Edson Shigueaki Nomura
1*, Juliana Domingues Lima
2, Valéria Augusta Garcia
1e
Domingos Sávio Rodrigues
11Pólo Regional de Desenvolvimento Sustentável dos Agronegócios do Vale do Ribeira, Departamento de Descentralização do
Desenvolvimento, Agência Paulista de Agronegócios, Rod. BR 116, km 460, Cx. Postal 122, 11900-000, Registro, São Paulo,
Brasil. 2Campus Experimental de Registro, Universidade Estadual Paulista, “Júlio de Mesquita Filho”, Registro, São Paulo,
Brasil. *Autor para correspondência. E-mail: edsonnomura@apta.sp.gov.br
! ! " "# " " " ! "
! $ " " # " " % & '
" ( ! " # ) " "# $ " "*# ! )
*# +, " -" "# " " # $ " ! . / 0 "# " 1 "
$ $ 1 2 ) 3 45 0 "# " 1 " $
$ 1 - ! 45 0 "# " 1 " $ $ 1
- ! 4 6 -5 7 0 8 " 9 45 "" 1 " $ $
1 2 ) 3 4 " ! " ! $ " ! . " # 5 :: #
+& -" 4 /7 /7 /7 ' ; ( " # "# " 5 :%
# +& /7 /7 /7 '< # /( # 3
" # = > ! 8 " ! ? "
" " " " ! + " " " # $ +& "
"# " " / 7 +& ! $ /7 /7 /7 +& ' ;
( # '< # /( # "
" +& #+& # "
! "! # " " ! " "different
$# "! % $ @ 8 8 ! # 8 !! ! !!
"# " " A 8 ! $ " 8 A 8 ! " " !
"8 ' " ( ) A " # $ ;
" ) ! " 8 A 8 ! # " 08 "# " " #" A . / B
"# " 1 $ 8# 1 2 ) 3 45 "# " 1 $
8# 1 - ! 45 "# " 1 $ 8# 1 - ! 4 6 -5 7
0 8 " 9 45 8 ; " 1 $ 8# 1 2 ) 3 4 08
! $ " # " A . B A 8 # ! $ 5 :: B " A " ! $ -" 4
/7 /7 /7 ' ; ( ) 8 "# " 5 :% B " ! $ /7 /7 /7
'< " /( 08 8 8 ! # !
C A D " 8 !! " ! A 8 "# " " /
7 #" A 8 ! $ /7 /7 /7 A 8 " A ' ; ( '< " /(
" ! # "
& ' ! " $ " #
E > ) "" " ? " "
" & " *# "! "
" +, " "
+& # 'F $ ; ( "
" ? " # " *# ""
+& ! +, " ! G "
H " ! " G " "" " I" "
*# "" " " "
# 'J 8 / 5
8 / (
% & 9 2 $ +&
# " ' " ( "
? ! *# " " "
# " # $ # "" #
K +& "
" "# " - "# " # $
# L " # "
" " K" " !K" "
*#K " G " "" ""
" # # ? "
()* + $
K" " 'M "8 7(
N "# " "" " # >
! " # *# "# "
" ) L " # " "" "
" O "" $& "
"# " " "& " " # " # " #
" " 'PQ ! ( R# "# "
& "# " " "" " # " " # " ? "" # ! $ +&
# " ! " "# " +&
# "
"# ) " "# ! L
"" " # " " "
"" ! + " ! L
# 8K " # " "
! +& "# " !
# +& " *# " # $ ! "
+& # " G
#$ " "" # +&
" G"
- 8 ! !
! " "# " " " ! $ "
+& " "
# " " % &
' (
- ) ! #$
6 "
S" T $ I" "
2 2? " D # ; 7 # K
O *# +# O #
# $ ! % & " # " ! #$ "
+& : G
L O # " G " O0 $
" # K % " " # "
" # *#
! 8 " $ # " " " "
/ " "# "
- ) # $ !
" " "*# ! ) '
"# " " L" " # (
+, " " # )
" #K *# " -" "# " " # $ "
! . /. "# " 1 " $
$ 1 2 ) 3 45 .
