Σχολή Θετικών Επιστημών και Τεχνολογίας
Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών
Διαχείριση Τεχνικών Έργων
Διπλωματική Εργασία
Κίνδυνοι για την ασφάλεια & την υγεία των σωφρονιστικών υπαλλήλων στα Αγροτικά Καταστήματα Κράτησης
Ιωάννης – Μιλτιάδης Γ. Βαμβακάκης
Επιβλέπουσα Καθηγήτρια : Δρ. Κωνσταντακοπούλου Φωτεινή
Αθήνα, Ιούνιος 2020
υπαλλήλων στα Α.Κ.Κ.»
ii Διπλωματική Εργασία
@ Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, 2020
Η παρούσα εργασία αποτελεί πνευματική ιδιοκτησία του/της φοιτητή («συγγραφέας/δημιουργός») που την εκπόνησε. Στο πλαίσιο της πολιτικής ανοικτής πρόσβασης ο/η συγγραφέας/δημιουργός εκχωρεί στο ΕΑΠ, μη αποκλειστική άδεια χρήσης του δικαιώματος αναπαραγωγής, προσαρμογής, δημόσιου δανεισμού, παρουσίασης στο κοινό και ψηφιακής διάχυσής τους διεθνώς, σε ηλεκτρονική μορφή και σε οποιοδήποτε μέσο, για διδακτικούς και ερευνητικούς σκοπούς, άνευ ανταλλάγματος και για όλο το χρόνο διάρκειας των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας. Η ανοικτή πρόσβαση στο πλήρες κείμενο για μελέτη και ανάγνωση δεν σημαίνει καθ’ οιονδήποτε τρόπο παραχώρηση δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας του/της συγγραφέα/δημιουργού ούτε επιτρέπει την αναπαραγωγή, αναδημοσίευση, αντιγραφή, αποθήκευση, πώληση, εμπορική χρήση, μετάδοση, διανομή, έκδοση, εκτέλεση,
«μεταφόρτωση» (downloading), «ανάρτηση» (uploading), μετάφραση, τροποποίηση με οποιονδήποτε τρόπο, τμηματικά ή περιληπτικά τη ς εργασίας, χωρίς τη ρητή προηγούμενη έγγραφη συναίνεση του/της συγγραφέα/δημιουργού. Ο/Η συγγραφέας/δημιουργός διατηρεί το σύνολο των ηθικών και περιουσιακών του δικαιωμάτων.
υπαλλήλων στα Α.Κ.Κ.»
iii Διπλωματική Εργασία
Κίνδυνοι για την ασφάλεια & την υγεία των σωφρονιστικών υπαλλήλων στα Αγροτικά Καταστήματα Κράτησης
Ιωάννης – Μιλτιάδης Γ. Βαμβακάκης
Επιτροπή Επίβλεψης Διπλωματικής Εργασίας
Επιβλέπουσα Καθηγήτρια : Συν-επιβλέπων Καθηγητής : Κωνσταντακοπούλου Φωτεινή Ευαγγελινός Κωνσταντίνος Δρ. Χημικός Δρ. Τμήματος Περιβάλλοντος
Αθήνα, Ιούνιος 2020
υπαλλήλων στα Α.Κ.Κ.»
iv Διπλωματική Εργασία
Θα ήθελα να ευχαριστήσω την επιβλέπουσα της εργασίας Δρ. Κωνσταντακοπούλου Φωτεινή για την άριστη συνεργασία που είχαμε κατά την εκπόνηση της, όπως και τον Διευθυντή/ντρια κυρίως, αλλά και όλο το προσωπικό του Αγροτικού Καταστήματος Κράτησης για την βοήθεια κατά την τέλεση της έρευνας. Τις μεγαλύτερες ευχαριστίες μου τις χρωστάω στη οικογένεια μου, για την ανοχή τους αλλά και την τεράστια υπομονή που έδειξαν εν συνόλω κατά τα έτη σπουδών μου στο συγκεκριμένο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών.
υπαλλήλων στα Α.Κ.Κ.»
v Διπλωματική Εργασία
Περίληψη
Η παρούσα Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία αναφέρεται στους κινδύνους για την ασφάλεια και την υγεία των σωφρονιστικών υπαλλήλων στα Αγροτικά Καταστήματα Κράτησης. Αρχικά μνημονεύονται έννοιες και ορισμοί που αφορούν στην ασφάλεια και στην υγεία της εργασίας και επακολουθούν αναφορές για το προσωπικό που εργάζεται σ’ αυτά και τα καθήκοντα του, ώστε να επιτευχθεί μια σχετική γνώση επί του θέματος. Γίνεται μία θεωρητική προσέγγιση στην Εκτίμηση της Επικινδυνότητας των κινδύνων και στα βήματα που ακολουθούνται για την υλοποίηση της, αλλά και αναλύονται οι βασικές αρχές λειτουργίας των Α.Κ.Κ. και τα καθήκοντα του προσωπικού φύλαξης, που αποτελεί τον κύριο βραχίονα στήριξης της ομαλής λειτουργίας τους.
Το συγκεκριμένο τμήμα, ευθύνεται για την τήρηση της τάξης και της ασφάλειας αλλά και για την εύρυθμη λειτουργία τους, καθώς καλούνται να ανιχνεύσουν τυχόν πειθαρχικά παραπτώματα ή οτιδήποτε είναι ικανό να διαταράξει την λειτουργία του καταστήματος, για την μετέπειτα επιβολή των αντίστοιχων πειθαρχικών ποινών. Επιβαρύνονται με την ορθή χρήση και επιβολή των διάφορων προληπτικών και κατασταλτικών μέτρων για την αποφυγή διασάλευσης της αρμονικής λειτουργίας των Α.Κ.Κ.
Παρακάτω παρατίθενται οι κίνδυνοι για την υγεία των σωφρονιστικών υπαλλήλων στα Αγροτικά Καταστήματα Κράτησης, οι οποίοι μπορεί να πηγάζουν είτε από το εξωτερικό, είτε από το εσωτερικό περιβάλλον (κλίμα, θερμοκρασία κ.λ.π.) ή να προέλθουν από κάποιο τυχαίο ή απρόβλεπτο γεγονός. Το Stress, όπως και σε άλλους επαγγελματικούς τομείς έτσι και σ’ αυτόν, δεν μπορεί να παραβλεφθεί, καθώς αποτελεί έναν μεγάλο πιθανό επιβλαβή παράγοντα για την υγεία του προσωπικού των φυλακών.
Τέλος, εξελίσσεται η μέθοδος ανάλυσης, με έρευνα εντός Α.Κ.Κ. με ερωτηματολόγιο, όπου καλούνται να απαντήσουν όσοι υπάλληλοι επιθυμούν, για την διεξαγωγή χρήσιμων ενδεικτικών στατιστικών στοιχείων, όσον αφορά στους κινδύνους για την ασφάλεια και την υγεία τους. Η χρησιμοποίηση τους μπορεί να συμβάλλει στην βελτίωση των συνθηκών εργασίας, ανάδειξη, αντιμετώπιση ή εξάλειψη των κινδύνων, αλλά και στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής του εργαζόμενου προσωπικού, με άμεση επίδραση στην σωματική και ψυχική υγεία του.
υπαλλήλων στα Α.Κ.Κ.»
vi Διπλωματική Εργασία
Λέξεις – Κλειδιά :
Αγροτικό Κατάστημα Κράτησης, σωφρονιστικός υπάλληλος, κίνδυνος, ασφάλεια, υγεία
υπαλλήλων στα Α.Κ.Κ.»
vii Διπλωματική Εργασία
Abstract
This Postgraduate Diploma Thesis deals with the safety and health hazards for agricultural penitentiary employees. First, concepts and definitions are mentioned in relation to occupational safety and health, followed by references to the employees working in Agricultural Prisons and their duties in order to gain a relevant knowledge of the subject. A theoretical approach is made to the Hazard Assessment and the steps taken to implement it, as well as basic principles of operation and the duties of guard employees in Agricultural Prisons are analyzed, which is the most important department for their proper functioning.
