ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ΣΧΟΛΗ: ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ
ΤΜΗΜΑ: ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
ΘΕΜΑ: Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ
ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ:
ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΑ: ΣΦΑΚΙΑΝΑΚΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ
ΚΑΛΑΜΑΤΑ,, ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2006
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ... σελ. 5
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΓΕΝΙΚΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΗΜΟΥ
ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ... σελ. 7 Η Πόλη του Ηρακλείου ... σελ. 11
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΗΜΟΥ
ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ...σελ. 17
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ
ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ...σελ. 21 Ειδικές Επιτελικές Υπηρεσίες...σελ. 22 ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΙΣ...σελ. 25 ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ... σελ. 25 ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ
ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ...σελ. 27 Δ. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ...σελ. 44 Ε. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ...σελ. 45 ΣΤ. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΣΟΔΩΝ...σελ. 45 Ζ. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ
ΔΑΠΑΝΩΝ...σελ. 46 Β' ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ...σελ. 47 Η ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑΣ - ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ
ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ...σελ. 48
Ί
ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ... σελ. 49 ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ... σελ.59
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΔΗΜΟΥ
ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ...σελ. 63 1. ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΒΙΚΕΛΑΙΑΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ... σελ. 63 2. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ... σελ. 64 3. ΠΟΛΥΚΕΝΤΡΟ ΝΕΟΛΑΙΑΣ... σελ. 67 4. ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ-ΔΑΟΗ...σελ. 68 5. ΚΕ.ΣΑΝ...σελ. 74 6. ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ... σελ.,75
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΔΗΜΟΥ
ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ...σελ. 76
Α) ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ...σελ. 76 1. ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ LEADER II... σελ. 79 2. PACTE 1994-1996...σελ. 79 3. ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ «απασχόλησης-
Άξονας youthstart»...σελ. 80 4. ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ «ADAPT 1999-2000»...σελ. 80 5. Leader «ΟΔΥΣΣΕΙΑ»...σελ. 81 6. ΔΙΑΚΡΑΤΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ MED-NET...σελ. 81 7. Κοινοτική Πρωτοβουλία «ENVIREG»...σελ. 82 8. RECITE II-"TECHNOFOCUS"(1998-2000)...σελ.82 Γ) ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ
ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ-ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ «ΚΟΙΝΩΝ.ΠΟΛΙΤ.ΑΥΤΟΔ.
ΚΡΗΤΗΣ»...σελ.83 Δ) ΚΕΝΤΡΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ
ΠΑΙΔΙΩΝ...σελ. 84
Ε) ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ... σελ. 85 Στ) ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
«ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ»... σελ. 87
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΗΜΟΥ
ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ... σελ. 92
ΙΣΟΛΟΓΓΙΣΜΟΣ...σελ. 93-94 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ... σελ. 95 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ... ...σελ. 96 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. ... σελ.97
4
Εισαγωγή
Η Κρήτη το νησί των γενναίων αποτελεί κομβικό σημείο λόγω γεωγραφικής θέσεως τόσο της Ελλάδας όσο και ολόκληρης της
μεσογείου και συνάμα με αιχμή του δόρατος τον πολιτισμό και την ζεστασιά της Κρητικής φιλοξενίας και ανθρώπινης ευαισθησίας δίνουν τη διάθεση στους κατοίκους της να διατηρήσουν και να δημιουργήσουν νέες βάσεις πάνω στις οποίες θα χτίσουν την μελλοντική ανάπτυξη, τον πολιτισμό και την κοινωνική πολιτική τους.
Η πόλη του Ηρακλείου αλλά και άλλοι μεγάλοι Δήμοι της
Κρήτης αποτελούν σημαντικό κομμάτι τόσο της ανάπτυξης όσο και του πολιτισμού ολόκληρης της Ελλάδας. Η κοινωνική πολιτική στην οποία έχει δοθεί από πολλούς Δήμους την τελευταία δεκαετία μεγάλο βάρος, τείνει να γίνει ταυτόσημη σχεδόν με την έννοια του πολιτισμού εφόσον οι κινήσεις κάθε Δήμου στον τομέα αυτό εκφράζουν πολιτισμό.
Ο Δήμος Ηρακλείου θεωρώντας τον πολιτισμό υπέρτατο κοινωνικό αγαθό για την διατήρηση και προβολή της ιστορικής συνέχειας αλλά και της οικονομικής εξέλιξης του τόπου πρέπει να επικεντρώσει το ενδιαφέρον του στα εξής:
=> Την προσπάθεια για ευαισθητοποίηση ολοένα και
περισσότερο πολιτών για την ενεργή συμμετοχή τους στα πολιτιστικά δρώμενα
=> Στην αξιοποίηση-ανάδειξη των πολλών ιστορικών μνημείων που διαθέτει καθώς και την διαφήμισή τους ούτως ώστε να υπάρχει μεγαλύτερη προσέλευση από τους τουρίστες
Την συνεργασία με άλλους πολιτιστικούς φορείς άλλων Δήμων, για να αντλήσουν ιδέες και πληροφορίες όσον αφορά τις πολιτιστικές δραστηριότητες.
Σκοπός της εργασίας είναι να δοθούν στοιχεία για την δράση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης του Δήμου Ηρακλείου, πως δηλαδή συμβάλλει στην ανάπτυξη της κοινωνίας και του πολιτισμού.
Η έρευνα που ακολουθεί είναι βασισμένη σε πληροφορίες τις οποίες έχω συλλέξει από στατιστικά δεδομένα, από ΦΕΚ, αρχεία και δελτία του Δήμου Ηρακλείου, συνεντεύξεις υπαλλήλων και από το διαδίκτυο. Θα εξετάσω την κοινωνική και πολιτιστική δραστηριότητα του Δήμου και σε τι κατάσταση βρίσκεται σήμερα ο Δήμος Ηρακλείου.
Ακόμη θα γίνει αναφορά στο οργανόγραμμα του Δήμου και
λεπτομερέστερη αναφορά στις δραστηριότητες που αναφέρονται στην ανάπτυξη, τον πολιτισμό και τις κοινωνικές υπηρεσίες.
5
Ένα άλλο θέμα που θα μας απασχολήσει είναι κατά πόσο η Τοπική Αυτοδιοίκηση του Δήμου Ηρακλείου είναι πρόθυμη να
χρηματοδοτήσει τη δημιουργία νέων δραστηριοτήτων για όφελος των δημοτών.
Τέλος, θα αναφερθώ στα συμπεράσματα τα οποία θα προκόψουν από την έρευνα-μελέτη.
ΛΓ
6
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
ΓΕΝΙΚΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΗΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ
Το Ηράκλειο είναι η γενέτειρα της Περιφέρειας Κρήτης, στο κέντρο της βόρειας παραλίας του νησιού. Ο πληθυσμός του Δήμου Ηρακλείου ανέρχεται στους 137.711 κατοίκους, μετά την απογραφή του 2001, έως σήμερα έχει αυξηθεί κατά 12.289 κατοίκους. Η επιφάνειά του υπολογίζεται στα 120 τετραγωνικά χιλιόμετρα και το κλίμα του θεωρείται ήπιο μεσογειακό. Είναι η 5η σε μέγεθος πόλη της Ελλάδας.
