[PENDING] Πραγματοποιούμενος θώκος δασικών ειδών: εφαρμογή γενικών γραμμικών μοντέλων, ΓΣΠ και κλιματικών προσομοιώσεων για την ανάλυση της γεωγραφικής κατανομής των ειδών

(1)

ΣΚΡΙΜΠΑΣ Χ. ΓΕQΡΓΙΟΣ _'_' _,_. _'

'.

... ·:1

• - 1 i

Πτυχιακή Ερyασία που υποβί\ήθnκε στο Τμήμα Περιβάί\ί\οντος του Πανεπιστημίου Αιyαίου με θέμα:

Πραγματοποιούμενος Θώκος Δασικών Ειδών: Εφαρμογή Γενικών Γραμμικών Μοντέλων, ΓΣΠ και Κλιματικών Προσομοιώσεων για την

Ανάλυση της Γεωγραφικής Κατανομής των Ειδώv'

Επιβί\έπων Καθnynτής: Α.Ι. ΤΡΟΥΜΠΗΣ

(2)

στους Γονείς μου

...

(3)

"

. ', - -="

.. {_

..

. '_.) .. ' ) '

---.-

__,. ! ··--.

_.--v ···-

·._ ;.__:

---_{! '}_)-... _{... ,,.}

-

^-._{.=~· ~-~}

.. ί".:

~. -~-:-: ς ;• : ; ~_;, .; Ξ. Ι)~_i ·: ·'-r· ~~ .. J :~ .. • ~ ε:Ξ-:::.~);._ '<'.~.' U'iι':·CΊ .. :_;.1}μιΊ

11 ι. '.:._

·,-\ . ---:" ,-,, ..

·-

.... l..J '~' .J .... ..;

·',;,, ...

(4)

αντί προλόγου

...

Η ολοκλήρωση μιας πτυχιακής εργασίας σηματοδοτεί ταυτόχρονα και το τέλος των προπτυχιακών σπουδών και όσα αυτές συνεπάγονται. Είναι το επιστέγασμα μιας καθοριστικής, για τη ζωή κάθε ατόμου που έχει τη δυνατότητα να σπουδάσει, περιόδου, κατά την οποία συγκροτείται ένα ισχυρό γνωστικό υπόβαθρο, διαμορφώνονται νέες αντιλήψεις και

δημιουργούνται σχέσεις που μπορεί να επηρεάσουν αποφασιστικά την κατοπινή του ζωή.

Κατά τη διάρκεια των πέντε χρόνων στο Τμήμα περιβάλλοντος είχα την τιμή να γνωρίσω και να συνεργαστώ με αρκετούς ανθρώπους που με βοήθησαν σημαντικά στην πορεία των σπουδών μου και θα ήθελα να τους

ευχαριστησω.

Τον αναπληρωτή καθηγητή κ. Α. Τρούμπη για την αμέριστη συμπαράσταση και άψογη συνεργασία που είχαμε τα τελευταία δύο χρόνια, τον καθηγητη κ.

1.

Χατζόπουλο που ήταν η αφορμή της μύησής μου στον κόσμο των ΓΣΠ και της Τηλεπισκόπησης, τον αναπληρωτή καθηγητή κ. Κ. Χαλβαδάκη που δέχτηκε να συμετάσχει στην Εξεταστική Επιτροπή της Πτυχιακής μου Εργασίας, την κα Αρετή Κοντογιάννη

-

Σκούρτου και τον αναπληρωτή

καθηγητή κ.Μ. Σκούρτο για την σημαντική υποστήριξη και βοήθειά τους, τους διδάσκοντες στο κτίριο της οδού Πλάτωνος που συντέλεσαν στη δημιουργία ενός κλίματος που προάγει την συνεργασία και την αποδοτική εργασία και βέβαια τους μεταπτυχιακούς και προπτυχιακούς φοιτητές του Εργαστηρίου Διαχείρησης της Βιοποικιλότητας για τη βοήθεια τους στα διάφορα στάδια της πτυχιακής μου και για τη θαυμάσια συνεργασία που είχαμε μέχρι σήμερα.

Τέλος, θα ήθελα να ευχαριστήσω την οικογένειά μου για την ηθική και υλική υποστήριξη που μου παρείχε κατά τη διάρκεια των σπουδών μου και τον καλό μου φίλο Παναγιώτη Μυλωνίδη για την υπομονή και βοήθειά του.

Μυτιλήνη Ιούλιος

1994

(5)

1.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η διαρκής ανάπτυξη των ανθρώπινων δραστηριοτήτων σε βάρος του φυσικού περιβάλλοντος συντέλεσε, τελικά, στη διατήρηση αξιόλογων φυσικών σχηματισμών και περιοχών υyηλής οικολογικής αξίας μόνο σε περιοχές που δεν παρουσιάζουν κανένα οικονομικό ενδιαφέρον. Η μόνη περίπτωση που ίσως έχουμε διατήρηση τέτοιων περιοχών, παράλληλα με την εξάσκηση οικονομικής δραστηριότητας είναι αυτές όπου ακολουθούνται πρότυπα οικοανάπτυξης.

Με τις παρούσες συνθήκες κατανομής των χρήσεων γής, τα φυτικά είδη αναγκάστηκαν να επιβιώσουν σε στενότερο εύρος τιμών για τις παραμέτρους που επηρεάζουν την επιβίωση και ανάπτυξή τους, από εκείνο που θα αναπτύσσονταν αν δεν δεχόντουσαν πιέσεις.

Το φαινόμενο αυτό εμφανίζεται έντονα και στην Ελλάδα, μια χώρα που στηρίζει, σε μεγάλο βαθμό, την οικονομία της στη γεωργία. Αν λάβουμε υπ' όyη και το γεγονός ότι τις τελευταίες δεκαετίες υπήρξε έντονη οικοδομική δραστηριότητα που, σε πολλές περιπτ~σεις, ακολουθήθηκε απο διαταραχές και επεμβάσεις όπως οι πυρκαγιές και οι καταπατήσεις δασικών γαιών με σκοπό την αλλαγή χρήσης, γίνεται ευκολότερα αντιληπτό το μέγεθος της πίεσης που ασκείται στα φυσικά οικοσυστήματα της χώρας μας.

Τα δασικά οικοσυστήματα, καλύπτουν περίπου το

1/3

της επιφάνειας της Ελλάδας αποτελώντας, σημαντικό στοιχείο της φυσιογνωμίας του φυσικού της περιβάλλοντος και περιοχές εμφάνισης μεγάλου ποσοστού της βιολογικής ποικιλότητας.

Η σπουδαιότητα των δασικών οικοσυστημάτων, οι πιέσεις που δέχονται σήμερα από ανθρωπογενείς και φυσικούς παράγοντες (π.χ. η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας) και το ενδιαφέρον για την απόκτηση γνώσης που αφορά σε πεδία της Θεωρητικής Οικολογίας αιτιολογεί την μελέτη θεμάτων όπως

:

- n

χαρτοyραφία τnς εξάπίJωσnς των. κυρίαρχων δασικών φυτικών σχnματισμών στον ΕίJίJαδικό χώρο, με έμφασn στn σχέσn μεταξύ τnς δυνnτικnς και τnς πραyματικnς εξάπίJωσnς των κυρίαρχων δασικών φυτών και

(6)

Αν δεχτούμε ότι μια περιοχή χαρακτηρίζεται από οικολογικές συνθήκες με τιμές μέσα στα όρια επιβίωσης ένός συγκεκριμένου είδους, και ότι περιέχει επίσης όί\ους τους απαραίτητους πόρους, τότε το είδος μπορεί, θεωρητικά, να εμφανιστεί και να επιβιώσει εκεί. Αν αυτό θα συμβεί τεί\ικά, εξαρτάται από δύο επιπλέον παράγοντες.

