Ι∆ΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ
ΣΧΟΛΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΣΤΗΝ ΣΧΟΛΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΣΤΗΝ ΣΧΟΛΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΣΤΗΝ ΣΧΟΛΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΣΤΗΝ
ΕΛΛΑ∆Α ΕΛΛΑ∆Α ΕΛΛΑ∆Α ΕΛΛΑ∆Α
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ-ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ : ΝΑΣΙΟΥ∆Η ΖΩΗ
ΝΑΣΙΟΥ∆Η ΖΩΗ ΝΑΣΙΟΥ∆Η ΖΩΗ ΝΑΣΙΟΥ∆Η ΖΩΗ ΡΟΥΣΣΑ ΑΘΗΝΑ ΡΟΥΣΣΑ ΑΘΗΝΑ ΡΟΥΣΣΑ ΑΘΗΝΑ ΡΟΥΣΣΑ ΑΘΗΝΑ
ΕΠΟΠΤΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ :
ΚΑΡΑΣΑΒΒΙ∆ΗΣ ΚΑΡΑΣΑΒΒΙ∆ΗΣ ΚΑΡΑΣΑΒΒΙ∆ΗΣ
ΚΑΡΑΣΑΒΒΙ∆ΗΣ ΣΑΒΒΑΣ ΣΑΒΒΑΣ ΣΑΒΒΑΣ ΣΑΒΒΑΣ
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΜΑΙΟΣ 2007
Προλεγόµενα Προλεγόµενα Προλεγόµενα
Προλεγόµενα σελίδα 4 Ευχαριστίες
Ευχαριστίες Ευχαριστίες
Ευχαριστίες σελίδα 5 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ σελίδες 6-14 I. Εισαγωγή Εισαγωγή Εισαγωγή Εισαγωγή σελίδες 6-8 II. Ορισµοί Σχολικής Νοσηλευτικής, Σχολικού νοσηλευτή, Ορισµοί Σχολικής Νοσηλευτικής, Σχολικού νοσηλευτή, Ορισµοί Σχολικής Νοσηλευτικής, Σχολικού νοσηλευτή, Ορισµοί Σχολικής Νοσηλευτικής, Σχολικού νοσηλευτή,
πληθυσµού πληθυσµού πληθυσµού
πληθυσµού----στόχου στόχου στόχου στόχου σελίδες 9-10 III. Φιλοσοφία και αρχές Φιλοσοφία και αρχές της Σχολικής Νοσηλευτικής Φιλοσοφία και αρχές Φιλοσοφία και αρχές της Σχολικής Νοσηλευτικής της Σχολικής Νοσηλευτικής της Σχολικής Νοσηλευτικής
σελίδες 11-12 IV. Ιστορική αναδροµή της σχολικής νοσηλευτικής Ιστορική αναδροµή της σχολικής νοσηλευτικής Ιστορική αναδροµή της σχολικής νοσηλευτικής Ιστορική αναδροµή της σχολικής νοσηλευτικής
σελίδες 13-14 ΘΕΣΜΟΣ
ΘΕΣΜΟΣ ΘΕΣΜΟΣ
ΘΕΣΜΟΣ----ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ----∆ΙΟΡΙΣΜΟΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ∆ΙΟΡΙΣΜΟΣ ∆ΙΟΡΙΣΜΟΣ ∆ΙΟΡΙΣΜΟΣ σελίδες 15-27 I. Ο θεσµός της σχολικής νοσηλευτικής στην Ελλάδα Ο θεσµός της σχολικής νοσηλευτικής στην Ελλάδα Ο θεσµός της σχολικής νοσηλευτικής στην Ελλάδα Ο θεσµός της σχολικής νοσηλευτικής στην Ελλάδα
σελίδες 15-16
υπηρεσιών υγείας στην Ελλάδα υπηρεσιών υγείας στην Ελλάδα υπηρεσιών υγείας στην Ελλάδα υπηρεσιών υγείας στην Ελλάδα
σελίδες 17-24 III. Έ Έ Έ Έγγραφο του Εθνικού Συνδέσµου Νοσηλευτών γγραφο του Εθνικού Συνδέσµου Νοσηλευτών γγραφο του Εθνικού Συνδέσµου Νοσηλευτών γγραφο του Εθνικού Συνδέσµου Νοσηλευτών
Ελλάδας(Υπ’ αριθµόν 175/05.12.2002) Ελλάδας(Υπ’ αριθµόν 175/05.12.2002) Ελλάδας(Υπ’ αριθµόν 175/05.12.2002) Ελλάδας(Υπ’ αριθµόν 175/05.12.2002)
σελίδες 25-26 IV. ∆ιορισµός σχολικού νοσηλευτή ∆ιορισµός σχολικού νοσηλευτή ∆ιορισµός σχολικού νοσηλευτή ∆ιορισµός σχολικού νοσηλευτή σελίδες 26-27 ΡΟΛΟΣ
ΡΟΛΟΣ ΡΟΛΟΣ
ΡΟΛΟΣ----ΠΡΟΣΟΝΤΑ ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΠΡΟΣΟΝΤΑ ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΠΡΟΣΟΝΤΑ ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ ΠΡΟΣΟΝΤΑ ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ
σελίδες 29-42 I. Ο ρόλος του σχολικού νοσηλευτή Ο ρόλος του σχολικού νοσηλευτή Ο ρόλος του σχολικού νοσηλευτή Ο ρόλος του σχολικού νοσηλευτή σελίδες 29-37 II. Προσόντα Προσόντα Προσόντα Προσόντα σελίδα 38 III.
III. III.
III. Σχολικός νοσηλευτής και άτοµα µε ειδικές ανάγκες Σχολικός νοσηλευτής και άτοµα µε ειδικές ανάγκες Σχολικός νοσηλευτής και άτοµα µε ειδικές ανάγκες Σχολικός νοσηλευτής και άτοµα µε ειδικές ανάγκες σελίδες 39-42 ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ
ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ
ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ – – – – ΜΕΘΟ∆ΟΙ ΜΕΘΟ∆ΟΙ ΜΕΘΟ∆ΟΙ ΜΕΘΟ∆ΟΙ – – – – ΣΧΟΛΙΚΗ ΟΜΑ∆Α ΣΧΟΛΙΚΗ ΟΜΑ∆Α ΣΧΟΛΙΚΗ ΟΜΑ∆Α ΣΧΟΛΙΚΗ ΟΜΑ∆Α ΥΓΕΙΑΣ
ΥΓΕΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ
ΥΓΕΙΑΣ σελίδες 43-62
I. Αγωγή υγείας στα σχολεία Αγωγή υγείας στα σχολεία Αγωγή υγείας στα σχολεία Αγωγή υγείας στα σχολεία σελίδες 43-48 II. Μέθοδοι αλλαγής σ Μέθοδοι αλλαγής στάσεων και συµπεριφοράς Μέθοδοι αλλαγής σ Μέθοδοι αλλαγής σ τάσεων και συµπεριφοράς τάσεων και συµπεριφοράς τάσεων και συµπεριφοράς
σελίδες 49-61 III.
