ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ
ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ΣΧΟΛΗ
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ
ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ, ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΑΚΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ & ΑΝΘΟΚΟΜΙΑΣ
*
ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ Μ ΥΡΤΙΛΛΟΥ
*ΣΠΟΥΑΑΣΤΡΙΑ :ΠΑΡΑΑΕΙΣΗ ΜΑΓΑΑΑΗΝΗ ΕΠΙΒΑΕΠΩΝΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΠΑΝΗΣ ΒΑΣΙΑΕΙΟΣ
ΚΑΑΑΜΑ ΤΑ, ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2012
« Θ α ήθελα να ευχαριστήσω τον υπεύθυνο καθηγητή τον Κ.Πανή Βασίλειο για την πολύτιμη βοήθεια του,
και τους γονείς μου για την αγάπη και την βοήθεια τους να
καταφέρω να σπουδάσω...»
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ:
Ευχαριστίες... σελ2 Περιεχόμενα... σελ3 Εισαγωγή... σελ5 Πρόλογος... σελό
Κ εφάλαιο 1: Βοτανικά χαρακτηριστικά
1.1 Μορφολογία... σελ 7 1.2 Βοτανικά στοιχεία του φυτού... σελ8 1.3 Είδη μυρτΐλλου... σελ9-11 1.4 Πολλαπλασιασμός μυρτΐλλου... σελ 12
Κεφάλαιο2:Κ αλλιέργεια μυρτΐλλου
2.1 Ριζικό σύστημα... σελ13
2.2 Άνθηση και καρποφορία... σελ14-15
2.2.1 Άνθηση...σελ15
2.2.2 Καρποφορία... σελ15
2.3 Επιλογή τοποθεσίας εγκατάστασης...σελί 6
2.4 Προετοιμασία εδάφους... σελί 7-18
2.5 Φύτευση... σελί 9-20
2.5.1 Φύτευση σε σαμάρια... σελ20
2.6 Η λίπανση... σελ21
2.7 Βιολογική καλλιέργεια... σελ21
2.8 Η άρδευση...σελ22
2.9Κλάδεμα...σελ23-25
2.11 Οι ποικιλίες του μυρτΐλλου... σελ28-34 2.12 Ασθένειες & εχθροί....σελ35-36 2.13 Συγκομιδή & μετασσυλεκτικοίχειρισμοί.... σελ37-41 2.14 Οικονομική ανάλυση καλλιέργειας...σελ42-45
Κ εφάλαιο 3 .Ιδιότητες και χρήσεις του μυρτΐλλου
3.1. Χημική, θρεπτική και φαρμακευτική σημασία.... σελ46-48 3.2 Φαρμακευτική χρήση... σελ48-50 3.3 Χρήση μυρτΐλλου στην κουζίνα...σελ48-49
Βιβλιογραφία... σελ 5Θ-52
Παράρτημα εικόνων... σελ53-54
ΕΙΣΑΓΩΓΗ:
Τα τελευταία χρόνια λόγω των δυσκολιών που παρουσιάζουνν οι κλασικές καλλιέργειες, για να εξασφαλίσουν ένα ικανοποιητικό εισόδημα στους αγρότες έγινε απολύτως
αναγκαία η προσφυγή του αγροτικού κόσμου σε νέες και εναλλακτικές καλλιέργειες οι οποίες θα μπορέσουν να αντικαταστήσουν εν μέρει ή συνολικά τις προβληματικές αυτές καλλιέργειες.
Μεταξύ αυτών το μύρτιλλο αποτελεί μια πολύ καλή εναλλακτική καλλιέργεια που μπορεί να καλλιεργηθεί σε όλα τα σημεία της χώρας μας από την Κρήτη μέχρι τον Έβρο λόγω του ότι περιλαμβάνει ποικιλίες που έχουν μεγάλη προσαρμοστικότητα στο
κλίμα.
Το μύρτιλλο διακρίνεται για τους υπέροχους καρπούς του τόσον από γευστικής απόψεως όσον και λόγω της μεγάλης τους περιεκτικότητας σε πολύτιμες ουσίες για την υγεία του ανθρώπου.
Η γενική τάση που υπάρχει σήμερα σε παγκόσμιο επίπεδο είναι να αυξάνονται συνεχώς οι καλλιεργούμενες εκτάσεις με το μύρτιλλο, δηλαδή το υψηλής ανάπτυξης (ναοαηϊιιιη οοΓΥΐηύοειίΓη).
Επίσης παρατηρείται συνεχής αύξηση της καταναλώσεως των προϊόντων του μυρτίλλου αυτού. Στην αύξηση αυτή, μεγάλο ρόλο παίζουν τα νέα προϊόντα με βάση το μύρτιλλο τα οποία η μεταποιητική βιομηχανία, παρουσιάζει συνεχώς στην κατανάλωση και τα οποία κυκλοφορούν στις διεθνείς αγορές.
Πολύ σημαντικοί παραγοντές της ανάπτυξης της κατανάλωσης αποτελούν επίσης οι πολύτιμες θεραπευτικές του ιδιότητες οι οποίες τα τελευταία χρόνια έγιναν ευρέως γνωστές μέσα από διάφορες επιστημονικές μελέτες .
Οι τιμές που μπορούν να απολάψουν οι παραγωγοί του μπλούμπερρυ στη χώρα μας μπορεί να είναι πολύ ικανοποιητικές και να αποτελέσουν ένα ισχυρό κίνητρο για την ανάπτυξη αυτής της καλλιέργειας αλλα και του τομέα της μεταποίησης του .
Σήμερα το 85% της παγκόσμιας παραγωγής μυρτίλλου (μπλούμπερρυ) παράγεται στη Β.Αμερική από τις ΗΠΑ και τον Καναδά ενώ η Ευρώπη είναι ελλειμματική στο μύρτιλλο αν και η κατανάλωση του διαρκώς αυξάνεται. Η χώρα μας με το εξαιρετικό εδαφοκλιματικό της περιβάλλον και τη μεγάλη της ηλιοφάνεια μπορεί να αναπτύξει τη νέα αυτή καλλιέργεια και να αποτελέσει μια από τις σημαντικότερες χώρες παραγωγής
ΠΡΟΛΟΓΟΣ:
Το μύρτιλλο είναι ένα φυτό με μεγάλη γεωγραφική εξάπλωση. Το συναντάμε σε πολλά μέρη του κόσμου. Στην Ευρώπη βρίσκεται με τη μορφή χαμηλού θάμνου μέσα στα δάση σαν αυτοφυές. Τα πιο γνωστά είναι το Vaccinium myrtillus και το Vaccinium
uliginosum.ZTT|V Αμερική επίσης υπάρχει ένα είδος που έχει υψηλή ανάπτυξη κορμού είναι το Vaccinium corymbosum var. Ashei το οποίο έχει επικρατήσει ως μπλούμπερρυ.
Το είδος αυτό είναι το μύρτιλλο που κυρίως καλλιεργείται σε ολόκληρο τον κόσμο.
Η προέλευση του ονόματος του γένους Vaccinium δεν είναι γενικώς παραδεκτή από όλους τους ερευνητές.
Οι καρποί του μυρτίλλου χρησιμοποιούνται στη διατροφή των ανθρώπων από τους προϊστορικούς χρόνους και οι θεραπευτικές του ιδιότητες έχουν καταγραφεί κατά την αρχαιότητα από τον Διοσκουρίδη έναν περίφημο Έλληνα ιατρό.
Τα τελευταία 1000 χρόνια έχουν αναφερθεί πολλές ευεργετικές ιδιότητες του μυρτίλλου από διάφορους συγγραφείς όπως είναι η ανακούφιση από τα συμπτώματα του
σκορβούτου η μείωση του σακχάρου στο αίμα, η καλή κυκλοφορία του αίματος και η βελτίωση της όρασης.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του FAO, το μύρτιλλο καλλιεργείται σε 16 χώρες. Οι ΗΠΑ βρίσκονται στην πρώτη θέση των παραγωγών χωρών με το 52% της παγκόσμιας παραγωγής.
