[PENDING] Η Φοροδιαφυγή στην Ελλάδα

ΣΙΣΛΟ΢ ΠΣΤΥΙΑΚΗ΢ ΔΡΓΑ΢ΙΑ΢

«Η ΦΟΡΟΓΙΑΦΤΓΗ ΢ΣΗΝ ΔΛΛΑΓΑ»

ΦΟΙΣΗΣΡΙΑ: KUBEJA SAURELA ΑΜ: 2012060

ΔΠΙΒΛΔΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΣΗ΢: θ. ΢ΣΔΦΑΝΟ΢ ΓΙΑΚΟΤΜΑΣΟ΢

ΚΑΛΑΜΑΣΑ 2018

2

Δπραξηζηίεο

Θα ήθελα να εςσαπιζηήζω θεπμά ηον καθηγηηή κ. ΢ηέθανο Γιακοςμάηο για

ηον πολύηιμο σπόνο πος διέθεζε, ηην ςπομονή και ηην ζςνεπγαζία αλλά και

ηην πολύηιμη ςποζηήπιξή πος ππόζθεπε ώζηε να ολοκληπωθεί η πηςσιακή

επγαζία.

3

ΔΙ΢ΑΓΩΓΗ

Αληηθείκελν ηεο εξγαζίαο απηήο απνηειεί ην θαηλφκελν ηεο θνξνδηαθπγήο, ησλ επηπηψζεσλ ηεο ζηελ Διιάδα ηα ηειεπηαία ρξφληα θαη ηελ δηεχξπλζε ησλ παξαγφλησλ πνπ επεξεάδνπλ ην κέγεζνο ηεο.

Σν θαηλφκελν ηεο θνξνδηαθπγήο παξνπζηάδεη ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ γηα ηνπο κειεηεηέο, φρη κφλν ιφγσ ηνπ κεγέζνπο ηεο αιιά θαη ησλ επηπηψζεσλ πνπ έρεη ζην εζληθφ εηζφδεκα θαη ζηα θνξνινγηθά έζνδα. Η θνξνδηαθπγή δελ εκθαλίδεηαη κφλν ζηελ Διιάδα αιιά ζε φιεο ηηο ρψξεο θαη ζε φιε ηε παγθφζκηα νηθνλνκία.

Οη ζπλέπεηεο είλαη ζεκαληηθέο ζηελ δεκνζηνλνκηθή πνιηηηθή, ζηελ θνξνινγία αιιά θαη ζηελ θαηαλνκή ηνπ εζληθνχ εηζνδήκαηνο. Η αληηκεηψπηζε απηνχ ηνπ θαηλνκέλνπ έρεη απαζρνιήζεη δηεζλψο πνιηηηθνχο, ηξάπεδεο, επηρεηξήζεηο, νηθνλνκνιφγνπο αιιά θαη πνιίηεο ηνπ θφζκνπ. Η αληηκεηψπηζε ηνπ είλαη αξθεηά πνιχπινθε θαη ρξεηάδεηαη πνιηηηθή πξσηνβνπιία, παηδεία θαη θνξνινγηθή ζπλείδεζε. Θα κειεηήζνπκε ηελ χπαξμή ηεο ζηελ Διιάδα, θάλνληαο θαη θάπνηεο αλαθνξέο ζηελ δηεζλή νηθνλνκία.

Η χπαξμε ηεο θνξνδηαθπγήο, ε έλλνηα ηνπ θφξνπ, ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ, νη δηαθξίζεηο ηνπ, κέζνδνη, παξάγνληεο θαη ζπλέπεηεο θαη κηα κηθξή πεξηγξαθή γηα ην ειιεληθφ θνξνινγηθφ ζχζηεκα αλαιχνληαη ζην 1^ν θεθάιαην. Λφγνο γηα ην 2^ν θεθάιαην γίλεηαη γηα ηελ έθηαζε ηεο ζηελ Διιάδα, ηνπο θνξνινγηθνχο ειέγρνπο θαζψο θαη ηηο πνηλέο. Αθφκε, ζα αλαθεξζνχκε γηα ηελ θνξνδηαθπγή ζηελ Δπξψπε.

΢ην 3^ν θεθάιαην ζα αλαπηχμνπκε ηνλ Φφξν Πξνζηηζέκελεο Αμίαο θαη θιείλνληαο ζην 4^ν Κεθάιαην ζα ζπδεηήζνπκε ηηο πξνηάζεηο θαηαπνιέκεζεο θαη ηνπο ηξφπνπο αληηκεηψπηζεο ηεο θνξνδηαθπγήο.

4

ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ

ΔΙ΢ΑΓΩΓΗ……… 3

ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ……….. 4

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1^ν: Η ΔΝΝΟΙΑ ΣΗ΢ ΦΟΡΟΓΙΑΦΤΓΗ΢ 1.1. Σν θαηλφκελν ηεο θνξνδηαθπγήο……… 7

1.1.1. Οξηζκφο ηεο θνξνδηαθπγήο……… 7

1.2. Οη ζπλέπεηεο ηεο θνξνδηαθπγήο……….. 8

1.3. Πξνζδηνξηζηηθνί παξάγνληεο ηεο θνξνδηαθπγήο……… 9

1.4. Μέζνδνη ηεο θνξνδηαθπγήο……… 12

1.5. Σν ειιεληθφ θνξνινγηθφ ζχζηεκα………... 15

1.5.1.΢θνπφο ηεο θνξνινγίαο ………. 16

1.5.2. Γεληθέο αξρέο ηεο θνξνινγίαο……….. 17

1.6. Οη πξαθηηθέο πνπ αθνινπζνχλ νη επηρεηξήζεηο γηα θνξναπνθπγή…. 19 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2^ν: Η ΔΚΣΑ΢Η ΣΗ΢ ΦΟΡΟΓΙΑΦΤΓΗ΢ ΢ΣΗΝ ΔΛΛΑΓΑ 2.1. Οη θνξνινγηθνί έιεγρνη ζηελ Διιάδα……….. 24

2.1.1.Καηεγνξίεο ειέγρσλ……….. 25

2.2. Η θνξνδηαθπγή ζηελ Διιάδα……….. 28

2.3 Πνηλέο θνξνδηαθπγήο……… 30

2.4. Η θνξνδηαθπγή ζηελ Δπξψπε………. 32

2.4.1. Σα θνξνινγηθά ηερλάζκαηα ησλ θξαηψλ ηεο Δ.Δ……….... 34

2.4.2. Φνξνινγηθνί παξάδεηζνη ……….………. 38

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 3^Ο: ΦΟΡΟ΢ ΠΡΟ΢ΣΙΘΔΜΔΝΗ΢ ΑΞΙΑ΢ 3.1. Φφξνο Πξνζηηζέκελεο Αμίαο (Φ.Π.Α.)……… 42

3.2. Αληηθείκελν ηνπ ΦΠΑ………. 43

3.3. Υαξαθηεξηζηηθά ηνπ ΦΠΑ……….. 43

5

3.4. Τπνθείκελνη ζηνλ ΦΠΑ……….. 44

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 4ν: ΜΔΣΡΑ ΑΝΣΙΜΔΣΩΠΙ΢Η΢ ΣΗ΢ ΦΟΡΟΓΙΑΦΤΓΗ΢

΢Δ ΔΛΛΑΓΑ & ΔΤΡΩΠΗ

46

΢ΤΜΠΔΡΑ΢ΜΑΣΑ……….. 49-50

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ……….. 51-53

6

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1:

Η ΔΝΝΟΙΑ ΣΗ΢ ΦΟΡΟΓΙΑΦΤΓΗ΢

7 Ση είλαη ε θνξνδηαθπγή θαη γηαηί απνηειεί πξφβιεκα;

Η θνξνδηαθπγή απνηειεί έγθιεκα - απάηε ζε βάξνο ηνπ θξάηνπο θαη αλ φρη ην θπξηφηεξν, ηφηε έλα απφ ηα πην ζνβαξά αίηηα ησλ κεγάισλ δεκφζησλ ειιεηκκάησλ, θαζψο πξνθαιεί έιιεηςε νηθνλνκηθψλ πεγψλ γηα ην θξάηνο θαη ην θαζηζηά αλίθαλν λα θαιχςεη ηα έμνδά ηνπ.

1.1. Οξηζκόο ηεο θνξνδηαθπγήο

Ση ελλννχκε κε ηνλ φξν «θνξνδηαθπγή»;

Έλαλ νξηζκφ γηα ηελ θνξνδηαθπγή ζα κπνξνχζακε λα πνχκε πσο είλαη ην ζχλνιν ησλ παξαλνκψλ ελεξγεηψλ - πξάμεσλ ηνπ θνξνινγνχκελνπ, θπζηθνχ ή θαη λνκηθνχ πξνζψπνπ νη νπνίεο απνζθνπνχλ ζηε κε πιεξσκή λφκηκνπ θφξνπ, ζηε κείσζε ή εμάιεηςε ηεο θνξνινγηθήο ηνπ ππνρξέσζεο¹.

Βάζεη ηνπ Άξζξνπ 66, Ν. 4174/2013 (Κψδηθαο Φνξνινγηθήο Γηαδηθαζίαο) απφ ηελ ειιεληθή θνξνινγηθή λνκνζεζία, έγθιεκα θνξνδηαθπγήο δηαπξάηηεη φπνηνο, πξνθεηκέλνπ λα απνθχγεη ηελ πιεξσκή θφξνπ π.ρ. θφξνο εηζνδήκαηνο, Δληαίνο Φφξνο Ιδηνθηεζίαο Αθηλήησλ (ΔΝΦΙΑ), Φφξνο Πξνζηηζέκελεο Αμίαο (Φ.Π.Α.), Δηδηθφο Φφξνο Αθηλήησλ (ΔΦΑ), ηέιε ή εηζθνξέο θ.ιπ., απνθξχπηεη θνξνινγεηέα χιε απφ ηα φξγαλα ηεο Φνξνινγηθήο Γηνίθεζεο - είηε παξαιείπνληαο λα ππνβάιεη δήισζε είηε ππνβάιινληάο κε αλαθξηβή δήισζε².

1Πηγή:https://www.eforologia.gr/

2Πηγή: http://www.et.gr/index.php/2013-01-28-14-06-23/search-laws

8

΢ην ζεκείν απηφ, ζα αλαπηχμνπκε ηνπο φξνπο ηεο θνξνινγίαο θαη ηα γλσξίζκαηα ηνπ θφξνπ.