III. III.
III. Σχολική οµάδα υγείας Σχολική οµάδα υγείας Σχολική οµάδα υγείας Σχολική οµάδα υγείας σελίδα 62 ΘΕΜΑΤΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ---- ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ
ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ
ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ σελίδες 63-68
πληθυσµό πληθυσµό πληθυσµό
πληθυσµό σελίδες 63-64
II. Νοσηλευ Νοσηλευτικές παρεµβάσεις Νοσηλευ Νοσηλευ τικές παρεµβάσεις τικές παρεµβάσεις τικές παρεµβάσεις σελίδες 64-68 ΚΡΙΤΙΚΗ
ΚΡΙΤΙΚΗ ΚΡΙΤΙΚΗ
ΚΡΙΤΙΚΗ----ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ----ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ----ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ σελίδες 69-76
Κριτική Κριτική Κριτική
Κριτική----προβλήµατα προβλήµατα προβλήµατα προβλήµατα σελίδες 69-73 Συµπεράσµατα
Συµπεράσµατα Συµπεράσµατα
Συµπεράσµατα----προτάσεις προτάσεις προτάσεις προτάσεις σελίδες 73-75 Επίλογος
Επίλογος Επίλογος
Επίλογος σελίδα 76
Βιβλιογραφία Βιβλιογραφία Βιβλιογραφία
Βιβλιογραφία σελίδες 77-83
Π Π Π Π Π Π
Π Π Π Π Π Π ρρρρ ρρρρ ρρρρ οοοο οοοο οοοο λ λ λ λ λ λ λ λ λ λ λ λ εεεε εεεε εεεε γ γγ γ γγ γ γ γ γγ γ όόόό όόόόµµµµ όόόό µµµµ µµµµεεεε εεεε εεεε νννν νννν νννν αα α α α αα α αα α α
Η γνώση της ιστορικής εξέλιξης ενός τοµέα είναι απαραίτητη για την κατανόηση και την παρακολούθηση των σύγχρονων καταστάσεων και τάσεων και για τον προσδιορισµό κατάλληλης στρατηγικής. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η διερεύνηση του ρόλου του σχολικού νοσηλευτή και η σύγκριση µεταξύ θεωρίας και πράξης για την πραγµατοποίηση ουσιαστικής σχολικής νοσηλευτικής στην Ελλάδα.
Έτσι αρχικά παρουσιάζεται µια σύντοµη ιστορική αναδροµή της σχολικής νοσηλευτικής στο διεθνή και ελληνικό χώρο και ακολουθεί η παρουσίαση του αντικειµένου της σχολικής νοσηλευτικής και η ανάλυση του ρόλου και των καθηκόντων του σχολικού νοσηλευτή. Ο ρόλος του σχολικού νοσηλευτή στα πλαίσια της αγωγής της υγείας του σχολικού πληθυσµού είναι ιδιαίτερα σπουδαίος ως προς την πραγµάτωση του στόχου υγιής κοινότητα στο παρόν και το µέλλον.
Παρουσιάζονται τα προβλήµατα που αφορούν τον επαγγελµατικό κλάδο των σχολικών νοσηλευτών στην άσκηση του έργου τους. Σήµερα στα δηµόσια σχολεία της χώρας µας, θεσµοθετηµένος κλάδος σχολικών νοσηλευτών υπάρχει µόνο στα σχολεία ειδικής αγωγής, ενώ για την ύπαρξη σχολικού νοσηλευτή στα ιδιωτικά σχολεία δεν υπάρχει συγκεκριµένο θεσµικό πλαίσιο.
Παρόλη την εικοσαετή θητεία των σχολικών νοσηλευτών ειδικής αγωγής, υπάρχουν αρκετά προβλήµατα για την καθιέρωση της σχολικής νοσηλευτικής. Αλλά και γενικά στις σχολικές υπηρεσίες υγείας δεν παρουσιάζονται συντονισµένες προσπάθειες, αλλά µόνο αποσπασµατικές.
Έτσι, κρίνεται απαραίτητο οι νοσηλευτές να ενεργήσουν µε στρατηγική και
να διεκδικήσουν κατάλληλους ρόλους µέσα στο σύστηµα παιδείας, τόσο
Ευχαριστίες Ευχαριστίες Ευχαριστίες Ευχαριστίες
Στην παρούσα εργασία απλά, αλλά τηρώντας όλους τους
επιστηµονικούς κανόνες γράφουµε τα κυριότερα στοιχεία για το θεσµό της σχολικής νοσηλευτικής, έτσι όπως εµείς τα συλλέξαµε και τα µελετήσαµε.
Σκοπός µας είναι να παρουσιάσουµε τα πρόσφατα δεδοµένα στον τοµέα της σχολικής νοσηλευτικής.
Τέλος, θέλουµε να ευχαριστήσουµε τον καθ. Καρασαββίδη Σάββα για τη σχολαστική καθοδήγηση και επιτήρηση, τη βοήθεια και τη στήριξη του µέχρι την περάτωση της πτυχιακής εργασίας µας.
Με εκτίµηση
Ρούσσα Αθηνά- Νασιούδη Ζωή
Εισαγωγή Εισαγωγή Εισαγωγή Εισαγωγή
Από την αρχαιότητα ως τις µέρες µας οι «δάσκαλοι» πρόσφεραν στους µαθητές τους «βιοτικά διδάγµατα και τρόπους βιοτικούς» και τους καθοδηγούσαν στην επιµέλεια της υγείας τους σύµφωνα βέβαια µε τις επιστηµονικές αντιλήψεις, τις προκαταλήψεις και τα πολιτιστικά δεδοµένα κάθε εποχής. Η αντίληψη ότι µεταξύ των στόχων της εκπαίδευσης οφείλει να συγκαταλέγεται και η υιοθέτηση µιας υγιούς στάσης και συµπεριφοράς δεν είναι νέα. Το σχολείο µε τη διδασκαλία γινόταν ο δίαυλος για το πέρασµα πλήθους µηνυµάτων προς το παιδί. Μερικά από τα µηνύµατα αυτά, ίσως τα αθωότερα και τα ωφελιµότερα, αναφέρονταν στην υγεία, άλλα τυχαίως και άλλα σκοπίµως. Το «εύπλαστον» και «ρευστόν» της νεότητας ήταν ανέκαθεν άλλωστε δέλεαρ ακαταµάχητο.
Μέσ α στη σύγχρ ονη κοσµογονία, µε τον παραδοσ ιακό ή τον µοντέρνο εκπαιδευτικό φορέα αδι άφορ ο, φαίνεται να πληθύνονται τα προβλήµ ατα υγείας και να περι πλέκονται . Το σ χολείο όµως, του λάχισ τον γι α την ώρ α, είναι ο χώρος του εκπαι δευ τικού και του επισ τήµ ονα υγεί ας. Αυ τοί θα διερµ ηνεύσου ν τα όποι α προβλήµ ατα υ γεί ας πρ ος το παιδί και είναι υπεύθυνοι γι α την αποτελεσµ ατικότητα τους
Η απλή µετάδοσ η των γνώσ εων δεν είναι αρ κετή γι α να αποφ ασίσ ει κάποιος να υιοθ ετήσει και να αλλάξ ει στάσ η. Οι µαθ ητές βρ ίσ κονται στην ηλικία που πλάθεται η προσω πι κότητα τους, αναπτύσσ ονται και αρ χί ζει η κοινωνική τους ωρίµ ανση. Το
σχολείο µπορεί να προβάλλει την αγω γή µέσ α από το σ χολι κό ήθος, το σ χολι κό περιβ άλλον, να εκπαιδεύσει τους
εκπαιδευτι κούς, του ς µαθητές, τους γονείς και την κοινότητα προς µι α υγι ή στάσ η και συµ περιφ ορ ά.
Στόχος της Αγω γής Υγεί ας σ τα Σχολεί α είναι η πρόληψη φαινοµένων κοινω νι κής παθογένει ας, ήδη από την προεφ ηβι κή και εφηβι κή ηλι κί α των µαθ ητών, µέσ ω της πληρ οφόρ ησης περί φαινοµένων «µ η υ γεί ας » και των συνεπει ών τους και της παρ αγω γής προτύ πων συµπεριφοράς , ικανώ ν να ενι σχύσουν τις αντισ τάσεις τω ν µαθ ητώ ν σε τέτοιου είδους προκλήσει ς και να προβάλλου ν τη φυσ ική και υγι εινή ζω ή.
Η πρόληψη αποτελεί την αναγκαί α συνθ ήκη γι α να µπορ έσου ν οι µ αθ ητές να χαρ άξουν δρόµους πρωτοπορι ακούς, δηµι ουργι κούς, δρόµους κατάφ ασ ης σ την πρ όοδο, σ την ανάπτυξ η, στην συµµετοχή. 'Ο όρος "πρόληψ η" που σηµ αίνει µέτρ α τα οποία τείνου ν να εµποδίσ ουν περισ τατικά γι α κάτι ανεπιθύµ ητο είναι ι ατρι κός κατά β άσ η. Η πρόληψ η όµως µέσω της εκπαίδευσης είναι µία πρ οσέγγισ η που δεν περιορ ίζεται στο ιατρι κό πεδίο αλλά λαµβ άνει υπόψη και τις κοινωνικο-πολι τισµι κές διαστάσεις του προβλήµατος.