Πρώτον, το είδος πρέπει να είναι σε θέση να προσεγγίσει την περιοχή, γεγονός το οποίο με τη σειρά του εξαρτάται από τους μηχανισμούς διασποράς και την ικανότητα αποικισμού.

Δεύτερον, η εμφάνισή του είδους μπορεί να εμποδιστεί από τη δράση άί\ί\ου είδους, π.χ. ανταγωνισμός, νομή, κί\π.

Η εύρεση των ορίων των περιβαί\ί\οντικών συνθηκών που επηρεάζουν την εμφάνιση των ειδών απασχόλησε τους επιστήμονες από ποί\ύ νωρίς.

Αποτέί\εσμα, ήταν να εμφανιστεί η έννοια του Οικολογικού Θώκου, από τις αρχές του αιώνα (π.χ.

Grinell 1917, 1924),

που αποτέί\εσε ακρογωνιαίο ί\ίθο της οικοί\ογικής σκέyης. Από τους ποί\ί\ούς ορισμούς που έχουν προταθεί, ο πί\έον αποδεκτός είναι του

Hutchinson (1957)

που θεωρεί ότι ο θώκος ορίζεται από το συνδυασμό του εύρους των περιβαί\ί\οντικών μεταβί\ητών (Φυσικές, Χημικές και Βιοτικές) στις οποίες ο οργανισμός πρ~πει να προσαρμοστεί, και κάτω από τις οποίες ο πληθυσμός ενός είδους ζεί και διαδέχεται τον εαυτό του επ"' αόριστον

(Giller 1984).

Είναι γενικά αποδεκτό

(Begon 1990),

ότι ένα είδος έχει, τυπικά, ευρύτερο οικοί\ογικό θώκο όταν απουσιάζουν οι ανταγωνιστές και οι θηρευτές του, από ότι όταν είναι παρόντες. Με άί\ί\α ί\όγια, υπάρχουν ορισμένοι συνδυασμοί συνθηκών και πόρων που επιτρέπουν σε ένα είδος να διατηρήσει ένα βιώσιμο πί\ηθυσμό, αί\ί\ά μόνο όταν δεν επηρεάζεται αρνητικά από αντίπαί\α είδη. Αυτό οδήγησε τον

Hutchinson

να κάνει τη διάκριση ανάμεσα στον Δυνnηκό

(Fundamental)

και τον Πραγματοποιούμενο

(Realized)

θώκο. Ο πρώτος περιγράφει τις συνοί\ικές δυνατότητες ενός είδους, ενώ ο δεύτερος περιγράφει ένα περιορισμένο φάσμα συνθηκών κα~ πόρων που επιτρέπει σε ένα είδος να διατηρήσει βιώσιμο πληθυσμό, ακόμη και με την παρουσία ανταγωνιστών και θηρευτών.

(7)

Το συγκριτικό πί\εονέκτημα του ορισμού του

Hutchinson

έναντι των άί\λων, έγγειται στο ότι επιτρέπει την ποσοτική εκτίμηση του θώκου των ειδών. Η εκτίμηση αυτή, γίνεται με τη χρήση γραφικών μεθόδων, όπως η Άμεση Ανάλυση Βαθμίδων (μέθοδος

Whittaker 1956, 1960)

όπου παρουσιάζεται γραφικά η μεταβολή της κατανομής των ειδών κατά μήκος μιας περιβαί\ί\οντικής βαθμίδας, ή στατιστικών μεθόδων, όπως τα Γενικά Γραμμικά Μοντέλα

(Austin et al, 1984, 1990)

που επιτρέπουν, για κάποιο επίπεδο στατιστικής ακρίβειας, τον υπολογισμό της πιθανότητας εμφάνισης ενός είδους σε συγκεκριμένες τιμές των περιβαί\ί\οντικών παραμέτρων που επηρεάζουν την κατανομή του.

Ο

Westman (1991)

απέδειξε ότι η εφαρμογή της Α νάί\υσης Γεωγραφικής Κατανομής, χρησιμοποιώντας ποιοτικά δεδομένα παρουσίας

-

απουσίας για ένα γένος φασκομηλιάς της

Calif ornia,

παράγει αποτελέσματα συμβατά, σε μεγάλο βαθμό, με τα αντίστοιχα της Άμεσης Ανάλυσης Βαθμίδων όπου χρησιμοποιούνται ποσοτικά δεδομένα αφθονίας.

Στην παρούσα εργασία εφαρμόζονται η Ανάλυση Γεωγραφικής Κατανομής και η μέθοδος των Γενικών Γραμμικών Μοντέλων για τον υπολογισμό των καμπυλών απόκρισης των ειδών στις περιβαί\λοντικές παραμέτρους: μέση ετήσια θερμοκρασία, βροχόπτωση και τύπος εδαφικού υποστρώματος.

Στη διεθνή βιβί\ιοyραφία, ο χαρακτηρισμός του θώκου των φυτικών ειδών, γίνεται σε δύο διαστάσεις

:

τη θερμοκρασία και την υγρασία (Τ ρούμπης

1991).

Οι

Austin et al (1984, 1990)

στην προσέγγισή τους με τη μέθοδο των ΓΓΜ χρησιμοποιούν, επιπλέον, ένα δείκτη ηλιακής ακτινοβολίας και τον τύπο των πετρωμάτων.

(8)

2.

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ

2.1.

Τεχνικά Προβλήματα

ΜΕΘΟΔΟΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ

Ο μεγάλος όγκος πληροφορίας που προέρχονταν από διαφορετικές, μη συμβατές μεταξύ τους, πηγές, επέβαλλε την ανάγκη για την ανάπτυξη ενός μεθοδολογικού πλαισίου που θα επέτρεπε την ταυτόχρονη επεξεργασία τους σε ένα κοινό επίπεδο χωρικής και στατιστικής ακρίβειας και αξιοπιστίας.

Το σπουδαιότερο πρόβλημα ήταν η έλλειyη κλιματικών δεδομένων σε κατάλληλη

-

για την παρούσα επεξεργασία

-

μορφή. Η γραφική μέθοδος και το μοντέλο προσομοίωσης που χρησιμοποιήθηκαν τελικά, έλυσαν εν μέρει το πρόβλημα παρουσιάζοντας όμως μικρή στατιστική ακρίβεια και επηρεάζοντας, έτσι, τα αποτεί\έσματα.

2.2.

Ροή Μεθοδολογίας.

Η ανάί\υση περιελάμβανε τη χρήση άμμεσων (θερμοκρασία, βροχόπτωση) και έμμεσων (εδαφοί\ογία) περιβαλλοντικών παραμέτρων, οι οποίες εισήχθησαν σε ένα κοινό σύστημα (ΓΣΠ) από το οποίο προήλθαν τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν στο τελικό στάδιο της στατιστικής ανάλυσης. Συγκεκριμένα, η διαδικασία έχει ως εξής:

Αρχικά, εισήχθησαν στο Γ.Σ.Π, τα στοιχεία που αφορούσαν το εδαφικό υπόστρωμα και την εξάπλωση των κυριώτερων δασικών ειδών από αντίστοιχους χάρτες.

Η κατανομή των θερμοκρασιών προήί\θε από στοιχεία των μετεωροί\ογικών σταθμών της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας (ΕΜΥ) καθώς και από δεδομένα που παρήχθησαν από το μοντέί\ο προσομοίωσης κί\ιματικών παραμέτρων

MTCLIM.

Τέλος, τα βροχομετρικά στοιχεία προήλθαν, αποκλειστικά, από την ΕΜΥ.