This department is responsible for maintaining order, security and achieves its proper functioning, as it is required to detect any disciplinary offenses or anything that may interfere with the operation of the prison for subsequent imposition of disciplinary penalties. They are charged with the proper use and enforcement of various preventive and repressive measures to prevent from compromising the harmonious functioning of Agricultural Prisons (A.P.).
Below, follow the health hazards of penitentiary employees in Agricultural Prisons, which may originate either from the outside or from the indoor environment (climate, temperature, etc.) or may result from an accidental or unforeseen event. Stress, as in other professional sectors, cannot be overlooked, as it is a major potential detrimental to prison health.
Finally, the method of analysis is developed, with a research in an Agricultural Prison with a questionnaire inviting penitentiary employees to respond to useful statistics for their safety and health hazards. They can contribute to improving working conditions, highlighting, addressing or eliminating hazards, as well as enhancing the life quality of employees, with a direct impact on their physical and mental health.
Keywords:
Agricultural prison, penitentiary employee, hazard, safety, health
υπαλλήλων στα Α.Κ.Κ.»
viii Διπλωματική Εργασία
Πίνακας περιεχομένων
Περίληψη ... v
Abstract ...vii
Κατάλογος Πινάκων ... xiii
Κατάλογος Εικόνων ... xiii
Κατάλογος Γραφημάτων ... xiv
Συντομογραφίες & Ακρωνύμια ... xvii
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 : Γενικά για την ασφάλεια και την υγεία... 1
1.1 Εισαγωγή ... 1
1.2 Γενικοί Ορισμοί που αφορούν στην ασφάλεια και στην υγεία της εργασίας ... 2
1.3 Μεθοδολογία Εκτίμησης Επικινδυνότητας... 3
1.4 Τεχνικός Ασφαλείας ... 4
1.5 Τα προσόντα του Τεχνικού Ασφαλείας... 5
1.6 Ο Ιατρός Εργασίας ... 5
1.7 Προσόντα και χρόνος απασχόλησης του Ιατρού Εργασίας ... 7
1.8 Η Επιτροπή Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (Ε.Υ.Α.Ε.)... 8
1.9 Εξωτερικές Υπηρεσίες Προστασίας και Πρόληψης (ΕΞΥΠΠ) ... 10
1.10 Εσωτερικές Υπηρεσίες Προστασίας και Πρόληψης (ΕΣΥΠΠ) ... 12
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 : Τα Αγροτικά Καταστήματα Κράτησης ... 13
2.1 Ιστορικό δημιουργίας Αγροτικών Φυλακών ... 13
2.2 Περιγραφή των Σωφρονιστικών Συστημάτων ... 15
2.3 Διάφοροι ορισμοί που αφορούν στα Αγροτικά Καταστήματα Κράτησης ... 17
2.4 Οργάνωση των υπηρεσιών του προσωπικού των Αγροτικών Καταστημάτων Κράτησης ... 26
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 : Αναλυτική παρουσίαση των βημάτων της Εκτίμησης Επικινδυνότητας για τους σωφρονιστικούς υπαλλήλους στα Αγροτικά Καταστήματα Κράτησης ... 28
3.1 ΒΗΜΑ 1: Συλλογή Πληροφοριών ... 28
3.2 ΒΗΜΑ 2 : Αναγνώριση Κινδύνων... 29
3.3 ΒΗΜΑ 3 : Εκτίμηση Επικινδυνότητας και ιεράρχηση κινδύνων στα Αγροτικά Καταστήματα Κράτησης ... 30
3.4 ΒΗΜΑ 4 : Σχεδιασμός δράσεων για μείωση ή εξάλειψη της ... 32
Επικινδυνότητας. Αναθεώρηση της εκτίμησης. ... 32
3.5 ΒΗΜΑ 5: Τεκμηρίωση της Εκτίμησης Επικινδυνότητας ... 33
υπαλλήλων στα Α.Κ.Κ.»
ix Διπλωματική Εργασία
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: Βασικές λειτουργικές αρχές των Αγροτικών Καταστημάτων Κράτησης - Καθήκοντα
προσωπικού φύλαξης ... 36
4.1 Εκπαίδευση και επαγγελματική εξέλιξη του προσωπικού φύλαξης στα Αγροτικά Καταστήματα Κράτησης ... 36
4.2 Γενικά και ειδικά καθήκοντα του προσωπικού φύλαξης στα Αγροτικά Καταστήματα Κράτησης ... 38
4.3 Καθήκοντα του επικεφαλής βάρδιας του προσωπικού φύλαξης στα Αγροτικά Καταστήματα Κράτησης ... 43
4.4 Καθήκοντα του Αρχιφύλακα στα Αγροτικά Καταστήματα Κράτησης ... 44
4.5 Βασικές αρχές που συμβάλλουν στη ασφαλή λειτουργία των Αγροτικών Καταστημάτων Κράτησης ... 47
4.6 Απαγορευμένα είδη κατά την αρχική εισαγωγή των κρατουμένων στα Αγροτικά Καταστήματα Κράτησης ... 48
4.7 Είδη που επιτρέπονται να κατέχουν οι κρατούμενοι στα Αγροτικά Καταστήματα Κράτησης .. 50
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: Γενικές Διατάξεις Ασφάλειας - Προληπτικά και κατασταλτικά μέτρα ασφαλείας στα Αγροτικά Καταστήματα Κράτησης – Πειθαρχικά παραπτώματα, ποινές – Πειθαρχικά Όργανα, Πειθαρχική Διαδικασία . 52 5.1 Γενικές διατάξεις ασφάλειας ... 52
5.2 Προληπτικά μέτρα ασφάλειας εντός των Αγροτικών Καταστημάτων Κράτησης ... 54
5.3 Προληπτικά μέτρα που αφορούν στους κρατούμενους στα Α.Κ.Κ. ... 55
5.4 Προληπτικά μέτρα που αφορούν στους εξωτερικούς χώρους των Α.Κ.Κ. ... 57
5.5 Προληπτικά μέτρα που αφορούν στις ενέργειες των Σωφρονιστικών Υπαλλήλων των Α.Κ.Κ. . 58
5.6 Κατασταλτικά μέτρα ασφάλειας και ενέργειες αποκατάστασης της τάξης και της ασφάλειας στα Α.Κ.Κ. ... 60
5.7 Πειθαρχικά παραπτώματα κρατουμένων, πειθαρχικές ποινές και μέτρα πειθαρχίας ... 62
5.8 Πειθαρχικά Όργανα και Πειθαρχική διαδικασία ... 65
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: Κίνδυνοι για την υγεία των Σωφρονιστικών Υπαλλήλων στα Αγροτικά Καταστήματα Κράτησης ... 67
6.1 Η υγεία στα Αγροτικά Καταστήματα Κράτησης ... 67
6.2 Ατομική Υγιεινή και καθαριότητα κοινόχρηστων χώρων στα Αγροτικά Καταστήματα Κράτησης ... 69
6.3 Κίνδυνοι για την υγεία των Σωφρονιστικών Υπαλλήλων από την εμφάνιση υψηλών θερμοκρασιών και καύσωνα ... 69
6.4 Κίνδυνοι για την υγεία των σωφρονιστικών υπαλλήλων από το κρύο, δυνατούς ανέμους και βροχή, στα Α.Κ.Κ. ... 71
6.5 Κίνδυνοι για την υγεία των σωφρονιστικών υπαλλήλων από την Νόσο των Λεγεωνάριων .... 73
υπαλλήλων στα Α.Κ.Κ.»
