Β Λ Κ Ν Τ Ι Ν Ν Ρ / Μ Α Γ Ι Α Κ Ο Φ Σ Κ Ι
»
Η /VIOIXA ΣΤΙΣ Φ/ΙΟΓΕΣ
<ϋΙΙ ΕΚΔΟΣΕΙΣ
Κυκλοφορούν άπό τίς ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΝΤΙΠΑΡΑΛΛΗΛΑ:
ΒΛΑΝΤΙΜΙΡ Μ ΑΓΙΑΚΟΦ ΣΚΙ
ΑΠΑΝΤΑ ΘΕΑΤΡΙΚΑ
1. Βλαντιμίρ Μ αγιακόφσκι
(Τραγωδία) 2. Μ υ σ τ ή Ρ ΐο - Μ π ο ϋ φ φ ο (Ή ρωϊκή, έπική καί σατιρική Απεικόνιση τής έποχής μας)3 .'Ο Κ οριός
(Φαντασμαγορική Κωμωδία σέ ίννέα εικόνες)4. Τό Χαμάμ
(Δράμα σέ Εξι πράξεις μέ τσίρκο καί πυροτεχνήματα)5. * Η Μ όσχα στίς φλόγες
(Μαζική δράση μέ τραγούδι καί λόγο)Μετάφραση - ’Απόδοση: ’Από τά ρούσικα.
Συγκριτικός έλεγχος: Μέ τη γερμανική (ΓΛΔ) έκδοση.
Εισαγωγές — Σημειώσεις — Φωτογραφίες: Ά π ό τη σοβιετική
καί τή γερμανική Ικδοση.
Γιά τό σύνολο των 'Απάντων θεατρικών έργάστηκε ειδική
έπιτροπή.
ΘΕΑΤΡΙΚΑ
ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΜΠΤΟ
Βλαντιμίρ Μ αγιακόφσκι: ' Η Μ όσ χα στίς Φ λόγες (Μαζική δράση μέ τραγούδι καί λόγο) © ΕΚ ΔΟΣΕΙΣ ΑΝΤΙΠ ΑΡΑΛΛΗ ΛΑ Σόλωνος 138 — Π λ. Κ άνιγγοςBAkNTINVIP /ΜΑΓΙΑΚΟΦΣΚΙ
Η /ΜΟΣΧΑ ΣΤΙΣ ΦΛΟΓΕΣ
_ J ΕΚΔΟΣΕΙΣ
'Η Μόσχα στίς φλόγες
( Ή χρονιά 1905)
Δεύτερη παραλλαγή
Μαζική δράση
"Ενας μουζικάντης κλόουν Ό Κ ερένσ κι 'Ένας κουλάκος Ό πάπας τής Ρώ μης Ό Π ιλσ ούτσ κι Ό Μ ακντόναλντ Ό Τρέπωφ, στρατηγός τής αστυνομίας ό Ταρντιέ Φοιτητές Δ εσ π οινίς ’Α ξ ιω μ α τικ ο ί Π ρώ τος Δ ικηγόρος Δ εύτερος Δ ικηγόρος Π ολίτη ς Μ ιά κυρία Συνδαιτημόνες Κ ρατούμενοι Στρατιώ τες τής φρουράς Έ ν α ς σωματοφύλακας Μ αντμαζέλ Έ ν α ς στρατηγός Φύλακες Ό τσάρος Ή τσαρίνα ' Υ πουργοί Έ ν α ς μ ικροαστός Έ ν α ς παπάς Έ να ς πλούσιος άντρας Έ να ς χω ρ ικ ό ς Έ να ς εργάτης Έ ν α ς αστυνομικός Π ο λ λ ο ί εργάτες Π ο λ λ ο ί ιδιοκτήτες φάμπρικας Π ρώ τος φιλελεύθερος Λεύτερος φιλελεύθερος Έ ν α ς άζιω ματικός Κ οζά κ οι Στρατιώ τες σω ματοφύλακες 'Α λυσοδεμένοι
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
Τέσσερις ντελάληόες μπαίνουν άπό τίς τέσσερις μεριές στήν άρένα. ' Ο καθέ νας τους έχει γραμμένο πάνω στή φορεσιά του 'ένα φωτεινό ψηφίο: «I», «9», «0» καί «5» στέκονται ό ενας πλάι στόν άλλο, σχηματίζοντας τον άριθμό τής χρονιάς «1905».ΠΡΩΤΟΣ ΝΤΕΛΑΛΗΣ: 'Ο πέμπτος χρόνος!
'Η όμορφη πέμπτη χρονιά!
Πού τήνε ολοκλήρω σε
ό χρ όνο ς
δεκαεφτά!
Γιά κύτταξε στό παρελθόν,
τόν κόσμο σκέψου,
ώς ήταν,
καθώς αύτός ό «πέντε»
βρίσκονταν στίς φλόγες.
ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΝΤΕΛΑΛΗΣ: Ξαστερωμένο κέφι,
ρίξε δέσμες άπό φως!
Κι αν κάνουμε αστεία
μέ τήν κοφτερή μας γλώ σσα —
ποτέ μας δέν ξεχνάμε,
πώς πεθάναν οί πατέρες μας
μ έ σ ’ στίς βασανισμένες
πόλεις καί χωριά μας.
ΤΡΙΤΟΣ ΝΤΕΛΑΛΗΣ: ’Ακόμη σήμερα ή χεϊ σ τ ’ αύτιά
τών έγγονιών
τής θραύσης τών κυμάτων μουγκρητό
τής Μαύρης Θ άλασσας —
καθώς του θωρηκτοΰ «Ποτέμκιν»
τά κανόνια
τό ιππικό τοΰ τσάρου
σημαδεύαν.
ΤΕΤΑΡΤΟΣ ΝΤΕΛΑΛΗΣ: Στεριά καί θάλασσα
από τό αίμα
κοκκίνισαν,
αμέτρητοι άνθρωποι
σκοτώθηκαν άπό τίς σφαίρες,
καθώς ό μη χα νοδη γός Ο ύχτόμσκι
επεσε,
σ άν ό συνταγματάρχης Ρήμαν
τόσα πτώματα
σά φόρτωμα ξυλείας
στοίβαζε σωρό.
ΠΡΩΤΟΣ ΝΤΕΛΑΛΗΣ: ’Α στέρι των Σοβιέτ,
έπ ά ν ’ ά π ’ δλα λάμψε!
Καί ό,τι
καί νά γίνει —
ποτέ δέν θά πατήσει πόδι έχθροΰ
τό χώμα μας.
Έ , σύντροφε,
χα ρ ο ύ μ εν’ άφησε
τά γέλια ν ’ άκουστοΰν,
μά π ρόσεχε καί τόν εχθρό
καί μίσησέ τον ώς τό θάνατο.
ΤΡΙΤΟΣ ΝΤΕΛΑΛΗΣ:
Γιά δέστε:
τόν Γενάρη —
τί σερβίρει ό στρατός σ τόν τσάρο;
Καθώς έκεΐνος κουταλιάζει
στίς έννιά
τή ν αίματόσουπα.
Σ ' δλο τό πλάτος τής θεατρικής Αρένας περπατώντας, οί μασκα- ρεμένοι στρατιώτες κουβαλάνε μακριά τεντωμένα παντελόνια. Ή Ατέλειωτη σειρά χάνεται στην Ανακτορική πόρτα κι άπό την Ανα κτορική πόρτα ξεκινάει άντίθετα μιά άλλη Ατέλειωτη σειρά, μέαπλωμένα ροΰχα, πού χάνεται σέ μιά είσοδο μέ τήν έπιγραφή «Η πλύστρα τής αύτοΰ μεγαλειότητας». Στή μέση τής σκηνής έμφανίζεται ενας μικροαστός μέ γυαλιά, ό κοκκινομάλλης, πού πλησιάζει τούς παραταγμένους στρατιώτες.