Οι προαναφερθείσες παράμετροι, αποτέλεσαν ζεχωριστά επίπεδα πληροφορίας (επικαλύyεις), τα οποία, αφού διορθώθηκαν από λάθη που αφορούσαν τα χωρικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά τους; υπέστησαν μετατροπή του συστήματος προβολής τους, ώστε να αντιστοιχούν στο ίδιο εύρος συντεταγμένων. Αυτό

(9)

ΜΕΘΟΔΟΙ

-

ΤΕΧΝΙΚΕΣ

Απο τη βάση δεδομένων που δημιουργήθηκε, εξήχθησαν εκείνα τα στοιχεία (πολύγωνα) που περιείχαν πληροφορίες για όλες τις παραμέτρους.

Τα στοιχεία αυτά, εισήχθησαν στο λογισμικό

GLIM

απ' όπου παρήχθησαν οι τελικές εξισώσεις που περιγράφουν το θώκο των κυρίαρχων δασικών ειδών και στο λογισμικό

SURFER

με το οποίο έγιναν τα τρισδιάστατα γραφήματα

..

Το διάγραμμα ροής της Μεθοδολογίας φαίνεται στο σχήμα που ακολουθεί:

1

ΕΔΑΦΗ

¹

1

ΒΜΣΤΙ!ΣJ!

¹ ¹

θΕΝ10rίΡΑΣΙΛ

¹

Ψιιφι ono ί ηοη Δι()μθι.uοη

ΠροβοΜ1 οε UTM

Διόριqωση

1

Ε ι συ γ f AJ γ ϊ-ι Δ f δ ο μ ιΞ νι_. ι ν στο ~1ΤΠΛ.Μ -

Λποτε/\~σμο:τα

Εισαyωγ~ εκτιμhοεων κ α ι μ Ε τ ρ ϊι σ ε ω v i η ς Ε ~1 'f.

στο Arc/Info ouv

σημεία

ΕΗικάίΊuψη σε κάvναβο Υπολογισμός μέσων τιμών για κάι:!ε κ:ε/\ϊ

f

ΕΓΙΙΚΑΛΥΨΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ

ΧΑΡΤΩΝ

1 ΗΓΟΧCΗΙΤS~ΣΗ 1

1

Ψηφι ο r1 οίηση

αvτιrτροσωπεuτικού χάρτη / μ ι~ινα

ΠροβοΛ

r1

σε UΠ'J Διορ8ι~σεις

Επι καίlι:ιψε ι. ς των 12 χαρτυ:1v, Παμαγωγ~ ΤΕλικ~ς

Επ ι κ (ri1 uψης

(10)

ΜΕΘΟΔΟΙ

-

ΤΕΧΝΙΚΕΣ

2.2.1.

Γ .Σ.Π.

Για την χωρική επεξεργασία των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε η έκδοση

3.40 Plus

του Γεωγραφικού Συστήματος Πληροφοριών

Arc/Info

σε λειτουργικό Σύστημα

MS DOS.

Το τμήμα ΤΙΝ της έκδοσης

6

του ίδιου προγράμματος σε περιβάλλον

UNIX

χρησιμοποιήθηκε,. δοκιμαστικά, για τη δημιουργία ισοθέρμων καμπυλών, χρησιμοποιώντας τα στοιχεία από την ΕΜΥ και το πρόγραμμα

MTCLIM.

Επειδή τα αποτελέσματα θεωρήθηκαν μη ικανοποιητικά (πιθανόν εξαιτίας του μικρού αριθμού σημείων), τελικά, δε χρησιμοποιήθηκαν.

Οι χάρτες yηφιοποιήθηκαν και διορθώθηκαν με το πρόγραμμα

ADS (Arc Digizing System)

και το περιβάλλον

Arcedit

αντίστοιχα. Αφού ενώθηκαν τα διάφορα τμήματα του χάρτη (εντολή

Mapjoin)

"χτίστηκε" η τοπολογία πολυγώνων (εντολή

Build

με παράμετρο

Poly)

και δημιουργήθηκε ο πίνακας που περιγράφει τις ιδιότητες των πολυγώνων

(Po1ygon Attribute Table)

για κάθε επικάλυyη

(coverage).

Για τον Εδαφικό και Δασικό χάρτη, στον πίνακα αυτό, προστέθηκε ένα πεδίο

{Cover-Type

και

Soil-Type

για τον εδαφικό και το χάρτη Δασών αντίστοιχα) που περιείχε ένα μοναδικό κωδικό για κάθε τύπο βλάστησης ή Εδάφους.

Ο βροχομετρικός χάρτης, που προήλθε με τη διαδικασία που περιγράφεται αναλυτικά στην ενότητα των κλιματικών παραμέτρων, είχε τοπολογία πολυγώνων και ο πίνακας με τις ιδιότητες των πολυγώνων {ΡΑΤ) περιείχε ένα πεδίο με το μέσο ετήσιο ύyος βροχοπτώσεων για διάφορες περιοχές της χώρας.

Για το χάρτη θερμοκρασιών ακολουθήθηκε διαφορετική διαδικασία.

Οι σταθμοί της ΕΜΥ και οι σταθμοί που χρησιμοποιήθηκαν για προσομοίωση της θερμοκρασίας από το

MTCLIM

εισήχθησαν σαν σημεία σε μια επικάλυyη που απέκτησε τοπολογία σημείων {εντολή

Build

με παράμετρο

Point).

Στον πίνακα με τις ιδιότητες των Σημείων

{Point attribute Tab1e)

προστέθηκε ένα πεδίο που περιείχε τη μέση θερμοκρασία κάθε σταθμού. Στην επικάλυyη αυτή τοποθετήθηκε ένας κάναβος με άνοιγμα κελλιού

30 Km

και δημιουργήθηκε, τελικά, μια επικά~υyη πολυγώνων (τα κελλιά του καννάβου) στην οποία κάθε κελλί περιείχε την μέση τιμή της θερμοκρασίας των σταθμών που περιέχονταν μέσα σε αυτό. Τα κελλιά που δεν περιείχαν κανένα σταθμό,

(11)

ΜΕΘΟΔΟΙ - ΤΕΧΝΙΚΕΣ

Στο τέί\ος, υπήρχαν τέσσερις επικαί\ύyεις ποί\υyώνων με τα ίδια ακριβώς yεωyραφικά όρια, που περιείχαν τις τιμές των μεταβί\ητών που μας ενδιέφεραν.

Οι επικαί\ύyεις αυτές ενώθηκαν (εντοί\ή

Union

του περιβάί\ί\οντος

Over1ay)

και προέκυyε μια επικάί\υyη που περιείχε στον πίνακα με τις ιδιότητες των ποί\υyώνων, τέσσερα πεδία με πί\ηροφορίες που αφορούσαν τις εξής μεταβί\ητές

:

Παρουσία Δασικού Φυτικού Είδους, Εδαφικό Υπόστρωμα, Μέση Θερμοκρασία και Μέση Ετήσια Οί\ική Βροχόπτωση.

Τα στοιχεία του παραπάνω πίνακα κατηγοριοποιήθηκαν με βάση το εδαφικό υπόστρωμα και τις τάξεις τιμών της θερμοκρασίας και βροχόπτωσης και εξήχθησαν σε διαφορετικά αρχεία τα αποία χρησιμοποιήθηκαν από το ί\οyισμικό

GLIM

για τον υποί\οyισμό των ΓΓΜ και στο ί\οyισμικό

SURFER

νια τη δημιουργία των τρισδιάστατων γραφημάτων.

2.2.1.1.

Βί\άστηση.

Χρησιμοποιήθηκε ο χάρτης δασών της Δασικής Υπηρεσίας (έκδοση

1976)

που αποτεί\είται από τέσσερα φύί\ί\α σε κί\ίμακα

1:500000.

