Voved
Histotoksi~nite reakcii na tireoidnata `lez-da kako rezultat na vlijanieto na razli~ni lekovi i nivnite metaboliti vrz nea go anga`irale vni-manieto na mnogu avtori koi na problemot mu pri-o|ale od razli~ni aspekti: histopatolo{ki, fizio-lo{ki, farmakofizio-lo{ki, biohemiski.
Vo svoite istra`uvawa avtorite notiraat ab-normalnosti vo funkcijata i vo citomorfologi-jata na tireoidnata `lezda vo zavisnost od eks-perimentalnite uslovi ili patolo{kite proce-si. [irokata primena na medikamenti koi{to vo sebe sodr`at razli~ni koli~ini na jod, a se apli-ciraat za netireoidni zaboluvawa, potoa pri ra-zni dijagnosti~ki snimawa (kontrastnite sred-stva), nametnuva potreba da se prosledi tireoid-nata `lezda i mo`nite efekti vrz nea.
Amjodaronot (Cordarone®) e antiaritmik {to ima i antianginozno i antifibrilatorno dejstvo. Ovoj lek vo svojata struktura sodr`i dva atoma na jod. Presmetano e deka e toa kvantitativno 75 mg, organski jodid (37%) na 200 mg aktivna supstanca-1
tableta, a so tekot na biotransformacijata vo organizmot od taa koli~ina lek se osloboduvaat 6 mgsloboden jod.
Histolo{ki kaj pacienti podlo`eni na tire-oidektomija zaradi AIT (amiodarone-induced thyro-toxicosis) (1)najdeni se involutivni promeni vo tireoidejata, degenerativni i destruktivni foli-kularni lezii, fibroti~ni lezii i nespecifi-~na hroninespecifi-~na inflamacija so infiltracija od makrofagi.
Tireoidna histopatologija kaj obducirani pa-cienti prethodno tretirani so amjodaron bez pret-hodno evidentirano tireoidno zaboluvawe zabele-`ale Brenan et al.iMulligan et al. (2,3).
Amjodaronot se primenuva i pri lekuvawe mla-di pacienti-deca i adolescenti. Vo literaturata postojat izve{tai za upotrebata na amjodaronot kaj ovie pacienti (4-6). Vo najekstenzivniot trud (4), avtorite izvestuvaat deka so amjodaron se le-kuvani preku sto pacienti na vozrast pod 16 godi-ni. Uspehot e ocenet kako mnogu povolen, no pri-sutni se i po~esti nuspojavi, vo zavisnost od doza-ta i na~inot na aplikacijadoza-ta na lekot.
Zaradi toa bevme motivirani da vospostavime soodveten eksperimentalen model koj }e ni poslu-Apstrakt
Ispituvano e tkivoto na tireoidnata `lezda na mladi Wistarstaorci po triesetdnevna aplikacija na dvojno povi-soki dozi otkolku terapevtskite, na kardiotonikot amjodaron.Zaklu~ivme deka ovoj lek kaj pove}eto opitni `ivot-ni predizvikuva destruktiv`ivot-ni, degenerativ`ivot-ni i involutiv`ivot-ni prome`ivot-ni na tireoid`ivot-nite folikuli, osobeno izraze`ivot-ni kaj mladite Wistarstaorci. Folikularniot epitel i koloidot se podednakvo zasegnati so ovie procesi. Svrznoto tkivo razrasnuva vo intersticiskite prostori i go pritiska funkcionalniot parenhim na `lezdata.
Klu~ni zborovi: tireoidna `lezda, Wistarstaorci, amjodaron, histolo{ka analiza, svetlosna mikroskopija
*Gracilija Kiroska tel: 02-214-294
Macedonian pharmaceutical bulletin,48, (1,2) 53-56 (2002) ISSN1409 - 8695 UDC: 615.222 : 611.44.086 611.44.086 : 615.222
Stru~en trud
Sporedni efekti na amjodaron vrz strukturite
na tireoidnata `lezda kaj mladi
Wistar
staorci
Gracilija Kiroska
*Institut za medicinska eksperimentalna i primeneta histologija i embriologija, Skopje Medicinski fakultet, 50-ta Divizija br.6, Skopje
54 Gracilija Kiroska
`i da gi ispitame,da gi utvrdime i da gi istakneme eventualnite promeni vo strukturite na tireoidna-ta `lezda pod vlijanieto na amjodaronot vrz stireoidna-taorci ~ija{to vozrast odgovara na detskata kaj ~ovekot.
Eksperimentalen del
Kako opitni `ivotni koristeni se ma{ki Wistar staorci, ~ija{to vozrast na po~etokot na eksperi-mentot odgovara{e na detskata kaj ~ovekot.
Amjodaron hlorid koristen vo eksperimentite e proizvod na firmata “Krka”Novo Mesto. Lekot be{e rastvoruvan vo vodata za piewe ~ija{to ko-li~ina be{e odredena pred i vo tekot na eksperi-mentot strogo vodej}i smetka sekoj den da pre-ostane minimalno koli~estvo voda vo koja{to e rastvoren lek. Wistar staorcite pieja 0,1% rast-vor (dvojno povisoka doza od terapevtskata) amjo-daron hlorid, ad libitumvo tek na 30 dena.
Po `rtvuvaweto na staorcite tkivoto na tire-oidnata `lezda be{e podgotveno so voobi~aenite histolo{ki tehniki i boewa za kvalitativna ana-liza so svetlosen mikroskop.
Rezultati i diskusija
Pri panorami~nata gletka vrz tireoidnata `lezda kaj ovie eksperimentalni grupi uo~livi se dilatirani folikuli vo perifernite delovi na `lezdata, ~ij izgled sugerira na raskinuvawe na yidovite na sosednite folikuli i sozdavawe komunikacija pome|u niv (Sl.1).
