Μικρασιάτες πρόσφυγες στη Λέσβο

(1)

ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Πτυχιακή εργασία με θέμα:

ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΕΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΣΤΗ ΛΕΣΒΟ

Πασκώνη Χριστίνα Συκά Μαρία

Επιβλέπων Καθηγητής:

Δρ. Παπαγεωργίου Δημήτρης

Μυτιλήνη 2006

(2)

Η Πασκώνη Χριστίνα του Ιωάννη και της Πηνελόπης γεννήθηκε στα Τρίκαλα το 1983. Εισήχθη το έτος 2001 στο τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Η Συκά Μαρία του Ιωάννη και της Σμαράγδας γεννήθηκε στην Αθήνα τον Φεβρουάριο του 1982. Εισήχθη το έτος 2000 στο τμήμα Εμπορίας και Διαφήμισης του Τ.Ε.Ι.

Αθηνών ενώ το έτος 2001 εισήχθη στο τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

(3)

Πασκώνη Χριστίνα Συκά Μαρία

ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΕΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΣΤΗ ΛΕΣΒΟ

Σεπτέμβριος 2006 Η εργασία αυτή έχει ως στόχο την δημιουργία ενός δικτυακού τόπου με θεματικό περιεχόμενο τους Μικρασιάτες πρόσφυγες στο νησί της Λέσβου. Για αυτό το λόγο πραγματοποιήθηκε πολυ-επίπεδη ανάλυση του ζητήματος λαμβάνοντας υπόψη κοινωνικά, οικονομικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά. Η μεθοδολογία περιλαμβάνει τη συλλογή πρωτογενών στοιχείων και άλλων πληροφοριών τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για το σχεδιασμό και την υλοποίηση της ιστοσελίδας. Αυτό πραγματοποιείται μέσω της διερευνητικής μεθόδου, στο πρώτο στάδιο, ενώ το δεύτερο στάδιο βασίζεται στη μεθοδολογία ανάπτυξης δικτυακών πολιτιστικών εφαρμογών. Η δομή της πτυχιακής έχει ως εξής: Πρώτα γίνεται μια αναφορά στους λόγους για τους οποίους επιλέχθηκε το συγκεκριμένο θέμα αλλά και στα στάδια υλοποίησης του. Ακολουθεί μια περιγραφή σε κοινωνικό, οικονομικό και πολιτιστικό επίπεδο σε Μικρά Ασία και σε Λέσβο, πριν και μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή.

Έπειτα, γίνεται περιγραφή της μεθοδολογίας που χρησιμοποιήθηκε για την υλοποίηση της ιστοσελίδας. Τέλος, ακολουθούν ο επίλογος και οι ευχαριστίες.

(4)

Paskoni Christina Syka Maria

MINOR ASIA REFUGEES IN LESVOS

September 2006 The present thesis aims in the creation of a web site that focuses on the refugees from Minor Asia currently living on the island of Lesvos. For this, a multi-level analysis was performed taking into consideration social, economic and cultural elements. The methodology includes the collection of primary data as well as other information used for the design and the realization of the web site. This was attained through the exploratory method, on the first stage, while the second stage is based on the methodology of development of web cultural applications. The structure of the thesis is as follows: Firstly, there is a reference to the reasons why this topic was chosen. Then, the multi-level analysis is described, before and after the distraction of Minor Asia. Moving on, the methodology for the preparation of the web site is introduced. Finally, conclusions and thankings follow.

(5)

ΣΥΝΤΟΜΑ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ... 2

ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 3

ABSTRACT ... 4

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ... 5

ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΩΝ ... 7

1. ΠΡΟΛΟΓΟΣ ... 8

1.2ΕΙΣΑΓΩΓΗ ... 8

2. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ... 10

2.1ΣΥΛΛΟΓΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ... 10

2.1.1ΈΡΕΥΝΑ ΣΕ ΙΔΙΩΤΙΚΑ ΕΓΓΡΑΦΑ,ΑΡΧΕΙΑ ΚΑΙ ΣΕ ΕΠΙΣΗΜΑ ΕΓΓΡΑΦΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΩΝ 10 2.1.2ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ ... 11

2.1.3ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ Δ^{ΕΔΟΜΕΝΩΝ} ... 11

2.1.4ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ... 11

2.2ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑΣ ... 13

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑΣ ... 13

2.2.1Α^ΝΑΛΥΣΗ ... 14

2.2.2ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ... 20

2.2.3ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ... 21

2.2.4ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ... 30

2.2.5ΈΛΕΓΧΟΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ... 32

2.2.6Σ^{ΥΝΤΗΡΗΣΗ}-Ε^ΞΕΛΙΞΗ ... 33

3. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ... 34

3.1.ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΙ ΠΛΗΘΥΣΜΟΙ ΣΤΗ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΡΟΦΗ ... 34

3.1.1ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΙΣ ΠΛΗΘΥΣΜΩΝ ΠΡΟΣ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ ... 34

3.1.2ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΙΣ ΠΛΗΘΥΣΜΩΝ ΑΠΟ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΤΗΣ ΛΕΣΒΟΥ ΠΡΟΣ ΤΗ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ. ... 35

3.1.3ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΙΣ ΠΛΗΘΥΣΜΩΝ ΑΠΟ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΤΗΣ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ ΠΡΟΣ ΤΗ ΛΕΣΒΟ. ... 36

3.1.4.ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ-ΛΕΣΒΟΥ. ... 37

3.1.5ΚΟΙΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΛΕΣΒΟΥ ΜΕ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ ... 38

(6)

4.1.ΑΓΡΟΤΙΚΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ... 40

4.2.ΕΜΠΟΡΙΟ ... 41

4.3.ΤΕΧΝΙΚΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ... 41

4.4ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ... 42

4.5ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ... 42

4.6ΟΔΗΓΟΣ ΤΟΥ 1920ΓΙΑ ΤΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ .. 43

4.7ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΣΤΟ ΦΟΥΛΑΤΖΙΚΙ ... 44

5. ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ... 44

6. ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΙ ΠΛΗΘΥΣΜΟΙ ΩΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΜΕΤΑ ΤΟ 1922 ... 45

6.1ΣΤΕΓΑΣΗ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ... 45

6.2ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΣΕ ΑΛΛΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΤΗΣ ΛΕΣΒΟΥ ... 49

7. ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΛΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΝΕΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ... 51

7.1ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ... 54

7.3 ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΚΑΙ ΝΤΟΠΙΩΝ ... 58

8. ΜΕΡΙΜΝΑ... 61

8.1ΤΟΠΙΚΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ... 61

8.2ΚΡΑΤΙΚΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ... 63

9. ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΜΕΤΑ ΤΗ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ... 66

10. ΕΠΙΛΟΓΟΣ ... 71

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ ... 72

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ ... 77

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι ... 77

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ ... 158

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙI ... 34

(7)

Αγ. Άγιος/Αγία επιμ. επιμέλεια εποπ. εποπτεία έκδ. έκδοση

κ. κύριος/κυρία

κ.α. και άλλα

κ.λ.π και τα λοιπά κωδ. κωδικός

παρ. παράρτημα

πρβλ. παράβλεπε

π.χ. παραδείγματος χάρη

σελ. σελίδα

σχ. σχήμα

χ.σ. χωρίς συγγραφέα

χ.χ. χωρίς χρονολογία (έκδοσης)

Ε.Α.Π. Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων Η.Π.Α. Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής

Π.Ι.Κ.Π.Α Πατριωτικόν Ίδρυμα Κοινωνικής Προστασίας και Αντιλήψεως

(8)

Η επιλογή του θέματος της συγκεκριμένης πτυχιακής εργασίας με τίτλο

«Μικρασιάτες πρόσφυγες στη Λέσβο» έγινε ύστερα από συνάντηση που πραγματοποιήθηκε με τον κ. Παπαγεωργίου Δημήτριο, υπεύθυνο καθηγητή της συγκεκριμένης πτυχιακής και τα μέλη της ομάδας εκπόνησης Πασκώνη Χριστίνα και Συκά Μαρία. Ύστερα από συζήτηση και προτάσεις και για άλλα πιθανά για την πτυχιακή θέματα επιλέχθηκε το συγκεκριμένο με σκοπό τη δημιουργία ιστοσελίδας ως τελικό προϊόν.

