[PENDING] Η παροχή υπηρεσιών από την Τοπική Αυτοδιοίκηση

1

ΣΔΗ ΠΔΛΟΠΟΝΝΖ΢ΟΤ

΢ΥΟΛΖ ΓΗΟΗΚΖ΢Ζ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ΢

ΣΜΖΜΑ ΓΗΟΗΚΖ΢Ζ΢ ΔΠΗΥΔΗΡΖ΢ΔΧΝ ΚΑΗ ΟΡΓΑΝΗ΢ΜΧΝ

Η ΠΑΡΟΥΗ ΤΠΗΡΔ΢ΙΩΝ ΑΠΟ ΣΗΝ ΣΟΠΙΚΗ ΑΤΣΟΓΙΟΙΚΗ΢Η – Η ΠΔΡΙΠΣΩ΢Η ΣΩΝ ΠΑΙΓΙΚΩΝ ΢ΣΑΘΜΩΝ ΣΩΝ ΓΗΜΩΝ ΝΑΤΠΛΙΔΩΝ ΚΑΙ ΔΠΙΓΑΤΡΟΤ

΢ΠΟΤΓΑ΢ΣΖ΢: ΥΡΟΝΖ΢ ΑΝΑ΢ΣΑ΢ΗΟ΢ (2008057) ΔΠΗΒΛΔΠΧΝ ΚΑΘΖΓΖΣΖ΢: ΥΡΖ΢ΗΜΟ΢ ΢ΣΑΤΡΟ΢

ΚΑΛΑΜΑΣΑ ΟΚΣΧΒΡΗΟ΢ 2015

2

‘’Πρέπει να γίνει συνείδησης εις όλους μας ότι η κοινωνική πρόνοια αποτελεί το βάθρον

της Εθνικής ευεξίας μιας χώρας’’

Ανδρέας Ν. Ψαράς, Κοινωνική Πρόνοια, Αθήνα 1950

Αφιερώνω την εργασία μου στον αδερφικό φίλο μου Βαγγέλη που με συντρόφευε στα πρώτα μου ταξίδια στην Καλαμάτα, και συνέχισε να με συντροφεύει μέχρι το τέλος έστω και αν ήταν πολύ μακριά…

3 Ευχαριστώ πολύ την Ευγενία μου, που με στήριξε στην όλη προσπάθεια καθώς και

τους δικούς μου ανθρώπους- την οικογένεια μου, τους καθηγητές μου, τους συμφοιτητές μου και τους συναδέλφους μου για όποια βοήθεια προσέφεραν στα χρόνια της φοίτησής μου.

Τέλος, ευχαριστώ πολύ τον επιβλέποντα καθηγητή μου Κύριο Χρήσιμο για την καθοδήγηση, την υπομονή και την βοήθεια ολοκλήρωσης της συγκεκριμένης έρευνας.

4

ΠΔΡΗΛΖΦΖ

΢ην ιπθαπγέο ηνπ 21^νπ αηψλα ην δηθαίσκα ηεο θνηλσληθήο πξφλνηαο δείρλεη κεξηθέο θνξέο δεηνχκελν. Ζ παξνρή θνηλσληθψλ Τπεξεζηψλ έρεη πεξάζεη αξθεηά ζηάδηα κέρξη λα θηάζεη ζην επίπεδν πνπ είλαη ζήκεξα, ην νπνίν δελ κπνξεί λα ινγίδεηαη σο άξηζην θαη πιήξσο ειπηδνθφξν γηα ην κέιινλ. Ζ ζπγθεθξηκέλε εξγαζία, εξεπλά ηελ παξνρή ππεξεζηψλ απφ ηελ Σνπηθή Απηνδηνίθεζε θαη κειεηά ηεο πεξηπηψζεηο ησλ παηδηθψλ ζηαζκψλ ησλ Γήκσλ Ναππιηέσλ θαη Δπηδαχξνπ. ΢ηελ αξρή γίλεηαη αλαθνξά γηα ηηο θνηλσληθέο Τπεξεζίεο ζε Δζληθφ θαη Δπξσπατθφ επίπεδν, ηε λνκνζεζία πνπ ηηο δηέπεη θαη ηηο ζρέζεηο κε ηα ππφινηπα επίπεδα δηνίθεζεο γηα ηελ άζθεζε θνηλσληθήο πνιηηηθήο. Μεηά, αλαιχεηαη ε θνηλσληθή πνιηηηθή θαη νη αξκνδηφηεηεο πνπ έρνπλ δνζεί ζηελ Σνπηθή Απηνδηνίθεζε γηα λα ηελ αζθεί. Καηφπηλ, γίλεηαη κηα ηζηνξηθή αλαδξνκή ζηνπο παηδηθνχο – βξεθνλεπηαθνχο ζηαζκνχο (Π&Β΢) θαη ζηηο ελαιιαθηηθέο κνξθέο εκεξήζηαο αγσγήο θαη εθπαίδεπζεο, φπσο νη ηδησηηθνί παηδηθνί ζηαζκνί, ηα παηδηθά θέληξα, ηα θέληξα δεκηνπξγηθήο απαζρφιεζεο παηδηψλ θαη ε θχιαμε θαη‟ νίθνλ, ελψ γίλεηαη ηδηαίηεξε κλεία ζε δπν ζπλεηαηξηζηηθνχο παηδηθνχο ζηαζκνχο, Υαλίσλ θαη Υαιαλδξίνπ.

Ακέζσο κεηά αλαιχεηαη ε αλζξσπνγεσγξαθία ησλ εμεηαδνκέλσλ Γήκσλ, Ναππιηέσλ θαη Δπηδαχξνπ, θαζψο θαη ε πνξεία ησλ Πξνλνηαθψλ ηνπο δνκψλ θαη ηδηαίηεξα ησλ παηδηθψλ ζηαζκψλ. Όζηεξα παξνπζηάδνληαη ηα εξσηεκαηνιφγηα ηεο έξεπλαο, θαζψο θαη ν ηξφπνο κε ηνλ νπνίν απηά αλαπηχρζεθαλ, ηφζν γηα ηνπο σθεινχκελνπο ησλ δνκψλ φζν θαη γηα ηηο πξντζηακέλεο ησλ παηδηθψλ ζηαζκψλ. Σέινο, παξνπζηάδνληαη θαη αλαιχνληαη ηα επξήκαηα ηεο έξεπλαο, ελψ κεηά απφ swot αλάιπζε, βγαίλνπλ ρξήζηκα ζπκπεξάζκαηα θαη γίλνληαη θάπνηεο κηθξέο παξαηεξήζεηο- πξνηάζεηο γηα ηελ ζσζηή ζπλέρηζε ιεηηνπξγίαο ησλ δνκψλ.

5

Πίνακας περιεχομένων

ΠΕΡΙΛΗΨΗ __________________________________________________________ 4 ΕΙ΢ΑΓΩΓΉ ____________________________________________________________ 7 ΜΕΡΟ΢ 1 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΡΕΤΝΑ ____________________________________ 10 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ΢ ΠΟΛΙΣΙΚΗ΢ _____________________ 10 Σο ευρωπαϊκό πλαίςιο ___________________________________________________ 10 Η κοινωνική πολιτική των ΟΣΑ ςτην Ελλάδα _________________________________ 12 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο ΘΕ΢ΜΟ΢ ΣΩΝ ΠΑΙΔΙΚΩΝ & ΒΡΕΦΟΝΗΠΙΑΚΩΝ ΢ΣΑΘΜΩΝ ΢ΣΗΝ

ΕΛΛΑΔΑ 17

Ιςτορική αναδρομή ______________________________________________________ 17 Σο ιςχφον καθεςτώσ ςήμερα για τουσ δημοτικοφσ Π&Β΢ ________________________ 22 Εναλλακτικζσ μορφζσ ημερήςιασ αγωγήσ και εκπαίδευςησ. ____________________________ 25 Ιδιωτικοί παιδικοί ςταθμοί ______________________________________________________ 25 Παιδικά κζντρα _______________________________________________________________ 26 Κζντρα δημιουργικήσ απαςχόληςησ παιδιϊν (ΚΔΑΠ) _________________________________ 27 Φφλαξη κατ’ οίκον _____________________________________________________________ 27 Ιδιαίτερεσ μορφζσ προςχολικήσ αγωγήσ με αυτοδιαχείριςη ___________________________ 28 Η ςυμβολή τησ ΕΕ ςτη λειτουργία των Π&Β΢ μζςω του «Ε΢ΠΑ» __________________ 31 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΔΗΜΟ΢ ΝΑΤΠΛΙΕΩΝ ___________________________________ 33

Γενική εικόνα Δήμου Ναυπλιζων ___________________________________________ 33 Δημογραφική απεικόνιςη Δήμου Ναυπλιζων ________________________________ 34 Κοινωνικζσ υπηρεςίεσ Δήμου Ναυπλιζων ____________________________________ 37 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΔΗΜΟ΢ ΕΠΙΔΑΤΡΟΤ ____________________________________ 44

Γενική εικόνα Δήμου Επιδαφρου ___________________________________________ 44 Δημογραφική απεικόνιςη Δήμου Επιδαφρου _________________________________ 45 Κοινωνικζσ υπηρεςίεσ Δήμου Επιδαφρου ____________________________________ 48 ΜΕΡΟ΢ 2 ΠΡΩΣΟΓΕΝΗ΢ ΕΡΕΤΝΑ ΠΕΔΙΟΤ ________________________________ 55 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΕΡΕΤΝΑ ΢ΣΟΤ΢ ΧΡΗ΢ΣΕ΢ ΣΩΝ ΤΠΗΡΕ΢ΙΩΝ __________________ 55 Ειςαγωγικζσ και μεθοδολογικζσ παρατηρήςεισ _______________________________ 55 Παρουςίαςη και ερμηνεία των αποτελεςμάτων ______________________________ 56 Ειςαγωγή ____________________________________________________________________ 56 Περιοχή διαμονήσ και χρήςη μεταφορικοφ μζςου . __________________________________ 57 Χρόνοσ μεταφοράσ του παιδιοφ προσ και από τον παιδικό ςταθμό ______________________ 58 Γιατί επιλζξατε ζναν δημοτικό παιδικό ςταθμό και όχι ζναν ιδιωτικό παιδικό ςταθμό. ______ 58 Κάλυψη κόςτουσ παιδικϊν ςταθμϊν ______________________________________________ 59 Πληρωμή τροφείων ____________________________________________________________ 61 Ικανοποίηςη γονζων από παιδικοφσ ςταθμοφσ ______________________________________ 62 Ημερήςια διατροφή των νηπίων__________________________________________________ 62 Φροντίδα και αγωγή των νηπίων _________________________________________________ 63

