[PENDING] Η πληροφορική στην τοπική αυτοδιοίκηση

T.EJ. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

Σ

Δ

Ο

τμήμα

Δ

Μ

Τ

Α

Σπουδάστρια:

Σ

Ρ

Καθηγητής:

ΑΡ. Π

Ι

Κ

, Μ

2001

Αφιερώνεται με αισθήματα σεβασμού και αγάπης στους γονείς μου και στις αδερφές μου!

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Η παρούσα πτυχιακή είναι η πρώτη πτυχιακή εργασία του τμήματος Διοίκησης Μονάδων Τοπικής Αυτοδιοίκησης προς την κατεύθυνση της Πληροφορικής στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Η επιλογή του θέματος της εργασίας αυτής ήταν για μένα μία πρόκληση, μία πρόκληση την οποία και αποδέχθηκα για να διερευνήσω και να εξοικειωθώ με το χώρο της Πληροφορικής στη Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Για την εκπόνηση της εργασίας προσπάθησα να αξιοποιήσω πολλές πηγές και ιδιαίτερα εκμεταλλεύτηκα πληροφορίες που υπάρχουν στο Internet, καθώς και διάφορα βιβλία πληροφορικής για να αντιληφθώ καλύτερα τεχνικές έννοιες, ορολογίες, τις νέες κατευθύνσεις και τις εξελίξεις στο χώρο αυτό.

Επίσης, αναζήτησα και κατέγραψα το νέο θεσμικό πλαίσιο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ιδιαίτερα εκείνο, το οποίο αφορά τον εκσυγχρονισμό και την οργάνωσή της.

Πιστεύω, ότι η προσπάθεια η οποία έγινε και το αποτέλεσμα που παρουσιάζεται μπορεί να είναι χρήσιμο και να βοηθήσει κάποιους, οι οποίοι θα ασχοληθούν με την εφαρμογή της Πληροφορικής και των Πληροφοριακών Συστημάτων στους ΟΤΑ.

Η έλλειψη εξειδικευμένης γνώσης από μέρους μου σε διάφορα τεχνικά θέματα πληροφορικής, καθώς και το εύρος και ο γενικός σκοπός του θέματος δεν επέτρεψαν την μεγαλύτερη τεχνική ανάλυση διαφόρων ενοτήτων. Θεωρώ όμως ότι, η εργασία αυτή μπορεί να αποτελέσει έναν οδηγό και την απαρχή για να δημιουργηθούν μέσα από τα ζητήματα τα οποία πραγματεύεται διάφορες άλλες εργασίες, πιο εξειδικευμένες και πιο αναλυτικές από άλλους συναδέλφους.

Τέλος, θα ήθελα να ευχαριστήσω όσους με βοήθησαν και μου συμπαραστάθηκαν στην προσπάθειά μου, ιδιαίτερα ευχαριστώ τον καθηγητή μου και εισηγητή της πτυχιακής αυτής εργασίας κ. Παπουτσή Ιωάννη, για την συνεργασία του και την πολύτιμη βοήθεια του.

Καλαμάτα, Μάρτιος 2001 Σταθακοπούλου Ρουμπινή

ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ

AE Ανο')νυμη Εταιρεία

ΑΕΠ : Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν

ΑΜΕΑ : Ατομα με Ειδικές Ανάγκες

ΑΦΜ : Αριθμός Φορολογικού Μητρώου

ΒΙ.ΠΕ : Βιομηχανικές Περιοχές

ΓΣΠ : Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών

ΔΑΕΜ : Δήμος Αθηναίων Επιχείρηση Μηχανογράφησης

ΔΕΗ Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού

ΕΑΠΤΑ Ειδικό Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Τοπικής Αυτοδιοίκησης

ΕΕ Ευρωπαϊκή Ένωση

ΕΕΤΑΑ Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Αυτοδιοίκης

ΕΠ Επιχειρησιακό Πρόγραμμα

ΕΠΠΟΣ Ενιαίο Πολιτιστικό Πληροφοριακό Σύστημα ΕΠΤΑ Ειδικό Πρόγραμμα Τοπικής Αυτοδιοίκησης ΖΟΕ : Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου

ΚΑΠΗ Κέντρο Ανοικτής Προστασίας Ηλικιωμένοιν

ΚΠΝ Κέντρο Πληροφόρησης Νέων

ΚΠΣ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης

ΚτΠ Κοινωνία της Πληροφορίας

ΜΟΠ Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα

ΝΠΔΔ Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου

ΟΝΕ Ομάδα Εργασίας Νομού

ΟΤ Οικοδομικό Τετράγωνο

ΟΤΑ Οργανισμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης

ΠΔ Προεδρικό Διάταγμα

ΠΔΕ Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων

ΠΔΕ Προϋπολογισμός Δημοσίων Εργων

ΠΟΕ Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων

ΠΣ Πληροφοριακό Σύστημα

ΠΣΔ : Πληροφοριακό Σύστημα Διοίκησης

ΣΠΕΚΑ Σύστημα Παρακολούθησης Απορριμματοφόρου Οχήματος

ΤΑ : Τοπική Αυτοδιοίκηση

ΤΑ Π TEAK ΤΠΕ ΤΥΔΚ ΦΕΚ ΦΠΑ

ΥΠΕΣΔΔ&Α ΥΤ[ΠΟ DSS EDI GIS GUI LAN MIS RDBMS TPS TCP/IP WWW

Τέλος Ακίνητης Περιουσίας

Τεχνική Ένωση Δήμοιν και Κοινοτήτων Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνίας Τεχνικές Υπηρεσίες Δήμων και Κοινοτήτων Φύλλο Εφημερίδας Κυβερνήσεως

Φόρος Προστιθέμενης Αξίας

Υπουργείο Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης & Αποκέντρωσης Υπουργείο Πολιτισμού

Συστήματα Υποστήριξης Αποφάσεων (Decision Support System)

Ηλεκτρονική Μεταβίβαση Δεδομένων (Electronic Data Interchange)

Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών (Geographical Information System)

Γραφικό Περιβάλλον Επυ<οινωνίας (Graphical User Interface) Τοπικά Δίκτυα (Local Area Network)

Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης (Management Information System)

Σύστημα Διαχείρισης Σχεσιακών Βάσεων Δεδομένων (Relational Data Base Management System)

Συστήματα Επεξεργασίας Συναλλαγών (Transaction Processing System)

Πρωτόκολλο Ελέγχου Μεταδόσεων (Tranmission Control Protocol)/ Πρωτόκολλο του Internet (Internet Protocol)

Παγκόσμιος Ιστός (World Wide Web)

