! " # $%
& " ' #
()
* ' + ) ) , &
- )
AGRADECIMENTOS
2 " 3 )
4 " & 2 5 , & - 5 2 " "
" & 6 7 " " " " " 2 "
& ) 5 " " & 5
& " , " & 8 )
" " 5 ! 5 5 " 2 "
" " " " & )
" " + & 9 5 2 " "
" : ) ; +
+ " " # " " & " 5 " 2
)
" 5 2 " " " " & " 2
< " 5 + " < )
4 " & " + " & 6 =
& " 7) > 2 " + )
4 " & 2 ? " 5 5 @ "
5 2 " & " "
# " )
42 2 " ' A> 8 A> 5
@ " " & & + )
4 2 2 5 5 # )
" " # ! " 5 " "
# " + , " 2 "
)
BC 5 ! ) !
"# # $% " & ' /001) DE1+) $! "
# ( 5
5 5 /001)
(
= 9 8 " &
& > 2 + " "5 + " "5
) F 3 & 2 5 + " 5
> # " " # 8 "
" 2 , #
" # " & >
" ) " 5 " = + " 9
= " & 5 5
# 2 " # ) 5 "
" 5 < " 8G 5
G " " " ) F
> # > GH > 5 2
3 & 2 " # )
" , = # " " < " 5
# " " # # <+ 5 + " " DI)
8 " " ?
5 <) 2 " 5 " 8"5 "
" 2 " G " 9
+ ) * 2 J + 5
= 5 + " 2 , #
5 8 " " 5 " "
# " 8 " "
" < , K "
2 " # # )
"5 " G " "
5 " "5 + 2 + " 3
< " G& > 5
5 " > )
G & ' # ) ) B " ) G " ) #
BC 5 ! ) % " % # # #) *) "# + # " ) &) /001) DE1+)
$! " # ( 5
5 5 /001)
,
F L & 9 , # , &
& + " & & & M + " 5
+ " #5 & , ) F & 3 N M
& & & & 5 & + " L5 & & & + G
# & & # + G # #
+ L M& & M &
3 6 # N7 + + # & M & &
+ & ") 5 & " " + ++ "
9 , #& & " 3
# , & & " + G
# " 9 , ) F& & 5 + &
+ 5 L 5 " #
& M L & " + & ") H # &
& G& L & #L5 & & & 3
N M & & & & + G , + &
& ) F& M " + " +
+ O L5 + M # & # & " & #L5 & # + D
# O # + & & O + " + 5
L & # & + <) F& & ## "
+ & " M & & & G " 9 , 5 & #
+ & ) P& + + " & + M
& & " & + G # L & 5
# & + & " L "L &5 & & N
& M& & & + & &
& L 5 + & " M & L
& # & + N ) 5
G + #& & " L & MO &" 5
& N & M & 3 L #
L G& 5 5 " L &)
- +. " + G # + ) G ") H G
( /
01
. 2( 3 4 , 2 , '''''''''''''' D:
D "G" 2 # + " " 5
5 , )))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))) D:
/ "G" 2 # " 5 +
" ))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))) /Q
R "G" 2 # )))))))))))))))))))))
/1
Q * ! " # ' )))))))))))))))))))))))))
R:
.. 5 6 7( 8 9'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' Q/
... 7( 0 2 '''''''''''''''''''''''' :/
D * 3 ))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))) :/
/ & " " # # '
> G& > ))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))) :/
R * "8 # <+ 2 " ))))))))))))))))))))))))))) EQ
Q ))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))) EE
: ))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))) E1
E 9 + " = )))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))) ES
1 " < + " = ) ES
.A 0 2 ( 01 '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 1D
D " ))))))))))))))))))))))))))))))))))) 1D
/ @ , & 3 " G
" ' + ))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))) 11
R < + G ' 2
A , : 0; / 2 6 0; : :<
0 2 ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' SE
D * " " '
# ST
/ . 2 " '
$ % D0S
A. 0; ( (
( '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' DDE
5 <
01 '
F #
;
# # U " #
, K
; "
" " " 5
" V
, , )
* # " 9 5 8 S0
8 WW5 2 " ? = + " 5 " 3
= 2 # "
& " " & " " <
2 5 2 = " 5 &
# 5 " " + " )
" = 2
" " " +
# 5 ># 5 " 5 5
+ # " 5 " " "
@ < 2 "
5 " 8# @ #
" # + + " 5
> G ) A " 8" 2 " , " "
" "
" = ) $ . A 5 /00Q5 ) 0R()
= + " #
" " @ & " #
" # ? 5 8" #
H > + + G9 + "
____________________________________________________________ Apresentação 10
X + G + " " 5
" 8" & " " 5
# = 2Y D5 + "
" " 2 " " "
" " 5 # " 3 "
)
& " + " # "
& ' ! 5 85 " 3 = #
# 5
+ " + " #
# " # , "
@ " > ) $ . A 5 /00Q5 ) 0:()
2 " = " = + " 5
G D0)ERS5 S 3 /00R/5 2
" '
) D ) ,
B = Z GB
H > + G9 + 5 "
. = 5 2 "
" 9 5 " 5
. = 2 " # " + "
+ )$9B . 5 /00: 5 ) RD()
* H > + G9 + "
3 5 + " [ / 5 ) / ' 6\))]
D * 2Y " # 2 3 +
" > ) # 2Y + " + "
2 + @ # 3 " > ) * 3 5 2Y ,
+ " " # 2 5 2 = 5 & > 5 8 " "
+ $ + (5 + " " "
) # = 5 8 & " " 3 2Y
) . 85 8 ? " "
+ )
____________________________________________________________ Apresentação 11
& " , 5 & > + G
\)))]7 $9B . 5 /00: 5 ) RD()
# + 5 5 " + " 2
# + # 5 8
= " " 5
, + # + 8 G
)
+ " 5 " "
6 7 & > 9 5 " # +
+ G 5 = #
2 + # ) "5 G 2 8 , 5
# 3 # )
F 5 " 8 " "
" @ 2 = 2 3 )
" " 2 " 5
" 5 " " 2 5 2
+ < = 5 # " # " 5
" , 5 , 5
5 + " " #
" < # = 2 "
2 " 85 + " # +
3 )
# & > 5 + G
+ > < " 2 3 " "
, + 5 " " 8" " 2
+ > G& " )
5 < 3 "
2 " 2 2 " " # K
2 + "5 2 " " 2 + " #
" & 2 " 8)
2 # 9 5
& > 5 8 5 5 "
____________________________________________________________ Apresentação 12
2 " " # 9 ) " "
" 5 # 8 ^" 5
+ G 8 5 "
" 5 = )
# & & > 5
- " $DSSS( # " + @ ' 2 " # #
# 2 " "G $ 5
" 5 ( 5 $ # (_R + " 5 > "
" & > " "
8 , 2 3 + 2 " # #
& 2 , ) 8 "
+ 5 " " G
5 " 5 " + )
2 5 ?
" " 5 " " # 8
< " # ? " > ,
+ 5 2 8 = + " 2
" " > 3
5 2 3
" 5 = " #
8 =
5 + < 5 + + " 5 8"
G 9 2 & " " +
)
. 6 # " & > # 75
" 3 & > & # #
+ 9 8 " " #
" " )
.. 6 + 5 2 8 " _75 +
5 " 5 " >
R # - " $DSSS( 9 > " >
& > 2
) 2 < " - " $DSSS(
+ G 5 3< 2 = 8" 5 "
____________________________________________________________ Apresentação 13
# 5 @ 8 J 8 # +
- " )
... 6 2 # 75
" @ , " # 2 5 +
# > G& >
" ># 2 # <+ )
, " " & 2 5 @ 5
+ " 2 + " = + " )
.A 6 # 75 + "
" K <
G 5 " " + 2
" " + " " )
A 6* = ' < # 5 =
# 7 " &
= <G " #
# ' " " 2 " )
A. 6 = ' "
75 + " + @
" " & = "
5 " 2 " ^
+ " = " "5 + "
& 2 , " 9 5 8 + "
> 5 " " 3 2
" , " + & " = 8 G
2( 3 4 , 2 , '
* #
*&V # 5 &V & H > +
F J , " 5
5 # # " 5
B # & " V
+ - " < ,
+ = #
- " " " " + V
J , 5
# + # " " " & " + # )))
"?