6

Πρόγραμμα προςχολικήσ αγωγήσ _________________________________________________ 64 Συνθήκεσ υγιεινήσ και αςφάλειασ νηπίων. _________________________________________ 65 Κάλυψη των αναγκϊν ςχετικά με το ωράριο λειτουργίασ. _____________________________ 66 Κτιριακζσ εγκαταςτάςεισ του Παιδικοφ Σταθμοφ ____________________________________ 67 Προαφλιοσ χϊροσ Παιδικοφ Σταθμοφ ______________________________________________ 68 Υλικοτεχνικόσ εξοπλιςμόσ (παιχνίδια, ζπιπλα, παιδαγωγικό υλικό) ______________________ 69 Συνεργαςία με προςωπικό παιδικοφ ςταθμοφ ______________________________________ 70 Επιπλζον παροχζσ από τουσ παιδικοφσ ςταθμοφσ ____________________________________ 71

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΕΡΕΤΝΑ ΢ΣΟΤ΢ ΤΠΕΤΘΤΝΟΤ΢ ΣΩΝ ΠΑΙΔΙΚΩΝ ΢ΣΑΘΜΩΝ ______ 73 Ειςαγωγικζσ και μεθοδολογικζσ παρατηρήςεισ _______________________________ 73 Παρουςίαςη και ερμηνεία αποτελεςμάτων __________________________________ 73 Παιδικοί Σταθμοί Δήμου Ναυπλιζων ______________________________________________ 73 Παιδικόσ ςταθμόσ Δήμου Επιδαφρου ______________________________________________ 75

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 ΢ΤΓΚΡΙ΢Η ΑΠΟΣΕΛΕ΢ΜΑΣΩΝ ΕΡΕΤΝΑ΢ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗ΢Η ______ 78 Γενικά για τισ κοινωνικζσ δομζσ ςτην τοπική αυτοδιοίκηςη ______________________ 78 Δήμοσ Ναυπλιζων _______________________________________________________ 79 Δήμοσ Επιδαφρου _______________________________________________________ 80 ΕΠΙΛΟΓΟ΢ - ΢ΤΜΠΕΡΑ΢ΜΑΣΑ __________________________________________ 81

Κοινωνική πολιτική και τοπική αυτοδιοίκηςη ________________________________ 81 Παιδικοί ςταθμοί ςτον Δήμο Ναυπλιζων ____________________________________ 84 Παιδικοί ςταθμοί ςτον Δήμο Επιδαφρου _____________________________________ 85 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΠΗΓΕ΢ _______________________________________________ 87

Ηλεκτρονική Βιβλιογραφία _______________________________________________ 89 Νομολογία _____________________________________________________________ 89 Πτυχιακζσ Εργαςίεσ ______________________________________________________ 90 ΠΑΡΑΣΗΜΑΣΑ ______________________________________________________ 91

ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ 1 ΣΟ ΕΡΩΣΗΜΑΣΟΛΟΓΙΟ ΣΗ΢ ΕΡΕΤΝΑ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΓΟΝΕΙ΢-ΧΡΗ΢ΣΕ΢ ____ 92 ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ 2 ΣΟ ΕΡΩΣΗΜΑΣΟΛΟΓΙΟ ΣΗ΢ ΕΡΕΤΝΑ΢ ΢ΣΟΤ΢ ΤΠΕΤΘΤΝΟΤ΢ ΣΩΝ ΠΑΙΔΙΚΩΝ ΢ΣΑΘΜΩΝ ____________________________________________________ 96 ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ 3 ΠΡΟΣΤΠΟ΢ ΚΑΝΟΝΙ΢ΜΟ΢ ΛΕΙΣΟΤΡΓΙΑ΢ Π&Β΢ ________________ 101 ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ _________________________________________________________________ 101 ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ 4 ΢ΚΟΠΟΙ ΚΑΙ ΜΕ΢Α ΝΠΔΔ ΔΗΜΟΤ ΝΑΤΠΛΙΕΩΝ ________________ 109 ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ 5 ΢ΚΟΠΟΙ ΚΑΙ ΜΕ΢Α ΝΠΔΔ ΔΗΜΟΤ ΕΠΙΔΑΤΡΟΤ ________________ 111 ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ 6 ΣΡΟΦΕΙΑ ΔΗΜΟΤ ΝΑΤΠΛΙΕΩΝ ____________________________ 113

7

ΔΙ΢ΑΓΩΓΉ

Σν αληηθείκελν ηεο εξγαζίαο είλαη ε εμέηαζε ηεο παξνρήο ππεξεζηψλ απφ ηελ ηνπηθή απηνδηνίθεζε θαη εηδηθφηεξα ε κειέηε ησλ πεξηπηψζεσλ ησλ παηδηθψλ ζηαζκψλ ησλ Γήκσλ Ναππιίνπ θαη Δπηδαχξνπ.

Ζ κειέηε απηή έρεη σο ζθνπφ ηελ έξεπλα ηεο πνηφηεηαο ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ απφ ηνπο δχν Γήκνπο, βάζεη ησλ δπλαηνηήησλ πνπ έρνπλ θαη ζχκθσλα κε ηηο ππνρξεψζεηο ηνπο γηα ηελ παξνρή πνηνηηθψλ ππεξεζηψλ πξνο ηνπο δεκφηεο- πνιίηεο, κε εμεηαδφκελε πεξίπησζε ηνπο παηδηθνχο ζηαζκνχο θαη ηε ζπκβνιή ηνπο ζηελ θνηλσληθνπνίεζε θαη δηαπαηδαγψγεζε ησλ παηδηψλ, αιιά θαη ζηελ ελαξκφληζε ηεο νηθνγελεηαθήο θαη επαγγεικαηηθήο δσήο γηα ηηο εξγαδφκελεο κεηέξεο. Ζ βαζηθή εξεπλεηηθή ππφζεζε πνπ δηεξεπλάηαη είλαη θαηά πφζν νη παξερφκελεο ππεξεζίεο αληαπνθξίλνληαη ζηηο απαηηήζεηο ησλ ρξεζηψλ αιιά θαη πνηα είλαη ε άπνςε ησλ ππεπζχλσλ ησλ παηδηθψλ ζηαζκψλ γηα ηε ιεηηνπξγία ησλ δνκψλ θαη ηελ παξνρή ησλ ππεξεζηψλ.

Ζ παξαπάλσ δηεξεχλεζε γίλεηαη κε κηα δηπιή πξσηνγελή έξεπλα. Γίλεηαη αθελφο κηα έξεπλα ζηνπο γνλείο-ρξήζηεο ησλ ππεξεζηψλ θαη αθεηέξνπ κηα δεχηεξε ζηνπο παξφρνπο ησλ ππεξεζηψλ, ηηο πξντζηακέλεο ησλ παηδηθψλ ζηαζκψλ. Ζ έξεπλα γίλεηαη κε δχν δνκεκέλα εξσηεκαηνιφγηα. ΢ηελ πεξίπησζε ησλ γνλέσλ-ρξεζηψλ ε έξεπλα ήηαλ δεηγκαηνιεπηηθή θαη ην εξσηεκαηνιφγην απαληήζεθε αλψλπκα. Σν δείγκα απνηεινχζε ην 16% ηνπ πιεζπζκνχ ησλ γνλέσλ. ΢ηε δεχηεξε έξεπλα ην εξσηεκαηνιφγην απαληήζεθε απφ ηηο πξντζηάκελεο ησλ παηδηθψλ ζηαζκψλ ησλ δπν δήκσλ κε ζπλέληεπμε. Με ηε δηπιή απηή έξεπλα πξνζπαζήζακε λα απνθχγνπκε ην κεηνλέθηεκα ηεο κνλφπιεπξεο αλάιπζεο ησλ ζπλζεθψλ ιεηηνπξγίαο ησλ παηδηθψλ ζηαζκψλ πνπ ζα πξνέθππηε είηε απφ ηελ πιεπξά ησλ παξφρσλ είηε απφ ηελ πιεπξά ησλ ρξεζηψλ.

Πέξα φκσο απφ ηελ πξσηνγελή έξεπλα, έγηλε θαη βηβιηνγξαθηθή έξεπλα ε νπνία θαιχπηεη ην ζεζκηθφ πιαίζην ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο ησλ δήκσλ, κηα ζχληνκε ηζηνξηθή αλαζθφπεζε γηα ηελ αλάγθε δεκηνπξγίαο ησλ παηδηθψλ ζηαζκψλ θαη ηε ιεηηνπξγία ηνπο, θαη ηέινο θαηαγξάθεη ηηο θνηλσληθέο δνκέο θαη ππεξεζίεο πνπ δηαζέηνπλ νη δχν δήκνη.

8 Απφ ηε γεληθφηεξε έξεπλα ηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ παξαηεξείηαη γεληθά ε

χπαξμε επαξθνχο ζεζκηθνχ πιαηζίνπ άζθεζεο ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο, ραξαθηεξίδεηαη φκσο απφ ηελ έιιεηςε ζπληνληζκνχ αλάκεζα ζηα δηάθνξα επίπεδα δηνίθεζεο -Δπξσπατθφ, Δζληθφ θαη Σνπηθή Απηνδηνίθεζε- πνπ έρεη ζαλ απνηέιεζκα ηελ κε μεθάζαξε αξκνδηφηεηα ησλ ζεζκψλ ζηελ θνηλσληθή πνιηηηθή αιιά θαη ηελ απνζπαζκαηηθή αληηκεηψπηζε ηνπ πξνβιήκαηνο. Υξεηάδεηαη επνκέλσο κηα ζπληνληζκέλε θεληξηθή θνηλσληθή πνιηηηθή πνπ λα θαηαδεηθλχεη ηηο θνηλσληθέο αλάγθεο θαη λα δίλεη αξκνδηφηεηεο αιιά θαη ζπγθεθξηκέλνπο πφξνπο ζηα επίπεδα δηνίθεζεο ψζηε νη πνιηηηθέο λα κεηαβηβάδνληαη επί ηεο νπζίαο ζηελ ηνπηθή θνηλσλία.