Ο σ χολι κός νοσηλευτής βρί σκεται σ ε πλεονεκτι κή θ έση, διότι δι αχειρ ίζεται προβ λήµ ατα υγείας και εκπαιδεύει παιδιά σ ε θέµατα υ γεί ας, τα οποία µ αθ αίνουν ευ κολότερ α και καλύ τερα καθώς εκµεταλλεύ ονται τις εκπαι δευτικές ευκαιρίες που τους παρέχονται . Έτσι µπορού ν να δι ατηρ ήσουν θετι κές συνήθειες υγεί ας σ ε όλη του ς τη ζωή και είναι αυτά που επηρ εάζου ν το επί πεδο υγεί ας της κοινότητας στο χρ όνο.
Τα προβ λήµ ατα υγείας που δι αχειρί ζεται ο σ χολι κός νοσ ηλευτής ποι κί λουν ανάλογα µε το αναπτυξι ακό σ τάδιο κάθ ε παιδι ού, όπως επίσ ης είναι ανάλογα των κοινω νι κώ ν και
οικονοµικών συνθηκών που επι κρ ατούν σε κάθ ε κοινότητα σε κάθε χρονι κή περί οδο. Ο σ χολι κός νοσηλευτής αποτελεί το
πρόσω πο «κλει δί » για την αντιµετώ πισ η τω ν αναγκών υγείας τω ν µαθ ητώ ν.
Ορισµός σχολικής νοσηλευτικής Ορισµός σχολικής νοσηλευτικής Ορισµός σχολικής νοσηλευτικής Ορισµός σχολικής νοσηλευτικής
Σχολική νοσ ηλευτι κή είναι ένας εξ ει δικευµένος κλάδος της επαγγελµ ατικής νοσηλευτικής που ασχολείται µε την υγεί α και την ψυχι κή υγεί α, την υγιεινή και την αύξ ηση του ορίου του προσδόκιµ ου επιβίω σης του σ χολι κού πληθυσµού.
Οι σχολι κοί νοσ ηλευτές στοχεύ ουν στην ανάπτυξη θετι κών στάσεω ν τω ν µ αθ ητών σε σ χέσ η µ ε την φυσ ιολογι κή ανάπτυξη, την πρ οαγω γή της υγεί ας και της ασφ άλει ας. Επεµ βαίνου ν ενεργά σε ουσι αστικά προβ λήµ ατα υγεί ας, προσφέρου ν υ πηρεσ ίες
επί λυσ ης υποθέσ εων υγείας και συνεργάζονται ενεργά µε τους µαθ ητές , τις οι κογένειες , το σ χολι κό προσω πι κό και άλλους επι στήµονες γι α να οικοδοµ ήσ ουν την ι κανότητα τω ν µ αθ ητών, των οικογενειών και της κοινότητας για ω ρίµανσ η, αυ τοέλεγχο και εκµ άθ ηση1.
Σχολικοί νοσηλευτές Σχολικοί νοσηλευτές Σχολικοί νοσηλευτές Σχολικοί νοσηλευτές
είναι εξειδι κευµ ένοι επι στήµονες υγεί ας µε προσ όντα στην εκπαίδευ ση των παιδιών. Είναι το κλειδί της σχολι κής υγεί ας και η θέσ η του σ χολι κού νοσηλευτή δίνει µια µοναδική ευκαιρί α γι α την έγκαιρ η αναγνώ ρισ η τω ν πρώιµω ν προβ ληµ άτων, που σχετί ζονται µε την υγεί α και την ανάπτυξ η του σχολι κού πληθυσµού. Ο σ χολι κός νοσηλευτής αντιµετω πί ζει , ενδι αφέρ εται , συζητά και βρίσ κει λύσεις γι α τα προβ λήµ ατα υγείας τω ν παι διώ ν, γονιών και του πρ οσω πι κού του σ χολείου2.
Πληθυσµός Πληθυσµός Πληθυσµός
Πληθυσµός ----στόχοςστόχοςστόχοςστόχος
της σ χολι κής νοσηλευτικής είναι τα παι δι ά, οι οικογένειες τους, όλη η σχολική κοινότητα και κατ’επέκταση όλη η τοπική κοινωνί α2.
Φιλοσοφία Φιλοσοφία Φιλοσοφία
Φιλοσοφία ----αρχές της Σχολικής Νοσηλευτικήςαρχές της Σχολικής Νοσηλευτικήςαρχές της Σχολικής Νοσηλευτικήςαρχές της Σχολικής Νοσηλευτικής
1) Όλα τα παιδι ά έχουν δικαί ωµα σ ε ευκαιρί ες εκπαίδευσης που βοηθού ν να αναπτύξου ν τις ατοµι κές τους ι κανότητες και δεξι ότητες πρ οκειµ ένου να προαχθ ούν σε υπεύθυνους πολί τες.
2) Όλα τα παιδι ά έχουν δικαί ωµα σ ε ένα ικανοποι ητι κό επί πεδο υγεί ας που επιτρ έπει τη µέγισ τη εκπαιδευ τι κή ικανότητα.
3) Κάθε σχολι κός ορ γανισµός έχει νοµι κή και ηθι κή
υποχρέω ση να παρέχει πρόγρ αµµα σ χολι κής υγεί ας που να προάγει και να πρ οστατεύ ει την υγεία και την ασφ άλει α των παιδι ών.
4) Τα προγρ άµµατα σχολι κής υ γεί ας πρέπει να
προσαρµόζονται στη φι λοσ οφί α και τις αρ χές του σχολι κού προγρ άµµ ατος.
5) Τα προγρ άµµατα σχολι κής υ γεί ας µέσω τω ν επαγγελµ ατι ών υγεί ας, την υγιεινή εκπαί δευσ η και του ενδι αφέρ οντος για το περι βάλλον, πρ οάγου ν τη γνώσ η και κατανόηση πάνω σ τις οποί ες β ασί ζονται οι αποφ άσεις γι α την προαγωγή και προσ τασ ία της υγείας τω ν παιδι ών, των οικογενειών και της κοινότητας γενι κά.
6) Οι δρ ασ τηριότητες των σ χολι κώ ν πρ ογραµµ άτω ν υγεί ας παί ζουν πρω ταρχικό ρόλο σ την εγκαθί δρυση µι ας β ιώσιµ ης ενερ γητι κής σχέσ ης του σ χολι κού νοσηλευ τή µε το παιδί , την οι κογένει α, την κοινω νί α.
7) Οι γονείς έχου ν την κύρ ια ευ θύνη γι α την υ γεί α τω ν παιδι ών τους . Τα σ χολι κά προγρ άµµατα υγείας υ πάρχουν για να συ νεπι κουρ ούν ώσ τε οι γονείς να αντεπεξέρχονται στις υποχρεώσ εις τους.
8) Η κοινότητα ευθύνεται γι α την αγω γή υ γεί ας και την παροχή σ χετι κώ ν υ πηρεσ ιών. Τα σ χολι κά πρ ογρ άµµ ατα υγεί ας κατευθύνου ν τους γονείς και τα παι δι ά ώστε να χρ ησιµοποιού ν αποτελεσµατι κά τις κοινωνι κές υπηρεσίες . 9) Στις δραστηρι ότητες του προγρ άµµ ατος σχολικής υγείας
πρέπει να περι λαµβ άνεται η συµµετοχή στο εθνικό,
πολι τει ακό και τοπι κό σ χεδιασµό γι α την αναγνώρ ιση και ικανοποί ησ η των αναγκών υγεί ας και ο συ ντονι σµός τω ν υπηρεσι ών υγείας για τα παι δι ά, τους νέους και τις οικογένειες3.
