Slachpertije en raore daode
Voor me leet, trewijl ‘k dut schrijft, ’t boek ‘De leste der
Mohikaone’. Ik kan d’r nie toe komme om ’t boek te herleze. ’ k Weet nog hoe spannend dà ‘k ’t vroeger vong, mor ‘k weet nou wel hoe ’t van êêne kant geschreve is. ’t Kan verkere, zee
Breero lang geleeje… Op de lêêgere school vong ’k ’t wel leuk om te lere leze. ‘k Weet nog goed dà me begonne met Aop, Neut, Mies bij juffrouw van Dorth in d’n êêste klas van de Groeneveldeschool. In die tijd was ’t zô dà schole veulal
genoemd wiere naer d’n bovemêêster. Mêêster Groeneveld dus.
‘k Het ’t wel-is naegetrokke. D’n beste man kwam uit Den
Haog, een stadsmens dus. Zou die gewete hebbe waer die aan begonne was? De school hà niet de makkelijkste ‘bevolleking’ in die tijd. Laeter zouwe de schole nommers krijge en de buurte letters. Zô sting de school van Groeneveld laeter bekend as school 1 en die sting in wijk A. Deuze naomgeving was nie aallêên in Slierecht ’t geval. Ok aandere steeje en durrepe hadde buurte en schole die aangedoid wiere mè letters en getalle.
As ie zes jaer geworre was mos ie wachte tot ‘t d’n êêste april wier. Eêder mog ie nie naer de grôôte school. D’r wazze ok kleuterschole. Daer kò je rond je vierde levesjaer al naer toe. ‘k Het ’r nooit êên stap binnegezet. ‘t Zal meschie wel met d’n ôôlog te maoke hebbe gehad. In maert ’45, toe ‘k vier jaer wier, wazze d’r nog volop perbleme met ’t buurland en hadde de mense wel wat aanders aan d’r hôôd. ’t Kan ok weze dà m’n moeder me liever thuis hiew, mor daer ben ‘k nie zeker van.
Twee jaer laeter kon ‘k ‘r nie meer aan ontkomme. Maert 1947 was ’k zes jaer geworre en ’n maond laeter was ’t zô wijd. De plicht riep en ‘k nam, zôôas êêder gezeed, in ’n schoolbanksie m’n plek in bij juffrouw van Dorth. ‘k Weet nog dat ’t op d’n acherste bank was. Kennelijk was ‘k toen ok al grôôt van stuk.
Ik kon d’r mor waainig aandere kaainder, mor dà veraanderde al rap. Aailijk hà ’k ’t al gaauw naer m’n zin. Kennelijk was ‘k leergierig en ’t leze en schrijve van letters en cijfers gong me goed af.
Laeter, in de hôôgere klasse mog ie leze in de zôôgenaomde bibeletheekboeke. Spannend vong ’k ze wel, mor achteraf
gezien wazze ze nie aareg geschikt voor kaainder van ‘n jaer of 10-11. De ‘Boere-oorlogge’ in ’t zoije van Aofrikao, de
slachpertijje bij de Rôôdhuije in ’t verre Amerikao en de opgehemelde daode van Piet Hein en aandere zôôgenaomde zêêhelde sprakke toe wel aan, mor bij naeder indenke was ‘t zachtgezeed aamel nie fraai te noeme. ‘k Wil ’t ‘r nie aan wijte, mor ’t zal d’r meschie wel aan bijgedraoge hebbe dà ’k laeter nie ’n échte lezer ben geworre.
Bas Lissenburg