Ο ΚΟΚΚΙΝΟΜΑΛΛΗΣ: Γιά ποΰ τό βάλατε
μέ τόσα παντελόνια;
Ο ΣΤΡΑΤΙΩΤΗΣ: 'Η αύτοϋ μεγαλειότητα τά στέλνει
στό πλυντήριο.
Δ έν φτάνουνε τά παντελόνια.
\
'Η αύτοϋ μεγαλειότητα
χρειάζεται,
κάθε λεπτό
ν ’ άλλάζει.
Ή άρένα σκοτεινιάζει. Στή σκηνή παρουσιάζεται ενας μουζικάντης κλόουν μέ μιά μεγαλοπρεπή στραβοβαλμένη κορώνα. Τραγουδάει, χτυπώντας μιά άδεια μπουκάλα βότκας.Ο ΚΛΟΟΥΝ: Ό τσάρος, άπό τήν τρομάρα του,
εβγαλε διάγγελμα:
στους πεθαμένους — λευτεριά,
στους ζωντανούς — φυλάκα.
Καί τό γραφτό του
έσταζε μέλι καί ζάχαρη.
Τούς πεθαμένους λευτερώστε,
τούς ζωντανούς σκοτώστε.
Στό στόμα τό χα μόγελο,
ύγεία στό λαό!
Στούς πεθαμένους λευτεριά,
στούς ζωντανούς —
φυλάκα.
Μπροστά άπό τόν κλόουν πέφτει ή αύλαία έξαφανίζοντάς τον. Πάνω της γραμμένο τό διάγγελμα: Έλέω θεού Έμεϊς, Νικόλαος ό Δεύτερος, κλπ. Μπροστά άπό τήν αυλαία μπαίνει ό στρατηγός τής άστυνομίας Τρέπωφ, σβουρίζει τήν τεράστια ματοβαμμένη παλάμη του καί μέ τά πέντε δάχτυλα σφραγίζει τό διάγγελμα. Κείμενο: Σφραγισθέν Ιδίοις-Τρέπωφ *Η αύλα,ία σηκώνεται' ndvco οχήν άρένα γίνεται μια γιορτή μέ χορό καί φαγοπότι. Ή στρατιωτική όρχήστρα Αντηχεί. Φοιτητές, δεσποινίς, Αξιωματικοί. Δυό τραπέζια γεμάτα μέ μπουκάλες κρασί, βαλμένα έτσι, πού άνάμεσά τους νά περνάει μιά πομπή κρατου μένων μέ τούς φρουρούς της. Καθένας, πού μπαίνει στή σκηνή, κρα- τάει ενα Αντίτυπο τοΰ τσαρικού διαγγέλματος, πού μοιάζει μέ μεγάλο χάρτη. Δυό δικηγόροι, μακιγιαρισμένοι καί μέ φράκο, τρέ χουν σ ’ δλο τό φάρδος τής σκηνής, πέφτοντας ό ενας πάνω στόν άλλο.
ΠΡΩΤΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ:
Ά χ , Π ιότρ Πέτροβιτς;!
’Επιτρέψατε μου δναν ασπασμό.
'Η Ιστορία
ανοίγει
μιά σελίδα νέα.
ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ:
Τελειώ σαν οί διαμάχες πιά,
μας ήρθε ή άνία καί ή πλήξη.
Ί β ά ν Ί β ά νιτς —
τώ ρ’ <5ς φιληθούμε σταυρωτά.
Μουσική. "Ενα ζευγάρι, ό φοιτητής κι ή δεσποινίς, χορεύουν βάλς.Ο ΦΟΙΤΗΤΗΣ
στή χαριτωμένη δεσποινίδα:Έ σ ε ΐς άστέρι
στό σπουδαστικό
στερέωμα...
Μ ην πάτησα σ έ κουτσουλιές;
Π αρντόν παρακαλώ.
’Ελευθερία επικρατεί, ελευθερία,
λευτεριά ατέλειωτη:
τής σκέψης,
των μαζώξεων...
καί των καθημερνών ηθών.
Οί συνδαιτημόνες σκορπίζουν. Οί κρατούμενοι περνούν άπό μπρο στά ομαδικά. Τά πρόσωπα των στρατιωτών τής φρουράς μοιάζουν σκυλομούρικα. Πολλά ζευγάρια. "Ενας πολίτης μέ φράκο καί μιά κυρία.Ο ΠΟΛΙΤΗΣ:'Έ να φιλάκι!
Η ΚΥΡΙΑ
Ά να ιδ έσ τα τε.
Ο ΠΟΛΙΤΗΣ:
Σας θέλω...
Η ΚΥΡΙΑ
Βλάκα.
Ο ΠΟΛΙΤΗΣ: Μά τί ώραία είστε σ άν θυμώνετε!
Σάν άμαζόνα
τής φρουράς.
Παρακαλώ μαντάμ
Τής βάζει μιά κόκκινη κορόέλλα στό φόρεμα-αύτό τό εξαίσιο κόκκινο!
Νά, στολιστείτε
μέ αύτή τήν όμορφη
κονκάρδα.
Τά ζευγάρια συμμαζεύονται κι άφήνουν έλεύθερο χώρο. Οί κρατού μενοι, μιά μεγάλη όμάδα, περνούν άπό μπροστά. Παίζει ξανά μουσι κή. "Ενα ζευγάρι ξεχωρίζει. Ό σωματοφύλακας κι ή μαντμαζέλ.Ο ΣΩΜΑΤΟΦΥΛΑΚΑΣ: Έ χύ σ α μ ε π ολύν ιδρώτα
στό γ ελο ίο βάλς.
”Ας παμε βόλτα εξω —
μήν υποψιάζεστε:
Μ αμζέλ, τά χείλια σας!
'Έ ν ’ δκακο πλατάγισμα τής γλώσσας.
"Αχ, μή θυμώνετε —
ε ί ν ’ ίσ α πιά τά δικαιώματά μας.
Τά ζευγάρια σκορπίζουν. Μιά άτέλειωτη πομπή κρατουμένων. Ό στρατηγός υψώνει τό κρασοπότηρο. Οί συνόαιτημόνες τσουγκρί ζουν τά ποτήρια.Ο ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ: Θεέ καί Κύριε!
Σταμάτησε τη λάβα
ά π ’ τόν έπαναστατικό κρατήρα.
Τό σύν-ταγ-μα,
άπό καιρό αδύναμο,
ε ί ν ’ πάλι έδώ!
Μ ιά εύχή
γιά τήν αύτοϋ μεγαλειότητα —
τόν τσάρο καί πατέρα μας!
Χ ί-χίπ,
οδρρα!
Οί συνόαιτημόνες υψώνουν τά ποτήρια τους, τσουγκρίζουν κι άνε- μίζουν τά χαρτονένια διαγγέλματα - πλακάτ. Πέφτουν ό 'ένας στό λαιμό τοΒ άλλου. ‘Αφήνουν τά ποτήρια καί χτίζουν μέ τά χαρτο νένια διαγγέλματα ενα πελώριο χαρτόσπιτο. Σ ’ ολόκληρο τό φάρ δος τής άρένας, εμφανίζονται άστυνομικοί, μέ αποβλακωμένα πρόσωπα. Πάνω c t μιά υπερυψωμένη έξέδρα εμφανίζονται: ό νανώδης τσά ρος, ή τσαρίνα καί μιά σειρά υπουργοί. Φουσκώνουν τά μάγουλά τους κι Αρχίζουν νά φυσάνε μέ δλη τή δύναμή τους, έτσι πού τό χαρτόσπιτο σαρώνεται μεμιάς. Ά π ’ τό πολύ φύσημα, σβήνουν οί λάμπες κι οί συνόαιτημόνες εξαφανίζονται. Τήν ”ιδία στιγμή πέφτει μιά βόμβα πάνω στή σκηνή. Ή βόμβα σκάει καί σκορπάει προκηρύξεις σ ' δλη τήν άρένα. Στις προκηρύξεις γραμμένη μιά διακήρυξη. Οί αστυνομικοί κι οί άλλοι πού φυσάνε, σκορπάνε τρομαγμένοι. Στις διάφορες γωνίες κι άκρες τής άρένας, περπατούν μπερδεμένα διάφοροι άνθρωποι, καθένας μέ τό δικό του τρόπο καί διαβάζουν τή διακήρυξη. Ό μικροαστός πιάνει μιάπροκήρυξη, τήν κυττάει, τήν πετάει καί ψάχνει γι ‘ άλλη. Ό παπάς ρίχνει μιά ματιά στή διακήρυξη, σταυροκοπιέται καί βρίζει. Ό πλούσιος άντρας σκίζει μιά προκήρυξη καί κοπανάει τις γροθιές του. Ό χωρικός χαϊδεύει απαλά, μέ τρυφερότητα, μιά προκήρυξη καί τήν κρύβει στόν κόρφο του. Ό ίργάτης τή διαβάζει πολύ προσεχτικά καί κά νει νόημα στούς συναδέλφους του· όλοι μοιάζουν νά προσέχουν τήν προκήρυξη, σοβαροί κι αποφασισμένοι.