x Διπλωματική Εργασία
6.6 Stress και κίνδυνοι για την ψυχική υγεία των σωφρονιστικών υπαλλήλων στα Αγροτικά
Καταστήματα Κράτησης ... 75
6.7 Το σύνδρομο Mobbing... 81
6.8 Το σύνδρομο Burn-out ... 83
6.9 Η μέριμνα για την ψυχική υγεία εντός των Αγροτικών Καταστημάτων Κράτησης ... 85
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: Προτεινόμενη Μέθοδος – Σκοπός της Έρευνας – Έρευνα με Ερωτηματολόγιο – Στατιστικά στοιχεία της έρευνας - Συμπεράσματα-Προτάσεις για μελλοντική έρευνα ... 90
7.1 Προτεινόμενη Μέθοδος – Σκοπός της έρευνας ... 90
7.2 Έρευνα με ερωτηματολόγιο ... 91
7.3 Στατιστικά στοιχεία της έρευνας ... 92
ΕΝΟΤΗΤΑ Α:7.3.1 ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ... 92
Ηλικία των σωφρονιστικών υπαλλήλων ... 92
Το Φύλο των σωφρονιστικών υπαλλήλων στο Α.Κ.Κ. ... 93
Η οικογενειακή κατάσταση των σωφρονιστικών υπαλλήλων στο Α.Κ.Κ. ... 93
Οι σπουδές των σωφρονιστικών υπαλλήλων του Α.Κ.Κ. ... 94
ΕΝΟΤΗΤΑ Β:7.3.2 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ... 95
Έτη εργασίας των σωφρονιστικών υπαλλήλων σε Α.Κ.Κ. ... 95
Συνολικά έτη εργασίας των σωφρονιστικών υπαλλήλων σε Καταστήματα Κράτησης ... 96
ΕΝΟΤΗΤΑ Γ: 7.3.3 Κίνδυνοι για την ασφάλεια των σωφρονιστικών υπαλλήλων στα Α.Κ.Κ. ... 97
Ερώτημα 1: Έχετε εκπαιδευτεί στο αντικείμενο εργασίας σας; ... 97
Ερώτημα 2: Έχετε λάβει επαρκή εκπαίδευση & ειδίκευση για επιμέρους καθήκοντα που σας ανατίθενται (π.χ. γεωργικές και κτηνοτροφικές εργασίες, αρτοζαχαροπλαστείο κ.α.); ... 97
Ερώτημα 3: Έχετε συμμετάσχει σε επιμορφωτικά σεμινάρια για απόκτηση περαιτέρω ειδικών γνώσεων; ... 98
Ερώτημα 4: Θεωρείτε ότι η οικογενειακή κατάσταση των σωφρονιστικών υπαλλήλων επηρεάζει τα μέτρα ασφαλείας που λαμβάνουν κατά την διάρκεια της υπηρεσίας τους; ... 99
Ερώτημα 5: Θεωρείτε την ορατότητα στις διάφορες θέσεις εργασίας, ικανοποιητική; ... 99
Ερώτημα 6: Θεωρείτε ότι είναι ικανοποιητικός ο αριθμός των σωφρονιστικών υπαλλήλων που υπηρετούν στο κατάστημα κράτησης, για την αντιμετώπιση επικίνδυνων καταστάσεων (π.χ. βίαια επεισόδια μεταξύ κρατουμένων, πυρκαγιά, σεισμός, πλημμύρα κ.λ.π.); ... 100
Ερώτημα 7: Έχουν εκτυλιχθεί βίαια επεισόδια μεταξύ υπαλλήλων και κρατουμένων ή κρατουμένων μεταξύ τους, στο κατάστημα κράτησης που υπηρετείτε; ... 101
Ερώτημα 8: Ποια περίοδος της ημέρας εκτιμάτε ότι είναι η ποιο επικίνδυνη για την δημιουργία κάποιου επεισοδίου; ... 102
υπαλλήλων στα Α.Κ.Κ.»
xi Διπλωματική Εργασία
Ερώτημα 9: Έχει τραυματιστεί σωφρονιστικός υπάλληλος στο Αγροτικό κατάστημα κράτησης που
υπηρετείτε, μετά από κάποια επικίνδυνη κατάσταση; ... 103
Ερώτημα 10: Εάν ΝΑΙ ή ΜΕΡΙΚΩΣ, ποια επικίνδυνη κατάσταση εξελίχθηκε και δημιουργήθηκε ο τραυματισμός;... 103
Ερώτημα 11: Το φαινόμενο της ριζοσπαστικοποίησης (π.χ. ακραίοι μουσουλμάνοι, ακροδεξιοί, ακροαριστεροί κ.λ.π.) αποτελεί κατά τη γνώμη σας κίνδυνο για την ασφάλεια των σωφρονιστικών υπαλλήλων σε Αγροτικό Κατάστημα Κράτησης; ... 104
Ερώτημα 12: Θεωρείτε ότι η ψυχική υγεία των κρατουμένων σχετίζεται με την ασφάλεια των υπαλλήλων; ... 105
Ερώτημα 13: Αν ΝΑΙ, πιστεύετε ότι οι επισκέψεις θρησκευτικών πνευματικών καθοδηγητών (ιερείς διαφόρων θρησκειών ), συμβάλλουν στην ψυχική υγεία των κρατουμένων; ... 106
Ερώτημα 14: Υπάρχει ειδικό επιστημονικό προσωπικό στη φυλακή που εργάζεστε; ... 106
Ερώτημα 15: Πιστεύετε ότι το ειδικό επιστημονικό προσωπικό συμβάλλει στην ψυχική υγεία των κρατουμένων, άρα και στην ασφάλεια των σωφρονιστικών υπαλλήλων; ... 107
Ερώτημα 16: Ποιες σχέσεις μεταξύ υπαλλήλων και κρατουμένων πιστεύετε ότι βελτιώνουν το κλίμα στο Κατάστημα Κράτησης; ... 108
Ερώτημα 17: Πιστεύετε ότι τα επισκεπτήρια λειτουργούν ευεργετικά στους κρατουμένους και συμβάλλουν στην ασφάλεια των σωφρονιστικών υπαλλήλων; ... 108
Ερώτημα 18: Εκτιμάτε ότι οι έρευνες στους επισκέπτες, στους κρατουμένους, στα κελιά/θαλάμους τους, στα προσωπικά τους είδη, (για εισαγωγή απαγορευμένων αντικειμένων, ουσιών κ.λ.π.), βελτιώνουν το επίπεδο ασφάλειας των σωφρονιστικών υπαλλήλων; ... 109
Ερώτημα 19: Τα στατικά στοιχεία (κιγκλίδες, κάγκελα, κλειδαριές, τοίχοι, κ.λ.π.) πιστεύετε ότι προσφέρουν επαρκή ασφάλεια στους σωφρονιστικούς υπαλλήλους; ... 110
Ερώτημα 20: Τα τεχνικά μέσα (π.χ. ασύρματοι, μεγάφωνα, συναγερμός κ.λ.π.) πιστεύετε ότι επαρκούν για την ασφάλεια των σωφρονιστικών υπαλλήλων; ... 111
Ερώτημα 21: Εάν βγάζετε ομάδες εργασίας στα χωράφια του καταστήματος κράτησης, λαμβάνετε τα απαραίτητα μέτρα ασφαλείας (εάν δεν βγάζετε ομάδες εργασίας να μην απαντηθεί το συγκεκριμένο ερώτημα); ... 111
Ερώτημα 22: Πιστεύετε ότι υπάρχει ο κίνδυνος πυρκαγιάς σε κάποιες θέσεις εργασίας σας στο Αγροτικό Κατάστημα Κράτησης; ... 112
Ερώτημα 23: Υπάρχει ο κίνδυνος έκρηξης είτε από εύφλεκτα υγρά, είτε από εύφλεκτα αέρια σε κάποιες θέσεις εργασίας σας στο Α.Κ.Κ.; ... 113
Ερώτημα 24: Υπάρχει ο κίνδυνος ηλεκτροπληξίας σε κάποιες θέσεις εργασίας για τους σωφρονιστικούς υπαλλήλους του Α.Κ.Κ.; ... 113
Ερώτημα 25: Ο φωτισμός κατά τη νυκτερινή υπηρεσία θεωρείται ότι είναι επαρκής; ... 114
Ερώτημα 26: Υπάρχει Τεχνικός Ασφαλείας στο κατάστημα κράτησης;... 115
Ερώτημα 27: Οι συναδελφικές σχέσεις μεταξύ των σωφρονιστικών υπαλλήλων είναι: ... 115
υπαλλήλων στα Α.Κ.Κ.»