Ση ελλννύκε κε ηελ έλλνηα ηνπ θόξνπ;

Φόξνο είλαη ην πνζφ ην νπνίν ν πνιίηεο, είηε θαηά ηελ αγνξά πξντφλησλ - πψιεζε αγαζψλ ή παξνρή ππεξεζηψλ (Φ.Π.Α.), είηε γηα ην εηζφδεκα πνπ εηζπξάηηεη, είηε γηα ηα πεξηνπζηαθά ηνπ ζηνηρεία, θιπ., ππνρξενχηαη βάζεη λφκνπ λα θαηαβάιιεη ζην θξάηνο έηζη ψζηε ην θξάηνο λα κπνξέζεη λα ιεηηνπξγήζεη ή θαη αιιηψο κπνξεί λα ζεσξεζεί ε «ππνρξεσηηθή ζπλδξνκή» ηνπ πνιίηε γηα λα αλήθεη ζε απηφ.

Έλαο αθφκε νξηζκφο ηνπ θφξνπ ζα κπνξνχζε λα είλαη ην αληάιιαγκα πνπ πιεξψλεη ν πνιίηεο ζην θξάηνο γηα ηηο ππεξεζίεο πνπ παξέρεη, φπσο ηα δεκφζηα αγαζά – ππεξεζίεο γηα ηα νπνία είλαη αδχλαηνλ λα νξίζεη θάπνηνο ηηκή αγνξάο. Γεκφζηα αγαζά ζεσξνχληαη ηα αγαζά πνπ παξέρνπλ νθέιε γηα φιε ηελ θνηλσλία ή γηα ηκήκα ηεο φπσο ε εζληθή άκπλα ηεο ρψξαο, ε αζθάιεηα, ππεξεζίεο πγείαο, παηδείαο, ε δηθαηνζχλε, ηα ιηκάληα, ηα αεξνδξφκηα, θηι.

1.2.΢ΤΝΔΠΔΙΔ΢ ΣΗ΢ ΦΟΡΟΓΙΑΦΤΓΗ΢

Καηά ην θαηλφκελν ηεο θνξνδηαθπγήο αζθνχληαη πνιιέο επηδξάζεηο ζηελ νηθνλνκία, απηέο κπνξεί λα είλαη θαη ζεηηθέο θαη αξλεηηθέο.

Αξλεηηθέο ζπλέπεηεο:

 Η θνξνδηαθπγή πξνθαιεί έιιεηςε νηθνλνκηθψλ πεγψλ κε απνηέιεζκα λα ζηεξεί ζην θξάηνο ηελ δπλαηφηεηα θάιπςεο ησλ ππνρξεψζεσλ θαη εμφδσλ ηνπ. Απηφ νδεγεί ζε απνηέιεζκα δαλεηζκνχ, εζσηεξηθνχ θαη εμσηεξηθνχ.

Δζσηεξηθφ δαλεηζκφ έρνπκε φηαλ απμάλνληαη ηα εζσηεξηθά επηηφθηα γηα λα εηζπξαρζνχλ ηδησηηθά θεθάιαηα γηα ηελ θάιπςε ηνπ δεκφζηνπ ειιείκκαηνο θαη εμσηεξηθφ δαλεηζκφ έρνπκε φηαλ παξαηεξείηαη αχμεζε ηφζν ζηα εμσηεξηθά επηηφθηα φζν θαη ζην δεκφζην ρξένο.

 Γεκηνπξγείηαη «αδηθία» θαη αληζφηεηα κεηαμχ ησλ πνιηηψλ, αθνχ κεξηθά επαγγέικαηα κπνξνχλ λα θνξνδηαθεχγνπλ ελψ άιια φρη κε απνηέιεζκα λα επεξεάδεηαη ε θνξνινγηθή ζπλείδεζε ηνπ θνξνινγνχκελνπ πνπ είλαη ζπλεπείο ζηηο θνξνινγηθέο ηνπ ππνρξεψζεηο θαη λα ηνλ σζήζνπλ ζηελ απνθπγή θφξνπ.

9

 Μηα αθφκε αξλεηηθή ζπλέπεηα είλαη ε ιαλζαζκέλε εθηίκεζε απφ ην θξάηνο ηεο πξαγκαηηθήο νηθνλνκηθήο θαηάζηαζεο θαη απηφ γηαηί ηα ηδησηηθά – ειεχζεξα επαγγέικαηα δελ ζπκπεξηιακβάλνληαη ζηηο έξεπλεο θαη ηηο ζηαηηζηηθέο πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη γηα ηελ αλάδεημε ηεο πξαγκαηηθήο εηθφλαο ηεο νηθνλνκίαο κηαο ρψξαο (Α.Δ.Π.)

Θεηηθέο ζπλέπεηεο:

 Αμίδεη λα ζεκεησζεί πσο γηα ηνλ θνξνινγνχκελν θαη ηηο επηρείξεζεο πνπ θνξνδηαθχγνπλ, ε απνθπγή ηνπ θφξνπ κπνξεί λα νξηζηεί σο έλαο ηξφπνο απνηακίεπζεο .

 Αθφκε, πξαγκαηνπνηνχληαη νηθνλνκηθέο δξαζηεξηφηεηεο νη νπνίεο ιφγσ πςειήο θνξνινγίαο ήηαλ αδχλαηνλ λα πξαγκαηνπνηεζνχλ

1.3.ΠΡΟ΢ΓΙΟΡΙ΢ΣΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΣΔ΢ ΣΗ΢ ΦΟΡΟΓΙΑΦΤΓΗ΢

Πνηα ηα αίηηα πνπ σζνχλ ηνλ πνιίηε κηαο ρψξαο ζην λα θνξνδηαθεχγεη;

Σν κέγεζνο ηεο θνξνδηαθπγήο δελ είλαη ην ίδην ζε φιεο ηηο ρψξεο, αιιά θαη φινη νη θνξνινγνχκελνη δελ έρνπλ ηελ ίδηα ηάζε γηα θνξνδηαθπγή³.

Σα αίηηα ζα κπνξνχζαλ λα νξηζηνχλ ζε εζηθφ, πξνζσπηθφ θαη θνξνινγηθφ επίπεδν.

Παξαθάησ αλαπηχζζνληαη ηα εμήο:

 Σν επίπεδν ηεο θνξνινγηθήο επηβάξπλζεο ηνπ αηόκνπ ζε ζρέζε κε ην εηζόδεκα ηνπ

Όζν πςειφηεξν είλαη ην επίπεδν ηεο θνξνινγηθήο επηβάξπλζεο, ηφζν κεγαιχηεξε είλαη ε ηάζε γηα θνξνδηαθπγή. Απηφ ζπκβαίλεη γηαηί φζν απμάλεηαη ε θνξνινγία άιιν ηφζν κεηψλεηαη ην εηζφδεκα πνπ έρεη ζηελ δηάζεζή ηνπ ν θνξνινγνχκελνο θαη άιιν ηφζν κεηψλεηαη ε δπλαηφηεηα ηθαλνπνίεζεο ησλ αλαγθψλ ηνπ. Απηφ δίλεη ζηνλ θνξνινγνχκελν έλα κεγάιν θίλεηξν γηα θνξνδηαθπγή.

3Πηγή:Σάηζορ Ν.,2001

10

 Ο ηξόπνο θαηαλνκήο ηνπ θνξνινγηθνύ βάξνπο:

Όηαλ ε θαηαλνκή ησλ θνξνινγηθψλ βαξψλ δελ είλαη θαηακεξηζκέλε «δίθαηα» ζην θνηλσληθφ ζχλνιν ηφηε ε ηάζε γηα θνξνδηαθπγή κεγαιψλεη. Παξαδείγκαηνο ράξε, φηαλ παξέρνληαη αδηθαηνιφγεηεο θνξνινγηθέο απαιιαγέο θαη πξνλφκηα ή φηαλ θάπνηνη επαγγεικαηίεο ή επηρεηξήζεηο είλαη γλσζηφ φηη θνξνδηαθεχγνπλ, ε ηάζε γηα θνξνδηαθπγή αλακέλεηαη λα είλαη κεγαιχηεξε γηα δχν (2) ιφγνπο:

 Γεκηνπξγνχληαη αλαηαξαρέο ζηνπο φξνπο αληαγσληζκνχ αλάκεζα ζηηο επηρεηξήζεηο πνπ θάλνπλ θνξνδηαθπγή θαη ζε απηέο πνπ ζέινπλ λα είλαη ζπλεπείο ζηηο θνξνινγηθέο ηνπο ππνρξεψζεηο, θάηη πνπ αλαγθάδεη θαη ηηο δεχηεξεο λα θνξνδηαθεχγνπλ γηα ιφγνπο άκπλαο.

 Οη θνξνινγνχκελνη πνπ είλαη ζπλεπείο ζηηο θνξνινγηθέο ηνπο ππνρξεψζεηο αγαλαθηνχλ, κε απνηέιεζκα λα κεηψλεηαη ε θνξνινγηθή ηνπο εζηθή θαη ηελ επηζπκία ηνπο λα εμηζσζνχλ θνξνινγηθά κε απηνχο πνπ απαιιάζζνληαη απφ ηε θνξνινγία θαη ηνπο θνξνθπγάδεο. Ιδηαίηεξα, απηφ ζα ζπκβεί αλ ιφγσ ησλ θνξνινγηθψλ πξνλνκηψλ θαη ηεο θνξνδηαθπγήο θαη κε δεδνκέλεο ηηο αλάγθεο ηνπ θξαηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ, απμεζεί ή δηαηεξεζεί ζε πςειά επίπεδα ε θνξνινγηθή επηβάξπλζε απηψλ πνπ είλαη ζπλεπείο ζηηο θνξνινγηθέο ηνπο ππνρξεψζεηο.