Τα είδη που εμφανίζονται και το ποσοστό της επιφάνειας που καί\ύπτουν φαίνονται στον πίνακα που ακοί\ουθεί:

Κωδικός Κωδικός Είδος Επιφάνεια Ποσοστό Αραιού Πυκνού Φυτικού κάί\υyης εδαφοκάί\υyης Σχηματισμού Σχηματισμού Σχηματισμού

Km

²

%

11 12

^Εί\άτη

3327.09 9.1

21 22

Ερυθρεί\άτη ο ο

31 32

Μαύρη Πεύκη

1791.64 4.9

Δασική Πεύκη ^ή

41 42

Λευκόδερμος

38.91 0.11

51 52

Χαί\έπιος Πεύκη

3667.74 10.1

Τραχεία Πεύκη

(12)

ΜΕΘΟΔΟΙ

-

ΤΕΧΝΙΚΕΣ

91 92

Οζυά

1731.34 4.74

15 16

Δρύς

10905.39 29.86

25 26

Καστανιά

120.87 0.33

35 -

^Λεύκη ο ο

45 -

Παραποτάμια ο

Βί\άστηση Λοιπά

55 56

Φυί\ί\οβόλί\α

1091.36 3

Πί\ατύφυί\λα

65 66

Αείφυί\ί\α

12803.80 35.05

Πί\ατύφυ λλα

Σύνοί\ο

36529.14 100

2.2.1.2.

Εδάφη.

Χρησιμοποιήθηκε ο εδαφικός χάρτης του Ινστιτούτου Δασικών (Ερευνών έκδοσης

1967)

που αποτεί\είται .όπως και ο χάρτης δασών, από τέσσερα φύί\α σε κί\ίμακα

1:500000.

Οι κατηγορίες εδαφών που διακρίθηκαν και το ποσοστό της επιφάνειας που καί\ύπτουν φαίνοντα στον πίνακα που ακοί\ουθεί:

Κωδικός Τύπος Εδάφους Επιφάνεια Ποσοστό

Κατηγορίας

(Km2)

Κάί\υyης

%

10

^{Εδάφη από}

42022 31,67

Αποσάθρωση Σκί\ηρών Ασβεστολίθων

Εδάφη από

21533 16,23

20

αποσάθρωση Μεταμορφωμένων Πετρωμάτων

Εδάφη από

25741 19,39

30

αποσάθρωση Ασβεστούχων ή Πυριτικών

Τριτογενών Αποθέσεων

(13)

ΜΕΘΟΔΟΙ

-

ΤΕΧΝΙΚΕΣ

40

Εδάφη από

14630 11,02

Αποσάθρωση Φί\ύσχη

Εδάφη από

3076 2,32

50

αποσάθρωση

βασικών πυριγενών πετρωμάτων

Εδάφη από

1363 1,02

60

αποσάθρωση όξινων πυριγενών

πετρωμάτων

70

Αί\ουβιακά Εδάφη

23811 17,94

80

^{Εί\ί\ειyη}

519 0,40

Πί\ ηροφορίας

Σύνοί\ο

132699

¹¹

100

2.2.2.

Προσομοίωση κί\ιμαηκών παραμέτρων.

Για την παραγωγή των κί\ιμαηκών χαρτών, κρίθηκε απαραίτητη η ταυτόχρονη χρήση ημών που προήλθαν από μετρήσεις της ΕΜΥ και εκτιμήσεις από το μοντέλο

MTCLIM.

Συγκεκριμένα:

Οι

97

σταθμοί της ΕΜΥ για τους οποίους υπήρχαν τιμές για τη θερμοκρασία, τοποθετήθηκαν επάνω σε χάρτη μαζί με

204

υποθετικούς σταθμούς που χρησιμοποιήθηκαν νια προσομοίωση από το

MTCLIM.

Στο χάρτη αυτό τοποθετήθηκε ένας κάναβος με άνοιγμα κεί\ιού

30 km.

Στα κεί\ί\ιά που περιείχαν περισσότερους από έναν σταθμούς, υποί\οyίστηκε η μέση τιμή ενώ σε εκείνα που δεν υπήρχαν στοιχεία, αποδώθηκε η τιμή του κεί\ιού που περιείχε τον πλησιέστερο σταθμό.

Οι βροχομετρικοί χάρτες προήλθαν αποκί\εισηκά από τα στοιχεία της ΕΜΥ.

(14)

βροχοπτώσεων που συμφωνούσε περισσότερο με τις μέσες μηνιαίες τιμές της περιόδου

1930-75.

Οι δώδεκα χάρτες yηφιοποιήθηκαν και ακολούθως επικαλύφθηκαν.

Το άθροισμα των μηνιαίων βροχοπτώσεων για κάθε πολύγωνο που παρήχθηκε μετά την επικάί\υyη, αποτέλεσε την μέση ετήσια τιμή της βροχόπτωσης. Οι μέσες τιμές βροχόπτωσης της περιόδου

'30-75

τοποθετήθηκαν σαν σημεία στην τεί\ική επικάλυyη και οι τιμές τους συγκρίθηκαν με τις αντίστοιχες εκτιμήσεις.

Για τη διευκόλυνση των υπολογισμών και τη μείωση του χρόνου επεξεργασίας οι τιμές της Θερμοκρασίας και της Βροχόπτωσης κατηγοριοποίηθηκαν. Η θερμοκρασία χωρίστηκε σε τάξεις τιμών εύρους

1 °C

ενώ για τη βροχόπτωση χρησιμοποιήθηκε η διάκριση των βιοκλιματικών ορόφων που προτάθηκε από τον

Emberger

(βί\. Α.Τ ρούμπης, 19ΞJ1).

Εύρος Τάξη Τιμών

12 [ 12 - 13 ) 13 [ 13 14 ) 14 [ 14 - 15 ) 15 [ 15 - 16 ) 16 [ 16 - 17 ) 17 [ 17 - 18 ) 18 [ 18 - 19 ) 19 [ 19 - 20 ) 20 [ 20 - 21 )

Η διάκριση κατηγοριών και το εύρος τιμών για κάθε κατηγορία της θερμοκρασίας.

Εύρος· Τιμών Βιοκλιματικός

Τάξη

rnrn

^Όροφος

1 300 - 500

Ξηρός

2 500 - 700

Ημίξηρος

3 700 - 1000

Υφυγρος

4 1000 -

Υγρός

(15)

2.2.2.1

Το

MTCLIM

Το μοντέλο ποροσομοίωσης κλιματικών παραμέτρων

MTCLIM

αναπτύχθηκε για να δώσει απάντηση στο πρόβλημα της έλλειyης αξιόπιστων κλιματικών δεδομένων για περιοχές που δεν έχουν μετεωρολογικό σταθμό.

Χρησιμοποιώντας δεδομένα, που αφορούν την ελάχιστη και μέγιστη θερμοκρασία, τη βροχόπτωση και (αν υπάρχει

)

το σημείο δρόσου ενός σταθμού αναφοράς, είναι σε θέση να εκτιμήσει ης τιμές της ελάχιστης και μέγιστης θερμοκρασίας, της ηλιακής ακτινοβολίας, της σχετικής υγρασίας και της βροχόπτωσης για ορεινές κυρίως περιοχές, λαμβάνοντας υπ' όyη το υyόμετρο, τον προσανατολισμό και την εδαφοκάλυyη της υπο μελέτη περιοχής.

Τα δεδομένα παράγονται ανα ημέρα και επιτρέπουν έτσι την πληρέστερη δυνατή περιγραφή του κλιματικού προφίλ μιας περιοχής. Αναλυτικότερη παρουσίαση του μοντέλου καθώς και η λίστα του πηγαίου κώδικα, παρουσιάζονται στα παραρτήματα

VI, VII.

