Η Ζάκυνθος ως τουριστικός προορισμός

(1)

ΑΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΦΙΛΟΞΕΝΙΑΣ

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

«Η Ζάκυνθος ως τουριστικός προορισμός»

ΦΟΙΤΗΤΡΙΑ

Ελόνα Δημήτρη Α.Μ 751

ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ

Μοίρα Πολυξένη

Ιδιότητα Καθηγήτρια

ΑΘΗΝΑ , 2017

(2)

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ... 4

ABSTRACT ... 5

ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 6

Παγκόσμιος Τουρισμός ... 6

Ιστορική Εξέλιξη του Τουρισμού ... 6

Οικονομική συμβολή του τουρισμού ... 8

Εναλλακτικός Τουρισμός ... 12

Τουρισμός στην Ελλάδα ... 15

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ... 19

1.1 Ο τουρισμός στα Επτάνησα ... 19

1.2.1 Γεωγραφία- Κλίμα ... 26

1.2.2 Ιστορία ... 27

1.2.3 Οικονομία ... 29

1.2.4 Πολιτισμός... 30

2.1 Υποδομές ... 34

2.1.1 Πρόσβαση ... 34

2.1.2 Ύδρευση ... 36

2.1.3 Αποχέτευση ... 36

2.1.4 Στερεά απόβλητα ... 37

2.1.5 Ιατρικές Υπηρεσίες ... 37

2.1.6 Ξενοδοχεία- Ενοικιαζόμενα- Κάμπινγκ- Λοιπά καταλύματα ... 38

2.1.7 Τουριστικά Γραφεία ... 39

3.1 Αρμόδιοι φορείς τουρισμού ... 40

4.1 Η Τουριστική κίνηση στην Ζάκυνθο ... 43

4.2 Τουριστικοί Πόροι ... 47

4.3 Εναλλακτικός τουρισμός στη Ζάκυνθο ... 47

4.3.1 Περιβαλλοντικός Τουρισμός ... 48

4.3.2 Θρησκευτικός Τουρισμός ... 51

4.3.3 Πολιτισμικός Τουρισμός ... 57

4.3.4 Αγροτουρισμός ... 85

(3)

4.3.5 Αθλητικός Τουρισμός ... 86

4.3.6 Γαστρονομία ... 88

4.4 Η Τουριστική προβολή της Ζακύνθου ... 93

5.1 Η Έρευνα ... 96

5.2 Στατιστική περιγραφή και ανάλυση αποτελεσμάτων ... 97

5.3 Συμπεράσματα ... 132

5.4 Προτάσεις ... 133

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ... 134

(4)

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Η Πτυχιακή εργασία που ακολουθεί με θέμα << Η Ζάκυνθος ως τουριστικός προορισμός>> έχει ως στόχο την μελέτη και την γνωριμία του νησιού από την τουριστική πλευρά και τον βαθμό ικανοποίησης που νιώθουν οι τουρίστες με την επισκεψή τους. Αρχικά όμως γίνεται μια γνωριμία με το νησί και με τα βασικά- φυσικά του στοιχεία όπως η γεωγραφία και το κλίμα, η ιστορία, ο πολιτισμός, η οικονομία, οι υποδομές που διαθέτει και άλλα πολλά. Σιγά σιγά οδηγούμαστε στο κομμάτι του τουρισμού, το οποίο αποτελεί φυσικά και το βασικό μέρος της εργασίας.

Δηλαδή γίνεται πρώτα αναφορά στους αρμόδιους φορείς του τουρισμού στο νησί και ύστερα γίνεται ανάλυση στους φυσικούς πόρους που διαθέτει όπως φυσικό πλούτο, φυσικές και όμορεφες παραλίες, χλωρίδα και πανίδα, πλούσια πολιτισμική παράδοση και άλλα πολλά που αναλύονται στα επόμενα κεφάλαια. Επιπλέον γίνεται παράθεση μερικών μορφών του τουρισμού και σημείων έλξης που μπορεί να συναντήσει ένας τουρίστας με την επισκεψή του. Φυσικά η κορύφωση της εργασίας αποτελεί η πρωτογενή έρευνα που πραγματοποίηθηκε. Συγκεκριμένα η έρευνα υλοποίηθηκε τον Αύγουστο του 2017 και απευθυνόταν στου τουρίστες του νησιού. Ο τρόπος

διεξαγωγής της εργασίας ήταν μοίρασμα 100 ερωτηματολογίων τα οποία

απαντήθηκαν όλα. Επίσης κατά την διάρκεια μοιράσματος των ερωτηματολογίων έγινε ανάπτυξη διάφορων συζητήσεων για το πώς έβλεπαν γενικά το νησί και τι αλλαγές θα προτιμούσαν να γίνουν ώστε να ήταν περισσότερο ικανοποιημένοι.

Εκτός όμως των παραπάνω έγινε και λήψη φωτογραφιών μερικών σημείων του νησιού τα οποία παρατίθονται παρακάτω. Τέλος στη εργασία περιλαμβάνονται και τα αποτελέσματα μαζί με τα συμπεράσματα που προέκυψαν μέσα από την έρευνα και που δίνουν την δυνατότητα στην εστίαση των προβλημάτων που υπάρχουν ώστε να διορθωθούν μελλοντικά.

(5)

ABSTRACT

The project that follows with the theme zakynthos as a tourist destinations aims to study and get to know the island from the tourist side and the degree of satisfaction that tourists feel with their visit. Firstly there is an acquaintance with the island and its basic physical features such as geography and cilmate, history, culture, economy, infrastructure and more. We are slowly heading to the part of tourism, which is the main part of the project. The first reference is made to the relevant bodies of tourism on the island and then is made an analysis of the available natural resources, such as natural wealth, natural and beautiful beaches, the rich cultural tradition and much more that are discussed in the following chapters. In addition some alternatives forms of tourism and attractions points are quotted that a tourist can see with his visit.

Naturally the cultimation of the project is the primary research. In particular the survey was carried out in August 017 and is targeted at tourists on the the island . The way the survey was done was the sharing of 100 questionnaires all of which were answered. Also during the sharing of the questionnaires various discussions were debated about how the generally viewed the island and what changes they would have preferred to make it more satisfied. Apart from the above some photographs of the island were also taken, which are presented below. Finally the project include the results and the conclusions that have emerged through research which enable the focus of the problems to be corrected in the future

(6)

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Παγκόσμιος Τουρισμός

Ιστορική Εξέλιξη του Τουρισμού

Ο Τουρισμός αποτελεί ένα φαινόμενο για το οποίο έχουν γίνει πολλές προσπάθειες για να του δοθεί ένας επακριβής ορισμός. Ένας από τους ορισμούς που έχουν

διατυπωθεί για τον τουρισμό είναι όταν περιλαμβάνει τα τέσσερα παρακάτω στοιχεία (Μυλωνόπουλος, 2011:5) : α) μετακίνηση από τον τόπο προέλευσης στον τόπο

προορισμού, β) ελεύθερη επιλογή, γ) ελεύθερος χρόνος και δ) αναψυχή. Τα πρώτα ταξίδια τα συναντάμε στους αρχαίους χρόνους και από τότε ξεκινάει η πορεία του μέσα στο χρόνο. Οι συνεχείς όμως αλλαγές που έχουν σημειωθεί έχουν διαμορφώσει το τουρισμό στην μορφή που γνωρίζουμε σήμερα, η οποία είναι διαφορετική. Οι συνεχείς αυτές αλλαγές οφείλονται στους ακόλουθους παράγοντες (Τσάρτας: 1996) 1. Η πολιτική και οικονομική σταθερότητα στις αναπτυγμένες χώρες

2. Η αύξηση του ελεύθερου χρόνου και η παράλληλη ανάπτυξη του << κοινωνικού κράτους>>

3. Δημογραφικοί και οικονομικοί παράγοντες 4. Η ανάπτυξη των μαζικών μεταφορικών μέσων 5. Οργανωμένος τουρισμός

6. Η μετατροπή του τουρισμού σε καταναλωτικό προϊόν 7. Ο τουρισμός γίνεται ένα κοινωνικό αγαθό

8. Προώθηση του τουρισμού

9. Ο τουρισμός ως κοινωνικό φαινόμενο

(7)

Η διαμόρφωση αυτή του τουρισμού γίνεται ιδιαίτερα σημαντική από το 1950 και

μετά, όπως φαίνεται στο παρακάτω διάγραμμα.