Οι λόγοι για τους οποίους έγινε η επιλογή του συγκεκριμένου θέματος εστιάζονται κυρίως στο γεγονός ότι δεν υπήρχαν πολλές πληροφορίες σχετικά με την ένταξη των προσφύγων του 1922 στην κοινωνία της Λέσβου, οπότε η δική μας έρευνα συνέβαλε στην ανάδειξη μιας ενδιαφέρουσας ερευνητικής θεματικής. Μέχρι σήμερα, δεν έχουν υπάρξει ιδιαίτερα δημοσιευμένα ντοκουμέντα σχετικά με τη Μικρασιατική Καταστροφή και τους πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν στη Λέσβο, οπότε υπήρχε ένα ιδιαίτερο ερευνητικό «κίνητρο» για την υλοποίηση της συγκεκριμένης πτυχιακής.

Από αυτή τη σκοπιά, μια πρόσθετη «πρόκληση» που αντιμετωπίσαμε ήταν η έλλειψη συγκεκριμένου υλικού και δομής πάνω στην οποία θα έπρεπε να κινηθεί η εργασία.

Πρόκληση αποτέλεσε επίσης η διαδικασία συλλογής του υλικού, η επεξεργασία του καθώς επίσης και ο σχεδιασμός και η υλοποίηση της ιστοσελίδας.

1.2 Εισαγωγή

Ο σκοπός της έρευνας και κατά επέκταση το ερευνητικό υλικό δε συγκεκριμενοποιήθηκαν από την αρχή, αλλά οριοθετήθηκε ένα γενικότερο πλαίσιο με ορισμένους τομείς πάνω στο οποίο κινήθηκαν τα μέλη της ομάδας εκπόνησης. Ο μη αρχικός καθορισμός του θέματος έγινε σκόπιμα για την αποφυγή πιθανού λάθους και του κινδύνου αποπροσανατολισμού της έρευνας¹.

Το πλαίσιο της έρευνας εστιάζει σε δύο άξονες προσέγγισης, ένα γενικότερο και ένα ειδικότερο. Ο γενικότερος αφορά στη διάσταση του χρόνου με κομβικό σημείο αναφοράς τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922. Ο ειδικότερος αφορά στα κοινωνικά, οικονομικά και πολιτιστικά συμφραζόμενα που καθόριζαν τη ζωή και τις καθημερινές πρακτικές των χριστιανικών πληθυσμών στη Λέσβο και στη Μ. Ασία, σε συνάρτηση με το κομβικό χρονικό ορόσημο του 1922.

Κατά την διάρκεια των επόμενων φάσεων της ερευνητικής διαδικασίας, ο σκοπός καθώς και οι τομείς της έρευνας συγκεκριμενοποιήθηκαν και πήραν την τελική τους μορφή, σύμφωνα με τα στοιχεία που προέκυπταν λόγω συστηματικότερης ενασχόλησης με το θέμα. Κάτι τέτοιο κατέστη δυνατό με την βοήθεια ενός διαγράμματος ανάλυσης των στοιχείων που προέκυπταν. Ορισμένοι ερευνητικοί τομείς παρέμειναν ίδιοι, κάποιοι τροποποιήθηκαν και άλλοι αφαιρέθηκαν.

Οι ειδικότεροι τομείς που καθορίστηκαν στη βάση των δύο παραπάνω διαχωρισμών, είναι:

• Οι χριστιανικοί πληθυσμοί στη Μ. Ασία πριν τη Μικρασιατική Καταστροφή o Γενικές μετακινήσεις πληθυσμών προς Μικρά Ασία

1Φίλιας Β., 2001: 25.

(9)

προς τη Λέσβο

o Εμπορικές Σχέσεις μεταξύ Μικράς Ασίας-Λέσβου o Κοινά στοιχεία Λέσβου με Μικρά Ασία

• Επαγγελματικές πρακτικές και επαγγέλματα των χριστιανικών πληθυσμών στη Μ. Ασία πριν την Μικρασιατική Καταστροφή

o Αγροτικά Επαγγέλματα o Εμπόριο

o Τεχνικά Επαγγέλματα o Επαγγέλματα της θάλασσας

o Οδηγός του 1920 για τα επαγγέλματα και τις επιχειρήσεις της Σμύρνης.

o Μια ενδεικτική περίπτωση: Επαγγέλματα στο Φουλατζίκι της Μ.

Ασίας

• Οι χριστιανικοί πληθυσμοί ως πρόσφυγες μετά το 1922 o Στέγαση προσφύγων στην πόλη της Μυτιλήνης

o Εγκατάσταση προσφύγων σε άλλες περιοχές της Λέσβου

• Η σχέση των προσφύγων με την παλιά και τη νέα κοινωνική πραγματικότητα

• Σχέσεις μεταξύ προσφύγων και ντόπιων

• Μέριμνα

o Τοπική βοήθεια o Κρατική Βοήθεια

Τα δεδομένα από τους παραπάνω ερευνητικούς τομείς παρουσιάζονται στα κεφάλαια 3, 4, 5, 6, 7, 8 και 9. Παρόλα αυτά, αρχικά, πραγματοποιήθηκε απόπειρα να γίνει παρουσίαση περαιτέρω τομέων (π.χ. παραδοσιακή κουζίνα, μουσική κ.α.). Η μη παρουσίασή τους οφείλεται σε έλλειψη στοιχείων και πηγών καθώς και περιορισμένου χρόνου.

(10)

Η συγκεκριμένη παρουσίαση αναλύει δύο στάδια υλοποίησης. Το πρώτο μέρος σχετίζεται με τη συλλογή και την επεξεργασία των πληροφοριών και το δεύτερο με το σχεδιασμό και την υλοποίηση της ιστοσελίδας.