F + " +
" , V
# 3 )
D . B !G! ; * -B* *. ! .F* 9 ! FB F *5 *.
B B*5 *. B* C. )
& > # G G 5
" 8 5 " 5 3 @ " 2 2 &
" 5 ) " 3 5 " 5
_____________________________________ Algumas histórias sobre o negro brasileiro 15
> 5 8 " " # 5
<G " + " ) B $ ( 5
# , 5 " 5 8 2
" , " 2 5 "
5 " & # " " ) " #
+ 5 G
" 5 5
# = 5 & # 5
) 5 + "
5 G 5 5 " , )
" 5 # " 8
) $ . `a5 DSSR5 ) /E(
* " # + " , 9 %+ 5
5 D:QS5 , ) X ...5
" 8 D/0 + 5 ?" 2 +
< " 5 2 " " #
" @ ) # NL $DSSR(5 & 5
< 2 , " 8" "
) # " G G ?
+ <+ # + 5 " )
* # " %+ "
" # = - 85 # 5 ! # ! " 2 )
5 " 2 # " # +
" 3 + 62 2 # , ,
7 $ . `a5 DSSR5 ) /:() . 85 + 5
" 5 &< # 5 # " "
" "' # " + 5 ) 6 "5
+ & # 5 &
+ 5 # " , 5 5 5
5 , 5 , " 7 $!* B 5
DSTS5 ) 0T() " 5 6 2 B &
, " " # 5 @ 5 " , 5
+ " " # 5 # + 2 # " +
____________________________________ Algumas histórias sobre o negro brasileiro 16
" 8 WA5 NL5
# 5 6\)))] " G 2 " +
+ " " " "
b " & O 2 " &
)7 $ . `a5 DSSR5 ) D:( * 3 5 8"
5 + " 5 # + " 8"
" # ) X + G <
)
* " # " R: :0 ) 8"5
\)))] " " #
8 " 5 "
& " 5 " & " 5
" + + 2Y " " # 5 "
" + & 2 " & # "
@ " ) $ . `a5 DSSR5 ) /1(
2 @ # 2 " 9
<+ ) ! $DSTS( 2 "
& " 5 " 5 @ 2 &
K " 2 " ) 6
8 @ "
& " ") " #
# + 7 $!* B 5 DSTS5 ) 0S() * 2 5 #
%+ # " 5 Q0c " "
" ) NL $DSSR5 )/T( " ?"
" + " " " ' 6 "5 T)RR0)000 # 5
> /)000)000 # " " ) " &=
" ) " & )7)
H > +
" 2 + " " # "
%+ 9 ) 2
# + " 5 " 2 & + , #
____________________________________ Algumas histórias sobre o negro brasileiro 17
2 5 + 5 2
)
2 # + b" O)
@ # 2 + " + + = < 5
" <# 2 + "8 ) ! 8
2 > + " " =
+ # " & " , @ "
" " # 5 + " 5 3 5
+ " " " & # " # )
$ . `a5 DSSR5 ) /1(
F " " 5 #
> G G
? +85 " ) * # G "
> ) & , 2 , " & )
H 5 " 5 " " " 2
, 5 " 5 5 " "
2 , " + " )
$!* B 5 DSTS5 ) D/()
, " " G G 5 " 3
" , " 9 J 5 " & " " "
& + > & 2 , , )
6 " " + " " & " "
5 >
' # 5 " ,<G )7
$ . `a5 DSSR5 ) DR(
* + "5 "
# 5 " " @ 5 " = 5
" 8 ) 5
" > # 2 2 + "
" 5 " " 8" J" 5
____________________________________ Algumas histórias sobre o negro brasileiro 18
# b O b " O5 " " 85
" 3 + < " @ < " "
& > 7 $ . `a5 DSSR5 ) /R(
B 5 + " 5
# # # # & > )
* , # 2 & # &
+ , " " b O)
2 + " 2 & " # # ")
" " " "
+ " " 5 85 &
" > ) $ . `a5 DSSR5 ) Q/(
* # " " 8 = 5
" & ) + " " "8
# " " " ) @ "
2 2 " ) + " 2
" & " & # " 9 "
" " ) "5 #
" 5 " " 5 = " ) " + "
K 5 @ ) " ,
+ # )
# " -> $/00/(5
" Q5 & " "8 5
" ) " , 5
" " 5 + +^ 5 2 3< & "
" + , $ " ( 2
" " )
4
* " < & # # "
" " + " = = # 8
____________________________________ Algumas histórias sobre o negro brasileiro 19
" 8 2 5 " " 2 2
5 " E0c "
5 DD5 & # 8 , " ) DQ
+ 2Y # " & 5
" + , G " =
" " ) * " #
" " ) $-d K *B F. *5 /00/5 ) DT:(
= # " " < 5
+ < 5 5 + " " " " )
2 # " , " G G
5 5 " " "< 5 8 "
" & # " 8 ) =
" " # @ @ ? 5
2 1 D0 ) 2 2
5 6\)))] 5 5 # 5 "
" " " " 2 # 8" & "
" + )7 $!* B 5 DSTS5 ) D:()
* 2 2 + 2 8 +
# + 2Y " @ "
# + " " 5
# & 5 " " + "
" 5 @ + "
) $- .! Be 5 DSST5 ) 1/(
" =
" 5 2 2 2 " "
2 2 & " " 3 # & 2 <G
" " 6" 7 , 5 3< 2
+ " 5 " " " 2 + 5
)
# " " 2
____________________________________ Algumas histórias sobre o negro brasileiro 20
# & + " = & < 2 2 "
& # & + " 5 &
$+ G G" ( & # " # )
3 & 5 # ! $DSTS(5 DQ & 5
8" NL $DSSR( 2 5 5
# & D: DT & ) * "
5 " & 5 "
" 5 "8 , &
" + 6\)))] " " 5 , & 5 & 5 #
5 5 " 5 " 2
5 5 " G G 5 5 # \)))]7
$!* B 5 DSTS5 ) DS() + "
" G# )
" " " + & 5 9 G J
" 2 " & # ) * +
" 5 2 " & " " &
" " 5 &
" ? & 5 2
+ " " 5 " " "
" 5 + # " 5 # ,
2 " 5 & " ) $!* B 5
DSTS5 ) /0()
5 5 " ^" 5
+ ) * + &
& 5 " 8" 5 " "
= & " & 5 + , G 5 " , 5 " ) 8"
" # 2 " " = "
5 # " 8" " 3
5 & 5 >
, )
-> $/00/( "
____________________________________ Algumas histórias sobre o negro brasileiro 21
$" " 5 5 5 )(5 2 " D/
)
* " @ & "
+ 2Y " " , @ & 5
5 # " #
) " & # " " " > "5
# NL $DSSR(5 " 2 "G
' + & 5
" " & # 2 & " # 5 " " @
& )
" 5 " & " + , ,
@ & # , 5 " G
5 " , 5 < @ " & " )
8 " @ " 5
# " 3 " " " >@ " 5
" + & " " " + &
2 2 & " ") + 2 8
+?# 5 + # + ) "
+ 5 " " # H > 5
" # " & 5 3< 2 '
* 2 # " "
"G 2 3< " " &
" < "
< 5 " b + O5 " # =
5 # " & 2 " "
" " ) $ . `a5
DSSR5 ) QD(
8 WA...5 " " ! - #
# ) # "
" # "<@ " 5 8 " #
G G" 2 # " # " ) "
