ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΗ
ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ 2018-19 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
Α.Μ 116500
Φοιτητής: ΤΕΡΖΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ
Επιβλέπων Καθηγητής: Τούντας Κανέλλος
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2019
Πτυχιακή εργασία με θέμα:
Η Η Χ ΧΡ ΡΗ Η ΜΑ Μ ΑΤ ΤΟ ΟΔ Δ ΟΤ Ο ΤΙ ΙΚ ΚΗ Η Μ ΜΙ ΙΣ ΣΘ Θ ΩΣ Ω ΣΗ Η ( ( LE L E AS A SI IN NG G ) ) Ω ΩΣ Σ Θ Θ ΕΣ Ε ΣΜ ΜΟ Ο Σ Σ Χ ΧΡ Ρ ΗΜ Η Μ Α Α Τ Τ Ο Ο ΔΟ Δ Ο ΤΗ Τ ΗΣ ΣΗ Η Σ Σ Κ ΚΑ ΑΙ Ι Α ΑΝ ΝΑ ΑΠ Π ΤΥ Τ ΥΞ ΞΗ ΗΣ Σ
ΤΩ Τ ΩΝ Ν Ε Ε Π Π ΙΧ Ι Χ Ε Ε ΙΡ Ι Ρ Η Η ΣΕ Σ Ε ΩΝ Ω Ν
ΣΥΝΤΜΗΣΕΙΣ
Α. Ε. Ανώνυμη Εταιρία
Α.Ε.Β.Ε. Ανώνυμη Ελληνική Βιομηχανική Εταιρεία
Α.Υ.Ο. Απόφαση Υπουργείου οικονομικών
Βλ. Βλέπε
Δ.Λ.Π Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα Δ.Ο.Υ. Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία
Δηλ. Δηλαδή
Δρχ. Δραχμές
Ε.Γ.Λ.Σ. Ελληνικό Γενικό Λογιστικό Σχέδιο
Ε.Ε. Ευρωπαϊκή Ένωση
Ε.Ι.Χ. Επιβατικό Ιδιωτικής Χρήσης Ε.Λ.Π. Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα Ε.Π.Ε. Εταιρεία Περιορισμένης Ευθύνης
Εκ. Εκατομμύρια
Η.Π.Α. Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής Κ. Β. Σ. Κώδικας Βιβλίων και Στοιχείων
Κ. ε. Κυβικά εκατοστά
Κ.λ.ττ. Και Λοιπά
Κ.Λ.Σ.Τ. Κλαδικό Λογιστικό Σχέδιο Τραπεζών
Κ.τ.λ. Και τα Λοιπά
Κ.Φ.Ε. Κώδικας Φορολογικού Ελέγχου
Λ.χ. Λόγου Χάριν
Ν. Νόμος
Ο.Τ.Ε. Οργανισμός τηλεπικοινωνιών Ελλάδος
ΠΑ. Παρούσα Αξία
Π.Χ. Παραδείγματος Χάριν
Φ.Α.Ε.Ε. Φορολογία Ανωνύμων Εταιρειών
Φ.Ε.Κ. Φύλο Εφημερίδας Κυβέρνησης Φ.Π.Α. Φόρος Προστιθέμενης Αξίας Α.S.Β. Accounting Standards Board
F,Α.S.Β. Financial Accounting Standards Board I.A.S.C. International Accounting Standards
ccccciyyyyccccccccvvvComity U.S.D.
United States Dollars
ΠΕ Π Ε ΡΙ Ρ ΙΕ ΕΧ ΧΟ Ο ΜΕ Μ ΕΝ Ν Α Α
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ... 4
Πρόλογος ... 11
Περίληψη ... 13
Abstract ... 15
Ευχαριστίες ... 16
1° ΜΕΡΟΣ ... 17
ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΤΑΙΡΙΕΣ LEASING ... 17
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1°... 18
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ... 18
1.1 Η Έννοια Του Leasing - Χρηματοδοτική Μίσθωση ... 18
1.2 Το Ιστορικό Του Leasing ... 20
1.3 Πως Καταρτίζονται Οι Συμβάσεις Χρηματοδοτικής Μίσθωσης ... 21
1.4 Πλεονεκτήματα Της Χρηματοδοτικής Μίσθωσης ... 23
1.5 Μειονεκτήματα Της Χρηματοδοτικής Μίσθωσης ... 24
1.6 Χρηματοδότηση Με Τη Μέθοδο Της Μίσθωσης (Σύγκριση Χρηματοδότησης - Δανείου ) ... 25
1.6.1 Η πώληση και η επαναμίσθωση ... 26
1.6.2 Μίσθωση Εκμετάλλευσης ... 26
1.6.3 Χρηματοοικονομικές Μισθώσεις ... 27
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2°... 29
ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ... 29
2.1 Εταιρίες Leasing Στην Ελλάδα ... 29
2.1.1 ΑLPHA LEASING ... 30
2.1.2 ΕΘΝΙΚΗ LEASING ... 31
2.1.3 ΟΤΕ LEASING ... 32
2.1.4 ΕFG Ευrobank leasing ... 33
2.1.5 ERGO LEASING ... 34
2.1.6 Πειραιώς LEASING ... 34
2.1.7 ABN AMRO Leasing ... 35
2.1.8 ΚΥΠΡΟΥ leasing ... 36
2.2 Η Κατάσταση Στην Ελλάδα ... 37
2.3 Το Παρόν Και Το Μέλλον Του Θεσμού ... 40
2° ΜΕΡΟΣ ... 43
Η ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ LEASING ... 43
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3°... 44
Η ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ... 44
ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΙΣΘΩΤΗ ... 44
3.1 Βασική Ορολογία ... 44
3.2 Φορολογικό Καθεστώς ... 45
3.2.1 Φορολογική Αντιμετώπιση Των Μισθώσεων ... 46
3.3 Λογιστικό Καθεστώς ... 47
3.4 Παράδειγμα ... 48
3.4.1. Η Λογιστική Εικόνα Της Προκαταβολής ... 49
3.4.2. Η Μεταβίβαση Της Κυριότητας ... 51
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4°... 53
Η ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΚΜΙΣΘΩΤΗ ... 53
4.1 Η Λογιστική Αντιμετώπιση Από Τον Εκμισθωτή ... 53
4.2 Πρακτική Εφαρμογή ... 55
4.2.1 Η Αγορά Του Μεταφορικού Μέσου ... 56
4.3 Οι Προβλέψεις Έναντι Επισφαλών Απαιτήσεων ... 57
4.3.1 Παράδειγμα Και Λογιστικός Χειρισμός Αυτού ... 58
4.3.2 Η Υπερημερία ... 59
3° ΜΕΡΟΣ ... 64
Η ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΤΩΝ ΜΙΣΘΩΣΕΩΝ ΚΑΤΑ ΤΑ ΔΙΕΘΝΗ ΛΟΓΙΣΤΗΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ... 64
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5°... 65
Η ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΤΩΝ ΜΙΣΘΩΣΕΩΝ ΚΑΤΑ ΤΑ ΔΙΕΘΝΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ... 65
5.1 Εισαγωγή ... 65
5.2 Σκοπός - Πεδίο Εφαρμογής Του Δ.Λ.Π. Νο 17 ... 66
5.3 Ορισμοί ... 67
5.3.1 Η Κατάταξη Των Μισθώσεων ... 72
5.3.2 ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ... 75
5.4 Οι Μισθώσεις Στις Οικονομικές Καταστάσεις Του Μισθωτή ... 76
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6°... 78
Η ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΤΩΝ ΜΙΣΘΩΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ... 78
6.1 Η Λογιστική Των Μισθώσεων Στην Ευρώπη ... 78
6.2 Ο Αστικός Νομικός Ορισμός ... 80
6.3 Φορολογία Των Συμβάσεων leasing. ... 80
6.4 Οι Ευρωπαϊκοί Λογιστικοί Μέθοδοι ... 81
6.4.1 Το Πλαίσιο Της Ε.Ε. Για Τη Λογιστική Των Συμβάσεων leasing .... 82
6.5 Το Δ.Λ.Π. 17 Και Οι Τρέχουσες Συζητήσεις ... 83
6.6 Η Άποψη Της Leaseurope ... 85
6.6.1 Το Πεδίο Της Εφαρμογής ... 85
6.2.2 Η Αξιολόγηση ... 86
6.2.3 Οι Παραπλανητικές Πληροφορίες ... 86
6.3 Η Γενική Προσέγγιση ... 87