Το Ηράκλειο Κρήτης είναι η γενέτειρα του πρώτου ευρωπαϊκού πολιτισμού από την Μινωική Περίοδο 3.000 π.Χ. με έδρα το Μινωικό Ανάκτορο της Κνωσού και υπήρξε η κύρια εστία του Πολιτισμού του Αιγαίου. Τομείς κλειδιά για την ανάπτυξη του Ηρακλείου είναι ο τουρισμός, η γεωργία και το εμπόριο. Επίσης, καλλιεργούνται διάφορα ελαιόδενδρα, αμπέλια, πορτοκαλιές και διάφορα κηπευτικά.
Ο πληθυσμός του Ηρακλείου αυξήθηκε μετά το 1913 που πραγματοποιήθηκε η Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα.
Ιστορικά Στοιχεία
Αρχαϊκή - Κλασσική - Ελληνιστική περίοδο
Κατά την αρχαιότητα, το κύριο αστικό κέντρο ήταν αναμφισβήτητα η Κνωσός. Ωστόσο όμως θα υπήρχε οικισμός, βόρεια της Κνωσού, κοντά στη σημερινή πόλη, σε ύψωμα και σε κάποια απόσταση από τη θάλασσα με το όνομα ΗΡΑΚΛΕΙΟ. Αρχαιολογικά /λείψανα της αρχαϊκής, κλασσικής και ελληνιστικής περιόδου έρχονται
7
θεμελίων νεοαναγειρόμενων οικοδομών με την επίβλεψη της αρμόδιας Αρχαιολογικής Υπηρεσίας.
Ρωμαϊκή Περίοδος
Για την Ρωμαϊκή Περίοδο οι πληροφορίες για την πόλη πληθαίνουν. Ο Στράβων αναφέρει στο Γεωγραφικά του ότι το Ηράκλειο ήταν το επίνειο της Κνωσού. Πολλά και αξιόλογο ευρήματα της περιόδου προέρχονται κυρίως από τάφους, αλλά και από κτιριακά σύνολα, από τα οποία το πιο χαρακτηριστικό είναι αυτό που βρέθηκε κατά την ανασκαφή του οικοπέδου του Μουσείου που διατηρεί έξι ψηφιδωτά δάπεδα σε πολύ καλή κατάσταση.
Α' Βυζαντινή Περίοδος
Κατά την πρώτη βυζαντινή περίοδο (330 π.Χ. - 824 μ.Χ.), όπου η Κρήτη αποτελεί «θέμα» της βυζαντινής αυτοκρατορίας με διοικητικό, στρατιωτικό και θρησκευτικό κέντρο τη Γόρτυνα, ο οικισμός συναντάται με το όνομα Κάστρο. Δυστυχώς εξαιτίας της έλλειψης ειδήσεων σχετικά με την περίοδο αυτή, αλλά και αξιόλογων αρχαιολογικών ευρημάτων είναι δύσκολο να ανασυνθέσει κανείς την εικόνα που θα είχε η πόλη. Τα χρόνια αυτά ολόκληρο το νησί δοκιμάζεται από πειρατικές επιδρομές καθώς και από φυσικές καταστροφές που έχουν σαν αποτέλεσμα την παρακμή ακόμη και την εξαφάνιση των πόλεων ως αστικών κέντρων.
Αραβική Κατάκτηση
Το 824 μ.Χ. το Κάστρο, μετά από αραβικές επιδρομές και την αποβίβαση αράβων στην Κρήτη γύρω στα 822-823 μ.Χ. που είχαν ως στόχο τη σταδιακή κατάληψη του νησιού, πέφτει στα χέρια των κατακτητών του. Σε αυτό συνετέλεσε και το γεγονός ότι το βυζαντινό κράτος βρισκόταν σε συνεχείς έριδες και εσωτερικές αναταραχές.
8
Οι Άραβες ανέπτυξαν έναν δικό τους πολιτισμό στην Κρήτη, όμοιο με εκείνον των συγχρόνων τους. Είχαν δικό τους νομισματοκοπείο, ανεπτυγμένη μεταλλοτεχνία και κεραμική, καλοκτισμένα κτίρια.
Β Βυζαντινή Περίοδος - Επανάκτηση της Κρήτης από τους Βυζαντινούς
Οι Βυζαντινοί επανειλημμένα προσπάθησαν να ανακτήσουν την Κρήτη, δίχως, όμως, επιτυχία. Το 826 μ.Χ. επιχειρείται του βυζαντινού στρατού από τους Άραβες, λίγα μόνο χιλιόμετρα ανατολικά του Ηρακλείου, διασώζει ακόμα και σήμερα το όνομα του ηρωικού στρατηγού (Καρτεράς).
Βενετοκρατία
Στα 1204, έτος της άλωσης της Κωνσταντινούπολης και ουσιαστικά της κατάλυσης της βυζαντινής αυτοκρατορίας από τους Σταυροφόρους, το Μεγάλο Κάστρο, όπως και ολόκληρο το νησί περνά, μετά από σχετικές συμφωνίες, στα χέρια των Βενετών. Άόγω της εξαιρετικής γεωγραφικής θέσης και σπουδαιότητας της νήσου, οι Βενετοί δεν θέλησαν να χάσουν αυτή την κτήση και έτσι, μετά από πολλές περιπέτειες, θα γίνουν ξανά κυρίαρχοι στα 1211, κυριαρχία που θα κρατήσει μέχρι το 1669. Η Κρήτη αποτέλεσε μια ενιαία διοικητική περιφέρεια με το όνομα «Βασίλειο της Κρήτης».
Για τα πρώτα περίπου 150 χρόνια θα υπάρξουν πολλές επαναστάσεις από μέρους των Κρητικών, γεγονός που δείχνει ότι δεν υπέκυψαν αδιαμαρτύρητα στη βενετική κυριαρχία και υποδούλωση Μετά το 1367 η Κρήτη αρχίζει να ζει μια μάλλον ειρηνική περίοδο.
9
Αρχιτεκτονική
Η αρχιτεκτονική αποτελεί άλλον έναν τομέα εξέλιξης και άνθησης που απεικονίζεται στα δημόσια και ιδιωτικά κτίρια του Χάνδακα, όπως είναι το δούκικο ανάκτορο, ο μητροπολιτικός ναός των Βενετών, ο Άγιος Μάρκος με το καμπαναριό του, η Λότζια (σημερινό Δημαρχείο), οι διάφορες βενετσιάνικες και ορθόδοξες εκκλησίες, οι κρήνες, μνημεία που πολλά από αυτά δεσπόζουν ακόμη και σήμερα στην παλιά πόλη.
19°ς αιώνας
Στις πρώτες δεκαετίες του επομένου αιώνα η πόλη μετονομάζεται σε Ηράκλεια και αργότερα σε Ηράκλειο, όπως είναι γνωστή και σήμερα. Οι Τούρκοι μεταφέρουν την πρωτεύουσα του νησιού, στα μέσα του αιώνα, από το Ηράκλειο στα Χανιά, δίχως όμως αυτό να συνεπάγεται και την ελάττωση της δυνατότητας του Ηρακλείου που αναπτύσσεται σε ένα από τα σημαντικότερα αστικά κέντρα της εποχής αυτής με μεγάλη εμπορική και οικονομική άνθηση. Η τελευταία σελίδα της Τουρκικής κατοχής διαδραματίστηκε στο Ηράκλειο τον Αύγουστο του 1898, όταν εξαγριωμένοι Τούρκοι επιτέθηκαν και έσφαξαν εκατοντάδες άμαχους χριστιανούς και 17 Άγγλους στρατιώτες μαζί με τον Πρόξενο της Αγγλίας Καλοκαιρινό.
