έ ω σ η του λ ο γ α ρ ι α σ μ ο ύ του και το τρ ίτ ο α υ τό π ρ ό σ ω π ο τ ύ χ α ι ν ε να έχει

λ ο γ α ρ ι α σ μ ό σ τ η ν ίδια τ ρ ά π ε ζα , τ ότ ε α ρ κ ο ύ σ ε η απ λή π ί σ τ ω σ η του λ ο γ α ρ ι α σ μ ο ύ του τρί του α τ όμ ο υ.

Για τη ν π ρ ο σ τ α σ ί α των π ο λ ι τ ώ ν α π ό τ υ χ ό ν κ ε ρ δ ο σ κ ο π ι κ έ ς κ ι ν ή σ ε ι ς τ ω ν ι δ ι ω τ ι κ ώ ν τ ρ α π ε ζ ώ ν δ η μ ι ο υ ρ γ ή θ η κ α ν απ ό πολύ ν ω ρ ί ς και δ η μ ό σ ι ε ς τ ρ ά π ε ζ ε ς . Τ έ τ ο ι ε ς τ ρ ά π ε ζ ε ς υ π ή ρ χ α ν στη ν Κ ύ ζ ι κ ο , στ ο Ί λ ι ο , σ τ η ν Έ φ ε σ ο , στη Λ ή μ ν ο , στη Δ ή λ ο , σ τ ην Α θ ή ν α , σ τ ο ν Ο ρ χ ο μ ε ν ό . Το κρ ά τ ο ς σ υ ν ή θ ω ς δε ν ε ξ α σ κ ο ύ σ ε ε π ο π τ ε ί α σ τ ι ς δ η μ ό σ ι ε ς τ ρ ά π ε ζ ε ς , αλλά τις ε ξ ο υ σ ι ο δ ο τ ο ύ σ ε να ε ι σ π ρ ά τ τ ο υ ν τ ο υ ς φ ό ρ ο υ ς για λ ο γ α ρ ι α σ μ ό του και να κ ό β ο υ ν τα ν ο μ ί σ μ α τ α . Σε μ ε ρ ι κ έ ς π ε ρ ι π τ ώ σ ε ι ς το κρ άτ ο ς π α ρ α χ ω ρ ο ύ σ ε το δ ι κ α ί ω μ α της μ ο ν ο π ω λ ι α κ ή ς ά σ κ η σ η ς του τ ρ α π ε ζ ι κ ο ύ ε π α γ γ έ λ μ α τ ο ς , ό π ω ς έ γ ι ν ε τ ο ν 6ο α ι ώ ν α π.Χ. στην π ό λ η του Β υ ζ α ν τ ί ο υ ( μ ε τ έ π ε ι τ α Κ ω ν σ τ α ν τ ι ν ο ύ π ο λ η ) .

Α ρ γ ό τ ε ρ α ε μ φ α ν ί σ τ η κ α ν δ η μ ό σ ι ε ς τ ρ ά π ε ζ ε ς και στη ν Α ί γ υ π τ ο τη ν ε π ο χ ή των Π τ ο λ ε μ α ί ω ν (τέλη 4 ο υ -3 ο ς α ι ώ ν α ς π.Χ.), οι α π ο κ α λ ο ύ μ ε ν ε ς β α σ ι λ ι κ έ ς τ ρ ά π ε ζ ε ς - τ ω ν ο π ο ί ω ν η π α ρ ο υ σ ί α σ υ ν ε χ ί σ τ η κ ε και επί κ υ ρ ι α ρ χ ί α ς τ ω ν Ρ ω μ α ί ω ν - που ε κ τ ό ς των ά λ λ ω ν λ ε ι τ ο υ ρ γ ι ώ ν δ ι ε ν ε ρ γ ο ύ σ α ν και κ άθ ε ε ί δ ο υ ς ε ί σ π ρ α ξ η για λ ο γ α ρ ι α σ μ ό του Δ η μ ο σ ί ο υ , ό π ω ς το τ ί μ η μ α των π λ ε ι σ τ η ρ ι α ζ ό μ ε ν ω ν κ τ η μ ά τ ω ν και τις π ρ ο σ ό δ ο υ ς τω ν β α σ ι λ ι κ ώ ν ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ω ν .

Οι Ρ ω μ α ί ο ι α κ ο λ ο ύ θ η σ α ν π ι σ τ ά την α ρ χ α ί α ελ λ η ν ι κ ή τ ρ α π ε ζ ι τ ι κ ή π α ρ ά δ ο σ η , υ ι ο θ ε τ ώ ν τ α ς τις β α σ ι κ ό τ ε ρ ε ς α ρ χ έ ς που ε ί χ α ν ε φ α ρ μ ο σ τ ε ί από τ ου ς Έ λ λ η ν ε ς για π ο λ λ ο ύ ς α ι ώ ν ε ς . Η π λ ή ρ η ς ρ ω μ α ϊ κ ή κ υ ρ ι α ρ χ ί α ε π έ τ ρ ε ψ ε το ν π ε ρ ι ο ρ ι σ μ ό των σ υ γ κ ρ ο ύ σ ε ω ν μ ετ α ξύ τω ν π ό λ ε ω ν και την ά ν θ ι σ η τ ω ν τ ρ α π ε ζ ι κ ώ ν ε ρ γ α σ ι ώ ν στη Δ υ τ ι κ ή Ε υρ ώ π η, ό π ο υ μέ χρι τ ότ ε οι π ρ α κ τ ι κ έ ς α υ τ έ ς ή τ α ν ά γ ν ω σ τ ε ς . Στις μ ε γ ά λ ε ς π ό λ ε ι ς λ ε ι τ ο υ ρ γ ο ύ σ α ν