xii Διπλωματική Εργασία
ΕΝΟΤΗΤΑ Δ:7.3.4 Κίνδυνοι για την υγεία των σωφρονιστικών υπαλλήλων στα Αγροτικά
Καταστήματα Κράτησης ... 116
Ερώτημα 28: Υπάρχει Ιατρός Εργασίας στο Κατάστημα Κράτησης; ... 116
Ερώτημα 29: Εργάζεστε σε εξωτερικό χώρο (π.χ. επίβλεψη στα χωράφια, κτηνοτροφικές εργασίες, κ.λ.π.); ... 116
Ερώτημα 30: Εάν ΝΑΙ ή ΜΕΡΙΚΩΣ, λαμβάνετε τα απαραίτητα μέτρα προστασίας της υγείας σας από π.χ. υγρασία, ήλιο, βροχή κ.λ.π.; ... 117
Ερώτημα 31: Έχει νοσήσει ποτέ κάποιος υπάλληλος από μεταδοτική ασθένεια που έχει εντοπιστεί εντός του Α.Κ.Κ.;... 118
Ερώτημα 32: Έχετε άγχος πριν ή κατά την εκτέλεση της εργασίας σας ή κατά τη διάρκεια της ημέρας; ... 118
Ερώτημα 33: Έχετε ή είχατε στο παρελθόν, κάποιο πρόβλημα υγείας που να έχει θεωρηθεί και διαγνωσθεί ότι οφείλεται στην εργασία σας; ... 119
Ερώτημα 34: Είσαστε καπνιστής/στρια;... 120
Ερώτημα 35: Ο χώρος εργασίας σας αερίζεται επαρκώς; ... 121
Ερώτημα 36: Έχετε κάνει τα απαραίτητα εμβόλια (π.χ. ηπατίτιδας κ.λ.π.) για την προάσπιση της υγείας σας, αλλά και των συνανθρώπων που σας περιβάλλουν; ... 121
Ερώτημα 37: Υπάρχουν κινούμενα οχήματα/γεωργικά μηχανήματα στο χώρο εργασίας σας; ... 122
Ερώτημα 38: Έχετε γνώσεις από πρώτες βοήθειες;... 123
Ερώτημα 39: Επαρκεί ο χρόνος ανάπαυσης ανάμεσα στις βάρδιες; ... 123
Ερώτημα 40: Είναι ικανοποιητικός ο φωτισμός στους χώρους εργασίας; ... 124
Ερώτημα 41: Αντιμετωπίζετε προβλήματα κατά τη διάρκεια του νυκτερινού ύπνου (δυσκολία στον ύπνο, αϋπνίες, κ.λ.π.); ... 124
Ερώτημα 42: Υπάρχει μέριμνα για την ψυχική υγεία των σωφρονιστικών υπαλλήλων ; ... 125
7.4 Συμπεράσματα – Προτάσεις για μελλοντική έρευνα ... 126
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ ... 130
υπαλλήλων στα Α.Κ.Κ.»
xiii Διπλωματική Εργασία
Κατάλογος Πινάκων
ΠΙΝΑΚΑΣ 1 : ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ ΑΠΟ ΟΡΙΣΜΕΝΟΥΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ ... 31 ΠΙΝΑΚΑΣ 2: ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΦΥΛΛΟΥ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ... 35
Κατάλογος Εικόνων
ΕΙΚΟΝΑ 1: ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΤΙΡΥΝΘΑΣ (ΣΧΙΖΑΣ Π., ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ, 2013)..13 ΕΙΚΟΝΑ 2: ΕΙΔΙΚΟ ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΚΡΑΤΗΣΗΣ ΝΕΩΝ ΚΑΣΣΑΒΕΤΕΙΑΣ (ΣΧΙΖΑΣ Π.,
ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ, 2013) ………27 ΕΙΚΟΝΑ 3: ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΚΡΑΤΗΣΗΣ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ (ΣΧΙΖΑΣ Π., ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗ
ΔΙΑΤΡΙΒΗ, 2013) ………34 ΕΙΚΟΝΑ 4: ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΚΡΑΤΗΣΗΣ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ (ΣΧΙΖΑΣ Π., ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗ
ΔΙΑΤΡΙΒΗ, 2013) ………34 ΕΙΚΟΝΑ 5: ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΚΡΑΤΗΣΗΣ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ (ΑΠΟ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗ
ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΣΧΙΖΑΣ Π., 2013) ………36 ΕΙΚΟΝΑ 6 : ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΚΡΑΤΗΣΗΣ ΑΓΥΙΑΣ ΧΑΝΙΩΝ,
HTTPS://WWW.GOOGLE.COM/SEARCH?Q=%CE%91%CE%93%CE%A1%CE%9F%CE%A4%CE%
99%CE%9A%CE%95%CE%A3+%CE%A6%CE%A5%CE%9B%CE%91%CE%9A%CE%95%CE%A3
&SOURCE=LNMS&TBM=ISCH&SA=X&VED=2AHUKEWIYUO2XWPXOAHUVRHEKHYY2ASE Q_AUOAXOECBIQAW#IMGRC=PH2E4GHWHBZHSM:, 12-03-2020. ………..38
ΕΙΚΟΝΑ 7 : ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΚΡΑΤΗΣΗΣ ΑΓΥΙΑΣ ΧΑΝΙΩΝ
HTTPS://WWW.GOOGLE.COM/SEARCH?Q=%CE%91%CE%93%CE%A1%CE%9F%CE%A4%CE%
99%CE%9A%CE%95%CE%A3+%CE%A6%CE%A5%CE%9B%CE%91%CE%9A%CE%95%CE%A3
&TBM=ISCH&TBS=RIMG:CU5CUURPXSG7IMATCOXBQX2RM3QKU54WTEG-
X6ZTELQ4FP33ROIYJ1_1_1XKYVPLCXKFSOHY15_1VEHEZNPFACFAKUNC6JI0LFWQJ2KUIP9 QTCFOWKRBTKANF4O_1CZVGNNQDHLCYPLBL5_1MHY8QEGKTCOXBQX2RMXG3MY2D8R
2TPSOSCXQKU54WTEG-
EFNCFI715INCKHIJX6ZTELQ4FP0RLBNCY_1_1OUMUQEGN3ROIYJ1_1_1XBFNTGTB8GBHZSO SCAYVPLCXKFSOEFMVTTJXO8T8KHIJHY15_1VEHEZMRICBNRWOWSVKQEGLPFACFAKUN CXFAAEPAFQ31JCOSCAJI0LFWQJ2KECXLMZ3FPWW5KHIJUIP9QTCFOWIRFCCVNYIVCTOQ
EGMRBTKANF4O_1BH-
GBXP86YWSCOSCSZVGNNQDHLCECDBT1EZIOK7KHIJYPLBL5_1MHY8RNAGXO7LRFIFH- OXQAOBQFLA&TBO=U&SA=X&VED=2AHUKEWIPPOHBYJXOAHXMAGMBHAQJB0CQUIIBE
GQIARA4&BIW=1920&BIH=937&DPR=1#IMGRC=MQTRSRH1WY2BTM:, 12-03-2020……..43 ΕΙΚΟΝΑ 8: ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΙΔΙΚΟΥ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΟΣ ΚΡΑΤΗΣΗΣ ΝΕΩΝ
ΚΑΣΣΑΒΕΤΕΙΑΣ (ΣΧΙΖΑΣ Π., ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ, 2013) ………51 ΕΙΚΟΝΑ 9 : ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΚΡΑΤΗΣΗΣ ΑΓΥΙΑΣ (ΣΧΙΖΑΣ Π., ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ, 2013) ……….54 ΕΙΚΟΝΑ 10: ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΚΡΑΤΗΣΗΣ ΤΙΡΥΝΘΑΣ (ΣΧΙΖΑΣ Π., ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ,2013) ……….66
υπαλλήλων στα Α.Κ.Κ.»
