Πολιτικές διαχείρισης των αδέσποτων ζώων στην Ελλάδα. Μελέτη περίπτωσης του Δήμου Νεάπολης-Συκέων

Σκήκα Πνιηηηθήο Δπηζηήκεο θαη Γηεζλώλ ΢ρέζεσλ - Παλεπηζηήκην Πεινπνλλήζνπ

Σκήκα Οηθνλνκηθώλ Δπηζηεκώλ - Γεκνθξίηεην Παλεπηζηήκην Θξάθεο Σκήκα Οηθνλνκηθώλ Δπηζηεκώλ - Αξηζηνηέιεην Παλεπηζηήκην Θεζζαινλίθεο

Σκήκα Οξγάλσζεο θαη Γηνίθεζεο Δπηρεηξήζεσλ - Παλεπηζηήκην Πεηξαηά

Γηαπαλεπηζηεκηαθό Γηαηκεκαηηθό Πξόγξακκα Μεηαπηπρηαθώλ ΢πνπδώλ

«Σνπηθή θαη Πεξηθεξεηαθή Αλάπηπμε θαη Απηνδηνίθεζε»

Πνιηηηθέο δηαρείξηζεο ησλ αδέζπνησλ δώσλ ζηελ Διιάδα.

Μειέηε πεξίπησζεο ηνπ Γήκνπ Νεάπνιεο-΢πθεώλ

Διηζάβεη Καηζέιε ΑΔΜ 3033201505254

Δπηβιέπνπζα θαζεγήηξηα Γξ. Νίθε Γιαβέιε,

Δηδηθό Γηδαθηηθό Πξνζσπηθό (ΔΓΗΠ), Σκήκα Οηθνλνκηθώλ Δπηζηεκώλ ΑΠΘ

Θεζζαινλίθε, Φεβξνπάξηνο 2018

2

3

Τπεύζπλε Γήισζε

Με ηελ παξνχζα δήισζε:

1. Γειψλσ ξεηά θαη αλεπηθχιαθηα φηη ε δηπισκαηηθή εξγαζία πνπ ζαο θαηαζέησ απνηειεί πξντφλ δηθήο κνπ πλεπκαηηθήο πξνζπάζεηαο, δελ παξαβηάδεη ηα δηθαηψκαηα ηξίησλ κεξψλ θαη αθνινπζεί ηα δηεζλψο αλαγλσξηζκέλα πξφηππα επηζηεκνληθήο ζπγγξαθήο, ηεξψληαο πηζηά ηελ αθαδεκατθή δενληνινγία.

2. Οη απφςεηο πνπ εθθξάδνληαη απνηεινχλ απνθιεηζηηθά επζχλε ηεο ζπγγξαθέσο θαη ε επηβιέπνπζα, νη εμεηαζηέο, ην Σκήκα θαη ην Παλεπηζηήκην Πεινπνλλήζνπ δελ πηνζεηνχλ θαη‟ αλάγθε ηηο εθθξαδφκελεο απφςεηο νχηε θέξνπλ νπνηαδήπνηε επζχλε γηα ηπρφλ ιάζε θαη παξαιείςεηο.

Ζ δεινχζα Διηζάβεη Καηζέιε

4

Δπραξηζηίεο

Νηψζσ ηελ αλάγθε λα επραξηζηήζσ ζεξκά ηελ επηβιέπνπζα θαζεγήηξηά κνπ, θπξία Νίθε Γιαβέιε, γηα ηελ πνιχηηκε βνήζεηά ηεο θαη ηηο ζπκβνπιέο πνπ κνπ παξείρε θαζφιε ηε καθξά δηάξθεηα ζπγγξαθήο ηεο παξνχζαο κειέηεο. Ζ πνιχηηκε ζπκβνιή ηεο ζηελ πξνζπάζεηά γηα ηελ νινθιήξσζε ηεο δηπισκαηηθήο κνπ εξγαζίαο ήηαλ ζεκαληηθή, αθνχ κε ηηο γλψζεηο, ηελ εκπεηξία, ηελ ππνκνλή θαη ηελ θαηαλφεζή ηεο κε θαζνδήγεζε ζσζηά, πξνθεηκέλνπ λα θέξσ ζε πέξαο ηε κειέηε απηή κε ηνλ θαιχηεξν δπλαηφ ηξφπν.

Δπίζεο ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ κέζα απφ ηελ θαξδηά κνπ ηνλ ζχδπγφ κνπ γηα ηε ζπκπαξάζηαζή ηνπ, αιιά θαη φινπο εθείλνπο πνπ ζπλέβαιαλ κε ηελ παξφηξπλζή ηνπο ζηελ νινθιήξσζε ηεο πξνζπάζεηάο κνπ.

Διηζάβεη Καηζέιε

5

Πνιηηηθέο δηαρείξηζεο ησλ αδέζπνησλ δώσλ ζηελ Διιάδα.

Μειέηε πεξίπησζεο ηνπ Γήκνπ Νεάπνιεο-΢πθεώλ

Δ. Καηζέιε

Πεξίιεςε

Ζ δηπισκαηηθή απηή εξγαζία κειεηά ηηο πνιηηηθέο δηαρείξηζεο ησλ αδέζπνησλ ζθχισλ θαη γάησλ πνπ εθαξκφδνληαη απφ ηνπο Οξγαληζκνχο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο ζηελ Διιάδα θαη ζπγθεθξηκέλα κειεηά ηελ πεξίπησζε ηνπ Γήκνπ Νεάπνιεο-΢πθεψλ. Ζ έξεπλα εζηηάδεη επίζεο ζηε ζχγθξηζε ηνπ λνκνζεηηθνχ πιαηζίνπ ηεο Διιάδαο θαη άιισλ ηεζζάξσλ ρσξψλ ηνπ εμσηεξηθνχ πνπ εκθαλίδνπλ κεησκέλν πιεζπζκφ αδεζπφησλ θαζψο θαη ζηελ εθαξκνγή απηψλ. Ζ έξεπλα θαηαδεηθλχεη πνιιέο νκνηφηεηεο ζηηο λνκνζεζίεο ησλ ρσξψλ ηνπ εμσηεξηθνχ θαη ηεο Διιάδαο. Μάιηζηα ε ρψξα καο ραξαθηεξίδεηαη γηα ην αθφκε απζηεξφηεξν λνκηθφ ηεο πιαίζην ζε ζχγθξηζε κε ηα αληίζηνηρα ησλ άιισλ ρσξψλ. Παξφια απηά ηα απνηειέζκαηα δελ είλαη αληίζηνηρα ζεηηθά γηα ηελ Διιάδα. Αηηία ηεο αλαπνηειεζκαηηθφηεηάο απηήο απνδεηθλχεηαη ε κε εθαξκνγή ηεο λνκνζεζίαο θαζψο θαη ε έιιεηςε θαηάιιειεο ελεκέξσζεο θαη θαιιηέξγεηαο θηινδσηθήο παηδείαο ησλ πνιηηψλ.

Abstract

This diploma thesis deals with the management policies of stray dogs and cats implemented by Local Authorities in Greece and specifically studies the case of the Municipality of Neapoli-Sykies. The research also focuses on comparing the legal framework and the implementation in Greece and in other four countries with a reduced population of strays. The research shows many similarities in the laws of the countries abroad and Greece. Indeed, our country is characterized by an even stricter legal framework as compared to those of other countries. However, the results are not equally positive for Greece. The reason for this ineffectiveness is the non-implementation of the legislation as well as the lack of adequate information and cultivation of animal friendly culture.

6

Πεξηερόκελα

Δπραξηζηίεο ... 4

Πεξίιεςε ... 5

Abstract ... 5

Πεξηερφκελα ... 6

Δηζαγσγή ... 8

ΜΔΡΟ΢ Α΄. ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΚΖ ΑΝΑ΢ΚΟΠΖ΢Ζ ... 10

ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1^ν.ΔΗ΢ΑΓΩΓΗΚΔ΢ ΔΝΝΟΗΔ΢ ... 10

1.1 Οξηζκνί δεζπνδφκελσλ θαη αδέζπνησλ δψσλ... 10

1.2 Αίηηα εκθάληζεο θαηλνκέλνπ θαη αλάγθε ειέγρνπ ηνπ πιεζπζκνχ ... 12

1.2.1 Αλάγθε ειέγρνπ πξνο φθεινο ησλ δψσλ ... 12

1.2.2 Αλάγθε ειέγρνπ πξνο φθεινο ηεο θνηλσλίαο ... 13

ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2^ν ... 15

΢ΣΡΑΣΖΓΗΚΔ΢ ΔΛΔΓΥΟΤ ΚΑΗ ΝΟΜΗΚΟ ΠΛΑΗ΢ΗΟ ΓΗΑ ΣΑ ΑΓΔ΢ΠΟΣΑ ΕΩΑ ... 15

2.1 ΢ηξαηεγηθέο ειέγρνπ ηνπ Παγθφζκηνπ Οξγαληζκνχ Τγείαο ... 15

2.2 Σν λνκηθφ πιαίζην ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο ... 19

2.3 Σν λνκηθφ πιαίζην ηεο Διιάδαο ... 22

2.3.1 Τπνρξεψζεηο ηδηνθηεηψλδεζπνδφκελσλ δψσλ ζπληξνθηάο ... 22

2.3.2 Αξκνδηφηεηεο πεξηζπιινγήο αδέζπνησλ δψσλ ... 24

2.3.3 Αμηνιφγεζε ηνπ ειιεληθνχ λνκηθνχ πιαηζίνπ ... 29

2.3.4 Παξάδεηγκα επηηπρεκέλεο εθαξκνγήο ηεο λνκνζεζίαο ζηελ Διιάδα ... 30

2.5 Ζ ζπκκεηνρή ησλ εκπιεθφκελσλ πιεπξψλ (Stakeholders ) ... 36

ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3^ν ... 39

ΠΑΡΑΓΔΗΓΜΑΣΑ ΔΤΡΩΠΑΪΚΩΝ ΠΡΑΚΣΗΚΩΝ ... 39

3.1 Δηζαγσγή ... 39

3.2 Ζ πξαθηηθή ηεο Διβεηίαο ... 39

3.3 Ζ πξαθηηθή ηνπ Ζλσκέλνπ Βαζηιείνπ ... 42

3.4 Ζ πξαθηηθή ηεο ΢ινβελίαο ... 45

3.5 Ζ πξαθηηθή ηεο ΢νπεδίαο ... 48

3.6 ΢πγθξηηηθή αλάιπζε ... 50

ΜΔΡΟ΢ Β΄. ΔΜΠΔΗΡΗΚΖ ΔΡΔΤΝΑ ... 54

ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4^ν ΜΔΘΟΛΟΓΗΑ ΣΖ΢ ΔΡΔΤΝΑ΢ ... 54