20°^ αιώνας
Με την αυγή του 20ου αιώνα αρχίζει μια νέα εποχή για την Κρήτη. Το Ηράκλειο αναπτύσσεται ραγδαία, ο πληθυσμός του αυξάνεται (φαινόμενο αστυφιλίας) και κατ' επέκταση πολλαπλασιάζονται οι στεγαστικές του ανάγκες. Και αυτά όλα πολλές φορές εις βάρος του ιστορικού χαρακτήρα της πόλης. Στο όνομα του
10
εκμοντερνισμού, της εξέλιξης και της προόδου πολλά μνημεία του ιστορικού κέντρου της πόλης κατεδαφίζονται αλόγιστα, ενώ και τα τείχη ακόμη δέχονται επεμβάσεις μη αναστρέψιμου χαρακτήρα, καταστρέφοντας τη μορφή τους. Το ιστορικό Ηράκλειο ζει στο ρυθμό μιας μεγαλούπολης, τελευταία, όμως, γίνεται ολοένα και πιο αισθητή η ανάγκη διατήρησης δεσμών με το παρελθόν μέσα από τη συντήρηση και ανάδειξη των μνημείων, καθώς και με ένα πιο οργανωμένο, με σεβασμό στην ιστορία και στην παράδοση, ρυμοτομικό σχεδίασμά.
Η Πόλη του Ηρακλείου
Το σύγχρονο Ηράκλειο κρατεί την παράδοση μιας από τις πιο ελκυστικές πόλεις της Μεσογείου. Καλύπτει και ικανοποιεί όλα τα γούστα και τις απαιτήσεις του επισκέπτη μα και του μόνιμου κατοίκου της. Δεν είναι τυχαίο ότι επί αιώνες ήταν το κέντρο, η μητρόπολη της Κρήτης και εξακολουθεί να κρατεί τα σκήπτρα με τα πολλά ενδιαφέροντα και τη χαρούμενη ζωή.
Τα αξιοθέατα, στο Ηράκλειο βρίσκονται τα αρχαιότερα μνημεία και τα δείγματα του πρώτου πολιτισμού της Ευρώπης, οι μαρτυρίες του Δυτικού Πολιτισμού. Στην περιοχή του Ηρακλείου, ο θεός της φιλοξενίας, ο Ζευς, έσμιξε με την πανέμορφη βασιλοπούλα την Ευρώπη, που γέννησε τους Μινωίτες βασιλιάδες και σοφούς, τους θεμελιωτές και ιδρυτές του πρώτου πολιτισμένου κόσμου της Ηπείρου μας.
Στο κέντρο της πόλης βρίσκονται πολλά μνημεία των μεσαιωνικών χρόνων της Κρήτης, που δείχνουν την μεγάλη της ακμή στα χρόνια αυτά. Ανεβαίνοντας από το λιμάνι, συναντάς το πρώτο σπουδαίο μνημείο, την Λότζια, που στεγάζει σήμερα το Δημοτικό Συμβούλιο και μέρος των Υπηρεσιών του Δήμου Ηρακλείου. Η Λότζια, που υπήρξε Λέσχη του Δούκα και των αξιωματούχων της Κρήτης, στολισμένη με γλυπτά οικόσημα, τρόπαια, με 82 μέτωπες κ.α.
συγκέντρωνε επί αιώνες τους άρχοντες για την αναψυχή και τα παιγνίδια τους αλλά και τις επίσημες τελετές τους. Οι στοές της χρονολογούνται από τον 14° αιώνα, η τελική της μορφή από τις αρχές του 17ου αιώνα. Θεωρείται το κομψότερο βενετσιάνικο μνημείο, που το 1987 πήρε το πρώτο βραβείο EUROPA NOSTRA, ως το πιο καλά αναπαλαιωμένο και συντηρημένο Ευρωπαϊκό Μνημείο της χρονιάς.
Στο λιμάνι ορθώνεται μεγαλόπρεπο το φρούριο, ο Κουλές, που επί αιώνες, προστάτευε την πολιτεία αλλά χρησίμευε και σαν υγρή φυλακή με τους αλυσοδεμένους φυλακισμένους στις πελώριες, σκοτεινές στοές και αίθουσές του.
12
Νότια της σημερινής πόλης, βρίσκονται τα ανάκτορα της Κνωσού, της επί αιώνες βασιλεύουσας πολιτείας της Κρήτης που είχε 100 πόλεις από τα προϊστορικά χρόνια.
Στο κέντρο του Ηρακλείου στο βορειοανατολικό άκρο της πλατείας ελευθερίας βρίσκεται το μεγάλο Αρχαιολογικό Μουσείο της Κρήτης, όπου χιλιάδες επισκέπτες, βλέπουν τους αμύθητους θησαυρούς των Ρωμαϊκών χρόνων της Κρήτης.
Δυτικά από το λιμάνι του Ηρακλείου, βρίσκεται το Ιστορικό Μουσείο της Κρήτης, όπου φυλάσσονται οι θησαυροί των Χριστιανικών, των Βυζαντινών, των Μεσαιωνικών και των νεώτερων χρόνων της Μεγαλονήσου, μαζί με τα καλλιτεχνικά έργα του λαϊκού πολιτισμού της Κρήτης των αιώνων, έργα του μεγάλου ζωγράφου EL GRECO, που γεννήθηκε και σπούδασε ζωγραφική στο Ηράκλειο. Μαζί με αγιογραφίες της περίφημης Αγιογραφικής Κρητικής Σχολής, στολίζουν το σπουδαίο αυτό Μουσείο. Ένα πρότυπο κρητικό σπίτι και δυο αίθουσες με ενθυμήματα του μεγάλου συγγραφέα Νίκου Καζαντζάκη στεγάζονται στο ίδιο Μουσείο.
13
Σε απόσταση λίγων μέτρων από την Εκκλησία, βρίσκεται το περίτεχνο σιντριβάνι, γνωστό με το όνομα Λιοντάρια με τον εξαιρετικό διάκοσμό του με θέματα του ζωικού βασιλείου και της θάλασσας.
Κτίστηκε στις πρώτες δεκαετίες του 17ου αιώνα από τον Φραγκίσκο Μοροζίνι, για να στολίσει την πλατεία αλλά και να προσφέρει πολύτιμο νερό στην πολιτεία.
Νότια της Λότζια, είναι η βασιλική του Αγίου Μάρκου που κτίστηκε το 1239 στην PLAZZA DELLE BIADE κι ήταν ο καθεδρικός Ναός της Κρήτης. Ανήκε στο Δούκα της και στο χώρο της θαβόταν οι Δούκες. Το Ηράκλειο ζώνεται από τα πελώρια μεσαιωνικά τείχη του, που τα προστάτευαν από τους εχθρούς και ανάδειξαν την πρωτεύουσα στην πιο καλά οχυρωμένη πολιτεία της Μεσογείου. Είκοσι ένα (21) χρόνια άντεξε με τα τείχη της την πολιορκία των Τούρκων, που πήραν τελικά την πόλη ύστερα από προδοσία Βενετσιάνου Μηχανικού, που τους έβαλε νύχτα, από μυστική είσοδο, μέσα στο Ηράκλειο.