 Ο ηξόπνο δηαρείξηζεο ηνπ δεκόζηνπ ρξήκαηνο από ην θξάηνο

΢εκαληηθφο παξάγνληαο ηεο θνξνδηαθπγήο απνηειεί ν ηξφπνο κε ηνλ νπνίν ην θξάηνο δηαρεηξίδεηαη ην δεκφζην ρξήκα αθνχ κέζα απφ ηελ ζσζηή δηαρείξηζή ηνπ δεκηνπξγείηαη κηα ζρέζε εκπηζηνζχλεο κεηαμχ ηνπ θξάηνπο θαη ηνπ ηδησηηθνχ θνξέα. ΢πγθεθξηκέλα, φηαλ ν θνξνινγνχκελνο γλσξίδεη φηη ην πνζφ πνπ θαηαβάιιεη δηαρεηξίδεηαη εχζηνρα θαη παξαγσγηθά απφ ην θξάηνο, ηφηε κεηψλεηαη ε ηάζε γηα θνξνδηαθπγή. Αληίζεηα, ε ζπαηάιε ηνπ δεκφζηνπ ρξήκαηνο νμεηδψλεη ηε θνξνινγηθή ζπλείδεζε ηνπ ηδησηηθνχ θνξέα, δεδνκέλνπ φηη ε θνξνινγηθή ηνπ πξνζθνξά δελ εθηηκάηαη θαηάιιεια απφ ην θξάηνο.

 Η νξγάλσζε θαη ην επίπεδν ησλ θνξνηερληθώλ ππεξεζηώλ:

Η ζσζηή νξγάλσζε θαη ν εθζπγρξνληζκφο κε ηα λέα κέζα ησλ θνξνηερληθψλ ππεξεζηψλ θαη ην επίπεδν εζηθήο ησλ θνξνινγηθψλ ειεγθηψλ παίδεη ζεκαληηθφ ξφιν ζηε ζσζηή ιεηηνπξγία ηνπ θνξνινγηθνχ ζπζηήκαηνο θαη ηελ απνθπγή αλεπηζχκεησλ θαηλνκέλσλ⁴.

11

 Ο βαζκόο νξγάλσζεο ηεο αγνξάο θαη ησλ επηρεηξήζεσλ

Όηαλ ζε κηα ρψξα παξαηεξνχληαη πνιπάξηζκέο επηρεηξήζεηο – νληφηεηεο κε κηθξφ κέγεζνο, ηφηε ε πηζαλφηεηα γηα θνξνδηαθπγή είλαη κεγαιχηεξε, ε ινγηζηηθή νξγάλσζε ησλ επηρεηξήζεσλ απηψλ είλαη ρακειή θαη ζεσξείηαη δχζθνια ειεγρφκελε απφ ηα φξγαλα ηεο Φνξνινγηθήο Γηνίθεζεο. Σνπλαληίνλ, φηαλ νη επηρεηξήζεηο είλαη κεγαιχηεξεο ζε κέγεζνο θαη ιηγφηεξεο ηφηε ζεσξείηαη επθνιφηεξε. Όηαλ ε νηθνλνκία είλαη νξγαλσκέλε θαηά ηέηνην ηξφπν, ψζηε έλα ζεκαληηθφ κέξνο ησλ ζπλαιιαγψλ λα γίλεηαη ζε είδνο, ε δπλαηφηεηα θνξνδηαθπγήο είλαη κεγαιχηεξε απφ φηη ζε κία νηθνλνκία φπνπ φιεο νη ζπλαιιαγέο γίλνληαη κε ρξήκαηα. Δπίζεο φηαλ έρνπκε πνιιέο κηθξέο επηρεηξήζεηο πνπ θπξίσο δελ είλαη νξγαλσκέλεο ινγηζηηθά φζν κία κεγάιε επηρείξεζε , ηφηε ε ηάζε γηα θνξνδηαθπγή είλαη κεγαιχηεξε

 Σν κέζν κνξθσηηθό θαη πνιηηηζηηθό επίπεδν ησλ πνιηηώλ ηεο ρώξαο

Αμίδεη λα ζεκεησζεί πσο φζν πην πςειφ είλαη ην επηκνξθσηηθφ επίπεδν κηαο ρψξαο ηφζν πην πνιιά γλσξίδνπλ νη θνξνινγνχκελνη γηα ηνπο λφκνπο θαη ηελ δεκνζηνλνκηθή πνιηηηθή ελφο θξάηνπο θαη άιιν ηφζν ρακειή είλαη ε ηάζε πξνο θνξνδηαθπγή⁵. ΢ε ρψξεο πνπ ην κνξθσηηθφ θαη πνιηηηζηηθφ επίπεδν παξαηεξείηαη λα είλαη ρακειφ, νη θνξνινγνχκελνη δελ κπνξνχλ λα αληηιεθζνχλ φηη ηα έζνδα απφ ηνπο θφξνπο ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ θάιπςε ηνπ θφζηνπο παξαγσγήο αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ, γεληθψο δελ αληηιακβάλνληαη ηελ ζνβαξφηεηα ηεο ηαθηνπνίεζεο ησλ θνξνινγηθψλ ηνπο ππνρξεψζεσλ.

Φνξνινγηθή Ηζηθή

΢εκαληηθφο παξάγνληαο είλαη θαη ν θνηλσληθφο πεξίγπξνο, φηαλ νη θνξνινγνχκελνη γλσξίδνπλ φηη θαη άιινη πξάηηνπλ ην ίδην, ε ηάζε ηνπο γηα θνξνδηαθπγή απμάλεη πεξηζζφηεξν.

4Πηγή: Δλεςθεπίος Ιωάννηρ, (2011)

5Πηγή:΢αποςνα Ι. Σπασανά Κ και Χπηζηιδη Γ. (1983)

12 1.4.ΜΔΘΟΓΟΙ ΣΗ΢ ΦΟΡΟΓΙΑΦΤΓΗ΢

1.4.1. Άκεζε θνξνιόγεζε

Η άκεζε θνξνινγία αλαθέξεηαη θπξίσο ζηνλ θφξν εηζνδήκαηνο, θπζηθψλ θαη λνκηθψλ πξνζψπσλ⁶.

 Φόξνο εηζνδήκαηνο θπζηθώλ πξνζώπσλ

Ο θφξνο εηζνδήκαηνο θπζηθψλ πξνζψπσλ είλαη ν θφξνο ζηνλ νπνίν παξαηεξνχληαη ηα πεξηζζφηεξα θαηλφκελα θνξνδηαθπγήο. Καη απηφ δηφηη ε δηαηήξεζε ηνπ πιεζσξηζκνχ ζε πςειά επίπεδα θαη ε κε ηηκαξηζκνπνίεζε ηεο θνξνινγηθήο θιίκαθαο έρεη σο απνηέιεζκα ηε ζπλερή αχμεζε ησλ θνξνινγηθψλ βαξψλ, θάηη ην νπνίν θηλεί ηνπο θνξνινγνχκελνπο ζηελ αλαδήηεζε ηξφπσλ πεξηνξηζκνχ ηεο θνξνινγηθήο ηνπο επηβάξπλζεο.

 Φόξνο αθίλεηεο πεξηνπζίαο

Ο θφξνο αθίλεηεο πεξηνπζίαο πιένλ κπνξεί λα ζεσξεζεί σο έλαο απφ πην ζπλεζηζκέλνπο θφξνπο πνπ παξνπζηάδνληαη ηα ηειεπηαία ρξφληα. Η εκθάληζε ηνπ γίλεηαη κε ηελ απφθξπςε κέξνπο ηνπ ελνηθίνπ πνπ εηζπξάηηεη ν κηζζσηφο απφ ηνλ ελνηθηαδφκελν θαη ε δήισζή ηνπ κηθξφηεξνπ πνζνχ ηνπ πξαγκαηηθνχ.

 Φνξνινγία εηζνδήκαηνο λνκηθώλ πξνζώπσλ

Η ηήξεζε βηβιίσλ Β’ & Γ’ Καηεγνξίαο θαη ε ινγηζηηθή ηαθηνπνίεζε κεγάισλ επηρεηξήζεσλ δηαθέξεη απφ ηηο κηθξέο – αηνκηθέο επηρεηξήζεηο.

a) Η ππεξηηκνιφγεζε ησλ εηζαγφκελσλ θαη εμαγφκελσλ πξψησλ πιψλ, αληαιιαθηηθά θηι. απφ ηηο ζπγαηξηθέο θαη αληίζηνηρα ζηηο κεηξηθέο κε ζθνπφ ηελ κείσζε ηεο θνξνινγηθήο ηνπο ππνρξέσζεο ζηελ ρψξα πνπ είλαη εγθαηεζηεκέλεο θαη νθείινπλ λα απνδψζνπλ θφξν.

6Πηγή: Μανεζιώηηρ, Β. (1994)

13 1.4.2. Έκκεζε Φνξνιόγεζε

Η έκκεζε θνξνιφγεζε ζηεξίδεηαη ζηελ επηβνιή ησλ θφξσλ ησλ εγρψξησλ πξντφλησλ. Παξαδείγκαηα έκκεζεο θνξνιφγεζεο είλαη ν Φφξνο Πξνζηηζέκελεο Αμίαο (Φ.Π.Α.), ν θφξνο ζπγθέληξσζεο θεθαιαίσλ, ηέιε ραξηνζήκνπ, θφξνο κεηαβίβαζεο αθηλήησλ θαη θφξνο κεγάιεο αθηλήηνπ πεξηνπζίαο(Φ.Μ.Α.Π.). Όζν πην κεγάιν είλαη ην πνζνζηφ ηεο έκκεζεο θνξνιφγεζεο έλαληη ηεο άκεζεο ζην ζχλνιν ησλ θξαηηθψλ εζφδσλ, ηφζν πην αδχλακν είλαη ην θνξνινγηθφ ζχζηεκα ηεο ρψξαο.

Παξαθάησ ζα αλαιχζνπκε πεξηιεπηηθά ηνπο έκκεζνπο θφξνπο κε ηνπο νπνίνπο δηελεξγείηαη ε θνξνδηαθπγή:

 Φόξνο Πξνζηηζέκελεο Αμίαο (Φ.Π.Α.)

Ίζσο ν ζεκαληηθφηεξνο θαη ζπλεζέζηεξνο ηξφπνο θνξνδηαθπγήο φπνπ ε παξνπζία ηνπ έρεη γίλεη αηζζεηή απφ ηελ πξψηε εκέξα εηζαγσγήο ηνπ.

Με έθδνζε επίζεκσλ παξαζηαηηθψλ, εηθνληθά παξαζηαηηθά – ηηκνιφγηα, εζειεκέλα ιάζε θαηαρψξεζεο ζπλαιιαγψλ ζηα βηβιία ηεο επηρείξεζεο, έθδνζε απνδείμεσλ παξνρήο ππεξεζηψλ ή είζπξαμεο κε ηελ θαηαγξαθή αλαθξηβνχο πεξηερνκέλνπ, κηθξφηεξνπ πνζνχ απφ ην πξαγκαηηθφ απνηεινχλ ηνπο ηξφπνπο γηα ηελ κε απφδνζε ηνπ θφξνπ ή θαη ηελ παξάλνκε επηζηξνθή ηνπ.