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ---1

A Μ Ε Ρ Ο Σ ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

Ευρωπαϊκή Πραγματικότητα---4

Ελληνική Πραγματικότητα---6

1.2. ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ--- 11

1.3. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ---15

1.3.1. Εισαγωγή και στόχοι---15

1.3.2. Εξειδίκευση στόχων--- 16

Περιορισμός της απομόνωσης--- 16

Περιορισμός της απομόνωσης--- 17

Ενίσχυση των υποδομών---17

Βελτίωση της ποιότητας ζωής--- 18

Ενίσχυση της συμμετοχής των κατοίκων στα κοινά--- 18

1.4. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ «ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ - ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΑΙΑΣΜΟΥ» ΣΤΟΥΣ ΟΤΑ--- 19

1.4.1 Στρατηγικό σχέδιο--- 19

1.4.2 Επιχειρησιακό πρόγραμμα---20

1.4.3. Μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα οργανωτικής ανάπτυξης--- 21

1.4.4. Μονάδες Προγραμματισμού, Οργάνωσης και Πληροφορικής--- 22

1.5. ΤΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΑΑΑΓΕΣ ΠΟΥ ΕΠΙΦΕΡΟΥΝ ΣΤΗ ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ---24

Αναδιοργάνωση και μηχανοργάνωση Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης μέσα από τα προγράμματα του 2° ΚΠΣ--- 24

Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Κλεισθένης»--- 25

1.6. ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 2000-2006 ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ (3° Κ Π Σ )--- 29

1.6.1. Γενικά---29

1.6.2. Σύντομο Ιστορικό--- 29

1.6.3. Το 3ο ΚΠΣ--- 30

1.7.Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ--- 31

1.7.1. Γ ενικά---31

1.7.2. Δαπάνες σε τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνίας (ΤΠΕ)--- 32

1.7.3. Χρήση και επιπτώσεις ΤΠΕ στον δημόσιο τομέα--- 34

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ

2.1. 1. Προβλήματα--- 39

2.1.2. Λόγοι μη ανάπτυξης Πληροφοριακών Συστημάτων---40

2.2. ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ - ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ--- 42

2.3. ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ--- 45 -

2.4. ΟΦΕΛΗ ΑΠΟ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜ ΑΤΩΝ--- 47

Α. Κοινωνικά οφέλη--- 47

Β. Διοικητικά - Διαχειριστικά οφέλη--- 48

2.5. ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜ ΑΤΩΝ--- 49

2.5.1 Κατηγοριοποίηση ως προς τις διοικητικές και οργανωτικές διαδικασίες —50 Α. Κατακόρυφη κατηγοριοποίηση κατά επίπεδα διοίκησης---50

Β. Οριζόντια κατηγοριοποίηση κατά επίπεδα διοίκησης---52

2.6. ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΤΗ ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ--- 54

2.7. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΔΗΜ ΩΝ--- 56

2.8. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΣΤΗ ΤΟΠΙΚΑ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ — 57 2.8.1 Το Πρόγραμμα μηχανοργάνωσης των ΟΤΑ του Υπουργείου Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης--- 57

2.8.2. Η δομή πληροφοριακού Συστήματος ΟΤΑ--- 62

2.8.2.1. Το Πληροφορικό Σύστημα των ΟΤΑ---62

2.8.2.2. Οι χρήστες του Πληροφοριακού Συστήματος--- 64

2.8.2.3. Γενικές Αρχές Λογισμικού--- 67

2.8.2.4. Το λογισμικό συστήματος--- 71

2.8.2.5 Το λογισμικό εφαρμογών--- 72

2.8.2.6 Λειτουργία σύμφωνα με το Θεσμικό πλαίσιο--- 72

2.8.2.7. Παράλληλη λειτουργία πολλών χρηστών---73

2.8.2.8. Φιλικότητα προς τον χρήστη--- 73

2.8.2.9. Η εξασφάλιση της ελεύθερης πρόσβασης στα δεδομένα--- 74

2.8.2.10..Η ασφάλεια και η ακεραιότητα των δεδομένων--- 74

2.8.2.11. Αλλα χαρακτηριστικά--- 74

2.8.2.12. Οι λειτουργίες του Πληροφοριακού Συστήματος--- 75

2.8.2.13. Δομημένη Καλωδίωση--- 76

2.9 . ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ - ΔΙΑΚΙΝΗΣΗ ΕΓΓΡΑΦΩ Ν--- 77

Διακίνηση Εγγράφων με Τηλεομοιοτυπία και Ηλεκτρονικό Ταχυδρομείο (Fax & E-mail)---78

2.10. MEAAON--- 82

2.10.1. Ηλεκτρονική Διοίκηση---84

2.10.2. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση στην Ψηφιακή Εποχή---85

Δικτυωμένη Τοπική Αυτοδιοίκηση--- 85

Β Μ Ε Ρ Ο Σ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

1.2. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ--- 89

1.3. ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟ Υ ΡΓΙΕΣ---90

1.4. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ--- 91

1.5. ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ--- 91

1.6. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ -92 1.7. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ--- 92

1.8. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ & ΟΡΓΑΝΩΣΗ Σ--- 92

1.9. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ--- 93

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ

2.1. ΔΗΜ ΟΤΟΛΟΓΙΟ--- 95

2.2. ΜΗΤΡΩΟ ΑΡΡΕΝΩΝ--- 98

2.3. ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ---101

2.4. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Ο Τ Α ---103

2.5. ΥΔΡΕΥΣΗ - ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗ--- 107

2.6. Μ ΙΣΘ Ο ΔΟ ΣΙΑ ---112

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΔΙΠΛΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Ο.Τ.Α.

3.1.1 Αναγκαιότητα εφαρμογής του διπλογραφικού συστήματος---120

3.1.2.Βήματα μετάβασης στο διπλογραφικό σύστημα--- 121

3.2. Παράδειγμα εφαρμογή διπλογραφικού Συστήματος στο Δήμο Γλυφάδας-124 3.2.1. Παρατηρήσεις κατά την εφαρμογή--- 128

3.2.2. Διάφορες παρατηρήσεις--- 128

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΗΣ ΑΞΙΑΣ

4.1 Περιγραφή--- 131

4.2. Δυνατότητες---131

4.3. Χαρακτηριστικά--- 132

Γ Μ Ε Ρ Ο Σ

ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ ΔΗΜΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

1.1. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΑ--- 138

Ανάλυση Πληροφοριών---140

Τύποι Πληροφοριών---140

Παρουσίαση στοιχείων της Βάσης Δεδομένων του Π. Σ .--- 142

Δομημένη μορφή Παρατηρητηρίου--- 147

1.2. ΣΤΑΘΜΟΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ - INFOKIOSKS--- 150

1.3.0Ν LINE ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜ Α--- 154

1.4. ΕΙΚΟΝΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Ο ΤΑ ---157

1.5. ΔΗΜΟΣΙΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΝΕΩΝ--160

1.5.1. Πρόσβαση στη χρήσιμη και κατάλληλη πληροφορία---161

1.5.2. Ηλεκτρονική Επικοινωνία--- 162

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ

Νεολαία - Ανεργία---166

2.2. ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ--- 167

2.2.1.0 πολιτισμό στην ψηφιακή εποχή---167

Νέοι τρόποι προσέγγισης του πολιτισμού--- 170

2.2.2. Πολιτισμός, τεχνολογίες πολυμέσων και τουρισμός---171

2.2.3. Τουρισμός--- 172

2.3. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ---173

2.4. ΕΡΓΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ---175

2.5. ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ--- 177

2.6. ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ--- 181

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3

ΑΛΛΕΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ

3.1. ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ (G.I.S.)--- 182 »