____________________________________ Algumas histórias sobre o negro brasileiro 22
" " " + " 5 8
? 2 " )
* # " 2 2 2 5 + 5
# 6 7 & <
) # = " " "
5 " " & & 5 + # 5
5 ) + 8 " 3<
& " + 5 2 " #
" " > " ) *
& $+ " ? ( " "
" )
# " <
" " 2 & # G 5
3 + " " "
& " 5 " " " " 2
" ! - " '
+ & " " 5
" # " & 2 " 3 5 "
" 5 2 > 5 " "
# 5 + " " " "
8 " 5 2 " & 5 G ) $- .! Be 5
DSST5 ) 1R(
2 # + 5 # 9 5 + "
8 " # 2 " " 8
) 2 & " " " + <
H > 9 " , +
2 # + " " ) " # " &
@ " 3 # 2 @ J
# 5 G & " 5
____________________________________ Algumas histórias sobre o negro brasileiro 23
/ . B !G! ; * -B* B 9*! B A*5 *. B
*BF 9!. *)
2 " # " + " " " 5
" 3 3 # & " " 5 " + "
# 5 # , " +
5 & > # ) # ! 5 2 " # " 8 6\)))]
" " " # , # >
2 + " "
> )7 $!* B 5 DSTS5 ) //()
" " " "
# 2 " " " 9 5 & "
+ 2 " 5 # " > #
+ # 5 " " 8" 2 2 " "
# 5 " 5 # 5 5 5
+ 5 " & " + ) 6 2 "
" " + = 2 " # " 2 " # ,
" & " 7 $!* B 5 DSTS5 ) /:() # NL
$DSSR5 ) :1(5 6 " 2 " " + # "
2 " = < ) 5 5 "
" @ " " "
+ # 7)
G 8 2 # 5
" " & "
" " 5 " , 2 5
5 " " # "
b O) 5 2 & # b O
) $ . `a5 DSSR5 ) :Q(
" + # + 5 8 # 5
"? 5 < 5 " < 5 , 9
____________________________________ Algumas histórias sobre o negro brasileiro 24
= " ) # 5 " " @ " 3 #
+ 5 5 " 5 "<@ " @ )
* " :5 .# 3 > 5 " "
# 5 " , 5 " 5
# " # = + 8
2 " # , ) # 5 "
5 # " " + "
< >
< # )
* " 5 "8 2
"5
" ) " 5 "
+ G 5 + , G + " 5 " "
" # + " > # ) $!* B 5 DSTS5 )
RE()
" , 5 # = + 5
" + = + " + "
" @> ) 6F 5
# = 5 + , 2 =
+ + " + )7 $!* B 5 DSTS5 ) RQ()
* + + " + " " " + =
# + ) " 5 , G "
8 2 5 # ! $DSTS(5 # '
5 J" ) 8"5 2 &
8 ) + 5
" + = 8 "? 5 "
< 5 "G + " "
& ) "
" " " )
: " # G " + " " + # = ) *
" # @ # = + " 8
" " # ) 5 " 5 @ " 5
____________________________________ Algumas histórias sobre o negro brasileiro 25
G 2 9 " #
+ + G &
+ > + # "
" 5 "5 $ ) $!* B 5 DSTS5 ) DD(
+ " # 5 #
, " + ) + 5
" @ " > ) "
@ " 8 + &
9 "+ "5 " & # "5 " <# & 5
" .# 3 > 5 5 9 & )
! G 2 " " + #
2 " 5
5 + " " " "
+ " , " + 5
5 5 ) $!* B 5 DSTS5 ) DR(
2 " @ & 3 5 + G 5
" 8 " + " & "
+ 8 # " 5 + , "
" + G "
2 " ) 5 , + 5
# " ' 5 3 5 & ) 8
# , " + # + $ +
, 5 " " 5 ( 2 " "
2 " " 2 8 ) $!* B 5
DSTS()
+ " = " + "
5 & 5 8 "
" " ) 2 " # " + "
____________________________________ Algumas histórias sobre o negro brasileiro 26
+ 2 " ) " " + = "
5 @ 5 2 " "
" A G )
X "G 5 + " 5 " 5 @ " 5
= 8 W.W)
R . B !G! ; 9* .fe* F*B * * -B* .AB )
* # + " #
9 5 3 " $. + ! 5 . + 9 5
(5 3 " @ $ = & () "
# " + "
)
" 9 2 # 5
5 # " <G + "<G " > G
) . 8' " " 5 2
= = 5 2
@ = # 5 2 8"
@ " " ) $!* B 5 DSTS5 ) Q/(
. , " # " 6"
" 75 + " " # # & " "
+ B ) ^ + G G
" < 5 " 2 " "
5 " "
# 5 3 + G 5
____________________________________ Algumas histórias sobre o negro brasileiro 27
\)))] 2 + " + " " " ' D(
G + + # "
& 5 3 G # " 2 " @ K /(
" " . "
# + 5 " + " K R( "
& K Q( # ) $!* B 5 DSTS5 ) QS(
B & $DTR:GDTQ:(
B ? 5 " B - 5
<5 # , )
" 2 # " + " ?
J" # $ # " (
" # " + @ # 5
& ) 9 - 5
" " ) 2 @ + ,
" 2 & " " # + # = ' &
# )
" # " @ <+
+ 9 5 " DT:05 "
G G ? " ) " " #
# > 5 " +8
) * " 5 <+ 5
" 5 " # " + "
2 # $!* B 5 DSTS() 5
B # $/000( 2 "
" " 8 ) W.W5
J & 5 2 ) *
> G " 5
____________________________________ Algumas histórias sobre o negro brasileiro 28
@ # < 5 A 5 @
5 " & +
" " " " + " " " 2
# " " & 2 #
) @ # < 5 @ " 5
5 2 @ "
& ) A
" 2 # 8
" + & & )
$!* B 5 DSTS5 ) :1()
# ?3 $/00R(5
8 2 5 + , " " "
<+ 5 , "G 8# @ "
" & ) > <+ %+ " DT:05
+ <+ " " 5
" B X $A (
$ # (5 # > >
" 3< & )
" 5 " " 2 "
= + , 5 DT:0 DTTT5
5 " 5 + 5 " "
" 8 ) * + "5 @ " 5
+ E) 5 2 "
= 2 # 5
+ # "5 + 5 "
2 " + 3 " )
" + 8 2 " " <
" " 6 # 7 + ) G 5 "
" " + # & 5
9 & 5 " D1TS5 6\)))] " & & 2 ,
+ " 5 @ # 2 " + )7
$B . K . A B gX*K * .B*5 /00R5 ) /T1(
____________________________________ Algumas histórias sobre o negro brasileiro 29
F @ " # "
5 < 5 " # 9 5
# 8 3< & )
* " " G G 3< " "
" " & " # ) * &
+ " # , #" , ) *
( + 5
" ) $!* B 5 DSTS5 ) E/(
! B $/00Q( " " 8" " + "
" " 5 8
5 + , +8 #
) 6X< < + 2
" 5 " ?" & 8"
& # 2 & " " + , 2 "5
" G " "< )7 $. "5 ) D1Q(
* " 2 5
" " G G 5 + " '
5 " & # " + 5
" & # & 5 @ # 8
b # O5 " 5 & & 5
^ # = 5 " " 2
"8 5 " " " DT:0)
$ B gX*K * .B*5 /00R5 ) /T:()
* # " " 8 )
W.W5 2 5 " " 5 " B # $/000(5