τ ρ α π ε ζ ι κ έ ς ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ι ς που π ρ ο έ β α ι ν α ν σε χ ο ρ η γ ή σ ε ι ς ε ν υ π ό θ η κ ω ν δ α ν ε ί ω ν , ά ν ο ι γ μ α λ ο γ α ρ ι α σ μ ώ ν , δ ι ε ν έ ρ γ ε ι α π ι σ τ ω τ ι κ ώ ν π ρ ά ξ ε ω ν , ε κ δ ό σ ε ι ς π ι σ τ ω τ ι κ ώ ν ε π ι σ τ ο λ ώ ν , μ ε τ α τ ρ ο π ή ν ο μ ι σ μ ά τ ω ν π ε ρ ι ο ρ ι σ μ έ ν η ς κ υ κ λ ο φ ο ρ ί α ς σε ρω μ αϊ κ ά ν ο μ ί σ μ α τ α , χ ο ρ η γ ή σ ε ι ς ν α υ τ ο δ ά ν ε ι ω ν .

Η ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή και π ο λ ι τ ι κ ή π α ρ α κ μ ή του ρ ω μ α ϊ κ ο ύ κρ ά τ ο υ ς κα τά το ν 4ο α ι ώ ν α μ.Χ. με το ν π ε ρ ι ο ρ ι σ μ ό τ ω ν ε μ π ο ρ ι κ ώ ν σ υ ν α λ λ α γ ώ ν , τις π ο λ ε μ ι κ έ ς σ υ γ κ ρ ο ύ σ ε ι ς , το ν κ α τ α τ ε μ α χ ι σ μ ό της ρ ω μ α ϊ κ ή ς α υ τ ο κ ρ α τ ο ρ ί α ς σε μ ι κ ρ ό τ ε ρ α κ ρ α τ ί δ ι α α π ο τ έ λ ε σ ε σ ο β α ρ ό π λ ή γ μ α για τη λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α και την α ν ά π τ υ ξ η του τ ρ α π ε ζ ι κ ο ύ σ υ σ τ ή μ α τ ο ς . Το κ έ ν τ ρ ο τη ς ε ξ έ λ ι ξ η ς τ ω ν τ ρ α π ε ζ ι κ ώ ν ε ρ γ α σ ι ώ ν σ τ α ν ε ώ τ ε ρ α χ ρ ό ν ι α - μ ε τ ά το ν 11ο α ι ώ ν α - υ π ή ρ ξ ε η Ιτ α λ ία , ό π ο υ και π ρ ω τ ο ε φ α ρ μ ό σ τ η κ α ν κ α ν ό ν ε ς τ ρ α π ε ζ ι κ ο ύ δ ι κ α ί ο υ . Η π ρ ώ τ η ιτ αλι κή πόλη π ου γ ν ώ ρ ι σ ε μ εγ ά λ η τ ρ α π ε ζ ι κ ή α ν ά π τ υ ξ η ή τ α ν η Γέ νο υα το 12ο α ι ώ ν α . Εκεί α σ κ ο ύ ν τ α ν τ όσο οι κ α θ α ρ ά χ ρ η μ α τ ι κ έ ς ε ρ γ α σ ί ε ς , όσο και οι κ α τ α θ έ σ ε ι ς , τα ν α υ τ ι κ ά δ ά ν ε ι α , οι μ ε τ α φ ο ρ έ ς χ ρ η μ α τ ι κ ώ ν π ο σ ώ ν ε γ χ ώ ρ ι α α λ λ ά και για δ ι ε θ ν ε ί ς π λ η ρ ω μ έ ς . Στη σ υ ν έ χ ε ι α α ν α π τ ύ χ θ η κ α ν και άλλα σ η μ α ν τ ι κ ά τ ρ α π ε ζ ι κ ά κέντρα, ό π ω ς η π ε ρ ι ο χ ή της Τ ο σ κ ά ν η ς ( κ υ ρ ί ω ς η Φ λ ω ρ ε ν τ ί α , η Σιένα, η Λ ο ύ κ α ) και α π ό εκ εί δ ι α δ ό θ η κ α ν οι τ ρ α π ε ζ ι κ έ ς π ρ α κ τ ι κ έ ς στη Γ α λ λ ί α , Α γ γ λ ί α , Ο λ λ α ν δ ί α και Γ ε ρ μ α ν ί α . Σ τ α δ ι α κ ά οι Ιτα λο ί κ α τ ό ρ θ ω σ α ν να α π ο κ τ ή σ ο υ ν τον έ λ ε γ χ ο ό λ η ς τ η ς χ ρ η μ α τ ι κ ή ς κ ί ν η σ η ς σ τ η ν Ε υ ρ ώ π η , έ χ ο ν τ α ς την ε υ χ έ ρ ε ι α να δ α ν ε ί ζ ο υ ν το υ ς β α σ ι λ ι κ ο ύ ς ο ί κ ο υ ς και να ε ξ ο υ σ ι ά ζ ο υ ν ο ι κ ο ν ο μ ι κ ά τα ι σ χ υ ρ ό τ ε ρ α ε υ ρ ω π α ϊ κ ά κ ρά τ η . Χ α ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κ ή ή τ α ν η π ε ρ ί π τ ω σ η του οίκ ου των M e d i c i στ ο μ ε σ α ί ω ν α , που α π ο τ ε λ ο ύ σ ε για ένα σ η μ α ν τ ι κ ό χ ρ ο ν ι κ ό δ ι ά σ τ η μ α τη μ ε γ α λ ύ τ ε ρ η ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή δ ύ ν α μ η της Ε υ ρ ώ π η ς.