Ιστορική αναδροµή της σχολικής νοσηλευτικής Ιστορική αναδροµή της σχολικής νοσηλευτικής Ιστορική αναδροµή της σχολικής νοσηλευτικής Ιστορική αναδροµή της σχολικής νοσηλευτικής
Πρώτος ο Γερµανός J ohan Peter Frank (1779) ανέφερ ε στο βι βλί ο του Medical Poli ce την αναγκαι ότητα της ι ατρ ικής επίβ λεψ ης στα σ χολεία.
Το πρώτο σύστηµα σχολι κής υγιεινής εµφανίστηκε στη Σου ηδί α το 1830 και σ τη Γ αλλί α το 1837. Ο πρώ τος σχολί ατρ ος τοποθετήθ ηκε στο Βέλγιο το 1890.
Στη ∆ανί α δηµιου ργήθηκε το 1900 το πρώ το σύστηµ α σχολι κής υ γιεινής.
Στη Νέα Υόρ κη η Νοσ ηλευτι κή υπηρεσί α σ το
σχολείο άρ χι σε το 1902, όταν σε κάποι ο σχολείο παρ ουσιάσ τηκε µια δερµ ατι κή νόσ ος που ανάγκαζε τα παιδιά να µένουν γι α µεγάλο χρονι κό δι άστηµ α στο σ πίτι. Η Lill ian W ald προσέφ ερε νοσ ηλευτική φροντί δα σ τα παιδι ά αυτά για ένα µήνα µε πολύ καλά αποτελέσµ ατα. Μετά από αυ τή τη νοσηλευ τική επι τυχία, στους δώδεκα µήνες που ακολούθ ησ αν, δι ορίσ τηκαν δώδεκα νοσ ηλευτές σ το σ χολεί ο αυ τό 5 .
Από τότε και µετά η νοσηλευτι κή υπηρεσί α σ το σχολεί ο επεκτάθηκε πάρ α πολύ, τόσ ο σ αν τµ ήµα της κοινοτι κής νοσ ηλευτικής µε κέντρο την υγειονοµ ική υπηρ εσία της κοινότητος, όσο και σ αν υ πηρεσί α εξ αρτηµ ένη από το υπουργείο
παιδεί ας. Το 1966, 16562 νοσ ηλευτές που ερ γάζοντο σ τις υγειονοµι κές υπηρεσίες είχαν µέσα στις άλλες αρµοδιότητες τους και την ευθύ νη της υγείας των µ αθ ητών προσφέρ οντας υπηρεσί α και στα σ χολεί α της περι οχής τους , ενώ 15282 νοσ ηλευτές είχαν διορ ιστεί ει δι κά και µόνο γι α τα σχολεία από το υπουρ γεί ο παιδεί ας.
Μετά από τη Νέα Υόρ κη, ο θεσµός του σ χολικού νοσ ηλευτή επεκτάθ ηκε και σ τις άλλες πολιτείες τω ν Ηνωµ ένω ν Πολιτειώ ν και στον Καναδά και σταδι ακά µεταφ έρθ ηκε στις Ευρωπαϊ κές χώρ ες µε διάφ ορο ρυθµ ό ανάπτυξ ης στην κάθε µί α.
Σήµερα δί δεται ιδι αίτερ η έµφ ασ η στη δι ατήρ ησ η και προαγωγή της υγείας , ανοί γονται νέοι ορ ίζοντες και δίδονται ξεχωρι στές ευκαιρί ες γι α την ανάπτυξη της σχολι κής υ γιεινής και της Νοσ ηλευτικής στο χώρο του σχολεί ου.
Το σ χολείο αποτελεί το µέσ ον µ ε το οποίο προσφέρονται υγειονοµι κές υπηρ εσίες σ ε όλο το νεανι κό πληθυσµό της χώρ ας αφού περ ιλαµβ άνει το σ χολι κό πληθυσ µό και των τριώ ν βαθµί δω ν ( πρωτοβ άθµι ας, δευτεροβ άθµ ιας και τρι τοβ άθµι ας ) εκπαίδευσης , δηλαδή το µαθ ητι κό, σ που δασ τι κό και φοιτητικό κόσµο της χώρ ας. Ακόµ η, οι υ πηρεσί ες επεκτείνονται και σ ε όλο το προσω πι κό του σ χολείου ( δι δακτι κό, δι οι κητι κό και β οηθ ητικό ) καθώς και στους γονείς µ ε τους οποί ους η νοσ ηλευτι κή υπηρεσί α βρίσ κεται σ ε συ νεχή και στενή επι κοινω νί α. Το σχολείο µετατρ έπεται έτσι σε ένα κοινοτι κό κέντρο6.
Ο θεσµός της Σχολικής Νοσηλευτικής Ο θεσµός της Σχολικής Νοσηλευτικής Ο θεσµός της Σχολικής Νοσηλευτικής
Ο θεσµός της Σχολικής Νοσηλευτικής στην Ελλάδα στην Ελλάδα στην Ελλάδα στην Ελλάδα
Οι Nοσ ηλευτές υ πηρ ετού ν σ ε Νοσοκοµ εί α, Κέντρα Υγεί ας, Οί κους Ευ γηρί ας, Ια τροπαιδαγωγικούς Σταθµούς, Σχολεία,
Βι οµηχανί ες, Ψυχι ατρεί α και σ ε άλλα Πρ οληπτι κά Υγειονοµι κά και Προνοι ακά Ιδρύµ ατα, καθ ώς και σε Ιδρύµ ατα µ ε Άτοµ α µ ε Ειδικές Ανάγκες7.
Είναι γεγονός πως το συµβατι κό µ οντέλο εφαρµ ογής της Νοσ ηλευτικής Επιστήµης αντικατοπτρ ίζεται σ την παρουσ ία των
Νοσ ηλευτώ ν στα Νοσηλευτικά Ιδρύµατα. Η πλει οψηφ ία του εργατι κού δυναµι κού της Νοσηλευ τικής στελεχώνει Νοµι κά Πρόσω πα ∆ηµοσίου
∆ι καίου του Υπουργείου Υγείας , που β ασικός τους σ κοπός αποτελεί η Παροχή Υπηρεσ ιών Υγείας σε Πρ ωτοβάθ µιο, ∆ευτερ οβ άθµι ο ή
Τριτοβ άθµιο Επί πεδο8.
Έτσ ι, η Κλινι κή Νοσ ηλευτι κή αποτελεί την κορω νίδα της
Νοσ ηλευτικής Επιστήµης και το Υπου ργείο Υγείας συνιστά τον β ασι κό επόπτη και ερ γοδότη του έργου των Νοσηλευ τών στην Ελλάδα.
Την τελευταί α ει κοσ αετί α παρουσι άζεται µια ι δι αί τερη ανάπτυξη και άλλων Κλάδω ν της Νοσ ηλευτι κής Επι στήµ ης. Ένας από αυ τούς είναι και ο Θεσµ ός των Σχολικών Νοσηλευτών. Η δι αφο ρά µε την
Κλινι κή Νοσ ηλευτική είναι πως οι Σχολι κοί Νοσηλευτές στην Ελλάδα εποπτεύονται αλλά και χρ ηµ ατοδοτού νται από το Υπου ργείο Εθνι κής Παιδείας και Θρ ησ κευµάτω ν. Το γεγονός αυτό λει τουρ γεί ευερ γετικά
για τη Νοσ ηλευ τι κή, καθώς οι Σχολι κοί Νοσ ηλευτές συγκρι τικά µε τη δι άρ κει α της επίσ ηµ ης επαγγελµ ατι κής παρ ουσί ας τους ως
Επι στηµονι κής Ειδικότητας έχουν καταφ έρει να κερδί σουν την εύ νοι α της Πολι τεί ας αλλά και να κατοχυρώσ ουν το έργο τους9.