Νοτιοδυτικά της πλατείας των Λιονταριών, σε απόσταση 100 μέτρων, βρίσκεται το Μεσαιωνικό Μοναστήρι της Αγίας Αικατερίνης που υπήρξε το Κρητικό Πανεπιστήμιο του Μεσαίωνα και ανέδειξε
14
πλήθος Ευρωπαίων καλλιτεχνών, φιλοσόφων, εκκλησιαστικών πατέρων, ποιητών και συγγραφέων.
Λίγα μέτρα από την Αγία Αικατερίνη ορθώνεται ο Μητροπολιτικός Ναός του Αγίου Μηνά, που είναι ο προστάτης Άγιος του Ηρακλείου και διέσωσε τους Χριστιανούς της πόλης από τη σφαγή, όταν οι Τούρκοι, νωρίς τον 19° αιώνα επιχείρησαν να τους εξολοθρεύσουν. Ο ναός κτιζόταν τριάντα περίπου χρόνια και εγκαινιάστηκε το 1896 με μεγαλοπρεπές τελετές και λαμπρό εορτασμό.
Στο νότιο τείχος ορθώνεται ο προμαχώνας Μαρτινέγκο, όπου έχει ταφεί ο μεγάλος Κρητικός συγγραφέας του Ζορμπά και ποιητής της Οδύσσειας Νίκος Καζαντζάκης, ενώ νοτιότερα βρίσκεται η παλιά είσοδος της πόλης προς τη Δυτική Κρήτη, η γνωστή Χανιόπορτα.
Φεστιβάλ: Ολόκληρο το καλοκαίρι, σχεδόν κάθε βράδυ ο Δήμος Ηρακλείου οργανώνει καλλιτεχνικές βραδιές στα ανοιχτά, γραφικά κηποθέατρά του που βρίσκονται κάτω από τα τείχη, στη νότια έξοδο της πόλης. Το Φεστιβάλ αρχίζει τον Ιούνιο και τελειώνει τον Σεπτέμβρη.
15
Τον υπόλοιπο χρόνο γίνονται εκθέσεις εικαστικών τεχνών, θεατρικές παραστάσεις, ρεσιτάλ και συναυλίες μουσικής κ.α. ενώ τα Χριστούγεννα, το Πάσχα, τον Μάη οργανώνονται γιορτές για τις Άγιες μέρες και την ανάμνηση της Μάχης της Κρήτης.
Σύγχρονη Ζωή: Πλήθος καλλιτεχνικών γεγονότων αναδεικνύουν το Ηράκλειο σε πόλη, που ακμάζει ο Πολιτισμός και αναπτύσσονται οι Τέχνες.
Νυχτερινή Ζωή: Οι Ντίσκο, τα μπαρ, οι Κρητικές ταβέρνες με Κρητική μουσική και χορούς, αλλά και τα λαϊκά μαγαζιά με μουσική και χορούς απ' όλη την Ελλάδα αναδεικνύουν την νυχτερινή ζωή του Ηρακλείου.
Ξενοδοχεία: Πλήθος ξενοδοχείων πολυτελείας πρώτης αλλά Β' και Γ ’ κατηγορίας, ξενώνες και ενοικιαζόμενα δωμάτια φιλοξενούν τους επισκέπτες, ενώ ο μέγας αριθμός Τουριστικών γραφείων και γραφείων ενοικιάσεως αυτοκινήτων και δίκυκλων διευκολύνει τον επισκέπτη και τον καθοδηγεί στην περιήγησή τους στο νησί με την ωραιότερη ενδοχώρα.
16
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2
ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΗΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ
Τα αναλυτικά στατιστικά στοιχεία για την δημογραφική εξέλιξη στην περιοχή του Δήμου Ηρακλείου ακολουθούν τις τάσεις που παρουσιάζονται στο μεγαλύτερο ποσοστό της ελληνικής υπαίθρου.
Ακόμα και στις περιοχές ποο παρουσιάζεται αύξηση του πληθυσμού η γήρανση αυτού αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό της δημογραφικής εξέλιξης.
Ο οικονομικά ενεργός Πληθυσμός της Περιοχής Δήμου Ηρακλείου ανέρχεται σε 46.392 άτομα και αποτελεί το 3 3 ,6 % του συνολικού πληθυσμού της. Τα 30.535 άτομα από αυτά είναι άνδρες (22.17%) και τα 11.5% γυναίκες. Το αντίστοιχο ποσοστό του οικ. Ενεργού πληθυσμού της περιοχής το 2001 ήταν 44,41%.
Ο οικονομικά μη ενεργός πληθυσμός ανέρχεται σε 55.828 άτομα το 1999 και 60.622 άτομα το 2001 .
Οι απασχολούμενοι (42.944 άτομα) αντιπροσωπεύουν το 91% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού το οποίο διαρθρώνεται από 28.964 άνδρες και γυναίκες 13.980 το 1999 ενώ το 2000 αντιπροσωπεύουν 54.541 άτομα όπου 33.060 είναι άνδρες και 21.481 είναι γυναίκες . Οι άνεργοι αντιπροσωπεύουν 1.837 άτομα του οικονομικά ενεργού πληθυσμού το 1999 ενώ 3.978 άτομα το 2001, όπου τα 1.444 είναι άνδρες και 1.195 γυναίκες .
Πίνακας 1
Οικονομικός ενεργός και μη ενεργός πληθυσμός κατά φύλο και ομάδες ηλικιών ΔΗΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ (ΝΟΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ)
Φύλο και Ομάδες ηλικιών
1991 Πραγματικός πληθυσμός
Οικονομικούς Οικονομικούς ενεργοί Οικονομικώς μη ενεργός
πληθυσμός Απασχολούμενοι Ανεργοι Ανεργοι νέοι
ενεργός πληθυσμός
Σύνολο 46.392 42.944 1.837 1.611 55.828
Αρένες 30.535 28.964 907 664 18.644
10-19 ετών 1.312 1.086 35 191, 8.959
20-24 ετών 3.531 3.023; 175 333 1.541
25-29 ετών 3.932 3.630; 182: 120 226;
30-44 ετών ; 12.908: 12.544 346: 18! 324
45-64 ετών; 8.462 8.294 166 ...