Στη δεύτερη θέση βρίσκεται ο Καναδάς με το 32% ενώ στη συνέχεια ακολουθούν οι ευρωπαϊκές χώρες Πολωνία, Ολλανδία, Ουκρανία.
Το γένος Vaccinium καλύπτει ένα μεγάλο αριθμό ειδών. Έχουν καταγραφεί μέχρι σήμερα τουλάχιστον 450 είδη, τα οποία εκτείνονται σε ένα πολύ μεγάλο τμήμα της γης.
Η γεωγραφική του κατανομή εκτείνεται από την Β.Αμερική, την Ευρώπη, την Κίνα ,το Μεξικό ,την Ιαπωνία, την Μαλαισία και την Αφρική.
Να αναφέρουμε παρακάτω τις χρήσεις του μυρτίλλου , οι καρποί του μπορούν να καταναλωθούν σαν νωποί ή να χρησιμοποιηθούν από τη ζαχαροπλαστική. Τα μύρτιλλα επίσης χρησιμοποιούνται για την παραγωγή μαρμελάδων ,ποτών κ.α.
Οι καρποί και τα φύλλα του χρησιμοποιούνται επίσης από την φαρμακοβιομηχανία λόγω των ιδιαίτερων φαρμακευτικών τους ιδιοτήτων.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 : ΒΟΤΑΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Η ΕΜΠΟΡΙΑ ΤΟΥ ΜΥΡΤΙΛΛΟΥ:
ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ 2 ΠΙΝΑΚΕΣ ΠΟΥ ΜΑΣ ΔΕΙΧΝΟΥΝ ΤΗΝ ΕΜΠΟΡΙΑ ΤΟΥ ΜΥΡΤΙΛΛΟΥ ΣΤΙΣ ΗΠΑ:
Πίνακας 1:Η αζία του εξαγώμενου ιιύρτιλλου από τις ΗΠΑ(σε -χιλιάδες δολάρια)
Προϊόν 1998 1999 2000 2001 2002 2003 Μεταβολή
% Κατεψυγμένο 22978 15866 25249 16323 19856 17864 -22
Νωπό 1708 12614 24173 22896 20859 18875 1005
Αποξηραμένο 4261 5223 6983 9232 9154 11412 168
Κονς/ποιημένο 3104 3202 3047 3346 4507 3464 12
Σύνολο 32050 36905 59452 51798 54375 51616 61
Πίνακας 2:Η αξία του εισανώιιενου μύρτινου στις ΗΠΑ(σε χιλιάδες δολάριά)
Προϊόν 1998 1999 2000 2001 2002 2003 Μεταβολή
%
Κατεψυγμένο 7249 14844 7707 11844 7707 7687 6
Νωπό 25705 24187 30836 39003 39482 59167 13
Σύνολο 32954 39031 38544 50847 47189 66854 103
Οι πίνακες 2 & 3 μας δείχνουν την εξέλιξη της αξίας της παραγωγής που εξάγεται και εισάγεται από τις ΗΠΑ η οποία αποτελεί την κυριότερη χώρα παραγωγής
καλλιεργημένου μυρτίλλου στον κόσμο.!!!
1.1ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΦΥΤΟΥ:
1.2 Τα βοτανικά στοιγεία του φυτού:
Η συστηματική κατάταξη του μυρτίλλου:
Κλάση: Magnoliophyta Τάξη: Ericales
Οικογένεια: Ericaceae Γ ένος: Vaccinium Τα κυριότερα είδη:
Vaccinium myrtillus Vaccinium A ngustifolium Vaccinium Myrtilloides Vaccinium Corymbosum
To γένος αυτό περιλαμβάνει τουλάχιστον 450 είδη στα διάφορα μέρη του κόσμου. Σε γενικές γραμμές μπορούμε να διακρίνουμε σε δύο μαγάλες κατηγορίες τα διάφορα είδη του γένους Vaccinium. Τα είδη εκείνα πού έχουν καρπούς με μπλέ χρώμα τα οποία είναι γνωστά ως Blueberries και εκείνα που έχουν κόκκινους καρπούς γνωστά ως Cranberries.
Εικόνα1.2: μπλέ καρποί:
1.3 ΥΠΑΡΧΟΥΝ3 ΕΙΔΗΜΥΡΤΙΛΛΟΥ:
Ι.Το άγριο ή αυτοφυές μύρτιλλο χαμηλής ανάπτυξης:
Το νάαπηίιίΓη myrtillus είναι ένας μικρός φυλλοβόλος θάμνος, που συνήθως έχει ύψος 15-30 εκ. το φυτό αυτό γενικά είναι χαμηλότερου ύψους στις ορεινές περιοχές. Οι βραχίονες του είναι λεπτοί και γωνιώδης, αναπτύσονται από ρίζωμα το οποίο βρίσκεται επιφανειακά στο έδαφος. Τα στελέχη του καλύπτονται από τριχίδια. Οι ρίζες του είναι λεπτές με μεγάλη διακλάδωση που, σε ανάμειξη με τις ρίζες των γειτονικών φυτών δημιουργούν ένα πυκνό δίκτυο ριζών.
Τα φύλλα του είναι πράσινου χρώματος, σκληρά, εναλλασσόμενα, ελλειψοειδή, ωοειδή η στρογγυλά , ολόκληρα η οδοντωτά ενώ άλλα υποείδη είναι φυλλοβόλα και άλλα όχι.
Τα άνθη του είναι σφαιροειδή, κηρώδη με πέταλα πράσινου χρώματος, είναι μονήρη και εκφύονται στις μασχάλες των φύλλων.
Οι καρποί του είναι μαυριδεροί προς το μπλέ.
Το άγριο μύρτιλλο αυτοφύεται στην Ευρώπη έχει όμως αρκετές ανάγκες σε ψύχος για να έρθει ο λήθαργος των οφθαλμών του και για αυτό φύεται σε περιοχές με ψυχρότερα κλίματα. Οι ανάγκες σε ψύχος ποικίλουν ανάλογα με την ποικιλία.
Φύεται κυρίως σε υγρά δάση προτιμά σαν φυτό την ημισκιά και τα υγρά, όξινα και γόνιμα εδάφη. Η επικονίαση του εξασφαλίζεται με τη βοήθεια των μελισσών.
2. Το καλλιεργούμενο μύρτιλλο ή μπλούμπερρυ:
Το νάοώηίιιπι Οοτγηιύοειιπι καταγράφηκε για πρώτη φορά στο Ληναίο.
Προέρχεται από τα ανατολικά τηα Β. Αμερικής. Είναι ένας υψηλόκορμος θάμνος , ο καρπός του είδους αυτού είναι ο κυριότερος καρπός που χρησιμοποιούσαν στη διατροφή τους οι ινδιάνοι.
Οι πρώτες καλλιέργειες εγκαταστάθηκαν το 1920 στην Αμερική, η εισαγωγή αυτής της καλλιέργειας στην Ευρώπη χρονολογείται το 1934 στη Γερμανία.
Εικόνα 1.4: Blueberries
3. Τα καλλιεργούμενα <νάνα> μύρτιλλα (Vaccinium Angustifolium Vacciniurn Myrtilloides ):
Αυτά τα δύο είδη μπορούμε να τα βρούμε σαν καλλιεργούμενα σε συστηματικούς αγρούς όπως και σαν αυτοφυή μέσα στα δάση.
Το ύψος τους κυμαίνεται μεταξύ 7-30 εκ. τα φύλλα τους είναι στενά και η συγκομιδή τους αρχίζει από το δεύτερο έτος.
Ο καρπός τους είναι μπλέ και καλύπτεται με γκρίζο χνούδι.
1.4.Πολλαπλασιασαόζ του αυρτίλλου:
1. Εγγενής πολλαπλασιασμός ο οποίος γίνεται με σπορά. Η σπορά γίνεται την άνοιξη . 2 .Αγενής πολλαπλασιασμός ο οποίος γίνεται με μοσχεύματα χλωρά ή ξυλώδη.