2.2.2.2

Η μεταφορά των δεδομένων του

MTCLIM

Τόσο τα δεδομένα όσο και τα αποτελέσματα του

MTCLIM

αφορούν σημεία, βρίσκονται σε αρχεία

ASCII

και έχουν γεωγραφικές συντεταγμένες γεωγραφικού πλάτους και μήκους. Τα αρχεία αυτά (αποτελέσματα) εισήχθησαν στο Arc/Iηfo με τη διαδικασία

GENERA

ΤΕ σαν σημεία και ακολούθως μετασχηματίστηκαν οι συντεταγμένες τους στο σύστημα προβολής

UTM.

Για την αυτόματη εισαγωγή δεδομένων και την προσομοίωση για διαφορετικά σημεία, καθώς και για την εξαγωγή· των αποτελεσμάτων ·σε ένα κοινό αρχείο που θα διευκόλυνε την είσοδο στο ΓΣΠ, αναπτύχθηκαν ειδικά προγράμματα και τροποποίηθηκε ο πηγαίος κώδικας του

MTCLIM.

2.2.3.

Κλιματικά Δεδομένα της ΕΜΥ

(16)

ΜΕΘΟΔΟΙ

-

ΤΕΧΝΙΚΕΣ

Τα Μηνιαία Κλιματικά Δελτία περιελάμβαναν

40

σταθμούς και περιείχαν αναλυτικά στοιχεία για τις εξής μεταβλητές σε ημερήσια βάση.

Μεταβλητή Χρήση Γεωγραφικό

Arc/Info

Πλάτος

MTCLIM

Γεωγραφικό

Arc/Info

Μήκος

Υyόμετρο

MTCLIM

Σταθμού ¹

Μέση

MTCLIM

Θερμοκρασία

Ελάχιστη

MTCLIM

Μέγιστη

MTCLIM

Βροχόπτωση

MTCLIM

Σχετική

MTCLIM

Υγρασία

Το Δελτίο της περιόδου

1930-1975

περιελάμβανε

80

σταθμούς και περιείχε περιγραφικά στοιχεία για τις μηνιαίες και ετήσιες τιμές των εξής παραμέτρων:

Μεταβλητή Χρήση Γεωγραφικό

Arc/Info

Πλάτος

MTCLIM

Γεωγραφικό

Μήκος

Arc/Info

Μέση

Arc/Info

θερμοκρασία Έλεγχος ακρίβειας

.

Αποτελεσμάτων Μέσο Ύyος

Arc/Info

Υετού Έλεγχος

(17)

2.3.

Στατιστική Επεξεργασία.

Γενικά Γραμμικά Μοντέλα.

Για να δωθεί απάντηση στο ερώτημα του ακριβούς υπολογισμού του θώκου των ειδών καθώς και της ανάπτυξης ισχυρής στατιστικής μεθοδολογίας που να επιτρέπει την διάκριση και διαφοροποίηση των θώκων, ακόμη και εξαιρετικά συγγενών οικολογικά ειδών, έχει προταθεί η χρήση των γενικών γραμμικών μοντέλων (ΓΓΜ).

Με τη χρήση των ΓΓΜ οι παρατηρηθείσες τιμές εκτιμώνται σαν ένας συνδυασμός μιας συστηματικής συνιστώσας ("ερμηνευμένη") και μιας τυχαίας συνιστώσας, στην οποία αποδίδεται η "ανεξήγητη" διασπορά. Η συστηματική συνιστώσα μπορεί να παρασταθεί σαν ένας γραμμικός συνδυασμός των

"ερμηνευτικών" μεταβλητών οι οποίες προβλέπουν τις παρατηρηθείσες τιμές. Οι διαφορές ανάμεσα στις παρατηρηθείσες και τις εκτιμώμενες τιμές είναι η τυχαία συνιστώσα

(

ή υπόλοιπο) η οποία περιγράφεται από μια κατανομή πιθανοτήτων

,

συνήθως την κανονική κατανομή. Επομένως αν τα δεδομένα συνιστούν ένα σύνολο παρατηρήσεων που αντιπροσωπεύονται από το

y,

και

x

₁

,x

_{2 •••}

xk

είναι οι ερμηνευτικές μεταβλητές, τότε το γραμμικό μοντέλο είναι το εξής:

Υ

= b

₀

+ b

₁

x

₁

+ b

₂

x

₂

+ ... + bkxk (1)

και το δεδομένο (datum) "σπάει" σε:

y==Y+e

όπου Υ είναι η εκτιμούμενη τιμή και

e

το υπόλοιπο.

Αυτή η διατύπωση είναι οικεία στους περισσότερους αναγνώστες από τα κείμενα των μοντέλων Γραμμικής Παλινδρόμησης και Ανάλυσης Διασποράς.

Πρόσφατα, έχει αναπτυχθεί μια γενίκευση αυτής της διατύπωσης που καλείται Γενικά Γραμμικά Μοντέλα (ΓΓΜ). Πριν την εισαγωγή των ΓΓΜ και την ανάπτυξη λογισμικού για την προσαρμογή τους στα δεδομένα, παρόμοιες αναλύσεις εκτελούνταν με την εφαρμογή μετασχηματισμών σταθεροποίησης της

διασποράς όπως .JΥι στην περίπτωση των μετρήσεων

^(counts)

και

^sin-¹

.JY;

στην περίπτωση διωνυμικών κλασμάτων. Αυτές οι αναλύσεις προυποθέτουν την παραδοχή της κανονικότητας των μετασχηματισμένων μεταβλητών και την αναγκαιότητα της γραμμικότητας των ερμηνευτικών επιδράσεων (exp1anatory effects). Επιπλέον, όταν οι αναμενόμενες πιθανότητες νια τα διωνυμικό δεδομένα βρίσκονται εκτός της περιοχής

0.2-0.8,

που είναι συνήθως ο κανόνας στα οικολογικά δεδομένα, ο μετασχηματισμός τοξ-ημιτ. αποτυγχάνει να

(18)

ΜΕΘΟΔΟΙ

-

ΤΕΧΝΙΚΕΣ yεωλοyικά υποστρώματα). Η βασική διαφορά είναι η χρήση του όρου

"παρέκλιση"

(deviance)

αντί της διασποράς

(variance)

στην προσαρμογή μοντέλων με μη κανονική

(Gaussian)

κατανομή σφαλμάτων. Μια σύντομη μαθηματική περιγραφή δίνεται στο παράρτημα νπι.

Σε αυτή την εργασία, τα δεδομένα ήταν το ποσοστό εμφάνισης των ειδών σε κάθε συνδυασμό των περιβαλλοντικών παραμέτρων που εξετάστηκαν

(7*4*9*12=3024

τιμές). Ως κατανομή σφαλμάτων θεωρήθηκε η

Poisson

και συνάρτηση ζεύξης ήταν η λογαριθμική.

Τα αποτελέσματα της ανάλυσης ΓΓΜ, δίνονται σε δύο πίνακες νια κάθε συνδυασμό είδους και εδαφικού υποστρώματος.

Ο πρώτος πίνακας περιέχει

α. τn συμΒο?ιn κάθε παράγοντα στnν ερμnνευτικn ικανότnτα του μοντέ?ιου, που περιγράφεται απο τnν μεταΒο?ιn τnς "παρέκ?ιισn('. (deviance) και

6.

το αποτέ?ιεσμα του ε?ιέγχου σnμαντικότnτας για τnv ένταξn ενός παράγοντα στο μοντέ?ιο.