Τ η ν ε π ο χ ή εκ εί νη ε μ φ α ν ί σ τ η κ ε για π ρ ώ τ η φ ο ρ ά η χ ρ ή σ η της ε π ί σ η μ η ς σ υ ν α λ λ α γ μ α τ ι κ ή ς και α ν α π τ ύ χ θ η κ ε α π ό τ ο υ ς τ ρ α π ε ζ ί τ ε ς τη ς Γ έ ν ο υ α ς το σ ύ σ τ η μ α μ ε τ α φ ο ρ ά ς και σ υ μ ψ η φ ι σ μ ώ ν , ώσ τε να π ε ρ ι ο ρ ί ζ ο ν τ α ι στ ο ε λ ά χ ι σ τ ο δ υ ν α τ ό οι π λ η ρ ω μ έ ς με μ ε τ ρ η τ ά , ένας π ρ ό δ ρ ο μ ο ς του γ ν ω σ τ ο ύ (τον 20ο α ι ώ ν α ) σ υ σ τ ή μ α τ ο ς cle a rin g.

Οι τ ρ α π ε ζ ί τ ε ς σ υ ν ή θ ι ζ α ν να σ υ γ κ ε ν τ ρ ώ ν ο ν τ α ι σε κ ά π ο ι α π όλ η της Σ α β ο ΐ α ς ή τ η ς Β ό ρ ε ι α ς Ιτ α λ ία ς και να σ υ μ ψ η φ ί ζ ο υ ν όλ ες τις σ υ ν α λ λ α γ έ ς π ου γ ί ν ο ν τ α ν σ τη ν Ε υ ρ ώ π η μόνο με κ α τ α χ ω ρ ί σ ε ι ς στα α π λ ά λ ο γ ι σ τ ι κ ά του ς βιβλία.

Οι γ ν ω σ τ ό τ ε ρ ο ι τ ρ α π ε ζ ι κ ο ί ο ίκ ο ι της ε π ο χ ή ς ε κ ε ί ν η ς (1 3ο ς- 17 ος α ι ώ ν α ς ) ήταν: η τ ρ ά π ε ζ α της Β ε ν ε τ ί α ς που ι δ ρ ύ θ η κ ε στα μέσ α του δ ω δ έ κ α τ ο υ αιώ να, η B an c o di R ia lt o το 1587, η Banco del gir o το 1619, η Casa di San G i o r g i o στη Γ έν ο υ α το 1408, η B a n c o di S a n t ' A m b r o g i o στο Μ ι λ ά ν ο το 1593. Τ η ν ιτ αλική π ρ ω τ ο π ο ρ ί α α κ ο λ ο ύ θ η σ α ν α μ έ σ ω ς μετά οι Ο λ λ α ν δ ο ί (τότε γ ν ω σ τ ή ω ς π ε ρ ι ο χ ή της Φ λ ά ν δ ρ α ς ) με την ίδ ρ υ σ η τη ς τ ρ ά π ε ζ α ς του Ά μ σ τ ε ρ ν τ α μ το 1609, η ο π ο ία έ π α ι ξ ε κ α θ ο ρ ι σ τ ι κ ό ρό λ ο στη ν π ρ ό ο δ ο του Ο λ λ α ν δ ι κ ο ύ ε μ π ο ρ ί ο υ . Η μ ε γ α λ ύ τ ε ρ η και μ α κ ρ ο β ι ό τ ε ρ η τ ρ ά π ε ζ α της π ε ρ ι ό δ ο υ α υ τ ή ς ήτ αν η τ ρ ά π ε ζ α του Α μ β ο ύ ρ γ ο υ π ο υ ι δ ρ ύ θ η κ ε το 1619.