3. Μικροπολλαπλασιασμός.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΟΥΜΥΡΤΙΛΑΟΥ
Η καλλιέργεια του μυρτιλου:
Η δημιουργία του φυτού σε μορφή θάμνου από την φύτευση του φυταρίου μέχρι την πλήρη ανάπτυξη διαρκεί από 3-8 έτη. Κατά την περίοδο αυτή το μύρτιλλο αναπτύσσει 2-
8 νέους βλαστούς από τη βάση του φυτού. Κάθε ένας από αυτούς τους βλαστούς μπορεί να παράγει καρπούς για περισσότερα από 8 έτη.
Η ανάπτυξη του φυτού αρχίζει την άνοιξη με το φούσκωμα των οφθαλμών και την εμφάνιση της πράσινης κορυφής. Η ανάπτυξη των βλαστών αρχίζει των Μάιο και σταματά τον Ιούνιο. Το τέλος αυτής της πρώτης βλάστησης είναι εύκολα αντιληπτό με την εμφάνιση του « μ αύρου σημείου», που στην πραγματικότητα είναι ο τελευταίος οφθαλμός που αποξηραίνεται. Από τη στιγμή αυτή οι βλαστοί αρχίζουν να
ξυλοποιούνται. Κατά τον Αύγουστο μπορεί να εμφανισθούν και άλλοι πλάγιοι βλαστοί αλλα οι βλαστοί αυτοί δεν παράγουν καρποφόρους οφθαλμούς και επειδή δεν
προλαβαίνουν να ξυλοποιηθούν είναι πολύ ευαίσθητοι στους χειμερινούς παγετούς.
Η ανάπτυξη της βλάστησης του μύρτιλλου είναι « σ υ μ π ο δ ια κ ή » . Στην αρχή οι βλαστοί αναπτύσσονται ταχέως σχηματίζοντας 10-30 φύλλα, ανάλογα με την καλλιεργητική τεχνική που εφαρμόζεται και τις συνθήκες του περιβάλλοντος. Στο τέλος της περιόδου αυτής ο τελευταίος οφθαλμός ξηραίνεται.
Λόγω της ιδιομορφίας που έχει η ανάπτυξη της βλάστησης του φυτού αυτού παρατηρείται μια συνέχιση της έκπτυξης των βλαστών πέραν και τις περιόδου της άνοιξης δηλαδή και μετά την άνθηση.
2.1 Το ριζικό σύστϊΗία:
Το ριζικό σύστημα αναπτύσσεται επιφανειακά και εκτείνεται σαν ανεστραμμένος
κώνος. Οι ρίζες του μύρτιλλου αποτελούνται από λεπτούς νηματώδεις σχηματισμούς που βρίσκονται κοντά στην επιφάνεια του εδάφους.
Οι ρίζες δεν αναπτύσσουν απορροφητικά τριχίδια, στην περίπτωση αυτή πρέπει να χορηγούνται στο έδαφος μεγάλες ποσότητες οργανικής ουσίας. Λόγω αυτής της
κατασκευής των ριζών είναι πολύ ευαίσθητο ακόμη και στη σχετική έλλειψη νερού στο έδαφος.
Τα πιο κατάλληλα εδάφη για το είδος αυτό είναι τα ελαφρά εδάφη, αλλα στα εδάφη αυτά πρέπει να δίνεται μεγάλη προσοχή στο επίπεδο της υγρασίας τους, επειδή δεν πρέπει να μειώνεται πολύ.
Είναι μία απαιτητική σε νερό ποτιστική καλλιέργεια.
Η προσθήκη τύρφης , ή πριονιδιών κατά τη φύτευση των φυταρίων προκαλούν ανάπτυξη των συμβατικών μυκήτων (μυκόρριζα) που βοηθούν τα φυτά να εκμεταλλευτούν την υγρασία του εδάφους.
Η έναρξη της ανάπτυξης του ριζικού συστήματος γίνεται την άνοιξη μόλις οι
θερμοκρασίες του εδάφους είναι 6 βαθμούς κελσίου. Η ανάπτυξη των ριζών συνεχίζεται μέχρι τη στιγμή που η θερμοκρασία του εδάφους φθάνει τους 16 βαθμούς κελσίου.
Οι ετήσιες λιπάνσεις πρέπει να γίνονται την περίοδο κατά την οποία το ριζικό σύστημα βρίσκεται στη μέγιστη δραστηριότητα του. Επειδή η ανάπτυξη του ριζικού συστήματος του μύρτιλλου είναι πολύ αργή η ξηρασία κατά το θέρος προκαλεί τον πρόωρο λήθαργο του φυτού και για αυτό το λόγο πρέπει να αρδεύεται τακτικά.
Εικόνα 2.1:καλλιεργήσιμο μύρτιλλο
2.2 Η άνθηση και η καρποφορία
2.2.1 Τα άνθη του μύρτιλλου είναι στρογγυλοποιημένα ενώ παρουσιάζουν κηρώδη υφή.
Έχουν τα πέταλα ανοιχτού πράσινου ή ρόδινου χρώματος και μήκος 5-6 εκ.
Η άνθηση του φυτού διαρκεί 7-14 ημέρες , τα άνθη καταστρέφονται στους -5 βαθμούς κελσίου. Τα άνθη επίσης είναι ερμαφρόδιτα και επομένως είναι αυτογόνιμα στις περισσότερες ποικιλίες του, η επικονίαση των ανθέων γίνεται με αυτεπικονίαση ή σταυρεπικονίαση.
Τα στίγματα είναι διαθέσιμα για γονιμοποίηση για μια διάρκεια 3-6 ημερών. Οι καρποί που σχηματίζονται μετά την γονιμοποίηση έχουν περισσότερους από 12 σπόρους Επίσης είναι σημαντικό η γύρη που γονιμοποιεί τα άνθη να προέρχεται από 2 ή περισσότερες ποικιλίες στο ίδιο χωράφι επειδή τότε το μέγεθος των καρπών είναι μεγαλύτερο.
Μερικες ποικιλίες του έχουν όρθια ανάπτυξη ενώ οι ανθοφόροι οφθαλμοί τους σχηματίζονται στο άκρο του βλαστού με αποτέλεσμα την ευκολότερη συγκομιδή των καρπών.
Το δενδρώδες μύρτιλλο για την καλή γονιμοποίηση των ανθέων του απαιτεί παρουσία των μελισσών αλλα και άλλων εντόμων.
2.2.2 Η καρποφορία
Οι περισσότερες ποικιλίες του μύρτιλλου , ωριμάζουν μέσα σε 7-10 εβδομάδες.
Η ανάπτυξη του καρπού από τη γονιμοποίηση των ανθέων μέχρι την ωρίμανση των καρπών χωρίζεται σε τρεις φάσεις:
• Η πρώτη φάση , αρχίζει αμέσως μετά τη γονιμοποίηση των ανθέων
χαρακτηρίζεται από την ταχεία αύξηση των των καρπών που διαρκεί περίπου ένα μήνα. Κατά τη φάση αυτή το φυτό χρησιμοποιεί τα προϊόντα της φωτοσύνθεσης των φύλλων για την ανάπτυξη των καρπών του. Αν κατά τη φάση αυτή ο αριθμός των καρπών είναι υπερβολικά μεγάλος τότε οι καρποί αποκτούν μικρό μέγεθος.
• Η δεύτερη φάση διαρκεί επίσης περίπου ένα μήνα. Κατά τη φάση αυτή η αύξηση του καρπού είναι ελάχιστη αυτό συμπίπτει με την άνοδο των θερμοκρασιών και την επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης των ριζών.
• Η τρίτη φάση αρχίζει με την αλλαγή του χρώματος του κάλυκα και του καρπού ο οποίος γίνεται πολύ κόκκινος. Η σάρκα του καρπού γίνεται διαφανής με χρώμα κόκκινο ή πολύ κόκκινο ενώ σταδιακά αυξάνονται τα χρωστικά κοκκία των ανθοκυανών τα οποία δίνουν το χαρακτηριστικό μπλέ χρώμα στους καρπούς.