Με ηελ άζθεζε θνηλσληθήο πνιηηηθήο απφ ηελ Σνπηθή Απηνδηνίθεζε θαη ζπγθεθξηκέλα απφ ηνπο Γήκνπο, εμαζθαιίδεηαη ε εγγχηεηα ησλ ππεξεζηψλ ζηνπο δεκφηεο θαη ε γλψζε θαη αληηκεηψπηζε ησλ πξαγκαηηθψλ πξνβιεκάησλ. Απηφ φκσο, δεκηνπξγεί πξνβιήκαηα ζηελ πινπνίεζε ησλ θνηλνηηθψλ πξνγξακκάησλ θαζψο δελ ππάξρεη επαξθήο ρξεκαηνδφηεζε απφ ηνπο ίδηνπο ηνπο Γήκνπο. Δπίζεο, δεκηνπξγνχληαη πξνβιήκαηα κε ελ δηνηθεηηθή ππνζηήξημε θαζψο νη ππάιιεινη ηνπ δήκνπ πξέπεη λα παξέρνπλ ππνζηήξημε ζηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο ζπλήζσο, κε απνηέιεζκα λα ππάξρνπλ θαζπζηεξήζεηο θαη ειιείςεηο. Αθφκα, απηή ε άκεζε ζρέζε κε ηνπο ΟΣΑ δεκηνπξγεί πξφβιεκα ζηελ νηθνλνκηθή απηνλνκία ησλ δνκψλ, απνθιείνληαο έηζη ηελ απηνηέιεηα θαη απηνδηαρείξηζή ηνπο ζε φια ηα επίπεδα.

Ο δεκφζηνο ραξαθηήξαο ησλ θνηλσληθψλ δνκψλ είλαη ε ζεηηθή πιεπξά ηεο αληηκεηψπηζεο ησλ φπνησλ θνηλσληθψλ πξνβιεκάησλ δεκηνπξγνχληαη απφ νπνηαδήπνηε αηηία. Οη αξκνδηφηεηεο, ηνπιάρηζηνλ νη ζεζκνζεηεκέλεο, άζρεηα εάλ απηέο γίλνληαη πξάμε ή φρη, είλαη πνιιέο θαη απμεκέλεο ελψ ην θφζηνο ρξεζηκνπνίεζεο ηνπ απφ ηνπο σθεινχκελνπο είλαη αηζζεηά κηθξφ ζε ζρέζε κε ηηο παξνρέο.

Ζ πξνζπάζεηα δηαρείξηζεο ησλ θνηλσληθψλ δνκψλ γίλεηαη πιένλ ζε πςειφ επίπεδν ιφγσ ηεο νηθνλνκηθήο θξίζεο θαη πξνζπαζεί λα ιχζεη ηα πξνβιήκαηα ζεζκνζεηψληαο θεληξηθά ηα δεηήκαηα πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηηο παξελέξγεηεο ηεο θησρνπνίεζεο ηεο θνηλσλίαο θαη ζρεηίδνληαη κε ηελ θνηλσληθή πνιηηηθή. Απηφ πνπ είλαη ηδηαίηεξα αλεζπρεηηθφ είλαη ε δηαθαηλφκελε πεξαηηέξσ επηδείλσζε ηεο θαηάζηαζεο ή θαη ζηαζεξνπνίεζε ηεο.

Ζ δνκή ηεο εξγαζίαο είλαη ε αθφινπζε. ΢ην πξψην θεθάιαην γίλεηαη κηα ζχληνκε αλαθνξά ζηελ θνηλσληθή πνιηηηθή, πξψηα ζηελ επξσπατθή ζηξαηεγηθή θαη ζηε ζπλέρεηα ζε απηή ηεο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο. ΢ην δεχηεξν θεθάιαην γίλεηαη κηα

9 ζχληνκε αλαθνξά, ηζηνξηθή θαη ιεηηνπξγηθή, ζηηο δνκέο ησλ πξνζρνιηθήο αγσγήο θαη

ζηελ αλάγθε δεκηνπξγίαο ησλ παηδηθψλ ζηαζκψλ απφ ην θξάηνο. ΢ηα θεθάιαηα ηξία θαη ηέζζεξα παξνπζηάδνληαη νη δχν δήκνη ηεο έξεπλαο, θαη ηδίσο ε θνηλσληθή ηνπο πνιηηηθή. Δηδηθφηεξα, θάλνπκε κηα ηαμηλφκεζε ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ πνπ πξνβιέπεη ην ζεζκηθφ πιαίζην θαη δηεξεπλνχκε πνηεο απφ απηέο ηηο δπλεηηθέο θνηλσληθέο ππεξεζίεο παξέρνπλ νη δχν δήκνη. Απηφ πνπ πξνθχπηεη είλαη φηη ε παξνρή θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ απφ ηνπο δήκνπο ηεο έξεπλαο είλαη πεξηνξηζκέλε, θαη πξνζπαζνχκε λα εξκελεχζνπκε απηφ ην γεγνλφο. ΢ηα θεθάιαηα πέληε θαη έμη γίλεηαη ε παξνπζίαζε θαη ε αλάιπζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο πξσηνγελνχο έξεπλαο, ηφζν ζηνπο γνλείο– ρξήζηεο(θεθάιαην πέληε) φζν θαη ζηηο πξντζηάκελεο ησλ παηδηθψλ ζηαζκψλ (θεθάιαην έμη).

Σέινο κέζσ αλάιπζεο swot, νκαδνπνηνχληαη ηα ζπκπεξάζκαηα θαη γίλνληαη θάπνηεο πξνηάζεηο γηα ηελ επίιπζε, θαιπηέξεπζε ή αθφκα θαη αιιαγή ζηάζεο ησλ δνκψλ πξνο ηνπο ρξήζηεο θαη ηελ ηνπηθή θνηλσλία. Με βάζε ηελ έξεπλα, ηελ αλάιπζε πνπ αθνινχζεζε αιιά θαη ηελ γεληθφηεξε εκπεηξία πνπ απνθηήζεθε απφ ηελ ζπγγξαθή ηεο ζπγθεθξηκέλεο εξγαζίαο επηρεηξήζεθε ε εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ θαη ε δηαηχπσζε πξνηάζεσλ ζρεηηθά κε ηελ θνηλσληθή πνιηηηθή ησλ δπν δήκσλ, ηδηαίηεξα ζηνλ ηνκέα ηεο πξνζρνιηθήο αγσγήο.

10

ΜΔΡΟ΢ 1 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΔΡΔΤΝΑ

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1 ΓΔΝΙΚΑ ΠΔΡΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ΢ ΠΟΛΙΣΙΚΗ΢

Σν επξωπαϊθό πιαίζην

Ζ θνηλσληθή πνιηηηθή αζθείηαη ζε φια ηα επίπεδα δηνίθεζεο δεκηνπξγψληαο νπζηαζηηθά κηα αιπζίδα θνηλσληθήο πνιηηηθήο, απφ ηελ ηνπηθή απηνδηνίθεζε έσο ηελ Δπξσπατθή θνηλσληθή πνιηηηθή, πνπ φπσο ραξαθηεξίζηεθα αλαθέξεηαη: «Ψο αιπζίδα πνιηηηθήο λνείηαη ην αλαηξνθνδνηνύκελν ζύζηεκα πνπ ζπληίζεηαη από ην ζύλνιν ησλ παξεκβάζεσλ ζηξαηεγηθνύ θαη επηρεηξεζηαθνύ ζρεδηαζκνύ, ηνκεαθήο εμεηδίθεπζεο θαη ρσξηθήο πξνζαξκνγήο, πινπνίεζεο, ειέγρνπ θαη αμηνιόγεζεο θάζε κνξθήο δεκόζηαο δξάζεο από θνξείο πνπ εληάζζνληαη ζε δηαδνρηθά δηνηθεηηθά επίπεδα από ην επξύηεξν ζην ηνπηθόηεξν» (ΗΣΑ: Κνληηάδεο θ.α., 2006).

Ζ Διιάδα, σο ρψξα κέινο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, θαη αθνινπζψληαο ην πξφηππν θαη ησλ ππνινίπσλ Δπξσπατθψλ εηαίξσλ, αθνινπζεί παξφκνηεο πνιηηηθέο, νη νπνίεο εθηείλνληαη απφ ην Δλσζηαθφ ζην ηνπηθφ επίπεδν ζε θάζεηε δνκή. Οπζηαζηηθά δειαδή, ν πξνγξακκαηηζκφο ραξάζζεηαη ζε επξχ πιαίζην θαη θαηφπηλ ζπγθεθξηκελνπνηείηαη ψζηε λα κπνξέζεη λα πινπνηεζεί ζε εζληθφ θαη ηνπηθφ επίπεδν.

Απηφ βέβαηα κπνξεί λα δείρλεη φηη δεκηνπξγνχληαη θάπνηεο επθαηξίεο νη νπνίεο δίλνπλ νπζηαζηηθά ψζεζε ζε φιεο ηηο δνκέο, θαζψο θαη ρξεκαηνδνηηθά εξγαιεία απφ ηελ Δ.Δ., δεκηνπξγεί φκσο θαη πνιινχο θηλδχλνπο νη νπνίνη έρνπλ λα θάλνπλ θπξίσο κε ηελ αλνκνηνγέλεηα ησλ θξαηψλ κειψλ θαη ηε δηαθνξεηηθή θπζηνγλσκία ηνπο. Γηα ηνλ ιφγν απηφ ε πνιηηηθή ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο είλαη γεληθεπκέλε θαη νπζηαζηηθά αθήλεη ηα θξάηε κέιε λα δηαρεηξηζηνχλ ηελ θνηλσληθή ηνπο αηδέληα, κέζα απφ έλα θνηλφ πιαίζην γεληθψλ αξρψλ.

΢ε Δπξσπατθφ επίπεδν ε θνηλσληθή πνιηηηθή, κέζα απφ ηελ «Λεπθή Βίβιν γηα ηελ Κνηλσληθή Πνιηηηθή» ε νπνία έρεη εθδνζεί ην 1994, ζέηεη σο βαζηθνχο ζηφρνπο ηελ αχμεζε ησλ επθαηξηψλ απαζρφιεζεο, ηελ παηδεία θαη ηελ εθπαίδεπζε, ηελ εκπέδσζε θαη αλάπηπμε ηεο θνηλσληθήο λνκνζεζίαο θαη ηελ ηζφηεηα αλδξψλ θαη γπλαηθψλ. ΢χκθσλα κε ηελ ζπλζήθε ηεο Ρψκεο, φπνπ πξνβιέθζεθε ε ράξαμε θνηλήο θνηλσληθήο πνιηηηθήο, αλαθέξεηαη σο θχξηνο ζθνπφο ε ζηαζεξή βειηίσζε ησλ φξσλ δηαβίσζεο θαη απαζρφιεζεο ησλ ιαψλ θαη ζηηο αξρέο (αξζ. 30) πξνβιέπεηαη ε δεκηνπξγία Δπξσπατθνχ Κνηλσληθνχ Σακείνπ κε ζθνπφ ηε βειηίσζε ησλ

11 δπλαηνηήησλ απαζρφιεζεο ησλ εξγαδνκέλσλ θαη ηε ζπκβνιή ζηελ αλχςσζε ηνπ

βηνηηθνχ ηνπο επηπέδνπ (Γηψηε-Παπαδάθε, 2010).Ζ παξέκβαζε σζηφζν ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο μεθηλά εθφζνλ ηα θξάηε κέιε, ηα νπνία είλαη απηά πνπ επσκίδνληαη ην βάξνο ηεο ιήςεο ησλ απαξαίηεησλ κέηξσλ, δελ κπνξνχλ λα επηηχρνπλ ηνπο ζηφρνπο πνπ έρνπλ θαζνξίζεη(΢θνχληδνο, 2006). Απηφ πνπ νπζηαζηηθά είλαη ζε πξψηε κνίξα γηα ηελ Δπξσπατθή Έλσζε είλαη νη πνιηηηθέο γηα ηελ απαζρφιεζε θαη ηε δηαζθάιηζε ίζσλ επθαηξηψλ ζηελ πξνζβαζηκφηεηα ζηελ εξγαζία. Οη πξνλνηαθέο πνιηηηθέο είλαη εμαηξεηηθά πεξηνξηζκέλεο θαη έρνπλ θπξίσο λα θάλνπλ κε δξάζεηο πνπ εκπίπηνπλ θαη ζε άιινπο ηνκείο πνπ βξίζθνληαη ζε θξίζε.