4.1. Μεζνδνινγηθή πξνζέγγηζε – κειέηε πεξίπησζεο ... 54

7

4.2 Πεξηγξαθή θαη ιφγνη επηινγήο ηνπ ππν-κειέηε Γήκνπ ... 55

4.3. ΢ηφρνη ηεο έξεπλαο ... 56

4.4. Πεξηγξαθή εξγαιείνπ θαη δηαδηθαζίαο ζπιινγήο δεδνκέλσλ (νδεγφο ζπλέληεπμεο) ... 57

ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5^ν ... 59

ΑΠΟΣΔΛΔ΢ΜΑΣΑ ΣΖ΢ ΔΡΔΤΝΑ΢ - ΢ΥΟΛΗΑΜΟ΢ ... 59

5.1. Δηζαγσγή ... 59

5.2. Παξνπζίαζε πνιηηηθήο – πξαθηηθψλ αλαθνξηθά κε ηε δηαρείξηζε ησλ αδέζπνησλ δψσλ... 59

5.2.1. Γνκή Δπηηξνπήο Γήκνπ Νεάπνιεο-΢πθεψλ ... 59

5.2.2. Πνιηηηθή - πξφγξακκα δηαρείξηζεο ησλ αδέζπνησλ δψσλ Γήκνπ Νεάπνιεο-΢πθεψλ ... 60

5.2.3. Πξνβιήκαηα πνπ αλαθχπηνπλ θαηά ην ζρεδηαζκφ θαη πινπνίεζε ηεο πνιηηηθήο- πξνγξάκκαηνο δηαρείξηζεο ησλ αδέζπνησλ δψσλ Γήκνπ Νεάπνιεο-΢πθεψλ ... 66

5.2.4. Μειινληηθά ζρέδηα ... 68

ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6^ν. ΢ΤΜΒΟΛΖ ΔΡΔΤΝΑ΢ – ΢ΤΜΠΔΡΑ΢ΜΑΣΑ – ΠΔΡΗΟΡΗ΢ΜΟΗ ΔΡΔΤΝΑ΢ – ΜΔΛΛΟΝΣΗΚΖ ΔΡΔΤΝΑ ... 70

ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ Η ... 72

ΑΝΑΦΟΡΔ΢ ... 78

8

Δηζαγσγή

Ζ παξνχζα δηπισκαηηθή εξγαζία εθπνλήζεθε ζην πιαίζην ηνπ δηαηκεκαηηθνχ κεηαπηπρηαθνχ πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ κε ηίηιν «Σνπηθή θαη Πεξηθεξεηαθή Αλάπηπμε θαη Απηνδηνίθεζε».

΢ηφρνο ηεο εξγαζίαο είλαη ε παξνπζίαζε ησλ πνιηηηθψλ δηαρείξηζεο ησλ αδέζπνησλ δψσλ ζηελ Διιάδα, κειεηψληαο ηελ πεξίπησζε ηνπ Γήκνπ Νεάπνιεο-΢πθεψλ. Δπίζεο επηρεηξείηαη ζχγθξηζε ηεο λνκνζεζίαο θαη ησλ θαιψλ πξαθηηθψλ πνπ εθαξκφδνληαη ζηελ Διιάδα κε ηηο αληίζηνηρεο άιισλ ρσξψλ ηεο Δπξψπεο (Διβεηία, Ζλσκέλν Βαζίιεην, ΢ινβελία θαη

΢νπεδία).

Ζ αλάγθε γηα πξνζηαζία, έιεγρν θαη δηαρείξηζε ησλ αδέζπνησλ θαη δεζπνδφκελσλ δψσλ ζπληξνθηάο έρεη απμεζεί ηα ηειεπηαία ρξφληα, θαζψο ν αξηζκφο ησλ αδέζπνησλ δψσλ έρεη πνιιαπιαζηαζηεί ζε ζχγθξηζε κε παιαηφηεξα, θπξίσο εμαηηίαο ησλ δπζκελψλ νηθνλνκηθψλ ζπλζεθψλ πνπ επηθξαηνχλ ζηελ Διιάδα. Σν γεγνλφο απηφ απνηειεί έλα πνιχ ζεκαληηθφ δήηεκα, πνπ ρξήδεη νπζηαζηηθήο επίιπζεο, θαζψο θαζεκεξηλά πνιίηεο θαη ζηειέρε ππεξεζηψλ ησλ Οξγαληζκψλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο (ΟΣΑ) θαινχληαη λα πεξηζάιςνπλ αδέζπνηα λεαξά ή κεγαιχηεξεο ειηθίαο δψα. ΢ηε ζεκαληηθφηεηα ηεο πεξίζαιςεο θαη ηεο επδσίαο ησλ δψσλ αλαθέξζεθαλ νη Hare et al., (2002) ζχκθσλα κε ηνπο νπνίνπο κεηαμχ ησλ δψσλ πνπ δνπλ κε ηνπο αλζξψπνπο, ηα ζθπιηά θαίλεηαη λα έρνπλ ηε κεγαιχηεξε δπλαηφηεηα λα αληηιακβάλνληαη ηα αλζξψπηλα θνηλσληθά ζήκαηα θαη είλαη αθφκα πην επηδέμηα απφ ηνπο πηζήθνπο ζε νξηζκέλα θαζήθνληα πνπ απαηηνχλ ηελ αλάγλσζε ησλ επηθνηλσληαθψλ ζεκάησλ.

Ζ αλάγθε αληηκεηψπηζεο ησλ πξνβιεκάησλ πνπ ηα αθνξνχλ επηβεβαηψλεηαη θαη απφ ηνλ πξφζθαην νξηζκφ λνκνζεηηθνχ πιαηζίνπ ζηε ρψξα καο, αιιά θαη απφ ηελ επηθείκελε αλαλέσζε απηνχ. Οη Οξγαληζκνί Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο έρνπλ νξηζηεί σο αξκφδηνη θνξείο γηα ηνλ έιεγρν θαη ηελ αληηκεηψπηζε γεγνλφησλ πνπ αθνξνχλ ζηα αδέζπνηα θαη δεζπνδφκελα δψα ζπληξνθηάο. Οη ππνρξεψζεηο ησλ Γήκσλ απνξξένπλ απφ ην λνκνζεηηθφ πιαίζην πνπ έρεη ζεζπηζηεί πξφζθαηα γηα ηε δηαρείξηζε ησλ αδέζπνησλ δψσλ θαη θαζνξίδνληαη απφ ηνλ Ν.

4039/2012, φπσο απηφο ηξνπνπνηήζεθε κε ηνλ Ν. 4235/2014.

΢ην πξψην θεθάιαην ηεο εξγαζίαο παξνπζηάδεηαη ην ζεσξεηηθφ ππφβαζξν ζην νπνίν απηή ζηεξίρζεθε, επηρεηξείηαη απνζαθήληζε νξηζκέλσλ βαζηθψλ ελλνηψλ θαη πεξηγξάθεηαη ε αλάγθε ειέγρνπ ηνπ πιεζπζκνχ ζηηο ζχγρξνλεο θνηλσλίεο.

9

΢ην δεχηεξν θεθάιαην πεξηγξάθνληαη ζηξαηεγηθέο ειέγρνπ ησλ αδέζπνησλ θαη νη λφκνη φπσο απηνί ηζρχνπλ ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε θαη ζηελ Διιάδα. Όζνλ αθνξά ζηε ρψξα καο, επηρεηξείηαη αμηνιφγεζε ηνπ ηζρχνληνο λνκηθνχ πιαηζίνπ θαζψο θαη ε παξνπζίαζε κηαο επηηπρεκέλεο κεζφδνπ πνπ πινπνηείηαη απφ ΢χλδεζκν Οξγαληζκψλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο.

΢ην ηξίην θεθάιαην, αλαπηχζζνληαη αλαιπηηθά νη επηηπρεκέλεο πνιηηηθέο δηαρείξηζεο αδέζπνησλ ζθχισλ ζε ηέζζεξηο ρψξεο (Ζλσκέλν Βαζίιεην, Διβεηία, ΢ινβελία θαη ΢νπεδία) ζηηο νπνίεο ν πιεζπζκφο ησλ αδέζπνησλ ζθχισλ είλαη ηδηαηηέξσο κηθξφο.

΢ην ηέηαξην θεθάιαην πεξηγξάθεηαη ε κεζνδνινγία πνπ αθνινπζήζεθε γηα ηε ζπγγξαθή ηεο έξεπλαο, νη ζηφρνη θαζψο θαη ε δηαδηθαζία ζπιινγήο δεδνκέλσλ κέζσ ηνπ εξγαιείνπ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε.

΢ην θεθάιαην πέληε αλαιχνληαη ε Γνκή ηεο Δπηηξνπήο ηνπ ππφ κειέηε Γήκνπ, ην πξφγξακκα δηαρείξηζεο ησλ αδέζπνησλ δψσλ Γήκνπ Νεάπνιεο-΢πθεψλ, ηα πξνβιήκαηα πνπ αλαθχπηνπλ θαηά ην ζρεδηαζκφ θαη πινπνίεζή ηνπ πξνγξάκκαηνο θαη ηέινο ηα κειινληηθά ζρέδηα ζρεηηθά κε βειηίσζή ηνπ.

΢ην έθηνο θαη ηειεπηαίν θεθάιαην ηεο εξγαζίαο παξνπζηάδνληαη ηα απνηειέζκαηα θαη ηα ζπκπεξάζκαηα ηεο έξεπλαο. Ζ εθπφλεζε ηεο έξεπλαο θξίλεηαη ηδηαηηέξσο ρξήζηκε πξνθεηκέλνπ λα θαιπθζεί ην ππάξρνλ θελφ πνπ εληνπίδεηαη ζηε βηβιηνγξαθία θαη ζρεηίδεηαη κε ηελ χπαξμε αληίζηνηρσλ κειεηψλ. ΢ην πέκπην θαη ηειεπηαίν θεθάιαην αλαπηχζζνληαη ηα ζπκπεξάζκαηα ηεο έξεπλαο.