ΕΝΑΣ: « 'Η έλευθερία των συγκεντρώσεων είναι κατο
χυρωμένη, μά οί συγκεντρώσεις διαλύονται ά π ’ τό
στρατό».
ΕΝΑΣ ΔΕΥΤΕΡΟΣ: « 'Η έλευθερία τοΰ λόγου είναι κατο
χυρωμένη, μά ή λογοκρισία παραμένει ίδια».
ΕΝΑΣ ΤΡΙΤΟΣ: «* Η έλευθερία τοΰ προσώπου είναι κατο
χυρωμένη, μά οί φυλακές είναι γεμάτες κρατου
μένους».
Ο ΠΡΩΤΟΣ: «Π ρέπει ν ά ’μαστέ δ λο ι σ ’ έπαγρύπνηση
κι έτοιμοι γ ι ’ αγώνα».
Οί τρομαγμένοι άστυνομικοί, πού ’χαν σκορπίσει, πλησιάζουν προ σεχτικά τό σημείο, πού έγινε ή έκρηξη τής βόμβας. Βλέπουν αυτούς πού διαβάζουν ήσυχα κι δρμανε πάνω τους. Οί έργάτες διασκορπί ζονται. "Ενας φρουρός κυνηγάει εναν άντρα, ενας άλλος άντρας βρί σκει ευκαιρία, νά κολλήσει μιά προκήρυξη στήν πλάτη τοΰ φρουρού. Γέλια. 01 άστυνομικοί καταδιώκουν τόν άντρα, πού κόλλησε τήνπροκήρυξη. Αυτός πηδάει άπό τραπέζι σέ τραπέζι. Οί άστυνομικοί τόν κυνηγάνε συνέχεια, μέ κωμικές κινήσεις, μέ τά σπαθιά καί τίς θήκες τών ρεβόλβερ νά σκαλώνουν έδώ κι έκεϊ. Οί άστυνομικοί σφουγγίζουν τά ίδρωμένα τους κούτελα. Κυττάζουν ΰποπτα γύρω Παράλληλα, προσπαθούν, μέ μεγάλη προσοχή καί πολύ φόβο, πισω- πατώντας, νά καλύψουν τά νώτα τους. Στά ψηλόλιγνα, σάν ξυλοπό δαρα πόδια τους, τρυπώνει ενας εργάτης. Μέ μεγάλη ταχύτητα εμφανίζονται στά χέρια του μεγάλες ταινίες, πού πάνω τους γράφουν «ΑΠΕΡΓΙΑ». Ό εργάτης χαιρετάει μέ τό χέρι του. Ά π ’ τήνάντί- θετη μεριά, χυμάνε οί άστυνομικοί, ξωπίσω τους κυλάει ενα μονό- τροχο χειραμάξι, πάνω του εργάτες μέ πολύ θόρυβο καί τσίριγμα τοΰ τροχού κυνηγάνε τούς ιδιοκτήτες φάμπρικας. "Ολοι μπερδεύον ται άνάμεσα στά ξυλοπόδαρα.
ΟΙ ΕΡΓΑΤΕΣ
φωνάζουν τραγουδιστά:Αυτό, ναί, ναί, αύτό
τό άθλιο, τό κουτό
τό σύνταγμα του κύριου Βίτε —
στό διάβολο άμέσως στείλτε!
’Α μάσητο εμείς
θά τό ξεράσουμε,
τό κάθε τι πού οί Ρομανώφ
γιά μάς σκεφτήκαν.
Ε π ά νω στά καρότσια νά σωριάσουμε,
νά στείλουμε τούς μπουρζουάδες κεΐ πού βγήκαν!
Τό φώς παιγχνιδίζει στό πάνω μέρος τής σκηνής. Σέ μιά εικόνα ενα τραίνο σέ κίνηση, σέ μιά δεύτερη άλογα σέρνουν ενα καρότσι, σέ μιά τρίτη ενα εργοστάσιο πού δουλεύει. Ό εργάτης κάνει μιά χειρονομία - αυτόματα στίς εικόνες σταματάει τό τραίνο, τ ’ άλογα μέ τό καρότσι καί τό εργοστάσιο. Ό εργάτης τινάζει τό πανωφόρι του - οί λάμπες σβήνουν. Βαθύ σκοτάδι.ΠΡΩΤΟΣ ΝΤΕΛΑΛΗΣ:
’Α ρχίζει ή έξέγερση —
ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΝΤΕΛΑΛΗΣ: άπό τή φάμπρικα ως τό
τηλεγραφείο —
ΤΡΙΤΟΣ ΝΤΕΛΑΛΗΣ:
ά π ’ τό τηλεγραφείο μέχρι τό σταθμό—
ΤΕΤΑΡΤΟΣ ΝΤΕΛΑΛΗΣ:
ά π ’ τό σταθμό φ ς τό λιμάνι.
ΠΡΩΤΟΣ ΝΤΕΛΑΛΗΣ: ’Ακόμη δέν ξεκ ίνη σε ή απεργία
— καί ξεσηκώθηκαν χιλιάδες τριακόσιες.
Π ανηγυρίζουν πρίν τή μάχη,
καί στην άνταριασμένη πόλη
καθένας έτοιμάζεται
γιά τόν αγώνα,
μ ’ δ,τι βρει.
"Ενας προβολέας φωτίζει διάφορες γωνίες τής άρένας- ή δέσμη των άκτίνων του πέφτει πάνω σέ ομάδες, Ετοιμες γιά τόν άγώνα. "Ενα ντιβάνι. Πάνω στό ντιβάνι δυό στολισμένοι φιλελεύθεροι μέ φλοτζάνια τσάι. Συζητοΰν χωρίς νά καταλήγουν. Φανερά νευρικοί, σηκώνονται καί κάθονται στίς θέσεις τους συνέχεια, βάζουν τά καπέλλα τους, βγάζουν τά καπέλλα τους, ξανακάθονται, ξαναπη- δάνε πάνω.ΠΡΩΤΟΣ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ: Νομίζω,
πώς μέ ευχαρίστηση
έμεΐς
τούς απεργούς
θά επρεπε
νά ύποδεχτοΰμε.
ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ: Γιατί γιά τίποτα
νά διακινδυνέψουμε;
Νά δοΰμε πρώτα,
πώς θά παν
χω ρίς έμας.
ΠΡΩΤΟΣ ΦΙΛΕΛΕΥΡΟΣ: Μ ά ’γώ νομίζω,
κλπ.