"# " 1 " $ $ 1 "
= - ! 45 . "# " 1 "
$ $ 1 " = - ! 4
6 -5 7. 0 8 " 9 45 . "" 1
" $ $ 1 2 ) 3 4 "
" # " ! " +& /././ ' U U (
" " # " " "
*#K '0 /( " ! " # # $ "
! . " # 5 :: # +&
' ( -" 4 /7 /7 /7 ' ; (
" # "# " " # 5
:% # +& ' & (
# /7 /7 /7 '< # /(
# " G" "
# , 0 " # " " "# " " # $ " ) " # +& " 2 # " "
" : G " O . V
"
0 " " # " ' :/(
# " " %- %F O P D # 3 W
/ / / < 7 7 / 7 < / / 7
/ / 7 // /7 / / / /
/ / 7 /7 / 7
7 / < < 7 < < < / < 7 7 /
/ / 7 < / 7 / 7 / </ 7
? ) +& . /./ 'F ( ? " +& . % '
(. " +& 5 P O # 3 W . V O -N 5 = . @ ; C
D ;
" +, " ! ! "
" "& " < " G" " !
" # = >
! 8 " ! "" " ?
$ " # " ! !
? ? 'P / ( ""
" G" " " #! < ° 7 8 "
? " "
-" " " ! "# " I "
= ! A " K"
V 9 2 '3 / ( " ! +
" ! "
" 3 " ? " " " !
" " 0#; C 6
" ! =
" = " # *# "
" # = >
! 8 " ! ? " ? 8 #
! " ! " "# " !
! $ +& "" " "
! " " ? " $ +&
"# " ! # & ! " ! "
N +& I # " # " "
"# " 8 # ! + " !
" # " # " ! $ +&
+& I" # " '0 ( 8
" *# " *# # :: %&
8 # ! + " " #
# " # " / 7 *#
# :% " " "# " " " "
*# " *# # :: # +&
"# " *# # "
" ! $! ! ! # " " + " - . (),
" # " # " " ! $ +& "
"# " " 7 ! " *# "
" = +&
# :: # " # " #
:% # " # " / 7 '0 (
N " "# " " " # " ) +&
# " ! + " " "
# " # = "
*# # :: # :% '0 (
*# "" " "# " " ! +&
" # " & ! # # " "
# " " # " *#
" " " *#
# " # :: *# "
! "" "# " " )
! '0 /(
- = " # # "
" # > K$ " 'D #
8 / ( ? "" ! I
$ " "
" 8K " ' " / < ( X ""
! " # " ' 7( " " *#
# " = " "# " ""
" " " # " "
! "
" =
" O "" " " "# "
" " #" "# " "
" # "
= " #" ! $ +&
- > ! 8 " ! "
# " " # +& '0 ( %&
8 # ! + " > ! 8 " " < "
G" " " *#
# :: :% 8# " "# " "
# $ "
" # " # " " # +&
" > # "" "
? +& I" # " " # " "# " "
'0 ( *# ! $ +&
# " # " " "# " "
) > # "" " ? "
*# " + # :% 8 #
> # O / & ! # !
"# 8# "# "
> # ? "
? ? ! # "
*# " # $
%& 8 # ! + " " ! " > #
"" " " " # *# " #
"# " " !# +& " ! " # '0
( # " ! " " " # "
! " ! " ! " *#
> # "" " $ # " "#
" # " 7 *#
" # " / *#
"# " " # "
# :: :% # # " "" " $
*# ' " & " "(
! " # " L
"" " ? # "
# " # " " #
'0 ( " # "
! > ! 8 "
" & K
" " #"
#+& ! "" " "#
"" #+& ' "
7(
# / # ' :0( = 'X ( > ! 8 " '%3( # " % & !# +& !
# # $ '" # ( :: ' +& # "( :% ' +& # "( "# " ' / 7 ( " < " G" " O *# +#
:: :%
# " :0 ' ( X ' ( %3 :0 ' ( X ' ( %3 :0 ' ( X ' ( %3
/ < D D 7 / / D D
/ / <7 D D 7 77
/7 D / / 7< < /
7 / / < / < / 7 D < 7
7 / < D D < D D / D / D
? " " # " " >" # # " >" # 8 " & ! " 6 " ! = " 0#; C
# ( "" " ? ' O ( "" " $ ' 2( ! ' 3( # " % & !# +&
! # # $ '" # ( :: ' +& # "( :% ' +& # "(
"# " ' / 7 ( " < " G" " O *# +#
:: :%
# " O ' ( 2 ' ( 3 ' ( O ' ( 2 ' ( 3 ' ( O ' ( 2 ' ( 3 ' (
/ / D " / D // " /7 D < <7 D " //<
/ D / </" / 7 D " / < D // 7 " / 7
D / 7 "
<7/ / D / / "
/< / <7"
/ / 7
7 < " < 7 D / " <7 < D " /
7 " < 7 D 7 D / 7 " / / D D / " 7 D
? " " # " " >" # # " >" # 8 " & ! " 6 " ! = " 0#; C5 " B
()/ + $
" " " " "
"# " " " # " ! !
