Alterações hematológicas e histopatológicas em pacu, Piaractus mesopotamicus Holmberg, 1887 (Osteichthyes, Characidae), tratado com sulfato de cobre (CuSo4)

(1)

!

""""

Marcos Tavares-Dias

1

*, Maurício Laterça Martins

1,2

, Sérgio Henrique Canello Schalch

1

,

Eduardo Makoto Onaka

1,2

, Carolina Isabel Flores Quintana

1

, Julieta Rodini Engrácia de

Moraes

1,3

e Flávio Ruas de Moraes

1,2,3

1

Laboratório de Patologia Organismos Aquáticos (LAPOA), Centro de Aqüicultura da Unesp (Caunesp), Via Prof. Paulo Donato Castellane, 14884-900, Jaboticabal, São Paulo, Brasil. 2_{CPPAR - Centro de Pesquisas em Sanidade Animal, Faculdade de}

Ciências Agrárias e Veterinárias (FCAV), Universidade Estadual Paulista “Júlio de Mesquita Filho” - Unesp - Via Prof. Paulo Donato Castellane, 14884-900, Jaboticabal, São Paulo, Brasil. 3Departamento de Patologia Veterinária, FCAV-Unesp. Via Prof. Paulo Donato Castellane, 14884-900, Jaboticabal, São Paulo, Brasil. *Autor para correspondência.

e-mail: tavares-dias@bol.com.br

! "

#$ % & " ' ( "

) * + , -.. #/ % % " '

01 - 01 " ( " #& $ ' ( ! " " ( 23

( " " " 24 4 5 - 6 "

" " 7 23

8 9 : " ( " 23

( #;< ' " 24 "

7" #&*& ' ; = " 01 " & $ " 24

" = " " " ( : 5 " " " "

- 01 " " 24 " ( 9 "

" 01 : - " - 01 7"

" 7" " 7 > #& ? '

" @ " : 6 "

01 " ( " " & ?

-01 ( " (

( " = " "

!

" # $%%& ' ( # ) * +

! ' ! ,) A " " %

#$ % & " ' ( " B

) * + , -.. #/ % % " ' (

B 01 " - 01 ( #& $ ' A (( % ( & $ B

" ( " % ( " ( ( ( % " % A

% B " % ( " %

C ( " % ( ( #;< ' (

% % % # &*&' B

" A ( " B 01 B " " "

( #;< ' A " ( - 01 + " (

% " % % B " B 01

5 " % D ( " % ( - 01 (

# &E' " # ? & ' " " :

( % B " A % " % ( B 01 B "

" ? & " B - 01 B " " % %

- ( + % % %

(2)

.,% /

#$ %

#$#$ %%

#$ %

$ ( " #& $ ' 7 " "

" =

#F " * -.. G H F -.. '

7 " 7 "

9 = " " ( ( "

I 23 " = #; +

; -.5 ' " " ( 8 9 (> " " #H ;

-.5-' 23 " "

(7 " #J

J -.5-G / + / = -.5 ' " # F ""% -.. G = & -.. ' " # -.. '

" # -.. '

I "

" #E -.5 G A -..K'

" ( #E -.5 '

7 ( " ( " 4 ! " " "

F " "

" 9 ! " 9 " " " #6 -L' 9 & -5-5 #& " ' # -L' > " # - L' ;

23 " 4 "

" " " 7

( 23 " " 8 9

24 ! "

" / " "

> " D 4 ; 9

4 8 9 "

" 7 = " " M " #A / - ' " " " ! (

" " " "

" !

#A / - '

24 9 "

" ( " "

" ( #A /

- ' 24 " ( 23 " (

" ( 9

" ( 23 9 " " = ( " 1 " ; " $ 9 " & " 9N " O P " " 4 ; ( " " " # -..5'

: ( " " ( ! " ( "

) -.. #/ % % " ' (

" 7 @ "

7 " " ( 8 # '

" " 4 "

& '

&& ''

& '

0

: 7 " "

Q "

" ( "9 " "

M " > " 4 M

# 4 ; ) ' = (

" ! 9 " " " - 6 _" _{" "} _- _{1 "}

" " " & " " 9 = 9 ( " ( =

> " " 24

$ ( " M " " "! " & " ; 9 " " #&;; F' " D " " " & ! E P " " 4 ;