2.1 Συλλογή Πληροφοριών

Πριν ξεκινήσει η συλλογή των πληροφοριών τα μέλη της ομάδας θεώρησαν αναγκαίο τη μελέτη των ιστορικών γεγονότων εκείνης της περιόδου. Αρχικά δόθηκε στα μέλη εκπόνησης από τον επιβλέποντα καθηγητή ένας κατάλογος με βιβλία και εργασίες (πτυχιακές και ερευνητικές). Η αναζήτηση αυτών έγινε στη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου, στην κεντρική δημόσια βιβλιοθήκη Μυτιλήνης καθώς και στο ερευνητικό εργαστήριο του τμήματος Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Ταυτόχρονα πραγματοποιήθηκαν συναντήσεις με άτομα τα οποία γνώριζαν αρκετές πληροφορίες για το ζήτημα των Μικρασιατών προσφύγων, λόγω ιδίας ενασχόλησης με το θέμα και τα οποία είχαν μεσάζοντα ρόλο ως προς την εύρεση πιθανών επιζώντων ή απογόνων Μικρασιατών προσφύγων. Στην συνέχεια πραγματοποιήθηκε συνάντηση με τον πρόεδρο του συλλόγου «Επάνω Σκάλας»

κ. Βενέτα. Η έλλειψη στοιχείων από την συγκεκριμένη πλευρά κατεύθυνε την έρευνά της ομάδας σε Μικρασιατικούς συλλόγους εκτός Μυτιλήνης. Βασιζόμενοι στις ενέργειες που πραγματοποιήθηκαν κατά την διάρκεια της ερευνητικής διαδικασίας εύκολα γίνεται αντιληπτό ότι ακολουθήθηκε η μορφή χιονοστιβάδας-αλυσίδας². Η συλλογή του υλικού της συγκεκριμένης πτυχιακής προήλθε από:

• Βιβλιογραφική έρευνα σε βιβλιοθήκες

• Υλικό ερευνητικών προγραμμάτων

• Μη δημοσιευμένες εργασίες φοιτητών

• Έρευνα στο internet

• Έρευνα σε ιδιωτικά έγγραφα και πιο συγκεκριμένα σε αρχεία οργανώσεων και οργανισμών

• Συναντήσεις με άτομα που ασχολούνται με το θέμα των προσφύγων της Λέσβου (π.χ. οι κ. Ε. Μπαλάσκας, δημοσιογράφος και Δ. Παπαχρυσός, πρόεδρος του συλλόγου Σκάλας Λουτρών, το «Δελφίνι», οι οποίοι παρείχαν ιστορικό, γραπτό και φωτογραφικό υλικό)

• Συνεντεύξεις Μικρασιατών προσφύγων 1^ηςκαι 2^ηςγενιάς και

• Έρευνα σε επίσημα έγγραφα στατιστικών και αρχείων

2.1.1 Έρευνα σε ιδιωτικά έγγραφα, αρχεία και σε επίσημα έγγραφα στατιστικών

Από τις βασικότερες πηγές για την ανάλυση των ζητημάτων της παρούσης εργασίας αποτέλεσε η επιτόπια έρευνα σε χειρόγραφα έγγραφα, προσωπικά αρχεία και βάσεις στατιστικών δεδομένων. Κομμάτια από το υλικό που συλλέχθηκε χρησιμοποιήθηκαν αυτούσια στην ανάλυση και παρουσιάζονται παρακάτω, ενώ άλλα, όπως οι

2Φινκ Α., 1995.

(11)

• Έρευνα και συγκέντρωση υλικού στα προσωπικά αρχεία του κ. Κουρτζή, τα οποία βρίσκονται στο Ιστορικό Αρχείο Αιγαίου «Εργάνη»

• Μελέτη γραπτών τεκμηρίων (χειρόγραφων ντοκουμέντων) από το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών στην Αθήνα

• Έρευνα και μελέτη πινάκων στατιστικών στοιχείων απογραφών του 1920 και 1928.

• Έρευνα στις Λεσβιακές εφημερίδες «Σάλπιγξ» του 1922-1923, «Ελεύθερος Λόγος» του 1920-1921 και «Ταχυδρόμος» του 1925.

2.1.2 Συνεντεύξεις

Πραγματοποιήθηκαν συνεντεύξεις με Μικρασιάτες πρόσφυγες 1^ης και 2^ης γενιάς κάποιοι εκ των οποίων αποτελούσαν ταυτόχρονα και μέλη Μικρασιατικών συλλόγων (που έχουν την έδρα τους εκτός Μυτιλήνης). Στις παραπάνω περιπτώσεις ακολουθήθηκε η μέθοδος του ατομικού ιστορικού με αποτέλεσμα την συγκέντρωση στοιχείων από υποκειμενικές εμπειρίες.

Η πραγματοποίηση των συνεντεύξεων έγινε με χρήση του «οδηγού συνέντευξης»

(βλ. παράρτημα ΙΙ) ο οποίος αποτέλεσε προϊόν προσεκτικής και συλλογικής προσπάθειας. Ο οδηγός συνέντευξης περιείχε κυρίως ανοιχτού τύπου ερωτήσεις και υπήρξε προσαρμογή αυτού ανάλογα με τα ερωτόμενα άτομα. Για παράδειγμα στην περίπτωση της κ. Καλογνωμά Καλλιόπης δόθηκε μεγαλύτερη βαρύτητα στο θέμα των προσφυγικών σπιτιών. Στις περισσότερες περιπτώσεις των συνεντεύξεων, πριν από την ημέρα πραγματοποίησης αυτών, είχαν υπάρξει προπαρασκευαστικές συναντήσεις των ερωτώμενων με τους συνεντευκτές.

2.1.3 Επεξεργασία Δεδομένων

Το συλλεχθέν υλικό ψηφιοποιήθηκε με διάφορες τεχνικές. Τα γραπτά κείμενα μετατράπηκαν σε ηλεκτρονική μορφή είτε μέσω σκάνερ είτε με πληκτρολόγηση από τους ίδιους τους ερευνητές στις περιπτώσεις που η πρώτη τεχνική δεν ήταν εφικτή.

Το αρχικό υλικό των συνεντεύξεων το οποίο ήταν σε ηχητική μορφή απομαγνητοφωνήθηκε και μετατράπηκε σε κείμενο. Τέλος οι φωτογραφίες οι οποίες τραβήχτηκαν με τη χρήση ψηφιακής φωτογραφικής μηχανής εισήχθηκαν σε ηλεκτρονικό υπολογιστή, ενώ αυτές που ήταν σε αναλογική μορφή με τη χρήση σκάνερ μετατράπηκαν σε ψηφιακή μορφή.

2.1.4 Ανάλυση Δεδομένων

Σε αυτό το στάδιο επικεντρώθηκε η προσοχή των ερευνητών σε δύο σημεία, στη μορφή του υλικού και στο περιερχόμενό του. Αρχικά έγινε διαχωρισμός του υλικού σε τέσσερις κατηγορίες (συνεντεύξεις, βίντεο, φωτογραφίες και κείμενο) .

Στη συνέχεια, πραγματοποιήθηκε η ομαδοποίηση των διαθέσιμων στοιχείων ανάλογα με το θεματικό τους περιεχόμενο για κάθε μια κατηγορία ξεχωριστά.

Αποτέλεσμα των παραπάνω ενεργειών ήταν η δημιουργία ενός δισδιάστατου πίνακα στον κάθετο άξονα του οποίου παρουσιάζεται ο διαχωρισμός του υλικού σε

(12)

οι κατηγορίες του θεματικού περιεχομένου του υλικού.