= "G " + #
) * # " " "
9 ) " 2 "
____________________________________ Algumas histórias sobre o negro brasileiro 30
" 5 DT/E5
& "
+ " " b O "
= ) "
" & "
8 + " # 5 , & " # ,
+ # + " " " " 3 < " G G 9 ) $B* B.- 5 /0005 ) R:(
" " + " +
6 7 # %+
9 ) # B 5 "
\)))] , & < " # # + &
" 5 # # " @
& " ) 9 2 " 5 "
" 5 = ,
2 " $B 9 * B* B.- 5 /0005 )
RS()
% 5 ., 5 " DR " DTTT5
# 5 8 < 9 )
# "
9 5 2 # +
@ " " )
# - " $DSSS(5 >
h & 8 " " )
6* 3 5 \)))] #
K < " # "
" # = )7 $ ) //0()
* " " 8 ) W.W # "
= 2 + , " & 5 +
. 8 5 8 ) WA...) F 5
____________________________________ Algumas histórias sobre o negro brasileiro 31
+ 2 " " " +
# #
5 "
$ 2 & " ( "
@ < 5 2 =
+ , " + " 2 "
= & < 2 5 " )
$! FF* K B.* 5 /00Q5 ) D1R()
> 5 # " " # , "
# # 2 " " @ " =
& 2 " " & 5
$! FF* K B.* 5 /00Q() 8"5
* # 5 @G 5 8 " + "
& 5 " 8 " " "
# " # " 5
" " 8 " 5 8
& 3 ) $!* B 5 DSTS5 ) E/()
" , " + 5
A 5 " "> + " # >
) $! FF* K B.* 5 /00Q() # 5 +
5 2 5 &
" " " # + , "
+ # ) " 8# , +
+ " + " # #
)
+ + ,
" + " 5 2 " # " + , & # " 8
# = 5 # # " "5 + , 5 >@ "
5 " " @G ) 6 @ + ,
& " + " 8# "
____________________________________ Algumas histórias sobre o negro brasileiro 32
5 " @G "
G > + , " 2 3< ")
5 " 5 " 2 5 #
& 5 + , 5 + =
) + " 5 + " " 6
= @G & 5 & " 5 2
> " " " )7 $! FF* K
B.* 5 /00Q5 ) DT0()
+ @G "G
+ , " & + # '*15
2 # < 5 " 5 "
& ) " ? 2
# " " & 5 #
" # 5 DSR05 @
& , # 8 & "8
, J " , )
+ " @G "5 3< DTTS5 #
= 5 @ #
) # ! B $/00Q5 ) DT1(5 6 # ,
= + " 8 "
@ @ + "
)7 " + " , 5 # + "
# ) 6* DTTS + "
# # " ) " 1Dc
# )7 $! FF* K B.* 5 /00Q5 )DT1()
# 5 ! B $/00Q(5 " "
# " , # # " )
" + " " + " # " "
5 " " 8 ) W.W5 2
+ " " " "
1 +8 " +8 " "
@ ) * 2 + + 5 " 5 "
@ " # ) + # + " G G #
____________________________________ Algumas histórias sobre o negro brasileiro 33
) 2 " "
" " 8 # 5 "
" 5 " 2 # +
6 7 # + ) 6 + "
" 5 + $ (5 + ,
b O " \)))]7 $B* B.- 5 /0005 ) RD() B # 5
+ " 8 5 , A & 5
'
5 " 5 + 5
, " < 5 "
" ) 9 & 5 " " "
5 + " " " 2 J '
# , 5 " b # #
O 9 b " , 5 #
O) $B* B.- 5 /0005 ) RR()
> G 5 " " "
8 WW5 G 2 " <
' 2 " " "
)
G 2 "
# 5 # + 5
8 " # )
* 2 " & "
" 8 # " # 5
2 " ) 5
" # " " K # 5 " "
> ) $9 B B . *5 /00/5 ) /:R()
* " " = 2 9 &<
" 2 + 2 =
____________________________________ Algumas histórias sobre o negro brasileiro 34
" + " 5
= # < 5 8" 2 +
9 " & 2 6 "
7) 8 )
Q * !*A.! F* -B*' F B .9 B )
+ 8 W.W 8 WW5
+ # # & + 3 + 8#
" # 8 " + " 2 "
" )
8 W.W WW5 8 " 5 ,
" 5 85
" "
8 2 5 5 " " "
" " " 3 " + ) $ B .B 5 /00R5 ) QES()
# , # " + " " "
" 8 9 G J + "
2 " 8 " " 2 " )
8 R05 8 WW5 # "
+ # # # ) 5
# # & # 5 " "
" " + = # + 9 ' " 8
" ) X< 8 :0 8 WW5 F @ "
# $B X ( 3 " 3 "
# 6 " 2 " 5
8 & + )7
____________________________________ Algumas histórias sobre o negro brasileiro 35
$ A # (5 D0
" DSR1 8 /S DSQ:5 # " "
2 2 " " > 2 "
? , ) > G 5
" DSQE DSEQ5 " 2Y
" + = 5 # " + "
# " 3 # ) 6*
" " J" " , > A #
" " " + = #
, )7 $ . A 5 /00R5 ) /RD()
F # " " " +
+ G " # , 5 # "
5 " # $D0 D/
" DSQE(5 6\)))\ 2 & 3 " + "
2 , & 5 " " +
)7 $ . A 5 /00R5 ) //0(
$/00R( 2 = " # "
" " # , " 3 + G
" " + " " , ' D(
2 " " # " # "
" 5 + # " " @
K /( # " # , = 2
" " # + " " " " "K R(
" " " > G# 2 @ 5 " 8
" * $* # , = (5
" = 5 " # )
$/00R( 2 5 < " "
# 5 " 3 # , " ,
" + = 5 + " + " "
= " " 2
? " 5 3< 2 " " " "
____________________________________ Algumas histórias sobre o negro brasileiro 36
, 3 + 5 3< 2 5 "
5 " # " + @
" + < # )
B + " G + 2 9 "
" > " " )
$ . A 5 /00R5 ) //R(
H " $ H ( + + " DSQR5 "
# 5 X ) 2 " 5
5 > + " " "
, ) " " 6\)))] " @ + # ,
\)))]7 $ . A 5 /00R5 ) //:(5 & " 3 "
# " 8
" " & " & = J" ) 8"
" - i " & ,
" 5 " & = " ? )
"5 5 ?
, 5 " H 2 "
" & j ! j)
" & " "
# 3 ) " " 5 H @ " G
+ # " # # ,
5 " " " )
$ . A 5 /00R5 ) //T()
H G " " "
" " ) * 2
+ " + " " " + "
" ) 6 " 8# # , G
" "
5 # 5 2 " " " , G
____________________________________ Algumas histórias sobre o negro brasileiro 37
# $DSST5 ) 1E0(5 6\)))] 8
/0 R0 + " T05
" " 7) 5 =
8 " " " " "
5 " < 2 " 3 " 8"
" < " = ) 5 " 2 "
" 5 8# , 8 " " "
" " 2 6 = 8
" " @ 5 " " " "
2 , 5 " " "
" " + , \)))]7 $ * 5 DSST5 ) 1E0()
= " " # +
8 DS10 , H " # $DST1( "
" )
" " 5 #
+ " " " + " @ ?