i
3.09065+ ετών | 390 387 3: 0! 4.504
Θήλεις 15.857 13.980 930 ■947 37.184
10-19 ετών! 865 491 73 301 9.637
20-24 ετών 2.676 2.039; 196 441 3.080
25-29 ετών 2.703 2.369 185 149; 2.227
30-44 ετών 6.930 6.500 379 51 ! 6.461
45-64 ετών! 2.613 2.511' 97 5 9.299
65+ ετών 70 70 0 0 6.480
Πηγή:ΕΣΥΕ επεξεργασία στοιχείων απογραφής 2001
Πίνακας 2
Οικονομικός ενεργός και μη ενεργός πληθυσμός κατά φύλο και ομάδες ηλικιών ΔΗΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ (ΝΟΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ)
2001 Πραγματικός πληθυσμός Οικονομικώς
ενεργός πληθυσμός
Οικονομικώς ενεργοί Οικονομικώς μη ενεργός πληθυσμός Απασχολούμενοι Άνεργοι Ανεργοι
νέοι
61.158 54.541 3.978 2.639 60.622
36.363 33.060 1.859 1.444 23.549
1.068 619 58 391 9.215
3.908 3.048 282 578 2.468
5.211 4.612 305 294 751
14.770 13.921 668 181 1.075
ι χ
10.683 10.137 546 0 3.887;
723 723 ο] 0 6.153
24.795 21.481 2.119 1.195 37.073
558 275 44 239: 8.642
2.929 2.249! 287 393 3.017|
4.030 3.361 375 294 1.979
11.372 10.270 874 228 5.567)
5.664 5.084 539 41 9.254
242 242: 0 0 8.614
ΠηγήιΕΣΥΕ επεξεργασία στοιχείων απογραφής 2001
Στους Πίνακες 1,2 παρατηρούμε μία αύξηση 2,1% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού από το 1999 έως το 2001 μία αύξηση 2,2% του οικονομικά μη ενεργού πληθυσμού.
Κυρίαρχο χαρακτηριστικό αποτελεί η μικρή συμμετοχή των γυναικών στον οικονομικά ενεργό πληθυσμό Μια εξήγηση του φαινόμενου αυτού μπορεί να είναι η αδυναμία πολλών γυναικών, λόγω οικογενειακών ή άλλων υποχρεώσεων, να εμπλακούν δυναμικά ακόμα και στη διαδικασία εύρεσης εργασίας.
Όπως φαίνεται παρακάτω στον πίνακα 3, παρατηρούμε ότι οι
ομοδημότες από το 1991 έως το 2001 έχουν αυξηθεί κατά 12.424 άτομα, ποσοστό 11,47%, οι ετεροδημότες έχουν μειωθεί κατά 2.277 ποσοστό 0,93% και τέλος οι αλλοδαποί έχουν αυξηθεί κατά 7001 ποσοστό 8,1%.
Πίνακας 3
Πραγματικός πληθυσμός κατανεμημένος σε ομοδημότες ετεροδημότες και αλλοδαπούς
Γεωγραφική Περιοχή
1991 Πραγματικός πληθυσμός 2001 Πραγματικός πληθυσμός Σύνολο
Απογραφέντες στο δήμο ή την
κοινότητα Σύνολο
Απογραφέντες στο δήμο ή την κοινότητα
Ομοδημότες Ετεροδημότες Αλλοδαποί Ομοδημότες Ετεροδημότες Αλλοδαπέ ΔΗΜΟΣ
ΙΡΑΚΛΕΙΟΥ (ΝΟΜΟΣ ΡΑΚΛΕΙΟΥ)
120.563 84.253 35.329 981 137.711 96.677 33.052 7.98!
Πηγή:ΕΣΥΕ επεξεργασία στοιχείων απογραφής 2001
I 9
Στον Πίνακα 4 παρακάτω βλέπουμε τον πληθυσμό της Κρήτης ανά Νομό και παρατηρούμε ότι ο Νόμος Ηρακλείου είναι ο μεγαλύτερος και ο πληθυσμός του έχει αυξηθεί από 1999 κατά 30.406 άτομα.
ΠΙΝΑΚΑΣ 4. Πληθυσμός Κρήτης ανά Νομό
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ
1991 2001
ΝΟΜΟΣ ΑΝΔΡΕΣ ΓΥΝ Α ΙΚ ΕΣ
ΣΥΝΟΛΟ
ΑΝΔΡΕΣ ΓΥ Ν Α ΙΚ ΕΣ ΣΥΝΟΛΟ
ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 132.208 132.698 264.906 148.886 146.426 295.312
ΛΑΣΙΘΙΟΥ 35.462 35.817 71.279 38.238 37.665 75.903
ΡΕΘΥΜΝΗΣ 34.779 35.316 70.095 41.123 40.658 81.781
ΧΑΝΙΩΝ 68.509 65.265 133.774 75.623 72.540 148.163
ΣΥΝΟΛΟ 270.958 269.096 540.054 303.870 297.289 601.159 Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία Ν. Ηρακλείου
20
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3
Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜ ΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ
Μετά από μεγάλη προσπάθεια και σωστή δουλειά ο Δήμος Ηρακλείου έχει καταφέρει σήμερα να βρίσκεται σε μια κατάσταση όπου ο Δήμος λειτουργεί σωστά και μπορεί να ανταποκριθεί στις περισσότερες από τις απαιτήσεις των Πολιτών.
Η εξέλιξη του είναι φανερή και ακόμη η Πόλη συνεχίζει να αναπτύσσεται και να γίνονται και περισσότερα έργα.
Ο Δήμος σήμερα διαρθρώνεται ως εξής:
Α. Ειδικές Επιτελικές Υπηρεσίες στις οποίες υπάγονται επτά γραφεία και η Νομική Υπηρεσία.
Β. Ειδικές Υπηρεσίες στις οποίες υπάγεται ένα τμήμα.
Γ. Έντεκα Διευθύνσεις στις οποίες υπάγονται εξήντα ένα τμήματα.
Οι υπάλληλοι που απασχολούνται με οποιαδήποτε σχέση εργασίας στο Δήμο Ηρακλείου είναι 991.
Αναλυτικότερα:
649 Μόνιμοι Υπάλληλοι
51 Υπάλληλοι Ιδιωτικού Δικαίου Αορίστου Χρόνου 174 Υπάλληλοι Ιδιωτικού Δικαίου
56 Μέλη Δημοτικής Φιλαρμονικής 44 Μέλη Μικτής Δημοτικής Χορωδίας 17 Μέλη Βυζαντινής Χορωδίας
Επειδή ο Δήμος δεν έχει ένα ενιαίο κτίριο για να στεγάσει όλες τις υπηρεσίες του, το ανώτερο προσωπικό εργάζεται σε διάφορους χώρους.
Οι χώροι εργασίας είναι οι εξής:
21
Το Κεντρικό Κτίριο (Λότζια) στην Αγίου Τίτου 1 Το Δημοτικό Κτίριο της οδού Ανδρόγεω 2
Το Δημοτικό Κτίριο της Πλατείας Δασκαλογιάννη Το Δημοτικό Κτίριο στα Αχτάρικα
Τα Δημοτικά Σφαγεία
Τα δύο δημοτικά Νεκροταφεία
Το Δημοτικό Κτίριο της Μάνδρας κοντά στο αεροδρόμιο Τα Δημοτικά γραφεία της οδού Μίνωος
Τα Δημοτικά γραφεία στις Εργατικές Κατοικίες Μπεντεβή και Τα Κτίρια που στεγάζουν τα Επτά ΚΑΠΗ του Δήμου Ηρακλείου.
Ειδικές Επιτελικές Υπηρεσίες
Ι.Ιδιαίτερο Γραφείο Δημάρχου
Το Γραφείο αυτό παρέχει υπηρεσίες προσωπικής γραμματειακής υποστήριξης προς το Δήμαρχο, όπως:
-Δακτυλογράφηση, διεκπεραίωση και αρχειοθέτηση προσωπικής αλληλογραφίας και αποφάσεων του Δημάρχου.