Με αυτό τον τρόπο υπήρχε μια ολιστική εκτίμηση των δεδομένων που συγκροτούν το γενικό πλαίσιο της ανάλυσης. Στις περιοχές του τμήματος του πίνακα στις οποίες το υλικό προέρχονταν από περισσότερες από μία πηγές, δινόταν η δυνατότητα στους σύγκρισης των στοιχείων. Αποτέλεσμα αυτής της σύγκρισης ήταν η επαλήθευση της εγκυρότητάς τους είτε η απόδειξη ασυνέπειας μεταξύ των πληροφοριών.

Ο πίνακας είχε την ακόλουθη γενική μορφή:

Τομέας με συγκεκριμένο θεματικό περιεχόμενο 1^η κατηγορία

υλικού, διαχωρισμένο ανάλογα με το περιεχόμενο του

• «Τίτλος Βιβλίου»,σελ.(αριθμός σελίδας),(περίληψη περιεχομένου)

• «Τίτλος Βιβλίου»,σελ.,(περίληψη περιεχομένου)

• «Τίτλος Βιβλίου»,σελ.,(περίληψη περιεχομένου) 2^η κατηγορία

υλικού, διαχωρισμένο ανάλογα με το περιεχόμενο του

• Όνομα ερωτώμενου, σελ.(αριθμός σελίδας

απομαγνητοφώνησης), «φράση με την οποία ξεκινάει το κομμάτι που μας ενδιαφέρει-φράση με την οποία τελειώνει το κομμάτι που μας ενδιαφέρει»

3^η κατηγορία υλικού,

διαχωρισμένο ανάλογα με το περιεχόμενο του

• Αριθμός φωτογραφίας, (περιεχόμενο εικόνας)

4^η κατηγορία υλικού,

διαχωρισμένο ανάλογα με το περιεχόμενο του

• Τίτλος βίντεο, (χρονικο “point” από το οποίο ξεκινάει το σημείο του βιντεο που μας ενδιαφέρει- χρονικο “point” που τελειώνει), (περιεχόμενο βίντεο)

(13)

2.2 Σχεδιασμός και Υλοποίηση Ιστοσελίδας

Μεθοδολογία ανάπτυξης της ιστοσελίδας

Η ιδιαιτερότητα και οι στόχοι κάθε πολιτιστικής εφαρμογής προσδιορίζουν το χαρακτήρα και το περιεχόμενο ενός κόμβου, τις υπηρεσίες που μπορεί να προσφέρει και τα μέσα που μπορεί να χρησιμοποιηθούν για την παροχή προϊόντων και υπηρεσιών υψηλής ποιότητας.

Η μεθοδολογία ανάπτυξης³ μιας πολιτιστικής δικτυακής εφαρμογής και συγκεκριμένα της ιστοσελίδας ‘Μικρασιάτες Πρόσφυγες στη Λέσβο’, περιλαμβάνει έξι στάδια τα οποία είναι τα εξής:

3 Μεθοδολογία ανάπτυξης είναι ένα δομημένο σύνολο δραστηριοτήτων και σχετιζόμενων αποτελεσμάτων που οδηγούν στην παραγωγή λογισμικού.

Τοπική Βοήθεια Κείμενο

Βιβλίων • «Βιβλίο»,σελ.15-28, (Ε.Α.Π. δράσεις της)

• «Βιβλίο»,σελ.15-28

Συνεντεύξεις • Καλογνωμά, σελ15, «πήγαν στα παράλια-έκαναν οικογένειες»

• Καλογνωμά, σελ15, «πήγαν στα παράλια-έκαναν οικογένειες»

Φωτογραφιες • Αριθμός 59, (περιεχόμενο εικόνας)

Βίντεο • Συνένετευξη Αναγνωστοπούλου, (5:08-12:58), (οι Μυτηλινιοί κλείστηκαν στα σπίτια τους)

(14)

2) Φάση Αρχιτεκτονικής 3) Φάση Σχεδίασης 4) Φάση Υλοποίησης

5) Φάση Αξιολόγησης-Ελέγχου 6) Φάση Συντήρησης-Εξέλιξης

Σχ. 1: Διαδικασία Ανάπτυξης Διαδικτυακών Κόμβων

2.2.1 Ανάλυση

Η διαδικασία της ανάλυσης στοχεύει στην κατανόηση και καταγραφή των απαιτήσεων του διαδικτυακού κόμβου ώστε να ικανοποιεί τις προσδοκίες των δυνητικών χρηστών. Πρόκειται ουσιαστικά για μια διαδικασία που περιλαμβάνει:

Α) Ανάλυση των αναγκών Β) Σύνθεση ομάδας ανάπτυξης Γ) Ανάλυση ανταγωνιστικής αγοράς

Δ) Δημιουργία εγγράφου προδιαγραφών του διαδικτυακού κόμβου

Α) Ανάλυση των αναγκών

Ο σκοπός της ανάλυσης των αναγκών του διαδικτυακού κόμβου είναι ο καθορισμός του σκοπού και των στόχων του διαδικτυακού κόμβου, ο καθορισμός των δυνητικών χρηστών και ο προσδιορισμός των αναγκών του προσδοκώμενου κοινού.

i) Καθορισμός σκοπού και στόχων της εφαρμογής

Σημαντικό βήμα στην υλοποίηση μιας αποδοτικής και αποτελεσματικής εφαρμογής είναι ο καθορισμός του σκοπού και των στόχων της. Ο καθορισμός των στόχων θα

(15)

η προβολή σημαντικών στοιχείων που αφορούν κυρίως, την εγκατάσταση των προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής στο νησί της Λέσβου. Υπήρχαν πολλές σημαντικές πληροφορίες και γι’ αυτό το λόγο θεωρήθηκε σκόπιμο να προβληθούν και να δοθεί η δυνατότητα και σ’ άλλα άτομα να μάθουν πως οι πρόσφυγες συνέχισαν τη ζωή τους στη Λέσβο αλλά και τις συνθήκες ζωής τους στη Μ. Ασία πριν από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Με το προϊόν αυτό θα μπορεί οποιοσδήποτε από οπουδήποτε να ανακτήσει τις πληροφορίες που χρειάζεται για το συγκεκριμένο θέμα.

Ο στόχος, λοιπόν, της συγκεκριμένης ιστοσελίδας, είναι η ενημέρωση και η πληροφόρηση των χρηστών γύρω απ’ το θέμα της εγκατάστασης των προσφύγων στη Λέσβο, τη Μικρασιατική Καταστροφή αλλά και τις συνθήκες που κυριαρχούσαν πρίν απ’ αυτή.

ii) Προσδοκώμενο κοινό του διαδικτυακού κόμβου

Το επόμενο βήμα είναι ο προσδιορισμός των πιθανών χρηστών της εφαρμογής ώστε ο σχεδιασμός να ικανοποιεί τις ανάγκες και τις προσδοκίες αυτών. Η γνώση, το υπόβαθρο, τα ενδιαφέροντα και οι ανάγκες των χρηστών μπορεί να ποικίλουν από τους αρχάριους χρήστες μέχρι τους "έμπειρους χρήστες" και επομένως ένα καλά σχεδιασμένο σύστημα πρέπει να είναι σε θέση να προσαρμόζει μια σειρά δεξιοτήτων και ενδιαφερόντων των χρηστών.