Η μεταβολή της παρέκλισης κατά την ξεχωριστή ένταξη δύο παραγόντων στο μοντέλο, θεωρείται ότι ακολουθεί την κατανομή χ² με βαθμούς ελευθερίας

(df

στους πίνακες) ίσους με τη διαφορά των βαθμών ελευθερίας στις δύο περιπτώσεις. Η τιμή της μεταβολής της παρέκλισης (Δdeviance στους πίνακες) συγκρίνεται με την αντίστοιχη τιμή της χ² για

df

βαθμούς ελευθερίας. Το επίπεδο σημαντικότητας (Ρ στους πίνακες) για το οποίο έχουμε ταύτιση των δύο τιμώνι μας δίνει τη σημαντικότητα ·ενός παράγοντα. Στην παρούσα εργασία κρίθηκαν ως σημαντικοί, οι παράγοντες για τους οποίους το Ρ ήταν μικρότερο απο

0.05.

Ο δεύτερος πίνακας περιέχει την εκτίμηση του συντελεστή κάθε παράγοντα και το τυπικό σφάλμα της εκτίμησής του.

(19)

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

3.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΑ

Τα αποτελέσματα διακρίνονται σε τρείς κατηγορίες:

ο. τα αποτε?ιέσματα τnς Α νά?ιυσnς Γενικών Γραμικών Μοντέ?ιων,

6.

τους στατιστικούς ε?ιέyχους ακρί6ειας τnς προσομοίωσnς των κ?ιιματικών παραμέτρων και

γ. τις καμπύ?ιες απόκρισnς των ειδών.

Ο συνοί\ικός όγκος των αποτελεσμάτων παρατίθεται στα υπομνήματα. Στις σεί\ίδες που ακολουθούν, παρουσιάζονται μερικές χαρακτηριστικές περιπτώσεις απο κάθε κατηγορία.

3.1.

Ανάί\υση Γενικών Γραμμικών Μοντέί\ων.

Αποτεί\έσματα της Ανάί\υσης Γενικών Γεραμμικών Μοντέλων για την Ελάτη σε εδάφη οπο Αποσάθρωση Σκληρών Ασβεστολίθων

Μοντέί\ο

Deviance df

Δdeviance

df

Ρ

1 53.452 35

+ ppt 42.316 34 11.136 1 <.001

+temp 49.324 34 4.128 1 <.05

+ temp + ppt 38.188 33

+ppt +temp + ppt*temp 37.347 32 0.841 1 ns

*

Ο παράyοvτας δεv είvα1 αρκετά σnμαvηκός y1α vα εvταχθεί στο μοvτέi\ο.

Linear Model 1erms

Es1ima1e s.e. Parame1er

---

1 -6.296 3.007 1

(20)

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤ Α

Αποτεί\έσματα της Ανάί\υσης Γενικών Γραμμικών Μοντέί\ων για την Ελάτη σε εδάφη απο Αποσάθρωση Μεταμορφωμένων Πετρωμάτων.

Μοντέί\ο

Deviance df

Δdeviance

1 228.72 35

+ ppt 223.36 34 5.36

+temp 208.88 34 19.84

+ temp + ppt 203.52 33

+ppt+temp + ppt*temp 203.49 32 0.03

ι LinearModelteπns - -.. ~--l

--- i

Ι Estimare s.e. Paramerer 1

!---

ⁱ 5.842

-0.5240 -0.3350 0.01240

2.390 1.016 0.1671 0.07072

ΡΡΤ ΤΕΜΡ ΡΡΤ4ΈΜΡ

1

df

Ρ

1 ns

1 <.001

1 ns

Αποτεί\έσματα της Ανάί\υσης Γενικ~ν Γραμμικών Μοντέί\ων για την Μαύρη Πεύκη σε εδάφη απο Αποσάθρωση Σκληρών Ασβεστόλιθων.

Μοντέί\ο

Deviance df

Δdeviance

df

Ρ

1 170.56 35

+ ppt 150.68 34 19.88 1 <.001

+temp 136 34 34.56 1 <.001

+ temp + ppt 116.12 33

+ ppt + temp + 105.42 32 10.7 1 <.005

ppt*temp

1==~~~-~~~-~~~~:'5 ---~~---

' Esύmare s.e. Paramerer

1---

1 -5.842 3.152 1

2 3.977 1.001 ΡΡΤ

3 0.2975 0.2025 ΤΕ ΜΡ

4 -0.2339 0.06805 Ρ Ρ Τ '*ΤΕ ΜΡ

(21)

Αποτελέσματα τnς Ανάλυσης Γενικών Γραμμικών Μοντέλων νια τnν Μαύρη Πεύκη σε εδάφη απο Αποσάθρωση Φλύσχη.

Μοντέλο

Deviance df

Δdeviance

1 75.838 35

+ ppt 39.757 34 36.081

+temp 65.148 34 10.69

+ temp + ppt 29.067 33

+ppt+temp + ppt*temp 28.881 32 0.186

r-Linear Model terms

i

1 1

- - - -1

Estimate -9.090 i2 3.692 i3 0.09745

!4 -0.1093

1

s.e.

14.03 3.629

0.9309 . 0.2415

Parameter

ΡΡΤ ΤΕΜΡ ΡΡΤ*ΤΕΜΡ

ί

df

Ρ

1 <.001 1 <.005

1 ns

Αποτελέσματα τnς Α νάλυσnς Γενικών Γραμμικών Μοντέλων νια τn ν Δασική Πεύκη σε εδάφη απο Αποσάθρωση Σκληρών Ασβεστόλιθων.

Μοντέλο

Deviance df

Δdeviance

df

Ρ

1 299.46 35

+ ppt 290.91 34 8.55 1 <.005

+temp 115.89 34 183.57 1 <.001

+ temp + ppt 107.34 33

+ ppt + temp + 107.34 32

ο

1 ns

ppt*temp

(22)

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤ Α

Αποτελέσματα της Ανάλυσης Γενικών Γραμμικών Μοντέλων για την Δασική Πεύκη σε εδάφη απο Αποσάθρωση Μεταμορφωμένων Πετρωμάτων.

Μοντέλο

Deviance df

1 222.14 35

+ ppt 136.21 34

+temp 85.971 34

+ temp + ppt 0.062655 33 +ppt+temp + ppt*temp 0.020636 32

1 -221.2 2 00.07 3 11.72 4 -3.495

181.2 56.65

9.179 3.203

Δdeviance

85.93 136.169 0.042019

1

ΡΡΤ ΤΕΜΡ ΡΡΓΤΕΜΡ

df

Ρ

1 <.001 1 <.001

1 ns

Αποτελέσματα της Ανάλυσης Γενικών Γραμμικών Μοντέλων για την Χαλέπιο Πεύκη σε εδάφη απο Αποσάθρωση Σκληρών Ασβεστόλιθων.

Μοντέλο

1 + ppt +temp

+ temp + ppt + ppt + ppt*temp

Deviance 273.62 172.89 247.47 146.73 temp + 146.71

Linear Model Ίerms

Estima1e 1 0.02171 2 -4.428 3 0.2896

s.e.

7.948 7.592 0.4357

df 35 34 34 33 32

Δdeviance

100.73 26.15

0.02

Parame1er 1

ΡΡΤ ΤΕΜΡ

df

Ρ

1 <.001 1 <.001

1 ns

(23)

Αποτεί\έσματα της Αvάί\υσης Γ εvικώv Γ ραμμικώv Μοvτέί\ωv νια τη

v

Χαλέπιο Πεύκη σε εδάφη απο Αποσάθρωση Μεταμορφωμένων Πετρωμάτων.

Μοvτέί\ο

Deviance df

Δdeviance

df

Ρ

1 404.8 35

+ ppt 393.09 34 11.71 1 <.001

+temp 312.63 34 92.17 1 <.001

+ temp + ppt 300.92 33

+ppt+temp + ppt*temp 300.92 32

ο

1 ns

Es1imare s.e. Paramerer 1 -10.60 3.926

2 -0.4289 1.742 ^ΡΡΤ

3 0.6747 0.2062 ΤΕΜΡ

4 0.0005345 0.09151 ΡΡΤ*ΤΕΜΡ

Αποτεί\έσματα της Αvάί\υσης Γ εvικώv Γ ραμμικώv Μοvτέί\ωv νια τn

v

Ο~uά σε εδάφη απο Αποσάθρωση Σκληρών Ασβεστόλιθων.