Παξαθάησ ζεκεηψλνληαη νη ηνκείο ζηνπο νπνίνπο πξαγκαηνπνηείηαη ε θνξνδηαθπγή απφ ην Φ.Π.Α.:

 Ο ηνκέαο ηεο πγείαο, απνηειεί έλαλ ηνκέα ζηνλ νπνίν ε θνξνδηαθπγή βξίζθεη ηδηαίηεξα «θαξπνθφξν» έδαθνο. Ο ηξφπνο θνξνδηαθπγήο ησλ ηαηξψλ πξαγκαηνπνηείηαη θαηά θχξην ιφγν κε ηελ απφθξπςε εζφδσλ, είηε κε ηε κε έθδνζε απφδεημεο παξνρήο ππεξεζηψλ, είηε κε ηελ αλαγξαθή κηθξφηεξσλ πνζψλ. Σα νλνκαδφκελα «θαθειάθηα» πνπ δηαθηλνχληαη ζηνλ θιάδν ηεο πγείαο είλαη πνιιά θαη αξθεηά ιίγα απηά πνπ θζάλνπλ ζηελ δεκνζηφηεηα θαη ζηελ δηθαηνζχλε.

 Ο θαηαζθεπαζηηθόο ηνκέαο παξαηεξεί θαη απηφο δπλαηφηεηεο θνξνδηαθπγήο. Οη ηξφπνη κε ηνπο νπνίνπο εθδειψλνληαη ηα θαηλφκελα δηαρσξίδνληαη κεηαμχ ηερληθψλ εηαηξεηψλ θαη εξγαηψλ. ΢ηελ πεξίπησζε ησλ ηερληθψλ εηαηξεηψλ ηα πην ζπλεζηζκέλα θαηλφκελα παξαηεξνχληαη κε ηελ εκθάληζε ησλ εηθνληθψλ ηηκνινγίσλ πνπ έρνπλ σο απνηέιεζκα ηε δηαζηξέβισζε ησλ δαπαλψλ ζε επίπεδα δηαθνξεηηθά, αλαθξηβή θαη πνιχ

14 πςειφηεξα ησλ πξαγκαηηθψλ. Έλαο άιινο ηξφπνο θνξνδηαθπγήο είλαη ε εκθάληζε εηθνληθψλ σξψλ εξγαζίαο θαη εηθνληθψλ ζπλεξγαζηψλ. ΢ηα εηζνδήκαηα απφ ελνίθηα ε απνθπγή θφξνπ εκθαλίδεηαη κε ηελ απφθξπςε ηνπ γεγνλφηνο φηη ελνηθηάδεηαη ην αθίλεην κε ηελ απφθξπςε δήισζεο ζηηο θνξνινγηθέο αξρέο ηνπ εηζνδήκαηνο πνπ εηζπξάηηεηαη. Μεγάιν πνζνζηφ θνξνδηαθπγήο ππάξρεη θαη ζηελ πεξίπησζε ησλ ηδηνθαηνηθνχκελσλ ρψξσλ.

Σα αθίλεηα απηά, ελψ ρξεζηκνπνηνχληαη σο δεπηεξεχνπζεο θαηνηθίεο, εμνρηθέο θαηνηθίεο ή επαγγεικαηηθνί ρψξνη δειψλνληαη σο «θελά» γηα λα απνθχγνπλ νη ηδηνθηήηεο ηε θνξνιφγεζε ηνπ εηζνδήκαηνο απφ ηδηφρξεζε ή ηδηνθαηνίθεζε

 ΢ηνλ αγξνηηθό ηνκέα παξαηεξείηαη επίζεο έληνλε θνξνδηαθπγή. Η θνξνδηαθπγή ζηνλ ηνκέα απηφ γίλεηαη κε ηελ πψιεζε πξντφλησλ ρσξίο παξαζηαηηθά, ηε κεηαθνξά αγξνηηθψλ πξντφλησλ κε ζπλνδεπηηθά έγγξαθα ζηα νπνία αλαγξάθνληαη αλαθξηβείο θαη δηαθνξεηηθέο πνζφηεηεο απφ ηηο πξαγκαηηθέο ή θαη ρσξίο ζπλνδεπηηθά έγγξαθα, ηε δηαθίλεζε σο δήζελ θνηλνηηθά.

 Μεηαθνξά κεηξεηώλ κε «βαιηηζάθηα»

Γξαθεία θαη δσκάηηα μελνδνρείσλ, επαγγεικαηηθνί ρψξνη κε εηθνληθή λφκηκε δήισζε, απνηεινχλ ηφπνπο θιεηζίκαηνο ζπκθσληψλ γηα εμαγσγή εθηφο ζπλφξσλ καχξνπ ρξήκαηνο ζε κεηξεηά.

Νηφπηνη «κεζάδνληεο», νη νπνίνη είλαη αξθεηά θαιά δηθηπσκέλνη κε ζηειέρε μέλσλ ηξαπεδψλ, αλαιακβάλνπλ ηε κεηαθνξά κεηξεηψλ ζην εμσηεξηθφ. Γελ ππάξρεη θίλδπλνο θαηάζρεζεο ρξεκάησλ ηνπ «πειάηε» ηνπ κεζάδνληα ζε ηεισλεία ή ζε ππεξεζίεο δίσμεο νηθνλνκηθνχ εγθιήκαηνο θ.ιπ., θαζψο ν θαηαζεηηθφο ινγαξηαζκφο ηνπ «αλαλεψλεηαη» ηαπηφρξνλα κε ηελ παξάδνζε ηνπ ξεπζηνχ ζηνλ κεζάδνληα, αθαηξψληαο ηελ πξνκήζεηα θαη είλαη απφ εθεί θαη πέξα ζέκα ηνπ δηθηχνπ κε ην νπνίν ζπλεξγάδεηαη ν κεζάδσλ γηα ην πψο ζα θπθινθνξήζνπλ ηα κεηξεηά ζην εμσηεξηθφ. Η νηθνλνκηθή θξίζε ησλ ηειεπηαίσλ ρξφλσλ έρεη θάλεη δεκνθηιή απηήλ ηε κέζνδν ζηελ Διιάδα.

15 1.5.ΣΟ ΔΛΛΗΝΙΚΟ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ ΢Τ΢ΣΗΜΑ

Σν θνξνινγηθφ ζχζηεκα κηαο ρψξαο απνηειείηαη απφ ην ζχλνιν ησλ δηαθνξεηηθψλ θφξσλ πνπ επηβάιινληαη. ΢ην θνξνινγηθφ ζχζηεκα ζπκπεξηιακβάλνληαη θαη νη δηαηάμεηο ηνπ δηαρξνληθνχ θνξνινγηθνχ δηθαίνπ. Σν θνξνινγηθφ ζχζηεκα δηαθνξνπνηείηαη απφ ρψξα ζε ρψξα αλάινγα κε ηηο νηθνλνκηθέο ζπλζήθεο θαη ηνπο ζθνπνχο πνπ επηδηψθεη ε θάζε κηα⁷. Έηζη, ζηηο αλαπηπγκέλεο ρψξεο, ε θνξνινγία βαξχλεη ηα εηζνδήκαηα, ζε αληίζεζε κε ηηο ιηγφηεξν αλαπηπγκέλεο ρψξεο, φπνπ ε θνξνινγία βαξχλεη ηε δαπάλε⁸.

Η επηινγή θνξνινγηθνχ ζπζηήκαηνο απφ κηα ρψξα εμαξηάηαη απφ δηάθνξνπο θνηλσληθνχο, νηθνλνκηθνχο θαη πνιηηηθνχο παξάγνληεο. Γηα λα κπνξέζεη έλα θξάηνο λα επηηχρεη θαιχηεξα ηηο επηδηψμεηο ηνπ επηβάιιεη ζπλήζσο πεξηζζφηεξνπο απφ έλα θφξνπο. Ο ζπλδπαζκφο ησλ θφξσλ πξέπεη λα γίλεηαη κε ηέηνην ηξφπν ψζηε λα ειαρηζηνπνηνχληαη λα κεηνλεθηήκαηα πνπ έρνπλ θάπνηνη θφξνη θαη λα κεγηζηνπνηνχληαη ηα πιενλεθηήκαηά ηνπο.

7Πηγή: Θεοσαπόποςλορ, 1981

8Πηγή: ΢έλλαρ ΢ηέθανορ, 1989

16 1.5.1. ΢θνπόο ηεο θνξνινγίαο

Ο ζθνπφο ηεο θνξνινγίαο απνβιέπεη ζηελ εμαζθάιηζε ησλ δεκφζησλ εζφδσλ γηα λα κπνξέζεη ην ίδην ην θξάηνο λα θαιχςεη ηηο δεκφζηεο δαπάλεο θαη ηα έμνδα ηνπ⁹. Αθφκε, κέζσ ηεο θνξνινγίαο, κπνξεί λα εθπιεξσζνχλ θαη θάπνηνη νηθνλνκηθνί ζθνπνί. Γηα παξάδεηγκα, ζε πεξίνδν αχμεζεο ησλ ηηκψλ ζηα πεηξειαηνεηδή πξντφληα, ε θπβέξλεζε κπνξεί λα κεηψζεη ηνπο θφξνπο ζηα αγαζά απηά, πξνθεηκέλνπ λα ζπγθξαηήζεη ηηο ηηκέο ηνπ πιεζσξηζκνχ¹⁰.

Σέινο, ζε πεξίνδν πνπ δελ ππάξρεη ελδηαθέξνλ γηα επελδχζεηο, ε θπβέξλεζε κπνξεί λα δψζεη θνξνινγηθέο ειαθξχλζεηο γηα θάπνηεο δξάζεηο, ψζηε λα εληζρπζνχλ νη επελδχζεηο, φπσο θαη ζε πεξηφδνπο εζληθψλ θξίζεσλ, κπνξνχλ λα επηβιεζνχλ πξφζζεηνη θφξνη ψζηε λα εληζρπζεί ε εζληθή άκπλα ηεο ρψξαο.