Διάγραμμα 1: Διεθνείς τουριστικές αφίξεις 1950-2030

Πηγή: World Tourism Organisation

Το διάγραμμα δείχνει την παγκόσμια κίνηση των αφίξεων από το 1950 εως το 2010.

Επίσης δείχνει μια πρόβλεψη πως είναι πιθανόν να κινηθούν οι αφίξεις εως το 2030.

Σύμφωνα με αυτήν τη πρόβλεψη που κάνει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού είναι ότι το 2020 οι αφίξεις σε παγκόσμιο επίπεδο θα φτάσουν στο 1,4 δις και στο 1,8 το 2030. Επίσης η μεγαλύτερη αύξηση θα σημειωθεί στην Ασία-Ειρηνικός όπου το 2030 οι αφίξεις θα φτάσουν στα 535εκ.

(8)

Οικονομική συμβολή του τουρισμού

Ο τουρισμός με το πέρασμα του χρόνου αποτελεί πλέον ένας από τους βασικούς πυλώνες τις παγκόσμιας οικονομίας. Μέσα στην οικονομική κρίση που επικρατεί σε παγκόσμιο επίπεδο, ο τουρισμός αποτελεί μια ανάσα και μια πηγή εσόδων για όλες τις χώρες. Αυτό το γεγονός έχει οδηγήσει στο να υπάρχει μεγάλος ανταγωνισμός στον τομέα αυτό. Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία του παγκόσμιου τουρισμού προκύπτει το παρακάτω διάγραμμα στο οποίο βλέπουμε πως κινούνται τα

έσοδα(US$) και οι αφίξεις από το 1990 εως το 2015. Αυτά που μπορούμε να συμπεράνουμε είναι ότι επικρατεί μια ανοδική πορεία στα έσοδα με σημείο

κορύφωσης το 2014(1309 δις. $) και όσο αφορά τις αφίξεις και εκεί έχουμε ανοδική πορεία με κορύφωση το 2015(1186 εκ.)

Διάγραμμα 2. Διεθνείς αφίξεις και έσοδα 1990-2015

Πηγή: World Tourism Organisation 271

415 495

706

986

1309 1260

435 527

674

809

950

1134 1186

1990 1995 2000 2005 2010 2014 2015

ΕΣΟΔΑ-ΑΦΙΞΕΙΣ

ΕΣΟΔΑ(ΔΙΣ, US$) ΑΦΙΞΕΙΣ(ΕΚ)

(9)

Τα παραπάνω στοιχεία τα βλέπουμε πιο αναλυτικά στα παρακάτω διαγράμματα.

Βλέπουμε τις αφίξεις και τα έσοδα ανά ήπειρο ( Ευρώπη, Ασία-Ειρηνικός, Αμερική, Αφρική και Μέση Ανατολή) κατά την διάρκεια 2010-2015. Τα συμπεράσματα που προκύπτουν σύμφωνα με τα στοιχεία είναι ότι η Ευρώπη κατέχει το μεγαλύτερο ποσοστό των αφίξεων και των εσόδων, που αντιστοιχεί στο 51,33% και 42,16%

αντίστοιχα. Στη συνέχεια είναι η Ασία-Ειρηνικός με 22,5% και 29,83%, ύστερα η Αμερική με 15,83% και 20,5%. Στη τέταρτη θέση βρίσκεται η Μέση Ανατολή με 5,16% και 4,33% και τέλος η Αφρική με 5% και 3% αντίστοιχα. Επίσης κάτι άλλο που βλέπουμε από αυτά τα στοιχεία είναι ότι το 2015στην Ευρώπη σημειώνεται μια μείωση στο ποσοστό των εσόδων ενώ αντίθετα στην Ασία- Ειρηνικός και Αμερκή μια αύξηση.

Διάγραμμα 3. Διεθνείς αφίξεις ανα Ήπειρο 2010-2012

477 504 534

204 217 234

150 156 163

49 60 50 55 53 52

2010 2011 2012

ΑΦΙΞΕΙΣ(ΕΚ)

ΕΥΡΩΠΗ ΑΣΙΑ-ΕΙΡΗΝΙΚΟΣ ΑΜΕΡΙΚΗ ΑΦΡΙΚΗ ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ

(10)

Διάγραμμα 4. Διεθνείς έσοδα ανα Ήπειρο 2010-2012

Διάγραμα 5. Διεθνείς αφίξεις ανα Ήπειρο 2013-2015

Πηγή: World Tourism Organisation 406

463 475

249

289

323

182 199 215

32 50 33 46 34 47

2010 2011 2012

ΕΣΟΔΑ(ΔΙΣ, US$)

563 584 609

248 248 278

169 169 191

56 52 56 52 53 54

2013 2014 2015

ΑΦΙΞΕΙΣ(ΕΚ)

(11)

Διάγραμμα 6. Διεθνείς έσοδα ανα Ήπειρο 2013-2015

Για το έτος 2015 οι 10 πιο δημοφιλείς χώρες προορισμού ανάλογα με τις αφίξεις και τα έσοδα αποτελούν οι εξής:

Πίνακας 1. Δημοφιλείς χώρες προορισμού ανάλογα με αφίξεις και έσοδα

ΑΦΙΞΕΙΣ(ΕΚ) ΕΣΟΔΑ(ΔΙΣ, US$)

ΓΑΛΛΙΑ 84.5 ΑΜΕΡΙΚΗ 204.5

ΑΜΕΡΙΚΗ 77.5 ΚΙΝΑ 114.1

ΙΣΠΑΝΙΑ 68.2 ΙΣΠΑΝΙΑ 56.5

ΚΙΝΑ 56.9 ΓΑΛΛΙΑ 45.9

ΙΤΑΛΙΑ 50.7 ΒΡΕΤΑΝΙΑ 45.5

ΤΟΥΡΚΙΑ 39.5 ΤΑΙΛΑΝΔΗ 44.6

ΓΕΡΜΑΝΙΑ 35.0 ΙΤΑΛΙΑ 39.4

ΒΡΕΤΑΝΙΑ 34.4 ΓΕΡΜΑΝΙΑ 36.9

ΜΕΞΙΚΟ 32.1 HONG KONG 36.2

ΡΩΣΙΑ 31.3 MACAO( ΚΙΝΑ) 31.3

489 509

451

359 377 418

229

274 304

34 47 36 49 33 54

2013 2014 2015

ΕΣΟΔΑ(ΔΙΣ, US$)

(12)

Αυτό που παρατηρούμε στον παραπάνω πίνακα είναι ότι παρόλο που η Γαλλία είναι πρώτη με τις αφίξεις δεν έχει όμως την αντίστοιχη θέση και στα έσοδα, καθώς βρίσκεται στην 4^η θέση. Επίσης βλέπουμε την Κίνα να παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στον πίνακα με τα έσοδα καθώς βλέπουμε μέσα στην κατάταξη το Hong Kong και Macao οι οποίες ανήκουν στην Κίνα. Τέλος βλέπουμε και χώρες που είναι στην κατάταξη των αφίξεων αλλά δεν είναι στην δεκάδα των εσόδων όπως Μεξικό και Ρωσία, που σημαίνει ότι παρόλο που έχουν αρκετές αφίξεις δεν πραγματοποίουν όμως πολλές καταναλώσεις.