Μοvτέί\ο

Deviance df

1 36.799

+ ppt 35.469

+temp 33.672

+ temp + ppt 32.341 +ppt +temp + ppt*temp 32.339

Linear Model rerms

35 34 34 33 32

Δdeviance

1.33 3.127 0.002

df

Ρ

1 ns

1 0.05

1 ns

(24)

Αποτεί\έσματα της Ανάί\υσης Γενικών Γραμμικών Μοντέλων για την Ο~υά σε εδάφη απο Αποσάθρωση Μεταμορφωμένων Πετρωμάτων

Μοντέί\ο

Deviance df

Δdeviance

df

Ρ

1 654.92 35

+ ppt 405.56 34 249.36 1 <.001

+temp 641.08 34 13.84 1 <.001

+ temp + ppt 391.71 33

+ppt+temp + ppt*temp 391.41 32 0.3 1 ns

Es'timare s.e. Paramerer

1 0.7136 6.793

2 -0.9428 6.678 ^ΡΡΤ

3 0.3921 0.4281 ΤΕΜΡ

4 -0.2371 0.4219 ΡΡΓΤΕΜΡ

(25)

· 3.2.

Έί\εyχος ακρίβειας Προσομοιώσεων.

Αποτεί\έσματα της σύγκρισης των τιμών της Θερμοκρασίας που εκτιμήθηκαν απο το

MTCLIM

με τις μετρήσεις της ΕΜΥ Το χρονικό διάστημα ήταν ένας μήνας και ο έί\εyχος έγινε νια να διαπιστωθεί η ακρίβεια του

MTCLIM.

Οι σταθμοί αναφοράς ήταν η Καβάί\α και η Άρτα ενώ σταθμοί εκτίμησης οι Σέρρες και τα Ιωάννινα αντίστοιχα. Οι πίνακες που ακοί\ουθούν, αφορούν τις μέγιστες και εί\άχιστες τιμές.

Ανάλυση Γραμ. Παλινδρόμησης

-

Γραμμικό Μοντέλο: Υ

= a+bX

Εξαρτημένη Μεταβί\ητή: Ανεξάρτητη Μεταβί\ητή:

IOANNINA.MAX-EST-T IOANNINA.MAX-OBS-T

Τυπικό Τ Επίπεδο.

Παράμετρος Εκτίμηση Σφάί\μα

Va1ue

Σημαντικότητας l..ταtJερος ορος

5.89917 0.89155 6.61676 .00000

2-υντεΛ. Α yν.

0.795089 0.0965704 8.23326 .00000

Ανάλυση Διασποράς

1 φοεΛευσn ΑΟροισμα t>.t:.. 1ν1εσn 1 ιμn F-Ratio Επ.

Τετραγ. Τετραγ. Σ nμαvτικότnτας

1ν10vτει\Ο 239.74803 1 239.74803 67.7865 .00000

Σφάί\μα 99.030641 28 3.536809

Σύνοί\ο (Διορθ.) 338.77867 29

Συντεί\εστής Συσχέτισης

= 0.841239 R2

⁼

70.77 %

Τυπ. Σφάί\μα Εκτίμησης

= 1.88064

(26)

Ανάλυση Γραμ. Παλινδρόμησης Γραμμικό Μοντέλο: Υ

= a+bX

Εξαρτημέvη Μεταβί\ητή: Αvεξάρτnτη Μεταβί\ητή:

IOANNINA.MIN-EST-T IOANNINA.MIN-OBS-T

Va1ue

Σnμαvτικότητας L. ταljερος ορος

0.805803 0.475312 1.69531 .10111

L.υvτεΛ.

Ayv. 1.05629 0.124192 8.50526 .00000

Προέλευση Άθροισμα Τ ετραy. Β.Ε. Μέση Τιμή Τετραy. F-Ratio Επίπεδο Σημαντικότητας

ΜοvτεΛο

290.46583 1 290.46583 72.3395 .00000

Σφάί\μα

112.42884 28 4.01532

Σύvοί\ο (Δ10ρθ.)

402.89467 29

Συvτεί\εστής Συσχέτισης=

0.849086

R2

= 72.09 %

= 2.00383

(27)

Ανάλυση Γραμ. Παλινδρόμησης

-

Γραμμικό Μοντέλο: Υ =

a+bX

Εξαρτημένη Μεταβί\ητή: Ανεξάρτητη Μεταβί\ητή:

SERRES.MIN-EST

^-Τ

SERRES.MIN-OBS-T

Value

Σημαντικότητας

ι. τα(jερος ορος

2.25811 0.44919 5.02707 .00003

ι.υντεΛ. Αyν.

0.801454 0.118224 6.7791 .00000

Προέλευση Άθροισμα Β.Ε ^{Μέση Τιμή} F-Ratio Επίπεδο.

Τετραy. Τετραy. Σημαντικότητας

ΜοντεΛο

245.61361 1 245.61361 45.9562 .00000

Σφάί\μα

49.64639 28 5.34451

Σύνοί\ο (Διορθ.)

395.26000 29

Συντεί\εστής Συσχέτισης

= 0.788288 R2 = 62.14 %

= 2.31182

Ανάλυση Γραμ. Παλινδρόμησης Γραμμικό Μοντέλο: Υ =

a+bX

Εξαρτημένη Μεταβί\ητή: Ανεξάρτητη Μεταβί\ηπί:

SERRES.MAX-EST-T SERRES.MAX-OBS-T

Va1ue

Σημανηκότητας

ι. τα(jερος ορος

3.62711 0.734309 4.93949 .00003

L. υντεΛ. Α yν.

0.86691 0.0791879 10.9476 .00000

(28)

Προέλευση Άθροισμα Β.Ε Μέση Τιμή F-Ratio Επίπεδο.

Μοντέλο

480.08035 1 480.08035 119.8493 .00000

Σφάλμα

112.15965 28 4.00570

Σύνολο (Διορθ.)

592.24000 29

Συντελεστής Συσχέτισης

= 0.900343 R2 = 81.06 %

Τυπ. Σφάλμα Εκτίμησης

= 2.00142

Αvάλυση Γ ραμ. Παλινδρόμησης

-

Γραμμικό Μοντέλο: Υ

= a+bX

Εξαρτημένη Μεταβλητή: Ε-ΡΡΤ Ανεξάρτητη Μεταβλητή:

P-TOTAL

Παράμετρος ^{Εκτίμηση} Σφάλμα

Value

Σημανηκότητας Σταθερός όρος

180.591

β

36.8648 4.89874 .00001

Συντε.ί\. Αγν.

0.788789 0.047386 16.646 .00000

(29)

Α vάλ υσn Διασποράς

Προέί\ευση Άθροισμα Β.Ε. Μέση Τιμή F-Ratio Επίπεδο.

Μοντέί\ο

3498657.3 1 3498657.3 277 .00000

Σφάί\μα

959608.05 76 12626.42

Σύνοί\ο (Διορθ.)

4458265.4 77

Συντελεστής Συσχέτισης

= 0.885865 R2 = 78.48 %

Τυπ. Σφάλμα Εκτίμnσnς

= 112.367

(30)

3.3.

Καμπύλες

-

Επιφάνειες Απόκρισης των Ειδών (Πραyματοποιούμεvος Θώκος).