΋ζν γηα ηηο πνιηηηθέο ζηελ πγεία απηέο είλαη ζπληνληζηηθέο θαη ζπκπιεξσκαηηθέο σο πξνο ηηο αζθνχκελεο ζε εζληθφ επίπεδν πνιηηηθέο.

Πεξηιεπηηθά ε θνηλσληθή πνιηηηθή ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, νπζηαζηηθά δίλεη έκθαζε ζηε ζηξαηεγηθή γηα ηελ απαζρφιεζε, κέζα απφ δξάζεηο γηα πξνζέιθπζε θαη ζπγθξάηεζε πεξηζζνηέξσλ αηφκσλ θαη εθζπγρξνληζκνχ ησλ ζπζηεκάησλ θνηλσληθήο πξνζηαζίαο, κέζσ πινπνίεζεο ησλ πνιηηηθψλ πνπ ζηνρεχνπλ ζηελ πιήξε απαζρφιεζε θαη πξνψζεζε ηεο εξγαζίαο αλάινγα κε ηηοαλάγθεο ηεο αγνξάο θαη ησλ πνιηηψλ. ΢ηελ βειηίσζε ηεο πξνζαξκνζηηθφηεηαο ησλ εξγαδνκέλσλ θαη ησλ επηρεηξήζεσλ θαζψο θαη ηεο επειημίαο ηεο αγνξάο θαη κε αχμεζε ησλ επελδχζεσλ ζην αλζξψπηλν θεθάιαην κέζσ θαιχηεξεο εθπαίδεπζεο θαη απφθηεζεο δεμηνηήησλ θαη κέζσ βειηίσζεο ηεο δηνηθεηηθήο επάξθεηαο θαη ηθαλφηεηαο ζε εζληθφ, πεξηθεξεηαθφ θαη ηνπηθφ επίπεδν (΢θνχληδνο, 2006).

Γεχηεξε πξνηεξαηφηεηα είλαη ε Δπξσπατθή ζηξαηεγηθή γηα ηελ εθπαίδεπζε θαη ηελ θαηάξηηζε. Απηφ πξνζπαζεί λα ην επηηχρεη κε θαζνξηζκφ ζηφρσλ γηα βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ησλ ζπζηεκάησλ εθπαίδεπζεο θαη δηεπθφιπλζε φισλ ζηα ζπζηήκαηα εθπαίδεπζεο. Εεηά ηελ αλάιεςε δεζκεχζεσλ απφ ηα θξάηε κέιε, γηα ηελ πνηφηεηα ηεο εθπαίδεπζεο, ηελ θαζηέξσζε δπν θχθισλ ζπνπδψλ, πξνπηπρηαθφ – κεηαπηπρηαθφ, ζπλεξγαζίαο θαη θηλεηηθφηεηαο θαζψο θαη αλαγλψξηζεο πηπρίσλ θαη θνηλά Γηεπξσπατθά Πξνγξάκκαηα ΢πνπδψλ (΢θνχληδνο, 2006).

Δπφκελε πξνηεξαηφηεηα θνηλήο Δπξσπατθήο δξάζεο είλαη ηα εξγαζηαθά πξφηππα θαη γηα ηνλ ζθνπφ απηφ έρεη εθδνζεί απφ ην Δπξσπατθφ ζπκβνχιην ν θνηλσληθφο ράξηεο ησλ Θεκειησδψλ Κνηλσληθψλ Γηθαησκάησλ ησλ Δξγαδνκέλσλ.

Σα θπξηφηεξα δηθαηψκαηα είλαη ε ειεχζεξε θπθινθνξία ησλ εξγαδνκέλσλ, ε απαζρφιεζε θαη ε δίθαηε ακνηβή, ε θνηλσληθή πξφλνηα, ε βειηίσζε ησλ ζπλζεθψλ εξγαζίαο θαη δηαβίσζεο, ε ζπλδηθαιηζηηθή ειεπζεξία, ε ίζε κεηαρείξηζε αλδξψλ θαη

12 γπλαηθψλ, ε πξνζηαζία ηεο πγείαο ζηνλ ρψξν εξγαζίαο θαη ε δηαβνχιεπζε θαη ε

ζπκκεηνρή ησλ εξγαδνκέλσλ (Γηψηε-Παπαδάθε, 2010).

Ζ θνηλσληθή πξφλνηα απφ ηελ Δπξσπατθή Έλσζε ζηνλ ηνκέα ηεο πξνζρνιηθήο θαη παηδηθήο ειηθίαο πεξηνξίδεηαη ζηνλ ζπλδπαζκφ απαζρφιεζεο θαη νηθνγελεηαθψλ ππνρξεψζεσλ. Ζ ζπλερήο αχμεζε ηεο γπλαίθαο ζηελ νηθηαθή νηθνλνκία θαη ε αλαγθαηφηεηα ησλ αλδξψλ γηα απαζρφιεζε νδήγεζε ηελ Έλσζε λα αλαιάβεη πξσηνβνπιίεο ηφζν γηα ηνπο ηξφπνπο εχξεζεο ελίζρπζεο ηεο παηδηθήο κέξηκλαο, φζν θαη γηα ηελ αλάιεςε απφ κέξνπο ησλ αλδξψλ εηδηθψλ αδεηψλ γηα ηελ αλαηξνθή ησλ ηέθλσλ ηνπο. Απηφ απαηηεί κεγαιχηεξε αιιειεγγχε κεηαμχ αλδξψλ θαη γπλαηθψλ θαη είλαη ζηφρνο ηνπ Δπξσπατθνχ ΢πκβνπιίνπ θαη ηεο ράξαμεο πνιηηηθήο ζε απηή ηε βάζε (΢θνχληδνο, 2006).

Η θνηλωληθή πνιηηηθή ηωλ ΟΣΑ ζηελ Διιάδα

Ζ θνηλσληθή πνιηηηθή, νπζηαζηηθά, αζθείηε ηηο δχν ηειεπηαίεο δεθαεηίεο απφ ηνπο θνξείο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο, ζηα πιαίζηα ηνπ απνθεληξσκέλνπ θξάηνπο πνπ έρεη δηακνξθσζεί απφ ηα κέζα ηνπ 1980. Ζ ζπκβνιή ζε απηφ ησλ Τπεξεζηψλ επηπέδνπ Πεξηθέξεηαο, ζπλαληάηε κφλν ζην επίπεδν ηεο απνθεληξσκέλεο Πεξηθέξεηαο, ζηελ νπνία ζχκθσλα κε ην Ν. 3172/ 2003 (ΦΔΚ 197/ 2003), ιεηηνπξγεί σο δνκή ε Γηεχζπλζε Γεκφζηαο Τγείαο θαη Πξφλνηαο, κε έμη ηκήκαηα:

i. Σκήκα Τπεξεζηψλ Γεκφζηαο πγείαο θαη επαγγεικάησλ Τγείαο ii. Σκήκα Πξνζηαζίαο θαη Πξναγσγήο Πεξηβάιινληνο

iii. Σκήκα Πξφιεςεο θαη Πξναγσγήο Τγείαο iv. Σκήκα Δπηδεκηνινγηθήο Δπηηήξεζεο

v. Σκήκα Πεξηθεξεηαθνχ Δξγαζηεξίνπ Γεκφζηαο Τγείαο vi. Σκήκα Πξφλνηαο

Απφ ην 2005¹ ε Γηεχζπλζε Γεκφζηαο πγείαο θαη Πξφλνηαο εληάζζεηαη ζηελ νξγαληθή δχλακε ηεο νηθείαο Γηνίθεζεο Τγεηνλνκηθψλ Πεξηθεξεηψλ (Γ.Τ.ΠΔ), εθηφο ηνπ ηκήκαηνο Πξφλνηαο ην νπνίν παξέκεηλε ζηελ αξκνδηφηεηα ησλ Πεξηθεξεηψλ. Δπί ηεο νπζίαο φκσο, ην Σκήκα Πξφλνηαο δελ επνπηεχεη ην ζχλνιν ησλ Πξνλνηαθψλ ππεξεζηψλ ηεο Πεξηθέξεηαο, θαζψο απηφ θαηαθεξκαηίδεηαη θαη ζε αξκνδηφηεηεο πνπ εκπίπηνπλ ζηηο Γ.Τ.ΠΔ., ελψ ν ξφινο ηνπ νπζηαζηηθά είλαη λα επνπηεχεη θαη λα

1 Με ην Ν. 3370/2005 (ΦΔΚ 176/Α‟/ 2005)

13 ζπληνλίδεη ηηο δνκέο ησλ αηξεηψλ βαζκίδσλ ησλ ΟΣΑ, ρσξίο νπζηαζηηθά

αληηκεηψπηζε ησλ θνηλσληθψλ πξνβιεκάησλ.

Ο ξφινο ησλ δήκσλ σο πξνο ηελ παξνρή θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ αλαδείρζεθε σο θεληξηθφο, πξνθεηκέλνπ λα θαιχςεη απνηειεζκαηηθφηεξα ηηο αλάγθεο ησλ ηνπηθψλ θνηλσληψλ. Οη πξνθιήζεηο ήηαλ πνιιέο, ηα πξνβιήκαηα ζην ζρεδηαζκφ θαη ηελ εθαξκνγή ππήξραλ θαη ζα ππάξρνπλ θαη εηδηθά ηα ηειεπηαία ρξφληα ην θξάηνο δηαξθψο πξνβαίλεη ζε δνκηθέο κεηαξξπζκίζεηο ζηελ ηνπηθή απηνδηνίθεζε, παιαηφηεξα κε ην ζρέδην «Καπνδίζηξηαο» θαη ηψξα ζηελ επνρή ηνπ «Καιιηθξάηε».