1.1.4. Η δημιουργία τραπεζών σε ξένα κράτη

Οι ν ε ώ τ ε ρ ε ς ε ξ ε λ ί ξ ε ι ς σ τ η ν ι σ τ ο ρ ί α τ ω ν τ ρ α π ε ζ ι κ ώ ν ε ρ γ α σ ι ώ ν τ α υ τ ί ζ ο ν τ α ι με τη δ η μ ι ο υ ρ γ ί α τ ρ α π ε ζ ώ ν , οι ο π ο ί ε ς δεν έ χ ο υ ν π λ έ ο ν ως κύρ ιο σ τ ό χ ο τη δ ι α χ ε ί ρ ι σ η του ν ο μ ί σ μ α τ ο ς , αλλά την ε π έ κ τ α σ η τ ω ν χ ρ η μ α τ ο π ι σ τ ω τ ι κ ώ ν λ ε ι τ ο υ ρ γ ι ώ ν . Η γ ε τ ι κ ό ρόλο σ τ ι ς ε ξ ε λ ί ξ ε ι ς α υ τ έ ς έ π α ι ξ ε η Α γ γ λ ί α , ό π ο υ και ι δ ρ ύ θ η κ ε το 1694 η Τ ρ ά π ε ζ α τη ς Α γ γ λ ί α ς , το υ π ό δ ε ι γ μ α ό λ ω ν τ ω ν μ ε τ α γ ε ν έ σ τ ε ρ ω ν

ε κ δ ο τ ι κ ώ ν τ ρ α π ε ζ ώ ν , η οπο ία β ο ή θ η σ ε το κ ρ ά τ ο ς και την α ν ά π τ υ ξ η του ε μ π ο ρ ί ο υ μέσω τ ω ν κ α τ α θ έ σ ε ω ν και τη ς έ κ δ ο σ η ς τ ρ α π ε ζ ο γ ρ α μ μ α τ ί ω ν . Μία από τις π ρ ώ τ ε ς ε κ δ ο τ ι κ έ ς τ ρ ά π ε ζ ε ς π α γ κ ο σ μ ί ω ς ή τ α ν η Τ ρ ά π ε ζ α της Σ τ ο κ χ ό λ μ η ς , η ο π ο ί α ι δ ρ ύ θ η κ ε το 165 7, α ρ χ ι κ ά ως ι δ ιω τ ικ ή τ ρ ά π ε ζ α , ενώ το 1661 ε ξ έ δ ω σ ε τα π ρ ώ τ α τη ς τ ρ α π ε ζ ο γ ρ α μ μ ά τ ι α . Δ υ σ τ υ χ ώ ς η ε μ π ε ι ρ ί α από τη λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α τ ω ν π ρ ώ τ ω ν ε κ δ ο τ ι κ ώ ν τ ρ α π ε ζ ώ ν την ε π ο χ ή εκείνη ήτ αν σε μ ε γ ά λ ο β α θ μ ό α ρ ν η τ ικ ή , κ α θ ώ ς α ν τ ι μ ε τ ώ π ι σ α ν π ο λ λ έ ς δ υ σ χ έ ρ ε ι ε ς λ ό γ ω των δ ο σ ο λ η ψ ι ώ ν τ ο υ ς με το κ ρά τ ο ς, σ τ ο οπ οί ο δ ά ν ε ι ζ α ν μ ε γ ά λ α χ ρ η μ α τ ι κ ά π ο σ ά που στη σ υ ν έ χ ε ι α γ ί ν ο ν τ α ν α ν τ ι κ ε ί μ ε ν ο κ α κ ο δ ι α χ ε ι ρ ί σ ε ω ν . Π ο λ λ έ ς απ ό τις π ρ ώ τ ε ς ε κ δ ο τ ι κ έ ς τ ρ ά π ε ζ ε ς κ α τ έ φ υ γ α ν τ ότ ε είτε στη λ ύσ η τη ς π α ρ α γ ω γ ή ς π λ η θ ω ρ ι σ τ ι κ ο ύ χ ρ ή μ α τ ο ς είτε σ τ η ν α ν α σ τ ο λ ή τη ς ε ξ α ρ γ ύ ρ ω σ η ς τ ω ν τ ρ α π ε ζ ο γ ρ α μ μ α τ ί ω ν τους.

1.1.5. Οι τράπεζες σε παγκόσμιο επίπεδο

Η β ι ο μ η χ α ν ι κ ή α ν ά π τ υ ξ η τη ς Δ υ τ ι κ ή ς Ε υ ρ ώ π η ς μετά τον 17ο α ι ώ ν α , π ου π ρ ο ω θ ή θ η κ ε στη σ υ ν έ χ ε ι α σ τ η ν Κ εν τ ρ ικ ή Ε υ ρ ώ π η και στ η Β ό ρ ει α Α μ ε ρ ι κ ή ε π η ρ έ α σ ε κ α θ ο ρ ι σ τ ι κ ά και τον τ ρ ό π ο λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α ς του τ ρ α π ε ζ ι κ ο ύ σ υ σ τ ή μ α τ ο ς κατά τη δ ι ά ρ κ ε ι α του 19ου α ι ώ ν α . Ά ρ χ ι σ α ν να ιδ ρ ύ ο ν τ α ι μ ε γ ά λ ε ς ε τ α ι ρ ι κ έ ς τ ρ ά π ε ζ ε ς με π ο λ λ ά κ ε φ ά λ α ι α , δ ε δ ο μ έ ν ο υ ότι απ ό τα τέλη του 17ου α ι ώ ν α ε ί χ ε θ ε σ μ ο θ ε τ η θ ε ί π λ έ ο ν και η μ ο ρ φ ή της α ν ώ ν υ μ η ς ε τ α ι ρ ί α ς ( Α .Ε .) . Ε π ι κ ρ ά τ η σ ε η τ άσ η σ τ α δ ι α κ ή ς ε ξ ά λ ε ι ψ η ς των μ ι κ ρ ώ ν , τ ο π ι κ ώ ν ο ι κ ο γ ε ν ε ι α κ ώ ν τ ρ α π ε ζ ώ ν και π ρ ο ω θ ή θ η κ ε από τις ί δ ι ε ς τ ις ε θ ν ι κ έ ς κ ρ α τ ι κ έ ς α ρ χ έ ς η π ο λ ι τ ι κ ή του τ ρ α π ε ζ ι κ ο ύ σ υ γ κ ε ν τ ρ ω τ ι σ μ ο ύ , με σ τ ό χ ο τη δ ι α τ ή ρ η σ η της ν ο μ ι σ μ α τ ι κ ή ς