Ελληνική νοµοθεσία Ελληνική νοµοθεσία Ελληνική νοµοθεσία
Ελληνική νοµοθεσία---- Η εξέλιξη των σχολικών υπηρεσιών υγείας Η εξέλιξη των σχολικών υπηρεσιών υγείας Η εξέλιξη των σχολικών υπηρεσιών υγείας Η εξέλιξη των σχολικών υπηρεσιών υγείας στην
στην στην
στην Ελλάδα µέσα από τις νοµοθετικές ρυθµίσεις Ελλάδα µέσα από τις νοµοθετικές ρυθµίσεις Ελλάδα µέσα από τις νοµοθετικές ρυθµίσεις Ελλάδα µέσα από τις νοµοθετικές ρυθµίσεις
Η παροχή Νοσηλευ τικής Φροντίδας είναι πολύπλοκη και απαι τεί συνερ γασί α και υπευθυνότητα. Η Νοσηλευτική σ τέκεται ισ οδύ ναµ η και ισότιµη µε τις άλλες Επισ τήµ ες σ την προσπάθ ει α παρ οχής πιο ολοκληρωµένω ν Φροντί δων Υγεί ας.
Mε τα δεδοµένα αυτά, ο ρ όλος της Νοµοθ εσί ας καθ ίσταται θεµελιώ δης. Η Νοµ οθετική Κατοχύρω σ η του Νοσηλευτι κού Έργου προασ πί ζει τους Νοσηλευτές. Έτσ ι, εναρµονί ζεται η Επαγγελµ ατική τους Συµ περιφορ ά σύµφωνα µε του ς ισχύ οντες Νόµου ς και τα θεµελιωµένα Επαγγελµ ατι κά τους ∆ι καιώ µατα.
Οι σχολικές υπηρ εσίες υγεί ας στην Ελλάδα έχου ν τις απαρχές τους σ το 1910 µε την οργάνω ση κεντρικής υπηρεσί ας στο υπουργείο παι δεί ας και στο 1914 µ ε τη δηµιου ργί α του σχολι άτρου και της υγειονοµι κής υπηρεσ ίας των σχολείων. Το 1976, η υ πηρεσί α αυτή µεταφ έρθ ηκε στο υ πουρ γεί ο κοινω νι κώ ν υπηρεσι ών.1 0 , 1 1
Με β άσ η το προεδρικό διάταγµ α544/1977, οι υπηρ εσίες του τότε υπου ργείου υγείας διακρίνονταν σε κεντρ ικές, αποκεντρωµ ένες και περιφερει ακές. Ανάµεσ α στις 13 κεντρι κές υπηρεσί ες υ πάγονταν η γενι κή διεύθυ νση υγιεινής, η οποί α
Περι λάµβ ανε συ νολικά 9 δι ευθύνσ εις, ανάµ εσ α σ τις οποί ες τη διεύθυ νση σχολικής υγιεινής, στην οποία υ πάγονταν το τµ ήµ α
προγρ αµµ άτω ν σχολι κής υγιεινής και το τµήµα στατισ τικής και µελετώ ν.1 0 , 1 2
Ευθύνη του πρ ώτου τµ ήµ ατος ήταν η εφ αρ µογή προγρ αµµ άτω ν προσ τασ ίας και προαγω γής της υγείας των µαθ ητώ ν και του διδακτι κού προσω πι κού, η υγιεινή τω ν σχολεί ων, η ανοσοποίησ η τω ν µαθ ητώ ν, η υγι εινή των µαθητι κών συσσιτίων και τα κέντρ α και ιδρύµατα µ αθ ητι κής πρόνοι ας και αντίληψης . Η πρ αγµ ατοποί ησ η όλων τω ν παρ απάνω γινόταν σε συ νερ γασία µ ε τις υ πηρεσ ίες του υπουρ γεί ου παιδεί ας .1 0
Ευθύνη του δεύτερ ου τµήµ ατος ήταν η γενική προληπτική εξέτασ η των µ αθητών, τα δελτία υγεί ας, νοσ ηρότητας και θνησιµότητας τω ν παιδιών σχολι κής ηλικί ας και των εκπαιδευτικών λει τουρ γώ ν, η διενέρ γει α ερ ευνώ ν και µελετών, η υ γεί α τω ν αθ λητώ ν-µ αθ ητών, τα σχολι ατρι κά όργανα και η τήρησ η στατι στι κώ ν στοιχεί ων.1 0
Τέλος σ τις περ ιφερ ειακές υ πηρεσίες υ πάγονταν οι υπηρεσίες νοµ αρ χι ακού επι πέδου, στις οποί ες ανήκαν τα σ χολι κά ιατρ εί α και τα κέντρ α µαθητικής αντί ληψ ης. Συνολι κά µέχρι το 1980, λει τουρ γούσ αν 240 σχολι κά ιατρεία και 6 κέντρα µαθ ητι κής αντί ληψης, τα οποία υ πάγονταν σ τις δι ευθύνσεις ή τµήµ ατα υγιεινής των κατά τόπους νοµ αρ χιώ ν.1 0 , 1 2
Οι σχολι κοί επι σκέπτες υγείας διορ ί ζονταν είτε από το υπουρ γεί ο εθνι κής παιδεί ας και θρ ησ κευµάτων, όπου αποτελούσ αν προσω πι κό του σχολείου, είτε από το υπουργείο υγεί ας, όπου ανήκαν στην υ γει ονοµι κή διεύθυ νσ η της νοµαρχίας της περιοχής
στην οποί α υ πάγονταν το σχολείο όπου υπηρετούσ αν. Αν και ο οργανισµός της σ χολι κής υγιεινής προέβλεπε 362 ορ γανικές θέσεις σχολι άτρω ν και 32 θ έσεις επισ κεπτών υγεί α;, το 1985 υπηρετούσ αν µόνο 87 σχολί ατρ οι και 7 επι σκέπτες σχολι κής υγιεινής1 3.
Οι µειωµένες θέσει ς τους ίσως οφείλονται στη σύσταση του εθνι κού συσ τήµατος υγείας1 5 το 1983(νόµος 1397), µε το οποίο καταργήθ ηκαν οποιεσ δήποτε µονάδες παροχής πρω τοβ άθµι ας φροντίδας υγεί ας υπήρχαν µέχρι τότε(άρθρ ο 16, παρ άγραφος 1) και οι υπηρεσίες σχολι κής υ γιεινής αποτέλεσ αν αρµοδι ότητα τω ν κέντρ ων υγείας (άρ θρο 15, παρ άγραφ ος 1θ), γεγονός που οδήγησε στην κατάργησ η της δι εύθυνσ ης σ χολι κής υγιεινής .
Το 1992, µ ε τον εκσυγχρ ονι σµό του ΕΣΥ1 4, καταρ γήθ ηκε το άρθρ ο 15 του νόµου 1397 και η παροχή υ πηρ εσιώ ν σχολι κής υγεί ας αποτέλεσ ε πλέον σ κοπό όλω ν των µονάδω ν πρω τοβάθµιας φροντίδας υγεί ας και πρόληψης (νόµος 2071, άρ θρο 16, παρ άγρ αφος 1ι ), χωρίς ωσ τόσ ο ο νόµος να ορί ζει και να προσδι ορί ζει τις µονάδες αυ τές.
∆εκατέσσερ α χρ όνια µετά τη δηµιουρ γί α του ΕΣΥ, το 1997, συστάθηκε εκ νέου δι εύθυνσ η σ χολι κής υγεί ας στο υ πουρ γεί ο υγεί ας (νόµος 2519, άρθ ρο 4, παρ άγρ αφος 1)1 3, η οποί α απαρτι ζόταν από το τµήµ α προγραµµ άτω ν και το τµήµ α στατι στι κής και µελετών (άρθρο 7, παρ άγρ αφ ος 1). Το άρ θρο 7 αναφέρεται αποκλει στι κά στις υ πηρεσ ί ες σ χολικής υγείας και σ την παρ άγρ αφο 4 αναφ έρεται ότι «Κύριες αρµοδιότητες της
διεύθυ νσης είναι η κατάρ τισ η, η παρ ακολούθ ησ η και η υλοποίησ η προγρ αµµ άτω ν για την παροχή υπηρεσιών πρ όληψ ης, αγωγής και προαγωγής της υ γείας και γι α την εν γένει ψυ χο-κοινω νι κή στήριξη του παι δικού πληθυσµ ού, των νηπιαγω γεί ων, των δηµοτι κώ ν σχολείω ν, τω ν γυµνασ ίων και των λυκείω ν, η εποπτεί α του σχολι κού περι βάλλοντος από άποψη τήρησ ης των κανόνων δηµόσι ας υγεί ας, καθώς και η µ έριµ να γι α την καταγραφ ή και την αρ χει οθέτηση των σ τοιχείω ν της ατοµι κής κατάστασ ης υγεί ας των µ αθητώ ν ».