Σν κνληέιν θνηλσληθήο παξέκβαζεο ησλ ΟΣΑ ζηεξίδεηαη ζηε δηάθξηζε κεηαμχ ησλ νξγάλσλ πνπ ζρεδηάδνπλ θαη ησλ νξγάλσλ πνπ πινπνηνχλ θαη παξέρνπλ θνηλσληθέο ππεξεζίεο. Ζ άζθεζε θνηλσληθήο πνιηηηθήο ζηνπο ΟΣΑ αλήθεη ζηα πνιηηηθά πξφζσπα. Οη απνθάζεηο δειαδή ιακβάλνληαη απφ ηα Γεκνηηθά ΢πκβνχιηα, ελψ ζπλήζσο ν Γήκαξρνο, ν Αληηδήκαξρνο θαη νη πξφεδξνη ηνπ νξγαληζκνχ ησλ ΝΠΓΓ θαη ησλ Γεκνηηθψλ Δπηρεηξήζεσλ νξίδνληαη σο ππεχζπλνη γηα ηελ άζθεζε ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο ζην Γήκν.

Ο ηξφπνο άζθεζεο ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο πξαγκαηνπνηείηαη κε ηε δεκηνπξγία δνκψλ πνπ ζρεδηάζηεθαλ κε αθνξκή ηα Δπξσπατθά πξνγξάκκαηα, απφ πξσηνβνπιίεο ησλ ΟΣΑ (ΚΑΠΖ) θαη δνκέο πνπ κεηαβηβάζηεθαλ απφ ηελ θεληξηθή δηνίθεζε ζηνπο ΟΣΑ (Π&Β΢).Ζ άζθεζε Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο απφ ηνπο ΟΣΑ κέρξη απηήλ ηελ πεξίνδν πνπ δηαλχνπκε δηαθαίλεηαη φηη δελ έρεη εληαρζεί ζην ζρήκα απνθέληξσζεο πνπ πξνβιέπνπλ νη λέεο πνιηηηθέο ηνπηθήο αλάπηπμεο θαη δελ αθνινπζεί ηελ εθζπγρξνληζηηθή πξνζπάζεηα ελίζρπζεο ηνπ ξφινπ ηνπ «ηνπηθνχ θξάηνπο» ζην πιαίζην αλαζχληαμεο ηνπ θξάηνπο.

Με βάζε ηηο λέεο πξνθιήζεηο, ην λέν ηνπίν φπσο δηακνξθψλεηαη ζην ρψξν ηεο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο ζηελ Σνπηθή Απηνδηνίθεζε δεκηνπξγεί ζθέςεηο θαη πξνβιεκαηηζκνχο γηα ην θαηά πφζνλ νη αιιαγέο πνπ πξνηάζεθαλ κε ηνλ

«Καιιηθξάηε» ζα αιιάμνπλ ην ηνπίν ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο ζην ηνπηθφ επίπεδν.

Με ηελ αιιαγή ηνπ λφκνπ ΄΄Καιιηθξάηε΄΄ απφ ην 2010 νη λένη Γήκνη αλαιακβάλνπλ ηηο αξκνδηφηεηεο ηεο πξψελ Ννκαξρηαθήο Απηνδηνίθεζεο σο πξνο ηελ παξνρή επηδνκάησλ, ηελ άδεηα ίδξπζεο θαη επνπηείαο ηδξπκάησλ πξφλνηαο, παηδηθψλ ζηαζκψλ θαη επηρεηξήζεσλ πεξίζαιςεο ειηθησκέλσλ θαη ΑΜΔΑ, θαζψο επίζεο δεκφζηαο πγείαο θαη πγηεηλήο.² Δδψ βξίζθεηαη ε πξφθιεζε λα δεκηνπξγεζεί έλα

2 Ν. 3852/2010

14 κνληέιν άζθεζεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο ζε ηνπηθφ επίπεδν γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ

ηνπηθψλ θνηλσληθψλ πξνβιεκάησλ θαη αλαγθψλ. Ζ άζθεζε ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο πξαγκαηνπνηείηαη κέζσ ηεο «ππεξεζηαθήο κνλάδαο άζθεζεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο», θνηλσληθή ππεξεζία, ελφο ΝΠΓΓ, γηα ηνκείο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο, αιιειεγγχεο &

παηδείαο, κεηά ηε ζπγρψλεπζε ησλ λνκηθψλ πξνζψπσλ πνπ παξέρνπλ θνηλσληθέο ππεξεζίεο ζηνπο Γήκνπο θαη κηαο θνηλσθεινχο επηρείξεζεο, κεηά ηε ζπγρψλεπζε ησλ θνηλσθειψλ επηρεηξήζεσλ ησλ ζπλελσκέλσλ Γήκσλ.

Έρεη πνιχ κεγάιε ζεκαζία ε απηνδηνίθεζε λα αμηνπνηήζεη ην λέν ζεζκηθφ πιαίζην ησλ αξκνδηνηήησλ ηεο ζηνλ θνηλσληθφ ηνκέα. Αθφκε, αθφκε θαη λα ην ππεξβεί, πξνσζψληαο πνιηηηθέο ρξήζηκεο γηα ηελ θνηλσληθή ζπλνρή θαη επεκεξία. ΢ε ζπλζήθεο παγθφζκηαο νηθνλνκηθήο θξίζεο θαη παξαηεηακέλεο χθεζεο, φπσο απηέο πνπ δνχκε ζήκεξα, δνθηκάδνληαη νη αληνρέο ησλ εζληθψλ νηθνλνκηψλ, αιιά ηαπηφρξνλα θαη ηα ζεκέιηα ηεο θνηλσληθήο ζπλνρήο ζε φιεο ηηο ρψξεο. Οη επηπηψζεηο ηεο θξίζεο, ρηππνχλ πξσηαξρηθά ηα ρακειά θαη κεζαία εηζνδεκαηηθά ζηξψκαηα, ην θφζηνο δσήο κεγαιψλεη, ε νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα πεξηνξίδεηαη, νη ξπζκνί αλάπηπμεο επηβξαδχλνληαη, ε επηρεηξεκαηηθφηεηα πιήηηεηαη θαη ε αλεξγία απμάλεηαη.

΢ήκεξα θαίλεηαη ε αμία ηεο χπαξμεο ηζρπξνχ θνηλσληθνχ θξάηνπο, ην νπνίν κπνξεί λα ειαρηζηνπνηεί ηηο ζπλέπεηεο ηεο παγθφζκηαο χθεζεο θαη λα δηαζθαιίδεη ηελ θνηλσληθή ζπλνρή. Τπάξρεη ε αλάγθε απμεκέλεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο, ελψ ε αιιειεγγχε μεθεχγεη απφ ηα ζηελά φξηά ηεο θαη κεηνπζηψλεηαη ζε ζεζκηθέο πνιηηηθέο ζηήξημεο θαη ελίζρπζεο ησλ εππαζψλ νκάδσλ ηνπ πιεζπζκνχ. Γίλεηαη επηβεβιεκέλε ε αλάγθε ελίζρπζεο ηνπ θνηλσληθνχ εηζνδήκαηνο ησλ πνιηηψλ, κε ηε ζέζπηζε κέηξσλ θαη πνιηηηθψλ πνπ εγγπψληαη ηελ θνηλσληθή αζθάιεηα θαη δηεπξχλνπλ ηα φξηα ηνπ θνηλσληθνχ θξάηνπο. Δίλαη απαξαίηεηε ε ζεηηθή αληηκεηψπηζε κηαο λέαο πνιππνιηηηζκηθφηεηαο πνπ θέξλεη ε κεηαλάζηεπζε θαη ε ζπλερήο αιιαγή ηεο ζχλζεζεο ηνπ ηνπηθνχ πιεζπζκνχ ζε θάζε πφιε.

Ζ απηνδηνίθεζε κπνξεί λα έρεη ζεκαληηθφ ξφιν ζηε δηαζθάιηζε ηεο θνηλσληθήο ζπλνρήο, ζηνηρείν απαξαίηεην γηα ηελ ηνπηθή αλάπηπμε. Σν λέν ζεζκηθφ πιαίζην ιεηηνπξγίαο ηεο, θαηνρπξψλεη αξκνδηφηεηεο θαη παξέρεη δπλαηφηεηεο αλάπηπμεο πνιχκνξθσλ θνηλσληθψλ πνιηηηθψλ ζε ηνπηθφ επίπεδν. ζε πεξίνδν νηθνλνκηθήο θξίζεο, κε απνξξχζκηζε ηνπ θνηλσληθνχ θξάηνπο θαη ηε κεηαθνξά αξκνδηνηήησλ ζηελ Σ.Α θαη αχμεζε ησλ αηφκσλ πνπ θηλδπλεχνπλ λα απνθιεηζηνχλ ζηελ αιιαγή ηνπ ξφινπ ηεο πνιηηείαο ζηελ θνηλσληθή θξνληίδα.

15 Ζ ινγηθή ηνπ Νφκνπ Καιιηθξάηε είλαη ε απνθεληξσηηθή ηάζε φισλ ησλ

δνκψλ θαη ησλ θξνληίδσλ θνηλσληθήο κέξηκλαο θαη αιιειεγγχεο, σζηφζν φκσο ππάξρνπλ θαη αξκνδηφηεηεο πνπ ιφγσ ηεο νηθνλνκηθήο θξίζεο θαη ηεο ππνζηειέρσζεο ησλ ππεξεζηψλ ησλ ΟΣΑ παξακέλνπλ ζηελ αξκνδηφηεηα ηεο εθάζηνηε Πεξηθέξεηαο έσο φηνπ ηα αξκφδηα Τπνπξγεία λνκνζεηήζνπλ θαη δψζνπλ θπζηθά ην πξνζσπηθφ θαη νπο πφξνπο ζηνπο Γήκνπο, γηα ηελ άζθεζε ησλ ζπγθεθξηκέλσλ πνιηηηθψλ.