3.1.1. ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ--- 187 '

ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ-ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ--- 187 ‘

3.1.2. Προϊόντα-Αποτελέσματα εφαρμογής Πολεοδομία -Κτηματολόγιο--- 189

3.2. ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΙΝΗΣΗΣ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΟΦΟΡΩΝ ΟΧΗΜΑΤΩΝ--- 193 *

3.3. ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΑΡΧΕΙΟΘΕΤΗΣΗΣ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΓΓΡΑΦΩΝ---198

3.3.1. Ηλεκτρονικό πρωτόκολλο--- 198

3.3.2. Πλεονεκτήματα ηλεκτρονικού πρωτοκόλλου--- 199

3.3.3. Αύξηση της παραγωγικότητας με την τεχνολογία της Ηλεκτρονικής Αρχειοθέτησης--- 200

3.3.4. Αναγκαιότητα Συστημάτων Ηλεκτρονικής Αρχειοθέτησης & Διαχείρισης εγγράφων και πληροφοριών στους ΟΤΑ--- 201

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

A ΜΕΡΟΣ

ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΚΗΣΗ ΚΑΙ

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Σήμερα, η πραγματική Ελλάδα είναι η Ελλάδα της περιφέρειας. Το συγκεκριμένο υπέρ-συγκεντρωτικό μοντέλο κράτους που βιώνουν οι Έλληνες εδώ και πολλές δεκαετίες, έχει ξεπεράσει τα όρια της βιωσιμότητας και απόδοσης, αλλά είναι εμπόδιο και ανασταλτικός παράγων για την ανάπτυξη της χώρας.

Μπορεί η «Αυτοδιοίκηση» να μην είναι η μόνη διέξοδος για τη σύγχρονη πραγματικότητα, αφού χρειάζεται και μια σειρά καινοτομίες, όμως είναι μια από τις βασικότερες προϋποθέσεις για να σχεδιαστεί και να πραγματωθεί το «ελληνικό αύριο».

Και αυτό γιατί:

Είναι αδιανόητο να επιχειρήσει η Ελλάδα να μπει στον 21° αιώνα και στο δύσκολο ανταγωνιστικό περιβάλλον που την περιμένει, αν συνεχίσει με τον τρόπο που λειτουργούσε σαν δημόσιο, με την ευρεία έννοια του όρου. Θα πρέπει λοιπόν η Ελλάδα του 21ου αιώνα να είναι περισσότερο οργανωμένη, λειτουργική και ανθρώπινη.

Η Τοπική Αυτοδιοίκηση βρίσκεται σε μια περίοδο ανακατατάξεων. Τα νέα δεδομένα που διαμορφώνονται από τις θεσμικές παρεμβάσεις που γίνονται στο υπάρχον νομοθετικό πλαίσιο (παρακολούθηση διπλογραφικού συστήματος, πρόγραμμα «I. Καποδίστριας», σύνδεση των διαφόρων βαθμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης), οδηγούν τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) σε αναδιαμόρφωση του ρόλου τους και των λειτουργιών τους. Το όραμα που προσέφερε το πρόγραμμα «I. Καποδίστριας» ήταν μέσα από τη συνένωση δήμων και κοινοτήτων να γεννηθούν βιώσιμοι και πρωτοποριακοί δήμοι. Δήμοι βασιζόμενοι πάντα στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους και στα δυνατά σημεία τους, σε συνδυασμό με το σωστό χειρισμό των νέων «καποδιστριακών δεδομένων», την

ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2

ορθολογική οργάνωση και προγραμματισμό των κινήσεων τους, σε συνεργασία πάντα με τις ανώτερες βαθμίδες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και εντέλει με την κεντρική διοίκηση, αλλά και ιδιωτικούς φορείς. Σκοπός πάνω από όλα να είναι η κοινωνική, οικονομική, πνευματική και πολιτιστική αναβάθμιση κάθε δήμου καθώς και της ευρύτερης περιοχής τους, με παράλληλη και ταυτόχρονη προσοχή και σεβασμό στο φυσικό περιβάλλον και την ιστορική -πολιτική κληρονομιά.

Σημαντικό ρόλο σε αυτές τις αλλαγές παίζει η πληροφορική, όπου από απλό μέσο υποβοήθησης των ΟΤΛ, μετατρέπεται πλέον σε ουσιαστικό εργαλείο διοίκησΐ]ς τους.

Το κλειδί της επιτυχίας θα το έχουν οι Ο.Τ.Α. που θα μπορέσουν να εντοπίσουν τα προβλήματα και τις ανάγκες τους και θα είναι σε θέση να αναδιοργανωθούν και να εκσυγχρονιστούν κατάλληλα και όσο το δυνατό γρηγορότερα, εκμεταλλευόμενοι όλες αυτές τις πολύ δυναμικές - τόσο στον τομέα της διοίκησης όσο και στον τομέα των υπηρεσιών - δραστηριότητες, εισάγοντας νέα συστήματα πληροφορικής και επικοινωνίας στους κόλπους τους, βελτιώνοντας έτσι την λειτουργία τους και τις υπηρεσίες που προσφέρουν στους δημότες, τους πολίτες στις επιχειρήσεις και σε άλλους φορείς ανάπτυξης, διοίκησης και εξουσίας.

Μια νέα εποχή άρχισε για την «Τοπική Αυτοδιοίκηση» του 21ου αιώνα: δήμοι οργανωμένοι και αποτελεσματικοί προσφέροντας ποιοτικές υπηρεσίες σε όλους τους πολίτες.

Στην παρούσα πτυχιακή εργασία γίνεται μια προσπάθεια να αναδειχθούν εκείνοι οι τομείς, πέραν των συμβατικών (διοικητικός - διαχειριστικός τομέας) στους οποίους πρέπει να ενταχθούν προτάσεις και έργα πληροφορικής στην ευρύτερη

ΕΙΣΑΓΩΓΉ 3 περιοχή και ευθύνη των Δήμων και όχι περιοριστικά στη διοικητική και διαχειριστική λειτουργία τους, με στόχο τον εκσυγχρονισμό τους.

Επίσης, σκοπός της εργασίας είναι να αναδειχθούν τομείς στους οποίους δεν υπάρχει εμπειρία και στους οποίους θα μπορούσαν να εφαρμοσθούν συστήματα πληροφορικής. Τα συστήματα αυτά θα υποστηρίξουν την καλύτερη οργάνωση, τον έλεγχο, την διάδοση και εκμετάλλευση της γνώσης και της πληροφορίας, με τελικό στόχο την καλύτερη εξυπηρέτηση και ενημέρωση του πολίτη και της κοινωνίας των Δήμων.