Συμπεράσματα – Προτάσεις ... 88
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1° ... 92
ΝΟΜΟΣ 1665/1986 ... 93
ΑΡΘΡΟ 1 ... 93
Έννοια ... 93
ΑΡΘΡΟ 2 ... 95
Εταιρείες Χρηματοδοτικής Μίσθωσης ... 95
Άρθρο 3 ... 97
Διάρκεια Χρηματοδοτικής Μίσθωσης ... 97
Μεταβίβαση Δικαιωμάτων Και Υποχρεώσεων... 97
ΑΡΘΡΟ 4 ... 98
Τύπος Δημοσιότητα Ενέργεια Έναντι Τρίτων... 98
ΑΡΘΡΟ 5 ... 99
Ασφαλιστικές ρήτρες Ασφάλιση ... 99
ΑΡΘΡΟ 6 ... 100
Φορολογικές απαλλαγές και άλλες συναφείς ρυθμίσεις ... 100
ΑΡΘΡΟ 7 ... 106
Προεδρικά Διατάγματα ... 106
ΑΡΘΡΟ 8 ... 107
Έναρξη ισχύος ... 107
ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ: ... 107
Ν. 1828/89... 110
Άρθρο 19 ... 110
Παροχή Κινήτρων Για Χρήση Εξοπλισμού Χρηματοδοτική Μίσθωση ... 110
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2o ... 113
ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗ ΜΙΣΘΩΣΗ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ... 114
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3° ... 117
ΟΙ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΓΝΩΜΑΤΕΥΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΣΥΛ ... 118
(ΝΥΝ ΣΛΟΤ) ... 118
1.1 Γνωμάτευση 85/1644/1991: Λογιστική απεικόνιση ενοικίων χρονομεριστικής μισθώσεως Ν. 1652/1986. ... 118
1.2 Γνωμάτευση 106/1804/1992: Λογαριασμοί του ΕΛΓΣ για την καταχώριση των ενοικίων leasing και των σχηματιζόμενων αφορολόγητων αποθεματικών. ... 118
1.3 Γνωμάτευση 111/1818/1992: Λογαριασμοί του ΕΓΛΣ στους οποίους καταχωρούνται τα έσοδα από εκμίσθωση κινητών παγίων στοιχείων βάσει του Ν. 1665/1986 (σύμβαση leasing). ... 120
1.4 Γνωμάτευση 199/2126/1994: Λογιστική παρακολούθηση χρηματοδοτικών μισθώσεων σύμφωνα με το Διεθνές Λογιστικό
Πρότυπο 17. ... 120
1.5 Γνωμάτευση 13/325/31.3.2004: Λογιστικός χειρισμός προμισθωμάτων που καταβάλλονται από το μισθωτή στον εκμισθωτή με σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης και αφορά της προμισθωτική (κατασκευαστική) περίοδο. ... 121
1.5.1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΕΓΓΡΑΦΟΥ ... 121
1.5.2 Η ΓΝΩΜΗ ΤΟΥ ΣΛΟΤ ΕΠΙ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ ... 124
BIBΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ... 125
ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ ... 125
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ... 125
ΔΙΑΔΥΚΤΙΑΚΟΙ ΤΟΠΟΙ ... 128
Π Π ρ ρ όλ ό λο ογ γο ος ς
Η παρούσα πτυχιακή εργασία έχει συγγραφεί στα πλαίσια της ολοκλήρωσης της μεταπτυχιακής μου εκπαίδευσης στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.
Η σύνταξη της ήταν πρόκληση για εμένα. Μέχρι να φτάσω στην ολοκλήρωση της αισθάνθηκα σαν ένα εξερευνητή που ανακαλύπτει ένα νέο κόσμο. Σε αυτό βοήθησε και η επιλογή του θέματος για την χρηματοδοτική μίσθωση (leasing).
Δυστυχώς, η όλη νομοθεσία που καλύπτει τις μισθώσεις στη χώρα μας δεν κάνει ένα σαφή διαχωρισμό ανάμεσα στα δύο κύρια είδη μισθώσεων, τις λειτουργικές και τις χρηματοδοτικές. Η εφαρμογή των Δ.Λ.Π. έρχεται να ταράξει τα νερά και πέρα από όλα τα άλλα να κάνει την εργασία μου άμεση και επίκαιρη.
Η χρηματοδοτική μίσθωση υπάρχει στη χώρα μας από τα μέσα της δεκαετίας του '80. Δεν αποτέλεσε ποτέ θέμα ιδιαίτερης λογιστικής διαχείρισης διότι ποτέ δεν αντιμετωπίστηκε ως ιδιαίτερος τύπος μίσθωσης. Ο φορολογικός νόμος χαρακτηριστικά την αντιμετωπίζει, για χάριν απλούστευσης αλλά για να δώσει κίνητρα ανάπτυξης του θεσμού στη χώρα, ως απλή λειτουργική μίσθωση. Τα πράγματα όμως δεν είναι και τόσο απλά. Αν αναλογιστούμε ότι οι συμβάσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης από την εφαρμογή τους μέχρι σήμερα αυξάνονται με εκθετική μορφή και κατά δεύτερον ότι η χρηματοδοτική μίσθωση είναι ένας πολύπλοκός τύπος μίσθωσης θα καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι επιβάλλεται η ιδιαίτερη λογιστική της αντιμετώπιση.
Τόσο στην Αμερική (χώρα όπου γεννήθηκε η χρηματοδοτική μίσθωση) όσο και στα μεγάλα Ευρωπαϊκά κράτη, τα κατά τόπους Επιστημονικά Λογιστικά Συμβούλια έχουν θεσπίσει (εδώ και δεκαετίες μάλιστα) ιδιαίτερο λογιστικό χειρισμό για την χρηματοδοτική μίσθωση, αφιερώνοντας μάλιστα ολόκληρα λογιστικά πρότυπα και πλήθος διερμηνειών για τις μισθώσεις. Γίνεται μια μεγάλη προσπάθεια ώστε οι οικονομικές καταστάσεις να απεικονίζουν τις πραγματικές διαστάσεις των
μισθώσεων. Στη χώρα μας αντίθετα τα πάντα κινούνται γύρω από το ιστορικό κόστος.
Δημιουργείται λοιπόν το ερώτημα για το πώς θα καταχωρούνται οι μισθώσεις, με βάση το ιστορικό κόστος ή με βάση τα πραγματικά γεγονότα που επιφέρουν; Το μόνο που θα μπορούσα να σας πω είναι πως το βαθύτερο νόημα της Λογιστικής είναι να δώσει πληροφορίες, πληροφορίες για τα πραγματικά γεγονότα που εξελίσσονται σε μια χρονική περίοδο μέσα σε μια επιχείρηση.
Πε Π ε ρί ρ ίλ λη ηψ ψ η η
Λογιστική είναι η τέχνη της ερμηνείας, μέτρησης και περιγραφής της οικονομικής δραστηριότητας. Ο θεμελιώδης σκοπός της Λογιστικής είναι να παρέχει χρηματοοικονομικές πληροφορίες που αφορούν μια οικονομική οντότητα (επιχείρηση - οργανισμό).
Με γνώμονα τον ορισμό της Λογιστικής αλλά και την διαρκή προσπάθεια μου να παρουσιάσω το θέμα μου όσο το δυνατό πιο κοντά στα ζητήματα της επικαιρότητας (όπως αυτά διαμορφώνονται στο Εγχώριο και Διεθνές περιβάλλον) ώστε να δημιουργήσουν στον αναγνώστη ένα αίσθημα πληρότητας. Για την καλύτερη πληροφόρηση του αναγνώστη δόμησα την εργασία μου σε τρία κύρια μέρη.