/ 0 ( "

> " " 24 # " ' "

" 9 " " " 11 " ( " #& $ ' " " - 01

" " " " 24 O

" ( " 4

$ ( " ( " " " " 9 24 " ( = "

> " 9 = 24 ( " " $ 9 "

( " "

2 3 / "

9 M " "

" 24 " " 24 " " => " " /A #- L'

- 1 " " " = # R - G " R - ' : " ( " " "

24 " #

" Q A / ' D

7 " 7"

#E& ' 24 "

7" #&*& ' " J

#-.6 ' $ ( "

8 " : " 7 " " A / #-... ' ; " (

# ' ( ( "

= 3 N> "

(3)

45 3 3 ! .,6

" A / #-... ' A

/ # ' 9

4 " @

" " 7 N> " " ( 8 ( " " 7 "

M M " S+ T 1

#? ? " '

0 3 "

= ( ( " 24 "

; ( " "

(> ( " 8 9 9

( " 8 >

" 24 " " " # K L'

( 2 "

8 9 ( " " ( " ( -U " = "

" ( (

" 24 "

( " L

" ; 9 " " " ( 24 " ( M " " " " 23 " A #-..-' #-..5'

0 3 D "

8 9 (> " 2 24 ( " ( = " ( " - L

" ( ( 24 " 8 " " K µ "

$ ( " =

= " M

2 " 23

7! 8 ! /

( " "

" " I 8

I SV T " " " " 7 " > S * T "

" = ! " " => W W " " " "

" ? #-. 5' (

8 " " 24 " & $

8 9 $ ( M "

" M "

! # 6 " '

" # - " ' & " = ( " " =

" M " = "

" M " $ " " (

" X " 8 D 7" " " A + % L "

" " #) M H + -.. '

( (( (

:! 8 ! $ " "

" 9 " " " 9 " ( " 4 " A

-" $ E 7" ±" " 4 " 8 (>

9 > " 9 " ( "

; 8 & 01 "

& $

- 01 " & $

A # &' 6±- ±- ±- K

* . ± . ± 6 . ± 6

$= ! " " # 01' K ± 6 K 6± 6 K ±

" " # 01' .6 K±- . .5 ±5 K -- ±

-& " " " #µ 0 -_' _K_±_- _{6 6}_± _-. _±

-* ; 8 $ =

9 " = "

, M -..

# %= " ' " " " 9 "

M "

8 9 " = 9

" @ "

( "

9 4 " ( 2

( " #A '

: " 4

" ( 2 ( @ "

= " "

" < E 7" ±" " 4 " @ 7

" 8 9 "

" " " ( ( "

A

? - " 5 " - " 6 "

& 66 5±65K 6 -6 -±5 6 - - .± . . ±- 5

01 - 5± 6)

. ±K - - ± 5 - 5±

-- 01 6 K K±-- K) _{- 6 5}_±_- _- _K _± ₅ _K_±_-6

A D 5 YY 6-: _K6: _{6 -}:

& E #L' . K 6 K5 6

) 7" " " 4 " ( " A + %G Y ( #;< 'G YY ( #;< -'G: _:4 ₍ _#;Z _'

2 =9 24 X

N> "

" 24 "

(4)

..> /

( #;< ' " @ "

" " " &*& " E& 9 " "

$ 01 " (

" " 24 " 24 " " " (

9 - 01

( #A 6'

" ? E 7" ±" " 4 " 8 "

7 " " 7 " " ( 8 " " - " 24 " " " " ( "

& 24 & # R- ' 01

# R- '

- 01

# R- '

; # ' ± 6 - 5 ±6 - . ±

& # ' - K±- . -. ±- K ±

#-6

0µ1' ± -- ± .) _±

-)

* # 0"1' 5 5± ± )

5 -±

* #L' K K±6 6 ± 6- ±6 K

E& #(1' - ± .) _{- K K}_±₆ _{- 6} _±_{- 5}

&*& # 0"1' 66 ±6 5 K ±- .) _K _±_{- .})

? # 0"1' 5±- -)

.K ±-. )

- 5± K

1 #µ1' K ±.K - - ± -6 K)

-5 ±K 5)

A #L' 5± 6 K. ±- 5 K±-- 6

1 ( #L' 5± K±- ±-- 6

#L' - K±- .± 6± .