5 , # & > + "
" " # )
+ 8 T0 8 WW5 " "
# " " 2 "
+ " "
) Z " " 2 " = " ! " #
+ " " # , " " 5 2
+ " + " " , "
2 & " " " " +
# ) " # " " "
8 " " ) # 5 5 " 2
" 5 8 5 " < G 5 "
& " @ " " 9 5 " 2
____________________________________ Algumas histórias sobre o negro brasileiro 38
" 8 5 2 # " # "
" < # 5 >5 k 11DE5 DSTS5 8
" ' " 5 " "
+ < 5 5 " 8 " 5 "
" + # 8" " " ) $ * 5
DSST5 ) 1ED()
# , = + " 8 ?
" " < " " " "
# # , + ) 5 2
" " # " # " " + = )
" " " " , & " 3 +
" # 2 " "
" " 3 " )
" 5 " # " " 5 &< "
" " @ " $ F* 5 /00:()
\)))] " " # = 3
9 5 2 # 5
& > + + 5 #
9 5 # # + "
) $ F* 5 /00:5 ) /R()
" " " "G 2
, 5 * #^ # "
$ 5 DSTSK 9 H , 5 DSS0K # 5 DSSDK 9 8"5 DSSQK
3 5 DSS:K 5 DSSE F , 5 DSST()$ F* 5 /00:()
, + <
" " " + , " # = " + ,
" < " 3 )
____________________________________ Algumas histórias sobre o negro brasileiro 39
" " # , ) = " " & 3 & "
= + " )
8" , ? "
" # 9 $ " "
, 5 , " &
# 5 (5 " " # " 5 " "
" + " , G 5 # " = ' D)
+ " " 5 /) 5 R)
" " 2 " & " #
K R) " & #
@ " G
h " " ) $ * 5 DSST5 ) 1ER()
= + " 5 " # + G
? #
H > + G9 + # 5 "
2Y )
= + " " ? 2
" # # J"
" 5 & > 5 + # " #
) 5 "G # "
" " # 2 " "
+ + " 2 5 " + 5
3 ) "5 = + " "5
" " " " " + 5
" 2Y # 2 " = )
$9 B B . *5 /00/5 ) /:E(
8 S0 8 WW5 = " "
# " @ # ) " DSSE5
H 2 5 & " 9
" < ! " B " 5 " 9 5
" 3 H " "
= + " # #
+ , 5 < #
____________________________________ Algumas histórias sobre o negro brasileiro 40
B " ? 6 , #
5 " 5 +
# )7 $ B .B 5 /00R5 ) QE:(
) D0)ERS5 S 3 /00R5
. < ) S)RSQhSE 2 ,
)
# "< , - " ' ./ '
+ B )
+ " 5 9 " #
" 5 @ 5 " @ )
# 3 # + " G " " #
" ) 8# 5
, = # + "
5 " " 8
H > %+ ) 8 = + "
G # #
5 6 7( 8 9
<# "
"
2 & 5
G & " <# " ) B & <# " "
"
" , )
* & G " 5
+ '
& " #
" )
! < 5
5 #
" 2 )
+ 5 @ " " 5
, G" 2 8 " '
" #
" # > )
%# $2 (
> )
J
-* ># " 5
"
2 + J" 5 " " @ 5 @ # " " + @
" + < & " & " ) # G "
" & " " 3< 2
" G " & > 5 +
___________________________________________________ Afinal, o que é racismo? 42
J 8 # + - " $DSSS(5 > # 5 "
6B " G " 9 7 + "
" " 5 " " " +
" " , 5 2 " 3
" # ) " ># & > 5
8
" " " 2 & < + " ' "
& > 5 " + 9 "
2 " 8 " + J" "
5 " 2 + " + = " + "
& > )
" " - " 5 " - " $/00R5 /00:(
! , ) $/00R(5 " #
" & > G > G 5
5 < , &
" ) - " $/00R5 ) 1T( 2
2 6\)))]
# # " )7
$/00R5 ) 1DR(5 6\)))] # 5 "
" ># 5 # " " 8 "
< 5 " 2 + 8
" )7
- " $/00:( 2 5 ! " #
" " =
& > + # 9 )
\)))] 2 " " \)))] "G " "
5 2 "
+ " ) 5 5 "G 2 "
" @
# 8 G 5 " " 8" 2 + ,
+ <
8 " " ) $-*! 5 /00:5
__________________________________________________ Afinal, o que é racismo? 43
; " " # 2 2
" # 5 & 3 5
5 " " # + 2
" " > # # & > ) \)))]
, " b O # " + "
" & " " " ) $-*! 5
/00R5 ) 1T(
" "
5 + " " " , ) =
" " " " #
# " " +
+ # " "
" )
8 W.W5 # " "
+ 2 3 + +
# 5 ) " 2
+ 2 @ = 2 " " "
# " = 2 )
+ " # " < 5
" # " 5 ># 5 8 "
# + 8 W.W) 5
3 + # " + 5
+ " " "
# & " "
3 + " # ) $- .! Be 5
DSSS5 ) /DQ(
+ " 5 " & 3 + +
h + 5 " 3 +
5 " ) F " 8" "
5 5 =
__________________________________________________ Afinal, o que é racismo? 44
$ " + (5 @ + #
" & 2 , # 5 8 ) "
" - " 5 - " 2 '
^ 2 # #
# 8 5 8" 2 5 #
@ & > 5 5 + " +
5 5 " " + " +
& " ) 5 @ =
" 5 + + " + " " + "
& 2 , 5 # ) $-*! 5 /00R5 ) 1E(
# - " $DSSS(5 @ " 2 + " " 5
'
D( " " 5 6\)))] 2 2 + " @
3 + + 5 + 5 8#
# & " 5 8
\)))]7 $ ) /D:() + " " + "
< " 3 + +
, 8 W.W) + 5
+ 5 8# #
" " 2Y 3 +
& 2 , 5 # " "
" " " )
* # G G 5 5 " "
# " # , # 5
" & > , " "
" 2 " #
" )
/( # + " " 8 2 "
" 5 " 2 " "
__________________________________________________ Afinal, o que é racismo? 45
) +
" " 5
2 3 + " # )
\)))] + 5
# 5 2 5
+ 5 " 8" 3 + # + 2
# " # " 5
# , "
+ = ) $- .! Be 5 DSSS5 ) /D:(
9 5 2Y " + 5
, # + , " 2 3
" # 5 # #
5 8" " # , )
R( + " " + "
, G 2Y ) "
= # 5 8 " "
@ " 5 6\)))] @ "
T $ "5 @ " 5 8
(5 " " 3 + 8 G
& > G 5 " 8 5 "
2 " , 8 )7
$- .! Be 5 DSSS5 ) /DE()
@ " 5
+ " < " " 5 3< 2
" + 8 5 " 5
" " " " 5 2 > "
8 2Y )
T- " $DSSS5 ) /SGR0( + " " " ># +
" " 6 7 ) + " 5 +
" " " 5 8 & < 5 2 3 +
__________________________________________________ Afinal, o que é racismo? 46
Q( 2 + " " 8 + "
# 5 " " " 5 "
" # , 5 + 5
" # K #
" # " "
# 5 3 " 3 ) 6 5
" 8 " " # 2 3 +
# 5 " " " 2 ,)7
$- .! Be 5 DSSS5 ) /D1() 5
2 < 6" " " )7 $ )
/D1()
F " " " + - "
$DSSS('
D( ! " ># 5 2 " +
" " # " @ G " 8
"
6\)))] "< + , "<
5 , "
# ) . "
, + " 5 2 " + "
+ " \)))])7 $- .! Be 5 DSSS5 ) /D1(
/( " " "
8 " # " "
)
R( " # 5 " " 5
" " 2 " "
__________________________________________________ Afinal, o que é racismo? 47
2 @ " "
+ )
" " "
# 9 8 + " "
2 " " # 5 , @ 5 2
# " 3 + )
F = " #
2 + " # 5 G " 5 "
" " + " < 5 2 "
2 # , " G 5
+ J"
) $- .! Be 5 DSSS5 ) /DT(
* 9 " k 11DE DSTS5 " 8" & "
>5 " " " + < 5 & #
" R " # " + & " ) & "