Το πρώτο μέρος της αναφέρεται στην κατανόηση της Χρηματοδοτικής Μίσθωσης (ως χρηματοοικονομικού εργαλείου), των προσώπων και των όρων του μπορούν να εμφανιστούν σε μια σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης. Επίσης, θα αναφερθώ στις διάφορες μορφές εταιρειών Χρηματοδοτικής Μίσθωσης που υπάρχουν στην Ελλάδα, εξετάζοντας την παρουσία τους ιστορικά, το νομικό πλαίσιο που τις διέπει και το πως διαρθρώνεται η κατανομή των οικονομικών τους στοιχείων.
Στο δεύτερο μέρος μέσα από τις λογιστικές εφαρμογές γίνεται μια προσπάθεια να παρουσιαστεί το ισχύον λογιστικό και φορολογικό πλαίσιο αναφορικά με την Χρηματοδοτική Μίσθωση στη χώρα μας. Παράλληλα το θέμα αγγίζει την σκοπιά του εκμισθωτή (εταιρεία Χρηματοδοτικής Μίσθωσης) όσο και του μισθωτή (οποιοσδήποτε επιτηδευματίας) ξεχωριστά για τον καθένα.
Στο τρίτο και τελευταίο μέρος, γίνεται αναφορά στα ισχύοντα στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες, στα πλέον επίκαιρα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα Δ.Λ.Π. 17) αναφορικά με τη χρηματοδοτική μίσθωση. Έτσι ώστε ο αναγνώστης να αποκτήσει άποψη για τα τεκταινόμενα διεθνώς, αλλά και να είναι δυνατή η συγκρισιμότητα των λογιστικών μεθόδων, απόψεων και χειρισμών.
Ο επίλογος της εργασίας μου αποτελεί μια παρουσίαση όλων εκείνων των Εντυπώσεων και των εμπειριών που αποκόμισα στους τόσους μήνες της μελέτης και έρευνας μου.
Σημαντικό δε για τον αναγνώστη θεωρώ πως είναι και το Παράρτημα της εργασίας μου καθώς εκεί θα βρει όλη τη βασική ισχύουσα νομολογία .
Ab A bs st t r r ac a ct t
Accounting is the art of interpreting, measuring, and describing economic activity.
The fundamental purpose of Accounting is to provide financial information regarding an economic entity (entity - organization).
In view of the definition of Accounting and my constant effort to present my topic as close as possible to the issues of current affairs (as they are shaped in the domestic and international environment) to create a sense of completeness for the reader. To better inform the reader I built my work in three main parts.
The first part refers to the understanding of Leasing (as a financial instrument), its persons and terms can appear in a finance lease. I will also refer to the various forms of leasing companies in Greece, examining their presence historically, the legal framework that governs them and how the distribution of their financial data is structured.
In the second part, through the accounting applications, an attempt is made to present the current accounting and tax framework regarding the Leasing in our country. At the same time, the matter touches the point of view of the lessor (leased company) and the lessee (any trader) separately for each.
In the third and final part, reference is made to the most current International
Accounting Standards (IAS) applicable in most European countries. 17) in respect of the leasing. So that the reader can get an idea of what is happening internationally, but also the comparability of accounting methods, views and manipulations.
The epitome of my work is a presentation of all those Impressions and the experiences I have gained in so many months of my study and research.
Important for the reader I think it is also the Annex of my work as it will find all the basic jurisprudence in force.
Ε Ε υ υ χ χ α α ρ ρ ι ι σ σ τ τ ί ί ε ε ς ς
Θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο και επίπονο να ολοκληρώσω την μελέτη μου δίχως την βοήθεια και την συμβολή κάποιων ανθρώπων, οι οποίοι χωρίς κανένα προσωπικό όφελος αφιέρωσαν λίγο από το χρόνο τους για να με καθοδηγήσουν. Η παρούσα γωνιά της εργασίας μου αφιερώνεται εξαιρετικά σε αυτούς ως ελάχιστη ένδειξη.
Πρωτίστως θα ήθελα να εκφράσω τις θερμές μου ευχαριστίες στον καθηγητη και επιβλέποντα της διπλωματικής εργασίας Kανέλλο Τούντα για την άψογη συνεργασία σε όλη τη διάρκεια της εκπόνησης της καθώς και για την υποστήριξη του σε όλη τη διαδικασία άλλα και για την εμπιστοσύνη που έδειξε προς το πρόσωπο μου, επίσης θέλω να ευχαριστήσω την οικογένεια μου για την απεριόριστη αγάπη και στήριξη που μου δίνουν όλες τις εύκολες και δύσκολες στιγμές της ζωής μου και ιδιαίτερα στα δύο μου παιδιά, τον Βλάση και τη Νικολέτα που ήταν αρωγοί σε αυτή την προσπάθεια.
Τέλος, θερμή ευχαριστία απευθύνω σε όλους εκείνους που συμμετείχαν ενεργά καθ' όλη την μέχρι τώρα πορεία μου.
.
1° 1 ° Μ ΜΕ ΕΡ Ρ ΟΣ Ο Σ
ΓΕ Γ Ε ΝΙ Ν ΙΚ ΚΑ Α Σ ΣΤ Τ Ο Ο ΙΧ Ι ΧΕ ΕΙ ΙΑ Α Γ ΓΙ ΙΑ Α Τ ΤΙ ΙΣ Σ Ε Ε ΤΑ Τ ΑΙ ΙΡ Ρ ΙΕ Ι Ε Σ Σ L L EA E AS S IN I N G G
ΚΕ Κ Ε ΦΑ Φ ΑΛ ΛΑ ΑΙ ΙΟ Ο 1 1° °
Ε Ε ΙΣ Ι ΣΑ ΑΓ ΓΩ ΩΓ ΓΙ ΙΚ ΚΕ Ε Σ Σ Ε Ε Ν Ν Ν Ν Ο Ο ΙΕ Ι Ε Σ Σ
11 1 .. . 11 1 Η Η Η Έ Έ Έ νν ν νν ν οο ο ιι ι αα α ΤΤ Τ οο ο υυ υ LL L ee e aa a ss s ii i nn n gg g -- - Χ Χ Χ ρρ ρ ηη η μμ μ αα α ττ τ οο ο δδ δ οο ο ττ τ ιι ι κκ κ ήή ή Μ Μί Μ ίί σσ σ θθ θ ω ωσ ω σσ ηη η
Το Leasing είναι ένας τρόπος μεσοπρόθεσμης χρηματοδοτικής μίσθωσης. Στα ελληνικά ο αγγλικός όρος " Leasing " αποδίδεται σαν σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης ή σαν χρηματοδοτική μίσθωση.
Η σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης δίνει το δικαίωμα σε μισθωτές να χρησιμοποιούν κεφαλαιουχικά αγαθά, για μια ορισμένη περίοδο, πληρώνοντας περιοδικά ορισμένη αμοιβή στους εκμισθωτές. Επίσης, παρέχεται το δικαίωμα στον μισθωτή είτε να αγοράσει το αγαθό μόλις λήξει η σύμβαση ή να ανανεώσει την μίσθωση για ορισμένο χρόνο.
Τα κινητά πάγια στοιχεία μπορούν να είναι : εξοπλισμός γραφείου, ηλεκτρονικοί υπολογιστές, κινητά μηχανήματα βιομηχανιών, γεωργικά μηχανήματα, μέσα μαζικής μεταφοράς, πυροσβεστικά μηχανήματα, εξοπλισμός ξενοδοχείων, εργαστηριακός εξοπλισμός νοσοκομείων, τυπογραφικά μηχανήματα, μηχανές αυτόματης πώλησης, κλωστοϋφαντουργικά μηχανήματα, οικοδομικά μηχανήματα, μηχανολογικός εξοπλισμός λατομείων και μεταλλείων
Τα ακίνητα πάγια στοιχεία μπορούν να είναι : γη, γήπεδα κάθε είδους, κτήρια, βιομηχανικές και βιοτεχνικές εγκαταστάσεις, αποθήκες, θερμοκήπια κλπ.
Οι εταιρείες του κλάδου στην Ελλάδα προσφέρουν δύο ειδών χρηματοδοτικής μίσθωσης:
• Λειτουργική μίσθωση (Operating Lease)
• Χρηματοοικονομική μίσθωση (Financial lease).