Εναλλακτικός Τουρισμός

Με την πάροδο του χρόνου ο τουρισμός εξελίσσεται, το οποίο δεν σημαίνει όμως πώς έχει μόνο θετικά αποτελέσματα. Υπάρχουν πολλά προβλήματα που δημιουργούνται από την μη σωστή εφαρμογή του τουρισμού. Τα προβλήματα που μπορούν να προκύψουν είναι σχετικά με το περιβάλλον, τα πολιτιστικά αξιοθέατα, τους

τουρίστες, τους ντόπιους και άλλα πολλά. Σκοπός τώρα είναι ο τουρισμός να γίνει πιο φιλικός ως προς τα παραπάνω. Ένας τρόπος αντιμετώπισης που έχει εφαρμοστεί είναι η μελέτη των κινήτρων των τουριστών με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν ειδικές- εναλλακτικές μορφές τουρισμού τα οποία να κινούν περισσότερο το ενδιαφέρον και ταυτόχρονα να είναι πιο φιλικά ως προς όλους. Συγκεκριμένα, αυτά που προσφέρει ο Εναλλακτικός τουρισμός είναι(Green Banking Portal , 2012):

 Μικρής, ελεγχόμενης και ρυθμιζόμενης υποδομές

 Ενισχύουν οικονομικά και κοινωνικά τις τοπικές κοινωνίες

 Ελαχιστοποιούν τις αρνητικές επιδράσεις στο φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον

 Έχουν ποικιλία δραστηριοτήτων σε ατομική βάση

 Στηρίζονται σε αειφόρα πρότυπα ανάπτυξης

Στην προσπάθεια για την κατηγοριοποίηση των μορφών τουρισμού ορίστηκαν κάποια κριτήρια, όπου μέσα σε ένα κριτήριο εντάσσονται διάφοροι τύποι τουρισμού.

Η κατηγοριοποίηση περιλαμβάνεται στο παρακάτω πίνακα (Τσάρτας.Π κ.ά.,2014)

(13)

Πίνακας 2. Κατηγοριοποιήση μορφών τουρισμού

1. Μέγεθος ομάδας ατομικός, ομαδικός, οικογενειακός

2. Προϋπολογισμός ταξιδιού πολυτελείας, κοινωνικός, μαζικός

3. Διάρκεια παραμονής μικρής, μεγάλη διάρκειας,

Σαββατοκύριακου

4. Ηλικία νέων, μέσης ηλικίας, τρίτης ηλικίας

5. Αναψυχή και ελεύθερος χρόνος αναψυχής, πολιτιστικός, θρησκευτικός,

αθλητικός, γαστρονομικός,

αγροτουρισμός, βιομηχανικός τουρισμός κ.λπ.

6. Επάγγελμα επιστημονικός, συνεδριακός, εκθεσιακός,

κινήτρων

7. Υγείας και Ευεξίας ανάπαυσης, ιαματικός,

θαλασσοθεραπείας, spa

8. Προορισμός εσωτερικός, διεθνής, παραθαλάσσιος,

παραλίμνιος, ορεινός, αστικός κ.λπ.

9. Τουριστικό κατάλυμα ξενοδοχείου, πανσιόν, κάμπινγκ,

ενοικιαζόμενων δωματίων κ.λπ.

10. Μεταφορικό μέσον αεροπορικός, σιδηροδρομικός,

θαλάσσιος, οδικός κ.λπ.

Κάποιες από τις μορφές εναλλακτικού τουρισμού που μπορούμε να αναφερθούμε είναι:

 Αγροτουρισμός : Ο Αγροτουρισμός περιλαμβάνει όλες τις τουριστικές δραστηριότητες σε αγροτικές περιοχές. Συνήθως αναπτύσσεται από μικρές μονάδες οικογενειακού ή συνεταιριστικού χαρακτήρα που έχει ως στόχο τη δημιουργία συμπληρωματικής απασχόλησης και εισοδήματος(Μοίρα:2004).

Οι δραστηριότητες αυτές αποσκοπούν στην αναβάθμιση των αγροτικών χώρων.

 Αθλητικός Τουρισμός: Είναι η οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα συνδυάζοντας τον αθλητισμό με το τουρισμό. Αποτελεί ένα τμήμα της τουριστικής βιομηχανίας και η οικονομική της συνεισφορά έχει αυξηθεί πολύ το τελευταίο καιρό. Εστιάζει στην υλοποιήση ταξιδιών με προορισμό την εμπειρία στην αθλητική κουλτούρα (Pigassou:2004)

(14)

 Θαλάσσιος Τουρισμός: Ο Θαλάσσιος τουρισμός δεν περιορίζεται μόνο στη θαλάσσια περιήγηση αλλά εντάσσεται κάθε είδος ανθρώπινη δραστηριότητα που έχει ως πεδίο δράσης το θαλάσσιο χώρο και ως σκοπό την αναψυχή και την πολιτισμική επικοινωνία. Επιπλέον θεωρείται ως ιδιαίτερος και εξειδικευμένος κλάδος που απαιτεί τη γνώση και παράλληλα την προστασία του περιβάλλοντος. (Μυλωνόπουλος και Μοίρα :2005)

 Ιατρικός Τουρισμός: Ο όρος Ιατρικός τουρισμός δηλώνει δυο κατηγορίες υπηρεσιών. Πρώτο τη διαχείριση ιατρικών αναγκών για επισκέπτες οι οποίοι

βρίσκονται σε ξένη χώρα για ταξίδι διακοπών ή για επαγγελματικό ταξίδι και δεύτερο τον “ ιατρικό τουρισμό επιλογής“ όπου ο ασθενής επιλέγει να ταξιδέψειγια να λάβει μια συγκεκριμένη ιατρική υπηρεσία( Μαζαράκης:2013)

 Γαστρονομικός Τουρισμός: Εννοούμε τη μορφή τουρισμού στον οποίο

κυριαρχεί η κουλτούρα της τοπικής κουζίνας. Μέσα από αυτό εμπλουτίζεται η τουριστική τους εμπειρία από την ανάδειξη ενός τοπικού τρόπος ζωής.

Φυσικά υπάρχουν πολλές άλλες μορφές ανάλογα με τα κίνητρα που έχουν οι τουρίστες. Επίσης αυτό που πρέπει να γίνει ακόμα είναι να προωθούνται

περισσότερες πρωτοβουλίες περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και περισσότερη ανάδειξη της σημασίας του περιβάλλοντος(Τσάρτας:1996).