9Πηγή: Φλώπορ Α. (2004), Φοπολογική Λογιζηική, ΢ύγσπονη Δκδοηική, Αθήνα

10Πηγή: Φλώπορ Α. (2004), Φοπολογική Λογιζηική, ΢ύγσπονη Δκδοηική, Αθήνα

17 1.5.2. Γεληθέο αξρέο ηεο θνξνινγίαο

Ωο αξρέο ηηο θνξνινγίαο νξίδνπκε ηηο γεληθέο δηαηάμεηο πνπ αθνξνχλ ηε Φνξνινγία εηζνδήκαηνο θπζηθψλ θαη λνκηθψλ πξνζψπσλ¹¹.

Παξαθάησ πεξηγξάθνληαη νη αξρέο:

1. Η αξρή ηεο θαζνιηθόηεηαο ηνπ θόξνπ:

Δίλαη ε αξρή ζηελ νπνία νη θφξνη επηβάιινληαη ζε φινπο ηνπο πνιίηεο, ρσξίο εμαηξέζεηο. Μφλν ηα ρακειά εηζνδήκαηα απαιιάζζνληαη απφ ηελ θνξνινγία.

2. Η αξρή ηεο παξαγσγηθόηεηαο ηνπ θόξνπ:

Η αξρή απηή εμππεξεηεί ηελ παξαγσγή θαη ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηνπ απνηακηεπηηθνχ ζθνπνχ ηεο θνξνινγίαο. Γηα λα είλαη έλαο θφξνο παξαγσγηθφο ζα πξέπεη:

 Να είλαη ζαθήο θαη λα κελ κεηαβάιιεηαη ζπρλά

 Να πξαγκαηνπνηείηαη γξήγνξε είζπξαμε ηνπ θφξνπ κε φζν ην δπλαηφλ ιηγφηεξα έμνδα

 Να κελ ππάξρνπλ απαιιαγέο

 Σν πνζνζηφ ηνπ θφξνπ λα κελ είλαη πςειφ γηαηί ππάξρεη θίλδπλνο ν θνξνινγνχκελνο λα νδεγεζεί ζε θνξνδηαθπγή

3. Η αξρή ηεο απιόηεηαο ηνπ θόξνπ:

Σν αληηθείκελν ηνπ θφξνπ, ν ππνινγηζκφο ηνπ θαη ε είζπξαμή ηνπ ζα πξέπεη λα ραξαθηεξίδνληαη απφ απιφηεηα, ζαθήλεηα θαη θαηαλφεζε, έηζη ψζηε λα απνθεπρζνχλ ηπρφλ παξεξκελείεο απφ ηνπο θνξνινγνχκελνπο θαη ηα αξκφδηα θνξνινγηθά φξγαλα.

11Πηγή:www.epixeirisi.gr

18 4. Η αξρή ηεο βεβαηόηεηαο θαη ζηαζεξόηεηαο:

Η αξρή απηή νξίδεη πσο ην αληηθείκελν ηνπ θφξνπ, ε χπαξμή ηνπ, ην χςνο θαη ην κέγεζφο ηνπ ζα πξέπεη λα είλαη γλσζηφ εθ ησλ πξνηέξσλ, ψζηε ν θνξνινγνχκελνο λα έρεη ηελ δπλαηφηεηα λα είλαη ζπλεπήο ζηηο θνξνινγηθέο ηνπ ππνρξεψζεηο.

5. Η αξρή ηεο θαηαιιειόηεηαο ηνπ θόξνπ:

Δίλαη ε αξρή ζηελ νπνία ν θφξνο ζα πξέπεη λα είλαη θαηάιιεινο απφ πιεπξάο ρξφλνπ, ηφπνπ θαη ηξφπνπ πιεξσκήο. Ο ρξφλνο πιεξσκήο λα ζπκπίπηεη κε ηελ πξαγκαηνπνίεζε εηζνδήκαηνο. Ωο ηφπν πιεξσκήο ζα πξέπεη λα νξίδεηαη ν ηφπνο δηακνλήο- θαηνηθίαο ηνπ θνξνινγνχκελνπ. Όζν γηα ηνλ ηξφπν πιεξσκήο ζα πξέπεη λα δηεπθνιχλεηαη ν θνξνινγνχκελνο (πρ δφζεηο).

6. Η αξρή ηνπ ειαρίζηνπ νξίνπ ζπληήξεζεο:

Δίλαη ε αξρή ε νπνία ππνγξακκίδεη πσο ην ηκήκα εηζνδήκαηνο ηνπ θνξνινγνχκελνπ πνπ νξίδεηαη γηα ηελ θάιπςε ησλ αλαγθψλ ηνπ αιιά θαη ηεο νηθνγέλεηαο ηνπ δελ ζα πξέπεη λα ππάγεηαη ζηελ θνξνινγία.

7. Η αξρή ηνπ δηαθνξηζκνύ ησλ εηζνδεκάησλ:

Κάπνηνο πνπ ηα εηζνδήκαηά ηνπ πξνέξρνληαη απφ χπαξμε θεθαιαίσλ έρεη κεγαιχηεξε θνξνδνηηθή ηθαλφηεηα απφ θάπνηνλ άιινλ πνπ ηα εηζνδήκαηά ηνπ πξνέξρνληαη απφ ηελ πξνζσπηθή ηνπ εξγαζία. Έηζη, ζα πξέπεη λα ππάξρεη δηαθνξεηηθή θνξνινγηθή επηβάξπλζε αλάινγα κε ηελ πεγή πξνέιεπζεο ηνπ θάζε εηζνδήκαηνο.

8. Η αξρή ηεο απνθπγήο ηεο δηπιήο θνξνιόγεζεο:

Η αξρή απηή ζεσξείηαη θαη ε πην θαηαπαηεκέλε αθνχ απαγνξεχεη ηελ δηπιή θνξνιφγεζε ζε έλαλ θνξνινγνχκελν γηα ην ίδην αληηθείκελν κέζα ζην ίδην θξάηνο.

Έλα ηέηνην γεγνλφο νδεγεί ζηε θνξνδηαθπγή, ζε θνξνινγηθέο αληζφηεηεο θαη εμαζζελείηαη θάζε επηρεηξεκαηηθή πξνζπάζεηα.

19 1.6.ΟΙ ΢ΣΡΑΣΗΓΙΚΔ΢ ΠΟΤ ΑΚΟΛΟΤΘΟΤΝ ΟΙ ΔΠΙΥΔΙΡΗ΢ΔΙ΢ ΓΙΑ

ΦΟΡΟΓΙΑΦΤΓΗ

Δηθόλα 1: Ο ράξηεο ησλ επηρεηξήζεσλ κε βάζε ηα απνηειέζκαηα ηνπ 2014 (Άξζξν Η ΚΑΘΗΜΔΡΙΝΗ)

Κέξδε κηθξφηεξα αθφκε θαη απφ ηνλ κηζζφ ελφο ππαιιήινπ ηνπο εκθαλίδνπλ ζηελ εθνξία νη ηξεηο ζηηο ηέζζεξηο επηρεηξήζεηο, αιιά θαη νη επαγγεικαηίεο πνπ

δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηελ ειιεληθή αγνξά. Με ηηο ζπλερείο απμήζεηο θνξνινγηθψλ ζπληειεζηψλ – κία αθφκε ελεξγνπνηήζεθε κε ηελ αιιαγή ηνπ ρξφλνπ, θαζψο ζηηο θεηηλέο δειψζεηο ν θφξνο ζα ππνινγηζηεί κε ζπληειεζηή 29% αληί γηα 26% γηα Α.Δ., ΔΠΔ θαη ΙΚΔ – ρηιηάδεο εηαηξείεο επηδηψθνπλ λα αμηνπνηήζνπλ θάζε «παξάζπξν» ηεο λνκνζεζίαο, κε ζηφρν λα ζπκπηέζνπλ φζν ην δπλαηφλ πεξηζζφηεξν ηα θνξνινγεηέα θέξδε. Σα ζηνηρεία δείρλνπλ φηη ην θαηαθέξλνπλ¹².

12Πηγή: www.kathimerini.gr

20

΢ε ζχλνιν 290.000 λνκηθψλ πξνζψπσλ, ηα 150.000 δείρλνπλ δεκηέο, ελψ, απφ ηα 90.000 θεξδνθφξα, ηα 65.000 δελ μεπεξλνχλ θαλ ην φξην ησλ 50.000 επξψ εηεζίσο.

΢ηηο κηθξνκεζαίεο επηρεηξήζεηο θαη ζηνπο επαγγεικαηίεο ε θαηάζηαζε είλαη αθφκε ρεηξφηεξε, θαζψο νη 8 ζηνπο 10 δελ ππεξβαίλνπλ θαλ ζε επίπεδν θεξδνθνξίαο ην φξην ησλ 5.000 επξψ.

Ο ζπλδπαζκφο θξίζεο θαη θνξναπνθπγήο έρεη ξίμεη ηα θνξνινγεηέα θέξδε ησλ επηρεηξήζεσλ ζε εμαηξεηηθά ρακειά επίπεδα:

1. Σα λνκηθά πξφζσπα δειψλνπλ θέξδε πνπ δελ μεπεξλνχλ ηα 10 δηζ. επξψ, φηαλ ην 2004 εκθάληδαλ 19 δηζ. επξψ θαη ηελ πεξίνδν 2007-2008 πεξίπνπ 16 δηζ. επξψ.

2. Οη ειεχζεξνη επαγγεικαηίεο δειψλνπλ 2,6 δηζ. επξψ, ή πεξίπνπ 8.500 επξψ ν θαζέλαο.

3. Οη αγξφηεο εκθαλίδνπλ αθαζάξηζηα έζνδα 4,87 δηζ. επξψ, αιιά θνξνινγεηέα θέξδε κφιηο 1,34 δηζ. επξψ ή 2.518 επξψ ν θαζέλαο.