Στη λειτουργική μίσθωση η διάρκεια του συμβολαίου είναι σημαντικά μικρότερη από την οικονομική ζωή του αγαθού του οποίου έγινε η μίσθωση. Ο μισθωτής ευθύνεται αποκλειστικά για την αντικατάσταση, την επισκευή, συντήρηση και ασφάλιση του εξοπλισμού ή του ακινήτου. Χρησιμοποιείται κυρίως από εταιρείες που χρησιμοποιούν μηχανολογικό εξοπλισμό ο οποίος υφίσταται εύκολα ζημιές.
Για παράδειγμα, μια αεροπορική εταιρεία που θέλει να χρησιμοποιήσει αεροπλάνα για μικρό χρονικό διάστημα προτιμά τη λειτουργική μίσθωση.
0 μισθωτής μπορεί να ακυρώσει μονομερώς τη σύμβαση και έτσι αποκτά καλύτερη ελευθερία κινήσεων από τον εκμισθωτή. Ο εκμισθωτής όμως έχει το πλεονέκτημα της έγκαιρης ανανέωσης του εξοπλισμού και έτσι αποφεύγει την τεχνολογική του απαξίωση.
Στη χρηματοοικονομική μίσθωση ο εκμισθωτής δεν έχει το δικαίωμα να τερματίσει τη μίσθωση και ο μισθωτής δεν φέρει καμία ευθύνη για την καλή λειτουργία του ενοικιαζόμενου εξοπλισμού. Σκοπός του μισθωτή είναι να καλύψει το κόστος κτήσης του εξοπλισμού ή του ακινήτου κατά τη διάρκεια του συμβολαίου.
Στη χρηματοδοτική μίσθωση ακινήτων μια ιδιαίτερη μορφή είναι το sale and lease back. Σύμφωνα με αυτή ο μισθωτής πωλεί το ακίνητο που διαθέτει στον εκμισθωτή, εκείνος του το εκμισθώνει και στο τέλος της σύμβασης ο μισθωτής το αγοράζει ξανά. Η τιμή επαναγοράς του ακινήτου προκαθορίζεται στη σύμβαση και συνήθως είναι προνομιακή για το μισθωτή. Έτσι ο μισθωτής χρηματοδοτείται άμεσα και εξασφαλίζει το ακίνητο. Συνήθως χρησιμοποιείται σε εμπορικά και βιομηχανικά ακίνητα.
11 1 .. . 22 2 ΤΤ Τ οο ο ΙΙ Ι σσ σ ττ τ οο ο ρρ ρ ιι ι κκ κ όό ό ΤΤ Τ οο ο υυ υ LL L ee e aa a ss s ii i nn n gg g
Η Χρηματοδοτική Μίσθωση πρωτοεμφανίστηκε και αναπτύχθηκε με τη σημερινή της μορφή στις Η.Π.Α. κατά την δεκαετία του 50. Στην Ευρώπη παρουσιάστηκε κατά την δεκαετία του 60 και αναπτύχθηκε γρήγορα μέσα στην επόμενη δεκαετία.
Στην Ελλάδα το Leasing θεσμοθετήθηκε το 1986 με το Νόμο 1665/861, προσφέροντας μια εναλλακτική επενδυτική δυνατότητα, που σε πολλές περιπτώσεις συμφέρει περισσότερο την επιχείρηση ή τον επαγγελματία από τον τραπεζικό δανεισμό. Παρά το γεγονός ότι ο θεσμός του Leasing αποτελεί εξέλιξη στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρα μας, η μέχρι σήμερα πορεία του χαρακτηρίζεται ως εντυπωσιακή και η καταδίωξη του στον επιχειρηματικό κόσμο και στον χώρο των επαγγελματιών είναι δεδομένη.
Σύμφωνα με πηγές της Ενώσεως Εταιρειών Leasing , ο κλάδος είναι από τους πλέον αναπτυσσόμενους της Ελληνικής οικονομίας, με καλές προοπτικές, τόσο σε μικροοικονομικό όσο και σε μακροοικονομικό επίπεδο.
Μέχρι το 1999 αντικείμενο χρηματοδοτικής μίσθωσης στην Ελλάδα ήταν μόνο κινητός κεφαλαιουχικός εξοπλισμός ο οποίος προοριζόταν για την επιχείρηση ή το επάγγελμα του μισθωτή. Υπήρχε βέβαια νόμος από το 1996 ο οποίος αφορούσε το Leasing των ακινήτων, όμως λόγω των αδυναμιών του, στη πράξη οι εταιρείες Leasing δεν μπορούν να συνάψουν συμβάσεις επί ακινήτων. Σημαντική τόνωση στο θεσμό έδωσε η ψήφιση του νόμου για το Leasing ακινήτων, στις 8/2/1999, με αναδρομική ισχύ από 26/11/98. Σύμφωνα με εκτιμήσεις αρμοδίων παραγόντων, η επέκταση της χρηματοδοτικής μίσθωσης στα ακίνητα θα διευκολύνει σημαντικά την επενδυτική δραστηριότητα των επιχειρήσεων, ενώ θα τονώσει την κτηματαγορά.
1 Βλ. Παράρτημα
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονισθεί ότι, κατά μέσο όρο, στην Ευρώπη τα βιομηχανικά κτίρια αποτελούν το αντικείμενο του 33% των συμβάσεων του Leasing, τα γραφεία είναι στην δεύτερη θέση με 29% και ακολουθούν τα εμπορικά καταστήματα με 20%, τα ξενοδοχεία με 5% και οι δημόσιες υπηρεσίες με 3%.2
11 1 .. . 33 3 Π Π Π ω ω ω ςς ς Κ Κ Κ αα α ττ τ αα α ρρ ρ ττ τ ίί ί ζζ ζ οο ο νν ν ττ τ αα α ιι ι Ο Ο Ο ιι ι ΣΣ Σ υυ υ μμ μ ββ β άά ά σσ σ εε ε ιι ι ςς ς Χ Χ Χ ρρ ρ ηη η μμ μ αα α ττ τ οο ο δδ δ οο ο ττ τ ιι ι κκ κ ήή ή ςς ς Μ Μ Μ ίί ί σσ σ θθ θ ω ω ω σσ σ ηη η ςς ς
Η Χρηματοδοτική μίσθωση είναι κατάλληλη για επιχειρήσεις που αποσκοπούν στην ανανέωση, εκσυγχρονισμό ή και την επέκταση των παραγωγικών εγκαταστάσεων τους, χωρίς να απαιτείται η διάθεση ιδίων κεφαλαίων ή προσφυγή σε δανεισμό.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν τα χρηματοδοτικά προγράμματα για γιατρούς που χρειάζονται ακριβά μηχανήματα (π.χ. αξονικοί ή μαγνητικοί τομογράφοι κ.λ.π.), αλλά και για ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις.
Αυτή η μορφή προσελκύει το έντονο ενδιαφέρον αφού παρέχει την δυνατότητα στον χρήστη, μετά την πολυετή εκμίσθωση επαγγελματικού εξοπλισμού να αποκτήσει την κυριότητα του.
Η εταιρία Leasing αγοράζει, σύμφωνα με τις οδηγίες του υποψήφιου μισθωτή το συγκεκριμένο πάγιο στοιχείο και στην συνέχεια του το εκμισθώνει. Μπορεί στη σύμβαση να συμμετέχει και τρίτο πρόσωπο ο κατασκευαστής προμηθευτής. Αυτός κατασκευάζει το πάγιο και το πουλάει στον εκμισθωτή εταιρεία ( Leasing).
Την νομική ιδιοκτησία του παγίου στοιχείου την έχει η εταιρία Leasing, ενώ ο μισθωτής έχει την κατοχή και το δικαίωμα χρήσης του. Συνήθως η παροχή τεχνικών υπηρεσιών, συντήρησης και επισκευής του μισθωμένου παγίου γίνεται από την εταιρεία της χρηματοδοτικής μίσθωσης, αλλά τα έξοδα βαρύνουν τον μισθωτή. Τα ασφάλιστρα που αφορούν το πάγιο και τους κινδύνους που διατρέχει από
καταστροφή, φωτιά κλπ., τα καλύπτει συνήθως η εταιρεία Leasing (αλλά και ο μισθωτής). Ενώ τα ασφάλιστρα για βλάβη κατά τη χρήση του παγίου ή τραυματισμό ατόμων τα πληρώνει ο μισθωτής.