σ τ α θ ε ρ ό τ η τ α ς , την α υ ξ η μ έ ν η φ ε ρ ε γ γ υ ό τ η τ α και την κ αλ ύτε ρη α π ο δ ο τ ι κ ό τ η τ α των εν λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α τ ρ α π ε ζ ώ ν . Κ α θ ο ρ ί σ τ η κ ε π λ έο ν και ν ο μ ο θ ε τ ι κ ά η π α ρ ο χ ή τόκ ου για τις κ α τ α θ έ σ ε ι ς τω ν ι δ ιω τ ώ ν σ τ ι ς τ ρ ά π ε ζ ε ς , γ ε γ ο ν ό ς που σ υ ν ε τ έ λ ε σ ε σ τ ην π ρ ο σ έ λ κ υ σ η του ε υ ρ ύ τ ε ρ ο υ κ ο ι ν ο ύ π ρ ο ς το τ ρ α π ε ζ ι κ ό σ ύ σ τ η μ α , με δ ε δ ο μ έ ν η και την α ύ ξ η σ η τω ν ε ι σ ο δ η μ ά τ ω ν τ ω ν ν ο ι κ ο κ υ ρ ι ώ ν από την π ρ ο σ φ ο ρ ά τη ς ε ρ γ α σ ί α ς το υ ς π ρ ο ς τη ν τ α χ ύ τ α τ α α ν α π τ υ σ σ ό μ ε ν η β ι ο μ η χ α ν ί α . Π α ρ ά λ λ η λ α π ρ ο χ ώ ρ η σ ε α κ ό μ α π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο η ε ξ ε ι δ ί κ ε υ σ η και ο κ α τ α μ ε ρ ι σ μ ό ς τω ν π ρ ο σ φ ε ρ ό μ ε ν ω ν ε ρ γ α σ ι ώ ν μέσ α σ τ ι ς τ ρ ά π ε ζ ε ς με την κ α λ ύ τ ε ρ η ε κ π α ί δ ε υ σ η του α ν θ ρ ώ π ι ν ο υ δ υ ν α μ ι κ ο ύ τ ο υ ς και ε μ φ α ν ί σ τ η κ ε η δ ι ε θ ν ο π ο ί η σ η της τ ρ α π ε ζ ι κ ή ς δ ρ ά σ η ς με τη δ η μ ι ο υ ρ γ ί α δ ι ε θ ν ώ ν χ ρ η μ α τ ο π ι σ τ ω τ ι κ ώ ν κέ ν τρ ω ν , π ου α σ χ ο λ ο ύ ν τ α ι με δ α ν ε ι ο δ ο τ ή σ ε ι ς και τ ο π ο θ ε τ ή σ ε ι ς κ ε φ α λ α ί ω ν σε π α γ κ ό σ μ ι α κ λί μ α κ α . Χ α ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κ ή είν αι και η α υ ξ α ν ό μ ε ν η π α ρ έ μ β α σ η του κ ρ ά τ ο υ ς σ τη ν π ι σ τ ω τ ι κ ή π ο λ ι τ ι κ ή με τη δ ρ α σ τ η ρ ι ο π ο ί η σ η των κ ρ α τ ι κ ώ ν τ ρ α π ε ζ ώ ν σ τ ο ν τ ο μ έ α έ κ δ ο σ η ς τ ρ α π ε ζ ο γ ρ α μ μ α τ ί ω ν και ε π ί τ ε υ ξ η ς του σ τ ό χ ο υ τη ς ν ο μ ι σ μ α τ ι κ ή ς σ τ α θ ε ρ ό τ η τ α ς , ενώ π α ρ α τ η ρ ε ί τ α ι έ ν τ α σ η τω ν π ρ ο σ π α θ ε ι ώ ν για σ υ ν τ ο ν ι σ μ ό και ε ν α ρ μ ό ν ι σ η των ε θ ν ι κ ώ ν ν ο μ ι σ μ α τ ο π ι σ τ ω τ ι κ ώ ν π ο λ ι τ ι κ ώ ν .