10

ΜΔΡΟ΢ Α΄. ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΚΖ ΑΝΑ΢ΚΟΠΖ΢Ζ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1

. ΔΗ΢ΑΓΩΓΗΚΔ΢ ΔΝΝΟΗΔ΢

Οη αδέζπνηνη ζθχινη θαη νη γάηεο απνηεινχλ πιένλ κηα πξαγκαηηθφηεηα ζηηο αζηηθέο πεξηνρέο ηεο Διιάδαο. Πξφθεηηαη γηα κηα θαηάζηαζε αξθεηά πνιχπινθε, ε νπνία απαηηεί κηα πνιχ επαίζζεηε θαη πξνζεθηηθή πξνζέγγηζε απφ φινπο ηνπο εκπιεθφκελνπο θνξείο. ΢ηελ Διιάδα νη Οξγαληζκνί Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο (ΟΣΑ) έρνπλ επηθνξηηζηεί κε ηελ αξκνδηφηεηα ηεο δηαρείξηζεο ησλ κε δεζπνδφκελσλ δψσλ πνπ εληνπίδνληαη ζηα δηνηθεηηθά ηνπο φξηα. ΢ε ζχκπλνηα κε ηελ Δζληθή θαη ηελ Δπξσπατθή λνκνζεζία, ζθνπφο απηψλ ησλ πξνγξακκάησλ δηαρείξηζεο πνπ πινπνηνχλ νη ΟΣΑ είλαη ε θαηαγξαθή, ζηαζεξνπνίεζε θαη ζηαδηαθή κείσζε ηνπ πιεζπζκνχ ησλ αδέζπνησλ δψσλ.

1.1 Οξηζκνί δεζπνδόκελσλ θαη αδέζπνησλ δώσλ

Οη νξηζκνί γηα ηα αδέζπνηα δψα πνηθίινπλ απφ ρψξα ζε ρψξα θαη ελδέρεηαη λα ππφθεηληαη ζε ηνπηθνχο θαη εζληθνχο θαλνληζκνχο. ΢πρλά, νπνηνζδήπνηε ζθχινο ν νπνίνο βξεζεί αζπλφδεπηνο απφ άλζξσπν ζε δεκφζην ρψξν, κπνξεί λα ζεσξεζεί ζε νξηζκέλεο ρψξεο φηη είλαη αδέζπνηνο θαη ζπλεπψο πεξηζπιιέγεηαη απφ ηηο αξκφδηεο ηνπηθέο αξρέο. Δπίζεο αλεπηζχκεηα δψα, δψα ησλ νπνίσλ νη ηδηνθηήηεο έρνπλ απνπνηεζεί ησλ επζπλψλ ηνπο θαη δηαβηνχλ ρσξίο λα ηνπο παξέρεηαη ε αλαγθαία θξνληίδα θαη αλαπαξάγνληαη αλεμέιεγθηα, αλήθνπλ ζηελ θαηεγνξία ησλ αδέζπνησλ δψσλ.

Γηα ηελ θαιχηεξε θαηαλφεζε ησλ φξσλ πνπ αλαθέξνληαη ζηελ παξνχζα εξγαζία,

παξαηίζεληαη παξαθάησ έλλνηεο θαη νξηζκνί, φπσο απηέο πξνζδηνξίδνληαη ζηνπο Ν. 4039/2012 θαη Ν. 4235/2014.

Εών είλαη θάζε έκβηνο νξγαληζκφο, πνπ ζπλαηζζάλεηαη θαη θηλείηαη ζε μεξά, αέξα θαη ζάιαζζα ή νπνηνδήπνηε άιιν πδαηηθφ νηθνζχζηεκα ή πγξνβηφηνπν.

Εών ζπληξνθηάο είλαη θάζε δψν, πνπ ζπληεξείηαη ή πξννξίδεηαη λα ζπληεξεζεί απφ ηνλ άλζξσπν, θπξίσο κέζα ζηελ θαηνηθία ηνπ, γηα ιφγνπο δσνθηιίαο ή ζπληξνθηάο.

Δπδσία είλαη ην ζχλνιν ησλ θαλφλσλ, πνπ πξέπεη λα εθαξκφδεη ν άλζξσπνο ζηα δψα, αλαθνξηθά κε ηελ πξνζηαζία ηνπο θαη ηελ θαιή κεηαρείξηζή ηνπο, έηζη ψζηε λα κελ πνλνχλ

11 θαη ππνθέξνπλ, λα κεξηκλνχλ γηα ηελ παξακνλή ηνπο ζε ρψξν ζηεγλφ, θαζαξφ θαη πξνζηαηεπκέλν απφ ηηο θαηξηθέο ζπλζήθεο, ρσξίο λα είλαη κφληκα δεκέλα θαη λα δηαβηνχληα εληφο αθαηάιιεισλ θαηαζθεπψλ (π.ρ. κεηαιιηθψλ), λα θξνληίδνπλ γηα ηελ ηαηξηθή ηνπο πεξίζαιςε, ηελ ρνξήγεζε θαηάιιειεο ηξνθήο θαη λεξνχ, γηα ηελ θαζεκεξηλή άζθεζε ή ηνλ πεξίπαηφ ηνπο θαη γεληθά λα κεξηκλνχλ ζεβφκελνη ηεο χπαξμήο ηνπο.

Γεζπνδόκελν δών ζπληξνθηάο είλαη θάζε κε άγξην δψν, πνπ ζπληεξείηαη ή πξννξίδεηαη λα ζπληεξεζεί απφ ηνλ άλζξσπν, θπξίσο κέζα ζηελ θαηνηθία ηνπ, γηα ιφγνπο δσνθηιίαο ή ζπληξνθηάο θαη ηειεί ππφ ηελ άκεζε επίβιεςε θαη θξνληίδα ηνπ ηδηνθηήηε, θαηφρνπ, ζπλνδνχ ή θχιαθά ηνπ. Ωο δψα ζπληξνθηάο ζεσξνχληαη θαη νη ζθχινη, πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ην θπλήγη, ηε θχιαμε πνηκλίσλ, ηε θχιαμε ρψξσλ, ηελ παξνρή βνήζεηαο θαη πξνζηαζίαο αηφκσλ κε εηδηθέο αλάγθεο, θαζψο θαη νη ζθχινη έξεπλαο θαη δηάζσζεο θαη νη ζθχινη πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη απφ ηηο έλνπιεο δπλάκεηο θαη ηα ζψκαηα αζθαιείαο.

Αδέζπνην δών ζπληξνθηάο είλαη θάζε δψν ζπληξνθηάο, ην νπνίν είηε δελ έρεη θαηνηθία είηε βξίζθεηαη έμσ απφ ηα φξηα ηεο θαηνηθίαο ηνπ ηδηνθηήηε, ηνπ θαηφρνπ, ηνπ ζπλνδνχ ή ηνπ θχιαθά ηνπ θαη δελ ηειεί ππφ ηελ άκεζε επίβιεςε θαη ηνλ έιεγρφ ηνπ.

Οη θπλεγεηηθνί ζθχινη θχιαμεο πνηκλίσλ, θαζψο θαη νη ζθχινη έξεπλαο θαη δηάζσζεο, θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ θπλεγηνχ, ηεο εθπαίδεπζήο ηνπο, ηεο θχιαμεο ηνπ πνηκλίνπ, ηεο έξεπλαο θαη ηεο δηάζσζεο, δελ ζεσξνχληαη αδέζπνηα δψα.

Δπηθίλδπλν δών ζπληξνθηάο είλαη ην δψν ζπληξνθηάο, πνπ εθδειψλεη απξφθιεηε θαη αδηθαηνιφγεηε επηζεηηθφηεηα, ρσξίο λα απεηιεζεί, πξνο ηνλ άλζξσπν ή ηα άιια δψα, θαζψο θαη ην δψν πνπ πάζρεη ή είλαη θνξέαο ζνβαξνχ λνζήκαηνο, πνπ κπνξεί λα κεηαδνζεί ζηνλ άλζξσπν ή ζηα άιια δψα θαη δελ ζεξαπεχεηαη.

Καηαθύγην αδέζπνησλ δώσλ είλαη ε εηδηθή εγθαηάζηαζε, πνπ πξννξίδεηαη γηα ηελ πεξίζαιςε θαη ηελ πξνζσξηλή παξακνλή ζεκαληηθνχ αξηζκνχ αδέζπνησλ ή αλεπηζχκεησλ δψσλ ζπληξνθηάο.

΢πγθεθξηκέλα, νη ζθχινη κπνξνχλ λα θαηεγνξηνπνηεζνχλ κε βάζε ηνλ νηθνινγηθφ ηχπν ζηνλ νπνίν αλήθνπλ (Zhulenko & Polynova). Ο πξψηνο ηχπνο πεξηιακβάλεη ηα απνθαινχκελα παξακειεκέλα ζθπιηά, ηα νπνία θξνληίδνπλ άλζξσπνη ζε ρψξνπο φπσο εξγνζηάζηα, γθαξάδ, ρψξνπο ζηάζκεπζεο. Ο δεχηεξνο κεγάινο ηχπνο πεξηιακβάλεη ειεχζεξα ζθπιηά κε δηπιή θνηλσληθνπνίεζε θαη θπξίσο πξνζαλαηνιηζκέλε πξνο άιια ζθπιηά. Έρνπλ επίζεκνπο θαη αλεπίζεκνπο εγέηεο, δειαδή ηεξαξρία, θαη πεξίπινθε θνηλσληθή νξγάλσζε. Ζ ηξίηε νκάδα

12 πεξηιακβάλεη ηα άγξηα ζθπιηά πνπ δελ θνηλσληθνπνηνχληαη, δελ έρνπλ επηθνηλσλία κε ηνπο αλζξψπνπο αιιά ηνπο αληηιακβάλνληαη σο πεγή θηλδχλνπ. Απηά ηα ζθπιηά θαηνηθνχλ θπξίσο εθηφο πφιεσλ.