" K # " 2 " + + "
+ ) * " 2 @ " 5
" " 2 8 5 =
" " 2 " " ) " 5 " "G
" " " 5 " 5
" " + '
D( * 8
) G 8
# G + 5
" @> 5 5 , )
$- .! Be 5 DSSSK F* 5 /00/()
/( " " # " " " 5
- " $DSSS( 2
__________________________________________________ Afinal, o que é racismo? 48
"? + $ 5 " 5
" 5 () 8"5 < 5
# " " +
6 7)
R( # 8 - "
$DSSS( " " )
# 5 , 5
@ , 2 & " 6 7)
Q( " 2 # 5 & " " 5
& " 8 5 + , "
2 = G 3 " ) *
& " # # & >
# 8 5 + "
" ) " + 8
8 + " " 5 "
" " > @ ^
& " )
:( " 2 # 5 , @ "
= " " 2
? 5 5 " & )
5 G # " # 5
@ G # 2
)
\)))] 3 J" #
+ "5 " 5 3 + 2 +
& 5 " 5 + ># h
3 5 " ,
, #
__________________________________________________ Afinal, o que é racismo? 49
A G 0 ( " 5 "
" 8 " S5 - " $DSSS( # 2
# < " 2 " ' 5 5
) 6B 8 " + " " #" #
" & # 8 2 + " 5 >#
" " # 7 $- .! Be 5 DSSS5 ) //Q()
* " 5 " " " , 9 5 8
+ 5 2 + @ " " "
" # 5 " " ^ " ) X< + G
" 5 #" , 5 "
# 5 "< 5 ) <
" " 2 5 2 #
2 2 " 2 " ) *
2 , # " "
5 2 " " + )
* " 9 " # #"
) G # = J" 2
, " " )
* " 2 " 5 5
" " " " " 5 3 5
J" # 5 " "
5 , G 5 5 "
) $- .! Be 5 DSSS5 ) //:()
" " @ , & >
+ , " " 2 #
) * " + G "
@ " "
+ ) " 5 " 9 5 " G
S # 5 " 8 6 " " " # #
5 8 " " 5 " " # 5 G
+ " 2 " " + " 7 $
__________________________________________________ Afinal, o que é racismo? 50
+ " + " = " "
__________________________________________________ Afinal, o que é racismo? 51
7( 0 2 '
+ < 6 7 6 7) * > # "
, " 2 " # ) # 2
8 " ) 8 + # 2 " & "
" ) + # + " " "
" 5 3 ) < 8 2 2 # ) ! , & >
& 2 " " @ + " 8 2 @
+ # 2 " " 5 " 5 > , & )))
B "
D *9X F.A* )
= " 5 + "
" + 5 5 & > "
" " < 2 , " " " "
5 2 " 3
5 + <
+ " 5 " + = 5
" # 5 " "
2 " " "
)
/ * H ! ! F* * *-. . A F.- fe*'
B F.A d .*GH. FdB. )
* 3 " 5 " "5
5 # + + " "8
_______________________________________ Pesquisando a criança negra na escola 52
& " & " D05 # # " 5
" ) 9 G 5 "5 & 8 2
# " + " @ " G )
# F l $DST15 ) R:GRS(5 & " "
& " & " " " 5 ,
" K
5 " " 2 5 G # " "
" # 2 ' D( 8 + "
$ " " ># (K /( 8 + 5 3 5 "
2 2 8 K R( 2 5 "
+ K Q( 2Y
5 2 K :( + K
E( " ># K 1( + )
"5 " " & "
+ + J" 2 " < + < ) F
+ 2 + 8
" 3 # + 5 # G 5 5
" + J" )
* " 5 " 5
" " =
< 5 "
& " " 2 + J" ) " "G
2 2 " & 5 "
= & " " 5 2Y " 5
& " 2 # + " " + & " "
" ) * " 8
2 5 3< 2
# 8 " ># @
> )
D0 $ FB.A.m* 5 DST1(5 @ " " & " '
_______________________________________ Pesquisando a criança negra na escola 53
3 @ @ # "
2 5 3 " 5 @ "
# 5
@ # @ = #
+ , " 2 " 5 "
5 @ 5 > " " "
" 2 ) 2 < +8
+ 5 + " ? " +
" 5 2 " #
" 5 2 " 5 "
"< " ) $H*B`H .! BK *B *5
DS1R5 ) D/Q(
2 +
# # " + 3 DD # " 2 5
# ` & $ F l 5 DST1(5 > 3 "8
" " )
# H N& " $DS1R5 ) D/D(5 6 +
@ " < 5 @ 2 2 "
5 " " # \)))] " # +
+ \)))]7)
G " & " K
" "G 3 # " "
" " 2 " + " #<G & G
) " 3 h 3 "
" 5 2 2 # " "
& 3 + 5 >
^" ) " # 2 " & " "5
2 5 5 " 3 @ , 5 ? 5 +
+ " )
- ,< , B L $/00/ 5 )0R( " "8
6\)))] ^ " " # "
" # )7
DD6F 5 2 " " ># 3 5
+ 5 G& > )7 $ BB .B K A* *K -* C 5
_______________________________________ Pesquisando a criança negra na escola 54
= 3 =
, " " + " 2 " +
, # + & 5 3
2 " < + "
# 2 > ) ? " "
" " (1 ! "
# $-* C% C B a5 /00/ 5 ) 0Q(
+ " 5 6 " # ; 75
" ' ( & " " G
K ( & " "
< K ( # " " # "
& " $-* C% C B a5 /00/ ()
& " " " G
8 + J" " # 2 8 + "
2 5 2 " @ =
3 5 > 5 8 5 2 "
+ " " )
\)))] 8 " 2 ,
3 # 5 2
# + " + = # "
# < " > )
$-* C C B a5 /00/5 ) R/(
5 " 5 G " " "
2 5 2 < + # 5 " "5 + "
& " " " " @ 2 & )
+
8 2 < " 8 $-* C C
B a5 /00:() " > 5 "
= 2 " 2 5
" 2 " " "
" 2 ) # 5 "5 "
" " + " 3 5 " " & >
_______________________________________ Pesquisando a criança negra na escola 55
5 " " 3 2 " " @
& > G 5 < 3
+ J" 5 + G 5 "5 " #
2 " 8 8G
) 8" 5
+ J" # "
)
2 2 2
3 2 5 " " 3 2 5 "
2 3 " 5
" + #" )
+ " 5 5 3 " " "
+ " 2 5 "
& " 2 " 3 )
# 3 # +
" 3 & " " 2 " "8
" " # 2 ) * & " " " #
" 5 " ? " 3 ) 6
+ " @ " 3 G " "
# + & " 5 " 2 &
G " " 3 7 $-* C C B a5 /00:5 )
/:() # 5 2
3 2 " # , 8
2 2 ) * 3 G # " 2 @
" 2 " " )
" 5 ? & " 8 " "
& 5 " 5 "
" 5 " " 5 " "
2 # ) $ BB .B K - A* *K
_______________________________________ Pesquisando a criança negra na escola 56
" 3 5 3
) * & " "5 3 3 2 5 =
2 5 " 5
3 )
8 > 5 8 3 " 2
" " 5 8 " 5 , 5 5 + "5 8
@ # + @ & " 5 2 , 8
3 5 2 @ ,
+ " , @ 7 $ BB .B K - A* *K
-* C 5 /00/5 ) 0T(
3 5 # " 3 # 5 @ #
2 & 3 " "8 " = " G "
5 5 " # 2 >
5 " " 6 @ 3 "
3 7 $ BB .B K - A* *K -* C 5 /00/5 ) 01() *
" 3 " # & > 5 ^" 5
@ # " " # 2 2 <G
= )
3 + " " + " >#
2 + " 5
8 # + > L 3
2 L & > " " + "
L " > & " ) 3 #
5 2 " & " 5
" " # " + " 2
+ > 2 ' 3 " + "
" < @ 5 2 5
" " " < # + L
" " 3 5 2
# 3 L 3 "? + " )
$-* C% C B a5 /00/ 5 )//(
* 3 # 5 5
= " " + = 5 2
_______________________________________ Pesquisando a criança negra na escola 57
6. & 5 & " 3 @ + "