-Ρύθμιση συναντήσεων.
-Τήρηση προσωπικού αρχείου εγγράφων του Δημάρχου.
-Τήρηση πρακτικών συναντήσεων ή συμβουλίων, στα οποία μετέχει ο Δήμαρχος.
-Εποπτεία στα Πολιτιστικά δρώμενα του Δήμου.
-Συγκέντρωση στοιχείων ή εγγράφων που πρέπει να υπογραφούν από το Δήμαρχο, και μεριμνά για την υπογραφή και την διεκπεραίωσή τους.
??
2. Γραφείο Δημόσιων Σχέσεων
Οι αρμοδιότητες του Γραφείου είναι οι ακόλουθες:
-Επεξεργασία, εισήγηση και εκτέλεση προγραμμάτων προβολής του έργου και των υπηρεσιών που παρέχει ο Δήμος.
-Σχεδιασμός, εισήγηση και εφαρμογή προγραμμάτων ενημέρωσης των πολιτών, για τις επιδιώξεις, στόχους και υπηρεσίες του Δήμου, με γενικό στόχο τη δραστηριοποίηση των πολιτών στην προσπάθεια των τοπικών συμφερόντων.
-Σχεδιασμός, εισήγηση και εφαρμογή προγραμμάτων ενημέρωσης των ξένων ή γενικά των διερχόμενων από το Δήμο.
3. Γραφείο Ειδικών Συμβούλων, Ειδικών Συνεργατών και Επιστημονικών Συνεργατών
-Οι ειδικοί σύμβουλοι ή οι Επιστημονικοί Συνεργάτες και οι Ειδικοί Συνεργάτες ασκούν καθήκοντα επιτελικά και δεν έχουν αποφασιστικές αρμοδιότητες οποιασδήποτε μορφής.
-Παρέχουν συμβουλές και διατυπώνουν εξειδικευμένες γνώμες, γραπτά ή προφορικά, για το συγκεκριμένο τομέα δραστηριοτήτων του Δήμου, που τους έχει ανατεθεί.
-Το συμβουλευτικό τους έργο απευθύνεται προς το Δήμαρχο, το Δημοτικό Συμβούλιο και την Δημαρχιακή Επιτροπή, ανάλογα με τις αρμοδιότητες τους.
4. Γραφείο Προέδρου Δημοτικού Συμβουλίου
-Διεξάγει κάθε υπηρεσία, που αναθέτει σ' αυτό ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου και η οποία δεν υπάγεται στην αρμοδιότητα των άλλων Υπηρεσιών του Δήμου.
-Ενεργεί την προσωπική αλληλογραφία του Προέδρου, συντάσσει καταβολής αποζημίωσης των Δημοτικών Συμβούλων για τη συμμετοχή
τους στις συνεδριάσεις του Σώματος, καθώς και τις ετήσιες όμοιες, μαζί με τα εκκαθαριστικά σημειώματα, που υποβάλλονται στην Εφορία.
-Ο Πρόεδρος συνεργάζεται με τις Υπηρεσίες του Δήμου για θέματα που εισάγονται στο Συμβούλιο για συζήτηση και λήψη απόφασης.
5. Γραφείο Αντιδημάρχων
Οι Αντιδήμαρχοι ορίζονται με απόφαση του Δημάρχου και ασκούν καθήκοντα που τους μεταβιβάζει ο Δήμαρχος. Ο αριθμός των αντιδημάρχων του Δήμου Ηρακλείου είναι 6.
6. Γραφείου Γενικού Γραμματέα
Ο Γενικός Γραμματέας προΐσταται όλου του προσωπικού του Δήμου και ασκεί την εποπτεία και τον έλεγχο σε όλες τις Δημόσιες Υπηρεσίες.
Εκτελεί τις αρμοδιότητες, που του εκχωρεί ο Δήμαρχος με απόφασή του.
7. Νομική Υπηρεσία
Της Νομικής Υπηρεσίας προΐσταται δικηγόρος, από τους είδη υπηρετούντες, ο οποίος συντονίζει και εποπτεύει τις εργασίες της.
Α) Γραφείο Δικηγόρων
- Παρέχει νομική υποστήριξη προς το πολιτικό μηχανισμό του Δήμου σε θέματα αποφάσεων που λαμβάνει κατά την προώθηση των επιδιώξεων, των στόχων και των συμφερόντων του Δήμου.
Β) Γραμματεία
- Φροντίζει για την παραλαβή, πρωτοκόλληση, συσχέτιση και διεκπεραίωση των εισερχόμενων και εξερχόμενων εγγράφων.
- Τηρεί βιβλία ειδικού πρωτοκόλλου, αλληλογραφίας, αρχειοθέτησης και ημερολόγιο δικαστηρίων.
8. Γραφείο Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων
- Καταρτίζει τα προγράμματα εκτέλεσης έργων με επιχορήγηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
- Συνεργάζεται με την ΚΕΔΚΕ για την προώθηση θεμάτων Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην Ευρωπαϊκής Ενωσης.
- Συλλέγει πληροφορίες και ερευνά τις δυνατότητες ένταξης έργων του Δήμου Ηρακλείου σε ευρωπαϊκά προγράμματα.
- τηρεί αρχείο των προγραμμάτων στα οποία συμμετέχει ή έχει συμμετάσχει ο Δήμος Ηρακλείου.
Δ Ι Υ Θ Υ Ν Σ Ε Ι Σ
Α.ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ
Ι.Τμήμα Προγραμματισμού και Οργάνωσης
Οι αρμοδιότητες του Τμήματος προγραμματισμού και Οργάνωσης συνοψίζονται ως εξής:
Σε συνεργασία με τις λοιπές υπηρεσίες του Δήμου και τους φορείς της πόλης από τους οποίους δέχεται προτάσεις, προβαίνει στη σύνταξη του Τεχνικού Προγράμματος του Δήμου την εκτέλεση του οποίου και παρακολουθεί εκδίδοντας σχετικά δελτία.
- Έρευνα και συνεχής συγκέντρωση πληροφοριακών στοιχείων που αφορούν την υφιστάμενη κατάσιαση στην περιοχή του Δήμου και στην ευρύτερη περιοχή, λόγω του ιδιαίτερου ειδικού βάρους του Δήμου Ηρακλείου και συνθέτουν τα χαρακτηριστικά ή
ιδιαιτερότητες του Δήμου, από κοινωνικής, πολιτιστικής, οικονομικής, εργασιακής και τεχνικής άποψης.
- Επεξεργασία των προηγουμένων στοιχείων και εξαγωγή συμπερασμάτων, ως προς τις πραγματικές ανάγκες των πολιτών και του τοπικού περιβάλλοντος.
- Συνεργασία με τις επιμέρους Διευθύνσεις του Υπηρεσιακού Μηχανισμού για την προδιαγραφή των ενεργειών δραστηριοτήτων που περιλαμβάνονται στα προγράμματα δράσης του Δήμου.
Τ προσωπικό που απασχολείται στην υπηρεσία προγραμματισμού είναι 15 άτομα.