" " "# " " "
"# " "# " *#K *# # ) "
" % '0 /( *#
" "# " " 7 *#
" " " " " ! "
# " '0 /( - ! " "
" ! "
" ? )
" # " *# "
#K I " + " # "# "
# $ *# " # 8 "
K" " !K" " & ! " K" "
*#K " " # !
" # " ' ( ?
" = # #
" ? " K$ " # "
! 8 " *# # "
"# " " $
$ +& # " *# "
" " $ $ "
" '% " (
% " " # " ?
" " ! + " " #
= "" " ? "
# " ! " # ':% ::( " *#
! $ +& # :: *#
"" ! ! $ +& +& # "
! 8 K # "
# " "# " "" " " # "
G" " # $ *# "# " # $
" ) ! '0 /(
# F# '/ <( # " !K "
# $ +& # +& # "
+& I # $ +& # " " > " ? )
# " ) +& N # "
8 " ! ! ! ?! #"
-" 4 $ -
'/ ( *# ! ! " " "
-" 4 '/< / ( "# "
O )4 #+& # "
! " *# " # " *#
-" 4 " #
*# " ? +& 7 "
+& " " " % '/ (
! " ! # " !
*# -" 4 ! "
# X R# *# ' 7( #K *#
# $ +& ! " # " +&
# " # # #+&
? " > # # "
? +& ! " # "
+& # $ ! # +, " # "
" %OP
O " "# " " / & ! #
*# ! # " *# "
*# " " "
# " " " " "# " " ! "#! "
# " # " ? " G" "
*# ! $ # +&
# # +&
# " O "
! #" # :: " # :%
" # " # " 7
" ) " *# "
# " # " /
# $& *# & " #
# " " " " # " "
" % O P D +& "
" "# " " '0 /(
" < " G" " ) +&
# " # " " " "
" 8 *# "
+, " *# " # "
:: :%
? " K" " "# " ?
" " " " " #"
" " # " "# +&
-"# " " #K : :/ : ""
9 8 8> / : :/
7 : :/ " 8 / :
:/ " $ $ #
+& # " # C"
" > # ? ! "
" # "# ' #" ( %
# " " +& "
" # 9 2 ? " "" $ "
8 ) " " "
$ $ "" ! # $
" +& " "# " " / "
" " # ?
+& " # "
" " 8 " G "
G " ' #" ( > " +&
" ) # " K *#
" # #" "# " >
' 8 (
" ! + " *#K " " " # " # $ "
"# " "
! " # " % &
# ! " +& ) +&
" # # $ "# " " " " # "
" " " # $ " +& I
! $ +& # " # " ! "
# " *#
+& # %OP +&
" ! $! ! ! # " " + " - . ()(
& *# #
+& # " "
I " # "# " " #
" " # " "# " " " +& /././ ' U U ( " #K "
"# " " " $ $ "
2 ) 3 4 # - ! 4 # "
"K "# " 0 8 " 9 4 "
# $ " +& # "
% & " *# " ! + +& ! $
%OP !G # /7 /7 /7 +& ' ;
( # # " '< # /(
%& " #" " #
"# " +& # "
% &
%X2 XN %N0- +& "# " "
" " # +& #+& # "
! ' : ( # "
: " < /
DNEJ%-% 5 F OV-% Y Z # "# " #
O " / < < /
29 :F- J 2 $ +& "
! ' : ( " S T
: " 7 7 /
XN: REVREV N " " +&
# " # # " " +, "
! " ! " ! $ "
7
3N22NV2 X 3 . " " " =
" ". "& 7 : ". E3: /
' ! A " K" (
J2 00 O J:V X 5 F
X-+& . 0-22N 'N (
D "K . D D
/ /
F W 2VP D % $ ! ""# # #
" ! / /< 7 /</
FEN00 - - 3 " #" !! C C "
# " C ". # 8 !
# 7 / / <
P[ O3 % "
J# K . #
PN O X 8 " ! " 8 ! !
"" " ! "# " # -)!
7 7 / 7 /
%V -:- - 3 0 2 " "# " "
#+& # " $
<
-:V9NV2 O 2 N! -"
"# " O ) #+& # " !?
# " . -%J2N - D2 V:NV2- XN
ON REV 3NNV2 / / ) #
) #. O ! UX / < <
%0- Y N! K
"" " # "
\O &] ' D( " # #
# Y / / / 7
7
V -%X % @ % D . N
D # / <
-E F E %# +& # "
!# +& "# " " " " "# ! "! " "
: " 7 7 <
02V%JFN0 - J +& " "
" L " = # " &
D ! " "# " "
< / / /<
M %V FV - P N! ! " "# " "
# " ! " # +& #+& # "
# Y / <
< 7