Αφού αποκτήσουν το χαρακτηριστικό τους χρώμα οι καρποί αυξάνεται η περιεκτικότητα τους σε σάκχαρα, μειώνεται η περιεκτικότητα τους σε οξέα και αυξάνεται ο όγκος τους. Η γεύση τους είναι ελαφρά γλυκόξινη.
Επίσης η άρδευση την περίοδο αυτή είναι σημαντικός παράγοντας επιτυχίας της καλλιέργειας.
Πολλοί παραγωγοί για να βοηθήσουν τα φυτά τους να εγκατασταθούν στο έδαφος καλύτερα αλλα και για να αποκτήσουν εύρωστα φυτά απομακρύνουν τα άνθη που θα εκπτυχθούν στα φυτά τους κατά το πρώτο και δεύτερο έτος.
2.3 Η επιλογή τοποθεσίας εγκατάστασης
Η επιλογή της τοποθεσίας που θα εγκατασταθεί μία καλλιέργεια δενδρώδους μύρτιλλου γίνεται αφού κανείς εξετάσει αναλυτικά τους παράγοντες που επιδρούν στην καλλιέργεια του φυτού δηλαδή:
• Κλιματικούς παράγοντες
• Το έδαφος
• Τις υδατικές ανάγκες του φυτού και τις δυνατότητες καλύψεώς του.
Οι κλιματικοί παράγοντες : οι περιοχές που είναι κατάλληλες για την καλλιέργεια του φυτού είναι εκείνες που εξασφαλίζουν την ύπαρξη τουλάχιστον 120 ημερών χωρίς παγετό ενώ το χειμώνα δεν πρέπει να επικρατούν θερμοκρασίες μικρότερες από -32 βαθμών κελσίου.
Το κλίμα της Ελλάδας είναι κατάλληλο και δεν παρουσιάζει κανένα πρόβλημα.
Το έδαφος: το ιδανικό έδαφος είναι το ελαφρό αμμώδες ή χαλικώδες που είναι πλούσιο σε οργανική ύλη και το οποίο έχει χαμηλή κλίση αλλά έχει πολύ χαμηλό ρΗ.
Το έδαφος πρέπει να στραγγίζει καλά.
Οι υδατικές ανάγκες του φυτού:
Το μύρτιλλο είναι πολύ ευαίσθητο στην περίσσεια του εδαφικού ύδατος. Η περίσσεια του ύδατος πρέπει να απομακρύνεται από την περιοχή των ριζών μέσα σε 12 ώρες.
Επίσης ο υπεδάφιος ορίζοντας του νερού δεν πρέπει να φθάνει σε απόσταση μικρότερη από 35-40 εκ. από την επιφάνεια του εδάφους.
Η καλλιέργεια του μυρτίλλου είναι αρδευόμενη. Το φυτό αυτό λόγω της φύσεως του ριζικού του συστήματος το οποίο αποτελείται από λεπτές ρίζες χωρίς ριζικά τριχίδια αλλά και λόγω της μικρής και επιφανειακής ανάπτυξης των ριζών του απαιτεί τη συχνή και σε μικρές δόσεις νερού άρδευση.
Οι κυριότερες περίοδοι που το φυτό έχει μεγάλες ανάγκες σε νερό είναι 2:
1. κατά την αύξηση του όγκου των καρπών
2. κατά τη διαφοροποίηση και τον σχηματισμό των ανθικών καταβολών.
2.4 Προετοιμασία του εδάφους:
Η καλλιέργεια του δενδρώδους μυρτίλλου απαιτεί την καλή κατεργασία του εδάφους πριν από το φύτεμα και την εγκατάσταση της καλλιέργειας, επειδή η καλλιέργεια του είναι πολυετής.
Η προετοιμασία του εδάφους αρχίζει ένα χρόνο πρίν. Η ανάλυση του εδάφους είναι απαραίτητη εργασία που πρέπει απαραιτήτως να γίνεται ώστε να γνωρίζει κανείς το επίπεδο γονιμότητας του εδάφους ,το Ρύ και τη φυσική και χημική σύνθεση του, ώστε να αποφασίζει αν πρέπει να πραγματοποιήσει κάποιες βελτιωτικές εργασίες των ιδιοτήτων του. Η χημική ανάλυση του εδάφους πρέπει να αφορά τα εξής στοιχεία:
• την κοκκομετρική σύνθεση του εδάφους
• την ηλεκτρική αγωγιμότητα του εδάφους
• το ρΗ του εδάφους
• την περιεκτικότητα σε φώσφορο
• την περιεκτικότητα σε κάλιο
• την περιεκτικότητα σε ασβέστιο
• την περιεκτικότητα σε αλουμίνιο
• την περιεκτικότητα σε μαγνήσιο
• και την περιεκτικότητα σε μαγγάνιο
• επίσης την και σε ιχνοστοιχεία που είναι αναγκαία στη θρέψη των φυτών.
Η κατεργασία του εδάφους:
Πρέπει να γίνεται όταν το έδαφος είναι κατάλληλο από απόψεως υγρασίας. Οι εργασίες που προβλέπονται να γίνουν είναι οι εξής:
Α) η κατεργασία του εδάφους ένα χρόνο πριν από τη φύτευση των δενδρυλλίων επιτρέπει την καταστροφή των ζιζανίων αλλα και την αύξηση της υγρασίας του εδάφους.
Β) η κατεργασία του εδάφους γίνεται με άροση, χρησιμοποιώντας δισκάροτρο.
Γ) ενσωματώνεται μία ποσότητα θείου εάν το ρΗ του εδάφους που θα
εγκαταστήσουμε το μύρτιλλο είναι μεγαλύτερη από 5,2 ώστε να γίνει η μείωση του.
Δ) μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τύρφη με σκοπό να βελτιώσουμε το πορώδες, τη στράγγιση, το ποσοστό της υγρασίας και την αφομοίωση των θρεπτικών στοιχείων του εδάφους.
Ε) επίσης μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε μία τεχνική για την αύξηση της οργανικής ουσίας του εδάφους είναι η χλωρή λίπανση.
Ζ)σε πολλά μέρη του κόσμου τα εδάφη δεν στραγγίζουν καλά έτσι το έδαφος διαμορφώνεται σε κυματοειδή μορφή δηλαδή σε (σαμάρια) και τα φυτά φυτεύονται στις κορυφές του.
Εικόνα 2.2:καρποι μύρτιλλου
2.5 Η φύτευση:
Η φύτευση του δενδρώδους μυρτίλλου γίνεται την άνοιξη.
Σε περιοχές όμως της νότιας νησιωτικής Ελλάδας μπορεί να φυτευτεί την περίοδο Οκτωβρίου-Μαρτίου. Τα φυτά μπορεί να είναι σε γλάστρες ή γυμνόριζα.
Τα φυτάρια του μύρτιλλου που προέρχονται από καλλιέργεια in vitro έχουν την τάση να διατηρούν ένα χαρακτήρα νεανικότητας για περισσότερο χρόνο από εκείνα που έχουν δημιουργηθεί με άλλους τρόπους.
Τα φυτάρια πρέπει να είναι υγιή και εύρωστα και να έχουν ηλικία 1-3 ετών. Τα φυτά που δίνουν τα καλύτερα αποτελέσματα είναι αυτά που έχουν ηλικία 12-28 μηνών και
αποτελούνται από 2-4 μικρούς βραχίονες και φθάνουν σε ύψος 30-45 εκ.
Σε κάθε οπή φυτεύσεως ενσωματώνεται μια ποσότητα τύρφης ώστε αφενός να
εμπλουτισθεί το έδαφος με οργανική ουσία και αφετέρου να διατηρηθεί το pH σε χαμηλά επίπεδα επειδή η τύρφη αποτελεί πολύ καλό παράγοντα μείωσης του.