xiv Διπλωματική Εργασία
Κατάλογος Γραφημάτων
Γράφημα 7.3.1: Γράφημα Ηλικίας ... 92
Γράφημα 7.3.2: Γράφημα Φύλου ... 93
Γράφημα 7.3.3: Γράφημα Οικογενειακής Κατάστασης ... 94
Γράφημα 7.4.1: Γράφημα ετών εργασίας σωφρονιστικών υπαλλήλων σε Α.Κ.Κ. ... 95
Γράφημα 7.4.2: Γράφημα συνολικών ετών εργασίας σωφρονιστικών υπαλλήλων σε Καταστήματα Κράτησης ... 96
Γράφημα 7.5.2: Γράφημα επαρκούς εκπαίδευσης & ειδίκευσης για επιμέρους καθήκοντα που ανατίθενται στους σωφρονιστικούς υπαλλήλους ... 98
Γράφημα 7.5.3: Γράφημα συμμετοχής σε επιμορφωτικά σεμινάρια ... 98
Γράφημα 7.5.4: Γράφημα επιρροής οικογενειακής κατάστασης στη λήψη μέτρων ασφαλείας κατά την διάρκεια υπηρεσία τους ... 99
Γράφημα 7.5.5: Γράφημα ορατότητας στις διάφορες θέσεις εργασίας ... 100
Γράφημα 7.5.6: Γράφημα ικανοποιητικού αριθμού σωφρονιστικών υπαλλήλων σε υπηρεσία για την αντιμετώπιση επικίνδυνων καταστάσεων ... 101
Γράφημα 7.5.7: Γράφημα εξέλιξης βίαιων επεισοδίων μεταξύ υπαλλήλων και κρατουμένων ή κρατουμένων μεταξύ τους ... 101
Γράφημα 7.5.8: Γράφημα περιόδου ημέρας που είναι η πιο επικίνδυνη για τη δημιουργία επεισοδίου ... 102
Γράφημα 7.5.9: Γράφημα για εάν έχει τραυματιστεί σωφρονιστικός υπάλληλος στο Α.Κ.Κ. μετά από επικίνδυνη κατάσταση ... 103
Γράφημα 7.5.10: Γράφημα επικίνδυνης κατάστασης που εξελίχθηκε και δημιουργήθηκε ο τραυματισμός του σωφρονιστικού υπαλλήλου στο Α.Κ.Κ. ... 104
Γράφημα 7.5.11: Γράφημα εάν αποτελεί κίνδυνο το φαινόμενο της ριζοσπαστικοποίησης στο Α.Κ.Κ. ... 105
Γράφημα 7.5.12: Γράφημα εάν η ψυχική υγεία σχετίζεται με την ασφάλεια των υπαλλήλων ... 105
Γράφημα 7.5.13: Γράφημα εάν οι θρησκευτικοί πνευματικοί καθοδηγητές συμβάλλουν στην ψυχική υγεία των κρατουμένων ... 106
Γράφημα 7.5.14: Γράφημα εάν υπάρχει επιστημονικό προσωπικό στο Α.Κ.Κ. ... 107
Γράφημα 7.5.15: Γράφημα εάν το ειδικό επιστημονικό προσωπικό συμβάλλει στην ψυχική υγεία των κρατουμένων στο Α.Κ.Κ. ... 107
Γράφημα 7.5.16: Γράφημα για ποιες σχέσεις μεταξύ υπαλλήλων και κρατουμένων βελτιώνουν το κλίμα στο Κ.Κ. ... 108
υπαλλήλων στα Α.Κ.Κ.»
xv Διπλωματική Εργασία
Γράφημα 7.5.17: Γράφημα εάν τα επισκεπτήρια λειτουργούν ευεργετικά στους κρατούμενους και συμβάλλουν στην ασφάλεια των σωφρονιστικών υπαλλήλων στα Α.Κ.Κ. ... 109 Γράφημα 7.5.18: Γράφημα εάν οι έρευνες στους επισκέπτες, στους κρατούμενους, στα κελιά/θαλάμους τους, στα προσωπικά τους είδη, βελτιώνουν το επίπεδο ασφάλειας των σωφρονιστικών υπαλλήλων ... 110 Γράφημα 7.5.19: Γράφημα εάν τα στατικά στοιχεία προσφέρουν επαρκή ασφάλεια στους σωφρονιστικούς υπαλλήλους ... 110 Γράφημα 7.5.20: Γράφημα εάν τα τεχνικά μέσα επαρκούν για την ασφάλεια των
σωφρονιστικών υπαλλήλων ... 111 Γράφημα 7.5.21: Γράφημα εάν λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα ασφαλείας οι
ομαδάρχες ... 112 Γράφημα 7.5.22: Γράφημα εάν υπάρχει κίνδυνος πυρκαγιάς σε κάποιες θέσεις
εργασίας στο Α.Κ.Κ. ... 112 Γράφημα 7.5.23: Γράφημα εάν υπάρχει κίνδυνος έκρηξης σε κάποιες θέσεις εργασίας στο Α.Κ.Κ. ... 113 Γράφημα 7.5.24: Γράφημα εάν υπάρχει κίνδυνος ηλεκτροπληξίας σε κάποιες θέσεις εργασίας στο Α.Κ.Κ. ... 114 Γράφημα 7.5.25: Γράφημα εάν ο φωτισμός κατά την νυκτερινή υπηρεσία θεωρείται επαρκής ... 114 Γράφημα 7.5.26: Γράφημα εάν υπάρχει Τεχνικός Ασφαλείας στο Α.Κ.Κ. ... 115 Γράφημα 7.5.27: Γράφημα για τις συναδελφικές σχέσεις μεταξύ των σωφρονιστικών υπαλλήλων ... 115 Γράφημα 7.5.28: Γράφημα εάν υπάρχει Ιατρός Εργασίας στο Α.Κ.Κ. ... 116 Γράφημα 7.5.29: Γράφημα για το πόσοι σωφρονιστικοί υπάλληλοι εργάζονται σε εξωτερικό χώρο... 117 Γράφημα 7.5.30: Γράφημα εάν λαμβάνονται τα απαραίτητα μέτρα προστασίας της υγείας από ήλιο, υγρασία, βροχή κ.λ.π. ... 117 Γράφημα 7.5.31: Γράφημα εάν έχει νοσήσει ποτέ κάποιος υπάλληλος από μεταδοτική ασθένεια που έχει εντοπιστεί εντός του Α.Κ.Κ. ... 118 Γράφημα 7.5.32: Γράφημα εάν έχει κάποιος υπάλληλος άγχος πριν ή κατά την εκτέλεση της εργασίας ή κατά τη διάρκεια της ημέρας ... 119 Γράφημα 7.5.33: Γράφημα εάν έχετε ή είχατε στο παρελθόν, κάποιο πρόβλημα υγείας που να έχει θεωρηθεί και διαγνωσθεί ότι οφείλεται στην εργασία στο Α.Κ.Κ. ... 120 Γράφημα 7.5.34: Γράφημα εάν είναι καπνιστής/στρια ... 120 Γράφημα 7.5.35: Γράφημα εάν ο χώρος εργασίας αερίζεται επαρκώς ... 121
υπαλλήλων στα Α.Κ.Κ.»