"Ενα καρότσι μέ φρούτα. Πλησιάζουν πελάτες. Αγοράζουν μικρο- ποσότητες. 'Αλλάζουν κουβέντες. Δείχνουν τήν προκήρυξη, γυρνά νε γύρω τό κεφάλι, άνοίγουν τά πανωφόρια τους, Εμφανίζονται δπλα καί σφαίρες, μοιράζονται τά δπλα, τά κρύβουν. Τό καρότσι Εξαφανίζεται, στή θέση του Ενα παράνομο τυπογραφείο. "Ανθρωποι μέ υλικά καί προκηρύξεις. Τό καρότσι ξανάρχεται στήν προηγούμε νη θέση του. Στό ιερό μιας Εκκλησίας εικόνες άγιων. Ό παπάς άγιάζει λαστιχέ νια γκλόμπς, ξύλινα γκλόμπς, σιδερένιες γροθιές καί ρεβόλβερ, πού κρατάει ή ομάδα μαύρη Εκατοντάδα.Ο ΠΑΠΑΣ: ’ Εσείς ον χρ ισ τια νοί πολεμιστές,
γνωρίζετε τό θέλημα τής έκκλησίας;
Χτυπάτε τούς Ίοΰδες,.
ε ιτ ’ έβραίους ε’ίτε ό χ ι έβραίους!
Έ γώ ό ίδιος,
σύμφωνα μέ τήν αγία θέση μου,
δέν τά λερώνω
φυσικά
τά χέρια μου.
Μέ τά πογκρόμ νά δείξετε
τήν ύποταχτικότητά σας·
άδέλφια έκατόμαυροι,
γιά μένα κάντε το,
χωρίς μετάνοια.
Στό όνομα καί τοΰ πατρός
καί τοΰ υίοΰ
καί τοΰ άγίου πνεύματος —
σιδερογρόνθους
στά κεφάλια τών άπιστων
πού π ροβάλλουν μπρός σας!
Ό προβολέας σέ μιά όμάδα έργατών. Γύρω άπό τό τορνευτήρι ριγμένα θηκάρια καί ξιφολόγχες, πού τά βγάζουν οπλισμένοι άντρες.ΠΡΩΤΟΣ ΕΡΓΑΤΗΣ: Σέ κάθε φάμπρικας αύλή
πηγμένες
λίμνες αιμα.
ΔΕΥΤΕΡΟΣ Ε ΡΓΑ Τ Η Σ :'Η ύπομονή έστέρεψ ε,σύντροφοι.
Στά δπλα τώρα οί μαχητές!
Ή Αρένα βυθίζεται στό σκοτάδι. Βγαίνουν ντελάληδες.ΠΡΩΤΟΣ ΝΤΕΛΑΛΗΣ: 'Η Μ όσχα
φλέγεται
ά π ’ τήν εξέγερση.
'Ο ούρανός
μ έ σ ’ σ τό ν Δεκέμβρη άνεμίζει φλάμπουρα
σ άν φλόγες.
'Αρένα. Ή πλατεία τών παθών στή Μόσχα. Στή μέση τό μνημείο τοΰ Πούσκιν. Σέ τρεις σειρές δρόμων, τοίχοι καί παράθυρα σπιτιών. Στά κάτω πατώματα έπιγραφές κρεμασμένες. Δεντροστοιχίες στό δρόμο πρός τήν έξοδο. Ή πλατεία γεμάτη πλήθος λαοΰ. "Ενας ίργάτης μ ’ έναν έφηβο, άνοίγει δρόμο γιά τό μνημείο, άνεβαίνει. Βγάζει τό κασκέτο άπ ’ τό κεφάλι του. Κραυγάζει.Ο ΕΡΓΑΤΗΣ:
Κάτω ή αυτοκρατορία!
Οί χωροφύλακες γεμίζουνε τά δπλα τους,
σκοτώστε τά καθάρματα.
’Εμπρός, στά οδοφράγματα!
'Η λευτεριά ’ναι στά χαρτιά,
σ τη ν πράξη οί κλαγγές τών δπλων.
Έ τοιμα σ τή τε γιά τή μάχη!
’Εμπρός, στά οδοφράγματα!
Συναγερμός
στά οπλοστάσια,
στά όπλομάγαζα.
Στό χέρ ι τό ντουφέκι!
Καί —
στά οδοφράγματα!
Τεντώνει μπροστά τό δπλο του. Ά π ό μακριά πυροβολισμοί. Πλησιάζουν. Ό έργάτης χτυπιέται στό στήθος. Πέφτει. Τό πλή θος σκορπίζει. Μόνο ό νεκρός έργάτης μένει στην πλατεία. Ό έφη βος στέκεται μονάχος. Στήν ίρένα καλπάζουν έφιπποι κοζάκοι. ' Ο αξιωματικός κυττάζει γύρω. Βγάζει τό ρεβόλβερ. Ρίχνει κάμπο- σες στόν Λέρα. Ή τελευταία σφαίρα βρίσκει τόν έφηβο. Ά π ’ δλα τά παράθυρα πυροβολούν. Ό Αξιωματικός καί δυό κοζάκοι πέ φτουν. Κουβαλώντας τούς νεκρούς καί τούς τραυματίες τους οί κοζάκοι φεύγουν. Ά π ό σπίτια καί δρόμους βγαίνουν οπλισμένες ομάδες έργατών καί πολιτών. Ά π ’ τά σπίτια πετιώνται στρώματα, σκαμνιά καί τραπέζια στό δρόμο. Ξεχαρβαλώνουν έπιγραφές κατα- στημάτών. Πριονίζουν στύλους καί σκάλες. Τ ' αντικείμενα στή νονται όδοφράγματα. Στό όδόφραγμα υψώνεται μιά κόκκινη σημαία. Οί ομάδες τών οπλισμένων έργατών, προχωρούν καλυπτόμενες, πυ ροβολούν ξωπίσω στους φευ/γάτους κοζάκους. Ά π ό μακριά άκού- γεται τό τραγούδι τής μαρσίγια. Ή αρένα σκοτεινιάζει.ΠΡΩΤΟΣ ΝΤΕΛΑΛΗΣ: 'Η φρουρά
κροτάει τά σπιρούνια!
Ξέρετε: —
ό τσάρος
σ τέλνει έδώ
τό σύνταγμα Σεμιόνωφ.
Μπροστά ο! μουστακαλήδες Αξιωματικοί, μπαίνουν στήν άρένα. Ξωπίσω τους σέ παρέλαση, Αλλάζοντας σύμφωνα μέ τό έμβατήριοσχηματισμό, καλά έξασκημένοι σέ παρελάσεις, γυμνασμένοι σωμα- τοφύλακες. Ά π ’ τίς δυό πλευρές του στρατιωτικού σώματος, γυρο λόγοι μέ στεφάνια λουκάνικα καί μπουκάλες βότκας. Ή φρουρά φαλτσάρει τό παλιό τραγούδι τής σωματοφυλακής (άπ ’ τή χρονιά 1905).
ΟΙ ΣΩΜΑΤΟΦΥΛΑΚΕΣ: Μέ βήμα μπρός,
μέ βήμα πίσω.
Τό τμήμα δεξιά — μεταβολή.
'Ο πού
ελεύθερους
πατά, συνθλίβει,
τιμής καί δόξας άξιος.
Οϋρρα! Οΰρρα! Οϋρρα!
Φωναχτέ τώρα δυνατά —
νά ζή σ ει ό τσαρικός δικέφαλος αητός.
’Αριστερά! Δεξιά! "Εν! Δυό!
Φ υσίγγια βάλτε πιό πολλά.
'Ο λόκ λη ρη ή Μ όσ χα
μάς θέλει καί μάς νοσ τα λγεί —
σ ά ν κόκκινα κεράσια.
Οϋρρα! Οΰρρα! Οΰρρα!
Φωναχτέ τώρα δυνατά —
νά ζή σ ει ό τσαρικός δικέφαλος αητός.
Τό σώμα, αλτ!
Τό σώμα, πϋρ!
’Α π ’ τά λαρύγγια βγάλτε τό τραγούδι!