Η εργασία χωρίζεται σε τρία μέρη. Το πρώτο μέρος περιλαμβάνει το θεσμικό πλαίσιο και τις αρμοδιότητες των νέων Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Επίσης στο μέρος αυτό παρουσιάζεται η εγκύκλιος του Υπουργείου Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης που αφορούσε τον διαγωνισμό για προμήθεια Πληροφοριακών Συστημάτων από τους ΟΤΑ.

Στο δεύτερο μέρος περιλαμβάνονται οι κλασσικές εφαρμογές οι οποίες αποτελούν τον κορμό του διοικητικού και διαχειριστικού συστήματος, όπως αυτές έχουν προσχεδιαστεί από το Υπουργείου Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης. Περιλαμβάνει επίσης και άλλες εφαρμογές όπως το διπλογραφικό σύστημα.

Τέλος, στο τρίτο μέρος παρουσιάζονται εφαρμογές, οι οποίες βρίσκονται σήμερα σε εξέλιξη και καλύπτουν την επικοινωνιακή κυρίως περιοχή διαφόρων φορέων και πολιτών με το Δήμο. Οι εφαρμογές αυτές αφορούν πληροφοριακά παρατηρητήρια, infokiosks, εφαρμογές αναπτυξιακού και κοινωνικού χαρακτήρα και τεχνικών υποδομών μέσα από την εφαρμογή των Γεωγραφικών Πληροφοριακών Συστημάτων (γνωστά διεθνώς ως G.I.S.).

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 - ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Τ.Α 4

ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1.

ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ.

1.1. ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗ - ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ.

> Ευρωπαϊκή Πραγματικότητα.

Στην διεθνή βιβλιογραφία, καθώς επίσης και στην πολιτική πρακτική των περισσότερων χωρών η έννοια της Αποκέντρωσης και τα προβλήματα που σχετίζονται με αυτή βρίσκονται τα τελευταία χρόνια στο επίκεντρο των πολιτικών, οικονομικών και κοινωνιολογικών αναζητήσεων και προβληματισμών. Μετά τον Β ’ Παγκόσμιο Πόλεμο έγινε προσπάθεια από τις περισσότερες χώρες για ανασυγκρότηση και αναδιοργάνωση της οικονομίας σε συνδυασμό με τις επικρατούσες τότε αντιλήψεις, επιλέγοντας ένα πρότυπο ανάπτυξης που βασιζόταν σε συγκεντρωτικές1 μορφές οργάνωσης και διοίκησής τους2.

Η επιλογή αυτού του προτύπου ανάπτυξης μπορεί να πέτυχε αρχικά υψηλούς ρυθμούς αύξησης του Εθνικού Εισοδήματος, στην σύντομη ανασυγκρότηση των κρατών, στην συνέχεια όμως, δημιούργησε μια σειρά από φαινόμενα με έντονα αρνητικές παρενέργειες και προβλήματα όπως: όξονε τις περιφερειακές ανισότητες, συνέβαλε στον γιγαντισμό των πόλεων, στην υποβάθμιση της υπαίθρου, στην αλλοτρίωση των πολιτών, στην υποβάθμιση της ποιότητας ζωής και στη δημιουργία ενός γραφειοκρατικού κράτους που λειτουργούσε αναποτελεσματικά.

1 Συγκεντρωτικό είναι το σύστημα διοικητικής οργάνωσης στο οποίο τα όργανα του κράτους και των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, ασκούν αποφασιστικές αρμοδιότητες σε όλη την εδαφική περιοχή στην οποία εκτείνεται η δραστηριότητά τους.

Αποκεντρωτικό είναι το σύστημα που προβλέπει είτε περιφερειακά είτε γενικότερα μη κεντρικά όργανα, στα οποία εξασφαλίζει αποφασιστικές και ουσιαστικές αρμοδιότητες για το κατά τόπο και για το καθ’ ύλη ειδικότερο πεδίο της αρμοδιότητάς τους.

2 Νίκος Τάτσος, «Δημοσιονομική Αποκέντρωση» - Θεωρία & Πράξη, ‘’Τυπωθήτω” , ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΑΡΔΑΝΟΣ, ΑΘΗΝΑ 1999.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 - ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Τ Α 5

Στο μεταπολεμικό κόσμο όμως, οι ραγδαίες και επιταχυνόμενες αλλαγές όπως, η τεχνολογική πρόοδος που χαρακτηρίζει την εποχή μας και τα άλματα που παρατηρούνται σε τομείς όπως: η πληροφορική, οι μεταφορές και οι επικοινωνίες σε συνδυασμό με την ανάγκη αντιμετώπισης των νέων οικονομικών και κοινωνικών φαινομένων που αναφέρθηκαν πιο πάνω, είχαν άμεση επίδραση στις υφιστάμενες οικονομικές, κοινωνικές και πολιτιστικές δομές/

Όλες αυτές οι ραγδαίες εξελίξεις και αλλαγές έκαναν τις αντίστοιχες κρατικές δομές σε κεντρικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο να φαντάζουν απαρχαιωμένες και αναποτελεσματικές, οδηγώντας τις τελευταίες δεκαετίες σε μια σειρά μεταρρυθμίσεων επιβάλλοντας την υιοθέτηση ενός νέου μοντέλου ανάπτυξης,

«ανθρωποκεντρικού» που να απαντά δυναμικά στα σύγχρονα προβλήματα, να δίνει σημασία στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής με κύριο άξονα τον εκδημοκρατισμό και τον εκσυγχρονισμό του κράτους με «Αποκέντρωση» και «Αυτοδιοίκηση», αποσκοπώντας με αυτό τον τρόπο να προσαρμόσουν τις παραδοσιακές δομές, προς τις μεταβαλλόμενες κοινωνικές, οικονομικές και κοινωνιολογικές συνθήκες.

Η Αποκέντρωση είναι μία έννοια πολύπλευρη και πολυδιάστατη, με σημασία όχι μόνο οργανωτική, αλλά και πολιτική.

Με τον όρο «Αποκέντρωση» εννοούμε την μεταβίβαση αποφασιστικών αρμοδιοτήτων από το κέντρο προς την περιφέρεια, είτε με τη μεταβίβαση τους με νόμο στις μονάδες Τ.Α. ή στους λοιπούς τοπικούς οργανισμούς ειδικής αρμοδιότητας, είτε με την αποσυγκέντρωση, δηλαδή την παροχή εξουσιοδότησης προς τα περιφερειακά κρατικά όργανα για τη λήψη αποφάσεων πάνω σε θέματα τοπικής σημασίας3 4.

3 Νίκος Τάτσος, «Δημοσιονομική Αποκέντρωση» - Θεωρία & Πράξη, Εκδόσεις “Τυπωθήτω”

ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΑΡΔΑΝΟΣ, ΑΘΗΝΑ 1999.