(15)

Τουρισμός στην Ελλάδα

Αφού κάναμε μια αναφορά στο τουρισμό σε παγκόσμιο επίπεδο, τώρα θα δούμε το ρόλο και την σημασία του τουρισμού στην Ελλάδα. Ο τουρισμός στην Ελλάδα συμβάλλει σε εξαιρετικά μεγάλο βαθμό στη διαμόρφωση του ΑΕΠ της χώρας αλλά και στην διασπορά του εθνικού εισοδήματος στις περιφέρειες της χώρας. Δυστυχώς όμως ο τουρισμός στην Ελλάδα αποτελεί εποχιακή δραστηριότητα με συνέπεια την επιβάρυνση φυσικών και ανθρωπογενών πόρων. Η Ελλάδα αποτελεί μια χώρα προορισμού περισσότερο για τους καλοκαιρινούς μήνες με αποτέλεσμα να υπάρχει εποχιακή απασχόληση , το οποίο γεγονός οδηγεί σε μια οικονομική αστάθεια . Η ανοδική πορεία της τουριστικής κίνησης προς τη χώρα μας μετά από τους

Ολυμπιακούς Αγώνες εως το 2008 ανακόπηκε και εμφάνισε σημάδια στασιμότητας λόγω της οικονομικής κρίσης και της αρνητικής διαφήμισης στο εξωτερικό το οποίο αποτέλεσε αρνητικό αντίκτυπο στην ελληνική οικονομία(Χατζηδάκης, 2015).

Παρόλο όμως της δύσκολης και μακρόχρονης οικονομικής κρίσης που βιώνει η Ελλάδα δεν σταμάτησε να αποτελεί χώρα προορισμού για τους τουρίστες. Σύμφωνα με το ταξιδιωτικό περιοδικό Conde Nast Traveller στο πλαίσιο των ετησίων βραβείων Reader’s Travel Awards η Ελλάδα ψηφίστηκε ως τον κορυφαίο προορισμό

παγκοσμίως για το 2016 στη κατηγορία << Καλύτερη Χώρα>> ενώ τα νησιά ψηφίστηκαν ως ο δεύτερος δημοφιλέστερος προορισμός στον κόσμο για το 2016 στην κατηγορία << Καλύτερα Νησιά>> (Conde Nast Traveller, 2016) . Η Ελλάδα είναι μια χώρα γεμάτη υπέροχα μυστικά, σαγήνη και υποσχέσεις που περιμένει να την ανακαλύψει ο τουρίστας και να ζήσει τη δική του ξεχωριστή εμπειρία.

Όμως πια είναι η οικονομική συμβολή του τουρισμού στην χώρα μας; Ο παρακάτω πίνακας δείχνει κάποιους βασικούς δείκτες από το 2010 εως 2015 κατά τι ποσοστό συμβάλλει ο τουρισμός στο ΑΕΠ, στην απασχόληση και μερίδιο αγοράς(Έσοδα=

Δις).

(16)

Πίνακας 3. Συμβολή τουρισμού στους βασικούς δείκτες τις Ελληνικής οικονομίας

2010 2011 2012 2013 2014 2015

Συμμετοχή στο ΑΕΠ

16% 16,4% 16,4% 16,3% 17,3% 18,5%

Συμμετοχή στην απασχόληση

17,8% 18,3% 18,35 18,2% 17,3% 23,1%

Εσοδα 9,6 10,4 10,4 11,7 13 13,6

Παγκόσμιο μερίδιο

αγοράς

1,6% 1,5% 1,5% 1,6% 1,8% 2%

Μερίδιο αγοράς στην

Ευρώπη

3,1% 2,9% 2,9% 2,9% 3,8% 3,1%

ΠΗΓΗ: ΣΕΤΕ

Αυτό που παρατηρούμε είναι ότι από το 2010 εως το 2015 έχουμε αύξηση του ποσοστού που συμβάλλει ο τουρισμός στο ΑΕΠ, στην απασχόληση, στα έσοδα, και στο παγκόσμιο μερίδιο αγοράς, όμως στο μερίδιο αγοράς στην Ευρώπη παρόλο που το 2014 έχουμε μια αύξηση του ποσοστού από το 3,1% στο 3,8% δηλαδή μια αύξηση 0,7% το 2015 έχουμε την αντίστοιχη μείωση. Παρόλο αυτό όμως η Ελλάδα αποτελεί ακόμα δημοφιλή τουριστικό προορισμό και αυτό οφείλεται λόγω της εκτεταμένης ακτογραμμής, των πολυάριθμων νησιών της και της φυσικής ομορφιάς.

Τα χαρακτηριστικά του ελληνικού τουρισμού που παρουσιάζονται επίσης και σε άλλες χώρες της ανατολικής Μεσογείου είναι(WWF):

 Το μοντέλο των 3s (sea, sun, sand)

 Εποχιακός τουρισμός

 Κορεσμός και υπερπροσφορά στον τομέα των καταλυμάτων

 Μεγάλο ποσοστό επιχειρήσεων μικρού μεγέθους

 Το μεγαλύτερο ποσοστό των επισκεπτών διακινούνται μέσω περιορισμένου αριθμού tour operators

 Σημαντική υποβάθμιση του περιβάλλοντος

(17)

Στα παρακάτω διαγράμματα βλέπουμε τις αφίξεις στην Ελλάδα από το εξωτερικό και το μέσο μεταφοράς που προτίμησαν την περίοδο Ιανουάριος- Ιούνιος 2015- 2016.

Διάγραμμα 7. Αφίξεις στην Ελλάδα ανα Ήπειρο 2015-2016

ΠΗΓΗ : ΕΛΣΤΑΤ

Αυτό που συμπεραίνουμε από το παραπάνω διάγραμμα είναι ότι οι περισσότερες αφίξεις και με μεγάλο αριθμό διαφοράς είναι από τις Ευρωπαϊκές χώρες. Επίσης βλέπουμε μία μείωση των αφίξεων από τις χώρες της Ευρώπης το 2016 σε σχέση με το 2015. Η μεταβολή αυτή είναι στο 1,2%. Γενικά σαν συνολικό αποτέλεσμα

σημειώθηκε μείωση των αφίξεων κατά 1,6% το 2016 σε σχέση με το 2015. Τώρα όσο αφορά το μέσο μεταφοράς που επιλέγουν οι τουρίστες είναι περισσότερο

αεροπορικώς ή οδικώς όπως βλέπουμε παρακάτω. Αυτό που μπορούμε να

παρατηρήσουμε σχετικά με τα μέσα μεταφοράς είναι ότι οι περισσότεροι επιλέγουν το αεροπλάνο το οποίο αποτελεί γρήγορο και πιο ασφαλές μέσο μεταφοράς, επίσης με την βελτίωση των δρόμων ώστε να είναι πιο ασφαλές ένα οδικό ταξίδι είναι η δεύτερη επιλογή των τουριστών αλλά επίσης αυτό που μπορεί να σημαίνει είναι ότι προέρχονται από χώρες που βρίσκονται κοντά στην Ελλάδα.

