Produção de conhecimento científico e tecnológico nos Institutos Federais de Educação, Ciência e Tecnologia: uma investigação sobre a sua natureza e aplicação

(1)

repositorio.unb.br

Este artigo está licenciado sob uma licença Creative Commons Atribuição 4.0 Internacional.

Você tem direito de:

Compartilhar — copiar e redistribuir o material em qualquer suporte ou formato.

Adaptar — remixar, transformar, e criar a partir do material para qualquer fim, mesmo que

comercial.

De acordo com os termos seguintes:

Atribuição — Você deve dar o crédito apropriado, prover um link para a licença e indicar se

mudanças foram feitas. Você deve fazê-lo em qualquer circunstância razoável, mas de maneira alguma que sugira ao licenciante a apoiar você ou o seu uso.

Sem restrições adicionais — Você não pode aplicar termos jurídicos ou medidas de caráter tecnológico que restrinjam legalmente outros de fazerem algo que a licença permita.

This article is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 Unported International.

You are free to:

Share — copy and redistribute the material in any medium or format.

Adapt — remix, transform, and build upon the material for any purpose, even commercially.

Under the following terms:

Attribution — You must give appropriate credit, provide a link to the license, and indicate if

changes were made. You may do so in any reasonable manner, but not in any way that suggests the licensor endorses you or your use.

(2)

" '() ') "')*+,)-) . '/ ' (0)1

!

"

#

$

%

!

" # $ %

&$ '

( ) * *

" + ,

- "

$ % &$ ' ! "

(

#.// 0 /12 1342/1451,3677/8326

!

" # $%&'() * +

$,--(). *

/ /

*0 " $,-%%) 1 $%&&,) 2

3 $%&&4) 1 5 6+ 7 6 $%&&8)

6+ 7 6 1 5 $,---) #

. 9 ,'.44(

4: ;

! . < %8(

! ! =

. >

6 %8(

! > 1 . ? /

&8 # ! 6

. >

0 . 9 @

0 . <

) ₂

!

(3)

!

A 0

" # ; / * + .

B / /

# @

C *0 D

.

% , % . E

E F E

B > E F /

/ .

'

(

)

*!

"

#

# # 7

5 # # 5 " 6

* # 5 #

5 7 # #

" # $%&'() # 5

* + $,--(). * 5 7# #

# # /

5/ 5 *0

" $,-%%) 1 $%&&,) 2

3 $%&&4) 1 5 6+ 7 6 $%&&8)

6+ 7 6 1 5 $,---) #

. # # ,' 44(

4: ; #

5 7# # %8( 7

7 # 7 5 #

# . 5 5 #

# %8( 7 #

1 > . 7 # &8 #

# # .

# 7 . #

7

(4)

" '() ') "')*+,)-) . '/ ' (0)1 ₊

# # A # 5 #

# 7 5 #

" #H

# 5 * + . 3 # /

5/ * H

# # #

# 5

# .

9 :; . E *

# 5E 3 # E > I E

5/ 5/ .

3 )0'04'(0)- 5

(6')('(0)-7 8

9 " : ))'46( (6 ! (004

" / 5 2

2

8 9 8;35% :' 3 "< (0049' :

" ; 8)6+-9 .=

> " "

? @ > "

A '

B > >

" "

8 " 9 8 " 9'

2 "

" ' 7 " " " ; 8)6+-9

> " > = . "

, " " > = " > "

" > "

" ' 7 " 2

% C 8(00-9 > > = = " !

" > = " > "

. ' 7 " 2

" > =

> 2 " 2 " " > = '

5 "

@ " > " ' 5 @

' > " " >

@

@ " " " "

(5)

, " , ? "

"

2 , ' D @ ,

" , " " >

> " ? " ! " " @

@ '

% : ))'46( 8;35% :' 3 "< (0049

" > "

E "

@ " ' F B"

; 8)6+-9 % C 8(00-9

, " ,

8 GH7I G$ : JF %F73 (000$ : JF %F73 $ GH7I G )661$

:ADF#5:: )66($ D :%7D$ 37% D; 3K )66*$ %L;5 7$ ;7 5D5

(0))9 " > " " ? "

" /" > !

" > M$

" /" >

" M 7 . 2 " "

" " /" >

" = " > >

" " : > 2

" " '

5 " > " "

2 ?

@

" > @ " ? "

> " ! ' 7 2 2 " =

" "

'

- .

%

"

#= > " @

" " ' '

7 " ! ; 2

" 3 )6+- *

# ' 5 " ;

8)6+-9 2 . " > = " >

" ' 5 > = "

! > " > "

. ' 5 " "

" " > >

(6)

" '() ') "')*+,)-) . '/ ' (0)1 _/

7 " " " K ' )66+

# 7 + 7 # 5

# 5 (

& ( " ' 5 " " "

K 8(00)9 2 B "

' 7 & ) 2

" > "

' 7 & ( 2 "

" > <

' 3 < "

" = " "

' 5 > " " " ' 5

= " "

8 " 9 " " '

7 " " % C 8(00-9 9

B > )66N' D % C

> " " > = " > "

> ! " " > .

. " $ >

!

? " " =

" " ' F = " =

! " > > "

" " '

5 " " % C 8(00-9 2 B =

" " > = " " >

. " > ' % C 8(00-9 " "@

. " >

" > = 8 9 " > "

8 9 > = > O '

> = 2 " " 2 " ? >

> ; > 2 " > = " $ "

> 2 " > = " " $

> ? > > = !

" > > B" E "

$ 2

> 2 " > " " '

7 " !

" ' D ; B

" "

; 8)6+-9 " > " !