Έ μ εΐς οί ά ξιοι, ό χ ό , οί ακριβοί,
λουκάνικο καί βότκα, Δόξα τφ Θεω.
Οΰρρα! Οΰρρα! Οΰρρα!
Φωναχτέ πάντα δυνατά —
νά ζή σ ει ό τσαρικός δικέφαλος αητός.
ΟΙ σωματοφύλακες φεύγουν. Ή αρένα φωτίζεται άπό τέσσερα σπασμένα φανάρια τοϋ δρόμου. Στό κέντρο τής σκηνής μιά φάμπρι κα. Πίσω άπ ’ τή φάμπρικα, έμφανίζονται τμήματα έργατών, προ χωρούν προσεχτικά. Δυό τρομαγμένα παιδιά τρέχουν πάνω στή σκηνή καί δείχνουν στό σκοτάδι, προειδοποιώντας τούς έργάτες, μετρώντας στά δάχτυλα τά κανόνια πού είδαν. Τά παιδιά φεύγουν. Τά τμήματα τών έργατών χωρίζουν, σέ δυό ή τρεις άντρες,πηγαί-νοντας προφυλαγμένα, σύρριζα σέ τοίχους καί στύλους. Προετοι μασία γιά μάχη. Πέφτουν πυροβολισμοί. Κανονιά στή φάμπρικα. Ή φάμπρικα καίγεται, πέφτει. Πέφτουν έργάτες στά ερείπια. Οί υπό λοιποι τραβιώνται στό όδόφραγμα άπό μιά έξωτερική σκάλα. Τά κανόνια σημαδεύουν τώρα στό οδόφραγμα. "Ενας έργάτης άνεμίζει σ ’ ενα κοντάρι ενα άσπρο μαντήλι. Τά κανόνια κυλώντας μπαίνουν στην άρένα. Ό βουλευτής πιάνεται, καθώς ενα κανόνι τοΰ φράζει τό δρόμο, τόν χτυπούν μέ τό πιστόλι. Τό κανονίδι στ ’ όδόφραγμα, στην κορύφωσή του. "Ενας προβολέας φωτίζει τήν κόκκινη σημαία, πάνω στ ’ όδόφραγμα. Σφαίρες τρυπάνε τό πανί τής σημαίας· κομματιάζεται. Ή άρένα σκοτεινιάζει. Οί ντελάληδες μπαίνουν στή σκηνή.
ΠΡΩΤΟΣ ΝΤΕΛΑΛΗΣ: Λαμποκοπάει πάλι,
ή ταξική, ή πυραμίδα.
ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΝΤΕΛΑΛΗΣ:
'Ο παλιοεργολάβος
θ ά ’χ ει λάμψη κι ησυχία.
ΤΡΙΤΟΣ ΝΤΕΛΑΛΗΣ:
Γιά δώδεκα ακόμη χρ ό νια —
μέ κρεμάλες καί ντουφέκια
ΤΕΤΑΡΤΟΣ ΝΤΕΛΑΛΗΣ:
μπορεΐ κυρίαρχος
νά χαίρεται τή νίκη του.
Ή άρένα φωτίζεται. Πάνω της προβάλλει μιά πυραμίδα. Κατώτατο στρώμα: δεμένοι, μ ’ άλυσίδες, βασανισμένοι έργάτες- άπό πάνω δεύτερο στρώμα: ή άπληστη υπαλληλία· τρίτο στρώμα: παπάδες, μουλάχοι, ραββίνον τέταρτο στρώμα: ή κυβέρνηση, τά μέλη τής γερουσίας, οί υπουργοί· πέμπτο στρώμα: οί μπουρζουάδες κι οί γαιο- χτήμονες- στήν κορφή έπάνω: ό πυγμαίος τσάρος κάτω άπό μιά • πελώρια κορώνα. ’Ενώ ή πυραμίδα στέκεται, στό μήκος τοΰ κάτω διαξύλου κινούνται, δεμένοι μεταξύ τους, φρουρούμενοι, οί κατα δικασμένοι σέ καταναγκαστικά έργα, γιά τήν έπαναστατική τους δράση, έργαζόμενοι.ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ
Στην αρένα μπαίνουν τέσσερις ντελάληδεςΠΡΩΤΟΣ ΝΤΕΛΑΛΗΣ: Ά π ό τά όδοφράγματα
τής Δεκεμβριανής σφαγής
εχου νε φύγει άρκετοί
θρηνώντας.
Ό τοίχος τών προβολών φωτίζεται. Πάνω του έμφανίζεται ή λιανή μορφή του διανοούμενου, μέ τό καπέλλο στό κεφάλι.ΠΡΩΤΟΣ ΝΤΕΛΑΛΗΣ:
Α κ ό μ η "καί ό σύντροφος Π λεχάνωφ έκλαψούριζε —
ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΝΤΕΛΑΛΗΣ: «Δικό σας λάθος!
Μ ονά χοι νά διαλέξετε
τό ν λαθεμένο δρόμο,
τόν μοιραίο.
Π ολύ τό αίμα,
ή πίκρα κι ή σκληρότητα.
Δ έν επρεπε
τά δπλα νά αρπάξουμε».
Ή δεύτερη έπιφάνεια τών προβολών φωτίζεται. Ά π ' άκρη σ ’ άκρη της απλώνεται ή μορφή του Βλαντιμίρ Ίλίτς, μέ τό χέρι τεντωμένο νά δείχνει τό δρόμο.ΤΡΙΤΟΣ ΝΤΕΛΑΛΗΣ: Σ ’ αύτόν τόν κακομοίρικο
όλολυγμό καί γογγυσμό
ό Λ ένιν φώναξε
μέ δύναμη κι άποφασιστικά —
ΤΕΤΑΡΤΟΣ ΝΤΕΛΑΛΗΣ:
«"Οχι,
καί ίπρεπ ε καί πρέπει
νά άδράξουμε τά όπλα,
μονάχα πιότερο
ετοιμασμένοι καί άποφασιστικοί.
Καινούργιων σηκωμών τή μέρα βλέπω.
’Ατρόμητη
σηκώνεται καί πάλι
ή εργατιά.
Ε π ίθ εσ η γιά πάντα,
αμυνα ποτέ
τό σύνθημα θά είναι τών μαζών
καί ή πηγή τής δύναμής τους!
Κι αύτός ό χρ ό νο ς
μέσα σ τ ’ άφρισμένο αιμα
καί οί πληγές αύτές
στής έργατιας τή ράχη,
θά βρούνε
σ τήν έρχόμενη έφοδο
δικαίωση —
σάν δοκιμή σκληρή,
σ άν πρώτο δίδαγμα».
Κόκκινο φως πάνω στόν τοίχο των προβολών. Στίς φορεσιές των ντελάληδων λάμπουν τώρα τά φωτεινά στοιχεία: «I», «9», «1» καί «7». Στήν άρένα άνθρωποι αλυσοδεμένοι.ΠΡΩΤΟΣ ΝΤΕΛΑΛΗΣ: Κι έτσι ξέρουμε
κι έμεΐς
τήν άλλη τή φορά
πιό δυνατά καί νικηφόρα
νά χτυπάμε.
ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΝΤΕΛΑΛΗΣ: Ί λ ίτ ς,
σταθήκαμε πιστοί στήν έντολή σου —
ΠΡΩΤΟΣ, ΔΕΥΤΕΡΟΣ, ΤΡΙΤΟΣ ΝΤΕΛΑΛΗΣ:
— καί σ τόν άγώνα μπήκαμε
μέ τό παράγγελμά σου...
ΟΙ ΑΛΥΣΟΔΕΜ ΕΝΟΙ
στήν άρένα σέ χορό:«Λαοί, άκοΟστε τά μηνύματα!
Ε μ π ρ ό ς γιά τή στερνή τή μάχη!»