Έρνληαο πεξίπνπ 1,6 εθαη. επαγγεικαηηθά ΑΦΜ (πιένλ θαη νη αγξφηεο νπζηαζηηθά ιεηηνπξγνχλ θαη θνξνινγνχληαη κε ηε ινγηθή επηρείξεζεο, δειαδή έζνδα κείνλ έμνδα), νη θνξνινγηθέο αξρέο θαινχληαη λα αληηκεησπίζνπλ πξαθηηθέο

θνξναπνθπγήο, νη νπνίεο δχζθνια αληρλεχνληαη ρσξίο εμνλπρηζηηθφ (θαη ρξνλνβφξν) θνξνινγηθφ έιεγρν. Οπσο:

 Δηαηξείεο ή επαγγεικαηίεο κε δεκηέο εκθαλίδνληαη λα παξέρνπλ ππεξεζίεο ζε θεξδνθφξνπο επαγγεικαηίεο ή άιιεο εηαηξείεο. Η ζπλαιιαγή κπνξεί λα κελ είλαη πξαγκαηηθή, αιιά ζηα ραξηηά γίλεηαη κε φινπο ηνπο ηχπνπο.

Καηαβάιιεηαη ν ΦΠΑ, ην ηίκεκα πιεξψλεηαη κέζσ ηξάπεδαο θαη δειψλεηαη θαλνληθά ζηηο ζπγθεληξσηηθέο θαηαζηάζεηο πειαηψλ-πξνκεζεπηψλ. Γηα ηνλ δεκηνγφλν θνξνινγνχκελν δελ ππάξρεη θακία επίπησζε (απιψο κεηψλνληαη νη δεκηέο), ελψ ν θεξδνθφξνο θεξδίδεη θφξν 26%-33% επί ηεο αμίαο ηνπ ηηκνινγίνπ.

 Ακνηβέο δηνηθεηηθνχ ζπκβνπιίνπ θνξνινγνχληαη σο κηζζσηέο απνδνρέο κε βάζε ηνλ ηειεπηαίν θνξνινγηθφ λφκν. Πνιιέο εηαηξείεο «θνπζθψλνπλ»

απηέο ηηο ακνηβέο (εηδηθά αλ ζηα Γ.΢. ή αλ δηαρεηξηζηέο ησλ εηαηξεηψλ είλαη νη ίδηνη νη επηρεηξεκαηίεο), πξνθεηκέλνπ λα αμηνπνηήζνπλ ην αθνξνιφγεην

21 πνπ πξνβιέπεηαη γηα ηνπο κηζζσηνχο. Έηζη, ακνηβή Γ.΢. 20.000 επξψ ζα θνξνινγεζεί σο κηζζσηή ππεξεζία κε πξαγκαηηθφ θνξνινγηθφ ζπληειεζηή 12%. Όκσο ε εηαηξεία ζα γιηηψζεη (θαζψο ε ακνηβή Γ.΢. είλαη

επαγγεικαηηθή δαπάλε) θφξν εηζνδήκαηνο λνκηθψλ πξνζψπσλ 29% (ζπλ 10% θφξν κεξηζκάησλ αλ πξφθεηηαη γηα λνκηθφ πξφζσπν πνπ δηαλέκεη ηα θέξδε ζηνπο κεηφρνπο). Οη ακνηβέο Γ.΢. ζπκθέξνπλ κέρξη θαη ηα 30-35.000 επξψ αλά άηνκν.

 «Παηρλίδηα» κε ηνπο θνξνινγηθνχο ζπληειεζηέο γίλνληαη θαη κε ηα ελνίθηα.

Ιδηφθηεην αθίλεην ηνπ επηρεηξεκαηία κπνξεί λα ελνηθηαζηεί απφ ηελ επηρείξεζε θαη λα ρξεζηκνπνηεζεί είηε σο επαγγεικαηηθή έδξα είηε γηα άιινλ ζθνπφ. Γηα ελνίθηα κέρξη 12.000 επξψ, ν ζπληειεζηήο κε βάζε ηνλ νπνίν ζα θνξνινγείηαη ν ηδηνθηήηεο ηνπ αθηλήηνπ ζα είλαη 11%

(πξνγξακκαηίδεηαη λα πάεη ζην 15%)¹³. Ωο επαγγεικαηηθή δαπάλε, φκσο, ην ελνίθην απηφ ζα εμαζθαιίδεη απφ ηελ επηρείξεζε έθπησζε θφξνπ 26%, ή θαη 33% ζε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο.

 Σν θαηλφκελν ησλ royalties, ησλ «δηπισκάησλ επξεζηηερλίαο», ησλ ππεξεζηψλ δηαθήκηζεο θ.ιπ. είλαη εμαηξεηηθά δηαδεδνκέλν εηδηθά ζηηο πνιπεζληθέο εηαηξείεο πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηε ρψξα. Αληί ε εηαηξεία λα εκθαλίδεη πςειά θέξδε θαη λα πιεξψλεη ηνλ ειιεληθφ θφξν εηζνδήκαηνο (θηάλεη ζην 29% απφ ηε ρξήζε ηνπ 2016 θαη κεηά), ηηκνινγεί ηε «κεηξηθή»

εηαηξεία γηα πλεπκαηηθά δηθαηψκαηα, ππεξεζίεο δηαθήκηζεο θαη ινηπέο άπιεο ππεξεζίεο. Σα θέξδε επί ειιεληθνχ εδάθνπο κεηψλνληαη θαη ην θέξδνο κεηαθέξεηαη ζε ρψξα ηνπ εμσηεξηθνχ, φπνπ θαηά θαλφλα ηζρχεη ρακειφηεξνο θνξνινγηθφο ζπληειεζηήο ζπγθξηηηθά κε απηφλ πνπ εθαξκφδεηαη ζηελ Διιάδα.

13Πηγή: www.kathimerini.gr

22

 ΢πλεζηζκέλε ηα ηειεπηαία ρξφληα είλαη θαη ε άζθεζε επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο επί ειιεληθνχ εδάθνπο απφ εηαηξείεο πνπ εδξεχνπλ ζην εμσηεξηθφ. Με ηε κεηαθνξά ηεο έδξαο γιηηψλνπλ απφ θφξνπο θαη αζθαιηζηηθέο εηζθνξέο κέρξη ηέιε θπθινθνξίαο.

 Μεγάιε πιεγή είλαη θαη νη ελδννκηιηθέο ζπλαιιαγέο, ν έιεγρνο ησλ νπνίσλ παξακέλεη δχζθνινο παξά ηηο αιιεπάιιειεο λνκνζεηηθέο πξσηνβνπιίεο.

Σν θόιπν κε ηε δηαθίλεζε ηηκνινγίσλ εθηόο ζπλόξσλ

Η ειιεληθή εηαηξεία εκθαλίδεηαη λα «αγνξάδεη» ππεξεζίεο απφ εηαηξεία ηνπ εμσηεξηθνχ (ζπλήζσο ηδίσλ ζπκθεξφλησλ) ζε ρψξα φκσο κε πνιχ ρακειφηεξν θνξνινγηθφ ζπληειεζηή. Δίλαη ε πεξίθεκε ηζηνξία κε ηηο «κε ζπλεξγάζηκεο θνξνινγηθά ρψξεο» ή ηηο ρψξεο κε ρακειφηεξν ζπληειεζηή. Δπίζεο, νη ηξηγσληθέο ζπλαιιαγέο θαη ηα θαηλφκελα ηχπνπ «θαξνπδέι» είλαη δηεζλή θφιπα, αιιά ηδηαίηεξα δηαδεδνκέλα θαη ζηελ Διιάδα.

23

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2:

Η ΔΚΣΑ΢Η ΣΗ΢ ΦΟΡΟΓΙΑΦΤΓΗ΢

΢ΣΗΝ ΔΛΛΑΓΑ

24 2.1. ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΙ ΔΛΔΓΥΟΙ ΢ΣΗΝ ΔΛΛΑΓΑ

Οη θνξνινγηθνί έιεγρνη ζηελ Διιάδα δηελεξγνχληαη θπξίσο απφ ην ΢ψκα Γίσμεο Οηθνλνκηθνχ Δγθιήκαηνο (΢.Γ.Ο.Δ.). Οη θνξνινγηθνί έιεγρνη είλαη ην ζχλνιν ησλ ειεγθηηθψλ ελεξγεηψλ πνπ εθηεινχληαη απφ ηα αξκφδηα φξγαλα κε ζθνπφ:

a. Σελ επηβεβαίσζε ηεο νξζήο εθαξκνγήο ησλ δηαηάμεσλ ηεο θνξνινγηθήο λνκνζεζίαο.

b. Σελ επηβεβαίσζε ηεο ππνβνιήο ησλ πξνβιεπνκέλσλ δειψζεσλ θαη επαιήζεπζεο ηνπ πεξηερνκέλνπ απηψλ, ζε ζρέζε πάληα κε ηε ζπλαιιαθηηθή δξαζηεξηφηεηα θαη ηα νηθνλνκηθά απνηειέζκαηα, φπσο απηά πξνθχπηνπλ απφ ηα πξνβιεπφκελα ινγηζηηθά βηβιία θαη ζηνηρεία ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ Κ.Β.΢. θαη ηηο αξρέο ηεο ινγηζηηθήο επηζηήκεο (Δ.Γ.Λ.΢.)

c. Σνλ πξνζδηνξηζκφ ησλ θνξνινγηθψλ ππνρξεψζεσλ

Δηθόλα 2: ΢ώκα Γίσμεο Οηθνλνκηθνύ Δγθιήκαηνο ( Πεγή www.google.gr )

Σν ΢ψκα Γίσμεο Οηθνλνκηθνχ Δγθιήκαηνο (΢.Γ.Ο.Δ.) δεκνζηνπνίεηζαη ηα

ζπγθεληξσηηθά απνηειέζκαηα ησλ εξεπλψλ, πνπ δηεμήγαγε θαηά ην πξψην επηάκελν ην 2014 ζην πιαίζην ησλ αξκνδηνηήησλ ηνπ. Καηά ην παξαπάλσ δηάζηεκα

δηελεξγήζεθαλ 2.639 έξεπλεο ζε επηιεγκέλεο επηρεηξήζεηο έλαληη

ησλ 2.295 πξνγξακκαηηζκέλσλ, δειαδή ν ζηφρνο ππεξθαιχθζεθε ζε πνζνζηφ 115%.

Γηαπηζηψζεθαλ 390.028 παξαβάζεηο ζε 1.872 παξαβάηεο (κέζν πνζνζηφ

25 παξαβαηηθφηεηαο 54%). Σν ΢.Γ.Ο.Δ. δέρηεθε, επίζεο, θαηά ην ίδην δηάζηεκα, πξνο δηεξεχλεζε 755 εηζαγγειηθέο παξαγγειίεο, απφ ηηο νπνίεο ήδε πεξαίσζε 585, ελψ ζην ζηάδην ηεο εμέηαζεο θαη νινθιήξσζεο βξίζθνληαη –απφ πξνεγνχκελα έηε- 1.684¹⁴.