Επί σης , µε βάση τον ίδι ο νόµο, εκτός από την κεντρική υπηρεσί α του υπουργεί ου υγείας , στη δι εύθυνσ η υγεί ας κάθε περ ιφέρ ει ας είχε ορ γανωθ εί και λει του ργούσ ε στο τµήµ α δηµόσι ας υγεί ας αυτοτελές γραφείο σ χολι κής υγείας (παρ άγρ αφ ος 2), το οποίο ασ κούσε αντί στοιχες δραστηρ ιότητες και εξειδί κευε τα προγρ άµµ ατα της διεύθυ νσης σ χολι κής υγείας ανάλογα µε τις ιδι αιτερότητες της εκάσ τοτε περιφέρει ας (παρ άγραφος 4).
Αξίζει να αναφερθ εί ότι µ ε β άση το νόµο 2519/ 1997, στη διεύθυ νση και σ τα τµήµ ατα σ χολι κής υγεί ας προϊ στάµενος ήταν ιατρός δηµόσ ιας υ γεί ας (παρ άγρ αφ ος 1) και σ ε αυ τά καθώς και στα γρ αφεία σχολι κής υ γεί ας τοποθετούνταν ι ατροί δηµόσι ας υγεί ας µε ειδικότητα παι δι άτρ ου ή γενι κής ι ατρικής, οδοντί ατροι , ψυχολόγοι, κοινω νι κοί λει τουρ γοί , επισκέπτες υγείας , νοσηλευ τές και άλλοι επιστήµονες (παρ άγρ αφος 3). Ωστόσο, σ την παρ άγρ αφ ο 5 του ίδιου άρθ ρου, που αφ ορ ά στη σύσ ταση θέσ εων κατά περ ιφέρ ει α σε δι ευθύνσεις πρ ωτοβάθµιας και δευ τερ οβάθµιας
εκπαίδευσης και σ ε µονάδες πρω τοβ άθµι ας φροντίδας υγεί ας µε σκοπό την παροχή υπηρ εσιώ ν σ χολι κής υγείας , αναφέρονται όλοι οι παρ απάνω επαγγελµ ατικοί κλάδοι εκτός των νοσ ηλευτών.
Τέλος σ την παρ άγρ αφο 7 αναφέρ εται ότι «Η διεύθυ νσ η και τα γρ αφεία σ χολι κής υγείας συνερ γάζονται µε τους διευθυντές και το διδακτι κό προσ ωπι κό τω ν σ χολεί ων, τις αρµόδιες υπηρεσί ες του ΥΠΕΠΘ, της νοµ αρ χι ακής και τοπι κής αυτοδιοίκησ ης, καθώς και µε άλλες αρ µόδιες υ πηρ εσί ες υγεί ας. Το προσω πι κό τους πρ αγµ ατοποι εί περ ιοδι κές επι σκέψεις στα σ χολεία, για τη διενέρ γει α εξετάσεων, την ανάπτυξ η και εφαρµογή προγραµµ άτω ν αγω γής υγεί ας, σύµφωνα µε τα καταρτι ζόµ ενα αντίσ τοι χα προγρ άµµ ατα και γενι κά ελέγχει την εφαρµογή και υλοποίησ η των προγρ αµµ άτω ν σχολικής υγείας από το προσω πι κό της παραγράφου 5, καθώς και τον τρόπο άσ κησ ης των καθ ηκόντων του . Με κοινή απόφ ασ η τω ν υπουργών παιδεί ας και υγείας εξειδικεύονται τα προγρ άµµ ατα αγωγής υ γεί ας, ο τρ όπος και οι λεπτοµέρ ειες παροχής των υ πηρ εσιώ ν σ χολικής υ γείας , της τήρ ησ ης ατοµι κής κάρτας υγείας κάθ ε µαθ ητή και γενι κά της άσ κησης του έργου των λειτουργώ ν σ χολι κής υγείας στο χώ ρο των σ χολείων και καθορ ίζεται το πλαίσι ο συνεργασ ίας των υ πηρεσιών σχολι κής υγεί ας και του σ χολείου. Οι παρ εχόµ ενες κατά τις δι ατάξεις της παρ αγρ άφου 1θ του άρθρου 15 του νόµου 1397/ 1983 υπηρεσί ες σχολι κής υγεί ας εντάσ σονται στο σχεδιασµ ό των υπηρεσι ών υγεί ας της περιφ έρειας »1 6.
Το 2003, η διεύ θυνσ η σχολι κής υγεί ας υποβιβ άζεται σε τµήµ α1 7 της διεύθυνσης δηµόσι ας υγιεινής (νόµ ος 3172, παρ άγρ αφος 11σ τ). Ο νόµος καθορί ζει ότι γι α τις αρµ οδιότητες και τη σ τελέχωσ η του τµ ήµατος σ χολι κής υ γεί ας εφ αρµ όζονται οι διατάξεις τω ν παραγράφων 1-7 του άρθρου 7 του νόµου 2519/ 1997, που ήδη έχουν αναφ ερθεί.
Επι πλέον, σε νοµ αρ χι ακό επί πεδο, οι σχολι κές υπηρεσίες υγεί ας αποτελού ν αρµοδιότητα του τµήµ ατος επιδηµιολογι κής επι τήρησης της δι εύθυνσης δηµόσι ας υγεί ας (άρ θρο 11), το οποίο έχει την ευθύνη της οργάνωσης και της εποπτεί ας των υπηρεσ ιών σχολι κής υγι εινής (παρ άγρ αφος 4,4ε), την ορ γάνωσ η προγραµµ άτω ν ενηµέρωσ ης και προαγω γής τω ν συνθηκών υγιεινής στα σχολεία σε συ νερ γασί α µ ε τις λοι πές υ πηρεσ ίες υ γεί ας και τις νοµ αρ χι ακές υπηρεσ ίες δηµόσι ας υγεί ας (παρ άγρ αφος 4,4σ τ) και τη συνερ γασί α µε τα γρ αφεί α αγω γής υγεί ας τω ν διευθύνσεω ν πρω τοβ άθµι ας και δευ τερ οβάθµι ας εκπαίδευσης που εδρ εύουν στους νοµούς, µε σκοπό την αποτελεσµατι κότερ η ορ γάνωσ η της αγω γής υ γεί ας στα σχολεί α παρ άγραφος 4,4ζ).
Αξίζει να αναφ ερθ εί ότι, µε σ κοπό τη δι αµόρφω ση ενι αί ας κατεύθυ νσ ης της δηµόσι ας υγεί ας και την επί λυσ η σχετι κών ζητηµάτων δι ατοµεακού χαρ ακτήρ α, σ το άρθρ ο 8, συ γκαλεί ται η διαγρ αµµ ατειακή συντονισ τι κή δηµόσ ι ας υγεί ας, όπου γι α θ έµατα σχολι κής υγείας συ ναρµοδιότητα έχουν οι γενι κοί γραµµ ατείς του υπουρ γεί ου υγεί ας και ΥΠΕΠΘ.
Σήµερα ισ χύου ν οι δι ατάξεις του νόµου 3172/2003, ενώ ο πρόσφατος νόµος 3370/2005 γι α την οργάνωση και τη λειτου ργί α των υπηρεσιώ ν δηµόσι ας υγεία δεν προβλέπει κάτι νέο για τις υπηρεσί ες σχολικής υγεί ας1 8.