Κατά τη φύτευση τα φυτά φυτεύονται ώστε ο λαιμός τους να είναι μερικά εκατοστά βαθύτερα στο έδαφος (1,5-3εκ) από ότι ήταν στο φυτώριο. Η καλλιέργεια του μυρτίλλου απαιτεί την εδαφοκάλυψη με την προσθήκη άχυρων από το φθινόπωρο του πρώτου έτους που θα εγκατασταθούν τα φυτά. Τα άχυρα πρέπει να έχουν ένα πάχος 10-15εκ. και να εφαρμόζονται σε ένα πλάτος 1 μέτρο σε όλο το μήκος της γραμμής φυτεύσεως. Πέραν των άχυρων μπορούν να χρησιμοποιηθούν και πριονίδια.
2.5.1 Φύτευση σε « σ α μ ά ρ ια » :
Μια τεχνική που εφαρμόζεται στην καλλιέργεια του μυρτίλλου είναι η φύτευση των φυτών να γίνεται, σε έδαφος που έχει διαμορφωθεί σε κυματοειδή μορφή σχηματίζοντας
« σ α μ ά ρ ια » .
Η φύτευση αυτή προστατεύει τα φυτά από τις ασθένειες που προσβάλλουν τις ρίζες επειδή τις απομακρύνει από τη ζώνη του εδάφους που έχει πολύ μεγάλη υγρασία.
Ο παραγωγός πριν από τη φύτευση των φυτών διαμορφώνει το έδαφος του αγρού σε σαμάρια. Στη συνέχεια φυτεύει τα φυτά και μετά αμέσως απλώνει στην επιφάνεια του εδάφους διάφορα φυτικά υπολείμματα όπως είναι τα πριονίδια, οι φλοιοί των δέντρων, η τύρφη, σε ένα πάχος 8-15cm και πλάτος lm.
Τα σαμάρια συνήθως έχουν πλάτος 1,2 m. Το πλάτος αυτό είναι καλό για την ανάπτυξη των ριζών. Τα φυτά φυτεύονται στα σαμάρια σε αποστάσεις 0,75 cm επι της γραμμής ενώ οι αποστάσεις των κορυφών οπού φυτεύονται τα μύρτιλλα έχουν αποστάσεις 3 cm.
Μα την διάταξη αυτή υπάρχει ελεύθερος χώρος μεταξύ των σαμαριών ,περίπου 1,8 m.
Οι ψεκασμοί και η αφαίρεση των ζιζανίων γίνονται με το χέρι.
2.6 Η λίπανση:
Όπως όλα τα φυτά το μύρτιλλο απαιτεί μια ορθολογική λίπανση, γενικά μπορούμε να πούμε ότι το φυτό δεν είναι απαιτητικό σε θρεπτικά στοιχεία. Μπορεί να καλλιεργηθεί σε πτωχά εδάφη έως μέσης γονιμότητας και γενικά δεν απαιτεί μεγάλες λιπάνσεις.
Καλύτερα είναι να δίδονται τα θρεπτικά στοιχεία με ελαφρές και επαναλαμβανόμενες λιπάνσεις.
2.7 Βιολογική καλλιέργεια :
Τα κλασικά βιολογικά λιπάσματα, δηλαδή η κόπρος και το κομπόστ χρησιμοποιούνται λίγο ή καθόλου στη βιολογική καλλιέργεια του μυρτίλλου.
Σαν εναλλακτική λύση του κομπόστ για τη χορήγηση αζώτου στη βιολογική καλλιέργεια είναι η χρησιμοποίηση οργανικών λιπασμάτων όπως:
• ιχθυάλευρο
• αιματάλευρο
• λίπασμα από γαιοσκώληκες
Η χορήγηση των οργανικών λιπασμάτων πρέπει να γίνεται σε δύο δόσεις: η πρώτη πρέπει να είναι μία εβδομάδα πρίν την άνθηση και η δεύτερη στα μέσα Ιουνίου όταν η αύξηση του ριζικού συστήματος βρίσκεται στο μέγιστο βαθμό.
2.8 Η άρδευση :
Οι ρίζες του μυρτίλλου είναι λεπτές και νηματώδης, δεν έχουν απορροφητικά τριχίδια και για αυτόν το λόγο δεν μπορούν να απορροφήσουν μεγάλες ποσότητες νερού και επομένως είναι πολύ πιο ευαίσθητο το φυτό αυτό από άλλα.
Το ριζικό σύστημα είναι επιφανειακό και αναπτύσεται σε μορφή ανεστραμμένου κώνου σε ένα βάθος περίπου 20-40εκ. το 80% των ριζών βρίσκεται σε βάθος 20εκ.
Ενδεικτικά μπορούμε να πούμε ότι το μύρτιλλο έχει ανάγκες σε νερό που είναι
τουλάχιστον 25 Οίτη την εβδομάδα μέχρι τις αρχές Σεπτεμβρίου. Εάν δεν βρέχει πρέπει απαραιτήτως να αρδεύεται.
Για να γίνουν τα φυτά μας ανθεκτικά στις αντιξοότητες του χειμώνα καλό είναι να σταματάμε την άρδευση μετά τις αρχές Σεπτεμβρίου ή το πού μέχρι τα μέσα Σεπτεμβρίου αν το έδαφος είναι πολύ ξηρό.
Η άρδευση είναι απαραίτητη εργασία αν θέλουμε να αυξηθεί ο αριθμός ο όγκος και το βάρος των καρπών κυρίως από το πρώτο έτος παραγωγής.
Επίσης ένας σημαντικός παράγοντάς είναι η ποιότητα του εδάφους γιαυτο απαραιτήτως πρέπει να γίνεται χημική ανάλυση.
Η ανάλυση του νερού πρέπει να περιλαμβάνει τα εξής στάδια:
• το ρΗ
• την ηλεκτρική αγωγιμότητα
• την περιεκτικότητα σε ασβέστιο, μαγνήσιο, νάτριο
• σε ανθρακικά και διττανθρακικά άλατα
• την περιεκτικότητα σε χλώριο, βόριο
• την περιεκτικότητα σε θειώδη άλατα.
Εικόνα 2.4: καλλιέργεια
2.9 Κλάδεμα:
Το μύρτιλλο απαιτεί ένα ετήσιο κλάδεμα καρποφορίας.
Το κλάδεμα αυτό πρέπει να γίνεται στα τέλη του χειμώνα έως την αρχή της άνοιξης κατά τη διάρκεια του ληθάργου.Οι λόγοι για τους οποίους κλαδεύουμε το μύρτιλλο είναι οι εξής:
ο σχηματισμός φυτών με ορισμένο μέγεθος, το τακτικό κλάδεμα έχει σαν αποτέλεσμα τη διατήρηση αλλά και τη μείωση του μεγέθους των θάμνων του
βλαστούς με αποτέλεσμα την ανανέωση του παραγωγικού δυναμικού και τη διατήρηση της παραγωγής σε ικανοποιητικό επίπεδο.
• Το μέγεθος των καρπών, το κλάδεμα επιτρέπει τη μείωση του αριθμού των ανθοφόρων οφθαλμών και επομένως και του αριθμού των καρπών που θα ωριμάσουν συντελώντας έτσι στην αύξηση του μεγέθους των καρπών.
• Η εποχή συγκομιδής, το αυστηρό κλάδεμα προκαλεί την πρώιμη ωρίμανση των καρπών και τη μείωση της περιόδου ωριμάνσεως των καρπών .
• Επίδραση στην αύξηση και την ευρωστία των φυτών, το ισορροπημένο κλάδεμα προκαλεί τη δημιουργία νέων εύρωστων βλαστών αλλα και την καλή ποιότητα των καρπών.
• Επιδρά στην κατανομή των καρπών επάνω στα φυτά, το κλάδεμα επιτρέπει την απομάκρυνση των ηλικιωμένων βλαστών που παράγουν μικρού μεγέθους καρπούς.
• Επιδρά στη διάρκεια της παραγωγικής ζωής των φυτών, το κακό
κλάδεμα του φυτού προκαλεί την ανάπτυξη της κύριας ποσότητας της παραγωγής των καρπών επάνω στους παλιούς βλαστούς ενώ η ανανέωση των βλαστών είναι μικρή ή μηδενική με αποτέλεσμα την πρόωρη γήρανση των φυτών.