Δπηγξακκαηηθά, κε βάζε ην ηζρχνλ ζεζκηθφ πιαίζην, Ν. 3852/2010

„‟Καιηθξάηεο‟‟, ζηηο αξκνδηφηεηεο ησλ Γήκσλ εκπίπηνπλ νη αθφινπζεο αξκνδηφηεηεο:

 ΢χγρξνλν ζχζηεκα παηδηθήο κέξηκλαο θαη ζηήξημεο ηεο εξγαδφκελεο νηθνγέλεηαο, κε παηδηθνχο θαη βξεθνλεπηαθνχο ζηαζκνχο (Π&Β΢) νη νπνίνη παξέρνπλ πςεινχ επηπέδνπ πξνζρνιηθή αγσγή θαη θξνληίδα, φιεο ηηο εκέξεο θαη ηηο ψξεο πνπ έρεη αλάγθε ε Διιεληθή νηθνγέλεηα.

 Ζ κεηαηξνπή ησλ πξνγξακκάησλ Βνήζεηα ζην ΢πίηη, ηηο Μνλάδεο Κνηλσληθήο Μέξηκλαο θαη ηα Κέληξα Ζκεξήζηαο Φξνληίδαο Ζιηθησκέλσλ ζε ππεξεζίεο

 ΢πκβνπιεπηηθά θέληξα γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηεο βίαο θαηά ησλ γπλαηθψλ

 Γεκηνπξγία θαη ζπκκεηνρή ζε δηαδεκνηηθά δίθηπα πγείαο

 Κέληξα Πξφιεςεο ηεο Δμάξηεζεο απφ Ναξθσηηθά θαη Πξναγσγήο ηεο Τγείαο.

 Γξάζεηο γηα ηα ΑκεΑ κε ηελ νξγάλσζε δνκψλ θνηλσληθήο έληαμεο, επαγγεικαηηθήο θαηάξηηζεο θαη ηα Γηακεξίζκαηα Απηφλνκεο Γηαβίσζεο ησλ ΑκεΑ .

 Τπνζηήξημε ησλ εππαζψλ νκάδσλ ηνπ πιεζπζκνχ κε ηελ πξνψζεζε πξνγξακκάησλ ζπκβνπιεπηηθήο.

 Πξσηνβάζκηα θξνληίδα πγείαο κε ηελ ίδξπζε Γεκνηηθψλ Ηαηξείσλ.

 Σξάπεδεο Αίκαηνο θαη δίθηπα εζεινληηζκνχ θαη θνηλσληθήο αιιειεγγχεο.

 ΢ηήξημε ησλ κεηαλαζηψλ κε ηελ νξγάλσζε ησλ ΢πκβνπιίσλ Έληαμεο Μεηαλαζηψλ θαη ησλ ΢ρνιείσλ Δθκάζεζεο Διιεληθήο Γιψζζαο.

 ΢πκβνιή ζηελ νκαιή ιεηηνπξγία ηεο αγνξάο κε ηε ιεηηνπξγία Γξαθείσλ Καηαλαισηψλ.

 Γεκηνπξγία θνηλσληθψλ Παληνπσιείσλ.

 Πξνψζεζε πνιηηηθψλ θαη δξάζεσλ ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ επηρεηξεκαηηθφηεηα.

16

΋ιεο απηέο νη αξκνδηφηεηεο θαη πνιηηηθέο αζθνχληαη ηνπηθά θαη ζα πξέπεη λα ππνζηεξίδνληαη κε ηελ νξγάλσζε Κνηλσληθήο Τπεξεζίαο ζε θάζε δήκν. Ζ θνηλσληθή πνιηηηθή βαζίδεηαη ζε εζληθνχο πφξνπο ή Γεκνηηθνχο πφξνπο θαη φρη ζηελ επνρηθή θαη επθαηξηαθή ρξεκαηνδφηεζε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο. Φπζηθά, νη αξκνδηφηεηεο απηέο απνηεινχλ ην ζπλνιηθφ δπλεηηθό πιαίζην άζθεζεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο απφ ηνπο δήκνπο, ελψ ζηελ πξάμε ν θάζε δήκνο πξνζαξκφδεη (ή ζα πξέπεη λα πξνζαξκφδεη) ηελ θνηλσληθή πνιηηηθή ηνπ αλάινγα κε ηηο αλάγθεο ησλ ηνπηθψλ θνηλσληψλ αιιά θαη ηηο δπλαηφηεηέο ηνπ (δηνηθεηηθέο θαη νηθνλνκηθέο).΢ην δπλεηηθφ απηφ πιαίζην παξνρήο θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ, θαηαγξάθνπκε παξαθάησ(θεθάιαηα 3

& 4) πνηέο ππεξεζίεο παξέρνπλ ζηελ πξάμε νη δπν δήκνη (Ναππιηέσλ θαη Δπηδαχξνπ) πνπ εμεηάδνπκε ζηελ έξεπλα.

Αθνινπζεί ζην επφκελν θεθάιαην κηα επηζθφπεζε ηνπ ηζηνξηθνχ θαη ζεζκηθνχ πιαηζίνπ γηα ηνπο Π&Β΢, πνπ είλαη ν ηνκέαο απφ ηελ θνηλσληθή πνιηηηθή ησλ δήκσλ ζηνλ νπνίν επηθεληξψλεηαη ε παξνχζα έξεπλα.

17

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2 Ο ΘΔ΢ΜΟ΢ ΣΩΝ ΠΑΙΓΙΚΩΝ &

ΒΡΔΦΟΝΗΠΙΑΚΩΝ ΢ΣΑΘΜΩΝ ΢ΣΗΝ ΔΛΛΑΓΑ

Ιζηνξηθή αλαδξνκή

Οη παηδηθνί ζηαζκνί ζηελ Διιάδα πνιιέο θνξέο ζπγρένληαλ ή νπζηαζηηθά ιεηηνπξγνχζαλ καδί κε ηνπ βξεθνλεπηαθνχο ζηαζκνχο, κέρξηο φηνπ μεθαζαξίζηεθε κέζσ ΦΔΚ ε ιεηηνπξγία θαη ν ιφγνο χπαξμήο ηνπο. Ζ δηαθνξά ησλ βξεθνλεπηαθψλ ζηαζκψλ ζηηο κέξεο καο θαη ησλ παηδηθψλ ζηαζκψλ είλαη φηη νη κελ βξεθνλεπηαθνί ζηαζκνί θηινμελνχλ παηδηά απφ 6 κελψλ έσο 2,5 εηψλ, θαη ν ραξαθηήξαο ηνπο είλαη θαζαξά θνηλσληθφο – θχιαμε ηέθλσλ εξγαδφκελσλ γνλέσλ- ελψ νη παηδηθνί ζηαζκνί θηινμελνχλ παηδηά ειηθίαο απφ 2,5 εηψλ έσο φηνπ θνηηήζνπλ ζην λεπηαγσγείν θαη εθηφο ηνπ θνηλσληθνχ ραξαθηήξα έρνπλ θαη εθπαηδεπηηθφ ξφιν.

Καηά ηε δηάξθεηα ηνπ 20νπ αηψλα, ηδξχζεθαλ θαη ιεηηνχξγεζαλ νη πξψηνη παηδηθνί ζηαζκνί, κε ηνλ θνηλσληθφ αιιά θαη παηδεπηηθφ ραξαθηήξα πνπ έρνπλ ζήκεξα.Οη παηδηθνί ζηαζκνί ζηελ Διιάδα μεθίλεζαλ θαη ηδξχζεθαλ σο πξντφλ θηιαλζξσπίαο θπξίσο ή απφ πξσηνβνπιίεο θάπνησλ ηδησηψλ, νξγαληζκψλ θαη κεξηθέο θνξέο ηνπ θξάηνπο.Σν πξψην νξθαλνηξνθείν πνπ ιεηηνχξγεζε ζηελ Διιάδα είλαη ην νξθαλνηξνθείν ηεο Αίγηλαο πνπ ίδξπζε ν Καπνδίζηξηαο κεηά ηελ απειεπζέξσζε. Σν Οξθαλνηξνθείν πεξηειάκβαλε εθθιεζία, λνζνθνκείν θαη 12 δσκάηηα πξννξηζκέλα ην θαζέλα γηα 30 παηδηά. ΢ηελ αξρή ζπγθέληξσζε 66 νξθαλά παηδηά αιιά ζε ιίγν ζπγθεληξψζεθαλ 500. ΢ην Οξθαλνηξνθείν ελζσκαηψζεθαλ ζηε ζπλέρεηα «ηξεηο θιάζεηο ειιεληθψλ καζεκάησλ» θαη πνιιά ρεηξνηερλεία (μπινπξγείν, ζηδεξνπξγείν, ηππνγξαθείν θ.ά.). ΢ην Οξθαλνηξνθείν είρε επίζεο εληαρζεί θαη ην Πξφηππν ζρνιεηφ, απ' φπνπ ζα απνθνηηνχζαλ δάζθαινη γηα ηα ειιεληθά καζήκαηα (ηα

«αιιεινδηδαθηηθά»).³

Απφ ην 1836 έσο ην 1859, ν Γήκνο ηεο Αζήλαο αλέζεηε έλαληη κεληαίαο ακνηβήο ζε θησρέο γπλαίθεο, ηηο ιεγφκελεο «λνζνηξνθνχο», ηε θξνληίδα θαη αλαηξνθή ησλ εγθαηαιεηκκέλσλ παηδηψλ ηεο πξσηεχνπζαο. Ο δεκνηηθφο γηαηξφο αλαιάκβαλε ηελ επηηήξεζε θαη ζε πεξίπησζε αξξψζηηαο ηελ ηαηξηθή θξνληίδα απηψλ ησλ παηδηψλ. Πνιχ ζχληνκα, φκσο, απηφο ν ηξφπνο πεξίζαιςεο ησλ εγθαηαιεηκκέλσλ παηδηψλ απνδείρζεθε νιέζξηνο γηα ηελ επηβίσζε ηνπο. ΢ηε κεγάιε ηνπο πιεηνςεθία, ηα παηδηά απηά ράλνληαλ, πξηλ αθφκε ζπκπιεξψζνπλ ηνλ πξψην ρξφλν ηεο δσήο ηνπο. Σν πνζνζηφ ζλεζηκφηεηαο ηνπο αλεξρφηαλ ζε 94%.΋ζα απφ ηα παηδηά θαηφξζσλαλ λα επηδήζνπλ, πεξηθέξνληαλ ξαθέλδπηα ζηνπο δξφκνπο ηεο Αζήλαο, δψληαο απφ ηελ ειεεκνζχλε ησλ πεξαζηηθψλ. ΋πσο ζεκεηψλεη ν

3 Βαζηθέο πιεξνθνξίεο απφ:. (www.aegina.com.gr)

18 Δληκνλη Ακπνχ θαη αλαθέξεη ε Μαξία Κνξαζίδνπ ζην βηβιίν «Οη άζιηνη ησλ Αζελψλ

θαη νη ζεξαπεπηέο ηνπο» (1995), «βξίζθεηο ζην παδάξη ησλ Αζελώλ λα βξπάδεη έλαο νιόθιεξνο κηθξόθνζκνο πνπ δεη κε ηε ράξε ηνπ ζενύ, ιίγν κε ειεεκνζύλεο, ιίγν κε κηθξνθινπέο πνπ γίλνληαη βηαζηηθά. Δίλαη ηα έθζεηα παηδηά. Ζ θξαηηθή πξόλνηα ηα δίλεη ζε παξακάλεο σο ηε ζηηγκή πνπ κπνξνύλ λα θξαηεζνύλε ζηα πόδηα ηνπο. Τόηε ηνπο ιέλε λα πξνρσξήζνπλ κνλαράηνπο». Χζηφζν, ην απμεκέλν ελδηαθέξνλ κε ην νπνίν αξρίδεη λα πεξηβάιιεηαη ε παηδηθή ειηθία θαη θπξίσο ε πξψηε παηδηθή ειηθία απφ ην 1860 θαη κεηά, επεθηείλεηαη θαη ζηελ εγθαηαιεηκκέλε παηδηθή ειηθία θαη κεηαβάιιεη ηνλ ηξφπν πεξίζαιςεο ηεο (Κνξαζίδνπ, 1995).