Οί Αλυσοδεμένοι σπαν τίς Αλυσίδες τους. Στέκονται στό εκτυφλω τι κό φως τών προβολέων. Στήν κόκκινη επιφάνεια τών προβολών: ή τεράστια σκιά, άπό ενα ζευγάρι χέρια, πού συντρίβει τίς Αλυσίδες του. Στήν άρένα μπαίνει ό μουζικάντης κλόουν. Παίζει σέ μιά σπασμένη τσαρική κορώνα.
Ο ΚΛΟΟΥΝ: Σύντροφοι, άπό τά γέλια θά ξεκαρδιστείτε.
'Ο Βάνια καί ό Νάστια,
θά μπορούν νά χαχανίσουν.
'Ο λόκ ληρη ή τσαρική ή φάρα,
ζεμένη,
μέ τά χαλινάρια.
Γιά τό ακίνδυνο μας νούμερο άς ξεκινήσουμε.
"Ενας έργάτης σέρνει μέ θόρυβο καί κρότο, ενα ολόκληρο' σωρό Αγάλματα μέ τό καπίστρι. Ή όρδή χυμάει έξω άπ ' τήν κατασυν τριμμένη Ανακτορική πύλη, περιστρέφεται γύρω στήν Αρένα καί χά νεται Απ ' τήν κεντρική πόρτα. Π ρώ τ ’ Απ ‘ όλους ό Πέτρος ό μέγας, όρθιος, καβαλλάρης, μ έ τό στεφάνι τής νίκης νά γλιστράει στό κεφάλι του, σφίγγει στή μασχάλη του τήν συμβολική όχιά. Ξωπίσω του ή μεγάλη πετρωμένη Αικατερίνη, πού μπροστά σ τ ’ Ανάγλυφό της λιώνουν όλοι οί μεγάλοι τής αυτοκρατορίας. Ξωπίσω τους ό τσάρος Παύλος ό πρώτος, πού πηδάει άπ ’ τό βάθρο του καί τρέχει γιά νά γλυτώσει. Ξωπίσω του ό ‘Αλέξανδρος ό δεύτερος, πού κρα- τάει, άντί γιά τό αύτοκρατορικό σκήπτρο, τό κεφάλι του στό χέρι. Ό 'Αλέξανδρος ό τρίτος είναι καβάλλα σέ αφηνιασμένο Αλογο- τό ζώο ταράζει τό κεφάλι του, πετάει φωτιές ά π ' τά ρουθούνια, κάθεται στά καπούλια, ξωπίσω γίνεται χαλασμός■ τελευταίος, γατζωμένος άπ ’ τήν οϋρά τ ’ άλογου, εμφανίζεται ό λιανός Νικόλαος ό δεύτερος. 'Ολόκληρη ή άγέλη τών Αλόγων εξαφανίζεται. Στήν Αρένα οί ντελάληδες.ΠΡΩΤΟΣ ΝΤΕΛΑΛΗΣ:
'Ο διπλοκέφαλος άητός
μαδήθηκε, ποδοπατήθηκε.
ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΝΤΕΛΑΛΗΣ:
Κι ευλύγιστος,
σ άν τό σκυλί ά π ’ τό στεφάνι, χόπ —
ΤΡΙΤΟΣ ΝΤΕΛΑΛΗΣ:
— βουτάει στά μαξιλάρια τής
Φ ιοντόροβναλεξάντρας —
ΤΕΤΑΡΤΟΣ ΝΤΕΛΑΛΗΣ:
— ό ’Α λέξανδρος Φ ιοντόροβιτς,
βρωμιάρης, πληγωμένος.
Τό πέρασμα γιά τήν Ανακτορική πύλη, έχει γεμίσει μ ’ Ανθρώπους, πού 'χουν μεγαλοαστική έμφάνιση, καί κρατανε Από ενα στεφάνι. ΣτΑ στεφάνια συνθήματα: «Πόλεμος στούς γερμανούς!» ή «Οί εργά τες στίς φυλακές!» ή «Φέρτε καπιταλιστές υπουργούς!» κλπ. Ό Κερένσκι, κοκκινομάλλης, Ανεβαίνει πετώντας τή σκάλα Απ ' τήν πόρτα καί γλιστράει μέσα Απ ' τά στεφΑνια. Ά νοίγει τήν Ανακτορική πύλη καί χάνεται στό έσωτερικό. Κάτω άπό μία κουρτίνα ενα κρεβά τι. Στή μέση ή προτομή τοΰ Ναπολέοντα. Ό Κερένσκι γυρνάει γύρω άπό τόν Ναπολέοντα καί μιμείται τή στάση του. Κουρασμένος πέφτει στό κρεβάτι, πού είναι τό κρεβάτι τής τσαρίνας. Ό μουζι κάντης κλόουν μπαίνει πάλι στήν Αρένα.Ο ΚΛΟΟΥΝ: Στόν μαυρισμένο
ουρανό
μιά κόκκινη ρωγμή:
Ά π ’ τής «Αύρόρας»
τήν κεραυνοβόλα κανονιά.
Καί στοϋ Κ ερένσκι τή μορφή
μιά χαρακιά
άπό τήν άγρια δκρηξη στήν όχθη έκεΐ τοΰ Νέβα.
Η άρένα γεμίζει άπό όπλισμένους κόκκινους σωματοφύλακες. "Ενας χαιρετιστήριος κανονιοβολισμός. Ό Ναπολέοντας δείχνει τόν λιπόψυχο Κερένσκι.Ο ΚΛΟΟΥΝ: Έ γλ ίσ τ ρ η σ ε μέ τίς πυτζάμες
εξω ά π ’ τό κρεβάτι
πού ήταν τής τσαρίνας
ενας ύπο-Ναπολέων.
Καί τή ν Π ετρούπολη άφησε
μέσα σ τόν άνεμο:
Γιά τό Π αρίσι —
εφυγε καί πάει.
—ανά χαιρετιστήριος κανονιοβολισμός. Ό Κερένσκι Αναπηδάει. Μ ’ ενα αύτοκίνητο, μέ ταχύτητα ταχυσιδηροδρόμου, έξαφανίζεται Α π' τήν άρένα.Ο ΚΛΟΟΥΝ: Σκυλί Μ πολώνιας
σ έ φίλους παριζιάνους,
θά είναι τώρα,
πιό καλά,
κι ή έξουσία ώραιότερα.
/
Γαυγίζοντας θ ’ ά ρ χίσ ει νά συκοφαντεί,
αύτά πού έχει πάνω
ή σοβιετική σημαία.
Σκοτάδι. Στήν άρένα ενας ντελάλης- τά ψηφία τοΰ χρόνου άλλάζουν: «1918», «1919», «1920», κλπ.ΠΡΩΤΟΣ ΝΤΕΛΑΛΗΣ: Π ονάει ό πολίτης,
σ βή νου ν οί δυνάμεις του.
Χωρίς άγώνα όμως
δέν θ ’ αφήσει νά τόν θά ψ ουν
περάσαν δέκα χρ ό νια ,
άπό τούς δ έκ ’ άνέμους,
μαζεύονται
οί γύπες, τά κοράκια.
ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΝΤΕΛΑΛΗΣ:
Δ έν είμαστε φτιαγμένοι
γιά τροφή
τών κορακιών.
’ Επάνω μας τά νύχια
σ πάζουν τά γαμψά.
Δέν τό μπορούν
τά νύχια τους
νά μδς αρπάξουν εΰκολα.
Οί μάζες ξεσηκώ νονται,
τό μίσος τους
άστράφτει όπλα.
Γιά δλους μας θά μένει ό Δεκέμβρης
ματωμένη διδαχή.
ΤΡΙΤΟΣ ΝΤΕΛΑΛΗΣ:
Έ μ εϊς ένάντια
στούς λευκούς
όρμούσαμε —
κι ή νίκη,
ένα ζευγάρι ήτανε φτερά δικά μας.