Η διάρκεια της χρηματοδοτικής μίσθωσης είναι πάντοτε ορισμένη και δεν μπορεί να συμφωνηθεί μικρότερη από τρία (3) έτη για τα κινητά, πέντε (5) έτη για αεροσκάφη και δέκα (10) έτη για τα ακίνητα. Αν συμφωνηθεί μικρότερη, ισχύει για την ως άνω καθοριζόμενη ελάχιστη διάρκεια 3 . Επίσης, η σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης δεν επιτρέπεται να ακυρωθεί πριν τη λήξη της.
Όταν λήξει η σύμβαση, ο μισθωτής έχει να διαλέξει μεταξύ τριών πραγμάτων
• Να επιστρέψει το πάγιο στην εταιρία
• Να ανανεώσει τη σύμβαση,
• Να αγοράσει το πάγιο.
Βάση της Ελληνικής νομοθεσίας:
Σε περίπτωση αγοράς των παγίων πριν από την πάροδο διετίας από την έναρξη της μίσθωσης, ο μισθωτής έχει υποχρέωση να καταβάλλει τα ποσά για φορολογίες και λοιπές επιβαρύνσεις υπέρ του Δημοσίου ή τρίτων, που θα όφειλε να της καταβάλλει, αν κατά το χρόνο σύνταξης της χρηματοδοτικής μίσθωσης είχε αγοράσει το πάγιο στοιχείο.
Για να καθοριστεί το μίσθωμα και η τιμή αγοράς του παγίου από το μισθωτή, επιτρέπεται η συνομολόγηση ρητρών επιτοκίου ή είδους ή αξίας συναλλάγματος ή και συνδυασμός αυτών. Η ρήτρα αξίας συναλλάγματος επιτρέπεται μόνο, αν η εταιρεία χρηματοδοτικής μίσθωσης έχει αναλάβει υποχρέωση σε συνάλλαγμα για τα κινητά πράγματα που αποτελούν αντικείμενο της συγκεκριμένης σύμβαση.
3 (Ν.1665/86)
11 1 .. . 44 4 Π Π Π λλ λ εε ε οο ο νν ν εε ε κκ κ ττ τ ήή ή μμ μ αα α ττ τ αα α ΤΤ Τ ηη η ςς ς Χ Χρ Χ ρρ ηη η μμ μ αα α ττ τ οο ο δδ δ οο ο ττ τ ιι ι κκ κ ήή ή ςς ς Μ Μί Μ ίί σσ σ θθ θ ω ωσ ω σσ ηη η ςς ς
Ο L.O. Schall είχε πει ότι: «Σε μια «τέλεια αγορά» είναι αδιάφορο για τον χρήστη του εξοπλισμού, εάν αυτός αγοράστηκε με μετρητά ή αποκτήθηκε με Leasing διότι η παρούσα αξία του κόστους του Leasing μετά τους φόρους ισούται με την παρούσα αξία του κόστους της αγοράς μετά τους φόρους».
➢ Το κυριότερο πλεονέκτημα του Leasing υλοποιείται με χρηματοδότηση εκτός του ισολογισμού πράγμα που συμβαίνει και κατά τον τραπεζικό δανεισμό. Έτσι είναι δυνατό για την επιχείρηση να αξιοποιήσει τα ίδια κεφάλαια της προς άλλες κατευθύνσεις (π.χ. έρευνα νέων προϊόντων).
➢ Η σύμβαση Leasing πραγματοποιείται με χρηματοδότηση εκτός του ισολογισμού. Η σχέση ιδίων προς τα ξένα κεφάλαια δεν επιβαρύνεται, δηλαδή όπως κατά τον τραπεζικό δανεισμό, οπότε είναι εύκολο για την επιχείρηση να συνάπτει τραπεζικά δάνεια. Επειδή δεν αναγράφεται στον ισολογισμό η αξία του εξοπλισμού δεν διογκώνονται τα ίδια κεφάλαια.
➢ Τα μισθώματα αποτελούν λειτουργική δαπάνη και εκπίπτουν από το φόρο εισοδήματος, ενώ κατά το τραπεζικό δανεισμό εκπίπτουν μόνο οι τόκοι.
➢ Η διαδικασία υπογραφής μιας σύμβασης Leasing είναι ταχύτερη και λιγότερο δαπανηρή από τον τραπεζικό δανεισμό.
➢ Η αποπληρωμή της σύμβασης προσαρμόζεται στις οικονομικές δυνατότητες και τις εποχιακές ανάγκες του μισθωτή.
➢ Τα κίνητρα αναπτυξιακών νόμων ισχύουν και κατά την επιλογή επένδυσης μέσω Leasing.
➢ Για τις τράπεζες το Leasing αποτελεί μια τεχνική διεύρυνσης των πελατών και αύξησης των κερδών, αφού αποκτούν διαπραγματευτική δύναμη έναντι των προμηθευτών εξοπλισμού και προσφέρουν πελάτες σε ασφαλιστικές εταιρείες. Επωφελούνται ακόμη από τις ταχύτερες
αποσβέσεις (π.χ. μηχανήματα πενταετούς διάρκειας ζωής, εντασσόμενο σε τριετές συμβόλαιο, αποσβένεται σε 3 χρόνια).
➢ Οι εταιρείες Leasing διασφαλίζονται από τον κίνδυνο πτωχεύσεως του μισθωτή, αφού διατηρούν την κυριότητα του εξοπλισμού και απολαμβάνουν φορολογικά κίνητρα όπως οι αποσβέσεις και η σύσταση αφορολόγητου αποθεματικού.
11 1 .. . 55 5 Μ Με Μ εε ιι ι οο ο νν ν εε ε κκ κ ττ τ ήή ή μμ μ αα α ττ τ αα α ΤΤ Τ ηη η ςς ς Χ Χρ Χ ρρ ηη η μμ μ αα α ττ τ οο ο δδ δ οο ο ττ τ ιι ι κκ κ ήή ή ςς ς Μ Μί Μ ίί σσ σ θθ θ ω ω ω σσ σ ηη η ςς ς
➢ Το φαινομενικό κόστος του Leasing είναι υψηλότερο από το επιτόκιο τραπεζικού δανεισμού.
➢ Ο μισθωτής υποχρεώνεται από την εταιρεία Leasing να ασφαλίσει τον εξοπλισμό από κινδύνους που υποδεικνύει η ίδια.
➢ Δεν είναι δυνατόν να ωφεληθεί από τη φοροαπαλλαγή των αποσβέσεων, όπως κατά τον ιδιόκτητο εξοπλισμό.
➢ Παρά την θετική σχέση ιδίων προς τα ξένα κεφάλαια οι τράπεζες είναι δυνατό να διστάσουν να χρηματοδοτήσουν επιχείρηση που ο εξοπλισμός της αποκτήθηκε με την μέθοδο του Leasing.
➢ Ο μισθωτής αναλαμβάνει όλους τους επιχειρηματικούς κινδύνους ή και τυχαίους έναντι του εκμισθωτή. Είναι υποχρεωμένος να καταβάλλει τα μισθώματα στον προκαθορισμένο χρόνο τους ανεξάρτητα από την πορεία των εισπράξεων του. Διατρέχει τον κίνδυνο της πρόωρης καταγγελίας της σύμβασης αν αθετήσει κάποιον όρο της συμφωνίας του για σημαντικό διάστημα. Τότε ο εκμισθωτής παραλαμβάνει το αντικείμενο της μισθώσεως και απαιτεί από το μισθωτή την καταβολή όλων των υπολοίπων μισθίων. Τέλος, οι μισθωτές υπόκεινται σε ελέγχους από τον εκμισθωτή για τη διαπίστωση της καλής λειτουργίας του εξοπλισμού.