0 1000000 2000000 3000000 4000000 5000000 6000000 7000000

Χώρες Ευρώπης

Χώρες Ασίας Χώρες Αφρικής Χώρες Αμερικής

Χώρες Ωκεανίας

2015 2016

(18)

Διάγραμμα 8. Αφίξεις στην Ελλάδα ανα μέσο μεταφοράς 2015-2016

ΠΗΓΗ: ΕΛΣΤΑΤ

Τώρα όσο αφορά την διαχείριση του τουριστικού φαινομένου στην Ελλάδα είναι υπεύθυνος ο Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού(ΕΟΤ). Ο ΕΟΤ αποτελεί τον κρατικό φορέα του τουρισμού στην Ελλάδα όπου έχει ως κύρια αποστολή την οργάνωση, την ανάπτυξη και την προώθηση του τουρισμού στο εσωτερικό και εξωτερικό

αξιοποιώντας τα θετικά στοιχεία που έχει η χώρα . Η στρατηγική του ΕΟΤ για την προώθηση και προβολή της Ελλάδας για την τριετία 2014-2015-2016 είναι να αναπτυχθεί περισσότερα μέσα από τους βασικούς κλάδους του ελληνικού τουρισμού(ήλιος/θάλασσα, πολιτιστικός τουρισμός, καταδυτικός τουρισμός, τουρισμός υγείας και ευεξίας, τουρισμός πολυτέλειας, θαλασσιος τουρισμός, τουρισμός πόλεων, συνεδριακός τουρισμός, περιηγητικός τουρισμός) και να προβάλλει την Ελλάδα ως σύνολο εμπειριών. Επίσης να κάνει έρευνες αγοράς, ανάλυση τάσεων και μελέτες ώστε να επιλέγει τις κατάλληλες δράσεις και να καταρτίζει τα αντίστοιχα απαιτούμενα προγράμματα. Επιπλέον να κάνει επαναξιολόγηση μίγματος μέσων με στόχο τη μεγιστοποίηση της

αποτελεσματικότητας. Εκτός όμως των παραπάνω η στρατηγική αυτή περιλαμβάνει επιπλέον συνεργασίες με τουριστικούς οργανισμούς, ταξιδιωτικούς πράκτορες κ.α., διαφημιστικές ενέργειες σε ΜΜΕ εξωτερικούς, συνεργασία με τα γραφεία του ΕΟΤ εξωτερικού, προγράμματα συμμετοχής σε διεθνείς εκθέσεις τουρισμού, συμμετοχή ή χορηγία εκδηλώσεων, υπερατλαντικές- νεές αγορές, παραγωγή προωθητικού υλικού, προώθηση εσωτερικού τουρισμού και τέλος την αντιμετώπιση έκτακτων

περιστατικών(ΕΟΤ: 2013).

0 1000000 2000000 3000000 4000000 5000000 6000000

Αεροπορικώς Σιδηροδρομικώς Θαλάσσιως Οδικώς

2015 2016

(19)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

1.1 Ο τουρισμός στα Επτάνησα

Τα Επτάνησα αποτελούν ένα σύμπλεγμα επτά κυρίων νησιών και αρκετών

μικρότερων που βρίσκονται στο Ιόνιο Πέλαγος, λεγόμενα και Ιόνια νησιά. Τα επτά κύρια νησιά είναι, με σειρά μεγέθους, η Κεφαλλονιά, η Κέρκυρα, η Ζάκυνθος, η Λευκάδα, τα Κύθηρα, η Ιθάκη και οι Παξοί. Η Ζάκυνος αποτελεί το νησί που θα δούμε και αναλυτικότερα στα επόμενα κεφάλαια. Κάποτε τα Ιόνια νησιά ήταν ενωμένα με την Ηπειρωτική Ελλάδα αλλά ύστερα από κατακρήμνιση των εδάφων, λόγω του μεγάλου παράκτιου ρήγματος του Ιονίου Πέλαγους, χωρίστηκαν. Έτσι δημιουργήθηκαν απόκρημνες ακτές και όμορφες παραλίες, οι οποίες προσελκύουν πολύ τους τουρίστες. Επιπλέον λόγω της γεωγραφικής τοποθεσίας δημιουργούνται ανέμοι στις παραλίες με απότέλεσμα τα Επτάνησα να έχουν γίνει γνωστά κέντρα windsurfing. Τα Ιόνια νησιά έζησαν πολλές διαφορετικές καταστάσεις εξουσίας και πολιτισμικών συνθηκών(Hotels Line:http://hotelsline.com/el/articles/ithaki-ionio- eptanisa ). Η διοίκηση όμως από τους Φράγκους εως το 1864, όπου ενώθηκε με την Ελλάδα, τους επηρέασε σημαντικά στην πνευματική ανάπτυξη κάτι που γίνεται ορατό και σήμερα από την αρχιτεκτονική και το πολιτιστικό τους ιδίωμα. Τώρα όσο αφορά γενικά τα Επτάνησα και το τουρισμό, λόγω του εξαιρετικού κλίματος, την

επτανησιακή γαστρονομία, τις καθαρές και δροσερές θάλασσες, το πράσινο και την πολιτιστική κληρονομιά αποτελούν ιδανικό τόπο για ξεκούραση και διακοπές. Από τα αποτελέσματα των αφίξεων του Οκτώβρη, τα Ιόνια Νησιά κλείνουν την

τουριστική περίοδο 2016 ευρισκόμενα στην πρώτη θέση με άνοδο στο ποσοστό αφίξεων κατά 13,20% σε σχέση με το 2015(Περιφέρεια Ιονίων Νήσων:2016,

<http://pin.gov.gr/?p=10920>). Η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων θα συνεχίσει τις προσπάθειες για την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, την βελτίωση και τον εμπλουτισμό του τουριστικού προϊόντος με στόχο το μεγαλύτερο οικονομικό και κοινωνικό όφελος. Η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων έχει προβεί σε διάφορες ενέργειες ώστε τα Ιόνια Νησιά να διαφημιστούν τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό.

Κάποιες από τις προσπάθειες που έχει κάνει είναι η αποδοχή ξένων δημοσιογράφων, όπως από την Αυστρία, Γερμανία, Ρωσία, Γαλλία και από άλλες χώρες, για

γυρίσματα στα νησιά. Επίσης έχει συμμετάσχει σε διάφορες Διεθνές Εκθέσεις όπως στην Σερβία, Βρυξέλλες, Ιταλία, Ρώσία και άλλες όπου έχουν πάρει θετικά μηνύματα

(20)

για την τουριστική κίνηση. Επιπλέον στις 11 Φεβρουαρίου 2017 η ΠΙΝ(Περιφέρεια Ιονίων Νήσων) ψήφισε το επιχειρησιακό σχέδιο τουριστικής προβολής της μέχρι και το 2020. Οι νεές δράσεις της ΠΙΝ για την τουριστική προβολή προβλέπουν (Zante News Time:2017)

1) Τεχνική storytelling των εμπειριών για το προορισμό 2) Δημιουργία Ενιαίας Επικοινωνιακής Πλατφόρμας 3) Δημιουργία photogallery

4) Δημιουργία θεματικών videos

5) Σχεδιασμός και ανάπτυξη ενιαίας branded ψηφιακής πλατφόρμας

6) Σχεδιασμός και ανάπτυξη Trumblrpage με σκοπό την φιλοξενία και την προώθηση της καμπάνιας

7) Έντυπες καταχωρήσεις και τηλεοπτικές διαφημίσεις σε μεγάλα μέσα του εξςτερικού

8) Πλάνο ψηφιακής προώθησης με στόχευση σε news Travel platforms 9)Ψηφιακή προώθηση στις βασικές αγορές Αγγλία, Γαλλία, Γερμανία 10)Διεθνείς συνεργασίες

11) Διαφημιστική προβολή στο δίκτυο Yahoo 12) Δημιουργία ετήσιου event

13)Ταξίδια, γνωριμίες

14) Πραγματοποιήση διαγωνισμών στο εξωτερικό

15) Παρουσιάσεις των Ιονίων Νήσων στην Πολωνική αγορά 16) Συμμετοχή σε τουριστικές εκθέσεις

17) Διοργάνωση θεματικών εκδηλώσεων 18) Ανάπτυξη εφαρμογής για κινητά τηλέφωνα

(21)

Αυτό που βλέπουμε γενικά είναι αύξηση της τουριστικής κίνησης στα Επτάνησα.