Πιθανοί χρήστες της συγκεκριμένης ιστοσελίδας, είναι όλοι όσοι ενδιαφέρονται για το θέμα ανεξαρτήτως ηλικίας, μορφωτικού επιπέδου ή εμπειρίας χρήσης του διαδικτύου.

iii) Στόχοι και ανάγκες των χρηστών του διαδικτυακού κόμβου

Σ’ αυτό το στάδιο γίνεται η συλλογή δεδομένων σχετικά με τις προσδοκίες και τις ανάγκες των χρηστών σε σχέση με την εφαρμογή. Γενικά γίνεται διάκριση μεταξύ δύο κατηγοριών στόχων των χρηστών:

• Στόχοι σε πληροφορία: πρόσβαση και πλοήγηση στο περιεχόμενο του διαδικτυακού κόμβου

• Στόχοι σε υπηρεσίες: εκτέλεση μιας εργασίας του χρήστη μέσω αλληλεπίδρασης με το δικτυακό τόπο

Η είσοδος δεδομένων από τους χρήστες σχετικά με το περιεχόμενο και τις προσφερόμενες υπηρεσίες του διαδικτυακού κόμβου (ποιο είδος σελίδων και πληροφοριών προσελκύει τους χρήστες και ικανοποιεί τις ανάγκες τους; π.χ.

ιεραρχικά δομημένες πληροφορίες, μια βάση δεδομένων, κίνητρα χρήσης του διαδικτυακού κόμβου), βοηθάει στη δημιουργία μιας ιστοσελίδας που είναι σχετική με τις προσδοκώμενες απαιτήσεις. Για τη συλλογή χρήσιμων πληροφοριών από τους χρήστες έχουν αναπτυχθεί διάφορες τεχνικές, όπως το ερωτηματολόγιο και η συνέντευξη σε δυνητικούς χρήστες.

Το στάδιο αυτό δεν υλοποιήθηκε για τη συγκεκριμένη ιστοσελίδα.

(16)

Επίσης ένα σημαντικό βήμα στο στάδιο της ανάλυσης ενός διαδικτυακού κόμβου είναι η επιλογή του περιεχομένου. Αφού έγινε, δηλαδή, η απογραφή των διαθέσιμων πληροφοριών ακολούθησε η περιγραφή του περιεχομένου που απαιτείται για να δημιουργηθεί και γενικά να προσδιοριστεί η πληροφορία που το κοινό θεωρεί περισσότερο ενδιαφέρουσα και η οποία ανταποκρίνεται καλύτερα στο σκοπό της ιστοσελίδας.

Β) Σύνθεση της ομάδας ανάπτυξης:

Η ανάπτυξη ενός διαδικτυακού κόμβου είναι μια διαδικασία που εμπλέκει πολλές ομάδες ατόμων με διαφορετικές αρμοδιότητες και δεξιότητες. Στη φάση της ανάλυσης είναι σημαντικό να γίνει η σύνθεση της ομάδας εργασίας, δεδομένου ότι η κατάλληλη συγκρότηση της ομάδας αυτής είναι κρίσιμος παράγοντας για την επιτυχή υλοποίηση του διαδικτυακού κόμβου. Γενικά, η ομάδα εργασίας για την ανάπτυξη ενός διαδικτυακού κόμβου ενός πολιτιστικού οργανισμού συνήθως απαρτίζεται από τα ακόλουθα μέλη:

• Υπεύθυνος έργου:

Ο άνθρωπος που έχει τη συνολική ευθύνη της διαχείρισης του έργου καθώς οργανώνει τις φάσεις και καθορίζει τον ρυθμό εξέλιξης του έργου. Οι αρμοδιότητές του περιλαμβάνουν τον προσδιορισμό των απαιτήσεων, την ανάλυση των αναγκών, την ανάθεση των εργασιών, την οργάνωση του περιεχομένου, τη δομή του διαδικτυακού κόμβου και την επιλογή της στρατηγικής για την ανάπτυξη. Για την συγκεκριμένη ιστοσελίδα, υπεύθυνοι έργου ήταν η Συκά Μαρία και η Πασκώνη Χριστίνα.

• Ειδικοί περιεχομένου:

Οι ειδικοί περιεχομένου συμβουλεύουν και καθοδηγούν την ομάδα σε όλη την πορεία ανάπτυξης γύρω από θέματα ορθότητας και αξιοπιστίας του περιεχομένου και των χρησιμοποιούμενων πηγών. Πρόκειται για τα άτομα που έχουν την κατάλληλη εμπειρία και γνώση στο πεδίο του πολιτισμού, όπως:

o Ειδικοί σε θέματα πολιτιστικού περιεχομένου o Πάροχοι περιεχομένου και υπηρεσιών

o Ειδικοί σε νομικά, κοινωνικά και ηθικά ζητήματα στο πεδίο του πολιτισμού

Συγκεκριμένα, ειδικός περιεχομένου ήταν ο κ. Παπαγεωργίου Δημήτρης, Επίκουρος καθηγητής του τμήματος Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

• Ομάδα ανάπτυξης περιεχομένου:

Περιλαμβάνει άτομα με εμπειρία και γνώσεις στην οργάνωση, σχεδιασμό και υλοποίηση περιεχομένου, όπως:

o Ειδικοί σε θέματα σχεδιασμού και ανάπτυξης βάσεων δεδομένων, πολυμέσων κ.λ.π.

o Ειδικοί σε θέματα σχεδιασμού και ανάπτυξης υπερμεσικού περιεχομένου (ειδικά όσον αφορά στην πλοήγηση).

Ομάδα ανάπτυξης περιεχομένου ήταν η Πασκώνη Χριστίνα και η Συκά Μαρία.

• Ομάδα ανάπτυξης λογισμικού:

(17)

Γ) Ανάλυση ανταγωνιστικής αγοράς:

Η ανάλυση των ανταγωνιστικών δράσεων ή προϊόντων περιλαμβάνει την αναθεώρηση και την αξιολόγηση των δικτυακών τόπων προκειμένου να εντοπιστούν κοινά χαρακτηριστικά γνωρίσματα και να καθοριστούν πτυχές που χρήζουν βελτίωσης και διαφοροποίησης.

Για το θέμα της εγκατάστασης των προσφύγων στη Λέσβο δεν υπήρχε κάποια άλλη ιστοσελίδα με αποτέλεσμα να μην υπάρχει κάτι προς σύγκριση. Υπήρχαν, βέβαια, ιστοσελίδες σχετικά με την εγκατάσταση προσφύγων γενικότερα στην Ελλάδα ή σε κάποιες περιοχές της Αθήνας με τις οποίες η συγκεκριμένη ιστοσελίδα δεν είχε κάποια κοινά χαρακτηριστικά. Απ’ την ανάλυση των παραπάνω ιστοσελίδων προέκυψε η ανάγκη μιας ιστοσελίδας με ξεκάθαρη δομή και πλοήγηση.