11 1 .. . 66 6 Χ Χρ Χ ρρ ηη η μμ μ αα α ττ τ οο ο δδ δ όό ό ττ τ ηη η σσ σ ηη η Μ Με Μ εε ΤΤ Τ ηη η Μ Μέ Μ έέ θθ θ οο ο δδ δ οο ο ΤΤ Τ ηη η ςς ς Μ Μί Μ ίί σσ σ θθ θ ω ω ω σσ σ ηη η ςς ς (( ( ΣΣ Σ ύύ ύ γγ γ κκ κ ρρ ρ ιι ι σσ σ ηη η Χ Χ Χ ρρ ρ ηη η μμ μ αα α ττ τ οο ο δδ δ όό ό ττ τ ηη η σσ σ ηη η ςς ς -- - Δ Δ Δ αα α νν ν εε ε ίί ί οο ο υυ υ )) )
Όπως ειπώθηκε και στις προηγούμενες παραγράφους, πριν από την δεκαετία του '50, η μίσθωση αφορούσε σχεδόν αποκλειστικά στα ακίνητα - γήπεδα και κτιριακές εγκαταστάσεις. Αντιθέτως σήμερα είναι δυνατό να μισθώσει κανείς οποιοδήποτε σχεδόν πάγιο στοιχείο. Σύμφωνα με στατιστικά δεδομένα το 15 έως 20% όλων των νέων παγίων στοιχείων που χρησιμοποιούνται κάθε χρόνο από τις επιχειρήσεις είναι μισθωμένο. Από πολλές απόψεις η μίσθωση μοιάζει με δανεισμό. Ενώ όμως τα δάνεια ή η χρηματοδότηση με ίδια κεφάλαια, ως είδη των γενικά διαθέσιμων χρηματοδοτικών πηγών, δεν μπορούν να συνδεθούν με συγκεκριμένα περιουσιακά στοιχεία, η μίσθωση αναφέρεται κατά κανόνα σε μεμονωμένα περιουσιακά στοιχεία.
Η μίσθωση προσφέρει ταυτόχρονα και την κτήση των περιουσιακών στοιχείων και τη χρηματοδότηση τους. Τα πλεονεκτήματα της απέναντι στο δάνειο είναι ότι ο εκμισθωτής βρίσκεται σε καλύτερη θέση από τον πιστωτή όταν η μισθώτρια εταιρία αντιμετωπίζει χρηματοοικονομικά προβλήματα. Αν ο μισθωτής δεν εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της μίσθωσης, ο εκμισθωτής διαθέτει ένα ισχυρό νομικό δικαίωμα ανάκτησης των περιουσιακών στοιχείων αφού η ιδιοκτησία τους εξακολουθεί να του ανήκει. Ένας δανειστής, ακόμη και αυτός που ΕΧΕΙ εξασφαλίσεις, θα αντιμετωπίσει δαπάνες και καθυστερήσεις στην προσπάθειά του να ανακτήσει τα περιουσιακά στοιχεία που χρηματοδοτήθηκαν άμεσα ή έμμεσα. Επειδή η μίσθωση φέρει μικρότερο κίνδυνο για τον εκμισθωτή από τις άλλες πηγές χρηματοδότησης που χρησιμοποιούνται για την απόκτηση περιουσιακών στοιχείων, όσο μεγαλύτερο κίνδυνο παρουσιάζει η επιχείρηση που καταφεύγει στη χρηματοδότηση, τόσο ισχυρότερος είναι ο λόγος για το χρηματοδότη να καταρτίσει μια συμφωνία μίσθωσης αντί να χορηγήσει ένα δάνειο. Η σχετική φορολογική θέση του εκμισθωτή και του χρήστη των περιουσιακών στοιχείων μπορεί επίσης να επηρεάσει την απόφαση για τη χρησιμοποίηση μίσθωσης αντί για την αγορά των στοιχείων αυτών.
Οι μισθώσεις μπορούν να πάρουν διάφορες μορφές. Οι πιο σημαντικές είναι:
• Η πώληση και επαναμίσθωση
• Η μίσθωση εκμετάλλευσης και
• Οι άμεσες χρηματοδοτικές μισθώσεις.
Οι τρεις αυτοί κύριοι τύποι μισθώσεων περιγράφονται αμέσως παρακάτω.
1.6.1 Η πώληση και η επαναμίσθωση
Σύμφωνα με μια συμφωνία πώλησης και επαναμίσθωσης (sale and lease back) μια επιχείρηση που έχει γήπεδα, κτίρια ή εξοπλισμό πουλάει την περιουσία της σε μία εταιρία χρηματοδοτικής μίσθωσης και ταυτόχρονα κάνει μια συμφωνία επαναμίσθωσης της περιουσίας αυτής για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα και κάτω από συγκεκριμένους όρους.
Σημειώνεται ότι ο μισθωτής εισπράττει αμέσως το ποσό το οποίο έχει συμφωνηθεί. Επίσης ο μισθωτής είναι αυτός που διατηρεί τη χρήση του περιουσιακού στοιχείου. Σε μια σύμβαση ενυπόθηκου δανείου, το χρηματοπιστωτικό ίδρυμα εισπράττει μια σειρά ίσων καταβολών που καλύπτουν τόσο την εξόφληση του δανείου όσο και την παροχή στον δανειστεί κάποιας καθορισμένου ύψους απόδοσης για την επένδυση του. Σε μια συμφωνία πώλησης και επαναμίσθωσης, οι καταβολές του μισθώματος ρυθμίζονται με τον ίδιο τρόπο. Καλύπτουν δηλαδή τόσο την ανάκτηση της πλήρους αξίας αγοράς του παγίου στοιχείου από το χρηματοπιστωτικό ίδρυμα όσο και την εξασφάλιση κάποιας απόδοσης για τα κεφάλαια που επένδυσε.
1.6.2 Μίσθωση Εκμετάλλευσης
Οι μισθώσεις εκμετάλλευσης περιλαμβάνουν τόσο τη χρηματοδότηση όσο και την παροχή υπηρεσιών συντήρησης. Η εταιρεία ΙΒΜ είναι από τους πρωτοπόρους του τύπου αυτού συμβάσεων. Οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές και τα φωτοτυπικά μηχανήματα, μαζί με τα επιβατηγά αυτοκίνητα και τα φορτηγά, είναι τα βασικά είδη
που καλύπτονται με μισθώσεις εκμετάλλευσης. Συνήθως ο εκμισθωτής αναλαμβάνει την υποχρέωση της συντήρησης και εξυπηρέτησης του μισθωμένου εξοπλισμού, ενώ οι δαπάνες συντήρησης είτε είναι ενσωματωμένες στις καταβολές του μισθώματος είτε συμφωνούνται χωριστά.
Ένα άλλο σημαντικό χαρακτηριστικό των μισθώσεων εκμετάλλευσης είναι ότι συχνά δεν αποσβένονται στο σύνολο τους. Με άλλα λόγια, οι καταβολές που συμφωνούνται με τη σύμβαση μίσθωσης δεν επαρκούν για την ανάκτηση του πλήρους κόστους του εξοπλισμού. Είναι φανερό όμως ότι τότε η σύμβαση καλύπτει χρονικό διάστημα σημαντικά μικρότερο από την αναμενόμενη ωφέλιμη ζωή του μισθωμένου εξοπλισμού και έτσι ο εκμισθωτής αναμένει να ανακτήσει το κόστος είτε με τις καταβολές που θα ακολουθήσουν την ανανέωση της σύμβασης είτε πουλώντας αργότερα τον εξοπλισμό.
Ένα τελευταίο χαρακτηριστικό των μισθώσεων εκμετάλλευσης είναι ότι συχνά περιέχουν μια ρήτρα ακύρωσης που δίνει στον μισθωτή το δικαίωμα διακοπής της σύμβασης και επιστροφής του εξοπλισμού πριν από τη λήξη της βασικής συμφωνίας.
Αυτό αποτελεί ουσιαστικό στοιχείο για το μισθωτή, που μπορεί έτσι να επιστρέψει τον εξοπλισμό, αν οι τεχνολογικές εξελίξεις τον κάνουν άχρηστο ή αν δεν τον χρειάζεται πλέον.