Συγκεκριμένα βλέπουμε μια αύξηση στις αφίξεις της τάξεως 8,5% το 2014 και 11%

το 2015, αύξηση και στις διανυκτερεύσεις, 2,7% το 2014 και 5,8% το 2015 ενώ στην πληρότητα των κλινών το 2014 σημείωσε μείωση της τάξεως 3,4% όμως το 2015 είχε αύξηση 5,8%. Αναλυτικότερα βρίσκονται στους παρακάτω πίνακες(ΕΛΣΤΑΤ).

Διάγραμμα 9: Αφίξεις στα Επτάνησα για τα έτη 2013-2014-2015

Πηγή:ΕΛΣΤΑΤ

Στο παραπάνω διάγραμμα βλέπουμε για τα έτη 2013, 2014, 2015 το σύνολο των αφίξεων γενικά στα Επτάνησα ενώ στο παρακάτω διάγραμμα έχουμε σε ποσοστά τις αναλογίες των αφίξεων για τα 5 μεγαλύτερα νησιά, Κέρκυρα, Ζάκυνθος, Ιθάκη, Κεφαλληνία και Λευκάδα. Αυτό που παρατηρούμε είναι ότι η Κέρκυρα κατέχει την πρώτη θέση και ύστερα η Ζάκυνθος.

1000000 1050000 1100000 1150000 1200000 1250000 1300000 1350000 1400000

2013 2014 2015

ΑΦΙΞΕΙΣ

(22)

Διάγραμμα 10: Ποσοστά αφίξεων στα μεγαλύτερα νησιά των Επτανήσων για τα έτη 2013-2014-2015

Διάγραμμα 11: Διανυκτερεύσεις στα Επτάνησα για τα έτη 2013-2014-2015

Αυτό που παρατηρούμε στο παραπάνω πίνακα είναι ότι οι διανυκτερεύσεις στα Επτάνησα αυξάνονται κάθε χρόνο.

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

2013 2014 2015

Κέρκυρα Ζάκυνθος Ιθάκη Κεφαλληνία Λευκάδα

7200000 7400000 7600000 7800000 8000000 8200000 8400000 8600000

2013 2014 2015

ΔΙΑΝΥΚΤΕΡΕΥΣΕΙΣ

(23)

Διάγραμμα 12:Ποσοστά διανυκτερεύσεων στα μεγαλύτερα νησιά των Επτανήσων για τα έτη 2013-2014-2015

Επίσης όσο αφορά τις διανυκτερεύσεις στα ξενοδοχεία τα έτη 2013, 2014 και 2015 αυτό που βλέπουμε είναι εκτός από την αύξηση που σημειώνεται γενικά στα

Επτάνησα με το πέρασμα των χρόνων, βλέπουμε κάποιες μειώσεις μεμονωμένα όπως στην Κεφαλληνία(-0,6% το 2014) και στην Λευκάδα(-0,8% το 2014).

0.0%

10.0%

20.0%

30.0%

40.0%

50.0%

60.0%

2013 2014 2015

(24)

Διάγραμμα13: Πληρότητα κλινών στα Επτάνησα για τα έτη 2013-2014-2015

Διάγραμμα 14: Ποσοστό πληρότητας κλινών στα μεγαλύτερα νησιά των Επτανήσων για τα έτη 2013-2014-2015

Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ

51.0%

52.0%

53.0%

54.0%

55.0%

56.0%

57.0%

58.0%

59.0%

60.0%

61.0%

2013 2014 2015

ΠΛΗΡΟΤΗΤΑ ΚΛΙΝΩΝ

0.0%

10.0%

20.0%

30.0%

40.0%

50.0%

60.0%

70.0%

2013 2014 2015

(25)

Όσο αφορά την πληρότητα των κλινών για τα ετη 2013,2014 και 2015 αυτό που παρατηρούμε είναι ότι το 2014 υπάρχει μια μείωση της τάξεως 3,4% τον επόμενο όμως χρόνο(2015) σημείωνεται αύξηση 5,8%. Μεμονωμένα αυτό που μπορούμε να αναφέρουμε είναι ότι η Ζάκυνθος είχει την μεγαλύτερη πληρότητα και ότι

σημειώνεται ορατή μείωση το 2014 στην Κέρκυρα(5,5%), στην Κεφαλληνία(10,1%) και στην Λευκάδα(5,8%).

Οι κυριότερες χώρες προέλευσης ταξιδιωτών στα Ιόνια Νησιά αποτελούν το

Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία, η Ιταλία, η Ολλανδία, η Γαλλία, η Πολωνία, η Ρωσία και η Αυστρία. Στο παρακάτω πίνακα εμφανίζονται οι εισπράξεις που προέρχονται από τις αναφερόμενες χώρες, οι διανυκτερεύσεις και η δαπάνη ανα διανυκτέρευση το έτος 2016(Τράπεζα Ελλάδος:

http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Statistics/externalsector/balance/travelling.aspx)

Πίνακας 4: Κυριότερες χώρες προέλευσης τουριστών στα Επτάνησα για το 2016 Εισπράξεις(εκ.

ευρώ)

Διανυκτερεύσεις(χιλ) Δαπάνη ανα διανυκτέρευση Ηνωμένο

Βασίλειο

604,7 7968,3 75,9

Γερμανία 155,0 2268,4 68,3

Ιταλία 120,1 1979,5 60,6

Ολλανδία 83,6 1242,1 67,3

Γαλλία 83,4 1085,0 76,9

Πολωνία 74,9 1332,1 56,2

Ρωσία 39,5 585,4 67,4

Αυστρία 37,0 424,2 87,3

Σύνολο 1503,6 21493,2 70,0

Πηγή: Τράπεζα Ελλάδος

Αυτό που μπορούμε να δούμε στο παραπάνω πίνακα είναι το Ηνωμένο Βασίλειο κατέχει την πρώτη θέση και στις εισπάξεις αλλά και στις διανυκτερεύσεις όμως μεγαλύτερη δαπάνη ανα διανυκτέρευση κάνει η Αυστρία. Τώρα όσο αφορά το έτος που βρισκόμαστε το Υπουργείο Τουρισμού προωθεί τα Επτάνησα ως προορισμός κπουαζιέρας. Επίσης εντάχθηκαν περισσότερα αεροπορικά δρομολόγια.

Συγκεκριμένα εντάχθηκαν για το έτος 2017 39 νεές απευθείας αεροπορικές συνδέσεις μεταξύ Κέρκυρας, Κεφαλλονιάς και Ζακύνθου με βασικά αεροδρόμια του

εξωτερικού όπου αναμένεται να οδηγήσει σε αύξηση της τουριστικής κίνησης ως και 30%(Hania. News: 2017).