1.2 Αίηηα εκθάληζεο θαηλνκέλνπ θαη αλάγθε ειέγρνπ ηνπ πιεζπζκνύ

Τπάξρνπλ πνιιέο αηηίεο εμαηηίαο ησλ νπνίσλ πξνθχπηνπλ αδέζπνηνη ζθχινη. Ζ βαζηθφηεξε αηηία είλαη ε εγθαηάιεηςε ηνπο απφ ηνπο ηδηνθηήηεο ηνπο. Έλαο κεγάινο αξηζκφο δψσλ εγθαηαιείπνληαη απφ ηνπο ηδηνθηήηεο ηνπο γηα δηάθνξνπο ιφγνπο φπσο αιιαγέο ησλ νηθνγελεηαθψλ ζπλζεθψλ (κεηαθφκηζε, ζπγθαηνίθεζε, απφθηεζε παηδηψλ), αζζέλεηα ησλ δψσλ, έιιεηςε νηθνλνκηθψλ πφξσλ ή απξνζπκία γηα πεξαηηέξσ πεξηπνίεζή ηνπο. Δπηπιένλ, ηα δψα ηα νπνία ράλνληαη απμάλνπλ επίζεο ηνλ πιεζπζκφ ησλ αδέζπνησλ, ελψ ιφγσ κε ζηείξσζήο ηνπο πνιιαπιαζηάδνληαη πεξηζζφηεξν.

΢χκθσλα κε ηελ εηήζηα Έθζεζε ηνπ Παγθφζκηνπ Οξγαληζκνχ Τγείαο (World Health Organization, 2015) γηα ην έηνο 2015, ππήξραλ παγθνζκίσο πεξηζζφηεξα απφ 200 εθαηνκκχξηα αδέζπνηα ζθπιηά, ππεξπνιιαπιάζηνο αξηζκφο γαηψλ, ελψ ν αξηζκφο ησλ εηήζησλ αλζξψπηλσλ ζαλάησλ εμαηηίαο ηεο ιχζζαο αλήιζε ζε 55.000. Δίλαη απηνλφεην φηη ε αλάγθε γηα ηνλ έιεγρν ησλ αδέζπνησλ δψσλ έρεη σο ζηφρν ηελ πξνζηαζία ηεο επδσίαο ησλ ίδησλ ησλ δψσλ θαη παξάιιεια ηελ πξνζηαζία ηεο θπζηθήο ππφζηαζεο θαη ηεο πνηφηεηαο δσήο ησλ πνιηηψλ. ΢πλεπψο, ε αληηκεηψπηζε ηεο αχμεζεο ησλ αδέζπνησλ δψσλ απνηειεί έλα ζνβαξφ ζέκα, ε επίιπζε ηνπ νπνίνπ απαηηεί ηε ζπλεξγαζία ηεο πνιηηηθήο εγεζίαο θαη φισλ ησλ πνιηηψλ, πξνθεηκέλνπ λα πάςεη λα πθίζηαηαη σο πξφβιεκα ζηηο ζχγρξνλεο θνηλσλίεο (Peijin, 2015) θαη ηα δψα λα έρνπλ κηα πνηνηηθφηεξε δηαβίσζε.

1.2.1 Αλάγθε ειέγρνπ πξνο όθεινο ησλ δώσλ

Σν 2007 δηεμήρζε έξεπλα γηα ηηο πξαθηηθέο ειέγρνπ ηνπ πιεζπζκνχ ησλ αδέζπνησλ ζθχισλ θαη γαηψλ ζηελ Δπξψπε (Stray animal control practices – Europe, 2007), ζχκθσλα κε ηα απνηειέζκαηα ηεο νπνίαο ηα αδέζπνηα δψα βηψλνπλ ζπρλά θαθέο ζπλζήθεο πγείαο θαη επεκεξίαο, νη νπνίεο ζρεηίδνληαη κε ηελ έιιεηςε πφξσλ ή ηελ παξνρή ηεο αλαγθαίαο θξνληίδαο γηα ηε δηαθχιαμε θάζε κηαο απφ ηηο παξαθάησ πέληε ειεπζεξίεο ηνπο:

13 1. Διεπζεξία απφ πείλα θαη δίςα – κέζσ ηεο εχθνιεο πξφζβαζεο ζε γιπθφ λεξφ θαη ζε δηαηξνθή γηα λα δηαηεξεζεί ε πιήξεο πγεία θαη αθκαηφηεηα ηνπ δψνπ.

2. Διεπζεξία απφ ηαιαηπσξία – κέζσ ηεο παξνρήο θαηάιιεινπ πεξηβάιινληνο, ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ ηνπ θαηαθπγίνπ θαη κηαο άλεηεο πεξηνρήο αλάπαπζεο.

3. Διεπζεξία απφ πφλν, ηξαπκαηηζκφ ή αζζέλεηα – κέζσ ηεο πξφιεςεο ή ηεο ηαρείαο δηάγλσζεο θαη ζεξαπείαο.

4. Διεπζεξία έθθξαζεο ηεο θπζηνινγηθήο ζπκπεξηθνξάο – κέζσ ηεο παξνρήο επαξθνχο ρψξνπ, θαηάιιεισλ εγθαηαζηάζεσλ θαη επαθήο κε δψα ηνπ ίδηνπ είδνπο.

5. Διεπζεξία απφ θφβν θαη δπζθνξία – κέζσ ηεο εμαζθάιηζεο ζπλζεθψλ θαη ζεξαπείαο πνπ απνηξέπνπλ ηελ ςπρηθή νδχλε.

Οη ειεπζεξίεο πνπ αλαιχζεθαλ παξαπάλσ απεηθνλίδνπλ ηηο πέληε πηπρέο ηεο θαιήο κεηαρείξηζεο ησλ δεζπνδφκελσλ δψσλ. Καηαξηίζηεθαλ ην 1965 ζε κηα Έθζεζε ηεο Κπβέξλεζεο ηνπ Ζλσκέλνπ Βαζηιείνπ γηα ηελ θηελνηξνθία θαη επηζεκνπνηήζεθαλ ην 1979 απφ ην βξεηαληθφ ζπκβνχιην αγξνηηθψλ δψσλ γηα ηα αγξνηηθά δψα ηνπ Ζλσκέλνπ Βαζηιείνπ.

Οη πέληε ειεπζεξίεο πηνζεηήζεθαλ απφ επαγγεικαηηθέο νκάδεο ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ θηεληάηξσλ θαη νξγαληζκψλ φπσο ν Παγθφζκηνο Οξγαληζκφο γηα ηελ Τγεία ησλ Εψσλ, ε Βαζηιηθή Δηαηξεία γηα ηελ Πξφιεςε ηνπ βαζαληζκνχ ησλ δψσλ θαη ε Ακεξηθαληθή Δηαηξεία γηα ηελ Πξφιεςε ηνπ βαζαληζκνχ ζηα δψα.

Δίλαη ζπλεπψο ζεκαληηθφ λα αλαπηπρζνχλ καθξνπξφζεζκεο, βηψζηκεο ζηξαηεγηθέο γηα ηελ απνηειεζκαηηθή αληηκεηψπηζε ηνπ πιεζπζκνχ ησλ αδέζπνησλ δψσλ. Απνηειεί πξσηαξρηθή αλάγθε φρη κφλν γηα ηελ πξνζηαζία ησλ αλζξψπσλ πνπ έξρνληαη ζε επαθή κε απηά ηα δψα, αιιά γηα λα πξνζηαηεπζεί ε πγεία θαη ε επεκεξία ησλ ίδησλ ησλ δψσλ. ΢αθψο, ν απνηειεζκαηηθφο έιεγρνο πεξηιακβάλεη ηελ πηνζέηεζε πεξηζζφηεξσλ απφ κία πξνζεγγίζεηο δεκηνπξγψληαο ηνλ βέιηηζην ζπλδπαζκφ.

1.2.2 Αλάγθε ειέγρνπ πξνο όθεινο ηεο θνηλσλίαο

Σα αδέζπνηα δψα επεξεάδνπλ αξλεηηθά ηφζν ην πεξηβάιινλ ησλ πφιεσλ ζηηο νπνίεο βξίζθνληαη φζν θαη ηελ πγεία ησλ αλζξψπσλ πνπ δνπλ ζε απηέο (Peijin, 2015). Πξνθαινχλ ζφξπβν θαη αηπρήκαηα, δεκηνπξγνχλ πεξηηηψκαηα, ελψ κπνξνχλ λα απνηειέζνπλ ζεκαληηθή απεηιή γηα ηελ αλζξψπηλε πγεία κέζσ ηεο κεηάδνζεο ιχζζαο θαη άιισλ αζζελεηψλ. Μάιηζηα

14 ε πιεηνςεθία ησλ εηδηθψλ γηα ηα πηελά ζπκθσλνχλ φηη νη άγξηεο γάηεο ζπκβάινπλ ζηελ κείσζε ηνπ αξηζκνχ ησλ πηελψλ ηεο θάζε πεξηνρήο (Wald et al., 2013).

΢ηηο δπηηθέο θνηλσλίεο, φπνπ ε έλλνηα ηεο «ηδηνθηεζίαο» θπξηαξρεί, απαηηείηαη νινθιεξσκέλε θαη ζπληνληζκέλε πξνζπάζεηα, πξννδεπηηθφ πξφγξακκα εθπαίδεπζεο ησλ ηδηνθηεηψλ, ζσζηή πεξηβαιινληηθή δηαρείξηζε, ππνρξεσηηθή θαηαγξαθή, αλαγλψξηζε θαη ειεγρφκελε αλαπαξαγσγή ησλ δψσλ ζπληξνθηάο θαη πξφιεςε ηεο ππεξπαξαγσγήο ησλ θαηνηθίδησλ δψσλ κέζσ ηεο ξχζκηζεο αλαπαξαγσγήο θαη πψιεζεο. Όια απηά ηα ζηνηρεία ζα πξέπεη λα ππνζηεξίδνληαη απφ απνηειεζκαηηθή θαη εθηεινχκελε λνκνζεζία. Γηα ηελ πινπνίεζε απηψλ ησλ πξαθηηθψλ απαηηείηαη αξρηθά ε ζπκκεηνρή θαη ε επηηπρήο ζπλεξγαζία αξθεηψλ νξγαληζκψλ φπσο θαη ε πξνζπκία ησλ θπβεξλεηηθψλ ππεξεζηψλ, ησλ νξγαληζκψλ ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο, ησλ θηεληαηξηθψλ νξγαληζκψλ θαη ησλ Με Κπβεξλεηηθψλ Οξγαλψζεσλ (ΜΚΟ) γηα ηε ράξαμε ζηαζεξψλ κεζφδσλ αληηκεηψπηζεο ηνπ ζεκαληηθνχ απηνχ πξνβιήκαηνο.