1.2. Οργάνωση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος από το 1828 ως την ίδρυση της Τράπεζας της Ελλάδος το 1928

Η π ρ ώ τ η π ρ ο σ π ά θ ε ι α για τη δ η μ ι ο υ ρ γ ί α τ ρ ά π ε ζ α ς στο ν ε ο ε λ λ η ν ι κ ό κ ρ ά τ ο ς μετά την α π ε λ ε υ θ έ ρ ω σ η α π ό την Τ ο υ ρ κ ο κ ρ α τ ί α ( 1 8 2 6 ) π ρ ο ή λ θ ε από το ν τ ότ ε κ υ β ε ρ ν ή τ η Ιωάννη

Κ α τ τ ο δ ίσ τ ρ ι α , όταν με ψ ή φ ι σ μ α σ τ ις 2 Φ ε β ρ ο υ ά ρ ι ο υ 1828 ι δ ρ ύ θ η κ ε η Ε θν ικ ή Χ ρ η μ α τ ι σ τ ι κ ή Τ ρ ά π ε ζ α . Σ τ ην ο υ σ ί α η τ ρά π εζα α υ τ ή ή τ α ν δ α ν ε ι σ τ ι κ ό ς ο ρ γ α ν ι σ μ ό ς που ε ν ε ρ γ ο ύ σ ε για λ ο γ α ρ ι α σ μ ό του κ ρ ά τ ο υ ς και δε ν κ α τ ό ρ θ ω σ ε π ο τ έ να α π ο κ τ ή σ ε ι ι δ ι α ί τ ε ρ η α π ή χ η σ η στο ευρ ύ κ οιν ό με α π ο τ έ λ ε σ μ α να δ ι α λ υθ εί σ ύ ν τ ο μ α , το 1834.

Κ α θ ό λ η τη δ ι ά ρ κ ε ι α του δ ε ύ τ ε ρ ο υ μ ισ ο ύ του 19ου α ιώ ν α και μ έ χ ρ ι το ν Α' π α γ κ ό σ μ ι ο π ό λ ε μ ο η Ε λ λ ά δ α ε φ ά ρ μ ο ζ ε τον κανόνα χ ρ υ σ ο ύ σ υ ν α λ λ ά γ μ α τ ο ς . Για ένα δ ι ά σ τ η μ α π α ρ ά λ λ η λ α π ρο ς την Ε θ ν ι κ ή Τ ρ ά π ε ζ α , το ε κ δ ο τ ι κ ό π ρ ο ν ό μ ι ο κ α τ ε ί χ α ν ε π ί σ η ς η Ιονική Τ ρ ά π ε ζ α , η Τ ρ ά π ε ζ α Η π ε ι ρ ο θ ε σ σ α λ ί α ς α π ό το έ τ ο ς ί δ ρ υ σ ή ς της το 1882 ως το 1899 και η Τ ρ ά π ε ζ α Κ ρ ή τ η ς α π ό το 1900 ως το 19 19 ( ι δ ρ υ θ ε ί σ α το 1899). Η Ιονική Τ ρ ά π ε ζ α ι δ ρ ύ θ η κ ε το 1839 σ τ η ν π ο λ ι τ ε ί α τ ω ν Ιον ίω ν Ν ή σ ω ν και α π ό το 1864 π έ ρ α σ ε στην ε δ α φ ι κ ή κ υ ρ ι α ρ χ ί α της Ε λ λ ά δ α ς, δ ι α τ η ρ ώ ν τ α ς το ε κ δ ο τ ι κ ό π ρ ο ν ό μ ι ο ως τις 2 5 .4 .1 9 2 0 , ο π ό τ ε και μ ε τ α β ι β ά σ τ η κ ε α π ο κ λ ε ι σ τ ι κ ά σ τ η ν Ε θνι κή Τ ρ ά π ε ζ α .

Ή δ η το 1898 λ ε ι τ ο υ ρ γ ο ύ σ α ν σ τ η ν Ε λ λ ά δ α π έ ν τ ε τ ρ ά π ε ζ ε ς με τη μ ο ρ φ ή α ν ω ν ύ μ ω ν ε τ α ι ρ ι ώ ν : η Ε θ ν ι κ ή Τ ρ ά π ε ζ α Ε λ λ ά δ ο ς ( Ε . Τ . Ε . ) , η Ιο νι κ ή , η Τ ρ ά π ε ζ α Η π ε ι ρ ο θ ε σ σ α λ ί α ς , η Τ ρ ά π ε ζ α Β ι ο μ η χ α ν ι κ ή ς Π ί σ τ ε ω ς και η Τ ρ ά π ε ζ α Α θ η ν ώ ν , ι δ ρ υ θ ε ί σ α το 1893. Οι δ ύ ο κ υ ρ ί α ρ χ ε ς τ ρ ά π ε ζ ε ς ό μ ω ς ήτ αν η Ε.Τ.Ε . και η Τ ρ ά π ε ζ α Α θ η ν ώ ν .

Η Τ ρ ά π ε ζ α Α θ η ν ώ ν α π ο τ έ λ ε σ ε τη ν π ρ ώ τ η τ ρ ά π ε ζ α κ α τ α θ έ σ ε ω ν στ ο ε λ λ η ν ι κ ό κ ρ ά τ ο ς και ε ξ ά π λ ω σ ε με το διεθνή, κ ο σ μ ο π ο λ ί τ ι κ ο χ α ρ α κ τ ή ρ α τη ς γ ρ ή γ ο ρ α τις ε ρ γ α σ ί ε ς της στο ε ξ ω τ ε ρ ι κ ό και ι δ ι α ί τ ε ρ α σ τ ην Α ν α τ ο λ ή . Η σ υ μ β ο λ ή της στη ν ε λ λ η ν ι κ ή ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή ζωή υ π ή ρ ξ ε π ο λ ύ π λ ε υ ρ η , κ α θ ώ ς ε γ κ α ι ν ί α σ ε