(26)

1.2 Η Περίπτωση της Ζακύνθου 1.2.1 Γεωγραφία- Κλίμα

Η Ζάκυνθος ή αλλιώς Τζάντε ή Φιόρο του Λεβάντε (Ανθος της Ανατολής) κατά τους Βενετσιάνους είναι ένα από τα νησιά των Επτανήσων. Η Ζάκυνθος είναι το ενδέκατο σε έκταση ελληνικό νησί και δεύτερο σε πληθυσμό νησί των Ιονίων νήσων. Το νησί είναι σε έκταση 406 τ.χλμ και ο πληθυσμός ανέρχεται στους 40.758 κατοίκους

σύμφωνα με την απογραφή του 2011. Επίσης ο δήμος Ζακύνθου περιλαμβάνει και τις Νησίδες Στροφάδια.Ο Δήμος Ζακύνθου περιλαμβάνει 6 Δημοτικές Ενότητες:

Ζακυνθίων, Αλυκών, Αρκαδίων, Αρτεμισίων, Ελατίων και Λαγανά. Το νησί της Ζακύνθου όσο αφορά την τοποθεσία βρίσκεται νότια της Κεφαλονιάς και δυτικά της βορειοδυτικής πλευράς της Πελοποννήσου. Το ανάγλυφο του εδάφους της Ζακύνθου είναι περισσότερο ημιορεινό (55%). Όσο αφορά το κλίμα του νησιού είναι ιδιαίτερα ήπιο και μεσογειακό. Ο χειμώνας στο νησί είναι ήπιος και δροσερός και αρκετές φορές με υψηλή ένταση ανέμων. Επίσης έχει πολύ υγρασία με μέση ετήσια τιμή 65%.

Ενώ το καλοκαίρι είναι σχετικά δροσερό με μεγάλη ηλιοφάνεια. Επίσης μπορούν να σημειωθούν άνεμοιμε περιορισμένη ένταση. Οι γεωλογικοί σχηματισμοί που δομούν το νησί οδηγούν στην ανεπαρκή υδροδότηση και άρδευση. Το έδαφος του νησιού αποτελείται από γεωργική γη (42,2%), φυσικοί βοσκότοποι (37,3%), δασικές εκτάσεις(11,2%) και άγονες εκτάσεις(9,3%). Το μεγαλύτερο υψόμετρο του νησιού είναι ο όρος Βραχιώνας με μεγαλύτερο υψόμετρο 758 μέτρων(Δήμος

Ζακύνθου:2017).

(27)

1.2.2 Ιστορία

Η ιστορία της Ζακύνθου έχει περάσει από πολλά ‘κύματα’. Βρέθηκε κάτω από πολλούς κατακτητές μέχρι τη στιγμή που ενώθηκε με την Ελλάδα. Οι διαφορετικές κυριαρχίες του νησιού επηρέασαν από όλες τις απόψεις το νησί δίνοντάς της έναν δικό της και ξεχωριστό χαρακτήρα που την διαφοροποιεί από τα υπόλοιπα νησιά της Ελλάδας(http://www.zanteisland.com/el/istoria-zakynthos.php).

 Μυθολογία

Όσο αφορά την μυθολογία, υπάρχουν δυο εκδοχές για το νησί της Ζακύνθου.

Πρώτον, ότι ο ιδρυτής του νησιού ήταν ο Ζάκυνθος, γιος του Δαρδάνου, βασιλιάς της Τροίας, ο οποίος ελευθέρωση το νησί από τα φίδια που το κατέκλυζαν. Δεύτερον, ότι το νησί βρισκόταν υπό την κυριαρχία του Οδυσσέα, βασιλιά της Ιθάκης, και μαζί με άλλες χώρες έλαβε μέρος στο Τρωϊκό πόλεμο.

 Ρωμαϊκή Περίοδος

Οι κάτοικοι του νησιού επειδή δεν ήθελαν να αποδεχτούν την ρωμαϊκή ηγεμονία, επαναστάτησαν πολλές φορές. Με την άφιξη όμως του ναυάρχου Φούλβιο

αναγκάστηκαν να δεχτούν αμοιβαίες υποχρεώσεις και παραχωρήσεις, τα οποία λίγο αργότερα οδήγησαν στην βελτίωση του τρόπου συμβίωσεις.

 Βυζαντινή περίοδος

Στην Ζάκυνθο όπως και στα άλλα νησιά του Ιονίου επικρατούσε μια αβεβαιότητα από τις συνεχείς καταλήψεις από τον Μέγα Κωσταντίνο. Την περίοδο αυτή υπήρξε διαχωρισμός των κατοίκων σε τρεις διαφορετικές κοινωνικές τάξεις.

(28)

 Ενετική περίοδος

Με τη παρακμή της Βυζαντινής αυτοκρατορίας το νησί της Ζακύνθου έζησε σε μια περίοδο ενδιάμεσης βασιλείας. Με την τελευταία κυριαρχία το νησί βελτίωσε την αυτοδιοίκηση και την οικονομική της οργάνωση με αποτέλεσμα να ελκύσει το ενδιαφέρον των Ενετών. Η Ενετική κυριαρχία παραχώρησε στους νησιώτες

κοινωνικές και θρησκευτικές ελευθερίες. Επίσης επέτρεψε την άνθιση του πολιτισμού του νησιού.

 Γαλλική και Ρωσο-τουρκική κυριαρχία

Μετά την Ενετική Δημοκρατία ήρθε η κατοχή των γάλλων δημοκρατικών. Όμως οι ανανεώσεις που έφεραν οι γάλλοι και η νοσταλγία για τα παλιά της προνόμια τους έφεραν αντιμέτωπους. Με μια όμως συμφωνία μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας, η παλιά τάξη της αριστοκρατίας κατάφερε πάλι να επιβληθεί στον λαό.

 Αγγλική κυριαρχία

Το 1809 με δυνατό στρατό εγκαταστάθηκαν στο νησί οι άγγλοι και την έκαναν πρωτεύουσα του Κράτους των Ιονίων. Εξαιτίας όμως της αυταρχικής κυριαρχίας που έδειξαν οδήγησαν τους νησιώτες να κάνουν διαμαρτυρίες και να ιδρύσουν μια κρυφή πατριωτική εταιρεία, “ Φιλική Εταιρεία“, η οποία υπήρξε η βάση της εθνικής εξέγερσης της Ελλάδας.

 Σύγχρονη εποχή

Η ένωση της Ζακύνθου και των άλλων νησιών με την Ελλάδα έγινε το 1864. Κατά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο το νησί υπέστη κατοχή των Ιταλών και Γερμανών.

Ένα άλλο πλήγμα που δέχτηκε το νησί ήταν το 1953 όπου έγινε ένας μεγάλος σεισμός και γκρέμισε ολόκληρη την πόλη. Παλιά αρχοντικά που κατάφεραν να σωθούν από τις διάφορες κυριαρχίες γκρεμίστηκαν. Με την βοήθεια όμως του κράτους και των κατοίκων η πόλη σιγά σιγά ξαναχτίστηκε .