4 United Nations, Deccentralization for local and National Development, New York 1962.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 - ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΑ 6

Η Τ.Α., ως θεσμός που από τη φύση του εξελίσσεται συνεχώς, θα πρέπει να περιλαμβάνει περισσότερες δραστηριότητες της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής ζωής με επίκεντρο τον άνθρωπο και τη συμμετοχή του στα κοινά για μια ολοκληρωμένη ανάπτυξη. Η συνεχώς διευρυνόμενη και ανανεωμένη Αυτοδιοίκηση θα δώσει την ελευθερία, την εξουσία και τα μέσα στον άνθρωπο, στον εργαζόμενο, τον πολίτη να οργανώσει καλύτερα τη ζωή του.

> Ελληνική Πραγματικότητα.

Η διοικητική ιστορία της Ελλάδας, από την ίδρυση του ανεξάρτητου κράτους μέχρι τα τελευταία χρόνια, χαρακτηρίζεται από μία συγκεντρωτική τάση, η οποία ανέτρεψε τον παραδοσιακό προεπαναστατικό κοινοτισμό και τους προβληματισμούς του νεοελληνικού διαφωτισμού για ένα αποκεντρωτικό δημοκρατικό κράτος.

Το συγκεντρωτικό κράτος, είτε στις αυταρχικές, είτε στις φιλελεύθερες εκφράσεις του, υπήρξε κατεξοχήν παράγων ανασταλτικός των δημιουργικών δυνάμεων της κοινωνίας και ο μοχλός χειραγώγησής της. Η επεκτασιμότητά του σε καίριους τομείς της οικονομίας και της κοινωνικής ζωής συνδυάσθηκε πάντοτε με τη συγκεντρωτική επιβολή μιας δυσκίνητης, αδιαφανούς και εντέλει ανα­

ποτελεσματικής δημόσιας Διοίκησης. Έχει όμως, γίνει πλέον συνείδηση ότι αυτό το μοντέλο κρατικής οργάνωσης έχει ολοκληρώσει τον ιστορικό του κύκλο.

Σήμερα, η «Αποκέντρωση» με «Αυτοδιοίκηση» αποτελεί κοινωνική ανάγκη και βασικό στοιχείο εκσυγχρονισμού και λειτουργικότητας της ελληνικής κοινωνίας.

Το θεσμικό πλαίσιο της πενταετίας 1982-1986 ενίσχυσε την αποσυγκέντρωση του κράτους, την αποκέντρωση της πολιτικής, διοικητικής και οικονομικής εξουσίας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 - ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑΧΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Τ.Α 7

προς την Τοπική Αυτοδιοίκηση, διεύρυνε τον αναπτυξιακό της ρόλο και θεσμοθέτησε διαδικασίες δημοκρατικού προγραμματισμού.

Το Ελληνικό κράτος έπρεπε να είναι ευέλικτο, να έχει επιτελικό ρόλο, δηλαδή να οργανώνει, να υποστηρίζει, να κατευθύνει χωρίς να υποκαθιστά την κοινωνία. Με άλλα λόγια, να γίνει «στρατηγείο ανάπτυξης».

Άξονες, από νομοθετικής πλευράς αυτής της σημαντικής προσπάθειας, ήταν αρχικά ο Ν. 1416/1984 ο οποίος αφορούσε «την τροποποίηση και συμπλήρωση διατάξεων της δημοκρατίας και νομοθεσίας για την ενίσχυση της αποκέντρωσης και την ενδυνάμωση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης» και ο Ν. 1622/1986 «για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, την Περιφερειακή Ανάπτυξη και τον Προγραμματισμό».

Επίσης, ύστερα και από διάφορες ρυθμίσεις του Συντάγματος 1975/1986 και σύμφωνα με το άρθρο 101 παρ. 1 «η διοίκηση του Ελληνικού κράτους οργανώνεται κατά το αποκεντρωτικό σύστημα» και με βάση το άρθρο 102 παρ. 1 «η διοίκηση των τοπικών υποθέσεων ανήκει στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ)».

Προϋπόθεση για την άσκηση διοίκησης πλησιέστερης στον πολίτη ήταν η αποκέντρωση των λειτουργιών της κεντρικής διοίκησης και η μεταβίβαση όλων εκείνων που δεν είχαν εκ της φύσεώς τους γενικό περιεχόμενο στους πρωτοβάθμιους και δευτεροβάθμιους Ο.Τ.Α..

Όμως, η κατάσταση που ίσχυε της πολυδιασπασμένης πρωτοβάθμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης δεν επέτρεπε την υλοποίηση των στόχων της ευρείας αποκέντρωσης και ενίσχυσης των Ο.Τ.Α. σε λειτουργίες και αρμοδιότητες.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 - ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Τ.Α 8

Ο κατακερματισμός της πρωτοβάθμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης είχε κάποιες συνέπειες όπως:

> Οι κοινότητες και οι δήμοι δεν ήταν σε θέση να ανταποκριθούν στην συνταγματική τους αποστολή, δηλαδή να ικανοποιήσουν επαρκώς τις προϋποθέσεις για αποτελεσματική διοίκηση των τοπικών υποθέσεων όπως αυτή διαμορφώνεται βέβαια στη σύγχρονη εποχή.

> Τόσο η σημερινή αλγεινή πραγματικότητα της πρωτοβάθμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης, όσο και η προοπτική της μεταφοράς ευρύτερων αρμοδιοτήτων φέρνει στην επιφάνεια την διοικητική αναποτελεσματικότητα των υφιστάμενων Ο.Τ.Α..

> Τέλος, η Τοπική Αυτοδιοίκηση τα τελευταία 15 χρόνια, όπως άλλωστε σε όλη την Ευρώπη, από πολλές δεκαετίες είχε αναδειχτεί σε κρίσιμο επίπεδο σχεδιασμού και υποστήριξης της τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης. Ο ρόλος της, ως μοχλός ανάπτυξης της τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης, συνάδει με την ιστορική και συνταγματική αποστολή της. Αυτόν το ρόλο ως σήμερα, η ελληνική κατακερματισμένη πρωτοβάθμια τοπική Αυτοδιοίκηση τον ασκεί αποτελεσματικά εκεί όπου μπορεί να οργανώσει μηχανισμούς υποστήριξης, να εκπονήσει σχέδια ανάπτυξης, βασιζόμενη στις δικές της οικονομικές και διοικητικές δυνάμεις. Οι μεγάλοι δήμοι είναι εκείνοι που πραγματώνουν τον αναπτυξιακό ρόλο του θεσμού, ενώ οι μικρότεροι υποχρεούνται να παραμένουν θεατές ή στην καλύτερη περίπτωση να μεταβάλλουν θεσμούς αναπτυξιακής συνεργασίας σε μηχανισμούς αναδιανομής πόρων και έργων.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 - ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Τ.Α 9

Από την πιο πάνω ανάλυση προκύπτει το συμπέρασμα ότι η κατά- κερματισμένη πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν μπορεί να ανταποκριθεί ούτε στον επίκαιρο αναπτυξιακό ρόλο της, αλλά ούτε στην παραδοσιακή αποστολή της.