xvi Διπλωματική Εργασία
Γράφημα 7.5.36: Γράφημα εάν οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι έχουν κάνει τα απαραίτητα εμβόλια για την προάσπιση της υγείας τους και των συνανθρώπων που τους
περιβάλλουν ... 122 Γράφημα 7.5.37: Γράφημα εάν υπάρχουν κινούμενα οχήματα / γεωργικά μηχανήματα στο χώρο εργασίας ... 122 Γράφημα 7.5.38: Γράφημα εάν γνωρίζουν οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι από πρώτες βοήθειες ... 123 Γράφημα 7.5.39: Γράφημα εάν επαρκεί ο χρόνος ανάπαυσης ανάμεσα στις βάρδιες 123 Γράφημα 7.5.40: Γράφημα εάν είναι ικανοποιητικός ο φωτισμός στους χώρους
εργασίας ... 124 Γράφημα 7.5.41: Γράφημα εάν οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι αντιμετωπίζουν
προβλήματα κατά τη διάρκεια του νυκτερινού ύπνου (δυσκολία στον ύπνο, αϋπνίες κ.λ.π.) ... 125 Γράφημα 7.5.42: Γράφημα εάν υπάρχει μέριμνα για την ψυχική υγεία των
σωφρονιστικών υπαλλήλων ... 125
υπαλλήλων στα Α.Κ.Κ.»
xvii Διπλωματική Εργασία
Συντομογραφίες & Ακρωνύμια
Α.Κ.Κ. Αγροτικό Κατάστημα Κράτησης
Ε.Α.Κ.Κ.Ν.Κ. Ειδικό Αγροτικό Κατάστημα Κράτησης Νέων Κασσαβέτειας Ε.Υ.Α.Ε. Επιτροπή Υγείας & Ασφάλειας Εργασίας
ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε. Ελληνικό Ινστιτούτο Υγείας και Ασφάλειας της Εργασίας ΕΞ.Υ.Π.Π. Εξωτερική Υπηρεσία Προστασίας & Πρόληψης
ΕΣ.Υ.Π.Π. Εσωτερική Υπηρεσία Προστασίας & Πρόληψης Κ.Κ. Κατάστημα Κράτησης
ΚΥΑ Κοινή Υπουργική Απόφαση
ΜΔΕ Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία Ν. Νόμος
ΠΔ Προεδρικό Διάταγμα
Τ.Ε.Φ.Κ.Κ. Τμήμα Εξωτερικής Φρούρησης Καταστημάτων Κράτησης ΥΑ Υπουργική Απόφαση
Υ.Ε.Φ.Κ.Κ. Υπηρεσία Εξωτερικής Φρούρησης Καταστημάτων Κράτησης
υπαλλήλων στα Α.Κ.Κ.»
1 Διπλωματική Εργασία
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 : Γενικά για την ασφάλεια και την υγεία
1.1 Εισαγωγή
Από την αρχαιότητα παρατηρούμε νομοθετήματα που αφορούν στην υγεία και στην ασφάλεια των εργαζομένων, όπως του Χαμουραμπί, Αυτοκράτορα της Βαβυλώνας (1750 π.Χ.). Συγκεκριμένα, αναφέρεται ότι αν ένας οικοδόμος κατασκευάσει ένα σπίτι για ένα άνθρωπο και δεν είναι ισχυρό με αποτέλεσμα να καταρρεύσει και να προκαλέσει το θάνατο του ιδιοκτήτη του, τότε ο οικοδόμος αυτός καταδικάζεται σε θάνατο.
Μελετώντας την ελληνική ιστορία, ανακαλύπτουμε τις πρώτες προσπάθειες των προγόνων μας για να προστατευθούν από τους εργασιακούς κινδύνους, όπως π.χ. ο Όμηρος αναφέρει στην Οδύσσεια για τον Λαέρτη που απασχολούνταν σε βαριές αγροτικές δουλειές και γύρω από τις κνήμες του, είχε δεμένες κνημίδες για την αποφυγή αμυχών, αλλά και στα χέρια του φορούσε χειρόκτια, για την προστασία από τα αγκάθια. Ο πρώτος που αναφέρεται στον επαγγελματικό κίνδυνο είναι ο Ιπποκράτης (460-377 π.Χ.) για τις ασθένειες που συνδέονται με το εργασιακό περιβάλλον, όπου περιγράφει λεπτομερέστατα την τοξική επίδραση του μολύβδου στους εργαζομένους στα ορυχεία μολύβδου, αλλά και τα συμπτώματα της πάθησης που χαρακτηρίζεται ως κολικός μολυβδίασης. Για τις συνθήκες εργασίας διαφόρων τεχνιτών και τρόπους μείωσης των δυσμενών συνεπειών τους, έχουμε αναφορές από τον Ξενοφώντα (430-354 π.Χ.), τον Πλάτωνα (427-347 π.Χ.) και τον Αριστοτέλη που περιγράφει εργατικά ατυχήματα και αναφέρει για το μονοξείδιο του άνθρακα, ότι «ο ατμός του άνθρακος βαρύνει την κεφαλή και πολλάκις τον θάνατον». Οι αρχαίοι Έλληνες έδειχναν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για θέματα υγείας και ασφάλειας εργασίας, παρόλο που η εργασία αφορούσε περισσότερο στους δούλους, για τους οποίους η αξία της ανθρώπινης ζωής ήταν αμελητέα.
Οι πρώτες προσπάθειες για εισαγωγή νομοθεσίας στην ασφάλεια και την υγεία της εργασίας στο σύγχρονο κόσμο έγιναν κατά τη βιομηχανική επανάσταση και ιδιαίτερα στη Βρετανία, που ως παγκόσμια αυτοκρατορία, δημιουργούνταν μεγάλες ευκαιρίες στη βιομηχανία της αλλά και προβλήματα στη διαβίωση των φτωχών ανθρώπων. Στις αρχές του 1970, στη σύγχρονη Ευρώπη και κάτω από την πίεση του καλά οργανωμένου και διεκδικητικού εργατικού κινήματος, αρχίζουν να θεσμοθετούνται διάφορα μέτρα και διατάξεις με πιο
υπαλλήλων στα Α.Κ.Κ.»
2 Διπλωματική Εργασία
ανθρωποκεντρική προσέγγιση στα θέματα ασφάλειας και υγείας της εργασίας. Στην Ελλάδα, η πρώτη νομοθετική ρύθμιση υλοποιείται με το Ν. ΓπΛΔ΄/1911, ο οποίος συστηματοποιήθηκε με το Βασιλικό διάταγμα της 25ης Αυγούστου 1920 «Περί κωδικοποιήσεως των περί Υγιεινής και Ασφάλειας των εργατών διατάξεων».
Σύμφωνα με τη Κουκουλάκη Θ. (1999), κατά καιρούς έχουν αποδοθεί λανθασμένα αρνητικοί ορισμοί στη υγεία και την ασφάλεια της εργασίας, καθώς όμως αποτελούν έννοιες θετικές.
Από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ορίζονται ότι συμβάλλουν στη νοητική, σωματική και κοινωνική ευεξία, αλλά και στην δυνατότητα προσωπικής ανάπτυξης του ατόμου καθώς στοχεύουν:
στην διατήρηση και προαγωγή υψηλότερου επιπέδου φυσικής, νοητικής και κοινωνικής ευεξίας των εργαζομένων,
στην ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων, προλαμβάνοντας τις επιδράσεις των εργασιακών συνθηκών,
στην εργασιακή προστασία από τους επαγγελματικούς κινδύνους και τέλος
στην προσαρμογή της εργασίας στον άνθρωπο.
Ο σκοπός της παρούσας εργασίας αλλά και της έρευνας είναι η αναφορά και επισήμανση των κινδύνων που αφορούν στην ασφάλεια και στην υγεία των σωφρονιστικών υπαλλήλων των Αγροτικών Καταστημάτων Κράτησης. Προσδοκώμενο αποτέλεσμα είναι η ανάδειξη, η αντιμετώπιση ή εξάλειψή τους, η βελτίωση των συνθηκών εργασίας αλλά και η ποιότητα ζωής του εργαζόμενου προσωπικού, που επιδρά στην σωματική και ψυχική υγεία του.