ν έ ε ς σ χ έ σ ε ι ς με τη β ι ο μ η χ α ν ία , ε ι σ ή γ α γ ε νέα λ ο γ ι σ τ ι κ ή ο ρ γ ά ν ω σ η , π ρ ο σ έ φ ε ρ ε ν έ ε ς τ ρ α π ε ζ ι κ έ ς υ π η ρ ε σ ί ε ς και κ α τ έ β α λ ε τις π ρ ώ τ ε ς π ρ ο σ π ά θ ε ι ε ς χ ρ η μ α τ ο δ ό τ η σ η ς τη ς ε μ π ο ρ ι κ ή ς ν α υ τ ι λ ί α ς . Τα π ρ ό σ ω π α π ου π ρ ω τ α γ ω ν ί σ τ η σ α ν στη δ η μ ι ο υ ρ γ ί α τω ν ε λ λ η ν ι κ ώ ν τ ρ α π ε ζ ώ ν ή τ α ν κ υ ρ ί ω ς έμ π ο ρ ο ι απ ό τον π α ρ ο ι κ ι α κ ό ε λ λ η ν ι σ μ ό , ε φ ο π λ ι σ τ έ ς και β ιο μ ή χ α ν ο ι .

1.2.1. Η ίδρυση της Εθνικής Τράπεζας

Η ί δ ρ υ σ η το 1841 της Ε θ ν ι κ ή ς Τ ρ ά π ε ζ α ς Ε λ λ ά δ ο ς (Ε .Τ .Ε .) ε π ρ ό κ ε ι τ ο να ε π η ρ ε ά σ ε ι κ α θ ο ρ ι σ τ ι κ ά τη μ ε τ έ π ε ι τ α ε ξ έ λ ι ξ η όλου του ε λ λ η ν ι κ ο ύ τ ρ α π ε ζ ι κ ο ύ σ υ σ τ ή μ α τ ο ς , κ α θ ώ ς η Ε .Τ.Ε. α ν έ λ α β ε α π ό τη ν α ρ χ ή η γ ε τ ι κ ό ρόλο σ τ η ν ε γ χ ώ ρ ι α χ ρ η μ α τ α γ ο ρ ά , τον ο π ο ί ο ε ξ α κ ο λ ο υ θ ε ί να α σ κ εί σε μ ε γ ά λ ο β α θ μ ό μέχρι και σ ή μ ερ α . Η Ε θ ν ι κ ή Τ ρ ά π ε ζ α ά ρ χ ι σ ε τις ε ρ γ α σ ί ε ς της ως ι δ ιω τ ικ ή ε π ι χ ε ί ρ η σ η σ τ ι ς 2 2 . 1 . 1 8 4 2 . Πολύ σ ύ ν τ ο μ α η Ε .Τ.Ε. έ φ τ α σ ε στο σ η μ ε ί ο να λ ε ι τ ο υ ρ γ ε ί ως κ τ η μ α τ ι κ ή , ε μ π ο ρ ι κ ή , β ι ο μ η χ α ν ι κ ή και ε κ δ ο τ ι κ ή τ ρ ά π ε ζ α σ υ γ χ ρ ό ν ω ς . Α σ κ ο ύ σ ε de f a c t o τη ν ο μ ι σ μ α τ ι κ ή και σ υ ν α λ λ α γ μ α τ ι κ ή π ο λ ι τ ι κ ή , ρ ύ θ μ ιζ ε το π ρ ο ε ξ ο φ λ η τ ι κ ό επ ι τ ό κ ι ο , ε ί χ ε τη ν ά δ ε ι α έ κ δ ο σ η ς τ ρ α π ε ζ ο γ ρ α μ μ α τ ί ω ν μέχρι α ν ώ τ α τ ο υ ο ρ ίο υ ίσ ου με τα 2/5 του μ ε τ ο χ ικ ο ύ της κ ε φ α λ α ί ο υ , δ ε χ ό τ α ν έ ν τ ο κ ε ς κ α τ α θ έ σ ε ι ς ( κ ο ιν έ ς και τ α μ ι ε υ τ η ρ ί ο υ ) , π ρ ο έ β α ι ν ε σε χ ο ρ η γ ή σ ε ι ς δ α ν ε ί ω ν , π ρ ο ε ξ ο φ λ ή σ ε ι ς γ ρ α μ μ α τ ί ω ν και σ υ ν α λ λ α γ μ α τ ι κ ώ ν , έ κ δ ο σ η ο μ ο λ ο γ ι α κ ώ ν δ α ν ε ί ω ν , π ρ ά ξ ε ι ς σ υ ν α λ λ ά γ μ α τ ο ς , χ ο ρ ή γ η σ η μ α κ ρ ο π ρ ό θ ε σ μ ω ν δ α ν ε ί ω ν σε σ υ ν ε τ α ι ρ ι σ μ ο ύ ς , κ ο ι ν ό τ η τ ε ς , δ ή μ ο υ ς και ά λ λ α ν ο μ ι κ ά π ρ ό σ ω π α , χ ο ρ ή γ η σ η π ρ ο κ α τ α β ο λ ώ ν στο Δ η μ ό σ ι ο , ε ι σ π ρ ά ξ ε ι ς και π λ η ρ ω μ έ ς κ ρ α τ ι κ ώ ν ε σ ό δ ω ν και ε ξ ό δ ω ν , φ ύ λ α ξ η χ ρ ε ο γ ρ ά φ ω ν , χ ρ υ σ ο ύ ,