Εικόνα 2.5: κλάδεμα
2.10.Η καταπολέμηση των ζιζανίων:
Τα ζιζάνια ανταγωνίζονται τι μύρτιλλο όσον αφορά την πρόσληψη των θρεπτικών στοιχείων του εδάφους το νερό και το ηλιακό φώς.
Η αποτελεσματική αντιμετώπιση των ζιζανίων κατά τις προηγούμενες περιόδους από τη φύτευση του μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους όπως :
'Ζ Με μεθόδους πρόληψης 'Ζ Με καλλιεργητικές μεθόδους
^ Με βιολογικές μεθόδους 'Ζ Με μηχανικές μεθόδους 'Ζ Με χημικές μεθόδους
Η ζιζανιοκτονία με μεθόδους πρόληψης για την αντιμετώπιση των ζιζανίων περιλαμβάνουν όλα τα μέτρα που εφαρμόζονται και τα οποία εμποδίζουν την
εγκατάσταση ή την επέκταση των ζιζανίων στις φυτείες του μυρτίλλου. Μια εργασία που πρέπει να γίνεται είναι ο καλός καθαρισμός των εργαλείων και μηχανημάτων
που χρησιμοποιήθηκαν, ένας άλλος τρόπος είναι να μη επιτρέψει ο παραγωγός στα ζιζάνια να ωριμάσουν τους σπόρους τους καταστρέφοντας τα.
Η καταπολέμηση των ζιζανίων με καλλιεργητικές μεθόδους ευνοούν την πυκνή φύτευση την εύρωστη και υγιή βλάστηση συντελούν στην μείωση της εξάπλωσης των ζιζανίων, λόγω ότι μένει μικρό ποσοστό του εδάφους γυμνό από βλάστηση.
Η καταπολέμηση των ζιζανίων με βιολογικές μεθόδους :
Υπάρχου ανάλογα με το είδος του ζιζανίου διάφορα έντομα ή διάφοροι παθογόνοι μικροοργανισμοί.
Οι δυνατότητες βιολογικής καταπολέμησης των ζιζανίων είναι γενικά πολύ περιορισμένες.
Η καταπολέμηση των ζιζανίων με μηχανικές μεθόδους: οι μηχανικές μέθοδοι είναι οι εξής:
• Ξερίζωμα με τα χέρια, η μέθοδος αυτή είναι αποτελεσματική γιατί εμποδίζει τα ζιζάνια να ωριμάσουν στους σπόρους τους.
• Αποκοπή ή κάψιμο
• Επιλεκτική αποκοπή στα μισά της καλλιεργητικής περιόδου.
Καταπολέμηση των ζιζανίων με χημικές μεθόδους:
Τα χρησιμοποιούμενα ζιζανιοκτόνα στις καλλιέργειες του μυρτίλλου διακρίνονται σε:
• Εκλεκτικά ζιζανιοκτόνα, τα ζιζανιοκτόνα αυτής της κατηγορίας
καταπολεμούν ορισμένα ζιζάνια χωρίς να ζημιώνουν τα φυτά του μυρτίλλου.
• Μη εκλεκτικά ζιζανιοκτόνα, αυτά καταστρέφουν τα ζιζάνια αλλά και τα φυτά του μυρτίλλου.
• Προφυτρωτικά , αυτά εφαρμόζονται πρίν από τη βλάστηση.
Μεταφυτρωτικά, αυτά εφαρμόζονται μετά τη βλάστηση του φυτού και των ζιζανίων.
Εικόνα2.6: χημική λίπανση:
2.11 Οι ποικιλίες του μυρτίλλου:
Ποικιλίες κατάλληλες για ψυχρότερα κλίματα πρώιμες:
• Βΐιιώιι: η ποικιλία αυτή σχηματίζει μέτριου έως μικρού μεγέθους θάμνο που κυμαίνεται σε ύψος περίπου 1 μέτρο, οι βλαστοί του έχουν όρθια και σφιχτή ανάπτυξη αλλά γενικά είναι μικρής ευρωστίας , ενώ ανθίζει πρώιμα. Είναι πολύ παραγωγική ποικιλία το χρώμα τους είναι σκούρο μπλέ. Η γεύση των καρπών τους είναι ξινή ενώ είναι μετρίως αρωματικοί.
• ΕίΐΓΐίθΙιιο: εύρωστη ορθόκλαδη ποικιλία ανθεκτική στις αντιξοότητες του κλίματος που όμως δεν παράγει μεγάλο αριθμό βλαστών και επομένως είναι μέτριας
παραγωγικότητας. Οι καρποί είναι μεγάλοι ανοιχτού μπλέ χρώματος σάρκα σφιχτή και λίγο όξινη και είναι μετρίως αρωματικοί.
Ημι-πρώιμες ποικιλίες:
• Patriotrcivai εύρωστος και ορθόκλαδος θάμνος με σφιχτή ανάπτυξη ενώ είναι ανθεκτικός στις αντιξοότητες του κλίματος, το φύλλωμα της ποικιλίας είναι πορτοκαλί, οι καρποί της είναι πολύ ογκώδεις σφιχτοί με ωραίο χρώμα και έχουν πολύ ωραίο άρωμα.
• Spartan :ποικιλία ημιόρθιας ανάπτυξης. Αντέχει σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες.
Παρουσιάζει πρώιμη άνθηση, οι καρποί της έχουν μεγάλο μέγεθος είναι σφιχτοί με χρώμα μπλέ και πολύ καλής γεύσεως. Πολύ καλή ποικιλία για νωπή κατανάλωση.
• (ΙοΙΙίηβίεύρωστη ποικιλία μέσης παραγωγικότητας που μπορεί να καλλιεργηθεί σε προβληματικά εδάφη. Καρποί μέτριας συνοχής αλλα ωραίου χρώματος. Οι καρποί είναι ογκώδης έχουν σφιχτή σάρκα με μπλέ έως μαύρο λαμπερό χρώμα. Είναι αρωματικοί, χυμώδεις με γλυκόξινη γεύση.
• Blue One:έχει καλή ευρωστία , το μέγεθος των καρπών της είναι μεγάλο αλλά η σάρκα τους είναι σφιχτή.
• Ου1ίε:η ποικιλία αυτή πιστοποιήθηκε το 1985. είναι πρώιμη ποικιλία, χαρακτηρίζεται από από όψιμη άνθηση. Είναι ορθόκλαδη ποικιλία που απαιτεί κλάδεμα για να πετύχει κανείς καρπούς μεγάλου μεγέθους. Η ποικιλία αυτή είναι μια από τις καταλληλότερες για μηχανική συγκομιδή.
Μεσο-Πρώιμες ποικιλίες:
• ΒΙυε]3γ:εύρωστη ορθόκλαδη ποικιλία. Οι καρποί της σχηματίζουν κορύμβους που εκφύονται στην περιφέρεια του θάμνου. Το μέγεθος τους είναι μέτριο, είναι στρογγυλοί, σφιχτοί με μπλέ λαμπρό χρώμα. Είναι αυτογόνιμη ποικιλία που αντέχει στο χειμερινό ψύχος, αλλα είναι ευαίσθητη στους παγετούς.
• Βΐυεετορ: είναι μία από τις πιο διαδεδομένες ποικιλίες στον κόσμο. Ποικιλία μέτριας ευρωστίας, ορθόκλαδη πολύ ανθεκτική στο χειμερινό ψύχος αλλά και στην ξηρασία. Οι
καρποί της είναι μετρίου έως μεγάλου μεγέθους πεπλατυσμένοι με χρώμα μπλε. Είναι η πιο συνηθισμένη ποικιλία που χρησιμοποιείται από τη βιομηχανία μεταποίησης .
• Paty: είναι παραγωγική ποικιλία .Η άνθηση της είναι πρώιμη ενώ οι καρποί της είναι μικροί και σχεδόν μαύρου χρώματος.
• Toro: είναι εύρωστη ορθόκλαδη ποικιλία, παράγει πολύ ωραίους καρπούς με λαμπρό μπλε χρώμα και ικανοποιητικό μέγεθος.