Με ην Βαζηιηθφ δηάηαγκα ηνπ 1833 ζεζπίδεηαη ηελ βαζηιηθή πεξίνδν ΋ζσλα ε θνηλσληθή πξφλνηα, πνπ έρεη σο απνηέιεζκα ηελ ίδξπζε ηνπ Γεκνηηθνχ Βξεθνθνκείνπ Αζελψλ ην νπνίν θαη δεκηνπξγείηαη ην 1859 σο ην πξψην Γεκνηηθφ πξνλνηαθφ ίδξπκα γηα παηδηά. ΢θνπφ είρε ηε θηινμελία θαη πεξίζαιςε ησλ εγθαηαιειεηκκέλσλ βξεθψλ θαη λεπίσλ, ηελ απνθαηάζηαζή ηνπο θαζψο θαη ηελ πξνζηαζία ηεο κεηέξαο (έγγακεο θαη άγακεο). Ζ ίδξπζε θαη ιεηηνπξγία ηνπ είρε ηεξάζηηα απήρεζε ζηελ Αζελατθή θνηλσλία ηεο επνρήο θαη πνιινί έζπεπζαλ λα ην εληζρχζνπλ νηθνλνκηθά ζην έξγν ηνπ. Απνηέιεζε ηνλ αξρηθφ ππξήλα ηεο παηδηαηξηθήο πεξίζαιςεο ζηε ρψξα καο θαζψο θαη ην πξψην θέληξν εθπαίδεπζεο θνηηεηψλ θαη ηαηξψλ γηα ηελ απφθηεζε ηεο εηδηθφηεηαο ηεο παηδηαηξηθήο. Τπνινγίδεηαη φηη ζην Βξεθνθνκείν θηινμελήζεθαλ ζπλνιηθά, θαηά ηε δηάξθεηα απηήο ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ, πεξίπνπ πελήληα ρηιηάδεο (50.000) παηδηά.

Σν 1866, απνθαζίζηεθε ε θαηαζθεπή ηεο "βξεθνδφρνπ", κηαο εγθαηάζηαζεο δειαδή ζην εμσηεξηθφ ηνπ θηηξίνπ ηνπ Βξεθνθνκείνπ, φπνπ κπνξνχζαλ λα ηνπνζεηνχληαη, ηα βξέθε, ρσξίο λα απνθαιχπηεηαη ε ηαπηφηεηα ησλ γνληψλ ηνπο., ε νπνία ιφγσ αληηδξάζεσλ άξρηζε λα ιεηηνπξγεί ην 1868.⁴

Ο πξψηνο παηδηθφο ζηαζκφο, θαη ην πξψην λεπηαγσγείν, ηδξχεηαη απφ ηελ ΄΄Έλσζηλ ησλ Διιελίδσλ΄΄, ην 1901 ζηελ Αζήλα. Γερφηαλ παηδηά απφ ηεζζάξσλ εηψλ θαη πάλσ θαη ηελ επίβιεςή ηνπο είραλ απφθνηηεο ηνπ δηδαζθαιείνπ Νεπηαγσγψλ, κε ηελ ππνζηήξημε ηεο Αηθαηεξίλεο Λαδαξίδνπ. Δλψ ην 1905, ηδξχεηαη θαη δεχηεξνο παηδηθφο ζηαζκφο ζηνλ Πεηξαηά πάιη κε ηελ ππνζηήξημε ηεο ηδίαο, απφ θιεξνδφηεκα ηνπ Βαζηιείνπ Μειά .Σν 1918⁵ φιεο νη ππεξεζίεο θνηλσληθήο πξφλνηαο, κέζα ζηηο νπνίεο είλαη θαη ε παηδηθή πξνζηαζία, ζπγθεληξψλεηαη ζην λεντδξπζέλ ππνπξγείν Πεξηζάιςεσο, κεηέπεηηα Τπνπξγείν Τγείαο.

4www.dbda.gr

5 Ν. 748/1918

19 Σελ δεθαεηία ηνπ 1920-1930, θαη κεηά ηελ Μηθξαζηαηηθή Καηαζηξνθή, ιφγσ ησλ

απμεκέλσλ αλαγθψλ πνπ δεκηνπξγήζεθαλ αιιά θαη ηεο αλάγθεο ησλ πξνζθχγσλ γηα εξγαζία., ιακβάλνληαη δξαζηηθφηεξα κέηξα θαη δεκηνπξγείηαη απφ ην Π.Η.Κ.Π.Α. ν παηδηθφο ζηαζκφο Βχξσλα, ελψ ζην Τπνπξγείν Τγηεηλήο θαη Πξφλνηαο δεκηνπξγείηαη μερσξηζηφ ηκήκα

΄΄Πξψηεο Παηδηθήο Ζιηθίαο΄΄. Παξάιιεια δεκηνπξγνχληαη νη πξψηνη δεκφζηνη παηδηθνί ζηαζκνί, ηα λεπηαγσγεία θαη νη πξψηνη εξγνζηαζηαθνί ζηαζκνί, ελψ απμάλνληαη θαη νη ηδησηηθέο πξσηνβνπιίεο θαη θηιαλζξσπίεο. Οπζηαζηηθά ηα νξθαλνηξνθεία θαη φια ηα παιαηφηεξα ηδξχκαηα παηδηθή πξφλνηαο θαη νη παηδηθνί ζηαζκνί ζπλππάξρνπλ σο θπξίσο σο πξνο ηελ πεξίζαιςε ησλ παηδηψλ θαη φρη άκεζα γηα εθπαηδεπηηθνχο ζθνπνχο.

Οπζηαζηηθά θαη ζεζκηθά ην επίζεκν θξάηνο αλαγλψξηζε γηα πξψηε θνξά ηνπο παηδηθνχο ζηαζκνχο ην 1926 κε ηνλ Νφκν ΄΄Πέξη Δζληθψλ Παηδηθψλ ΢ηαζκψλ΄΄ θαη δνθίκαζε πεηξακαηηθά ηε ιεηηνπξγία είθνζη ελλέα ηδξπκάησλ. Λεηηνχξγεζαλ σο ηδξχκαηα πεξίζαιςεο γηα νξθαλά θαη άπνξα παηδηά ησλ νπνίσλ νη κεηέξεο εξγάδνληαλ, ρσξίο ηδηαίηεξα πξνζδηνξηδφκελα φξηα ειηθίαο. Απηή ινηπφλ ε πεξίνδνο ζεσξείηαη ε απαξρή ησλ παηδηθψλ ζηαζκψλ θαη ε αλαγλψξηζε απφ πιεπξάο πνιηηείαο ηεο αλάγθεο ηνπ παηδηνχ γηα κφξθσζε θαη θπξίσο θξνληίδα.

Σν 1931 ηδξχζεθε ην ίδξπκα “Ζ Παηδηθή ΢ηέγε” απφ ηε Λαίδε Κξψζθειλη, ην γέλνο Ζιία Ζιηάδε. Δπνρή δχζθνιε, κεηά ηε Μηθξαζηαηηθή θαηαζηξνθή, κε νηθνγέλεηεο πνιχ θησρέο, ινηκψδε λνζήκαηα, πξνβιήκαηα πγείαο ιφγσ ηεο αζηηίαο, ειιηπή πγηεηλή θαη θαζαξηφηεηα. ΢ε απάληεζε ηεο θηψρηαο νη γπλαίθεο αλαγθάζηεθαλ λα αξρίζνπλ λα εξγάδνληαη εθηφο ηεο νηθίαο ηνπο. Σν Ίδξπκα ζηάζεθε θαη ζηέθεηαη αξσγφο ζ‟ απηή ηελ αλάγθε θχιαμεο θαη θξνληίδαο ησλ κηθξψλ παηδηψλ. Ζ πξψηε ΢ηέγε ηδξχζεθε ζηε Γξαπεηζψλα θαη θηινμελνχζε γχξσ ζηα 100 παηδηά. ΢ηα επφκελα ρξφληα πξνζεηέζεζαλ εθηφο ηεο Παηδηθήο ζηέγεο Κπλνζάξγνπο – Λ. Νηθνινπνχινπ θαη νη Αξγέληεηνο Παηδηθή ΢ηέγε Παπαζηξάηεηνο, Παηδηθή ΢ηέγε Αζελψλ θαη ε Παπαζηξάηεηνο Παηδηθή ΢ηέγε Πεηξαηψο, νη νπνίεο ιεηηνπξγνχλ κέρξη θαη ζήκεξα, κε απνηέιεζκα ν αξηζκφο ησλ παηδηψλ λα πξνζεγγίζεη ηα 500. Καηά ηε δηάξθεηα ηεο θαηνρήο, ζηηο ΢ηέγεο θαζεκεξηλά, κνηξαδφηαλ ζπζζίηην ζε 5000 παηδηά θαη ζε ζειάδνπζεο κεηέξεο, κε ηξφθηκα ηνπ Διιεληθνχ Δξπζξνχ ΢ηαπξνχ. Νέεο κεηέξεο ζην ηκήκα βξεθψλ ιάκβαλαλ εθπαίδεπζε θαη θξνληίδα απφ έκπεηξεο λνζνθφκεο.⁶

Σν 1935 κε ην λφκν ΄΄ Πεξί Δζληθψλ παηδηθψλ ζηαζκψλ΄΄ δίλεηαη ε δπλαηφηεηα ζηνπο Τπνπξγνχο Κνηλσληθήο Πξφλνηαο θαη Οηθνλνκηθψλ λα ηδξχνπλ, κέζσ Βαζηιηθνχ Γηαηάγκαηνο, έλαλ παηδηθφ ζηαζκφ αλά πξσηεχνπζα λνκνχ, κε εμαίξεζε πφιεηο πνπ

6http://www.paidikesteges.gr

20 απνηεινχλ βηνκεραληθά θέληξα φπσο ε Αζήλα, ν Πεηξαηάο, ε Θεζζαινλίθε, ε Πάηξα θ.α..