Τύπος Σχετική 1

Εδάφους παρουσία στην τάξη τιμών (%Ποσοστό)

10 41.138750 20 10.583740 30 7.833090 40 18.614040

50 19.735960

ⁱ¹

60

^ο

70 0.343190

Τάξη Σχετική παρουσία Θερμοκρασίας στην τάξη τιμών

( %

Ποσοστό)

12 7.911260

13 35.196020

14 11.331460

15 8.212700

16 31.318030

17 4.657230

18 1.373070

19

ο

20

ο

Τάξη Σχετική

Βροχόπτωσης παρουσία στις 100 τάξεις τιμών

(%Ποσοστό)

1 12.674920 s

1

ο

2 6.720590

3 11.132580

4 69.471680

(31)

Δασική Πεύκη ή Λευκόδερμος

Τύπος Σχετική Εδάφους παρουσία στην

τάξη τιμών (%Ποσοστό)

10 41.783290 20 30.994180 30 12.337560 40 14.750040

50

ο

60

^ο

70 0.134920

Τάξη Σχετική Θερμοκρασίας παρουσία στην

12

ο

13

ο

14

ο

15

ο

16

ο

17

ο

18

^ο

19

ο

20 100

Τάξη Σχετική Βροχόπτωσης παρουσία στην

τάξη ημών

1

100

ο

l

(32)

Χαλέπιος Πεύκη

Τύπος Σχετική Εδάφους παρουσία στην

10 40.653430 20 57.416440

30 1.009920 s

1

40 0.209510 50 0.278380 60 0.180410 70 0.251390

12 0.007350

13

ο

14 0.014750

15 0.088960

16 0.370710

17 0.693200

18 40.529790

19 57.449540

20 0.845180

Τάξη Σχετική Βροχόπτωσης παρουσία στn ν

τάξη τιμών

(%Ποσοστό)

s

1

1 40.141840

2 58.298310

3 1.423060

4 0.136270

(33)

Δρύς

Τύπος Σχετική παρουσία Εδάφους στην τάξη τιμών

(%Ποσοστό)

10 90.878790

20 3.844960

30 1.887520

40 1.537880

50 0.245050

~ ι

¹

1 ¹

1 1

1 !

S1 i

60 0.090410

70 ^!

70 1.514520

12 0.340980

13 0.107910

14 0.714500

15 3.779350

16 3.025340

17 0.990940

18 89.492900

19 0.620790

20 0.926420

Τάξη Σχετική Βροχόπτωσης παρουσία στην

τάξη τιμών

(34)

Επιφάνεια απόκρισης της ΕΛάτnς στις διάφορες τάξεις τιμών Θερμοκρασίας και Βροχόπτωσnς σε Εδάφη απο Αποσάθρωση Σκληρών Ασβεστόλιθων.

Επιφάνεια απόκρισης της ΕΛάτnς στις διάφορες τάξεις τιμών Θερμοκρασίας και Βροχόπτωσnς σε Εδάφη απο Αποσάθρωση Μεταμορφωμένων Πετρωμάτων.

(35)

Επιφάνεια απόκρισης της Μαύρnς Πεύκnς στις διάφορες τάξεις τιμών θερμοκρασίας και Βροχόπτωσnς σε εδάφη απο Αποσάθρωση Σκληρών Ασβεστόλιθων.

(36)

Επιφάνεια απόκρισης της ΧαJιεπίου Πεύκnς στις διάφορες τάξεις τιμών θερμοκρασίας και Βροχόπτωσnς σε εδάφη απο Αποσάθρωση Μεταμορφωμένων Πετρωμάτων.

Επιφάνεtα απόκρισης της ΧαJιεπίου Πεύκnς στις διάφορες τά~εις τιμών θερμοκρασίας και Βροχόπτωσnς σε εδάφη απο Αποσάθρωση Ασβεστούχων

(37)

Επιφάνεια απόκρισης του συνολικού αριθμού δασικών ειδών στις διαφορετικές τάξεις ημών της θερμοκρασίας και βροχόπτωσης.

(38)

Ελάτη

(39)

Δρύς

(40)

4. ΣΥΖΗΤΗΣΗ

Οι επιφάνειες απόκρισης των περισσότερων δασικών ειδών, αποκλίνουν σημαντικά απο το κωδωνοειδές σχήμα, που αποτεί\εί την κρατούσα αντίί\ηyη yια τη μορφή του οικοί\ογικού θώκου.

Οι επιφάνειες αυτές, αποτεί\ούν μια έκφραση του πραγματοποιούμενου θώκου που είναι το αποτέί\εσμα της προσαρμογής των ειδών στις μεταβοί\ές του περιβάί\ί\οντος. Ο βαθμός απόκί\ισης απο το θεωρητικό σχήμα, θα μπορούσε, ίσως, να αποτεί\έσει μια ένδειξη της έντασης της πίεσης που ασκείται στα φυσικά οικοσυστήματα.

Η επιφάνεια απόκρισης που προέκυyε απο τις συνοί\ικές σχετικές παρουσίες των δασικών ειδών παρουσιάζει τέσσερα διακριτά μέγιστα που αντιστοιχούν στα διαφορετικά Γένη (σεί\

33).

Το γεγονός αυτό, αποτεί\εί ένδειξη του κατακερματισμού των δασικών εκτάσεων στην Εί\ί\άδα και την υποχώρηση των δασικών ειδών σε κί\άσμα τοι: γεωγραφικού χώρου που παρουσιάζει κατάί\ί\ηί\ες συνθήκες για την (Δυνητική) ανάπτυξη τους.

Η χρησιμοποίηση δεδομένων παρουσίας

-

απουσίας για μεγάί\ες γεωγραφικές επιφάνειες, αν και περιορίζεται στην εξαγωγή εγγενούς με την κατανομή των

ειδών πί\ηροφορίας, επιτρέπει την αποφυγή των δύο κυριωτέρων σφαί\μάτων της δειyματοί\ηyίας σημειακών περιοχών: την αποτυχία αντιπροσώπευσης οί\όκί\ηρου του εύρους συνθηκών όπου εμφανίζεται το είδος, και το ανεπαρκές μέγεθος του δείγματος που αδυνατεί να περικί\είσει την υyηί\ή διακύμανση της απόδοσης των ειδών που οφείί\εται σε επιδράσεις διαφορετικές απο το κί\ίμα της περιοχής (π.χ. τοπογραφία, διαταραχές).

Γενικά, αναφέρεται

(Westman 1991)

ότι η πί\ηροφορία που περιέχεται σε ί\επτομερή δεδομένο παρουσίας/απουσίας είναι συγκρίσιμη με την αντίστοιχη των ποσοτικών δεδομένων της αφθονίας των ειδών για μικρό αριθμό

(41)

Τα συγγενικά είδη πεύκης (Μαύρη, Χαλέπιος, Δασική, Τραχεία} παρουσιάζουν μέγιστη σχετική συχνότητα σε τιμές που διαφέρουν μεταξύ τους. Η διαφοροποίηση εντοπίζεται στη θερμοκρασία και τη βροχόπτωση και κυρίως, στο εδαφικό υπόστρωμα. Το γεγονός αυτό, ενισχύει την αζία της προκείμενης μεθοδολογίας, σαν εργαλείο διάκρισης των διαφορών μεταζύ των θώκων συγγενικών ειδών.

Η χρήση των ΓΓΜ επιτρέπει την διάκριση των κλιματικών παραμέτρων που επηρεάζουν περισσότερο την κατανομή των ειδών. Τα αποτεί\έσματα δείχνουν ότι η θερμοκρασία συνεισφέρει πεpισσότερο στην "ερμηνεία" της διασποράς απο τη βροχόπτωση.

Η αλληλεπίδραση των δύο παραμέτρων δεν βελτιώνει σημαντικά τα μοντέλα.

όπως άλλωστε και η ύyωσή τους σε δύναμη που προκα