2.1.1. Καηεγνξίεο ειέγρσλ:

Οη θαηεγνξίεο ειέγρσλ ζηελ Διιάδα δηαθξίλνληαη σο εμήο:

 Πξνιεπηηθόο έιεγρνο

Ο πξνιεπηηθφο έιεγρνο αθνξά ηνλ έιεγρν εθαξκνγήο ηεο θνξνινγηθήο θαη ηεισλεηαθήο λνκνζεζίαο. Καηά ηνλ πξνιεπηηθφ έιεγρν, ειέγρνληαη πξάμεηο ή παξαιείςεηο ηεο επηρείξεζεο πνπ ππάγνληαη ζηελ ηξέρνπζα ρξήζε, ρσξίο (έιεγρνο θαηαγγειηψλ) λα απνθιείεηαη ν έιεγρνο πξάμεσλ ή παξαιείςεσλ πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ ζε πξνεγνχκελεο ρξήζεηο. ΢θνπφο ηνπ πξνιεπηηθνχ ειέγρνπ είλαη ν άκεζνο εληνπηζκφο παξαβάζεσλ θαζψο θαη ε δεκηνπξγία αίζζεζεο ζηνπο θνξνινγνχκελνπο φηη πξνβιέπεηαη δηαξθήο θαη απνηειεζκαηηθφο έιεγρνο, ψζηε λα ιεηηνπξγεί πξνιεπηηθά ζηε δηάπξαμε θνξνινγηθψλ παξαβάζεσλ. Ο πξνιεπηηθφο έιεγρνο κπνξεί λα δηελεξγείηαη εθηφο ή εληφο ηεο επηρείξεζεο θαη δηεμάγεηαη θπξίσο απφ ην ΢.Γ.Ο.Δ.

14Πηγή: www.minfin.gr

26

 Έιεγρνη απόδνζεο ΦΠΑ θαη παξαθξαηνύκελσλ θόξσλ

΢θνπφο ησλ ειέγρσλ απηψλ είλαη ε άκεζε είζπξαμε θφξσλ απφ ην Γεκφζην, ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ ηνπ νθεηιφκελνπ Φ.Π.Α., πνπ δελ έρνπλ απνδνζεί, δελ έρνπλ παξαθξαηεζεί ή έρνπλ παξαθξαηεζεί ή επηξξηθζεί απφ ηηο επηρεηξήζεηο θαηά ηελ πξαγκαηνπνίεζε ησλ ζπλαιιαγψλ ηνπο κε ηξίηα πξφζσπα, ζηα πιαίζηα ηεο επηρεηξεκαηηθήο δξάζεο θαη ιεηηνπξγίαο ηνπο, ρσξίο λα έρνπλ απνδνζεί ζηηο αξκφδηεο Γ.Ο.Τ., ζε αληίζεζε κε ηηο ηζρχνπζεο δηαηάμεηο ηεο θνξνινγηθήο λνκνζεζίαο.

Δηδηθά ε κε παξαθξάηεζε ή ε παξαθξάηεζε θαη κε απφδνζε ησλ θφξσλ, εθηφο ηνπ φηη απνζηεξεί απφ ην Γεκφζην έζνδα γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ησλ επηδηψμεψλ ηνπ κέζσ ησλ εηήζησλ θξαηηθψλ πξνυπνινγηζκψλ, δεκηνπξγεί θαη κε αληαγσληζηηθφ επηρεηξεκαηηθφ πεξηβάιινλ, ηφζν ζε επίπεδν νκνεηδψλ επηρεηξήζεσλ φζν θαη ζην ζχλνιν ηεο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο γεληθφηεξα, κε ζπλέπεηεο δπζκελείο γηα ηελ αλάπηπμε ηεο Δζληθήο Οηθνλνκίαο.

 Έιεγρνη απνθάιπςεο πιαζηώλ θαη εηθνληθώλ θνξνινγηθώλ ζηνηρείσλ

Σν θαηλφκελν ηεο ρξήζεο ησλ πιαζηψλ θαη εηθνληθψλ θνξνινγηθψλ ζηνηρείσλ παξαηεξείηαη ζε φινπο ηνπο ρψξνπο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο, απφ ηελ παξαγσγή θαη ην εκπφξην αγαζψλ, ηελ παξνρή ππεξεζηψλ, κέρξη θαη ην ρψξν ησλ θαηαζθεπψλ θαη ησλ ειεπζέξσλ επαγγεικαηηψλ .

Σν κέγεζνο ηεο θνξνδηαθπγήο κεγαιψλεη απφ ηελ ρξήζε εηθνληθψλ θαη πιαζηψλ θνξνινγηθψλ ζηνηρείσλ θαη ε δηαθνξνπνίεζε ησλ κεζφδσλ έθδνζεο θαη ρξήζε ηέηνησλ θνξνινγηθψλ ζηνηρείσλ θαζηζηά αλαγθαία ηελ ζπλερή εγξήγνξζε θαη εηνηκφηεηα ησλ ειεγθηηθψλ νξγάλσλ ηνπ ΢.Γ.Ο.Δ.

Οπζηαζηηθφο ιφγνο ρξήζεο εηθνληθψλ θαη πιαζηψλ θνξνινγηθψλ ζηνηρείσλ είλαη ε απνθπγή θαηαβνιήο ηφζν έκκεζσλ φζν θαη άκεζσλ θφξσλ θαη ζε ειάρηζηεο πεξηπηψζεηο ε ηαθηνπνίεζε ινγηζηηθψλ – θνξνινγηθψλ αηαζζαιηψλ πνπ πάληα πξνέξρνληαη απφ ηελ πξνζπάζεηα ησλ επηηεδεπκαηηψλ θαη επηρεηξήζεσλ λα απνθχγνπλ ηελ θαηαβνιή θφξσλ, αθνχ έρνπλ ρξεζηκνπνηήζεη ζην παξειζφλ άιιεο κεζφδνπο θνξνδηαθπγήο. Η απνθπγή ηεο θαηαβνιήο ησλ έκκεζσλ θφξσλ εληνπίδεηαη θπξίσο ζηνλ Φ.Π.Α. κε ηελ δηφγθσζε ηνπ Φ.Π.Α. ησλ εηζξνψλ, ν νπνίνο ζπκςεθίδεηαη κε ηνλ Φ.Π.Α. ησλ εθξνψλ, κε ηηκνιφγηα γηα αλχπαξθηεο αγνξέο θαη δαπάλεο. Η απνθπγή άκεζσλ θφξσλ ζπληειείηαη κε ηελ αχμεζε είηε ησλ δαπαλψλ,

27 είηε ηνπ θφζηνπο ησλ πσιεζέλησλ πξντφλησλ ή εκπνξεπκάησλ ή παξαζρεζεηζψλ ππεξεζηψλ, κε ηηκνιφγηα γηα αλχπαξθηεο δαπάλεο ή αγνξέο, πνπ έρνπλ ζαλ απνηέιεζκα ηελ κείσζε ησλ θεξδψλ.

 Έιεγρνη δηαθίλεζεο

Η πξνιεπηηθή δξάζε ησλ ππεξεζηψλ ηνπ ΢.Γ.Ο.Δ. δελ εμαληιείηαη κφλν ζηνπο ρψξνπο ησλ επηρεηξήζεσλ φπνπ δηελεξγνχληαη νη ζπλαιιαγέο, αιιά θαη ζε θάζε ζεκείν θαη γεσγξαθηθφ ρψξν απφ φπνπ δηαθηλνχληαη θπξίσο εκπνξεχκαηα θαη πξντφληα κε θάζε κέζν κεηαθνξάο. Σν έηνο 2003 πξαγκαηνπνηήζεθαλ 72.136 έιεγρνη δηαθίλεζεο εκπνξεπκάησλ ζε ηζάξηζκεο επηρεηξήζεηο θαη δηαπηζηψζεθαλ 16.419 παξαβάζεηο ζε 6.587 πεξηπηψζεηο επηρεηξήζεσλ κε παξάβαζε¹⁵. Οη παξαβάζεηο απηέο αθνξνχζαλ θπξίσο πσιήζεηο αγαζψλ ρσξίο θνξνινγηθά ζηνηρεία ή κε αλαθξηβέο πεξηερφκελν θνξνινγηθψλ ζηνηρείσλ σο πξνο ηελ πνζφηεηα θαη αμία απηψλ. Σέινο, πέξα απφ ηνπο παξαπάλσ ειέγρνπο ππάξρνπλ θαη νη έθηαθηνη επνρηαθνί έιεγρνη θαη ζπγθεθξηκέλα

 Πάζρα

 Θεξηλήο – ηνπξηζηηθήο πεξηφδνπ

 Υξηζηνπγέλλσλ

 Γηαθχκαλζεο ησλ ηηκψλ θαη ζπληειεζηψλ κηθηνχ θέξδνπο

 Παξαεκπνξίνπ

15Πηγή: ΢ηαμαηάκηρ Δμμανοςήλ, (2011), «Φοποδιαθςγή», πηςσιακή επγαζία, Σεσνολογικό Δκαιδεςηικό Ίδπςμα Κπήηηρ, ΢σολή Γιοίκηζηρ και Οικονομίαρ, Σμήμα Λογιζηικήρ, Ηπάκλειο.

28 2.2. Η ΦΟΡΟΓΙΑΦΤΓΗ ΢ΣΗΝ ΔΛΛΑΓΑ

Η θνξνδηαθπγή ζηελ Διιάδα θέξεηαη λα θηλείηαη ζε πςειά επίπεδα, θαζψο ηα ζηνηρεία απφ έξεπλεο απέδεημαλ πσο ε θνξνδηαθπγή ζηε Διιάδα θπκαίλεηαη απφ 1,9% σο 4,7% ηνπ ΑΔΠ εηεζίσο¹⁶. ΢πγθεθξηκέλα, απφ ηελ δηαθπγή ηνπ ΦΠΑ ην έιιεηκκα αλέξρεηαη ζηα 3,5% ηνπ ΑΔΠ, απφ ηηο απψιεηεο απφ ην ιαζξεκπφξην πνηψλ, ηζηγάξσλ θαη θαπζίκσλ ην πνζνζηφ ηεο θνξνδηαθπγήο αληηζηνηρεί ζε 0,5% ηνπ ΑΔΠ, γηα ηα λνκηθά πξφζσπα, ηα δηαθπγφληα θέξδε γηα ηε ρψξα απφ ηε θνξνδηαθπγή ησλ επηρεηξήζεσλ ππνινγίδνληαη γχξσ ζην 0,15% ηνπ ΑΔΠ

Καηά ζπλέπεηα, ην κέγεζνο ηεο θνξνδηαθπγήο ζηελ Διιάδα κπνξεί λα πξνζδηνξηζηεί ζε έλα πνζνζηφ απφ 6% σο 9% ηνπ ΑΔΠ, δειαδή αλάκεζα ζε €11 θαη €16 δηζ. ην ρξφλν.