Η πολυδιάσπαση της πρωτοβάθμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης αποτελούσε κρίσιμο δομικό πρόβλημα του τοπικού, πολιτικού και διοικητικού συστήματος της χώρας. Η δημογραφική, οικονομική και αναπτυξιακή κατεξία 5.500 περίπου Ο. Τ.Α.

(δηλαδή των 5.318 κοινοτήτων και των 200 περίπου μικρών δήμων κάτω από 1.500 κατοίκους) δρούσε ανασταλτικά στην παροχή ενός ελάχιστου επιπέδου υπηρεσιών στους πολίτες και στην ικανότητά τους να εκπληρώσουν τη σύγχρονη αποστολή τους, που είναι ο σχεδιασμός και η υλοποίηση της τοπικής ανάπτυξης.

Η αναγκαιότητα μιας μεταρρυθμιστικής προσπάθειας κρινόταν λοιπόν απαραίτητη. Για να αντιμετωπιστεί αυτό το δομικό πρόβλημα της πολυδιάσπασης, επιβαλλόταν να εφαρμοστεί ένα πρόγραμμα ανασυγκρότησης των πρωτοβάθμιων Ο.Τ.Α.. Έτσι λοιπόν στις 4 Δεκεμβρίου του 1997 ψηφίστηκε στη Βουλή ο Ν.

2539/1997 που αναφερόταν στην «Συγκρότηση της πρωτοβάθμιας Τοπικής A υτοδιοίκη ση ς»5.

Με την συνένωση των μικρών Ο.Τ.Α. σε μεγάλους δήμους επιδιωκόταν η δημιουργία ισχυρών διοικητικών κέντρων και οργανωτικής - λειτουργικής αναβάθμισης των Ο.Τ.Α. με σκοπό την ενδοδημοτική αναπτυξιακή ισορροπία.

Σήμερα, με το άρθρο 1 του Ν. 2539/1997 («I. Καποδίστρια») συνίστανται 900 δήμοι και 133 κοινότητες, συνολικά 1033 Ο.Τ.Α. οι οποίοι συγκροτούν την πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Κατά γενική ομολογία λοιπόν, το 1997 μπορεί να χαρακτηριστεί ως έτος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Το πρόγραμμα του «I. Καποδίστρια» είναι ίσως το

5 Ο Ν.2539/1997 δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ Α'244/4-12-1997.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 - ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Τ Α 10

σημαντικότερο που αφορά την συγκρότηση της πρωτοβάθμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης στις μέρες μας.

Σήμερα, η σύγχρονη σκέψη και η σύγχρονη διεκδίκηση, που δεν έχει πάρει ακόμα σάρκα και οστά για την αυτοδιοίκηση, είναι τι επίπεδο υπηρεσιών διεκδικεί, κατέχει και διεκπεραιώνει υπέρ των πολιτών. Και όπως αναφέρει και το άρθρο 102 του Συντάγματος η ολοκληρωμένη προσέγγιση για τις τοπικές υποθέσεις, περισσότερο ρόλο έχει στα ζητήματα των υπηρεσιών παρά στα ζητήματα της ανάπτυξης, χωρίς αυτό φυσικά να σημαίνει ότι δεν κατέχει σημαντική θέση στις προτεραιότητες των Ο.Τ.Α...

Το καινούργιο, το μεγάλο θέμα λοιπόν της τοπικής αυτοδιοίκησης αν θέλει να είναι πραγματικά μια ουσιαστική τοπική εξουσία, είναι το πως πέρα από την μεγάλη κατάκτηση που είχε τα τελευταία χρόνια, δηλαδή τον ρόλο της στην τοπική ανάπτυξη, θα πρέπει στην αυγή του νέου αιώνα, να παίξει ένα σημαντικότερο ρόλο στην παροχή ποιοτικών υπηρεσιών.

Σήμερα λοιπόν, η Τ.Α. καλείται όχι μόνο να έχει ενεργό ρόλο στα ζητήματα τοπικής ανάπτυξης, αλλά και πολύ περισσότερο στην παροχή υπηρεσιών στους Πολίτες- Αημότες.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 - ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Τ Α 11

1.2. ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ.

Στην ενότητα αυτή αναφέρονται αναλυτικά οι αρμοδιότητες που ασκούν οι ΟΤΑ σήμερα. Στους Ο.Τ.Λ. λοιπόν, ανήκει πλέον (ύστερα από τις σχετικές συνταγματικές ρυθμίσεις {άρθρο 102 § 1}) η διοίκηση όλων των τοπικών υποθέσεων, κύρια μέριμνα των οποίων αποτελεί η προαγωγή των κοινωνικών και οικονομικών συμφερόντων, καθώς και των πολιτιστικών και πνευματικών ενδιαφερόντων των κατοίκων τους και ιδίως:

> Η κατασκευή, συντήρηση και λειτουργία:

- συστημάτων ύδρευσης, άρδευσης και αποχέτευσης, αντιπλημμυρικών και εγγειοβελτικών έργων, έργων δημοτικής και κοινοτικής οδοποιίας, πλατειών, γεφυρών και έργων ηλεκτροφωτισμού των κοινοχρήστων χώρων,

- χώρων πρασίνου, βοσκοτόπων, υπαίθριων κοινοχρήστων χώρων, κοιμητηρίων και δημοτικών, κοινοτικών χώρων άθλησης και αναψυχής και

- δημοτικών, κοινοτικών και λαϊκών αγορών.

> Η λειτουργία των εμποροπανηγύρεων.

> Η καθαριότητα και η διαχείριση των απορριμμάτων, η κατασκευή, συντήρηση και λειτουργία δημοσίων λουτρών.

> Η ίδρυση και η λειτουργία παιδικών, βρεφικών, βρεφονηπιακών σταθμών και νηπιαγωγείων, ορφανοτροφείων, Κ.Α.Π.Η. και κέντρων υποστήριξης και αποκατάστασης ατόμων με ειδικές ανάγκες και η μελέτη και εφαρμογή κοινωνικών προγραμμάτων. Πρόσφατα μεταβιβάσθηκε στους

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 - ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Τ.Α 12

ΟΤΑ.6 η αποκλειστική αρμοδιότητα διοίκησης, λειτουργίας και διαχείρισης των κρατικών παιδικών.

> Η ίδρυση, κατασκευή και λειτουργία, πολιτιστικών και πνευματικών κέντρων, σχολών διδασκαλίας μουσικής, χορού, ζωγραφικής και κέντρων επαγγελματικού προσανατολισμού, καθώς και η μελέτη και εφαρμογή πολιτιστικών προγραμμάτων.

> Η εξασφάλιση στέγης και η δημιουργία θερέτρων.

> Η μελέτη, διαχείριση και εκτέλεση προγραμμάτων οικιστικής και πολεοδομικής ανάπτυξης.