Δ) Δημιουργία εγγράφου προδιαγραφών

Η ανάπτυξη των προδιαγραφών της εφαρμογής είναι ένα ισχυρό εργαλείο για την αποτελεσματικότητα μιας προσπάθειας ανάπτυξης, δεδομένου ότι ο σχεδιασμός μιας ουσιαστικά βιώσιμης εφαρμογής αποτελεί μια χρονοβόρα διαδικασία. Ένα έγγραφο προδιαγραφών καθορίζει και περιγράφει με τρόπο συνοπτικό και κατανοητό τα εξής:

• Στόχοι της ιστοσελίδας:

Στόχος της συγκεκριμένης ιστοσελίδας είναι η διάσωση και η προβολή σημαντικών στοιχείων που αφορούν κυρίως την εγκατάσταση των προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής στο νησί της Λέσβου αλλά και η ενημέρωση και η πληροφόρηση των χρηστών γι’ αυτό το θέμα.

• Απαιτήσεις της ιστοσελίδας:

Λειτουργικές:

Στο στάδιο αυτό γίνεται ιεραρχική οργάνωση του περιεχομένου με τρόπο που είναι «οικονομικός» γι΄ αυτόν που αναπτύσσει και συντηρεί την ιστοσελίδα.

Αυτή η οργάνωση ονομάζεται δομή πλοήγησης και υπάρχουν η γραμμική, η ιεραρχική και ο ιστός. Στη συγκεκριμένη ιστοσελίδα ακολουθήθηκε συνδυασμός της ιεραρχικής πλοήγησης και του ιστού πλοήγησης.

Η ιεραρχική δομή ξεκινάει από έναν αρχικό κόμβο (αρχική σελίδα) και εκτείνεται σε διάφορα επίπεδα βάθους, μέχρι να φτάσει σε κάποιο τελικό κόμβο. Η δομή ιστού ξεκινάει από έναν αρχικό κόμβο αλλά υπάρχουν συνδέσεις προς πολλούς κόμβους. Ο συνδυασμός αυτών των δύο προσφέρει μια ισορροπία στην πλοήγηση του χρήστη και παράλληλα τη δυνατότητα να μεταβαίνει απ΄ τη μία ενότητα στην άλλη.

(18)

Σχ.2: Δομή πλοήγησης ιεραρχικής και ιστού.

Τεχνικές:

Στο στάδιο αυτό αναφέρονται στοιχεία όπως ποιά εργαλεία και ποιές τεχνικές ανάπτυξης πρόκειται να χρησιμοποιηθούν και για ποίο λόγο. Συγκεκριμένα, χρησιμοποιείται η γλώσσα HTML αφού είναι μια γλώσσα καθολική⁴και επεκτάσιμη⁵ σε συνδυασμό με το πρόγραμμα Microsoft FrontPage το οποίο δίνει τη δυνατότητα της άμεσης παρουσίασης της ιστοσελίδας. Η HTML μας επιτρέπει να καθορίσουμε τη δομή μιας σελίδας και όχι την πραγματική παρουσίαση της⁶. Επιπλέον, χρησιμοποιείται η γλώσσα προγραμματισμού Java Script αφού μπορεί να βοηθήσει την ιστοσελίδα να γίνει πιο ‘διαλογική’, δίνοντας της τη δυνατότητα να αντιδρά και να ανταποκρίνεται στις ενέργειες που κάνουν οι χρήστες ή να ενσωματώνονται ειδικά εφέ στην ιστοσελίδα.⁷. Τέλος, χρησιμοποιήθηκε και το πρόγραμμα Macromedia Flash MX το οποίο είναι μια προχωρημένη πλατφόρμα για τη δημιουργία εξειδικευμένων, αλληλεπιδραστικών εφαρμογών για το διαδίκτυο⁸.

Απαιτήσεις σε περιεχόμενο:

Στο σημείο αυτό προσδιορίζεται το είδος και ο όγκος του περιεχομένου που απαιτείται για την ιστοσελίδα. Στην ιστοσελίδα ‘Μικρασιάτες πρόσφυγες στη Λέσβο’

το περιεχόμενο είναι κείμενο και εικόνες τα οποία έχουν προέλθει απ’ την έρευνα που

4Με τον όρο «καθολική» νοείται ότι δεν συνδέεται με κάποιο ειδικό λογισμικό υπερκειμένου.

5Με τον όρο «επεκτάσιμη» νοείται ότι οι νέες εκδόσεις δεν αναιρούν τις παλιές.

6ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΤΗΣ HTML 4-Τέταρτη έκδοση, Desktop Puplishing, Αθήνα 1998. ISBN 960-512-128-X.

7Οδηγός της JAVASCRIPT, Desktop Puplishing, Αθήνα 2001. ISBN 960-512-291-Χ.

8ΠΛΗΡΗΣ ΟΔΗΓΟΣ ΤΟΥ MACROMEDIA FLASH MX,, Desktop Puplishing, Αθήνα 2003. ISBN 960-512-361-4.

ΑΡΧΙΚΗ

(19)

Περιορισμοί υλοποίησης:

Δεν υπάρχουν κάποιοι ιδιαίτεροι περιορισμοί για την υλοποίηση της ιστοσελίδας, που έχει σχεδιαστεί για οθόνες με ανάλυση 800*600 που είναι και η πλειοψηφία.

Είναι συμβατή με δυο τύπους φυλλομετρητών, τον Internet Explorer και το Netscape Navigator.

Μη τεχνικά θέματα:

Γενικότερα, στο σημείο αυτό γίνεται παράθεση μη τεχνικών θεμάτων όπως νομικά, κοινωνικά και ηθικά ζητήματα σε ότι αφορά στο περιεχόμενο που θα διατεθεί μέσω της δικτυακής εφαρμογής. Στη συγκεκριμένη δικτυακή εφαρμογή έγινε η προσπάθεια να είναι όσο το δυνατό περισσότερο αντικειμενική. Να μην υπάρχει συναισθηματική εμπλοκή και τα δεδομένα να παρουσιάζονται από ποικίλες οπτικές γωνίες.

Όσον αφορά τα νομικά θέματα, οι πηγές απ’ τις οποίες προήλθαν οι πληροφορίες αναφέρονται και είναι εμφανείς. Οποιαδήποτε παρέμβαση ή αντιγραφή της ιστοσελίδας χωρίς την άδεια της ομάδας υλοποίησης θεωρείται κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας.

Προϋπολογισμός:

Σ’ αυτό το στάδιο, αναλύονται οι πόροι που απαιτούνται για την ολοκλήρωση της διαδικασίας με βάση τρεις παραμέτρους:

Προσωπικό Λογισμικό Υλικό

Η ανάλυση αυτή, στην συγκεκριμένη ιστοσελίδα δεν υλοποιήθηκε.

Χρονοδιάγραμμα:

15-31 Μαΐου 2006: Καταγραφή διαθέσιμου υλικού 01-10 Ιουνίου 2006: Επιλογή περιεχομένου

12-18 Ιουνίου 2006: Σχεδιασμός ιστοσελίδας

19 Ιουνίου-7 Ιουλίου 2006: Υλοποίηση της ιστοσελίδας

Κριτήρια αποδοχής:

Σ’ αυτό το σημείο, προσδιορίζονται τα κριτήρια αποδοχής τα οποία θα χρησιμοποιηθούν αργότερα στο στάδιο του ελέγχου προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η υλοποιημένη εφαρμογή συμφωνεί με τους στόχους και τις προδιαγραφές που έχουν τεθεί. Τα κριτήρια αυτά είναι τα εξής:

(20)

Ανάδραση: Να υπάρχει κάποια ανταπόκριση εκ μέρους της εφαρμογής στις ενέργειες του χρήστη. Για παράδειγμα, να αλλάζει χρώμα το κουμπί του μενού όταν πηγαίνει πάνω ο χρήστης.