2. Τμήμα Ενετικών Τειγών
Ασχολείται: Με την επισκευή και συντήρηση των ενετικών τειχών της πόλης, τη σύνταξη μελετών αξιοποίησής τους και τη διαμόρφωση και συντήρηση των χώρων πρασίνου τους.
3. Τμήμα Παλαιάς Πόλης
Οι αρμοδιότητες του τμήματος Παλαιάς Πόλης είναι οι ακόλουθες:
- Προστασία και ανάδειξη της Παλαιάς Πόλης ως ιστορικό κέντρο του Ηρακλείου.
- Ανάπλαση συγκροτημένων συνόλων και κοινόχρηστων χώρων καθώς και συντήρηση, αποκατάσταση και ανάδειξη μνημείων - και μεμονωμένων, αξιόλογων από ιστορική και αρχιτεκτονική
άποψη, κτιρίων.
26
Β.ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ
Το αντικείμενο της Διεύθυνσης Κοινωνικών και Πολιτιστικών Υπηρεσιών έχει σαν βασική επιδίωξη την εξασφάλιση ικανοποιητικών συνθηκών και ικανοποιητικής λειτουργίας στην παροχή κοινωνικών υπηρεσιών προς τους πολίτες.
Η επιδίωξη αυτή προωθείται είτε με την παροχή προς τους πολίτες συγκεκριμένων πάγιων υπηρεσιών, είτε με τον προγραμματισμό και υλοποίηση, κατά περίπτωση, ενεργειών και δραστηριοτήτων, που σκοπεύουν γενικά στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των πολιτών.
Η Διεύθυνση στοχεύει επίσης στην εξασφάλιση ικανοποιητικού επιπέδου υπηρεσιών προς τους πολίτες στον πολιτιστικό τομέα. Οι υπηρεσίες και οι δραστηριότητες αυτές είναι δυνατόν να υλοποιούνται είτε απ' ευθείας από τις υπηρεσίες του Δήμου, είτε μέσω Ιδρυμάτων/
Νομικών προσώπων του Δήμου, είτε μέσω άλλων τοπικών φορέων, είτε από κοινού.
Το προσωπικό που απασχολείται σήμερα στη διεύθυνση κοινωνικών και πολιτιστικών υπηρεσιών είναι 51 άτομα.
Ι.Τμήμα Συμβουλευτικής Αγωγής & Δράσεων Νεολαίας
Οι αρμοδιότητες του τμήματος Συμβουλευτικής Αγωγής και δράσεων Νεολαίας, συνοψίζονται ως εξής:
Ενημερώνει, πληροφορεί και ευαισθητοποιεί τους νέους, τους γονείς, τους εκπαιδευτικούς και όλους τους πολίτες γενικότερα, στα προβλήματα της χρήσης ναρκωτικών και άλλων τοξικών ουσιών.
Ί Ί
- Πληροφορεί τους χρήστες τοξικών ουσιών και κάθε άλλο ενδιαφερόμενο, για τα προγράμματα απεξάρτησης που λειτουργούν στην Ελλάδα.
- Δημιουργεί και λειτουργεί εκπαιδευτικά εργαστήρια για τους πρώην χρήστες τοξικών ουσιών, για να τους βοηθήσει στην επαγγελματική τους αποκατάσταση.
- Διοργανώνει σεμινάρια, σε συνεργασία με ειδικούς επιστήμονες (ψυχολόγους, παιδίατρους, γυναικολόγους, κοινωνιολόγους) για την ενημέρωση σε θέματα οικογενειακού προγραμματισμού, σύλληψης - αντισύλληψης, προληπτικής ιατρικής, για την γυναίκα τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ΤΕΣΤ ΠΑΠ, προληπτικής ιατρικής για το παιδί.
- Ιδρύει σχολές Γονέων, για την αντιμετώπιση οικογενειακών προβλημάτων της εποχής μας.
- Οργανώνει ομάδες εφήβων για την αντιμετώπιση σοβαρών θεμάτων της εφηβείας των νέων.
Φροντίζει για την διαμόρφωση του κοινού πάνω σε θέματα δημόσιας αλλά και ατομικής υγείας και διοργανώνει διαλέξεις, σεμινάρια και συγκεντρώσεις υγείας.
- Αναπτύσσει δραστηριότητες για τη λύση προβλημάτων ιδιαιτέρων κοινωνικών ομάδων (πρόσφυγες, αθίγγανοι κ.τ.λ.) - Εποπτεύει τη λειτουργία του Δημοτικού Αθλητισμού Οργανισμού
και παρακολουθεί τα θέματα που έχουν σχέση με το αντικείμενο του Δημοτικού αυτού Νομικού Προσώπου.
Κέντρα Ανοιχτής Περίθαλψης Ηλικιωμένων
Η ίδρυση και λειτουργία των ΚΑΠΗ στους περισσότερους Δήμους της χώρας αποτελεί σαφή απόδειξη του ενδιαφέροντος του κράτους για την εξωιδρυματική περίθαλψη των ηλικιωμένων.
Τα ΚΑΠΗ είναι ένας χώρος συνάντησης των ηλικιωμένων αλλά και παροχής υπηρεσιών, όπως φυσιοθεραπεία, εργασιοθεραπεία,
28
ιατροφαρμακευτική φροντίδα και κοινωνικών υπηρεσιών από κοινωνικούς λειτουργούς οι οποίοι έχουν και την ευθύνη για το συντονισμό του όλου προγράμματος.
Τα προγράμματα σε κάθε ΚΑΠΗ αποσκοπούν στη κοινωνικοποίηση, τη δημιουργική απασχόληση, την ψυχαγωγία και την πρόληψη ασθενειών σε ηλικιωμένα άτομα. Σε περιπτώσεις ασθένειας, ο κοινωνικός λειτουργός φροντίζει μαζί με την οικιακή βοηθό ή κάποιο άλλο μέλος της επαγγελματικής ομάδας σε συνεργασία με την οικογένεια του ηλικιωμένου, για την κάλυψη των αναγκών του, την αποκατάσταση της υγείας του και την επάνοδο και συμμετοχή του στις δραστηριότητες του ΚΑΠΗ.
Σε όσους Δήμους της χώρας έχουν συσταθεί Κεντρικές Κοινωνικές Υπηρεσίες ΚΕ.Κ.Υ, οι κοινωνικοί λειτουργοί αναλαμβάνουν τις περιπτώσεις ηλικιωμένων, οι οποίοι έχουν ανάγκη από κοινωνικοί φροντίδα, βοήθεια με τη συντήρηση του νοικοκυριού (καθαριότητα, ψώνια κ.α.) και παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης.
Το γεγονός αυτό όχι μόνο επηρέασε αρνητικά την περαιτέρω εξάπλωση του θεσμού αλλά υποβάθμισε και ορισμένα από τα λειτουργούντα ΚΑΠΗ.
Το 1991 η θέση του Υπουργείου διαφοροποιείται απέναντι στο θεσμό και υποστηρίζει ότι τα ΚΑΠΗ δεν ανήκουν πια στο Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας αλλά στο Υπουργείο Εσωτερικών.
Όπου τα ΚΑΠΗ λειτουργούσαν με πλήρη στελέχωση του προσωπικού και στήριξη από τις αρχές της Τοπικής Αυτοδιοίκησης πέτυχαν σαν θεσμός, διότι εδραιώθηκαν στην συνείδηση των μελών τους.