> Η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος, η προστασία της ζωής και της υγείας των κατοίκων και η κατάρτιση ειδικών προγραμμάτων πρόληψης, άμεσης βοήθειας και θεραπείας.

> Η ίδρυση και η φροντίδα για τη λειτουργία πολιτιστικών και πνευματικών κέντρων (βιβλιοθηκών, μουσείων, πινακοθηκών, φιλαρμονικών, θεάτρων) η συντήρηση και επισκευή παραδοσιακών ή ιστορικών κτιρίων που παραχωρούνται από δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς και σε συνεργασία με τους αρμόδιους δημόσιους φορείς και η συντήρηση και φροντίδα της λειτουργίας αρχαιολογικών και ιστορικών χώρων της περιοχής.

> Η κατασκευή, επισκευή και συντήρηση σχολικών κτιρίων.

> Η κατασκευή, επισκευή, συντήρηση και διαχείριση των δημοτικών και κοινοτικών σταδίων, των γυμναστηρίων και των αθλητικών κέντρων.

6Με τις διατάξεις του άρθρου 11 του Ν. 2839/2000 (ΦΕΚ Α' 196/12-9-2000) ρυθμίζονται και τα θέματα των Κρατικών παιδικών σταθμών που μεταβιβάζονται στους ΟΤΑ.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 - ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Τ.Α 13

> Η προστασία, η αξιοποίηση και εκμετάλλευση των τοπικών φυσικών πόρων και περιοχών, των ιαματικών πηγών και των ήπιων μορφών ενέργειας.

> Η υλοποίηση του πολεοδομικού σχεδιασμού σύμφωνα με το εγκεκριμένο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο και τις Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου (Ζ.Ο.Ε.) καθώς και κάθε άλλο σχέδιο χωροταξικού επιπέδου και η τήρηση των δεδομένων του κτηματολογίου της περιοχής τους.

> Η ρύθμιση της κυκλοφορίας, ο καθορισμός πεζοδρόμων, μονοδρομήσεων και κατευθύνσεων της κυκλοφορίας, ο προσδιορισμός και η λειτουργία των χώρων στάθμευσης οχημάτων, η ονομασία οδών και πλατειών και η τοποθέτηση πινακίδων, η αρίθμηση των κτισμάτων καθώς και η διοίκηση της αστικής συγκοινωνίας.

> Ο έλεγχος της τήρησης των διατάξεων που αφορούν την καθαριότητα, την κυκλοφορία και στάθμευση των οχημάτων, την οικοδόμηση, την ύδρευση, την άρδευση, την αποχέτευση, την ηχορύπανση, τη ρύπανση των θαλασσών από πηγές ξηράς, την προστασία των επίγειων και υπόγειων υδάτινων αποθεμάτων και την προστασία του περιβάλλοντος.

> Ο έλεγχος της τήρησης των διατάξεων που αφορούν τη λειτουργία των πάσης φύσεως επιτηδευμάτων και επαγγελμάτων.

> Η ίδρυση και λειτουργία δημοτικών και κοινοτικών εργαστηρίων και ο έλεγχος των υγρών, στερεών και αέριων αποβλήτων, της ρύπανσης των υδάτων της θάλασσας.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 - ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Τ Α 14

> Η χορήγηση αδειών ίδρυσης και λειτουργίας όλων των καταστημάτων και επιχειρήσεων, οι όροι λειτουργίας των οποίων καθορίζονται από υγειονομικές διατάξεις.

> Η χορήγηση αδειών μικροπωλητών και κυλικείων σε κοινόχρηστους χώρους.

> Η χορήγηση των αδειών εγκατάστασης και λειτουργίας θεάτρων, κινηματογράφων και παρεμφερών επιχειρήσεων.

> Η χορήγηση αδειών λειτουργίας μουσικής σε δημόσια κέντρα.

> Η χορήγηση των αδειών εγκατάστασης και λειτουργίας ψυχαγωγικών χώρων που προβλέπεται από αστυνομικές διατάξεις.

> Η διαχείριση της δημοτικής ή κοινοτικής περιουσίας και η κατασκευή, συντήρηση και λειτουργία δημοτικών ή κοινοτικών καταστημάτων.

> Η μελέτη, εκτέλεση και εκμετάλλευση βιοτεχνικών κέντρων και κηρίων στις ειδικές βιοτεχνικές και βιομηχανικές ζώνες που καθορίζονται στα πλαίσια του πολεοδομικού και του χωροταξικού σχεδιασμού.

> Η εκπόνηση και εφαρμογή προγραμμάτων ανάπτυξης του ανθρώπινου δυναμικού της περιοχής τους.

> Η αποθήκευση και εμπορία υγρών και αερίων καυσίμων.

> Η σύναψη προγραμμαπκών συμβάσεων.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 - ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Τ.Α 15 1.3. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ.

1.3.1 Εισαγωγή και στόχοι.

Η ίδια η φύση της νέας τεχνολογίας, αποδεσμεύει από τοπικούς και γεωγραφικούς περιορισμούς και γίνεται το εργαλείο για τον δραστικό οικονομικό και κοινωνικό μετασχηματισμό της περιφέρειας. Με άλλα λόγια αλλάζει το καθιερωμένο νόημα της “περιφερειακής ανάπτυξης” και γίνεται ισότιμη συμμετοχή όλων, στον ελληνικό αλλά και στον παγκόσμιο χώρο.

Η προσέγγιση για την περιφερειακή και τοπική ανάπτυξη στην Κοινωνία της Πληροφορίας στηρίζεται στην διαπίστωση ότι οι ελληνικές περιφέρειες διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους, όχι μόνον από πλευράς οικονομικής ανάπτυξης αλλά και από πλευράς ιδιαίτερων χαρακτηριστικών και ενδογενούς δυναμικού.

Διαφοροποιήσεις εμφανίζονται επίσης στο εσωτερικό της ίδιας της περιφέρειας, καθώς άλλες περιοχές είναι πλούσιες και άλλες φτωχότερες, διαφορετικά προβλήματα απασχολούν τις νησιωτικές και άλλα τις ορεινές ή τις πεδινές περιφέρειες κ.α.

Επομένως, βασικοί στόχοι της πολιτικής για την Κοινωνία της Πληροφορίας στην περιφέρεια πρέπει να είναι: να δοθεί μεγαλύτερη εμβέλεια στην ίδια την περιφέρεια στον σχεδίασμά για τις δράσεις της Κοινωνίας της Πληροφορίας, ενώ ταυτόχρονα θα εξακολουθεί να υπάρχει ο κεντρικός σχεδιασμός, και παράλληλα να βελτιωθεί η επικοινωνία μεταξύ των περιφερειών και να εξασφαλισθεί η ισότιμη συμμετοχή τους στον ευρωπαϊκό αλλά και στον παγκόσμιο χώρο, ανεξάρτητα από την κοινωνική ή οικονομική κατάσταση της κάθε περιφέρειας ή την γειτνίασή της με αστικά κέντρα.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 - ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Τ Α 16

Η ένταξη των ελληνικών περιφερειών στον παγκόσμιο χώρο πρέπει να γίνει μέσω της διαμόρφωσης συγκεκριμένου σχεδίου που θα εξειδικεύει στόχους ανά περιφέρεια με άξονες:

> Περιορισμός της απομόνωσης.