Μεσο-όψιμες ποικιλίες:
• Berkeley: πολύ παραγωγική ποικιλία, ημι-ορθόκλαδη που φτάνει μέχρι 1.8 μέτρα.
Είναι ευαίσθητη στο χειμερινό ψύχος, οι καρποί της είναι πολύ ογκώδης, πεπλατυσμένοι με σφιχτή σάρκα και μπλε χρώμα. Η γεύση τους είναι γλυκιά και ευχάριστη.
• Jersey: εύρωστη ποικιλία ορθόκλαδη, παραγωγική. Απαιτεί αυστηρό κλάδεμα. Οι καρποί της είναι μεγάλου μεγέθους στρογγυλοποιημένοι ελαφρώς πεπλατυσμένοι, σφιχτής σάρκας και χρώματος ανοιχτού μπλε.
• Coville: είναι ένας εύρωστος θάμνος που μπορεί να φτάσει τα 2 μέτρα συνήθως είναι πολύ πυκνός . οι καρποί της είναι ωραίοι ογκώδης στρογγυλοί με ανοιχτό μπλε χρώμα και έχουν ελαφρά όξινη γεύση.
• Lateblue: ορθόκλαδος θάμνος με καρποταξίες σε κορύμβους. Οι καρποί του είναι μεγάλου μεγέθους, είναι αρωματικοί.
• Atlantic: καρποί μετρίου μεγέθους παραγωγικός θάμνος , ανθεκτικός σε διάφορα περιβάλλοντα.
• Nelson: είναι εύρωστη και προσαρμοζόμενη ποικιλία η ποικιλία αυτή μπορεί να καλλιεργηθεί σε πολύ ψυχρό χειμώνα.
• Brigita: οι καρποί της είναι μετρίου μεγέθους αρωματικοί, με βαθύ μπλε χρώμα. Είναι θάμνος ορθόκλαδος παραγωγικός συμπαγής και με πολλά κλαδιά.
• Lagacy: ορθόκλαδος θάμνος, έχει καρπούς μετρίου έως μεγάλου μεγέθους λαμπρού μπλε χρώματος και καλής γεύσεως.
• Rubel: η ποικιλία αυτή είναι μια από τις πιο παλιές. Θάμνος ορθόκλαδος και εύρωστος οι καρποί της είναι μικροί σχεδόν μαύροι αρωματικοί.
Όψιμες-πολύ όψιμες ποικιλίες:
• Darrow: είναι ποικιλία ορθίκλαδη αλλά και παραγωγική. Οι καρποί της είναι ογκώδης, αρωματικοί, γλυκείς με μια ελαφριά όξινη γεύση.
• Elliot: είναι ένας πολύ ανθεκτικός θάμνος στο χειμερινό ψύχος. Οι καρποί της έχουν μέτριο μέγεθος είναι σφιχτοί και έχουν ανοιχτό μπλε χρώμα.
• Ozarkblue: είναι υβρίδιο , οι καρποί της είναι μεγάλοι με υπέροχη γεύση και μπορούμε εύκολα να τους συντηρήσουμεΛ
Ποικιλίες yia ηπιότερα κλίματα :
• Sharpblue: είναι ορθόκλαδη και εύρωστη ποικιλία, χαρακτηρίζεται από τη δυνατότητα της να προσαρμόζεται σε βαριά εδάφη, αλλα και από μεγάλη παραγωγικότητα.
• Star: πολύ πρώιμη ποικιλία. Έχει το πλεονέκτημα ότι η παραγωγή της είναι συγκεντρωμένη στον κεντρικό άξονα του φυτού ενώ οι καρποί της είναι μεγάλοι και έχουν καλή αντοχή στην πίεση.
• Misty: είναι ορθόκλαδη και εύρωστη ποικιλία, που απαιτεί 150 ώρες χειμερινού ψύχους για να μπορέσει να ανθίσει, δίνει μεγάλους καρπούς, με καλή αντοχή στην πίεση.
Η ποικιλία αυτή θεωρείται μία από τις καλύτερες.
• Biloxi: εύρωστη ποικιλία με καλή προσαρμογή σε διάφορες κλιματικές αντιξοότητες.
Είναι ορθόκλαδη και θαμνώδης ποικιλία και παράγει καρπούς μέτριου μεγέθους.
• Centurion: είναι παραγωγική ποικιλία, οι καρποί της έχουν μέτριο μέγεθος και χρώμα ελαφρά σκούρο μπλε. Η συγκομιδή τους γίνεται με το χέρι και είναι σχετικά εύκολη.
• Powder blue: όψιμη ποικιλία, έχει καρπούς με πολύ καλή εμφάνιση λαμπρού χρώματος και ομοιογενούς μεγέθους.
Άλλες ποικιλίες ονομαστικά:
S Bluepeart
•S Blueray
^ Dixi S Estive
^ Goldtraube
^ Hebert
•S Ivanhoe
■S Northland
•S Reconcas
✓ Tifblue
Εικόνα 2.7: διάφορες ποικιλίες μυρτίλλου
Αυτές είναι λίγες φωτογραφίες από διάφορες ποικιλίες μυρτίλλου που κυκλοφορούν στην αγορά για άμεση κατανάλωση.
2.12. Ασθένειες και εγθροΐ:
Οι κυριότερες ασθένειες είναι:
Ο ιός του νεκρωτικού μαυρίσματος, το χαρακτηριστικό του είναι το « κ ά ψ ιμ ο » το οποίο εμφανίζεται στη νέα βλάστηση.
^ Η φαιά σήψη, προσβάλει κυρίως τα άνθη και τους καρπούς αλλά προκαλεί επίσης ένα χαρακτηριστικό « κ ά ψ ιμ ο » στους βλαστούς. Τα προσβεβλημένα άνθη παίρνουν ένα σκούρο χρώμα και μαραίνονται ενώ οι καρποί μαλακώνουν και καταστρέφονται.
^ Ανθράκωση, η ασθένεια αυτή προκαλεί σήψη του ώριμου καρπού, οι καρποί που έχουν προσβληθεί χάνουν την εμπορική τους αξία επειδή επάνω τους εμφανίζεται μια μούχλα ρόδινου χρώματος.
'Ζ Βακτηριακό κάψιμο, μπορεί να προκαλέσει σημαντικές ζημιές στις νέες φυτείες.
Το βασικό σύμπτωμα είναι η προσβολή περιμετρικά του βλαστού και η καταστροφή του νεαρού φυτού.
^ Μονίλια, προσβάλει τη νεαρή βλάστηση, τα άνθη και τους καρπούς. Το βασικό σύμπτωμα της είναι ότι τα κλαδιά πέφτουν προς τα κάτω και παίρ
^ νουν τη μορφή της κλαίουσας. Η ασθένεια προκαλεί μεταχρωματισμό των καρπών προκαλώντας ταυτόχρονα την ξύρανση τους.
Τα έντομα τα οποία προσβάλουν το μύρτιλλο είναι τα εξής : Η αφίδα του μυρτίλλου
Η μύγα του μυρτίλλου 'λ Διάφορα έντομα εδάφους
Εικόνα 2.8: ασθένειες και εχθροί
2.13Η συγκομιδή και οι μετασυλλεκτικοί γειρισμοί:
Οι καρποί του βρίσκονται σε ομάδες 5-10 καρπών σε μορφή κορύμβων ενώ η ωρίμανση τους απαιτεί διάστημα 4-6 εβδομάδων. Η συγκομιδή τους είναι σταδιακή και συνήθως γίνεται με τα χέρια. Η διάρκεια της συγκομιδής κάθε ποικιλίας διαρκεί 4-5 εβδομάδες δηλαδή γίνεται μια συγκομιδή την εβδομάδα. Οι καρποί που συγκομίζονται πρέπει να είναι τελείως ώριμοι, ακόμη και αν ο καρπός έχει αποκτήσει τελείως το μπλε χρώμα, πρέπει να περιμένει ο παραγωγός μια εβδομάδα ακόμη ώστε οι καρποί να αποκτήσουν την άριστη γεύση και το μέγιστο μέγεθος.