: ( #L' 5± . 6± )

- ± .

&? #L' ± ± ±

&? R &7 > G ) E 7" " " 4 " ( " A + % #;Z '

$ - 01 " ( " " M ( #;< ' "

" 24 " " ( " 24 " 01 #A '

: - " = "

- 01 " ( "

" 24 ( #;< ' " E& "

" 7 > #&? ' " @ "

24 " 01

" ( " 7 N> " " ( 8 4 " ( 2 ( #;Z ' @ " " (

#A ' / " 6 " "

( #;< ' " "

7 > = "

01 " "

( = " - 01 " ( " 9 " "

#A '

$ " " 8 9 " = "

3 Q = 4 " " " " " " " ( 24 : ( 23 "

" " " " 7

( " 4

: ( 23 "

" " 7 (

" " 24 " " 4 ( C ( 24 " " 7 ( M

2 " ( " " 7 :

( 4 " " : (> " 2 " = "

4 ( " 23 " " 24

" , E 7" ±" " 4 " 8 " 7 " " 7 " " ( 8

5 - " ( "

5 " - "

& 24 01 # R- ' - 01 # R- ' 01 # R- ' - 01 # R- '

; # ' - K±6- - 5 ± K -K- ± . - -± 5 .

& # ' -. 5±- ±- ±- -. .±- 6

#-6₀_µ_1' _KK _± ₅ _-.5 _±_{- 5} _-5 _± ₅ _--- _± _K

* # 0"1' 5 -±- - 5 ± K -±- K ±

* #L' 6 .± 6 ±6 5 K± 6 ±

E& #(1' - - ±5 . - K ±-6 - -K ±6- K - ±- K)

&*& # 0"1' K -±- . K±- ± K ±

? # 0"1' - ± ) _- _±_{6 K} _. _± _{- 6} _. _± ₆

1 #µ1' 6 ± K- . ±- 6 ±-5 6 5) _- _± ₆

A #L' - 6±. . ±- - ±5 K±-6

1 ( #L' 6 ±K K - ±- )

-. 5± ±

-#L' 6 5±6 6±6 . - 5± - ±

-: ( #L' - -± . ±- K K±- - 6±

&? #L' -± 6 ± -± 6 ± )

(5)

45 3 3 ! ..$

" . E 7" ±" " 4 " 8 "

7 " " 7 " " ( 8 6 " ( "

& 24 & #:R- ' #:R- ' - #:R- '

; # ' ±6 K -5K ± - -) _- _±₆ )

& # ' 6 ±- ±- ) _±

- )

#-6₀_µ_1' _-.6K _± _- _-K _± _- _±

-* # 0"1' - ±- 5 5±- 5 .±

-* #L' 6- ±K . 6 ±K - 5 K±

-E& #(1' -K- .± 6 -56 ±- - K±-K .

&*& # 0"1' 66 .± - . ± 5 6 ±K

? # 0"1' .K 5±-. - - 6± - K±66

1 #µ1' K ±. - ±56 K ±. . 5

A #L' . ± K 55 ±6 . 5 K±.

1 ( #L' 6 ± 5)

K ± )

- 6±5

#L' ±- - 6 6±- . - .± .

: ( #L' 5± - 5± . - ±

-&? #L' ± ) _-_± ₆ _± )

&? R &7 > G ) 7" " " 4 " ( > " A + % #;Z '

) %

)) %%

) %

$ " " 9 9 " " " " 9 4 ( " " 24 " ( " " 9 8 "

" " " 3 " " @ A #-.. '

* ! (

24 ( " " B #-.K.' K . ; = "

0 9 " 4

> X 23 " 9 " " " 9 " M 23 9 "

#& -. ' 23

9 " " 4

" " 24 " " : ( " 7 " " 9 > "

" "

= " " = " " #F " * -.. G H F -.. '

$ #; % ' 4

" = " " "

" 8 9 =

" " " " " 7 #H & -..5' " " ( X " ( " 23 " " " 7 "

= M 7 (

" " #

-.55' 4 #) -.. '