)7 $-* C% C B a5 /00/ 5 ) 01(
* - ,< B L $/00/ (
" + " " " ># 2 < "
3 & " ") " 3 " # 5
5 " ) "
h 2 3 3
" " "5
")
3 8 " " 5 "
" " " @ 5 3 5 "
" " 2 # + " " ^
3 ) $-* C C B a5 /00/ 5 )
R1(
3 8" h
" " & ) "
3 # =
" ) * 3 8 " 5
2 = 2 " & >
# + 2 3 ) 8" & >
5 " " " " " " " & > 5
) & & " " " "
= " 5 = 2 + "
# + " 5 = 5 = & " "5
" " " " 2 8 & " " 2 > " # +
" & )
" 3 2 2
" " @ 3 5 "
" 3 5 2 3
5 " " " 3 #
" 2 " 2
_______________________________________ Pesquisando a criança negra na escola 58
" 5 2 < " #
2 5 "
- ,< , B L $/00/ 5 /00/ (5 " "
" ># 5 2 " =
2 " " + " #
8 2 " + " 2 2 " "5 8
3 = & > 5 3
" + ) * @ & >
2 # # > GH >
" " & > 8 )
# > G& > + " G 8
" " & > 8 5 " & " " 5
+ " ) + " 5 & " "
" & > + J" ># "G
" # = " " 5
+ " = & " ) 8
" & > 8
Z " " 2
2 " " 5
" 5 " " = <
& > ) $-* f A K
9* `5 /00R5 ) T0()
* " " 8 " " & > # " "
! @ $DTDTGDTTR(5 " " + + 8 " " 5
2 5 # F l 5
\)))] " ' " 8
5 85 + J" 5 3
2 , " " 5 2
" " + * ! )
# " " 2 * 8
2 ) . # + & 2
_______________________________________ Pesquisando a criança negra na escola 59
" 3 ) ? " 5 " "
+ " 2 * $ ! $FB.A.m* 5 DST15 ) :/(
* " " & > " & > 2 @
5 6\)))] 2 " " @
" 8 5 " 5 , K 2 @ "
5 " " K 2 8 &
)7 $-* f A K 9* `5 /00R5 ) T1(
! 8 8 D/ 2 " " " @
^" + " & " 5 & " ")
* " " 8 " " #
5 @ $FB.A.m* 5 DST15 ) :/() "5
+ J" 5 " 5 " "? )
# > " 8 "
+ J" 5
& " + " )
# 8 5 " + J" "
= < 2 5 8 < < 5 & 3
" 2 > " 2 $ 2 ()
& " " # 8 8 "
\)))] & " " 2 5 " " " 5 8 ? 5 # & > 5
" & " " 2 8 " @
5 3 5 " " " " 2 #
5 5 " , 2 + )
$ - . B5 /00D 5 ) D/S()
8 8 # 5
+ J" & " # 5 #
+ " ) # - & 5
D/ 8 ' # " 2 2 5
_______________________________________ Pesquisando a criança negra na escola 60
\)))] # + 2
2 & ' 3 "
" K " 5 2 8 5
8" 5 " +
" " ) # + "
" = & " 5
& " # "
& " ) $- B H.5 /00:5 ) D:(
*, $/00R(5 2 2 <
" " " )
Z 2 8 3 5 + G 5 " "
+ ) Z 2 < " + "
2 + & " 8
& " @ , 2 " 8" + "
$*C 5 /00R5 ) D/Q()
" 5 2 2 & > G
8 5 # F l 5 $DST15 ) D/S(
\)))] " 8" 2 >
+ J" 5 " " 8" ) 9 5
8"5 @ 5 +
# "5 = 5 " +
2Y 2 & " ) $FB.A.m* 5 DST15
) D/S(
" # " " ># 5 #
6 " 7 2 " 5 3 "
+ 5 3 " + ' h 5
3 h 3 2 h2 ) 5
" " & > 8 = + >+ 2
" " & " " " " @
" # " " "
_______________________________________ Pesquisando a criança negra na escola 61
" " + @ 5 " " ,
5 " " "
) " & " " 2 " 3 5 "
= " K " "
3 )
; " 2 h2 5 F l $DST1(
2 " " 5 + > "8 2 5
" , 5 3< 2 > 8 " @ "
2 2 )DR 5
" 2 5 3< 2 2
" 2 "5 8 6 " " " 7)
$)( 5 ) E1(
& " " 5 " 3 5
= 5 G " 3 " "
3 $-* C C B a5 /00/(5 3 G "
3 # > G& > ) @ 5
3 5 "8 > G& > 5 8 + 8
# # " & )
* & " 8 5 5 " "
2 ) "5 " + h @ = 3 5
" & " " & " 2 2 ) $ - . B5 /00D 5 ) DR0()
2 + 2 > G& > " 3
" 3 " 5 "
" ^" 2 8 > + J" " "
8 ) 5 # # "5 +
3 5 3 5 " "
)
DR # " 2 2 5 8 5 2 2
" 2 ) 6 # " " 2
_______________________________________ Pesquisando a criança negra na escola 62
* " , 2 " +
@ " 5 2
8 & > 8 ) # $/00D 5 )DR:(5 6
" " 5
" " " 7)
3 " "
^" 5 " " 8 " )
F G 5 "5 " # 5 3 5
3 2 " # > G& > )
# # " < " # "
& > 8 # + ) "
# + # # " 8 8
" DQ) + " 5 6 # + 85 " ? 5 #
5 " 8 " " " 5 8 "
" " " 5 2 8 " # # ")7
$ - . B5 /00D 5 ) DR0()
+ G " 3
3 ) 5 + "
2 & > G 8 "
# + ) 6 + $ " # + ( 3 8
+ " " < 5 " 8"
) " 5 " = 5
# \)))]7 $ - . B5 /00D 5 ) DRD() 8
G 6 ># 2
" 7 $)( ) DRD()
* " , @ #
3 5 " "
@ , > G& > ) 6\)))] " = "
+ 3 5 "
@ "5 2 , " " "
& > )7 $*C 5 /00R5 ) D/E()
DQ " " # # "
_______________________________________ Pesquisando a criança negra na escola 63
AL# NL
" " # # "5 + #
" # + " @ , > G& > 5
" 2 " > 5
3 3 3 " ^ D: 5
" + 5 " ,
& )
R * !ZF* * F *-B% . * ; . ! *)
2 # <+ # 5 # - ,< B L $/00/ (5 "
& ! M N 5 9 5 ! 5 9 ) *
& " , 2 + # " "
2 ' " 5 8 2
) # 5 5 # + "
+ " " 5 "
3 2 )
* " " " " " 2
# + " " " 5 " # ?"
+ # , =
& )
" " + " 8" + "
" 2 ># 5
" " " @ "
2 > # + # " # " & >
) $-* C C B a5 /00/ 5 ) R/(
D:F l $DST1() * 2 3 3 " ^
, " + 2 5 , 8
_______________________________________ Pesquisando a criança negra na escola 64
8"5 8" # " # 2 5
# + " + " + "
" @ 3 2 5
2 " + 2 " "
" @ " 5 + @ " #
+ & 2 5 # - ,< B L $/00/ 5 ) 0Q(5 < 6 +
" # 2 > 7) +
" # + G "
" # 2 + DE 2 + " 2 + J"
& " " " ) " >
" ># 2 " + J" & " "
" @ 5 G 8 "
3 h 3 5 h )
# " " ># 5 & G =
5 = 2 3
" 5 @ G < 5
= ) " 5 # " " 5
2 5 " 2 "
5 "
, ) $ F*K * C 5 /00D(
8 $/000( " =
" " " " 5 " "
# <+ ' D( . h* # , K /( .
#># K R( > h ) $ ) Q/(
" " . h* # , 5 8 $/000(
2 # $ + 5 5
" + < ( 8 + " 5 "
" " = 2 + " + "
5 " 2 6\)))] # +
DE " # 2 5 - ,< B L5 + @
_______________________________________ Pesquisando a criança negra na escola 65
" " 2 2 )7 $ BZ5
/0005 ) QR(
* " " " = + G G
& " + , " " . #># 5
2 6\)))] 3 ? 5
" < 5 # # " "
" + \)))]7 $ BZ5 /0005 ) QR(
" > h + G < + @ 6\)))]
" " & > 5 +
= ) $ BZ5 /0005 ) QQ(
Q * )
2 " " " !