Πληροφόρηση: Πρέπει να υπάρχει η κατάλληλη πληροφόρηση για κάθε ενότητα της ιστοσελίδας.

Οργάνωση: Να υπάρχει σωστή και ευδιάκριτη οργάνωση της δομής της ιστοσελίδας.

Να φαίνονται οι ενότητες, οι υποενότητες και τα links.

Ομαδοποίηση: Να υπάρχει το ίδιο φόντο σε όλες τις σελίδας, στις ίδιες θέσεις όλα τα όμοια αντικείμενα (κείμενο, φωτογραφίες) κ.λ.π.

Έυκολη πλοήγηση: Να υπάρχει εύκολη και γρήγορη πλοήγηση σε όλες τις σελίδες του δικτυακού κόμβου.

2.2.2 Αρχιτεκτονική

Το δεύτερο στάδιο στην ανάπτυξη ενός πολιτιστικού διαδικτυακού κόμβου είναι η αρχιτεκτονική του διαδικτυακού κόμβου. Κατά τη διάρκεια αυτού του βήματος, δημιουργούνται και διερευνώνται πολλές εναλλακτικές λύσεις για την ικανοποίηση των ίδιων απαιτήσεων. Αυτοί οι αρχικοί σχεδιασμοί δεν απεικονίζουν ιδέες για το χρώμα ή την οπτική απεικόνιση στοιχείων του διαδικτυακού κόμβου αλλά αντιθέτως αντιπροσωπεύουν τις ιδέες σχετικά με τη δομή και την πλοήγηση στο πλαίσιο του διαδικτυακού κόμβου. Κατά τη διάρκεια του σταδίου αυτού πραγματοποιείται ο σχεδιασμός της πληροφορίας και ο σχεδιασμός της πλοήγησης.

Ο σχεδιασμός της πληροφορίας αφορά στον προσδιορισμό των ομάδων σχετικού περιεχομένου και στη δόμηση της πληροφορίας σε ένα συνεπές σχήμα.

Ο σχεδιασμός της πλοήγησης σημαίνει το σχεδιασμό μεθόδων για την εύρεση τρόπων αλλαγής στη δομή της πληροφορίας.

Κατά τη διάρκεια αυτού του σταδίου αναπτύσσονται δύο είδη αντικειμένων:

Α) Διάγραμμα ροής του διαδικτυακού κόμβου (flowchart) Β) Σενάρια χρήσης (storyboards)

Α) Διάγραμμα ροής

Διάγραμμα ροής (flowchart) είναι ένα διάγραμμα υψηλού επιπέδου που παρουσιάζει τη συνολική δομή και οργάνωση ενός διαδικτυακού κόμβου. Χρησιμοποιείται πρώτιστα για να απεικονίσει τη δομή της πληροφορίας του διαδικτυακού κόμβου. Τα διαγράμματα ροής συνήθως αποτελούνται από τετράγωνα και γραμμές. Τα τετράγωνα αναπαριστούν τις μεμονωμένες σελίδες και περιέχουν σύντομες περιγραφές του περιεχομένου κάθε σελίδας. Οι γραμμές και τα βέλη αναπαριστούν τα μονοπάτια πλοήγησης μεταξύ των σελίδων. Το διάγραμμα ροής της συγκεκριμένης ιστοσελίδας (Σχ. 3) παρατίθεται στο παράρτημα.

(21)

Β) Σενάρια χρήσης

Σενάριο χρήσης είναι μια ακολουθία σελίδων του διαδικτυακού κόμβου που απεικονίζει πώς ένα άτομο θα ολοκληρώσει ένα συγκεκριμένο στόχο – εργασία.

Ουσιαστικά, τα σενάρια χρήσης δείχνουν βήμα-βήμα πώς ο χρήστης αλληλεπιδρά με το δικτυακό τόπο και τι θέλει να επιτύχει. Συνήθως ένα σενάριο χρήσης συνοδεύεται από μια αφήγηση σχετικά με την εργασία που προσπαθεί να ολοκληρώσει ο χρήστης.

Τα σενάρια χρήσης ενδείκνυνται για την περίπτωση περιγραφής των υπηρεσιών που προσφέρει ένας δικτυακός τόπος. Στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν υλοποιήθηκε το σενάριο χρήσης.

2.2.3 Σχεδιασμός

Το τρίτο στάδιο της διαδικασίας ανάπτυξης ενός πολιτιστικού διαδικτυακού κόμβου είναι ο σχεδιασμός του. Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης ο σχεδιασμός εκλεπτύνεται, γίνεται πιο λεπτομερής και εξετάζεται επαναληπτικά. Το στάδιο του σχεδιασμού μπορεί να διακριθεί σε τρία μέρη:

Α) Σχεδιασμός δεδομένων για κάθε υπο-εφαρμογή του διαδικτυακού κόμβου Β) Σχεδιασμός πλοήγησης για κάθε υπο-εφαρμογή του διαδικτυακού κόμβου Γ) Σχεδιασμός διεπαφής για κάθε υπο-εφαρμογή του διαδικτυακού κόμβου

Α) Σχεδιασμός δεδομένων

Ο σχεδιασμός των δεδομένων αφορά στα παρακάτω:

Σχεδιασμός της βάσης δεδομένων ή του αποθέματος που θα περιλαμβάνει τα δεδομένα που θα παρουσιάζει ο δικτυακός τόπος. Ουσιαστικά στο βήμα αυτό αποφασίζονται και σχεδιάζονται οι πίνακες των βασικών οντοτήτων του περιεχομένου και προσδιορίζονται τα πεδία που θα περιγράφουν τις βασικές οντότητες.

Σχεδιασμός των μεταδεδομένων που θα υποστηρίζουν την παρουσιαζόμενη πληροφορία.

Σχεδιασμός των πολυμεσικών στοιχείων (π.χ. εικόνες, βίντεο, έγγραφα κ.λ.π). Ο σχεδιασμός των δεδομένων αναπαρίσταται με τον πίνακα δομής:

 ΕΝΟΤΗΤΑ 1 Κείμενο Animation

 ΥΠΟΕΝΟΤΗΤΑ 1.1 Κείμενο

(22)

 ΥΠΟΕΝΟΤΗΤΑ 1.1.1 Κείμενο

Animation

Εικόνες Animation

 ΕΝΟΤΗΤΑ 2 Κείμενο Animation

 ΕΝΟΤΗΤΑ 2.1 Κείμενο

Animation

(23)

Animation

 ΕΝΟΤΗΤΑ 2.5

 ΥΠΟΕΝΟΤΗΤΑ 2.5.1.1 Κείμενο

Animation

Επεξήγηση ενοτήτων:

1. Χριστιανικοί πληθυσμοί στη Μικρά Ασία πριν το 1922:

Αυτή η σελίδα αναφέρεται στις σχέσεις Μικράς Ασίας-Λέσβου πριν τη Μικρασιατική Καταστροφή. Περιέχει μόνο κείμενο και δύο animation. Το

(24)

ενώ το δεύτερο φωτογραφίες από προσωπικά αντικείμενα προσφύγων. Να σημειωθεί ότι το πρώτο animation είναι σταθερό σε όλες τις ενότητες και τις υποενότητες.