; 7 "

7 " 9 4 7 >

> 9 4 X "

23 "

#: -..K' : "

7 =! >

>" 4 " " ( " " ( 23 $ ( " ( " " M ( ( " 9 " "

@ " 24 4 - 6

" / " A % #-.. ' ( " 7 "

>" " 9 ( " Q " " $

9 4 ( " )

#-.. ' 4 = 23 9 X

> X " 24 " / " ( 23 7 > 9 "

M "

7 " " " 9 9 " " " " "

" 3 " M 24 *

9 "

( " " " " " ( "

23 "

8 9 " = " 4 (

9 Q " 9

Q 9 " " / " 7 >

9 " Q " "

24 " 4 " ( "

" 9 24 " - 01 "

( " " "

M 24 " "

" " 8 9 # , H -.56' / " " " 9

" = " ( 2 ( " " 7

23 " 9 " #; + ; -.5 G + -..5' "

#* -. K' " " " "

( ( X 23

#E -.. ' V " 9 " " " 7 ( " 8 =

24 ( " =

8 #: % -.. '

: "

( " #

-01' " 24 ( " @ " " = " " &*& 9 " " E& " - 01 "

" " $ " 7 @ "

= 24 ( " 24

" 24 " 7 " " 24 $ " E& " >"

(6)

..< /

= " 9N! " = " " 24 " " "

8 9 9 Q " I

" 8 9 " > " " ( = #/%+ 1 -. 5G ) B & % -.5 G H : -.5 G

M -.. '

( " " 24 " @ " " = " 7

6 " # F ""% -.. '

" 7 " 9 " " " " " " &*& " E& # -.. ' A 23

7 " " "

7 "

#J -.. M M -.. ' C

7 4 "

" M 9 4 ( " " " # F ""% -.. ' 7 " " 24

" - 01 " ( "

"

& 23 " " ( " 7

" = = "

" 4 " #& " * -. G ) + H -.56G -.. '

" >

( : = "

" " 7 ( "

" # - 01'

" 24 " 4 ( " 23 7 " " " "

( #;< ' " 24 " ( ( I "

( = " 9N X 24 "

" " 24 "

" #J " ) -.. G / ( '

"

# + -.. ' ( I 4

" " " 7 # F ""% -.. G J -.. '

" " X " 24 X " " ( > 8 9 (> " 9 ( " ( "

#: % -.. ' ( I 4 ( "

= 4 23 "

3 ( " 4 :

" 01 "

( " 9 (

6 " - 01

( ( "

# -.. ' # F ""% -.. ' #: % -.. ' = 24

$ " " 4

" " ( " "

( 23 9 M

9 " ( ( M $

" " 7 9

Q >

X = 24 " 8 " 9

Q 9 =

23

$ " 8 "

" " "

= (

9 " ! "

M 7 " = #: % -.. ' " 7 " ( "

$ $ $ $

$ 4 X ; 4 ? "

# 4 M 4 ; ) ' (

" = C W M + " & D " " => 7

"

( *$ ( *$( *$ ( *$

1H * * D A = % ( + " (( (

"

( ( ! " # $

H " % - 6 -..

) :[ A$ / G HF$:H : %& '(

) P U DO: ; -..

) H F F P G H:CAA 1 / % ( +

#J ' " B

* #F " ' ( B +

( B = ! ,

- $=( " K K -.56

)$ ? F J : "

#/ % % " U

% ' (

#$ % U " ' " (

4 ; ) M . / F " P

. K K.. - -..

)$J F ; F G &$:F$W P / * % (

( " B !

(7)

45 3 3 ! ..?

)O&* :: H A (

( ( C A B "

M ( " ( = " 1

% , - - - -..

& F/ C1* & ; A G * 11 F

( " ! + 2

* B 6K . . .- -.

& C1 G CA* 1 (( ( "

" % B #*

' ! , 1 1 " - 5- .- -.

/C&H ; A G /C\$: / ? & "

( B * F "

( B " = ! ,

1 1 " K 5- -.5

/C$OD ) O ( + #* # '

% =

# % 6 - -5 6

/WH$E] C G 1$ P * (

( " B = (

! , 1 1 " - -. -. 5

1 [C[ ) " "

" ( # / ' = "

" + . ! 3 / -

K-6 -..