15

ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2

΢ΣΡΑΣΖΓΗΚΔ΢ ΔΛΔΓΥΟΤ ΚΑΗ ΝΟΜΗΚΟ ΠΛΑΗ΢ΗΟ ΓΗΑ ΣΑ ΑΓΔ΢ΠΟΣΑ ΕΩΑ

2.1 ΢ηξαηεγηθέο ειέγρνπ ηνπ Παγθόζκηνπ Οξγαληζκνύ Τγείαο

΢χκθσλα κε ηελ έθζεζε ηεο Δπηηξνπήο γηα ηα πξφηππα πγείαο ησλ ρεξζαίσλ δψσλ ηνπ Παγθφζκηνπ Οξγαληζκνχ γηα ηελ πγεία ησλ δψσλ (2009), αιιά θαη ηε δηεζλή ζρεηηθή βηβιηνγξαθία (OIE, 2009; Decker et al., 2001; Dalla Villa et al., 2010) πξνηείλνληαη ζηξαηεγηθέο γηα ηνλ έιεγρν ησλ αδέζπνησλ δώσλ, νη νπνίεο κπνξνχλ λα εθαξκνζηνχλ ζχκθσλα κε ην εζληθφ δίθαην θάζε ρψξαο θαη ηηο ζπλζήθεο πνπ επηθξαηνχλ ζε απηή. Σα κέηξα απηά κπνξνχλ λα εθαξκνζηνχλ ζπλδπαζηηθά, νχησο ψζηε ν έιεγρνο λα είλαη απνηειεζκαηηθφο θαη καθξνρξφληνο. Οη ζηξαηεγηθέο πνπ πξνηείλνληαη δηαθξίλνληαη ζε πξφιεςεο θαη θαηαζηνιήο σο αθνινχζσο:

 ΢ηξαηεγηθέο Πξόιεςεο

Εθπαίδεπζε θαη λνκνζεζία γηα ππεύζπλε ηδηνθηεζία

Ζ πξνψζεζε ηεο ππεχζπλεο ηδηνθηεζίαο θαηνηθίδησλ δψσλ κέζσ ηεο λνκνζεζίαο θαη ηεο ππνρξεσηηθήο εθπαίδεπζεο ησλ λέσλ ηδηνθηεηψλ είλαη απαξαίηεην κέξνο ηνπ πξνγξάκκαηνο ειέγρνπ ηνπ πιεζπζκνχ ηνπο. Ζ ελζάξξπλζε ησλ ηδηνθηεηψλ ζθχισλ θαη γαηψλ ψζηε λα είλαη πην ππεχζπλνη ζα ζπκβάιιεη ζηε κείσζε ηνπ αξηζκνχ ησλ δψσλ πνπ επηηξέπεηαη λα πεξηθέξνληαη, ζα βειηηψζεη ηελ πγεία θαη ηελ επεκεξία ηνπο θαη ζα ειαρηζηνπνηήζεη ηα πξνβιήκαηα πνπ πξνθαινχληαη απφ επηζέζεηο ζε αλζξψπνπο. Ζ πινπνίεζε ηνπ πξνγξάκκαηνο κπνξεί λα πξαγκαηνπνηεζεί κε ηε ζπλεξγαζία ησλ νξγαληζκψλ ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο κε θηινδσηθέο νξγαλψζεηο, εθηξνθείο δψσλ, ηδηψηεο εθπαηδεπηέο θαη θηεληάηξνπο. Μέζσ ηεο εθπαίδεπζεο γηα ηελ ππεχζπλε ηδηνθηεζία ζα κπνξέζνπλ λα αληηκεησπηζηνχλ ηα αθφινπζα ζέκαηα:

- Ζ θαηάιιειε επηινγή ηνπ δψνπ θαη ε θξνληίδα πνπ πξέπεη λα παξέρεηαη ζε απηφ, κε βαζηθφ ζηφρν ηελ επδσία θαη επεκεξία ηνπ,

16 - Ζ ηαπηνπνίεζε θαη θαηαγξαθή ηνπ δψνπ,

- Ζ πξφιεςε αζζελεηψλ κέζσ ηνπ ηαθηηθνχ εκβνιηαζκνχ,

- Ζ πξφιεςε ξχπαλζεο (απφ θφπξαλα θαη ζφξπβν), ηξνραίσλ αηπρεκάησλ, επηζέζεσλ ζε αλζξψπνπο θαη

- Ο έιεγρνο ηεο αλαπαξαγσγήο ηνπ.

Πξνθεηκέλνπ λα επηηεπρζεί κηα ζηξνθή πξνο κηα ππεχζπλε ηδηνθηεζία, ζα απαηηεζεί ζπλδπαζκφο λνκνζεζίαο, επαηζζεηνπνίεζεο ηνπ θνηλνχ, εθπαίδεπζεο θαη πξνψζεζεο απηψλ ησλ ζηνηρείσλ.

Επζύλε ηνπ ηδηνθηήηε

Σν πην απνηειεζκαηηθφ κέζν γηα ηε κείσζε ηνπ πνιιαπιαζηαζκνχ ηνπ πιεζπζκνχ ησλ δεζπνδφκελσλ ή αθφκε θαη ησλ επηζέζεσλ ζε αλζξψπνπο (πρ δαγθψκαηα ζθχισλ) είλαη ε εθπαίδεπζε θαη ε ηνπνζέηεζε επζχλεο ζηνλ ηδηνθηήηε. Δίλαη βαζηθφ νη ηδηνθηήηεο λα εθπαηδεχνληαη ζηελ αξρή κέζσ ηεο ππνρξεσηηθήο παξαθνινχζεζεο εηδηθψλ πξνγξακκάησλ.

Ζ δπλαηφηεηα επηβνιήο ησλ αλαγθαίσλ λνκηθψλ θπξψζεσλ είλαη βαζηθή γηα ηελ απνηειεζκαηηθή αληηκεηψπηζε ησλ αλεχζπλσλ ηδηνθηεηψλ. Δπηπιένλ, ηα ππνρξεσηηθά ζπζηήκαηα θαηαρψξηζεο θαη αλαγλψξηζεο ζα δηεπθνιχλνπλ ηελ απνηειεζκαηηθή εθαξκνγή ηέηνησλ κεραληζκψλ.

Καηαγξαθή θαη ηαπηνπνίεζε δώσλ

Βαζηθή ζπληζηψζα ηνπ ειέγρνπ ηνπ πιεζπζκνχ ησλ δψσλ απφ ηηο αξκφδηεο αξρέο είλαη ε θαηαρψξεζε θαη ηαπηνπνίεζή ηνπο. Απηφ κπνξεί λα πεξηιακβάλεη ηε ρνξήγεζε αδεηψλ ζε ηδηνθηήηεο αιιά θαη ζε εθηξνθείο. Ζ θαηαρψξηζε θαη ε ηαπηνπνίεζε κπνξνχλ λα ηνληζηνχλ σο κέξνο ηεο ππεχζπλεο ηδηνθηεζίαο θαη ζπρλά ζπλδένληαη κε πξνγξάκκαηα γηα ηελ πγεία ησλ δψσλ, φπσο γηα παξάδεηγκα ν ππνρξεσηηθφο εκβνιηαζκφο θαηά ηεο ιχζζαο θαη ε ηρλειαζηκφηεηα. Ζ θαηαρψξεζε ησλ δψσλ ζε κηα θεληξηθή βάζε δεδνκέλσλ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα λα ππνζηεξηρζεί ε επηβνιή ηεο λνκνζεζίαο θαη ε επαλέλσζε ησλ ρακέλσλ δψσλ κε ηνπο ηδηνθηήηεο ηνπο.

17 Έιεγρνο ηεο αλαπαξαγσγήο

Ο έιεγρνο ηεο αλαπαξαγσγήο απνηξέπεη ηε γέλλεζε αλεπηζχκεησλ κηθξψλ θαη κπνξεί λα βνεζήζεη ζηελ αληηκεηψπηζε ηεο ηζνξξνπίαο κεηαμχ ηεο δήηεζήο ηνπο θαη ηνπ κεγέζνπο ηνπ πιεζπζκνχ. Ζ ζπκκεηνρή ηδησηηθψλ θαη δεκφζησλ θηεληαηξηθψλ ηνκέσλ κπνξεί λα απαηηεζεί γηα ηελ θάιπςε ηεο δήηεζεο ππεξεζηψλ, ελψ ε χπαξμε επηδνηνχκελσλ πξνγξακκάησλ ζηείξσζεο ιεηηνπξγνχλ ππέξ ηεο επίηεπμεο ηνπ ζηφρνπ. Ο έιεγρνο ηεο αλαπαξαγσγήο είλαη νπζηαζηηθά επζχλε ησλ ηδηνθηεηψλ θαη κπνξεί λα ελζσκαησζεί ζηελ εθπαίδεπζε γηα ππεχζπλε ηδηνθηεζία.

Πεξηβαιινληηθνί έιεγρνη

Έλαο παξάγνληαο πνπ δελ έρεη ζπλδεζεί ηδηαηηέξσο κε ηελ αχμεζε ηνπ πιεζπζκνχ ησλ αδεζπφησλ είλαη ε πξφζβαζή ηνπο ζε πεγέο ηξνθίκσλ, φπσο είλαη ηα απνξξίκκαηα ζθνππηδηψλ. Σα δεκφζηα ζπζηήκαηα δηαρείξηζεο απνξξηκκάησλ είλαη ζπρλά αλεπαξθή ζηηο ιηγφηεξν αλεπηπγκέλεο ρψξεο θαη πηζαλφηαηα ζπκβάιινπλ ζην πξφβιεκα απμάλνληαο ηε δηαζεζηκφηεηα θαη ηελ πξνζβαζηκφηεηα ζηελ ηξνθή ζηνπο πιεζπζκνχο αδέζπνησλ δψσλ (Dalla Villa et al., 2010). Δίλαη νπζηαζηηθήο ζεκαζίαο λα ιεθζνχλ κέηξα πξνθεηκέλνπ λα απνθιεηζηνχλ απφ ηέηνηεο πεγέο ηξνθίκσλ πξνθεηκέλνπ λα απνθεπρζνχλ πξνβιήκαηα θαιήο δηαβίσζεο ησλ δψσλ, κεηάδνζεο αζζελεηψλ ερνξχπαλζεο θαη ξχπαλζεο απφ ηηο αθαζαξζίεο.