Σύμφωνα με τον οργανισμό τους ο σκοπός τους είναι:
29
α) η πρόληψη βιολογικών, ψυχολογικών και κοινωνικών προβλημάτων των ηλικιωμένων, ώστε να παραμείνουν αυτόνομα, ισότιμα και ενεργά μέλη του κοινωνικού συνόλου.
β) η διαφώτιση και συνεργασία του ευρύτερου κοινού και των ειδικών φορέων σχετικά με τα προβλήματα και τις ανάγκες των ηλικιωμένων.
γ) η έρευνα σχετικών θεμάτων με τους ηλικιωμένους Υπηρεσίες που προσφέρουν τα ΚΑΠΗ:
1. Οργανωμένη ψυχαγωγία.
2. Επιμόρφωση, διαλέξεις, μελέτη θεμάτων, επισκέψεις σε μουσεία κ.α.
3. Φροντίδα και οδηγίες για ιατροφαρμακευτική και νοσοκομειακή περίθαλψη
4. Κοινωνική εργασία στους ίδιους και στο άμεσο περιβάλλον τους.
5. Φυσιοθεραπεία.
6. Εργοθεραπεία.
7. Βοήθεια στο σπίτι για τα άτομα που έχουν ανάγκη.
8
.
Ομάδες αυτενέργειας των μελών του ΚΑΠΗ, προσφέροντας σημαντικό έργο.9. Συμμετοχή σε θερινές κατασκηνώσεις.
10. Εντευκτήριο στο οποίο λειτουργεί καντίνα όπου βρίσκουν συντροφιά και απασχόληση τα μέλη.
Βασικοί στόχοι του ΚΑΠΗ
1. Κοινωνική συμμετοχή 2. Προληπτική Υγιεινή 3. Ενεργοποίηση
4. Ευαισθητοποίηση γειτονιάς
5. Διασυνδέσεις - Συνεργασίες
Σε ολόκληρο το νησί της Κρήτης λειτουργούν 27 ΚΑΠΗ, στο Νομό Χανιών 6, στο Νομό Ρεθύμνης 4, στο Νομό Λασιθίου 4 και στο Νομό Ηρακλείου 13.
Στον Δήμο Ηρακλείου λειτουργούν 4 ΚΑΠΗ (ενώ βρίσκονται στις διαδικασίες έναρξης λειτουργίας άλλα 3), το 1° ΚΑΠΗ ξεκίνησε τη λειτουργία του τον Σεπτέμβριο του 1983 και μέχρι το 1987 λειτούργησαν τα επόμενα 3 ΚΑΠΗ.
Τα 4 ΚΑΠΗ του Δήμου Ηρακλείου λειτουργούν υπό κοινό κανονισμό λειτουργίας. Διοικούνται από 7μελές συμβούλια, το καθένα από τα οποία αποτελείται από τους εξής:
1. Ο κάθε φορά Δήμαρχος ή Αντιδήμαρχος που ορίζει ο Δήμαρχος, ως Πρόεδρος
2. Ένας (1) Δημοτικός Σύμβουλος, που ορίζεται με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου
3. Ένα αιρετό μέλος του ΚΑΠΗ που εκλέγεται ανάμεσα στα μέλη από αυτά
4. Ένας Κοινωνικός λειτουργός, υπάλληλος του Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας, που ορίζεται από το Υπουργείο
5. Ένας δημότης που προτείνει ο Δήμαρχος ανάμεσα σε πρόσωπα τα οποία ασχολούνται με τα ανθρωπιστικά επαγγέλματα και ορίζεται με απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου
6. Ένας αιρετός εκπρόσωπος των εργαζομένων στο ΚΑΠΗ
7. Ένας εκπρόσωπος των Τοπικών Συλλόγων των Συνταξιούχων.
Από τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, εκλέγονται στην αρχή κάθε δημοτικής περιόδου, ο Αντιπρόεδρος και ο Γραμματέας αυτού. Τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου αποτελούνται από
Τον υπόλοιπο χρόνο γίνονται εκθέσεις εικαστικών τεχνών, θεατρικές παραστάσεις, ρεσιτάλ και συναυλίες μουσικής κ.α. ενώ τα Χριστούγεννα, το Πάσχα, τον Μάη οργανώνονται γιορτές για τις Άγιες μέρες και την ανάμνηση της Μάχης της Κρήτης.
Σύγχρονη Ζωή: Πλήθος καλλιτεχνικών γεγονότων αναδεικνύουν το Ηράκλειο σε πόλη, που ακμάζει ο Πολιτισμός και αναπτύσσονται οι Τέχνες.
Νυχτερινή Ζωή: Οι Ντίσκο, τα μπαρ, οι Κρητικές ταβέρνες με Κρητική μουσική και χορούς, αλλά και τα λαϊκά μαγαζιά με μουσική και χορούς απ' όλη την Ελλάδα αναδεικνύουν την νυχτερινή ζωή του Ηρακλείου.
Ξενοδοχεία: Πλήθος ξενοδοχείων πολυτελείας πρώτης αλλά Β' και Τ' κατηγορίας, ξενώνες και ενοικιαζόμενα δωμάτια φιλοξενούν τους επισκέπτες, ενώ ο μέγας αριθμός Τουριστικών γραφείων και γραφείων ενοικιάσεως αυτοκινήτων και δίκυκλων διευκολύνει τον επισκέπτη και τον καθοδηγεί στην περιήγησή τους στο νησί με την ωραιότερη ενδοχώρα.
16
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2
ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΗΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ
Τα αναλυτικά στατιστικά στοιχεία για την δήμο γραφική εξέλιξη στην περιοχή του Δήμου Ηρακλείου ακολουθούν τις τάσεις που παρουσιάζονται στο μεγαλύτερο ποσοστό της ελληνικής υπαίθρου.
Ακόμα και οτις περιοχές που παρουσιάζεται αύξηση του πληθυσμού η γήρανση αυτού αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό της δημογραφικής εξέλιξης.
Ο οικονομικά ενεργός Πληθυσμός της Περιοχής Δήμου Ηρακλείου ανέρχεται σε 46.392 άτομα και αποτελεί το 33,6% του συνολικού πληθυσμού της. Τα 30.535 άτομα από αυτά είναι άνδρες (22.17%) και τα 11.5% γυναίκες. Το αντίστοιχο ποσοστό του οικ. Ενεργού πληθυσμού της περιοχής το 2001 ήταν 44,41 %.
Ο οικονομικά μη ενεργός πληθυσμός ανέρχεται σε 55.828 άτομα το 1999 και 60.622 άτομα το 2001 .
Οι απασχολούμενοι (42.944 άτομα) αντιπροσωπεύουν το 91% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού το οποίο διαρθρώνεται από 28.964 άνδρες και γυναίκες 13.980 το 1999 ενώ το 2000 αντιπροσωπεύουν 54.541 άτομα όπου 33.060 είναι άνδρες και 21.481 είναι γυναίκες . Οι άνεργοι αντιπροσωπεύουν 1.837 άτομα του οικονομικά ενεργού πληθυσμού το 1999 ενώ 3.978 άτομα το 2001, όπου τα 1.444 είναι άνδρες και 1.195 γυναίκες .