ΤΕΤΑΡΤΟΣ ΝΤΕΛΑΛΗΣ: Γιά τήν άνοικοδόμηση
στό νέο
μέτωπο
παλεύει τώρα
ό προλετάριος.
Σέ δλη τήν άρένα, άπ ’ άκρη σ ' άκρη άπλωμένος, προβάλλει ό χάρτης τοΰ πεντάχρονου πλάνου. Κάτω τό κακομοιριασμένο περί φραγμα ενός έκκλησιοϋ, πίσω του σιγοκουβεντιάζουν οί ήθοποιοί, μέ έπίχρυσα κρεμμυόοκέφαλα, στή θέση τών κεφαλιών τους' τριγύ ρω τρεκλίζουν μεθυσμένοι, στό πάτωμα υποζύγια· συνέχεια Λνεβο- κατεβαίνουν ομοιώματα μπουκαλιών. Ά π ό τίς δυό μεριές πλησιά ζουν ομάδες έργατών. Ανθρακωρύχοι μέ τά λαμπάκια καί τίς έξο- ρυκτικές σκαπάνες, σιδεράδες μέ τά σφυριά, ραφτάδες μέ τίς βελό νες, ξυλουργοί μέ τά πριόνια Κάτω άπ ’ τά πέλματά τους συνθλί- βονται τά περιφράγματα, σκορπίζουν σ ’ δλες τίς μεριές τό εκκλη σάκι κι οί μπουκάλες. Ένας κουλάκος μέ τό καρότσι ενός γυρολόγου έρχεται βιαστικά, παρατηρεί τόν χάρτη καί τήν λαϊκή μάζα καί σταματά.Ο ΚΟΥΛΑΚΟΣ
μελετάει τό χάρτη:Περίφημα!
Μά τί πολλούς σκοπούς πού έχουν.
Σπουδαία!
Τό σιτεμπόριό μου
σάν τ ’ αλεύρι θ ’ αύγαταίνει —
θά μένει
καί θά συνεχίζεται
στά σκοτεινά
καί σ τόν σ οσ ια λισ μ ό
θ ’ αύξαίνει.
Οί εργάτες μπαίνουν σέ γραμμές, ρυθμίζοντας μέ απλές κινήσεις τά εργαλεία τους. Σπρώχνουν, στέλνοντας άπό τήν μιά ομάδα στήν άλλη τούς κουλάκους σάν μπάλλες.Ο ΚΟΥΛΑΚΟΣ: 'Ω ραία πού προσαρμοστήκαμε
κι αναπτυχθήκαμε!...
'Ο εξηλεκτρισμός —
μας φέγγει στά χαλάσματα.
Βοήθεια! —
Συνέχεια καί δίχως χωρατά
έμάς,
τήν τάξη τών κουλάκων,
μάς συντρίβουν.
Ό κουλάκος παλεύει νά ξεφνγει, άπό μιά τρύπα ανάμεσα στις ομά δες. Σ ’ αύτό τό άνοιγμα όρμάει ενα τρακτέρ. Ά π ό τό τρακτέρ πηδούν χω ρικοί καί μπαίνουν όλοι μαζί, στήν φάλαγγα τών έργατών.
ΟΙ ΧΩΡΙΚΟΙ: Καθώς μ έ σ ’ στή σπορά,
τό ίδ ιο καί στό θέρισμα
ε ί ν ’ τό τρακτέρ
θαυματουργό.
Στούς κουλάκους:Φ υλάχτε τόν ιδρώτα σας.
Φαιδρά θά βυθιστείς,
κουλακοσυρφετέ.
"Ερχονται νά βοηθήσουν τούς στριμωγμένους κουλάκους, άνοίγον- τας βιαστικά δρόμο μ έ σ ' ά π ' τις γραμμές, τέσσερις άνθρωποι: ό πάπας τής Ρώμης, ό Πιλσούτσκι, ό Μακντόναλντ καί ό Ταρντιέ, μέ τούς άκόλουθούς τους. Πιασμένοι άπ ' τά χέρια φτιάχνουν ενα κύκλο. Στή μέση. προσπαθεί νά συνέλθει άπ ’ τό τράνταγμα ό κουλάκος.Ο ΠΑΠΑΣ: Σας προσκαλώ,
εγώ ό άγιος πατήρ,
τίς ενορίες καί τίς όργανώσεις.
’Α κουστέ με,
πνευματικοί καί κοσμικοί μου κύριοι,
μέ προσοχή:
Στό όνομα
τής πίστης καί τής μεγαλογαιοχτησίας
σας κηρύσσω
τήν ταπεινή
τήν προσευχή
πρός τόν Θεό!
Οί άνθρωποι τής ομάδας Ά ντάντ, βγάζουν τά δπλα τους καί σχημα τίζουν μέ σπαθιά καί ρεβόλβερ, σταυρούς στόν άέρα. Οί σειρές τών έργατών, μέ φαρδύ διασκελισμό, προχωρούν ενα βήμα μπροστά. Στόν κύκλο τής Ά ντάντ πέφτει μιά βόμβα. Ό κύκλος διαλύεται. Ή βόμβα σκορπίζεται σέ πολύχρωμες προκηρύξεις. Στίς διάφορες άκρες τής άρένας, έμφανίζονται ντελάληδες, μέ χωνιά.ΠΡΩΤΟΣ ΝΤΕΛΑΛΗΣ: Τελειώσαμε,
τής μάγισσας τό θρέμα σ τ ’ άραχνόδιχτο!
Σωπαστε, ο ί πάπες καί ο ί λόρδοι,
μάθετε καλά: —
ολόκ ληρος ό κόσμος
κάποτε θά σηκωθεί,
καθώς έμείς
τόν πέμπτο χρ ό νο .
ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΝΤΕΛΑΛΗΣ: “Οπου ή έξέγερση
δέν πάει
καλά,
έκεΐ
ό τσάρος μαίνεται
καί άναπαύετ’ ό δικτάτορας.
’ Εργάτες,
μέ όρμή
στό χέρι σφίχτε
τό όπλο
τής δικτατορίας τοΰ προλεταριάτου!
ΤΡΙΤΟΣ ΝΤΕΛΑΛΗΣ: 'Ο κόσμος προχωράει
άπό τά λόγια
στά φυσίγγια.
Καί τό κεφάλαιο
γκ ρεμίζετ’ ά π ’ τό ν θρόνο του
σάν φάντασμα.
Γιά θυμηθείτε,
τότε πού στό στέρεο θρονί του
ή Π ρέσνια έσπασε τά πόδια της.
ΤΕΤΑΡΤΟΣ ΝΤΕΛΑΛΗΣ: Ά ν τ ά ν τ σημαίνει:
Κάτεργα καί άλυσίδες.
Τής επανάστασης τούς άντρες
πολέμα καί βρίζει.
Μ προστά σ ’ αύτή τήν άπειλή
όρμητικά καί σταθερά
δουλέψτε γιά τό πλάνο
του πεντάχρονου.
Ο ί έργάτες προχωρούν στίς γραμμές, κρατώντας μακριά κοντάρια, πού πάνω τους κρέμονται παντελόνια μέ τά «διεθνή» χρώματα.Ο ΚΟΚΚΙΝΟΜΑΛΛΗΣ: Γιά ποΰ τό βάλατε
μέ τόσα παντελόνια;
ΠΡΩΤΟΣ ΚΟΝΤΑΡΟΦΟΡΟΣ:
'Η συμμαχία τών λαών τά στέλνει
στό πλυντήριο.
Τοΰ κεφαλαίου,
ή αύτοΰ μεγαλειότητα,
χρειάζεται,
κάθε λεπτό
ν ’ αλλάζει.
'Ο λόκληρη ή παράτα κινείται, μπροστά οί ντελάληδες, ακολουθούν οί κονταροφόροι, μ έ τά υψωμένα παντελόνια, άκολουθοΰν σέ σχημα τισμό παρέλασης τά τμήματα των εργατών. Μάρς:’ Α ντλία,
φυσερό τό στήθος,
πάει κι ερχεται!