τ ι μ α λ φ ώ ν , σ υ μ μ ε τ ε ί χ ε σε ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ι ς και α ν ώ ν υ μ ε ς ετα ιρ εί ες , α π ο τ ε λ ο ύ σ ε το ν ε γ γ υ η τ ή σε δ ά ν ε ι α ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ω ν , ε κ τ ε λ ο ύ σ ε χ ρ η μ α τ ι σ τ η ρ ι α κ έ ς εν το λ ές .

Η ε π ι β ο λ ή του Δ ι ε θ ν ο ύ ς Ο ι κ ο ν ο μ ι κ ο ύ Ε λ έ γ χ ο υ σ τ η ν Ελλάδα το 18 98 λ ό γ ω γ ε ν ι κ ό τ ε ρ η ς α δ υ ν α μ ί α ς του κ ρ ά τ ο υ ς να α ν τ ι μ ε τ ω π ί σ ε ι τα ο ι κ ο ν ο μ ι κ ά , π ο λ ι τ ι κ ά και κ ο ι ν ω ν ι κ ά α δ ι έ ξ ο δ α δεν ο δ ή γ η σ ε σε π λ ή ρ η ε π ί λ υ σ η της κ ρ ί σ η ς , α λ λ ά ε π έ φ ε ρ ε σ η μ α ν τ ι κ ή α ν ά κ α μ ψ η και α ν α τ ί μ η σ η της δ ρ α χ μ ή ς . Τ η ν επ ο χ ή εκ εί νη η Ε θ ν ι κ ή Τ ρ ά π ε ζ α α π έ κ τ η σ ε ε ν ε ρ γ ό ρόλο στη δ ι α χ ε ί ρ ι σ η των κ ε φ α λ α ί ω ν π ου π ρ ο ο ρ ί ζ ο ν τ α ν για την ε ξ υ π η ρ έ τ η σ η του ε ξ ω τ ε ρ ι κ ο ύ δ η μ ο σ ί ο υ χρ έ ο υ ς , δ ε δ ο μ έ ν ο υ ότι σ υ γ κ έ ν τ ρ ω ν ε τις ε ι σ π ρ ά ξ ε ι ς τ ω ν υ π ε γ γ ύ ω ν π ρ ο σ ό δ ω ν και α ν ε λ ά μ β α ν ε την υ π η ρ ε σ ί α τ ω ν ε θ ν ι κ ώ ν δ α ν ε ί ω ν . Με την α ν ά λ η ψ η ό λ ω ν αυ τώ ν τ ω ν λ ε ι τ ο υ ρ γ ι ώ ν η Ε.Τ.Ε. ξ ε π έ ρ α σ ε τις σ υ ν έ π ε ι ε ς της κ ρ α τ ι κ ή ς π τ ώ χ ε υ σ η ς με το ε λ ά χ ι σ τ ο δ υ ν α τ ό κ ό σ τ ο ς .

Η Ε .Τ .Ε . β άσ ει του Νόμου Γ Χ Μ Β α π έ κ τ η σ ε , σ τ ις α ρ χ έ ς του 191 0 τη δ υ ν α τ ό τ η τ α α γ ο ρ ά ς ε ξ ω τ ε ρ ι κ ο ύ σ υ ν α λ λ ά γ μ α τ ο ς και χ ρ υ σ ο ύ σ τ ο άρ τ ιο , ε κ δ ί δ ο ν τ α ς τ ρ α π ε ζ ο γ ρ α μ μ ά τ ι α , ενώ τ α υ τ ό χ ρ ο ν α ή τ α ν υ π ο χ ρ ε ω μ έ ν η να π ο υ λ ά το σ υ ν ά λ λ α γ μ α και το χ ρ υ σ ό μ έ χ ρ ι ε ξ α ν τ λ ή σ ε ώ ς τ ο υ ς σ τ η ν τιμή κ τ ή σ ε ω ς σ υν ένα μικρό π ε ρ ι θ ώ ρ ι ο κ έ ρ δ ο υ ς ( π ρ ο μ ή θ ε ι α ς ) . Με το ν τ ρ ό π ο αυτό ε π ι τ ε ύ χ θ η κ ε η δ ι α τ ή ρ η σ η της ι σ ο τ ι μ ί α ς της δ ρ α χ μ ή ς π α ρ ά τη λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α υπ ό κ α θ ε σ τ ώ ς α ν α γ κ α σ τ ι κ ή ς κ υ κ λ ο φ ο ρ ί α ς και η Ε.Τ.Ε.

α π έ κ τ η σ ε το α π ο κ λ ε ι σ τ ι κ ό π ρ ο ν ό μ ι ο τη ς α γ ο ρ α π ω λ η σ ί α ς ξένου σ υ ν α λ λ ά γ μ α τ ο ς για μια δ ε κ α ετ ία .