Η είσ οδος των νοσηλευ τών στα ελληνι κά σ χολεί α και η έναρξη υποτυ πώδου ς σχολικής νοσ ηλευτικής έγινε το 1985 (νόµ ος 1566, άρθρο 35, παρ άγρ αφος 2) µ ε την εισ αγωγή του κλάδου των επιµ ελητών ως ειδι κό προσω πι κό στα σ χολεία ειδι κής αγω γής1 9. Στην παράγραφο 8 του ίδιου άρθρ ου ορίζονταν κατά κλάδους τα ειδι κά τυπικά προσ όντα δι ορισµ ού του ειδικού προσω πι κού, τα οποί α γι α τον κλάδο τω ν επιµελητών ήταν
«π τυχί ο νοσοκόµω ν ή βρ εφονηπι οκόµ ων ιδρύµ ατος τρι τοβάθµιας εκπαίδευσης της ηµ εδαπής ή ισ ότιµ ο της αλλοδαπής.
Αξίζει να αναφερ θεί ότι το ειδι κό προσω πι κό υπάγεται διοι κητι κά στη δευ τεροβάθµι α εκπαίδευση και συγκεκρ ιµ ένα στη διεύθυ νση δευ τερ οβάθµιας εκπαί δευσης ή το γραφείο δευτεροβ άθµι ας εκπαίδευσης , στην περιοχή του οποίου ανήκει η ειδι κή εκπαιδευ τι κή µονάδα όπου έχει τοποθετηθεί οργανικά το προσω πι κό αυ τό2 0.
Το 1999 (νόµος 2009), το ει δι κό προσωπι κό µετονοµ άσ τηκε σε ειδι κό εκπαι δευτικό προσω πι κό, µε συνέπει α να εξισωθού ν εργασι ακά µε τους υπόλοι πους εκπαι δευτι κούς και να οδηγηθ ούν σε ανάλογες οι κονοµικές απολαβές.2 1
Η µετονοµ ασί α του κλάδου των επι µελητώ ν σε κλάδο µε κωδικό όνοµ α «ΠΕ 25 σ χολι κοί νοσ ηλευ τές » που έγινε το 2000 (νόµος 2817, άρθ ρ ο 3, παράγρ αφος 6)2 1, δηλαδή µετά από 15 χρόνι α παρουσ ίας των σχολι κών νοσ ηλευτώ ν σ το χώ ρο, αποτελεί την τυπι κή έναρξ η του θεσµοθ ετηµένου πλέον κλάδου των σχολι κώ ν νοσ ηλευτών. Στην ίδι α παράγραφο αναφέρ εται ότι οι σχολι κοί νοσ ηλευτές ασ κού έργο υγι εινής και φροντίδας υγεί ας των παιδι ών που φ οιτού ν στις µονάδες ει δι κής αγω γής .
Σήµερα όσ ον αφ ορά στα δηµόσι α ελληνι κά σχολεία, υποτυπώ δης σ χολι κή νοσ ηλευτική λει τουργεί µ όνο σ τα σχολεί α ειδι κής αγωγής όπου ερ γάζονται περί που 45 σχολι κοί νοσηλευ τές (έως το Μ άρ τιο 2005) και οι οποίοι υπάγονται στο ΥΠΕΠΘ. Στα σχολεία αυτά εξυ πηρετούνται µαθ ητές ηλικίας 4-22 ετώ ν.1 9 Η ύπαρξη σ χολι κού νοσηλευ τή στα ιδι ω τικά σ χολεί α έγκει ται σ την ευχέρ ει α τω ν ιδρυµάτω ν καθώς δεν υ πάρ χει νόµος που να υποχρεώ νει γι α την παρ ουσί α ι ατρ ονοσ ηλευτι κού προσω πι κού1 6.
Έγγραφο του Εθνικ Έγγραφο του Εθνικ Έγγραφο του Εθνικ
Έγγραφο του Εθνικού Συνδέσµου Νοσηλευτών Ελλάδας(Υπ’ ού Συνδέσµου Νοσηλευτών Ελλάδας(Υπ’ ού Συνδέσµου Νοσηλευτών Ελλάδας(Υπ’ ού Συνδέσµου Νοσηλευτών Ελλάδας(Υπ’
αριθµόν 175/05.12.2002) αριθµόν 175/05.12.2002) αριθµόν 175/05.12.2002) αριθµόν 175/05.12.2002)
Πρόσφ ατα, ο Εθνι κός Σύνδεσµος Νοσ ηλευτώ ν Ελλάδας µε έγγραφ ό του απευθύ νθηκε σ το Υπουργεί ο Παιδείας για τα θ έµατα της στελέχωσ ης ∆οµώ ν που παρέχου ν φρ οντίδα σε Άτοµ α Με Ει δι κές ανάγκες και περ ιέγρ αψε το έρ γο που ασκούν οι Σχολικοί Νοσ ηλευτές .
Είναι ιδι αί τερ α σηµ αντι κό το γεγονός ότι γι α πρώ τη φορ ά ο Επι στηµονι κός Φορ έας εκπροσώ πησ ης τω ν Ελλήνων Νοσηλευ τών απευθύνεται σ το καθ ’ύλην αρµ όδι ο Υπου ργεί ο, προασ πί ζει το έργο τω ν Σχολικών Νοσηλευ τών και αναγνω ρί ζει τη σ ηµ αντι κότητά τους.
Βέβαια, το πι ο ενδιαφ έρον είναι ότι ο Εθνι κός Σύ νδεσµος Νοσ ηλευτώ ν Ελλάδας δεν περι ορί ζει το επαγγελµ ατι κό πεδίο εφαρµ ογής τω ν Σχολι κώ ν Νοσ ηλευτών στα Ει δι κά Σχολεία και τα Άτοµ α Με Ει δι κές Ανάγκες , αλλά επεκτείνεται σε όλο το Σχολικό Πληθυσµ ό. Αυ τό αποτελεί µια ιδι αί τερ η καινοτοµ ία και ουσιασ τι κά την πρώ τη επίσ ηµ η αναγνώρ ιση και υποστήριξ η της Σχολι κής Νοσ ηλευτικής , όπως απαιτούν τα ∆ι εθνή ∆εδοµένα. Επί σης , το έγγραφ ο περι λαµ βάνει και νέα επιστηµονικά γνω στι κά αντι κείµενα γι α το έρ γο τω ν Σχολι κώ ν Νοσ ηλευτών , όπω ς η Συµβουλευτι κή , η Αγω γή Υγείας , η Περιβ αλλοντολογι κή Υγεί α και η Αξιολόγησ η Υγεί ας του Σχολικού πληθυ σµού9.
Συγκεκριµένα αναφέρεται :
« Οι πτυ χιού χοι Νοσηλευ τές είναι σε θέσ η , µε β άσ η τις γνώσ εις που έχου ν αποκτήσει κατά τον κύ κλο των Προπτυ χι ακών Σπουδώ ν τους , ω ς “Σχολικοί Νοσ ηλευτές ” , να πρ οσφ έρουν υπηρεσί ες φρ οντίδας στον Σχολι κό Πληθυσµό όπως:
1.Αξιολόγηση και πρ οαγω γή της υγεί ας του σ χολι κού πληθυσµού:
-Λεπτοµερ ή εξ έτασ η και αξιολόγηση της υγεί ας κάθε παι διού.
-Αντιµετώ πιση και παροχή φροντίδας σ τα παι δι ά σ ε περί πτωση αιφ νίδιας αρρώ στι ας π.χ. επι ληπτικής κρίσης ή τραυµ ατισµ ού από ατύ χηµα.
2.Βελτίωσ η του φυσι κού και κοινωνικού περ ιβ άλλοντος µέσ α στο οποίο ζει και ερ γάζεται ο σχολι κός πληθυσµός όπου χρ ει άζεται µελέτη όσον αφ ορ ά τους κινδύ νους από το φυσι κό περι βάλλον , τα λοιµώ δη νοσήµ ατα , καθ ώς και ψυχοκοινω νι κό περιβ άλλον.