1.1. Επαγγέλματα:

Η σελίδα αυτή αναφέρεται στα επαγγέλματα που κυριαρχούσαν στη Μικρά Ασία πριν το 1922. Δίπλα στο κείμενο προβάλλονται φωτογραφίες κυρίως από επαγγελματικά κτίρια όπως καφενεία και εργοστάσια. Επίσης, υπάρχουν και τα δύο animation που αναφέρθηκαν παραπάνω, στο πάνω και κάτω μέρος της σελίδας. Βέβαια, αυτή η ενότητα έχει τέσσερα links (συνδέσεις) τα οποία αναλύονται παρακάτω.

1.1.1. Καπνός, Λάδι, Σύκα, Σταφίδες:

Η υποενότητα αυτή, αναλύει λίγο περισσότερο την παραγωγή καπνού, λαδιού, σύκων και σταφίδων στην περιοχή της Αιολίδας.

1.1.2. Επαγγέλματα στο Φουλατζίκι:

Η υποενότητα αυτή των επαγγελμάτων αναλύει τα επαγγέλματα που υπήρχαν στη κωμόπολη Φουλατζίκι της Μικρά Ασίας.

1.1.3. Καραβομαραγκοί:

Το σημείο αυτό αναφέρεται στους Μοσχονησιώτες καραβομαραγκούς.

1.1.4. Οδηγός του 1920:

Εδώ παρατίθεται ένας οδηγός του 1920 που περιγράφει τα επαγγέλματα των Ελλήνων στη Σμύρνη.

Πρέπει να σημειωθεί ότι σ’ αυτές τις υποενότητες (1.1.1-1.1.4) υπάρχει μόνο το πρώτο animation.

1.2. Μετακινήσεις πληθυσμών:

Στην ενότητα αυτή περιγράφονται οι μετακινήσεις πληθυσμών από διάφορες περιοχές της Λέσβου προς διάφορες περιοχές της Μικρά Ασίας.

1.3. Εισαγωγές-Εξαγωγές προϊόντων:

Όπως δηλώνει και ο τίτλος, εδώ γίνεται αναφορά στις εισαγωγές και εξαγωγές προϊόντων προς και από τη Λέσβο.

2. Χριστιανικοί πληθυσμοί ως πρόσφυγες μετά το 1922:

Η δεύτερη βασική ενότητα, πληροφορεί τον χρήστη για τις σχέσεις Μικράς Ασίας-Λέσβου μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή.

(25)

Η σελίδα αυτή αναφέρεται στα επαγγέλματα που άσκησαν οι πρόσφυγες όταν ήρθαν στη Λέσβο και περιέχει και φωτογραφίες κυρίως αποσπάσματα απ’ τον Λεσβιακό τύπο της εποχής. Εννοούνται και τα δύο animation που προαναφέρθηκαν.

2.1.1. Καπνός-Λάδι:

Στο σημείο αυτό περιγράφεται η ενασχόληση των προσφύγων στη Λέσβο με τον καπνό και την ελαιουργία. Σ’ αυτή τη σελίδα υπάρχει μόνο το πρώτο animation.

2.2. Σχέσεις με ντόπιους:

Η σελίδα αυτή περιγράφει τις σχέσεις των προσφύγων με την τοπική κοινωνία της Λέσβου. Περιέχει και δύο φωτογραφίες από αποσπάσματα τοπικού τύπου της εποχής.

2.3. Σχέσεις μεταξύ τους:

Η ενότητα αυτή αναφέρεται στις σχέσεις που είχαν οι πρόσφυγες μεταξύ τους αφού εγκαταστάθηκαν στη Λέσβο καθώς και στις προσφυγικές οργανώσεις που ιδρύσαν. Οι φωτογραφίες που προβάλλονται στη σελίδα είναι αποσπάσματα τοπικού τύπου και ο ισολογισμός της προσφυγικής οργάνωσης

‘Κοινότης Περγάμου’.

2.3.1. Έθιμα:

Στην υποενότητα αυτή αναφέρονται ορισμένα έθιμα που έφεραν οι Μικρασιάτες πρόσφυγες στη Λέσβο.

2.4. Εγκατάσταση:

Η ενότητα αυτή, αναφέρεται στα πρώτα στάδια εγκατάστασης και στέγασης των προσφύγων στο νησί της Λέσβου γενικότερα. Οι φωτογραφίες που υπάρχουν στην ενότητα αυτή, είναι ενδεικτικές απ’ τον προσφυγικό συνοικισμό Μυτιλήνης, από προσφυγικό σπίτι στη Σκάλα Λουτρών, απ’ τις πρώτες παράγκες αλλά και αποσπάσματα από τοπικό τύπο της εποχής.

2.4.1. Μορφολογία κτιρίων:

Η υποενότητα αυτή περιγράφει τη δομή των προσφυγικών συνοικισμών και οικημάτων που υπήρχαν σ’ αυτούς.

(26)

Στην υποενότητα αυτή αναλύεται η εγκατάσταση προσφύγων σε διάφορα μέρη της Λέσβου, όπως Καλλονή, Μανταμάδος κ.λ.π.

2.5. Περίθαλψη:

Εδώ δεν υπάρχει ούτε κείμενο ούτε πληροφορία σε άλλη μορφή, αφού αυτή η ενότητα είναι βοηθητική για τις δύο επόμενες.

2.5.1. Κρατική βοήθεια:

Στο κείμενο αυτό περιγράφεται η βοήθεια που πρόσφερε το κράτος στους πρόσφυγες - όχι μόνο της Λέσβου. Οι φωτογραφίες που υπάρχουν είναι από αποσπάσματα Λεσβιακού τύπου της εποχής.

2.5.1.1.Έκτακτοι φόροι υπέρ προσφύγων:

Στην υποενότητα αυτή επεξηγούνται οι φόροι που επιβάλλονταν σε εμπορεύματα υπέρ των προσφύγων.

2.5.1.2.Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων:

Εδώ αναλύονται ο ρόλος και οι αρμοδιότητες του συγκεκριμένου οργανισμού.

2.5.1.3.Ταμείο Περιθάλψεως Προσφύγων:

Ομοίως και σ’ αυτό το σημείο.

2.5.1.4.Νόμος “Περί Επιτάξεως Ακινήτων Δι’ Εγκατάστασιν Προσφύγων” :

Στο σημείο αυτό, περιγράφεται συνοπτικά ο συγκεκριμένος νόμος που είχε ψηφιστεί προς βοήθεια των προσφύγων.

2.5.2. Τοπική βοήθεια:

Η ενότητα αυτή περιγράφει τις οργανώσεις που είχαν ιδρυθεί στη Λέσβο για παροχή βοήθειας στους πρόσφυγες. Οι φωτογραφίες, και εδώ, είναι από αποσπάσματα εφημερίδας.

2.5.2.1. Καταστατικό Κοινότητας Περγάμου:

Εδώ παρατίθεται το καταστατικό του προσφυγικού σωματείου ‘Κοινότης Περγάμου’.