(29)

1.2.3 Οικονομία

Η οικονομία της Ζακύνθου στηρίζεται κυρίως στον τουρισμό και τον πρωτογενή τομέα. Ο τουρισμός αποτελεί για το νησί τον πυλώνα της οικονομίας. Αναλυτικά έχουμε: Στον πρωτογενή τομέα της οικονομίας ο αγροτικός τομέας συμβάλλει κατά 12% στο εισόδημα των κατοίκων. Συγκεκριμένα , τα κύρια προϊόντα παραγωγής και εξαγωγής του νησιού αποτελούν το ελαιόλαδο, η σταφίδα και το κρασί. Επιπλέον στο νησί παράγονται εσπεριδοειδή, λαχανικά, το ζακυνθινό πεπόνι και το ζακυνθινό νεροκρέμμυδο. Τέλος σημειώνεται και μια ανάπτυξη στην μελισσοκομία. Τώρα όσο αφορά τον δευτερογενή τομέα της οικονομίας του νησιού περιλαμβάνει την

παραγωγή του γνωστού Ζακυνθινού μαντολάτου, παστελιού, σαπουνιού, την τυποποίηση και επεξεργασία αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων. Επίσης σημαντικό αποτελεί και η παραγωγή οικοδομικών υλικών, η κοπή και επεξεργασία πέτρας, μαρμάρου, η επιπλοποία και σιδηρουργία, αν και τα τελευταία χρόνια βρίσκονται σε ύφεση εξαιτίας της οικονομικής κρίσης. Τέλος έχουμε τον τριτογενή τομέα που συμβάλλει κατά 63% στο τοπικό εισόδημα. Ο τριτογενής τομέας

περιλαμβάνει τον τουρισμό, τις τοπικές υπηρεσίες, τις τράπεζες, τις ασφαλιστικές εταιρείες, τα καταστήματα λιανικού και χονδρικού εμπορίου και άλλες επιχειρήσεις εξυπηρέτησης του τουρισμού(Zakynthos info center:

<http://www.zakynthosinfocenter.gr/>).

(30)

1.2.4 Πολιτισμός

Η Ζάκυνθος έχει συμβάλει ενεργά στην πνευματική και καλλιτεχνική ανάπτυξη και εξέλιξη της Ελλάδας. Οι ποιητές του νησιού δεν διακρίνονταν μόνο για την ποίηση και την πεζογραφία αλλά και για τις μεταφράσεις αρχαιοελληνικών κειμένων, όπως η Ιλιάδα του Ομήρου στην καθομιλουμένη. Η πνευματική ακμή του νησιού γίνεται τον 19ο αιώνα με την γέννηση του Ανδρέα Κάλβου και Διονύσιου Σολωμού. Το 1864 δημιουργείται ο Εθνικός Ύμνος της χώρας από τον Διονύσιο Σολωμό. Όμως η νεότερη ιστορία της Ζακύνθου αλλά και της Ελλάδας επηρεάστηκε από το

συγγραφικό και θεατρικό έργο του Γρηγορίου Ξενόπουλου. Επιπλέον οι επιρροές από την Δύση άνθισαν την όπερα και το 1815 ιδρύεται στο νησί η πρώτη Μουσική Σχολή της Ελλάδος. Μεγάλη όμως σημασία αποδίδεται και στο θέατρο, το οποίο άκμασε την εποχή της Βενετοκρατίας. Επιπλέον το θέατρο επηρεάστηκε και από την μεγάλη προσέλευση προσφύγων από την Κρήτη που είχε σαν αποτέλεσμα τις Ζακυνθινές ομιλίες. Τέλος ένα ακόμα στοιχείο του πολιτισμού του νησιού αποτελεί το μαγευτικό τοπίο και τα καθαρά νερά από τα οποία πολλοί καλλιτέχνες είχαν εμπνευστεί για δημιουργία κάποιας τέχνης( e-zakynthos, <<http://www.e-

zakynthos.com/zante.zakynthos.arts.culture_gr.php>>).

 Λογοτεχνία και Ποιήση

Όσο αφορά τη λογοτεχνία και την ποίηση οι Ζακυνθινοί λογοτέχνες με τα έργα τους υμνούν την πατρίδα και τη θρησκεία. Ένας από τους σημαντικότερους ποιητής του νησιού ήταν ο Διονύσιος Σολωμός, ο οποίος αποτέλεσε τον Εθνικό ποιητή

γράφοντας το Ύμνο είς την Ελευθερία. Ο ποιητής ήταν σημείο αναφοράς πολλών άλλων ποιητών. Άλλοι σπουδαιότεροι συγγραφείς του νησιού ήταν ο Κάλβος, ο Φώσκολος και άλλοι πολλοί. Από τους σπουδαίους αυτούς συγγραφείς εμπνεύστηκαν και άλλοι νεότεροι, όπως ο Ξενόπουλος. Οι Ζακυνθινοί λογοτέχνες στράφηκαν στην καλλιέργεια της ιστοριογραφίας επηρεασμένοι από την πνευματική παράδοση, την εκπαίδευση, την οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνικοπολιτική κατάσταση του νησιού. Επίσης η Γαλλική επανάσταση με τις ιδεές, η Ιταλική φιλολογία έδωσαν έμπνευση για να γεννηθεί η Ζακυνθινή ποιήση(e-zakynthos, <http://www.e- zakynthos.com/arts-culture/gr_zante.zakynthos.literature.peotry.php>).

(31)

 Αρχιτεκτονική

Η αρχιτεκτονική του νησιού διαμορφώθηκε με δυτικοευρωπαϊκά στοιχεία

επηρεαζόμενη από τους κατακτητές. Δυσυχώς όμως με το σεισμό του 1953 τα κτήρια αυτά γκρεμήστικαν. Την τελική μορφή το νησί το απέκτησε μετά από το σεισμό αφού χτίστηκε ξανά από την αρχή. Λίγα είναι τα κτήρια που κατάφεραν να σωθούν και να έχουν την παλιά τους αρχιτεκτονική. Τώρα όσο αφορά τις εκκλησίες της Ζακύνθου είναι κτισμένες με ρυθμό της τρίκλητης Βασιλικής και χαρακτηρίζονται από τα μεγάλα καμπαναριά που βρίσκονται δίπλα τους. Γενικά η αρχιτεκτονική του νησιού διαφέρει από την αρχιτεκτονική των Επτανήσων(e-zakynthos, <http://www.e- zakynthos.com/arts-culture/gr_zante.zakynthos.architecture.php>).

 Μουσική-Χορός

Οι Ζακυνθινοί από τα αρχαία χρόνια έδιναν σημασία στη μουσική και το χορό και αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι τύπωναν νομίσματα με τη μορφή του Πυθαγόρα και τη λύρα για να τον τιμήσουν. Παρά την επίδραση των κατακτητών, κατάφεραν να διαμορφώσουν το δικό τους στυλ. Γνωστά σε όλους είναι οι καντάδες και οι αρέκιες, όπου εξυμνούν τον έρωτα και την φύση και προβάλλουν ένα ευαίσθητο και

ρομαντικό χαρακτήρα. Οι ντόπιοι στηρίζουν σήμερα τη διοργάνωση μουσικών γεγονότων όπως το Φεστιβάλ Τζαζ Ζακύνθου και το Φεστιβάλ κλασσικής Μουσικής.

Επίσης γνωστοί είναι και οι Τραγουδιστάδες τση Ζακύνθου. Αποτελούν όμιλο φίλων ερασιτεχνών που παίζουν μουσική για περισσότερα από 2 χρόνια και σε πολλά μέρη(http://tragoudistades.com/) . Ενώ όσο αφορά τους Ζακυνθινούς χορούς είναι ο Συρτός, ο Γαργηττός, ο Κυνηγός και άλλοι. Ακόμα οι Ζακυνθινοί έδειξαν προτίμηση και στους κλασσικούς χορούς όπως Βάλς και Ταγκό όπου παίρνουν μέρος πάντα στις εκδηλώσεις τους(e-zakynthos, <http://www.e-zakynthos.com/arts-

culture/gr_zante.zakynthos.traditional.music.php>).