Έιεγρνο ηεο θίλεζεο ησλ δώσλ - δηεζλήο (εμαγσγή / εηζαγσγή)

Ζ κέζνδνο απηή πεξηιακβάλεη ζπζηάζεηο ζρεηηθά κε ηε δηεζλή θπθινθνξία δψσλ ζπληξνθηάο, ψζηε λα πξνεγείηαη δσξεάλ έιεγρνο ησλ δψσλ γηα ηελ χπαξμε ιχζζαο θαη άιισλ αζζελεηψλ. Σν κέηξν αθνξά θπξίσο ζηα δψα ζπληξνθηάο ηα νπνία πσινχληαη κέζσ θαηαζηεκάησλ (petshops) θαη πξνέξρνληαη απφ ρψξεο ηνπ εμσηεξηθνχ.

Έιεγρνο ησλ θηλήζεσλ ησλ ζθύισλ - εληόο ηεο ρώξαο

Σα κέηξα γηα ηνλ έιεγρν ηεο θίλεζεο ησλ ζθχισλ (πρ λφκνη πεξί ινπξηψλ) ζε κηα ρψξα ρξεζηκνπνηνχληαη γεληθά γηα ηνπο αθφινπζνπο ιφγνπο:

- γηα ηνλ έιεγρν ηεο ιχζζαο φηαλ ε λφζνο είλαη παξνχζα ζε κηα ρψξα, - γηα ιφγνπο δεκφζηαο αζθάιεηαο,

18 - γηα ηελ αζθάιεηα ησλ ππφινηπσλ ζθχισλ ζε κηα πεξηνρή ή ηνπνζεζία, φηαλ ππάξρεη έλα πξφγξακκα ειέγρνπ αδέζπνησλ ζθχισλ θαη

- γηα ηελ πξνζηαζία ηεο άγξηαο παλίδαο θαη ηνπ δσηθνχ θεθαιαίνπ.

Δίλαη απαξαίηεην λα ππάξρεη έλα θαλνληζηηθφ πιαίζην θαη κηα ηνπηθή ππνδνκή πνπ λα πεξηιακβάλεη ηελ νξγάλσζε, ηε δηνίθεζε, ην πξνζσπηθφ θαη ηνπο πφξνπο, ψζηε λα ελζαξξχλεηαη ν εληνπηζκφο πεξηζηαηηθψλ θαη ε πξνιεπηηθή άζθεζε πνιηηηθήο.

Καλνληζκόο εκπνξηθώλ αληηπξνζώπσλ ζθπιηώλ

Οη θηελνηξφθνη θαη νη έκπνξνη ζθχισλ πξέπεη λα ελζαξξχλνληαη λα ζρεκαηίδνπλ ή λα ζπκκεηέρνπλ ζε ελψζεηο φπνπ ζα ελζαξξχλεηαη ε δέζκεπζε γηα ηελ αχμεζε θαη ηελ πψιεζε ζσκαηηθά θαη ςπρνινγηθά πγηψλ δψσλ, θαζψο ζε αληίζεηε πεξίπησζε αζζελψλ δψσλ ελδέρεηαη λα εγθαηαιεηθζνχλ γηα λα γίλνπλ κέιε ηνπ αδέζπνηνπ πιεζπζκνχ. Πξέπεη λα ελζαξξπλζεί ε παξνρή ζπκβνπιεπηηθψλ ππεξεζηψλ απφ ηνπο θηελνηξφθνπο θαη ηνπο εκπφξνπο ζρεηηθά κε ηελ θαηάιιειε θξνληίδα ησλ δψσλ ζε φινπο ηνπο λένπο ηδηνθηήηεο. Οη θαλνληζκνί πνπ θαιχπηνπλ ηνπο εκπνξηθνχο θηελνηξφθνπο θαη ηνπο εκπφξνπο ζθχισλ πξέπεη λα πεξηιακβάλνπλ εηδηθέο απαηηήζεηο γηα ηε ζηέγαζε, ηελ παξνρή θαηάιιεισλ ηξνθίκσλ, ηελ επαξθή άζθεζε, ηελ θηεληαηξηθή θξνληίδα θαη ηνλ έιεγρν γηα λφζνπο θαη κπνξνχλ λα απαηηνχλ απφ ηνπο εθηξνθείο θαη ηνπο εκπφξνπο λα επηηξέπνπλ ηαθηηθή επηζεψξεζε.

 ΢ηξαηεγηθέο Καηαζηνιήο Αθαίξεζε θαη θηινμελία

Σν αξκφδην γξαθείν αδεζπφησλ θάζε Οξγαληζκνχ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο νθείιεη λα ζπιιέγεη φζα δψα δελ ππφθεηληαη ζε άκεζε επνπηεία (ζθχινπο θαη γάηεο) θαη λα επαιεζεχεη ηελ ηδηνθηεζία ηνπο, ιεηηνπξγψληαο κε ηνλ ηξφπν απηφ πξνιεπηηθά γηα ηνπο πνιίηεο αιιά θαη γηα ηα ίδηα ηα δψα.

Καηαγξαθή θαη επηζηξνθή, επαλαζύλδεζε ή πηνζεζία

Καηά ηνλ εληνπηζκφ θαη ηελ πεξηζπιινγή αδέζπνησλ, νη αξκφδηεο αξρέο έρνπλ ηελ επζχλε λα αλαπηχμνπλ ειάρηζηα πξφηππα γηα ηελ πξνζσξηλή ζηέγαζε θαη ηε θξνληίδα ησλ δψσλ απηψλ ψζηε λα εληνπηζηεί ε θαηάζηαζή ηνπο (αδέζπνηα ή δεζπνδφκελα). ΢ηηο πεξηπηψζεηο ησλ

19 αδεζπφησλ αξρηθφο ζηφρνο ζα είλαη ε θαηαγξαθή ηνπο (κφληκε ηρλειαζηκφηεηα) θαη ε πξνψζεζή ηνπο γηα πηνζεζία κεηά απφ ηελ παξνρή πιήξνπο πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο (πεξίζαιςε ηξαπκάησλ, εκβνιηαζκφ, απνπαξαζίησζε, ζηείξσζε). ΢ην ελδερφκελν πηνζεζίαο ε θαηαιιειφηεηα ησλ λέσλ ηδηνθηεηψλ ζα πξέπεη λα αμηνινγείηαη ψζηε νη ηδηνθηήηεο λα ηαηξηάδνπλ κε ηα δηαζέζηκα δψα θαη λα είλαη ππνρξεσηηθή παξαθνινχζεζε πξνγξάκκαηνο γηα ηελ ελεκέξσζή ηνπο πξηλ ηελ νινθιήξσζε ηεο δηαδηθαζίαο ηεο πηνζεζίαο γηα ηελ πξνψζεζε ηεο ππεχζπλεο ηδηνθηεζίαο. Σαθηηθνί έιεγρνη γηα ηελ επηβεβαίσζε ηεο χπαξμεο θαηάιιεισλ ζπλζεθψλ δηαβίσζεο ησλ δψσλ είλαη βαζηθφ λα εθαξκφδνληαη απφ ηηο αξκφδηεο ηνπηθέο αξρέο. ΢ε πεξίπησζε πνπ ε πηνζεζία δελ είλαη εθηθηή εληφο ζχληνκνπ ρξνληθνχ δηαζηήκαηνο, ηφηε πξνθξίλεηαη ε ιχζε ηεο επαλαηνπνζέηεζεο ζην ζεκείν εληνπηζκνχ ηνπ δψνπ. Καηά ηηο πεξηπηψζεηο φπνπ ηα δψα είλαη είηε βαξηά ηξαπκαηηζκέλα, είηε αθαηάιιεια γηα νπνηνδήπνηε πξφγξακκα επαλέληαμεο, ηφηε πξνθξίλεηαη ε έζραηε ιχζε ηεο επζαλαζίαο.

Επζαλαζία

Καηά ηελ έζραηε εθαξκνγή ηεο επζαλαζίαο ζα πξέπεη λα αθνινπζνχληαη βαζηθέο αξρέο κε έκθαζε ζηε ρξήζε ησλ πην πξαθηηθψλ, γξήγνξσλ θαη αλζξψπηλσλ κεζφδσλ. Αλεμάξηεηα απφ ηε ρξεζηκνπνηνχκελε κέζνδν, είλαη ζεκαληηθφ λα ειαρηζηνπνηείηαη ε αγσλία, ην άγρνο θαη ν πφλνο εμαζθαιίδνληαο φηη απηέο ζα εθαξκνζηνχλ απφ θαηάιιεια εθπαηδεπκέλν πξνζσπηθφ ζε θαηάιιειεο θαη πγεηνλνκηθά ειεγκέλεο εγθαηαζηάζεηο.

2.2 Σν λνκηθό πιαίζην ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο

Ζ ζεκαληηθφηεηα ηνπ πεξηβαιινληηθνχ θαη θνηλσληθνχ ζέκαηνο ηεο πξνζηαζίαο ηεο πγείαο θαη επδσίαο ησλ δψσλ θαηαδεηθλχεηαη απφ ηελ ςήθηζε ζρεηηθνχ άξζξνπ ζηε ΢πλζήθε γηα ηε ιεηηνπξγία ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο (΢ΛΔΔ). Μέζσ ηεο ΢πλζήθεο νξγαλψλεηαη ε ιεηηνπξγία ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο θαη θαζνξίδνληαη νη ηνκείο, ε νξηνζέηεζε θαη νη φξνη άζθεζεο ησλ αξκνδηνηήησλ ηεο, ελψ ζπκπεξηιακβάλνληαη νη απαηηήζεηο γηα ηελ θαιή δηαβίσζε ησλ δψσλ σο επαίζζεησλ φλησλ. ΢πγθεθξηκέλα ην άξζξν 13 ηεο ΢ΛΔΔ νξίδεη φηη ε Έλσζε θαη ηα θξάηε κέιε ηεο πξέπεη λα ιακβάλνπλ πιήξσο ππφςε ηνπο ζπγθεθξηκέλεο απαηηήζεηο πνπ αθνξνχλ ζηελ θαιή δηαβίσζε ησλ δψσλ, ήηνη:

«Καηά ηε δηακόξθσζε θαη εθαξκνγή ηεο πνιηηηθήο ηεο Έλσζεο ζηνπο ηνκείο ηεο γεσξγίαο, ηεο αιηείαο, ησλ κεηαθνξώλ, ηεο εζσηεξηθήο αγνξάο, ηεο έξεπλαο θαη ηεο ηερλνινγηθήο αλάπηπμεο

20 θαη ηνπ δηαζηήκαηνο, ε Έλσζε θαη ηα θξάηε κέιε ιακβάλνπλ πιήξσο ππόςε ηνπο ηηο απαηηήζεηο θαιήο δηαβίσζεο ησλ δώσλ, σο επαίζζεησλ όλησλ, ηεξώληαο ηαπηνρξόλσο ηηο λνκνζεηηθέο ή δηνηθεηηθέο δηαηάμεηο θαη ηα έζηκα ησλ θξαηώλ κειώλ πνπ αθνξνύλ ηδίσο ηα ζξεζθεπηηθά ηππηθά, ηηο πνιηηηζηηθέο παξαδόζεηο θαη ηελ θαηά ηόπνπο πνιηηηζηηθή θιεξνλνκηά».