1.2 Γενικοί Ορισμοί που αφορούν στην ασφάλεια και στην υγεία της εργασίας
Σύμφωνα με την ιστοσελίδα https://osha.europa.eu/el/publications/risk-assessment-essentials, ο κίνδυνος ορίζεται ως οτιδήποτε έχει τη δυναμική να προκαλέσει βλάβη και μπορεί να επηρεάσει τον άνθρωπο, την ιδιοκτησία, τις διεργασίες και μπορεί να προκαλέσει ατυχήματα, με συνέπειες στην ανθρώπινη υγεία, στην απώλεια παραγωγής, ζημιά σε εξοπλισμό κ.λ.π. Η πιθανότητα και σοβαρότητα ενός τραυματισμού ή ασθένειας που οφείλεται στην έκθεση στον κίνδυνο, ορίζεται ως εργασιακή επικινδυνότητα.
υπαλλήλων στα Α.Κ.Κ.»
3 Διπλωματική Εργασία
Η προάσπιση της υγείας και της ασφάλειας επιτυγχάνεται με την εφαρμογή κάποιων διαδικασιών πρόληψης των επαγγελματικών κινδύνων. Η Εκτίμηση Επικινδυνότητας, αποτελεί μια διαδικασία ολοκληρωμένης ανάλυσης των συνθηκών εργασίας και λήψης των απαραίτητων μέτρων στους εργασιακούς χώρους, καθώς μειώνεται η πιθανότητα πρόκλησης βλάβης στους εργαζόμενους ή στο περιβάλλον, λόγω των εργασιακών δραστηριοτήτων τους.
Πραγματοποιείται από τον Τεχνικό Ασφαλείας και τον Ιατρό Εργασίας με την συμμετοχή των εργαζομένων και περιλαμβάνει όλες τις δράσεις εντοπισμού, καταγραφής, μέτρησης και εκτίμησης των κινδύνων στον εργασιακό χώρο, ώστε να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα για την πρόληψη και την προστασία.
Ο σωστός σχεδιασμός και υπολογισμός του κινδύνου ελέγχει και ελαχιστοποιεί τους κινδύνους για την ζωή, την περιουσία και το περιβάλλον, ενώ η έλλειψη του επιδεινώνει την κατάσταση.
1.3 Μεθοδολογία Εκτίμησης Επικινδυνότητας
Σύμφωνα με την ιστοσελίδα https://osha.europa.eu/el/publications/risk-assessment-essentials (26-11-2019), μια συνοπτική παρουσίαση της μεθοδολογίας για την Εκτίμηση της Επικινδυνότητας στους χώρους εργασίας, χρησιμοποιώντας πέντε (5) βήματα είναι η εξής:
1. ΒΗΜΑ 1 : Συλλογή πληροφοριών 2. ΒΗΜΑ 2: Αναγνώριση κινδύνων
3. ΒΗΜΑ 3: Εκτίμηση Επικινδυνότητας με υπολογισμό της πιθανότητας να συμβεί ο κίνδυνος, η σοβαρότητα των συνεπειών και απόφαση εάν είναι αποδεκτή η επικινδυνότητα.
4. ΒΗΜΑ 4: Σχεδιασμός δράσεων για μείωση ή εξάλειψη της Επικινδυνότητας.
Στη συνέχεια ακολουθεί αναθεώρηση της εκτίμησης.
5. ΒΗΜΑ 5: Και τέλος, τεκμηρίωση της Εκτίμησης Επικινδυνότητας.
Η παρούσα μεθοδολογία βοηθάει στη διαμόρφωση γενικών αλλά και αναλυτικών προτάσεων που αφορούν στην ασφάλεια και στην υγεία των εργαζομένων. Παραθέτονται στοιχεία τεκμηρίωσης π.χ. συγκεκριμένες μεθοδολογίες, αποτελέσματα μετρήσεων, βιβλιογραφικές
υπαλλήλων στα Α.Κ.Κ.»
4 Διπλωματική Εργασία
αναφορές και πηγές, νομοθεσία κ.λ.π. Η Εκτίμηση της Επικινδυνότητας πρέπει να επαναλαμβάνεται οπότε μεταβάλλονται οι συνθήκες εργασίας, λόγω παλαίωσης του εξοπλισμού και των εγκαταστάσεων, της γήρανσης ή ανανέωσης του προσωπικού, της εξέλιξης της τεχνολογίας και των πιθανών λύσεων κ.α.
1.4 Τεχνικός Ασφαλείας
Σύμφωνα με τα άρθρα 4 και 6 του Ν. 1568/85, οι επιχειρήσεις που απασχολούν πάνω από πενήντα (50) εργαζομένους ετησίως κατά µέσο όρο, ο εργοδότης υποχρεούται να χρησιμοποιήσει τις υπηρεσίες Τεχνικού Ασφαλείας και Ιατρού Εργασίας. Ο Τεχνικός Ασφαλείας υπάγεται απευθείας στη διοίκηση της επιχείρησης (ή της υπηρεσίας κ.λ.π.) παρέχοντας στον εργοδότη (ή διευθυντή) διάφορες υποδείξεις και συμβουλές σχετικές με την υγεία, την ασφάλεια και την πρόληψη των εργατικών ατυχημάτων είτε γραπτά, είτε προφορικά. Ειδικότερα οι αρμοδιότητες του είναι:
συμβουλευτικές όσον αφορά στο σχεδιασμό, προγραμματισμό, κατασκευή και συντήρηση εγκαταστάσεων, εισαγωγή νέων διαδικασιών παραγωγής, προμήθεια εξοπλισμού και μέσων, επιλογή και έλεγχο της αποτελεσματικότητας των ατομικών μέσων προστασίας. Επίσης, η συμβουλευτική αρμοδιότητά του χρησιμεύει στην διαμόρφωση και διευθέτηση των θέσεων και του περιβάλλοντος εργασίας αλλά και γενικότερα στην οργάνωση της διαδικασίας παραγωγής.
Ο έλεγχος των εγκαταστάσεων και των τεχνικών μέσων πριν από τη λειτουργία τους όσον αφορά στην ασφάλεια, τις διαδικασίες παραγωγής και τις μεθόδους εργασίας, πριν από την εφαρμογή τους. Επιβλέπει την εφαρμογή των μέτρων υγιεινής, ασφάλειας της εργασίας, πρόληψης των ατυχημάτων και ενημερώνει τους αρμόδιους προϊσταμένους των τμημάτων ή τη διεύθυνση της επιχείρησης (ή υπηρεσίας).
Σύμφωνα με το άρθρο 7 του Ν.1568/1985, ο Τεχνικός Ασφαλείας υποχρεούται να επιθεωρεί συχνά τις θέσεις εργασίας και να αναφέρει στον εργοδότη οποιαδήποτε παράλειψη των μέτρων υγιεινής και ασφάλειας, να προτείνει μέτρα αντιμετώπισής τους και να επιτηρεί την εφαρμογή τους. Η επίβλεψη της ορθής χρήσης των ατομικών μέσων προστασίας, η διερεύνηση των εργατικών ατυχημάτων και η εποπτεία της εκτέλεσης ασκήσεων συναγερμού και πυρασφάλειας είναι στις άμεσες υποχρεώσεις του. Μεριμνά για την
υπαλλήλων στα Α.Κ.Κ.»