Σν ειιεληθφ θξάηνο έρεη θάζε ρξφλν έζνδα χςνπο πεξίπνπ €50 δηζ. Με ηα έζνδα απηά, ηηο αζθαιηζηηθέο εηζθνξέο θαη ηα δάλεηα ησλ κλεκνλίσλ πξέπεη λα θαιχςεη φια ηνπ ηα έμνδα γηα ηε ιεηηνπξγία ηνπ, γηα ηελ απνπιεξσκή δαλείσλ (πεξίπνπ €12 δηζ.

ην ρξφλν), ηελ πιεξσκή ζπληάμεσλ (€28 δηζ. ην ρξφλν), ηνπο κηζζνχο ησλ δεκνζίσλ ππαιιήισλ (πεξίπνπ €15 δηζ. ην ρξφλν) θαη, ζχκθσλα κε ηα κλεκφληα πνπ έρεη ππνγξάςεη κε ηνπο δαλεηζηέο ηνπ, απφ απηά πξέπεη λα εμαζθαιίζεη θαη ζεκαληηθά πιενλάζκαηα ηα επφκελα ρξφληα.

΢χκθσλα κε ηα ηειεπηαία ζηνηρεία γηα ην 2015, ην 88% απηψλ ησλ εζφδσλ ηνπ θεληξηθνχ θξάηνπο (δελ πεξηιακβάλνπλ ηηο αζθαιηζηηθέο εηζθνξέο πνπ εηζπξάηηνπλ ηα ηακεία) πξνέξρνληαη απφ ηε θνξνινγία, θαη ηα ππφινηπα απφ άιιεο πεγέο, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ απνθξαηηθνπνηήζεσλ. Απφ ηα θνξνινγηθά έζνδα, νη άκεζνη θφξνη θέξλνπλ πεξίπνπ €20 δηζ., ελψ νη έκκεζνη (ΦΠΑ, θφξνη θαπζίκσλ, θαπλψλ θιπ) θέξλνπλ πεξίπνπ €24 δηζ. Απηφ είλαη έλα ζεκαληηθφ ζηνηρείν.

Δίλαη γλσζηφ φηη νη έκκεζνη θφξνη πιήηηνπλ ην ίδην πινχζηνπο θαη θησρνχο. Σα θνξνινγηθά ζπζηήκαηα ησλ πεξηζζφηεξσλ αλεπηπγκέλσλ ρσξψλ ζηεξίδνληαη πεξηζζφηεξν ζε άκεζνπο θφξνπο παξά ζε έκκεζνπο. ΢ηνπο έκκεζνπο θφξνπο ζηεξίδνληαη πεξηζζφηεξν θνξνινγηθά ζπζηήκαηα αλαπηπζζφκελσλ ή ηξηηνθνζκηθψλ ρσξψλ.

΢χκθσλα κάιηζηα κε κειέηε ησλ Μαηζαγγάλε θαη Φιεβνηφκνπ, (2010), ε πςειφηεξε θνξνδηαθπγή απαληάηαη ζε άηνκα κε θχξηα πεγή εηζνδήκαηνο ηελ

29 απηναπαζρφιεζε, ηα νπνία θαηά κέζν φξν δειψλνπλ 33% κηθξφηεξν εηζφδεκα απφ ην πξαγκαηηθφ θαη έρνπλ ηε κεγαιχηεξε επειημία ζηε δήισζε εηζνδεκάησλ, θαζψο κπνξνχλ εχθνια λα αιιάμνπλ ην ρξνλνδηάγξακκα ηεο εξγαζίαο ηνπο, λα ξπζκίζνπλ ηηο απνιαβέο ηνπο ή λα ζηξαθνχλ ζηελ παξανηθνλνκία¹⁷

Καη απηφ παξά ην γεγνλφο φηη, κε εμαίξεζε ηε ΢νπεδία, φπνπ ν θφξνο εηζνδήκαηνο αλέξρεηαη ζε πνζνζηφ 56,5% ηνπ εηζνδήκαηνο ησλ θνξνινγνπκέλσλ, νη θνξνινγηθνί ζπληειεζηέο ζηελ Διιάδα είλαη απφ ηνπο πςειφηεξνπο ζηελ Δπξψπε.

Φζάλνπκε ηψξα ζηα ησξηλά ζηαηηζηηθά αθνχ έπεηηα απφ πξφζθαηε δεκνζηνπνίεζε ηνπ ΟΟ΢Α, ε Διιάδα θηλείηαη πςειά ζηελ θαηάηαμε ησλ ρσξψλ κειψλ ηνπ ΟΟ΢Α κε ηηο κεγαιχηεξεο θνξνινγηθέο επηβαξχλζεηο, δίλνληαο έηζη απάληεζε ζην εξψηεκά καο «Γηαηί ε θνξνδηαθπγή ζηελ Διιάδα δελ πεξηνξίδεηαη θαη ζπλερώο απμάλεηαη;»

΢πγθεθξηκέλα, πέξπζη ην πνζνζηφ ησλ θνξνινγηθψλ επηβαξχλζεσλ ηεο Διιάδαο έθηαζε ζην 40,8% ηνπ θφζηνπο εξγαζίαο, φηαλ ν κέζνο φξνο ησλ ρσξψλ ηνπ Οξγαληζκνχ Οηθνλνκηθήο ΢πλεξγαζίαο θαη Αλάπηπμεο είλαη ζην 35,9%.

16Πηγή: www.minfin.gr

17Πηγή:Γεωπγακόποςλορ Θ., Πάζσορ Π., (2003)

30 2.3. ΠΟΙΝΔ΢ ΦΟΡΟΓΙΑΦΤΓΗ΢

Πνηα ε πνηλή γηα θάπνηνλ «θνξνδηαθπγά»;;

Οη πνηλέο δηαρσξίδνληαη ζε θαηεγνξίεο αλάινγα κε ην είδνο θφξνπ:

1. Έγθιεκα θνξνδηαθπγήο ζην θφξν εηζνδήκαηνο, ζηνλ εληαίν θφξν ηδηνθηεζίαο αθηλήησλ (ΔΝ.Φ.Ι.Α.) ή ζηνλ εηδηθφ θφξν αθηλήησλ (Δ.Φ.Α.), δηαπξάηηεη, φπνηνο κε πξφζεζε, πξνθεηκέλνπ λα απνθχγεη ηελ πιεξσκή ησλ παξαπάλσ θφξσλ, απνθξχπηεη απφ ηα φξγαλα ηεο Φνξνινγηθήο Γηνίθεζεο, θνξνινγεηέα εηζνδήκαηα απφ νπνηαδήπνηε πεγή ή πεξηνπζηαθά ζηνηρεία, παξαιείπνληαο λα ππνβάιεη δήισζε ή ππνβάιινληαο αλαθξηβή δήισζε ή θαηαρσξψληαο ζηα ινγηζηηθά αξρεία εηθνληθέο δαπάλεο. Απηά ηα εγθιήκαηα θνξνδηαθπγήο ηηκσξνχληαη, αλά είδνο θφξνπ, σο εμήο¹⁸:

 Με πνηλή θπιάθηζεο ηνπιάρηζηνλ δχν (2) εηψλ, εθφζνλ ν θφξνο πνπ αλαινγεί ζηα θνξνινγεηέα εηζνδήκαηα ή ζηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία πνπ απνθξχβεη, ππεξβαίλεη, αλά θνξνινγηθφ ή δηαρεηξηζηηθφ έηνο, ηηο 100.000 επξψ

 Με πνηλή θάζεηξμεο, εθφζνλ, θαηά ηα σο άλσ, ην πνζφ ηνπ θφξνπ ππεξβαίλεη, ηηο 150.000 επξψ.

2. Έγθιεκα θνξνδηαθπγήο ζην θφξν πξνζηηζέκελεο αμίαο, ζην θφξν θχθινπ εξγαζηψλ, ζην θφξν αζθαιίζηξσλ θαη ζηνπο παξαθξαηνχκελνπο θαη θφξνπο, ηέιε ή εηζθνξέο δηαπξάηηεη, φπνηνο κε πξφζεζε, πξνθεηκέλνπ λα απνθχγεη ηελ πιεξσκή απηψλ, δελ απνδίδεη ή απνδίδεη αλαθξηβψο ή ζπκςεθίδεη ή εθπίπηεη αλαθξηβψο ηνπο παξαπάλσ θφξνπο, ηέιε ή εηζθνξέο, θαζψο θαη, φπνηνο παξαπιαλά ηε Φνξνινγηθή Γηνίθεζε κε ηελ παξάζηαζε ςεπδψλ γεγνλφησλ σο αιεζηλψλ ή κε ηελ αζέκηηε παξαζηψπεζε ή απφθξπςε αιεζηλψλ γεγνλφησλ θαη δελ απνδίδεη ή απνδίδεη αλαθξηβψο ή ζπκςεθίδεη ή εθπίπηεη αλαθξηβψο απηνχο ή ιακβάλεη επηζηξνθή. Σν έγθιεκα θνξνδηαθπγήο ζην Φ.Π.Α. ηηκσξείηαη κε:

 Με πνηλή θπιάθηζεο ηνπιάρηζηνλ δχν (2) εηψλ, αλ ην πξνο απφδνζε πνζφ ηνπ θχξηνπ θφξνπ πνπ δελ απνδφζεθε ή απνδφζεθε αλαθξηβψο ή επεζηξάθε ή ζπκςεθίζηεθε ή εμέπεζε ή δηαθξαηείηαη, ππεξβαίλεη αλά θνξνινγηθφ ή δηαρεηξηζηηθφ έηνο ηηο 50.000 επξψ