(EU Official Journal C326, ελνπνηεκέλε έθδνζε ησλ Σπλζεθώλ ηεο ΕΕ).

΢πλεπψο, νη αξκνδηφηεηεο ηεο ΔΔ γηα ηελ θαιή δηαβίσζε ησλ δψσλ αθνξνχλ ζηα δψα εθηξνθήο, ζηα πεηξακαηφδσα θαη ελ κέξεη ζηα άγξηα δψα (νδεγίεο γηα δσνινγηθνχο θήπνπο, γηα πξφηππα κέηξα παγίδεπζεο, γηα ηηο θψθηεο). Αληηζέησο, γηα ηα αδέζπνηα δώα δελ ππάξρεη θακία πξόβιεςε. ΢ην αθφινπζν ΢ρήκα 1 απεηθνλίδεηαη ην πεξηερφκελν ηνπ 13^νπ άξζξνπ ηεο

΢πλζήθεο γηα ηε Λεηηνπξγία ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο (΢ΛΔΔ).

΢ρήκα 1 «΢ρεκαηνπνίεζε Άξζξνπ 13 ηεο ΢πλζήθεο γηα ηε Λεηηνπξγία ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο (΢ΛΔΔ)»

Πεγή: “Stray dogs in the EU – a Commission contribution”

21 Παξαπάλσ γίλεηαη κηα θαηεγνξηνπνίεζε πνπ αθνξά ζηε λνκηθή κέξηκλα γηα ηελ θαιή δηαβίσζε θαη γηα ηελ πγεία ησλ δψσλ. Έηζη φζνλ αθνξά ζηελ θαιή δηαβίσζε ησλ δψσλ, γηα φζα πξννξίδνληαη γηα εκπνξηθή ρξήζε (δψα παξαγσγήο) θαζψο θαη γηα ηα δψα ζπληξνθηάο ε Δπξσπατθή Έλσζε έρεη λνκνζεηήζεη ζρεηηθά. Αληηζέησο, γηα ηελ θαιή δηαβίσζε ησλ αδέζπνησλ δψσλ δελ ππάξρεη αλάινγε πξφβιεςε απφ ηελ Δπξσπατθή λνκνζεζία.

Πξνο ηελ θαηεχζπλζε θάιπςεο ηνπ λνκηθνχ απηνχ θελνχ, ην 2012 ην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην εμέδσζε ςήθηζκα (2012/2670(RSP) ζρεηηθά κε ηε δεκηνπξγία λνκηθνχ πιαηζίνπ γηα ηελ πξνζηαζία ησλ θαηνηθίδησλ θαη ησλ αδέζπνησλ δψσλ ζηα θξάηε κέιε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο. Έηζη ην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην, έρνληαο ππφςε ηνλ κεγάιν αξηζκφ αλαθνξψλ πνιηηψλ ηεο ΔΔ ζηηο νπνίεο δεηείηαη ε δεκηνπξγία λνκηθνχ πιαηζίνπ ηεο ΔΔ γηα ηελ πξνζηαζία ησλ θαηνηθίδησλ θαη αδέζπνησλ δψσλ (1613/10, 1274/2011, 1321/2011, 1377/2011, 1412/2011 θαη άιιεο), έρνληαο ππφςε ηελ Δπξσπατθή ζχκβαζε γηα ηελ πξνζηαζία ησλ δψσλ ζπληξνθηάο (CETS No 125) θαη ην άξζξν 202, παξάγξαθνο 2 ηνπ Καλνληζκνχ ηνπ, ιακβάλνληαο ππφςε φηη ην άξζξν 13 ηεο ΢ΛΔΔ νξίδεη φηη ε Έλσζε θαη ηα θξάηε κέιε πξέπεη λα ιακβάλνπλ πιήξσο ππφςε ηνπο ηηο απαηηήζεηο θαιήο δηαβίσζεο ησλ δψσλ σο επαίζζεησλ φλησλ, ιακβάλνληαο ππφςε φηη δελ ππάξρεη λνκνζεζία ηεο ΔΔ γηα ηελ πξνζηαζία ησλ θαηνηθίδησλ θαη ησλ αδέζπνησλ δψσλ, παξά ην γεγνλφο φηη ν αξηζκφο ησλ θαηνηθίδησλ δψσλ ζηελ ΔΔ ππνινγίδεηαη φηη ππεξβαίλεη ηα εθαηφ εθαηνκκχξηα, ιακβάλνληαο ππφςε φηη ε Δπξσπατθή ζχκβαζε γηα ηελ πξνζηαζία ησλ δψσλ ζπληξνθηάο δελ έρεη αθφκε επηθπξσζεί απφ φια ηα θξάηε κέιε, φηη ηα θαηνηθίδηα θαη ηα αδέζπνηα δψα απνηεινχλ ζχκαηα θαθνκεηαρείξηζεο θαη βαλαπζφηεηαο ζε πνιιά θξάηε κέιε θαη φηη νη αλαθνξέο αθνξνχλ θπξίσο θξάηε κέιε ζηε λφηηα θαη αλαηνιηθή Δπξψπε·

1. θαιεί ηελ Δπξσπατθή Έλσζε θαη ηα θξάηε κέιε λα επηθπξψζνπλ ηελ Δπξσπατθή

΢χκβαζε γηα ηελ πξνζηαζία ησλ δψσλ ζπληξνθηάο θαη λα εθαξκνζηνχλ ζηα εζληθά λνκηθά ζπζηήκαηα νη απνθάζεηο πνπ πεξηέρεη ε ΢χκβαζε·

2. θαιεί ηελ Δπηηξνπή λα πξνηείλεη έλα λνκηθφ πιαίζην ηεο ΔΔ γηα ηελ πξνζηαζία ησλ θαηνηθίδησλ θαη ησλ αδέζπνησλ δψσλ, ην νπνίν ζα πεξηιακβάλεη:

• θαλφλεο ζρεηηθά κε ηελ αλαγλψξηζε θαη ηελ θαηαγξαθή ησλ δψσλ,

• ζηξαηεγηθέο γηα ηε δηαρείξηζε ησλ αδέζπνησλ δψσλ, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ πξνγξακκάησλ εκβνιηαζκνχ θαη ζηείξσζεο,

22

• κέηξα γηα ηελ πξνψζεζε ηεο ππεχζπλεο θαηνρήο δψσλ,

• ηελ απαγφξεπζε ρψξσλ παξακνλήο δψσλ θαη θαηαθπγίσλ ρσξίο άδεηα,

• ηελ απαγφξεπζε ηεο ζαλάησζεο αδέζπνησλ δψσλ ρσξίο ηαηξηθή ππφδεημε,

• ελεκεξσηηθά θαη εθπαηδεπηηθά πξνγξάκκαηα ζηα ζρνιεία ζρεηηθά κε ηελ θαιή δηαβίσζε ησλ δψσλ θαη

• ζνβαξέο θπξψζεηο γηα ηα θξάηε κέιε πνπ δελ ηεξνχλ ηνπο θαλφλεο.

2.3 Σν λνκηθό πιαίζην ηεο Διιάδαο

2.3.1 Τπνρξεώζεηο ηδηνθηεηώλδεζπνδόκελσλ δώσλ ζπληξνθηάο

΢ην άξζξν 5 ηνπ Ν. 4039/2012 νξίδνληαη νη ππνρξεψζεηο γηα ηνπο ηδηνθηήηεο δεζπνδφκελσλ δψσλ ζπληξνθηάο. Αλαιπηηθφηεξα:

1. Ο ηδηνθηήηεο ηνπ δεζπνδφκελνπ δψνπ ζπληξνθηάο ππνρξενχηαη:

α) λα κεξηκλά γηα ηε ζήκαλζε θαη ηελ θαηαγξαθή ηνπ δψνπ ηνπ, κέζα ζε πξνζεζκία δχν κελψλ απφ ηε γέλλεζε ηνπ δψνπ θαη πξηλ εγθαηαιείςεη ην δψν ηνλ ηφπν γέλλεζήο ηνπ, ή εληφο κελφο απφ ηελ εχξεζε ή αγνξά ηνπ θαη ππνρξενχηαη λα δειψλεη κέζα ζε πέληε κέξεο ηελ απψιεηα ηνπ δψνπ ηνπ ζε θηελίαηξν πνπ έρεη πηζηνπνηεζεί ζηε Γηαδηθηπαθή Ζιεθηξνληθή Βάζε ζήκαλζεο θαη θαηαγξαθήο ησλ δψσλ ζπληξνθηάο θαη ησλ ηδηνθηεηψλ ηνπο,