5 Διπλωματική Εργασία
βελτίωση των συνθηκών εργασίας, επιβλέποντας την τήρηση των κανόνων υγιεινής και ασφάλειας, καθοδηγώντας και συμμετέχοντας στην κατάρτιση και εφαρμογή των εκπαιδευτικών προγραμμάτων των εργαζομένων για την ασφάλεια και υγεία της εργασίας και τηρώντας το επιχειρησιακό απόρρητο. Η διαφωνία με τον εργοδότη σε θέματα της αρμοδιότητας του, δεν αποτελεί λόγο για καταγγελία της σύμβασης του, ενώ η απόλυση του Τεχνικού Ασφαλείας πρέπει να είναι αιτιολογημένη σε κάθε περίπτωση.
1.5 Τα προσόντα του Τεχνικού Ασφαλείας
Σύμφωνα με το άρθρο 5 του Ν.1568/85, καθήκοντα Τεχνικού Ασφαλείας μπορούν να ασκούν οι κάτοχοι :
Πτυχίου Πανεπιστημίου ή Πολυτεχνείου ή Πολυτεχνικής Σχολής Ανώτατου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος του εσωτερικού ή ισότιμων σχολών του εξωτερικού, με άδεια άσκησης επαγγέλματος και ελάχιστη προϋπηρεσία τα δύο έτη (2ετή) που υπολογίζεται από κτήσης πτυχίου.
Πτυχίο Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος ή ισότιμων σχολών του εξωτερικού ή πτυχίο των πρώην σχολών υπομηχανικών και των Κ.Α.Τ.Ε.Ε., με ελάχιστη προϋπηρεσία τα πέντε (5) έτη που υπολογίζεται από κτήσης πτυχίου.
Απολυτήριο τεχνικού λυκείου ή μέσης τεχνικής σχολής ή άλλης αναγνωρισμένης τεχνικής επαγγελματικής σχολής του εσωτερικού ή ισότιμων σχολών του εξωτερικού ή άδεια άσκησης επαγγέλματος εμπειροτέχνη με ελάχιστη προϋπηρεσία τα οκτώ (8) έτη.
Τίτλο ή πιστοποιητικό της αλλοδαπής που να προκύπτει ότι είναι Τεχνικός Ασφαλείας.
1.6 Ο Ιατρός Εργασίας
Η υποχρέωση απασχόλησης Ιατρού Εργασίας καθιερώθηκε αρχικά με το Ν.1568/85 περί
«Υγιεινής και Ασφάλειας των εργαζομένων» σε επιχειρήσεις με πάνω από 150 εργαζομένους, όπου μετά με το Π.Δ. 17/96 «Μέτρα για τη βελτίωση της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων κατά την εργασία σε συμμόρφωση με τις οδηγίες 89/391/ΕΟΚ και
υπαλλήλων στα Α.Κ.Κ.»
6 Διπλωματική Εργασία
91/383/ΕΟΚ» επεκτάθηκε στο δημόσιο, στους Ο.Τ.Α. και σε επιχειρήσεις με πάνω από 50 εργαζομένους.
Ο Ιατρός Εργασίας συμβουλεύει τον εργοδότη και του κάνει υποδείξεις, τους εργαζομένους και τους εκπροσώπους τους είτε γραπτά είτε προφορικά, για τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται για τη σωματική και ψυχική υγεία τους. Τις γραπτές υποδείξεις τις καταχωρεί σε ειδικό βιβλίο όπου ενημερώνεται και ο εργοδότης. Ειδικότερα συμβουλεύει σε θέματα :
Σχεδιασμού, προγραμματισμού, τροποποίησης της διαδικασίας παραγωγής, κατασκευής και συντήρησης εγκαταστάσεων, σύμφωνα με τους κανόνες υγείας και ασφάλειας.
Λήψης μέτρων προστασίας κατά την εισαγωγή και χρήση υλών και προμήθειας μέσων εξοπλισμού.
Ψυχολογίας και φυσιολογίας της εργασίας, εργονομίας και υγιεινής της εργασίας, της διευθέτησης και διαμόρφωσης των θέσεων και του περιβάλλοντος εργασίας και της οργάνωσης της παραγωγικής διαδικασίας.
Οργάνωσης της υπηρεσίας παροχής πρώτων βοηθειών.
Προσωρινής ή μόνιμης τοποθέτησης και αλλαγής θέσης εργασίας για λόγους υγείας αλλά και ένταξη ή επανένταξη ατόμων που υστερούν στην παραγωγική διαδικασία, ακόμη και σε υπόδειξη αναμόρφωσης της θέσης εργασίας και τέλος,
Δεν επιτρέπεται ο Ιατρός Εργασίας να επαληθεύει τη δικαιολογημένη ή αδικαιολόγητη απουσία του εργαζομένου λόγω νόσου.
Ο Ιατρός εργασίας προβαίνει σε ελέγχους της θέσης εργασίας τους, αλλά και σε περιοδικούς ιατρικούς ελέγχους, μεριμνά για τη διενέργεια ιατρικών εξετάσεων και μετρήσεων παραγόντων του εργασιακού περιβάλλοντος. Εκτιμά την καταλληλότητα των εργαζομένων, αξιολογεί και καταχωρεί τα αποτελέσματα των εξετάσεων, εκδίδει βεβαίωση των παραπάνω εκτιμήσεων και τα κοινοποιεί στον εργοδότη. Πρέπει να εξασφαλίζεται το ιατρικό απόρρητο υπέρ του εργαζομένου και να επιβλέπει την εφαρμογή των μέτρων προστασίας της υγείας των εργαζομένων και πρόληψης των ατυχημάτων. Οπότε για το σκοπό αυτό:
Επιθεωρεί τις θέσεις εργασίας αναφέροντας οποιαδήποτε παράλειψη και προτείνει μέτρα αντιμετώπισης των παραλείψεων, επιβλέποντας την εφαρμογή τους.
υπαλλήλων στα Α.Κ.Κ.»
7 Διπλωματική Εργασία
Ερευνά τις αιτίες των ασθενειών που σχετίζονται με την εργασία, αναλύει και αξιολογεί τα αποτελέσματα των ερευνών και προτείνει μέτρα για την πρόληψή τους.
Επιβλέπει τη συμμόρφωση των εργαζομένων στους κανόνες υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας, τους ενημερώνει για τους κινδύνους που προέρχονται από την εργασία τους καθώς και τους τρόπους πρόληψής τους.
Παρέχει επείγουσα θεραπεία σε περίπτωση ατυχήματος ή αιφνίδιας νόσου.
Με εντολή της αρμόδιας διεύθυνσης Υγιεινής της Περιφέρειας που εδρεύει η επιχείρηση, εκτελεί προγράμματα εμβολιασμού των εργαζομένων. Πρέπει να ενημερώνεται από τον εργοδότη και τους εργαζομένους για οποιοδήποτε παράγοντα έχει επίπτωση στην υγεία τους και οφείλει μέσω της επιχείρησης να αναγγείλει στην επιθεώρηση εργασίας, τις ασθένειες των εργαζομένων που οφείλονται στην εργασία.
1.7 Προσόντα και χρόνος απασχόλησης του Ιατρού Εργασίας
Ο Ιατρός Εργασίας πρέπει να διαθέτει την ειδικότητα της ιατρικής της εργασίας και την άδεια άσκησης του ιατρικού επαγγέλματος. Σύμφωνα με το Ν.3850/2010 την ιατρική της εργασίας μπορούν να ασκούν οι παρακάτω :
Οι κάτοχοι τίτλου ή πτυχίου ειδικότητας ιατρικής της εργασίας της αλλοδαπής,
Οι ιατροί άνευ ειδικότητας που είχαν συμβάσεις παροχής υπηρεσιών Ιατρών Εργασίας με επιχειρήσεις από τις 15.5.2009 και αποδεικνύουν ότι ασκούν τα καθήκοντα αυτά επί επτά (7) συνεχόμενα έτη τουλάχιστον.
Οι ιατροί οι οποίοι είχαν τον τίτλο άλλης ειδικότητας και δεν κατείχαν ή ασκούσαν τον τίτλο της ειδικότητας της ιατρικής της εργασίας, αλλά εκτελούσαν καθήκοντα Ιατρού