> Αξιοποίηση των τοπικών ιδιαιτεροτήτων.

> Ενίσχυση των υποδομών.

> Βελτίωση της ποιότητας ζωής.

> Προώθηση των γενικότερων εθνικών στόχων.

1.3.2. Εξειδίκευση στόχων.

Η εξειδίκευση αυτή των στόχων για την ανάπτυξη της περιφέρειας στην Κοινωνία της πληροφορίας οδηγεί στις εξής δέσμες ενεργειών:

Περιορισμός της απομόνωσης.

> Συνέχιση και περαιτέρω ανάπτυξη των έργων πληροφορικής στις περιφέρειες, νομαρχίες και δήμους.

> Περιορισμός της διοικητικής απομόνωσης με διασύνδεση και δικτύωση περιφερειών, νομαρχιών και δήμων.

> Δημιουργία κέντρων πληροφόρησης στο επίπεδο της τοπικό καθώς και μηχανισμών τεχνικής, διοικητικής και χρηματοδοτικής υποστήριξης, προγραμμάτων και επενδύσεων για να καλυφθεί η έλλειψη κατάλληλου τοπικού φορέα καθοδήγησης.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 - ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Τ.Α 17

> Υποστήριξη της έρευνας και τεχνολογίας για την αξιοποίηση των φυσικών πόρων και του ενεργειακού δυναμικού που διαθέτουν οι ΟΤΑ.

> Προβολή περιβαλλοντικού και οικολογικού πλούτου.

> Προβολή αρχαιολογικού πλούτου και έργου.

> Τουριστική προβολή και αξιοποίηση του φυσικού και πολιτιστικού πλούτου με την δημιουργία κέντρων πληροφόρησης επισκεπτών.

Αξιοποίηση των τοπικών ιδιαιτεροτήτων

> Ενίσχυση για την παραγωγή λογισμικού από τοπικές εταιρείες λογισμικού, (δημιουργία κέντρων παραγωγής λογισμικού σε συγκεκριμένες περιφέρειες) ή για την παραγωγή καινοτόμων προϊόντων και εφαρμογών για την Κοινωνίας της Πληροφορίας (ΚτΠ) σε συγκεκριμένους τομείς.

> Ενίσχυση των MME για δημιουργία δικτύων συνεργασίας και συμμετοχή τους σε κέντρα ηλεκτρονικού εμπορίου.

> Αξιοποίηση υπάρχουσας υποδομής.

> Υποστήριξη των υπαρχόντων παραγωγικών τομέων.

Ενίσχυση των υποδομών.

> Επενδύσεις σε σύγχρονες επιχειρηματικές υποδομές (κέντρα ηλεκτρονικού εμπορίου) στην γεωργία και τον τουρισμό.

> Εφαρμογές για την γεωργία και τον πρωτογενή τομέα.

> Ενίσχυση εφαρμογών για την απασχόληση (τηλεεργασία).

> Ενίσχυση εταιρειών παροχής επιχειρηματικού κεφαλαίου για την ενίσχυση επενδύσεων σε καινοτομίες και σε νέες επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 - ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Τ.Α 18

> Ενίσχυση της μεταφοράς τεχνογνωσίας με την ανάπτυξη διασυνδέσεων μεταξύ επιχειρήσεων και ερευνητικών φορέων.

> Δημιουργία περιφερειακών / τοίπκών ηλεκτρονικών αγορών για αναβάθμιση συναλλαγών / σχέσεων στις τοπικές κοινωνίες, συμμετοχή των τοπικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων στο παγκόσμιο εμπορικό περιβάλλον και δημιουργία φιλικής και προσβάσιμης ηλεκτρονικής αγοράς.

Βελτίωση της ποιότητας ζωής

> Εφαρμογές ηλεκτρονικού εμπορίου στις συναλλαγές των ΟΤΑ με τους πολίτες.

> Εφαρμογές υπηρεσιών υγείας (τηλεϊατρική).

> Εφαρμογές υπηρεσιών παιδείας (τηλεεκπαίδευση).

> Εφαρμογές για την προστασία του περιβάλλοντος (δίκτυα δασοπροστασίας, θαλάσσιο περιβάλλον, χλωρίδα, πανίδα).

> Εφαρμογές τηλεματικής (συστήματα τηλε-επισκόπησης) για τον έλεγχο και την αντιμετώπιση της ρύπανσης.

> Προγράμματα ευαισθητοποίησης και κατάρτισης.

Ενίσχυση της συμμετοχής των κατοίκων στα κοινά.

> Με την ανάπτυξη τοπικών δικτύων πληροφοριών.

> Με την άμεση δημοκρατία.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 - ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Τ Α 19 1.4. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ «ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ - ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ

ΣΧΕΑΙΑΣΜΟΥ» ΣΤΟΥΣ ΟΤΑ.

Η λειτουργία της πρωτοβάθμιας αυτοδιοίκησης, σε ευρύτερο γεωγραφικό επίπεδο με την εφαρμογή του προγράμματος “I. Καποδίστριας”, θα πρέπει να συνοδευτεί με τη ριζική αναθεώρηση του τρόπου με τον οποίο οι Δήμοι καταγράφουν, ιεραρχούν και αντιμετωπίζουν τα τοπικά προβλήματα. Παράλληλα οι αλλαγές στο όλο πολιτικό - διοικητικό σύστημα της χώρας και οι ευρύτερες κοινωνικό - οικονομικές εξελίξεις δημιουργούν νέο πλαίσιο λειτουργίας, στο οποίο οι πρωτοβάθμιοι ΟΤΑ καλούνται να προσαρμοστούν ασκώντας τον ρόλο τους ως οι φορείς του τοπικού επίπεδου Δημοκρατικού Προγραμματισμού.

1.4.1 Στρατηγικό σχέδιο.

Με την ανάδειξη των νέων τοπικών αρχών θα πρέπει να συντάσσεται τετραετές στρατηγικό σχέδιο για την ανάπτυξη της περιοχής του η ΟΤΑ λαμβάνοντας υπόψη αφ’ ενός τις προτάσεις των δημοτών, των τοπικών φορέων και των Τοπικών Συμβουλίων και αφ ’ ετέρου τις κατευθύνσεις και τους περιορισμούς που τίθενται από τα άλλα επίπεδα προγραμματισμού (κοινοτικό, εθνικό, περιφερειακό, νομαρχιακό).

Αρχικά, το στρατηγικό σχέδιο μετά από την ανάλυση των αναγκών της τοπικής κοιν