β) λα ηεξεί ηνπο θαλφλεο επδσίαο ηνπ δψνπ θαη λα κεξηκλά γηα ηελ εηήζηα, ηνπιάρηζηνλ, θηεληαηξηθή εμέηαζή ηνπ, ε νπνία ζα απνδεηθλχεηαη απφ ηε ζρεηηθή εγγξαθή ζην βηβιηάξην πγείαο ή ζην δηαβαηήξην ηνπ δψνπ θαζψο θαη λα κεξηκλά γηα ηελ εμαζθάιηζε άλεηνπ πγηεηλνχ θαη θαηάιιεινπ θαηαιχκαηνο πξνζαξκνζκέλνπ ζην θπζηθφ ηξφπν δηαβίσζεο ηνπ δψνπ πνπ λα ηνπ επηηξέπεη λα βξίζθεηαη ζηε θπζηθή ηνπ φξζηα ζηάζε ρσξίο λα εκπνδίδνληαη νη θπζηθέο ηνπο θηλήζεηο θαη ε δπλαηφηεηα ηνπ γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ηεο απαξαίηεηεο, γηα ηελ πγεία θαη ηελ επδσία ηνπ, άζθεζεο,

23 γ) λα εθνδηάδεηαη κε ην βηβιηάξην πγείαο ή ην δηαβαηήξην ηνπ δψνπ ηνπ γηα θάζε δψν ζπληξνθηάο, εάλ πξφθεηηαη λα ηαμηδέςεη κε ην δψν ηνπ ζην εμσηεξηθφ ή πξηλ εγθαηαιείςεη ηνλ ηφπν πξνέιεπζεο,

δ) λα κελ εγθαηαιείπεη ην δψν ηνπ, ελψ ζε πεξίπησζε πνπ επηζπκεί λα απνρσξηζηεί ην δψν ζπληξνθηάο, πξέπεη λα γλσζηνπνηεί ζηελ αξκφδηα ππεξεζία ηνπ Γήκνπ ηνπ ηφπνπ ηεο θαηνηθίαο ηνπ ηελ πξφζεζή ηνπ απηή, λα ην παξαδίδεη ζε απηήλ θαη λα ιακβάλεη απφ πηζηνπνηεκέλν θηελίαηξν αληίγξαθν ηεο εγγξαθήο ηνπ δψνπ ηνπ ζηε Γηαδηθηπαθή Ζιεθηξνληθή Βάζε ζήκαλζεο θαη θαηαγξαθήο ησλ δψσλ ζπληξνθηάο, φπνπ ζα αλαθέξεηαη ν Γήκνο, σο πξνζσξηλφο θάηνρνο ηνπ δψνπ,

ε) λα κεξηκλά γηα ηνλ άκεζν θαζαξηζκφ ηνπ πεξηβάιινληνο απφ ηα πεξηηηψκαηα ηνπ δψνπ ηνπ.

2. Ο ηδηνθηήηεο ή/θαη ν θάηνρνο/ζπλνδφο/θχιαθαο ηνπ δψνπ ζπληξνθηάο, επζχλνληαη αιιειέγγπα θαη ζε νιφθιεξν γηα θάζε βιάβε ή δεκηά πνπ πξνθαιείηαη απφ ην δψν ζε αλζξψπνπο ή άιια δψα. Γηα ηα αδέζπνηα δψα ζπληξνθηάο ε αληίζηνηρε επζχλε βαξχλεη ηνλ νηθείν Γήκν.

3. Δηδηθά ν ηδηνθηήηεο ζθχινπ: α) κεξηκλά γηα λα γίλεηαη ν πεξίπαηνο ζθχισλ πάληα κε ζπλνδφ β) νθείιεη λα παίξλεη ηα θαηάιιεια κέηξα ψζηε λα κελ εμέξρεηαη ειεχζεξα ν ζθχινο ηνπ απφ ην ρψξν ηεο ηδηνθηεζίαο ηνπ θαη εηζέξρεηαη ζε ρψξνπο άιισλ ηδηνθηεζηψλ ή ζε θνηλφρξεζηνπο ρψξνπο, γ) ν ηδηνθηήηεο ηνπ θπλεγεηηθνχ ζθχινπ θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ θπλεγηνχ ή ηελ νπνηαδήπνηε κεηαθίλεζή ηνπ καδί κε ην ζθχιν ηνπ γηα ην ζθνπφ απηφ, έρεη ηελ ππνρξέσζε λα θέξεη καδί ηνπ ελεκεξσκέλν ην βηβιηάξην πγείαο ή ην δηαβαηήξην ηνπ ζθχινπ ηνπ, θαη δ) νη ππνρξεψζεηο ησλ ζεκείσλ α) θαη β) ηεο πξνεγνχκελεο παξαγξάθνπ, δελ ηζρχνπλ γηα ηνπο πνηκεληθνχο θαη θπλεγεηηθνχο ζθχινπο, θαζψο θαη ηνπο ζθχινπο έξεπλαο θαη δηάζσζεο, θαηά ηε δηάξθεηα ηεο θχιαμεο ηνπ πνίκληνπ, ηνπ θπλεγηνχ, ηεο έξεπλαο θαη δηάζσζεο.

4. Γελ εθδίδεηαη άδεηα θπλεγηνχ ζε θπλεγφ ηνπ νπνίνπ ν ζθχινο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζην θπλήγη, δελ έρεη ζεκαλζεί θαη δελ έρεη εγγξαθεί ν αξηζκφο ηεο ζήκαλζεο ζην βηβιηάξην πγείαο ή ζην δηαβαηήξην ηνπ δψνπ ζπληξνθηάο ρεηξφγξαθα.

5. ΢ε ειεγρφκελεο θπλεγεηηθέο πεξηνρέο, επηηξέπεηαη λα θαζνξίδνληαη πεξηνξηζκέλνη ρψξνη εθγχκλαζεο ζθχισλ, θαζψο θαη λα δηεμάγνληαη αγψλεο θπλεγεηηθψλ ηθαλνηήησλ ζθχισλ

24 δεηθηψλ, κε φξνπο θαη πξνυπνζέζεηο πνπ θαζνξίδνληαη θαη ζηηο δχν πεξηπηψζεηο κε θνηλή απφθαζε ηνπ Τπνπξγνχ Αγξνηηθήο Αλάπηπμεο θαη Σξνθίκσλ θαη ηνπ Τπνπξγνχ Πεξηβάιινληνο, Δλέξγεηαο θαη Κιηκαηηθήο Αιιαγήο.

6. Απαγνξεχεηαη ε δεκνζίεπζε αγγειηψλ γηα δψα ζπληξνθηάο πξνο πηνζεζία ή δσξεάλ παξαρψξεζε ή πψιεζε ζε έληππα, θπιιάδηα, ηνηρνθνιιήζεηο ή ζε ηζηνζειίδεο, αλ δελ αλαθέξεηαη ν αξηζκφο ηεο ειεθηξνληθήο ζήκαλζήο ηνπο.

7. Απαγνξεχεηαη λα εηζέξρνληαη ζηελ Διιάδα, δψα ζπληξνθηάο, πνπ δελ έρνπλ ειεθηξνληθή ζήκαλζε.

2.3.2 Αξκνδηόηεηεο πεξηζπιινγήο αδέζπνησλ δώσλ Ννκνζεζία –Αξκόδηα ππεξεζία γηα ηα αδέζπνηα

΢χκθσλα κε ηνλ Ν. 4039/2012, φπσο απηφο ηξνπνπνηήζεθε θαη ηζρχεη κε ην Ν. 4235/2014, ππφρξενη λα κεξηκλνχλ γηα ηελ πεξηζπιινγή θαη ηε δηαρείξηζε ησλ αδέζπνησλ δψσλ ζπληξνθηάο είλαη νη Γήκνη. Ζ αξκνδηφηεηα απηή κπνξεί λα αζθείηαη θαη απφ ζπλδέζκνπο Γήκσλ, θαζψο θαη απφ θηινδσηθέο ελψζεηο θαη ζσκαηεία, αθνχ πξνεγεζεί ζρεηηθή έγγξαθε ζπκθσλία κε ηνλ αξκφδην Γήκν, ν νπνίνο έρεη ηε ζπλνιηθή επνπηεία ησλ αδέζπνησλ δψσλ ζπληξνθηάο εληφο ησλ δηνηθεηηθψλ ηνπ νξίσλ. Οη θηινδσηθέο απηέο ελψζεηο θαη ηα ζσκαηεία εγθξίλνληαη απφ ηνλ αξκφδην Γήκν θαη νθείινπλ λα δηαζέηνπλ ππνδνκή, δειαδή θαηάιιειεο εγθαηαζηάζεηο ή νρήκαηα κεηαθνξάο δψσλ θαη αλζξψπηλν δπλακηθφ κε αληίζηνηρε εκπεηξία ζην ρεηξηζκφ ησλ δψσλ. Γχλαληαη επίζεο λα ηδξχζνπλ θαη λα ιεηηνπξγήζνπλ θαηαθχγηα ή θηεληαηξεία αδέζπνησλ δψσλ, πάληνηε ππφ ηελ επνπηεία ηνπ αξκφδηνπ Γήκνπ.

΢ε θάζε Γήκν ζπγθξνηείηαη κε απφθαζε ηνπ Γεκάξρνπ πεληακειήο επηηξνπή παξαθνινχζεζεο ηνπ πξνγξάκκαηνο δηαρείξηζεο αδέζπνησλ δψσλ ζπληξνθηάο, ηα δχν κέιε ηεο νπνίαο νξίδνληαη απφ ηα θηινδσηθά ζσκαηεία θαη ηηο ελψζεηο πνπ ιεηηνπξγνχλ λφκηκα θαη πνπ εδξεχνπλ ζην Γήκν ή ζηελ νηθεία Πεξηθεξεηαθή Δλφηεηα. ΢ηελ επηηξνπή κεηέρνπλ έλαο (1) θηελίαηξνο, πνπ νξίδεηαη απφ ηνλ νηθείν Γήκν, έλαο (1) εθπαηδεπηήο ζθχισλ θαη έλαο (1) εθπξφζσπνο θηινδσηθνχ ζσκαηείνπ, πνπ νξίδεηαη επίζεο απφ ηνλ Γήκν. Ζ επηηξνπή απνθαζίδεη γηα ηελ επηθηλδπλφηεηα ελφο δψνπ ζπληξνθηάο θαη αληηκεησπίδεη ηα πξνβιήκαηα πνπ πξνθχπηνπλ θαηά ηε δηαρείξηζή ηνπ. Οη Γήκνη, νη Πεξηθεξεηαθέο Δλφηεηεο θαη νη Πεξηθέξεηεο δεκηνπξγνχλ δίθηπν ελεκέξσζεο ησλ πνιηηψλ γηα ηα δψα πνπ δηαηίζεληαη πξνο