’Εμπρός
τό σύνθημα,
τρανή κλαγγή:
« Ά π ό τ ’ όδόφραγμα
μ ’ όρμή στό τμήμα τοΰ εργοστασίου,
άπό τό τμήμα τοΰ έργοστασίου
μέ όρμή στό εργοστάσιο!»
ΠΡΩΤΟΣ ΝΤΕΛΑΛΗΣ: Τ ’ άσκί τοΰ στήθους,
σ τή ν άναπνοή,
φουσκώνει!
ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΝΤΕΛΑΛΗΣ: Τό στόμα
νά κραυγάσει
σ ’ όλους τήν έλπίδα!
ΤΡΙΤΟΣ ΝΤΕΛΑΛΗΣ: Καί κάθε τέταρτη χρ ο νιά —
ΤΕΤΑΡΤΟΣ ΝΤΕΛΑΛΗΣ:
— ένα πεντάχρονο.
ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ: ’Εμπρός! ’Εμπρός!
’Εμπρός! ’Εμπρός!
Τέλος
(1930)
Ή Μ ό σ χα σ τίς φ λόγες:Μ όσχα 1930. Γράφτηκε μ έ άφορμή τήν εικοσ τή π έμπτη έπαί- τειο τής επανάστασης τοΰ 1905. Τό λιμπ ρέτο γράφτηκε μ έ τή συνεργασία τοΰ ”Ο σιπ Μ πρίκ. Σ τίς 23 Γενάρη 1930, τό σω ματείο τώ ν δραμα τουργώ ν κ α ί συνθετώ ν τής Μ όσχας, έκλεισε σ τ ' δνομα τοΰ Μ ιαγιακ όφ σκι συμφωνία, μ έ τήν κεντρική διεύθυνση τώ ν κρατικώ ν τσίρ- κων, γιά μ ιά «φαντασμαγορική παντομίμα πά νω στά γεγονότα τοΰ 1905». Σ τ ίς 2 0 Φλεβάρη, ό Μ αγιακόφ σκι άπάγγελνε κιόλα ς τήν «Μ όσχα στίς Φ λόγες», σ τό π ο λιτ ισ τικ ό -π ο λιτικ ό συμ β ο ύ λ ιο τής κεντρικής διεύθυνσης, πού έκφρά- στηκε θετικά γιά τό έργο. Σ τ ίς 28 Φλεβάρη, έγινε δεύτερη άπαγγελία σ ’ ένα έργοστάσιο τής Μ όσχας. Α ν ά μ εσ α στούς 189 σ υνολικ ά άκρο- ατές, βρίσκοντα ν, εκτός άπ ’ τό συμβούλιο πού άναφέρθηκε, έργάτες τοΰ έργοστασίου κ α ί ή αντιπροσω πεία τοΰ κεντρικοΰ γραφείου τής Κ ο μ σ ο μ ό λ τής συνοικίας «Κ ράσ ναγια Π ρένσ- για». Μ ετά τήν άπαγγελία κ α ί τή συζήτηση πάρθηκε μ ιά απόφαση, όπου άναφέρονταν: « ’Εκτιμάμε τήν εργασία τοΰ σύντροφου Μ α- γιακόφ σκι « Ή Μ όσ χα σ τίς φλόγες», σάν θετική κ α ί χρ ή σ ιμ η κ α ί χαιρετίζουμε τό γεγο νός, πώ ς τό τσίρκο περνάει σέ νέα φάση, πώ ς παρουσιάζει θέματα, πού β ρ ίσ κ οντα ι στό επ ί πεδό τώ ν άναγκώ ν κ α ί τώ ν άπαιτήσεώ ν μας». Ό Μ α για κόφ σκι χρ η σ ιμ οπ οίη σ ε γι ’ αύτό τό έργο, έναν όγκ ο ίστορικοΰ ύλικοΰ άπό μουσεία κ α ί άρχεϊα κ ι όχι μ όνο γεγονότα, ά λλα κ α ί σα τιρικά ποιήματα κ α ί τραγούδια τής εποχής τοΰ 1905. Μ ερικές σκηνές βασίζονται σέ καρικα τούρες σατιρικώ ν περιοδικώ ν. Μ ά οί προθέ σεις του προχω ρούσαν π ολύ π ιό πέρα, άπό μ ιά άναπαραγωγή τής ιστορίας. Μ προστά στό άκροατήριο τής δεύτερης απαγγελίας είπε: «Δ έν άναπαριστάνω τήν Κ ράσναγια Π ρένσγια, μ ά δίνω μ ιά γενικευμένη εικόνα τής χρονιάς
1905. Θ έλω νά δείξω , πώ ς ή εργατική τάξη, μ έσα άπό τήν γενική δοκιμή, έφτασε σ τό σήμερα». "Ο πω ς Ιστορούσε αργότερα ό Ντ. Ά λ π έρ ω φ , πού ειχε παρακολουθήσει τήν πρώ τη παράσταση, ό Μ αγιακόφ σκι είχε σ τό νοΰ του, μ ιά όλότελα καινούργια μορφ ή τσιρκα- τζίδικης παντομίμας: «Μ ιά κοφτερή π ολιτική σάτιρα, σύμφωνα μ έ τίς αρχές τοϋ κινηματο γράφου, άποτελούμενη άπό διαδοχικές εικόνες. 'Ο Μ αγιακόφ σκι... εδινε κατά κάποιον τρόπο ενα μ οντά ζ άπό αυτοτελείς, ενεργητικές, ζω ν τανές εικόνες, μ ιά διαδοχή πλακάτ, προσαρ μοσμένη στό τσίρκο. Τό σενάριο του Μ αγια- κόφ σκι περιείχε π ολύ κείμενο κι αύτό ανησύ χη σ ε στήν άρχή τούς κ α λλιτέχνες τοϋ τσίρ κου, μ ά καθώ ς άποδείχτηκε, ο ί λα κ ω ν ικ ο ί κ α ί μ έ οξύτητα στίχοι, ήχοϋσαν περίφημα κ α ί τό κοινό τούς δέχτηκε μ ’ ενθουσιασμό». Α ρ χ ικ ά τό έργο ονομάστηκε « Ή χρ ονιά 1905», μά αργότερα ό Μ αγιακόφ σκι διάλεξε τόν τίτλο « Ή Μ όσ χα σ τίς φλόγες». ’Έπαιρνε ενεργητι κά μ έρος στίς πρόβες. Ή πρεμιέρα τής πρώ της μορφ ής δόθηκε στό πρώ το κρατικό τσίρκο τής Μ όσχας, στίς 21 ’Α π ρ ίλη 1930, μ ιά βδομάδα μ ετά τήν αυτοκτο νία του Μ αγιακόφσκι. Σ τή ν Ίδια σκηνή είχε π α ιχτεί τό «Μ υστήριο-Μ ποΰφφο», στά γερμα νικά, πρός τιμή τοϋ τρίτου συνέδριου τής Κομιντέρν. Β ασισμένες στή μ οσ χο β ίτικ η σκη νοθεσία, πού άνανεώθηκε τό 1931, άκολού- θησαν παραστάσεις, τοϋ έργου « Ή Μ όσ χα στίς φλόγες», στό Α ένινγκραντ (1931), στό Κ ίεβ ο κ α ί σ τό Σαράτοβο. Τή δεύτερη παραλλαγή τοϋ έργου, τήν 'έφτιαξε ό Μ αγιακόφ σκι τόν Μ άρτη 1930, γιά νά δημο σ ιευτεί σ τό περιοδικό «Δ ραμ ατολόγιο τής Λ έσ χη ς» ( Ή πρώ τη μορφ ή δημοσιεύτηκε, γιά πρώ τη φορά ολοκληρω μένη, τό 1936). Ή σύν ταξη τοϋ περιοδικού ήθελε νά δημοσιεύσει μιά