Folikularniot epitel, vo nepromenetite foli-kuli, vrasnuva vo vid na papili vo koloidot. Pove-}eto papili se so stroma od svrzno tkivo okolu ko-ja e oblo`en folikularniot epitel vo eden red na
kletki ili vo pove}e redovi na kletki (Sl.2). Va-kvoto papilarno vrasnuvawe na epitelot prisutno e kaj 30% na eksperimentalnite `ivotni.
Kletkite na folikularniot epitel {to e so~u-van sodr`at granuli vo citoplazmata (Sl.3). Spo-red literaturata formiraweto na intracelular-ni koloidintracelular-ni kapki uka`uva na po~eten proces na tireoidna hormonska sekrecija (7).
Vo tireodnata `lezda kaj eksperimentalnite `ivotni prisutni se i folikuli so povr{no de-generiran folikularen epitel, pri {to delovi od negovite kletki i celi kletki otpa|aat vo koloidot. Ovie promeni naj~esto se lokalni - se sre}avaat na edno odredeno mesto vo yidot na fo-likulot kade {to se destruira i otpa|a foliku-larniot epitel se do bazalnata membrana (Sl.4). Na nekoi mesta od `lezdata ovie promeni stanu-vaat difuzni.
Maced. pharm. bull., 48(1,2) 53-56 (2002) Slika 1. Dilatirani folikuli vo perifernite delovi na
`lezdata (400 x, Azan)
Slika 2. Papila izgradena od stroma i epitel, vrasnata vo koloidot (400 x, Florentin)
Sporedni efekti na amjodaron vrz strukturite na tireoidnata `lezda kaj mladi Wistarstaorci 55
Degenerativni i destruktivni folikularni lezii, kako i fibroti~ni lezii se obemno raspro-straneti niz parenhimot na tireoidnata `lezda kaj 80% od mladiteWistarstaorci (Sl.5).
Vo perifernite delovi na `lezdata, a isto ta-ka i vo centralnite regii, postoi razrasnuvawe na svrznoto tkivo (Sl.6).
Patogenezata na zonite na fibroza i nivnata sodr`ina od izobli~eni folikuli i grupi od epi-telni kletki kaj amjodaron tretiranite grupi se nejasni, me|utoa (1) go sugeriraat sledniov na~in na razvitok. Po promenlivata degeneracija i destrukcija na eden do drug postavenite folikuli -nekoi totalno razru{eni, drugi delumno pogodeni, postoi osloboduvawe na koloid, likvefekacija i apsorpcija na produktite na celularnata degene-racija i postoi pre`ivuvawe na nekoi folikular-ni kletki. Muralfolikular-nite lezii ~esto se pridru`efolikular-ni
so celularen infiltrat od plazma kletki ili hi-stiociti i limfociti lociran perifolikularno. Interfolikularno se sre}avaat zoni na fibroza. Kondenzacijata na fibrovaskularnata stroma gi opkru`uva razru{enite folikuli ili individu-alnite folikularni kletki opfateni vo ovie po-liwa na fibroza koi mo`at da se rekonstituiraat kako folikuli ili da se regeneriraat i da formi-raat novi.
Zaklu~ok
Vo ovoj trud kon problematikata prijdovme od histolo{ki aspekt. Pod navedenite eksperimen-talni uslovi, histolo{kiot naod uka`uva deka se atakuvani histocelularnite srukturni elementi na tireoidnata `lezda.
Konstatiranite efekti od aplikacijata na amjodaron-ot vrz strukturata na tireoidnata `le-zda sugeriraat neophodna pretpazlivost pri ordi-niraweto na lekot vo klini~kata praktika, pred se, preku definirawe i sledewe na tireoidniot status pred i vo tek na terapijata so ovoj preparat.
Literatura
1. C. T. Smyrk, M. D. Goellner, D. M. Brennan and J. A. Carney, Am. Jour. Surg. Path.,11(3),197-204 (1987).
2. M. D. Brennan, D. Z. Erickson, J. A. Carney and R. S. Bahn, Thyroid,5(3), 177-83 (1995).
3. D. C. Mulligan, C. R. Mc Henry, W. Kinney and C. B. Jr. Esslstyn, Surgery,114(6), 1114-9, (1993).
4. P. Conmel and J. Fidelle,Am. Heart J100(6, Part 2),1063-9 (1980). 5. A. Garson,Am. Call. Cardiol, 4,749-755 (1984).
6. B. R. Keeton, C. A. Bucknall, P. V. L. Curry, M. C. Josph and G. R. Sutherland,Br. J. Clin. Pract., 40 115-20 (1986). 7. K. Yamamoto, T. Onaya, T. Yamada and M. Kotani,
Endocrinology,90,986 (1972).
Maked. farm. bilt., 48(1,2) 53-56 (2002)
Slika 4. Lokalna destruktivna promena(250 x, Florentin) Slika 6. Buewe na svrznoto tkivo vo centralnite delovi na `lezdata (40 x, H E)
56 Gracilija Kiroska
Maced. pharm. bull., 48(1,2) 53-56 (2002) Summary
Side effects of amiodarone upon the structures of thyroid gland
in young Wistar rats
Gracilija Kiroska
Institute of Medical, Experimental and Applied Histology and Embryology,
Medical Faculty,” Ss Cyril and Methodius University”, 50 Divizija 6, Skopje, Republic of Macedonia
Key words: thyroid gland, Wistar rats, Amiodarone, histological analysis, light microscopy
Thyroid gland tissue of young Wistar rats after the application of double more doses than therapeutic ones, of cardiotonic amio-darone in a 30 day period was examined.
We concluded that amiodarone in most animals induced destructive, degenerative and involutive changes in thyroid follicles, particularly in young rats.