1.6.3 Χρηματοοικονομικές Μισθώσεις
Μια αυστηρά χρηματοοικονομική μίσθωση (strict financial lease) δεν προβλέπει υπηρεσίες συντήρησης, δεν μπορεί να ακυρωθεί και αποσβένεται πλήρως (δηλ. ο μισθωτής συνομολογεί καταβολές μισθώματος που ισούνται με την πλήρη τιμή του εξοπλισμού που μισθώθηκε). Η συνηθισμένη μεθόδευση περιλαμβάνει τα εξής στάδια:
1. Η επιχείρηση που θα χρησιμοποιήσει τον εξοπλισμό επιλέγει τα συγκεκριμένα μηχανήματα που χρειάζεται και διαπραγματεύεται την τιμή και τους όρους παράδοσης με τον κατασκευαστή ή τον αντιπρόσωπο.
2. Στη συνέχεια, η επιχείρηση - χρήστης κλείνει μια συμφωνία με κάποια τράπεζα ή εταιρεία μίσθωσης που προβλέπει την αγορά από αυτή του εξοπλισμού από τον κατασκευαστή ή τον αντιπρόσωπο, με ταυτόχρονη εκτέλεση μιας συμφωνίας μίσθωσης του εξοπλισμού από το χρηματοπιστωτικό ίδρυμα. Οι όροι της συμφωνίας προβλέπουν την πλήρη απόσβεση του κόστους του χρηματοπιστωτικού ιδρύματος και την είσπραξη κάποιας πρόσθετης αμοιβής ως απόδοσης των κεφαλαίων που επένδυσε ως εκμισθωτής.
Γενικά, ο μισθωτής έχει το προαιρετικό δικαίωμα της ανανέωσης της βασικής μίσθωσης κατά τη λήξη της με μειωμένο μίσθωμα, ενώ δεν έχει το δικαίωμα ακύρωσης της, αν δεν εξοφλήσει προηγουμένως το χρηματοπιστωτικό ίδρυμα.
Ο χρηματοοικονομικές μισθώσεις είναι περίπου ταυτόσημες με τις συμφωνίες πώλησης και επαναμίσθωσης, με κύρια διαφορά ότι ο μισθωμένος εξοπλισμός είναι καινούργιος και ότι ο εκμισθωτής τον αγοράζει από τον κατασκευαστή ή τον αντιπρόσωπο αντί από ένα μισθωτή - χρήστη. Συνεπώς η πώληση και επαναμίσθωση μπορεί να θεωρηθεί ως ειδική μορφή της χρηματοοικονομικής μίσθωσης
ΚΕ Κ Ε ΦΑ Φ ΑΛ ΛΑ ΑΙ ΙΟ Ο 2 2° °
ΑΝ Α ΝΑ ΑΣ ΣΚ ΚΟ Ο ΠΗ Π Η ΣΗ Σ Η Σ ΣΤ ΤΗ ΗΝ Ν Ε ΕΛ ΛΛ ΛΑ ΑΔ Δ Α Α
22 2 .. . 11 1 ΕΕ Ε ττ τ αα α ιι ι ρρ ρ ίί ί εε ε ςς ς LL L ee e aa a ss s ii i nn n gg g ΣΣ Σ ττ τ ηη η νν ν ΕΕ Ε λλ λ λλ λ άά ά δδ δ αα α
Οι εταιρίες χρηματοδοτικής μίσθωσης πρέπει να έχουν την μορφή Ανώνυμης Εταιρίας (Α.Ε.) με σκοπό τη διενέργεια εργασιών χρηματοδοτικής μίσθωσης. Για σύσταση των εταιριών αυτών απαιτείται ειδική άδεια της Τράπεζας τη Ελλάδος δημοσιεύεται στο οικείο τεύχος της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως.
Το καταβεβλημένο μετοχικό κεφάλαιο της Α. Ε. Leasing δεν μπορεί να είναι μικρότερο από το ελάχιστο μετοχικό κεφάλαιο, που απαιτείται για τη σύσταση ανωνύμων τραπεζικών εταιριών. Το ίδιο ισχύει για να πάρει άδεια, να εγκατασταθεί και να λειτουργήσει αλλοδαπή εταιρία Leasing.
Κατ' εξαίρεση, το καταβεβλημένο μετοχικό κεφάλαιο Α. Ε. που ανήκουν κατ' απόλυτη πλειοψηφία σε μία ή περισσότερες ελληνικές τράπεζες ή τράπεζες νόμιμα εγκατεστημένες στην Ελλάδα, αρκεί να είναι το μισό από αυτό της προηγούμενης παραγράφου. Στην Ελλάδα οι εταιρείες χρηματοδοτικής μίσθωσης, που έχουν ιδρυθεί, είναι οι περισσότερες θυγατρικές εταιρίες τραπεζών.
Οι εταιρίες χρηματοδοτικής μίσθωσης είναι θυγατρικές τραπεζών διότι έτσι εξασφαλίζουν το απαραίτητο δίκτυο για τη πώληση των προϊόντων τους και ευνοϊκούς όρους για τη χρηματοδότηση των εργασιών τους. Επίσης επειδή οι
αξιοπιστία και τη φερεγγυότητα των πελατών τους περιορίζονται οι κίνδυνοι έναντι επισφαλών πελατών.
Παρακάτω δίνονται οι υπάρχουσες εταιρίες Leasing στην Ελλάδα και μερικά στοιχεία για αυτές:
2.1.1 ΑLPHA LEASING
Σημαντική χρονιά ήταν το 1999 για την ΑLPHA LEASING, καθώς μέσω των κινήσεων που πραγματοποίησε κατάφερε να μεγεθύνει το συνολικό μερίδιο της, τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό, διατηρώντας έτσι την πρώτη θέση στον κλάδο της.
Οι νέες συμβάσεις της εταιρείας παρουσίασαν αύξηση κατά 91,9% και προσέγγισαν τα 46,5 δις δρχ. ο κύκλος εργασιών ανήλθε σε σχέση με το 1998 αυξημένος κατά 17.4%. Σε ό,τι αφορά το Leasing ακινήτων, η εταιρεία προχώρησε στην υπογραφή 19 νέων συμβάσεων ύψους 18 δις δρχ., συγκεντρώνοντας έτσι μερίδιο άνω του 50% της συνολικής αγοράς. Το συνολικό πάγιο ενεργητικό της ανήλθε σε 128,8 δις δρχ. έναντι 92,8 δις δρχ. το 1998, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 38,8%.
Το συνολικό ενεργητικό ανήλθε σε 90,5 δις δρχ., παρουσιάζοντας αύξηση σε σχέση με το 1998 κατά 33,4%, ενώ τα ίδια κεφάλαια ανήλθαν σε 30 δις δρχ.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το 1999 η εταιρεία διέγραψε επισφαλείς απαιτήσεις ύψους 1,1 δις δρχ. και πραγματοποίησε επιπλέον αποσβέσεις ύψους 800 εκ. δρχ. για πιθανές επισφαλείς απαιτήσεις. Παράλληλα τα αποτελέσματα επιβαρύνθηκαν από το σύνολο των αποσβέσεων που αφορούσαν δαπάνες για την υλοποίηση συμβάσεων Leasing ακινήτων, καθώς και με το σύνολο των χρεωστικών συναλλαγματικών διαφορών. Ως εκ τούτου, η εταιρεία δεν προχώρησε στη διανομή μερίσματος, καθώς τα λειτουργικά κέρδη της ανήλθαν σε 39 εκ. δρχ.
Σε ό,τι αφορά το μερίδιο αγοράς της ΑLPHA LEASING, το 1999 ανήλθε σε 19,3% έναντι 17% το 1998, ενώ η αξία των νέων συμβάσεων αυξήθηκε κατά 90%
έναντι του προηγούμενου έτους και υπερέβη τα 46,6δις δρχ. Για το σύνολο του 2000 η διοίκηση της εταιρείας αναμένει κέρδη άνω των 6,5 δις δρχ.
Στους στόχους της εταιρείας περιλαμβάνεται και η περαιτέρω επέκταση των εργασιών της Leasing ακινήτων, καθώς ενισχύεται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τις συνέργιες που προκύπτουν από την συνεργασία της με τα ΑLPHA Αστικά Ακίνητα.