3.Πρ ογραµµ ατισµένη Αγωγή Υγείας :
-Ενθ άρρυνση τω ν γονέω ν και του πρ οσω πι κού του σ χολείου ώστε να συµµετέχουν σ ε δρασ τηριότητες που έχουν σ χέσ η µε την υγεί α.
4.Συµβ ουλευτι κή σε γονείς , δασ κάλους , καθ ηγητές ,
µαθ ητές . »2 2
∆ιορισµός σχολικού νοσηλευτή
∆ιορισµός σχολικού νοσηλευτή
∆ιορισµός σχολικού νοσηλευτή
∆ιορισµός σχολικού νοσηλευτή
(Απόφαση Γ6 / 779 / 07.12.2000) (Απόφαση Γ6 / 779 / 07.12.2000) (Απόφαση Γ6 / 779 / 07.12.2000) (Απόφαση Γ6 / 779 / 07.12.2000)
Την ίδια χρ ονι ά ψ ηφ ίζεται σ το Φ.Ε.Κ. Β΄1567 / 22.12.2000 η απόφ ασ η υπ’ αρ ιθ µόν Γ6/ 779 µε θ έµ α : «Καθ ορισµ ός δι αδι κασί ας προκήρυξης τω ν θέσ εων του Ει δι κού Εκπαιδευτι κού Προσ ωπικού και Ειδι κού Βοηθητι κού Προσ ωπικού τω ν Κ.∆.Α.Υ. και τω ν Σ.Μ.Ε.Α. , κρι τήρι α επι λογής και τοποθέτησης ».
Έτσ ι, οι Σχολικοί Νοσ ηλευτές προσλαµβ άνονται µε συγκεκριµένη δι αδι κασί α και έπει τα από συνέντευξη ενώπι ον του Υπηρ εσι ακού Συµβουλίου Ει δι κού Εκπαι δευτι κού Πρ οσω πι κού.
Συγκεκριµένα , επι λέγονται β άσ ει τω ν εξ ής κρι τηρίω ν : 1.Κριτήρια π ου µ οριοδοτούν ται:
α. Συναφ ής Μ εταπτυ χι ακός Τίτλος Σπου δών ( 2 Μονάδες ).
β. Συ ναφές ∆ι δακτορ ικό ∆ίπλωµ α Σπουδώ ν ( 4 Μονάδες ).
γ. Συναφ ής Προϋ πηρεσί α στον ∆ηµόσι ο ή Ιδιω τι κό Τοµέ α (Έως 3 Μονάδες – Μισή Μ ονάδα ανά Εξάµηνο Ερ γασί ας και συνολι κά έως 3 Μονάδες ).
δ. Μετεκπαί δευσ η ∆ι ετούς ∆ι άρ κειας σ ε Ίδρυµα Τρ ιτοβ άθµι ας Εκπαίδευσης σ το Αντικείµενο της θ έσης (2 Μονάδες ).
ε. Επιµόρφ ωσ η Ετήσιας ∆ιάρκει ας σε ∆ηµ όσιο Φορέα σ το Αντι κείµενο της θ έσ ης (1 Μονάδα).
στ. Επιµόρφ ωση Εξ άµηνης ∆ι άρ κει ας σ ε ∆ηµ όσιο Φορέα σ το Αντι κείµενο της θ έσ ης ( Μ ισ ή Μονάδα ).
ζ. Επάρκει α Ξένης Γλώ σσ ας ή Ξένη Γλώ σσ α Επι πέδου Proficiens y (1 Mονάδα)
η. Ξένη Γ λώσσ α Επι πέδου LOWER (Μισ ή Μονάδα)
2.Κριτήρια π ου συν εκτιµώνται:
α. Η δυνατότητα ανάπτυξης τω ν ι κανοτήτω ν και δεξι οτήτω ν του υ ποψ ηφίου (Μ έχρι 2 Μονάδες ).
β. Η προσ ωπικότητα του Υποψηφ ίου ( Μ έχρι 1 Μ ονάδα)2 3 .
Σηµείω ση:
Όλων τω ν υ ποψ ηφίων πρ οηγούνται οι κάτοχοι πτυ χίου Παιδαγω γι κώ ν Σπου δών ή Πτυχίου ΣΕΛ ΕΤΕ.
Ο ρόλος του σχολικού νοσηλευτή Ο ρόλος του σχολικού νοσηλευτή Ο ρόλος του σχολικού νοσηλευτή Ο ρόλος του σχολικού νοσηλευτή
Ο νοσηλευ τής που εργάζεται σ το χώ ρο του σ χολείου έχει πολλές ευθύ νες, οι οποίες είναι ανάλογες µε την κατηγορί α ατόµων στην οποί α προσφέρεται φροντίδα. Τα άτοµα αυ τά είναι οι µαθητές και οι οικογένει ες τους, το προσω πι κό του σχολεί ου και ολόκληρ η η κοινότητα. Τα τρί α συστατικά στοι χεί α της σχολι κής νοσηλευτι κής είναι η παροχή πρώτων υ πηρεσ ι ών υγείας , η αγωγή υγεί ας και η προαγω γή της υγεί ας και η περιβ αλλοντι κή υγεί α.2 4 , 2 5
Ο σ χολικός νοσ ηλευτής πρέπει να εκτιµήσει το επί πεδο υγεί ας µε βάσ η επιδηµιολογι κά δεδοµ ένα (θνητότητα, θνησιµότητα), να διερευ νήσ ει την επάρκεια τω ν κοινοτι κών πηγώ ν και να αξιολογήσει τις περιβ αλλοντικές συνθήκες . Με β άση αυτή την εκτίµηση, σ χεδι άζεται πρόγρ αµ µα υγεί ας β ασι σµ ένο στις ανάγκες της κοινότητας . Γι α παράδει γµα, στην περ ίπτωσ η προβλήµ ατος ναρ κωτι κών ουσιώ ν στην περιοχή συ νισ τώνται ανάλογα µ αθ ήµατα στο πλαί σιο του εκπαιδευτι κού προγρ άµµατος .
Με βασι κή τοποθέτησ η ότι ο ρόλος του νοσηλευτή στο σχολείο επι τυγχάνεται καλύτερα όταν αυτός βρ ίσκεται στο χώρο του σ χολείου, ο ρ όλος που καλείται να δι αδρ αµατήσει αναλύεται στα εξ ής:2 5 , 2 6
1) Εκτίµη ση της υ γε ίας των µ αθη τών και έγκαιρη ανίχνευση τυχόν προβληµάτων. Μια πρώ τη συνάντησ η του σ χολι κού νοσ ηλευτή µε το παιδί είναι απαρ αίτητο να γίνει πρ ιν από την έναρξη της σχολι κής περι όδου από κοινού µ ε το νοσ ηλευτή του κέντρου υ γεί ας της περιοχής ώ στε η µεταφορ ά της παρ ακολούθ ησ ης του παι δι ού από τον ένα επαγγελµ ατί α στον άλλο να γίνει οµ αλά και χωρ ίς προβ λήµατα. Μ ε την έναρξη της σχολι κής χρονιάς , η εικόνα που έχει σχηµ ατίσει ο σχολι κός νοσηλευτής συµ πληρώνεται από το ατοµικό ισ τορι κό του µ αθ ητή, το οι κογενει ακό ιστορι κό και την πλήρ η ιατρι κή εξέτασ η από το σ χολί ατρο µ ε τη β οήθει α του νοσηλευ τή. Στη συνέχει α συµπληρώ νεται το ατοµι κό δελτί ο υγεί ας του µαθ ητή το οποί ο τηρείται από το νοσ ηλευ τή σ ε όλη τη δι άρ κει α φοίτησ ης στο σχολείο. Αν κατά την ιατρι κή εξέταση διαπι στω θεί ασθένεια ακολουθεί εξ έταση του παιδιού από ειδι κούς γιατρούς .
2) Την παροχή πρώτων βοηθειών και την αντιµε τώπιση τη