5 <) + "
< , + )
+ + " DS1T5 " " " "
+ > # " # 5 " DSTE5 +
" , ) DS1T DSTE +
& ) " , @ 5
+ " ) 8G
+ " # )
, G " " + 5 3 + "
"8 8 < " " 5 "8
+ " 8 " . " ) $ * B. 5 /00E(
" /: + 5 D 5 D
#># 5 / + @ D ) 8" + < 5 + , "
2 5 8 2 5 E # < # # 5 / # <
# Q < # " 6 " # 7)
@ 5 8 2 5 D " 8
_______________________________________ Pesquisando a criança negra na escola 66
= " R: 5 DR " //
" ) " " + # "
# < # # ) 8" + # & "
" + )
: BF. . F )
+ 5 " + <
5 D ) 8 " + "
# D ) 8 " )
+ " + " # +
+ 5 2 + " + 2 2 "
# 2 " ) #
+ 5 & D0 # $R " 1 " (5 :
6" 7 $/ " R " ( /0 ) *
3 5 E " # S " # 5 " " D:
# )
* " + 5 5 5 $ + < (5
" + " $ + (5 $
# < ( $ < ( #
+ " + " = '
B. f
Z9*B E * -B
X*e* E * -B*
A. n . E * -B*
. 1 * -B
_______________________________________ Pesquisando a criança negra na escola 67
* 1 * 9B *
FBn . 1 * 9B
! B. E * 9B
. E * 9B
X . E * 9B
B* *B
5 01 ( 01
o /Q * -*-. ! * D * 9B
.F R/ * -*-. D0 * 9B
! B. QT * ! -. FZB.* R0 * 9B
B 9 R: * -*-. D0 * 9B
n oo Q: * ! -. FZB.* /0 * 9B
o + # " )
oo + )
F -.%B.
(
F -.%B. o DS * -*-. 9B
o @ " )
A* F%B.
:
_______________________________________ Pesquisando a criança negra na escola 68
E 9 * . *B! fp )
" = # 8 $/000(5 2
, # " " " " 2 " 8
# '
( * ' 8 = G
+ + G G & "
" = #># "
+ h h + # <
" . #># ) " 8" + "
, 5 + " " = , )
( . + " ' " * # , h. +
# 8 + " 2 h + 5
2 h 5 + h + h + )
( " ' < D0)ERSh0R5 ^"
$ (5 # " < 5
3 #># 5 " " 5 =
5 " + +
h h "
)
1 B* .! F* % . . e* . *B! fp
*9F.
+ " = " + "
+ = 5 + 5
= # ) =
+ " , "
# 5 "
_______________________________________ Pesquisando a criança negra na escola 69
< = + 5 5 + " "
+ < 2 @ " 5
+ " = " 8" + " > )
+ " + " + "
" @ , # # "
= + " 5 " + # "
#># + G " 9 )
" " " + " = +
" " + " = 5 " ^" 2 "
# 5 & > 5 # # + + "
" > G& > G
) " " # " = + "
:
0
2
(
01 '
6; 8 + 2 " & _ & 5
5 3 5 5 @ 5 G & 5 # 5 " G" 5 3 5
5 5 & & 5 G "5 @ & ?" " 2
" " ")7
$ @ 6 # & 7 ! (
D * *!* f* A. *F. . )
"
> G& > 8 + " # 8 )
" " "
" 5 " 8 5 & "
= )
3 < =
2 5 " "
) Z = " "
2 < "
" " 5 " + " "
& 5 3 8 # # " + 5 5 3
8 " " ) 8
" " " 8 AL# NL
" " , # ") # 5
6AL# NL75 =
Criança negra e educação 71
" 5 "
" 5 2 " " <G
# + " + ,
2 " " & " ) \)))] ! " 2
"5 2 " " &
" " @ >
) . 85 " " + " G
" 2 ) Z 8 ,
" + " = 5 " & "
" " # , 5 2 ,
G # " , ># )
$ B. 5 /00E5 ) /1(
" 8
5 " " " " 2 5 8 5 3
3 ) 8 " 8G "
, 3 )
# B 5 @ " 5
\)))] 2 2 " & " 5
, & " 5
" " )
"5 G " " ) $B* B5
/00Q5 ) D0/(
" " # 6* " 2 "
' @ " # 8@ )
# H 75 B $/00Q( "
5 2 8
2 " = < + "
2 " )
H $/000(5 & " G 5 " "
" " # ) 8
+ " & " 6 75 " " =
) Z5 " " " 5 # 8 "
Criança negra e educação 72
* 8 " " " @ 5 " "
" " + G 5 +
+ # ) F " 8"
2 5 5 8 & " " " # 8 5 3< 2
8 @ = 5 &
" & " ) $H B5 /0005 ) /D(
& " " 5 5 #
# " # 8 " #
" " ) , " 3 =
5 5 5 + + " $B* B5 /00Q()
# H $/000( 3 = 2 " & " "
" " " )
" 5 # # "
" " 2 5 8 + 8
" ) " " " 2
2 & + "5 G "
" + )
* 2 " 8 " @ > G& >
& " ) <5 "5 " =
2 " 5 85 ,
" " 2
# ") " "
+ 5 " , 2 2 " & " 5
+ " # 5 , ,
) $B* B5 /00Q5 ) D0:(
AL# NL $DSTQ5 DSST( 2 "
" # # " + , " ^"
$ 2 ( @ $ () 8 " "
< 5 3< 2 L# N 5 2 "
" 2 " )
" 5 + " 8
^" " + G " @ 2
Criança negra e educação 73
3 5 " " 5 "
+ ) 5
5 3< 2 " + " " # 5
5 & > ) 4 # +
> " " 5
& > ) " " " &
# 8 8 " ^ 2 < +
" " > G )
"
# H D15 # , 5 # 5
" " "
)
# B 5 3 , >
@ " # , = )
" 2 5 5 # "
" # , = " +
# # , = 2 " "
" > @ )
$B* B5 /00Q5 )D0T()
# 8 + " # +
@ " 5
" + 5 2 " "
# , + " # = )
# , 5 & " " # # K " " +
" # 5 , G " 3 , "
@ 8 )
17
Criança negra e educação 74
F " G 6 7 < 2
" 2 # & + J"
# \)))] " 5 "5 <G
" G ) 5 3 , > #
, " K 2 3< "
& " + 2 # "
3 , > 5 " " "
+ > + = 5 )
$H B5 /0005 ) R:(
* " 8" " , " =
# " " " " 2 3< # " " & 5 "
" + " " " ) X< "
+ , " 2 " + " "
# $B* B5 /00Q() # H 5 "
< " 6 " , , " "
" " " " 5 5 " @ " 5
+ " " " " "8 + #
)7 $H B5 /0005 ) RE(
* $
" " = 5 "
" " " <
) < "
+ " # 2 " + G
) G # & " 5
G 3 " " 5 # G =
" 5 = " ) 5 8 ,
" " 2 " "
" " + + 5 5 5 " )
$B* B5 /00Q()
@ 2 " "
" & " G# 8
" & " 5
& " G# 8