?$1A F : * 1 .

1$:/$:U )1 &HJ 1 &C

;O)1 -. 5

* AAC:?* P ) " " (

( B ( # ' ! , 1

1 " - -.- -. -. K

H 1 E AC & G : F C * OFAC & &

* (

)- ( " B

P - . -.. -.5

H1 CO ; G F$? F J ; ( & ( "

( " ( " ( ! + .

* B - 6 - 5 -..

H$*: G &$* : &

( " " !

5 - - - -..5

HO F G ; :A & * (( (

% = ( , M + " %

( #* ' ! %& 1 : B

/ -. -.- -.

-.5-FAC: 1 - ' 4 &

P U DO: ; -..5

FAC: 1 G $O[ E :

# %= M U %= " ' (

* -55 #$ % U & " '

2 # 1 1 4 & 6. -..

$C :H$ A C * " ( (

( = B (

# ! ) " 65 6- 6 -..5

O*EC&* ? F F (( (

=

" % "( #

1 ' , * 1 " - K

-..

:$? P , - / "

1 " U W ) + -..K

:O W ? (( ( " ((

B ( M 9

1 $ + ) +

---6 65- 655 -..

;C&H FC:? / G ;$AAC:? F A ? & B"

" " ( "

! , 1 1 " 6

-- -.5

F F/$: C G * FF 11 F = % (

( " ( " ( "

% 5 " 5

-..

F$ :D 1/ ? & I

> : 24 " "

% ? N B " " ? "

" . 1 4 ; 6 . 66

-.

\ : H H G &*O * : F F &

" " "

" ( #) ' " !

6 M ( - -K- -K6 -..

&* *1 ? % M # M '

(( (

2 A K K5 -.55

* * 1 &

" (

M " ! 6

1 6 . 6 -..

C:?* * ( B

= "

! % # 1 1 + B -K

66. 6 - -..

C:?* G F //W A E (( ( (

% " % " " =

( " ( #) ' "

% % & % # * $ " 6 6

-..

C; ^) A E F 1 * 7

58 P U DO: ; -..

O1A : G H* : * "

" = "

! , & 6 - . .5 -.56

JC:?1 * .

U O % -.K.

A E F /C & >

" 9 & #$ % U

& " ' " CC

1 2 # 1 6 & -K - -5

-...

A E F /C & >

" CC ; 8 N> "

(8)

.., /

& " ' 2 # 1 6

& -K 6 6- -...

A E F /C & >

" CE ; 8

7 7 "

=4 1 ?N -5K. #$ % U

& " ' + P - - . - 6 -...

A E F /C *

( ) M CCC ; ( % "

# = '

#$ % U & " ' 2 # 1 6 &

- 5.. . K

A E F /C * &

( *% " D " F " A

= O " C F

;F$& /C:? DF$ A* DCDA*

C:A F: AC$: 1 C ;$ CO $: AC1 ;C

VO &O1AOF F " P

66

-A E F /C & >

" $ #$ % U & " '

" S; 9 ; T "

> " D 4 ; ) +

P -K K 5

A E F /C D " =

" " S 9 T " > " D 4

; ) CC M 2 # 1 6 &

-5 5- .

-A E F /C D " =

" " S 9 T " > " D 4

; ) C ; M 2 # 1 6 &

-5 K .

-A* A&* F E M ( /

-- 60 K6

-..-A*$: W / A (( ( M 9

" (

1 + ( B %

2 ! , - $=( " -6 65 65.

-..

A$A* 1 (( ( & $ ! % #

* 1 , 0

6- 6 K K6 -..K

EC? ; % (( ( "

( " " " %& +

- . - -.5

EOF : P * P A (( ( "

% ( #& " ' % &

% # * $ " . -5 -.. -..

J :/ 1 F )$:? A (

2 # ) " 6 .- K -..

J ; : F E (( ( "

" " * % ( " "

A # ' 1 % # &

" . K-6 K-. -..

JC11C * G J$$AA : F (( (

( ( "

" F B A 5

" 6 - 6 6

-.5-JC:AF$) E M "

( % % "

, 1 M - 6 . -.6

2 # ! 9: ;<<;