η τεχνική της συγκομιδής με τα χέρια έχει ως εξής: με το δείκτη του χεριού πιέζονται οι ώριμοι καρποί μέσα στην παλάμη του χεριού. Τα χέρια πρέπει να τοποθετούνται κάτω από τα τσαμπιά του φυτού ώστε να μην πέφτουν στο χώμα.
Η συγκομιδή πρέπει να γίνεται προσεκτικά ώστε να μην κακοποιούνται οι καρποί και να παραμένει η κηρώδης άχνη που τους περιβάλλει. Οι καρποί συγκομίζονται σε μικρούς κάδους των 1 -2 λίτρων. Στη συνέχεια οι κάδοι μεταφέρονται σε μια μονάδα συσκευασίας όπου γίνεται η διαλογή και η συσκευασία των καρπών ανάλογα με το μέγεθος τους.
Τα δοχεία που συσκευάζονται οι καρποί είναι συνήθως δίχωρα, πλαστικά και διαφανή.
Στη μηχανική συλλογή χρησιμοποιείται ένας μηχανισμός δονήσεως ο οποίος συνοδεύεται από ένα σύστημα συλλογής καρπών.
Η μηχανική συλλογή έχει ως μειονέκτημα όσον αφορά την ποιότητα των συγκομισμένων καρπών.
Ένας άλλος τρόπος συγκομιδής με τα χέρια είναι η χρησιμοποίηση ενός ειδικού χτενιού.
Οι καρποί από τη στιγμή που θα συγκομισθούν δεν πρέπει να παραμείνουν στον ήλιο αλλά πρέπει να διατηρηθούν στη σκιά και στη συνέχεια να μεταφερθούν στο χώρο που γίνεται η διαλογή.
Εικόνα 2.9: δοχείο πλαστικό συλλογής καρπών
Μετασυλλεκτικοί γειρισμοί:
Για καλλιέργειες μέχρι 20-40 στρεμμάτων, οι γεωργοί κάνουν τη διαλογή και τη συσκευασία με τα χέρια. Για μεγαλύτερες καλλιέργειες υπάρχουν διαφόρων τύπων γραμμές συσκευασίας , οι γραμμές διαλογής και επεξεργασίας περιλαμβάνουν τα εξής:
^ Ανεμιστήρες ώστε να απομακρύνονται τα υπολείμματα κλαδιών, φύλλα και σκόνες.
ν' Τραπέζια διαλογής ώστε να απομακρύνονται οι καρποί που δεν έχουν εμπορική αξία.
ν' Κυλιόμενες ταινίες με οπές ώστε να απομακρύνονται οι πολύ μικροί καρποί, αλλα και να κατατάσσονται οι καρποί κατά κατηγορία μεγέθους,
ν' Διατάξεις συσκευασίας και κλεισίματος των δοχείων.
Οι καρποί μετακινούνται επάνω στο διάδρομο διαλογής σε ένα στρώμα ώστε να γίνεται η διαλογή τους χωρίς πρόβλημα.
Ο χώρος διαλογής διατηρείται καθαρός και γίνεται καθημερινή απολύμανση.
Η συντήρηση των καρπών:
Συντήρηση σε ψυκτικούς θαλάμους :
Οι συσκευασμένοι καρποί μεταφέρονται σε ψυκτικούς θαλάμους.
Αν οι καρποί του μυρτίλλου δεν ψυχθούν άμεσα τότε ο χρόνος συντήρησης τους
μειώνεται πολύ. Τα συσκευασμένα δοχεία διατηρούνται σε ψυκτικό χώρο με 0 βαθμούς κελσίου και σχετική υγρασία 85-95%. Με τη διαδικασία αυτή οι καρποί μπορούν να διατηρηθούν συνήθως 14-21 ημέρες ή και περισσότερες.
Συντήρηση σε θαλάμους ελεγχόμενης ατμόσφαιρας:
Ο σκοπός που επιλέγουμε αυτόν τον τρόπο συντήρησης είναι η επιμήκυνση της συντήρησης των καρπών.
Η επιμήκυνση αυτή εξασφαλίζει την ομαλή ροή των καρπών στην αγορά. Οι καρποί μεταφέρονται σε δοχεία από πλαστικό και τοποθετούνται στους θαλάμους στους οποίους διατηρείται συνήθως το επίπεδο του διοξειδίου του άνθρακα στο 10% και οξυγόνου στο 18%.
Η θερμοκρασία του περιβάλλοντος διατηρείται στους 8 βαθμούς κελσίου.
Εικόνα 2.10: ψυκτικοί θάλαμοι συντήρησης:
Ελάγιστα γαρακτηριστικά προϊόντος:
ν ' Να είναι ολόκληρα
ν ' Να είναι υγιή
ν ' Να είναι καθαρά
ν ' Να έχουν εμφανώς τα χαρακτηριστικά του νωπού καρπού ν' Να είναι απαλλαγμένα από παράσιτα
ν ' Να είναι απαλλαγμένα από προσβολές παρασίτων ν' Αποκλείονται οι σκληροί καρποί
ν' Να μην έχουν στην επιφάνεια τους πολύ υγρασία.
ν' Να μην έχουν οσμή και γεύση παράξενη
ν ' Την μεταφορά και την καλή τους διαχείριση
ν ' Την άφιξη τους στον τόπο προορισμού τους σε ικανοποιητική κατάσταση.
Κατηγορίες ποιότητας:
Τα μύρτιλλα κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες ποιότητας:
α) Η κατηγορία έξτρα: τα μύρτιλλα που κατατάσσονται σε αυτή την κατηγορία πρέπει να είναι ανωτέρας ποιότητας δηλαδη:
ν ' Πρέπει να παρουσιάζουν όλα τα χαρακτηριστικά της ποικιλίας ή του εμπορικού της τύπου.
ν ' Πρέπει να καλύπτονται από τη χαρακτηριστική κηρώδη άχνη και στην πράξη πρέπει να αποκλείονται τα μύρτιλλα που βρίσκονται σε συσσωματώματα,
ν' Δεν πρέπει να παρουσιάζονται αλλοιώσεις εκτός από κάποιες ελαφριές.
β) Κατηγορία 1:
Τα μύρτιλλα της κατηγορίας αυτής πρέπει να είναι καλής ποιότητας
^ Πρέπει να καλύπτονται από τη χαρακτηριστική κηρώδη άχνη και στην πράξη πρέπει να αποκλείονται τα μύρτιλλα που βρίσκονται σε συσσωματώματα.
^ Μπορούν όμως να παρουσιάζουν ελαφρές αλλοιώσεις πουν όμως να
^ μην ζημιώνουν τη γενικότερη εικόνα του προϊόντος αλλά και την ποιότητα του.
^ Μπορεί να έχουν ελαφρά αλλοίωση της τελικής τους ανάπτυξης.
'λ Μπορεί να έχουν αλλοίωση του χρώματος 'λ Μπορεί να έχουν ελαφρώς μαλακή σύσταση.
γ) Κατηγορία 2:
Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει τα μύρτιλλα που δεν μπορούν να καταταχτούν στις 2 προηγούμενες. Τα μύρτιλλα αυτά μπορούν να παρουσιάζουν τις παρακάτω αλλοιώσεις:
·/ Αλλοιώσεις στην ανάπτυξη Αλλοιώσεις στο χρώμα
^ Μπορεί να έχουν ελαφρά μαλακή σύσταση Ελαφρές απώλειες χυμού
2.14. Οικονομική ανάλυση καλλιέργειας μυρτίλλου:
Στοιχεία της καλλιέργειας:
• Αριθμός φυτών ανα στρέμμα :200
• Διάρκεια καλλιέργειας :30 έτη
• Πρώτη συγκομιδή : από το 3° έτος
• Μέση απόδοση : ΙΟΟΟκιλα/στρέμμα
• Ποσότητα καρπών που συγκομίζει ένας εργάτης με τα χέρια : 5κιλά/ώρα
• Διάρκεια ωρίμανσης : 3-6 εβδομάδες ανάλογα με την ποικιλία
• Περίοδος συγκομιδής :Ιούλιο-Σεπτ