Στο πλαίσιο αυτό, σε εξέλιξη βρίσκονται ταυτόχρονα και οι διαδικασίες που αφορούν την συγχώνευση της εταιρείας με την Ιονική Leasing, κίνηση που θα βοηθήσει σημαντικά στην υλοποίηση των σχεδίων της εταιρείας. Παράλληλα, στους περαιτέρω στόχους της εταιρείας είναι η έμφαση στο Leasing ακινήτων, καθώς και σε μορφές Leasing Ι που εμφανίζουν θετικές προοπτικές ανάπτυξης, όπως το vendor leasingκαι το κοινοπρακτικό (syndicated)leasing.
2.1.2 ΕΘΝΙΚΗ LEASING
Η Εθνική LEASING δραστηριοποιείται στο χώρο της χρηματοδοτικής μίσθωσης από το 1990 και κατέχει ένα από τα μεγαλύτερα μερίδια της αγοράς, που φθάνει στο 8,93% της ετήσιας παραγωγής σε νέες συμβάσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης. Η Εθνική LEASING διαθέτει σημαντική εμπειρία και τεχνογνωσία και απευθύνεται σε όλο το φάσμα των επιχειρήσεων, για να καλύψει τις επενδυτικές του ανάγκες.
Η Εθνική LEASING, μέσω των μηχανογραφικών συστημάτων που διαθέτει, είναι σε θέση να συγκρίνει τη χρηματοδοτική μίσθωση με άλλες μορφές χρηματοδότησης, υποδεικνύοντας με τον τρόπο αυτό στον ενδιαφερόμενο πελάτη την πιο συμφέρουσα περίπτωση πιστοδότησης. Ταυτόχρονα το στελεχιακό δυναμικό της εταιρείας, που δεν αποβλέπει σε ευκαιριακές συνεργασίες με τις επιχειρήσεις, βοηθάει ουσιαστικά τον επιχειρηματία να πάρει τη σωστή απόφαση για το χρηματοδοτικό σχήμα της επένδυσης που θα επιλέξει.
Ιδιαίτερη έμφαση έχει δοθεί στο LEASING ακινήτων, το οποίο συγκέντρωσε το 1999 το 16,8% των συνολικών συμβάσεων και παρουσιάζει σημαντικό ρυθμό ανάπτυξης.
2.1.3 ΟΤΕ LEASING
Η ΟΤΕ LEASING είναι θυγατρική της μεγαλύτερης ελληνικής επιχείρησης, του Οργανισμού Τηλεπικοινωνιών Ελλάδος, και συστάθηκε τον Σεπτέμβριο του 1996 με σκοπό να παρέχει υπηρεσίες χρηματοδοτικής μίσθωσης όχι μόνο τηλεπικοινωνιακού, αλλά και κάθε είδους παραγωγικού εξοπλισμού.
Για τη χρήση του 1999, τα εκμισθωμένα πάγια της ΟΤΕ LEASING ανήλθαν στο ύψος των 27,5 δις δρχ. , με αποτέλεσμα η εταιρεία να κατατάσσεται στη δεύτερη θέση μεταξύ των αντίστοιχων επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην ελληνική αγορά.
0 κύκλος εργασιών της ΟΤΕ LEASING για την ίδια χρήση ανήλθε σε 10,25 δις δρχ και τα καθαρά προ φόρων κέρδη σε 660 εκ. δρχ. εμφανίζοντας αύξηση κατά 98%
και 29% αντίστοιχα σε σχέση με την προηγούμενη χρήση 1998.
Αναλυτικά, κατά τη χρήση 1999, η ΟΤΕ LEASING εκμίσθωσε ακίνητα της τάξης των 3.6 δις δρχ., υλοποίησε συμβάσεις για μηχανολογικό εξοπλισμό εταιριών ύψους 5,8 δις δρχ. και συμβάσεις 9,9 δις δρχ. για εξοπλισμό γραφείων διαφόρων επιχειρήσεων, συμβάσεις ύψους 5,9 δις δρχ. για εκμίσθωση επαγγελματικών οχημάτων, συμβάσεις 1,8 δις δρχ. για εκμίσθωση επιβατικών αυτοκινήτων και τέλος για διάφορες άλλες κατηγορίες, συνολικές συμβάσεις ύψους 528 εκ. δρχ.
Ειδικότερα, ανά επιχειρηματική δραστηριότητα, η ΟΤΕ LEASING υπέγραψε κατά τη χρήση 1999 συμβάσεις ύψους 4,4 δις δρχ. με εταιρείες του βιομηχανικού τομέα συμβάσεις 7,1 δις δρχ. με διάφορες επιχειρήσεις εμπορικών δραστηριοτήτων και συμβάσεις 16 δις δρχ. με εταιρείες παροχής υπηρεσιών.
Τα συνολικά ποσά των συμβάσεων τις οποίες υπέγραψε η ΟΤΕ LEASING με τις επιχειρήσεις που εξυπηρέτησε σε κάθε είδους μισθώσεις κατανέμονται ως προς
ΤΗΝ διάρκεια των συμβάσεων ως εξής : συμβάσεις ύψους 14,3 εκατ. Δρχ. για διάρκεια 0-3 χρόνια, συμβάσεις ύψους 9,7 δις δρχ. για διάρκεια 3-5 χρόνια και συμβάσεις ύψους 3,6 δις δρχ. για διάρκεια πάνω από 10 χρόνια, οι οποίες αφορούν βεβαίως σε ακίνητα.
Σημειώνεται ότι στο σύνολο των νέων παγίων ανά εταιρεία LEASING στην Ελλάδα, η ΟΤΕ LEASING, με υπογεγραμμένες συμβάσεις της τάξης των 27,6 δις δρχ καταλαμβάνει πλέον τη δεύτερη θέση, επί του συνόλου δεκατριών εταιριών παρέχουν τις ίδιες υπηρεσίες στην ελληνική αγορά.
θα πρέπει τέλος να αναφερθεί ότι η ΟΤΕ LEASING αύξησε τα πάγια της κατά 70% σε σχέση με την προηγούμενη χρήση, κατέλαβε την πρώτη θέση στον εξοπλισμό γραφείων, δραστηριοποιήθηκε έντονα στο νέο θεσμό του LEASING ακινήτων και στις μισθώσεις επαγγελματικών οχημάτων. Η δυναμική τομέα της ΟΤΕ LEASING συνεχίστηκε και κατά το πρώτο τετράμηνο του 2000, με αποτέλεσμα εκμισθωμένα πάγια της να ξεπεράσουν τα 10 δις δραχμές.
2.1.4 ΕFG Ευrobank leasing
Η ΕFG Ευrobank leasing είναι αμιγώς θυγατρική εταιρεία της Τράπεζας ΕFG Ευrobank και δραστηριοποιείται στη χρηματοδοτική μίσθωση leasing κινητών εξοπλισμών και ακινήτων για επαγγελματική χρήση.
Η είσοδος της εταιρείας στην αγορά μπορεί να χαρακτηριστεί ως δυναμική, καθώς κατάφερε μέσα στο 1999 να αποσπάσει το 7% της αγοράς, με σύνολο βραβευμένων συμβάσεων 17 δις δρχ., εκ των οποίων σημαντικό μέρος αφορούσε ακίνητα. Ο ρυθμός αύξησης των εργασιών το 2000 ξεπερνά το 100%. Οι συμβάσεις ακινήτων αντιπροσωπεύουν το 25% του συνολικού χαρτοφυλακίου της -γεγονός που την κατατάσσει στις 3-4 πρώτες εταιρείες
Leasing από πλευράς μεγεθών leasing ακινήτων - και καλύπτουν κυρίως εμπορικά καταστήματα, γραφεία και αποθήκες.
Σημαντικό είναι το γεγονός ότι ο όμιλος της ΕFG διαθέτει μια ποικιλία προϊόντων που μπορούν να συνδυαστούν με το Leasing, ώστε να επιτρέψουν την ανάπτυξη νέων προϊόντων, ιδίως στους χώρους του real estate και του αυτοκινήτου.
Επίσης, το δίκτυο του ομίλου και οι χορηγητικές μονάδες της τράπεζας διανέμουν
και προωθούν τα προϊόντα αυτά σε όλη την ελληνική επικράτεια, ακόμα και σε γεωγραφικέ