΢ηνπο ζηαζκνχο απηνχο κπνξνχλ λα θηινμελνχληαη παηδηά απφ νρηψ κελψλ έσο έμη εηψλ θαη ν αξηζκφο ηνπο δελ μεπεξλά ηα εθαηφ.Ο πξψηνο θαλνληζκφο ιεηηνπξγίαο ησλ παηδηθψλ ζηαζκψλ θαη ην εκεξήζην πξφγξακκά ηνπο δεκνζηεχνληαη ζηελ 72148/ 1937 απφθαζε ηεο Γηεχζπλζεο Γεκφζηαο Αληηιήςεσο, Σκήκα Αγαζνεξγψλ Καηαζηεκάησλ.

Καηά ηε δηάξθεηα ηεο Γεξκαληθήο θαηνρήο, ην 1942, ηδξχζεθαλ ηα Δζληθά Αγξνηηθά Νεπηνηξνθεία (ΔΑΝ). ΢χκθσλα ινηπφλ κε ην ΦΔΚ Α‟ 115 ηνπ 1942, ε δνκή ηνπο ήηαλ θάηη αλάκεζα ζε νηθνηξνθεία θαη ηνπο εζληθνχο παηδηθνχο ζηαζκνχο, επεηδή θηινμελνχζαλ θαη εζσηεξηθά λήπηα, ηα νπνία παξέκελαλ εθεί κέρξη λα πάλε ζην δεκνηηθφ ζρνιείν. Ζ δεκηνπξγία ηνπο βαζίζηεθε ζηελ αλάγθε ηεο γεσξγηθήο παξαγσγήο θαη γηα ην ιφγν απηφ ιεηηνχξγεζαλ θπξίσο ζηηο αγξνηηθέο πεξηνρέο.

Σν 1944, ππνβάιιεηαη απφ ηελ Γξακκαηεία Παηδείαο ηεο Πνιηηηθήο Δπηηξνπήο Δζληθήο Απειεπζέξσζεο ην ΄΄΢ρέδην κηαο Λατθήο παηδείαο΄΄ πνπ απνηεινχζε πξντφλ κειέηεο θαη ζπιινγηθήο επεμεξγαζίαο ησλ νξγαλψζεσλ ΔΠΟΝ θαη ΔΑΜ. Χο ζθνπφο ηεο παηδείαο πξνζδηνξίδεηαη ε πλεπκαηηθή, εζηθή θαη πιηθή αλχςσζε ηνπ

΄΄εξγαδφκελνπ ιανχ΄΄, νξίδεηαη ε απνθιεηζηηθή ρξήζε ηεο δεκνηηθήο κε ηελ παξάιιειε θαζηέξσζε ηνπ κνλνηνληθνχ θαη ηελ θαηάξγεζε ηεο ηζηνξηθήο νξζνγξαθίαο. Αλαθνξηθά κε ηελ νξγάλσζε ηνπ ζπζηήκαηνο πξνβιέπεηαη δηνηθεηηθή απνθέληξσζε, θαη νη εμήο βαζκίδεο: α)πξνζρνιηθή πεξίνδνο (0-6 ρξνλψλ) κε παηδαγσγηθνχο ζηαζκνχο, β)λεπηαγσγεία (4-6 εηψλ), γ) νθηάρξνλν δεκνηηθφ, ηεηξάρξνλε Μέζε Δθπαίδεπζε (Γπκλάζηα, ηερληθέο ζρνιέο, θαιιηηερληθέο), θαη Αλψηαηεο ζρνιέο.⁷

Σν 1954 εθδίδεηαη ην 3045 Ννκνζεηηθφ Γηάηαγκα «Πεξί ηδξχζεσο εζληθψλ νξθαλνηξνθείσλ, νηθνηξνθείσλ θιπ», νπνχ νξίδνληαη ξεηά νη ζέζεηο ησλ παηδαγσγψλ, ελψ ν ζθνπφο ηνπο γίλεηαη ζαθψο δηπιφο. Αξρηθά πξνβιεπφηαλ ε εμππεξέηεζε ησλ κεηέξσλ πνπ δελ κπνξνχλ λα κεγαιψζνπλ ρσξίο βνήζεηα ηα ηέθλα ηνπο αιιά θαη ε δηαπαηδαγψγεζή ηνπο κε ζπκκεηνρή ζε παηρλίδηα άζθεζεο θαη άιιεο σθέιηκεο δξαζηεξηφηεηεο.Έσο ην 1960 πνπ νπζηαζηηθά θιείλεη απηή ε πεξίνδνο ησλ παηδηθψλ ζηαζκψλ θαη ηεο πξνζρνιηθήο παηδείαο θαη αγσγήο, έρνπλ ηδξπζεί κφλν 113 εζληθνί παηδηθνί ζηαζκνί θαη Δζληθά αγξνηηθά λεπηνηξνθεία, ελψ ηελ εηθνζαεηία 1940 έσο 1960 ηδξχνληαη δηάθνξνη νξγαληζκνί πξφλνηαο, ελδεηθηηθά αλαθέξνπκε ηηο δχν «Παηδηθέο Φσιηέο» ζηελ Θεζζαινλίθε, ηα «΢πίηηα ηνπ Παηδηνχ» θ.α.

7http://el.wikipedia.org

21 Ζ επφκελε νπζηαζηηθά πεξίνδνο μεθηλά απφ ην 1961 θαη θηάλεη έσο ηηο κέξεο

καο φπνπ παξαηεξείηαη έληνλν ελδηαθέξνλ γηα ηελ πξνζρνιηθή εθπαίδεπζε. Οη παηδηθνί ζηαζκνί ζπλερίδνπλ λα αλήθνπλ ζην Τπνπξγείν Τγείαο θαη Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο. Σν 1973 ηα Δζληθά Αγξνηηθά Νεπηνηξνθεία κεηαηξέπνληαη ζε Δζληθνχο Παηδηθνχο ΢ηαζκνχο, κε ζθνπφ ηελ εκεξήζηα δηαηξνθή,δηαπαηδαγψγεζε θαη ςπραγσγία ησλ λεπίσλ απφ 2,6 εηψλ έσο ηελ εγγξαθή ηνπο ζην δεκνηηθφ ζρνιείν.⁸

Ο λένο θαλνληζκφο ιεηηνπξγίαο ησλ εζληθψλ παηδηθψλ ζηαζκψλ θαη ησλ εζληθψλ αγξνηηθψλ παηδηθψλ ζηαζκψλ δεκνζηεχεηαη ην 1977 θαη ν ζθνπφο ηνπο είλαη

«ε εδηαίηεζηο, δηαπαηδαγώγεζηο θαη ςπραγσγία βξεθώλ θαη λεπίσλ, ιόγσ εξγαζίαο ηεο κεηξόο ησλ ή εηαίξσλ θνηλσληθώλ αηηηώλ».⁹Ο λφκνο 1431 ηνπ 1984, κεηνλνκάδεη ηνπο εζληθνχο παηδηθνχο ζηαζκνχο θαη ηνπο εζληθνχο αγξνηηθνχο παηδηθνχο ζηαζκνχο ζε θξαηηθνχο παηδηθνχο ζηαζκνχο, θαη κε δηάθνξα πξνεδξηθά δηαηάγκαηα πνπ εθδίδνληαη κε πξφηαζε ησλ Τπνπξγψλ Πξνεδξίαο ηεο Κπβέξλεζεο, Οηθνλνκηθψλ θαη Τγείαο θαη Πξφλνηαο κπνξεί λα ηδξχνληαη βξεθηθά ηκήκαηα θαη βξεθνλεπηαθνί ζηαζκνί ζε θξαηηθνχο παηδηθνχο ζηαζκνχο, δηαθνξνπνηψληαο νπζηαζηηθά ηφζν ειηθηαθά φζν θαη επί ηεο νπζίαο ηελ εθπαίδεπζε ησλ παηδηψλ. Παηδηά ειηθίαο απφ νρηψ κελψλ έσο ηξηψλ εηψλ εγγξάθνληαη ζηνπο βξεθνλεπηαθνχο ζηαζκνχ ελψ απφ ηξηψλ εηψλ έσο ηελ εγγξαθή ηνπο ζην λεπηαγσγείν, ζε παηδηθνχο ζηαζκνχο. Πιένλ νη παηδαγσγνί είλαη έλαο αλά 25 λήπηα θαη ζεζπίδεηαη θαη ζέζε δηαρεηξηζηή, θάλνληαο νπζηαζηηθφηεξε ηελ δνπιεηά ηνπο ζε ζρέζε κε παιαηφηεξεο αλαινγίεο ησλ 50 ή θαη 70 παηδηψλ αλά παηδαγσγφ.

Ο λένο Καλνληζκφο Λεηηνπξγίαο ησλ παηδηθψλ θαη βξεθνλεπηαθψλ ζηαζκψλ εγθξίλεηαη ην 1988 (ΦΔΚ 546/Β‟/ 1988) ν νπνίνο σο ζθνπφ έρεη ζρεδφλ ηνλ ίδην κε ηνλ θαλνληζκφ ηνπ 1977.΢πγθεθξηκέλα ζην άξζξν 1 αλαθέξεη: «νη θξαηηθνί παηδηθνί ζηαζκνί θαη θξαηηθνί βξεθνλεπηαθνί ζηαζκνί ζθνπόλ έρνπλ ηελ εκεξήζηα δηαηξνθή, δηαπαηδαγώγεζε θαη ςπραγσγία βξεθώλ θαη λεπίσλ, ηα νπνία δελ κπνξνύλ λα έρνπλ ζην νηθνγελεηαθό ηνπο πεξηβάιινλ ηελ απαξαίηεηε θξνληίδα, ιόγσ απαζρόιεζεο ησλ εξγαδόκελσλ γνλέσλ ηνπο ή ιόγσ άιισλ θνηλσληθώλ αηηηώλ».

Σν 1994, κε ην λφκν 2218/1994 ςεθίδεηαη ε κεηαθνξά ησλ αξκνδηνηήησλ ησλ παηδηθψλ �