" '

2 _! _K ₈₍₀₀₎₉ _" _P

(7)

"

1 %

1 "

B > @

, " , ' 5 " " O

%= % D " R2 ' 5"

" , " ,

= '

7 O %= " " K 8 9

" ' 7 O

%= ; 8(0))9 2 "

" ' > " B

" =

> "

8 9 " 8 " 9 8 9'

" O > 2

. " "

> 2 '

7 % D "

" " " " " " ' 7

" 2 40

60 : 8)66(9 D 3 8)66*9'

" " = "

" " " >

" " @ < @ " "

" " " ' D

: 8)66(9 D 3 8)66*9 "

" = " ' B

" : " "

" D 3 " "

'

7 " R2 > "

" " " ' 5 " R2

< '

F >

" ! " " ! = '

F " 2 )660 " 2

@ , < , 2 " : P

!C Q ! 8)6619 !C Q ! : P 8(0009

" > = "

' : P !C Q ! 8)661 "' (N6,(409 " "@

" 2 @ ,

< , > S O "

O E O "

T'

5 @ , " ,

" 8 ,

(8)

" '() ') "')*+,)-) . '/ ' (0)1 ₂

" " ' 7 " "

" " !

$ < " " ! $

2 " > > > =

" ! ' D ; @

, " , > > " "

" O %= . 2

" '

" " > . " >

, "

: " "

" /" > '

7 " > " *4

' 7 < "

K F

3 ' 7 "

% E % @

8 ,% 9' 5 > " *4

" ! ,% 6 !

(0)*' (+'**- " 8

(0 +0 B 9 "

*4 ' 7 " >

" " > '

F > " *4

(+'**- = > !

: ' 7 "

> " " " > 2 " ' 7

" " )1- " >

" " " > "

' 61

" /" > " >

! > !

" '

7 " /" >

" /

" " > = ' > @

' 7 " / '

7 " "

" " $ "

B " ;5) " " ;

" > . " "

(9)

/ " " /" > ' 5

" > ! (0)+' 5"

" > ! '

& > ! ' 5 2

" / > =

" ' 5 <

2 " > > / "

" /" > .= "

> = " ' 5

! " (0)+'

F 61 "

" /" > > " > = 1N N)U

81-9$ " /" > > " *0 ()U 8(69

" /" > > . " "

" > ( 04U 8(9'

7 " " B ' 7

> > '

& 3 4

%

5

5 "

= > ! @

" " > "

" /" > ?

, " , '

&6

%

5

5" .

" " > " " /" >

"

" > .

B > " " > = 8>

" 9 " > " 8>

" 9' 7 ! > " > =

" > " " B > "

" ' V " 8 9 8 9 "

" > M

5 "

" /" > " > ! ' R

" " /" >

> " " ; 8)6+-9 "

> " > = " > "

" % C 8(00-9 " > B

" > = " > " '

(10)

" '() ') "')*+,)-) . '/ ' (0)1

-> = " > " > = " >

" -- *6U 8*19$ " > =

" > " " ** 4-U 8((9$

" )0 N1U 8N9' F "

" /" > " " > >

" 2 > > " > =

" > " " .

" ! " " '

5 " @ " /" >

" " > > " >

" " " > = > O

" " )'

) W & > " >

Pesquisa inspirada por:

Considerações de uso?

Não Sim

Busca de entendimento fundamental?

Sim Pesquisa básica pura (Bohr)

Pesquisa básica inspirada pelo uso

(Pasteur)

Não Pesquisa aplicada

pura (Edison)

% 7H % 8(00- "' ))49'

3 > " > "

" /" > " " >

" V 8 " 9 >

" > = " > "

" > . ' 5 " >

V "

" > " @ " = ' % C

8(00-9 > " " >

" ' : >

8;35% :' 3 "< (0049

" " " ; 8)6+-9 > "

" > " " " > " ' " " " " > > " /" >

@ "

(11)

5 "

" > = ' 8 /" > 3+9'

F " > > '

8 /" > ;519'

& " > " = '

8 /" > 5 (9'

(9 " > "

D = " > A%7'

8 /" > ;-9'

5 > " >

" ' 8 /" > %*9'

5 " > " " > 2 B" ! "

A ! " % = !

X7 A Y

= > " >

" = " "

2 A ' 8 /" >

5337A :R5)9'

4) 0

:

" >

. ' 8 /" > (9'

% " > " > = " > "

" " " > '

8 /" > %AF % &K)9'

> " > = " > "

" " " "

' 8 /" >

(12)

" '() ') "')*+,)-) . '/ ' (0)1

> " > = " "

. ! " ?

" " " '

8 /" > & -9'

> " " . "

" " ' D . >

D% A 7% " B " " > "

2 ' 8 /" >

-9'

" > = . " !

" " " B " ' F

2 " " > B

" > = " >

" ' &

" > B " " >

" " " > " ' D

= @ > "

> " ' 5

" !

" " " = ' D

2 "

= " ' " >

" 2 > '

8 /" > &%)9'

> " > " '

D " > " , '

5 " ! "

" ' ! " % " 2 =

" > " " =

" = ' 8 /" > 7)9'

5 > .

=B " > = ? " " =

" " "

" > ' % " > = "

" > " ,

" . > "

"

< ' 8 /" >

(13)

5 @ " @ ' 5

; 8)6+-9 " @

" > " S"

" > > " "

. " > T /" >

+' D " > >

% C 8(00-9'

% Q ! 8(00( "' *N+9 " % C

> " >

S > > " > = ? " > "

"

" = 2 > 'T 7

" > S " @

> @

> ! 'T 8% RI53 G&5D (00(

"' )69'

&6- 7

1 %

1 "

5 " " "

. @ "

" > '

5 " 8 9 8 9 "

" > " M

" . " 8 9 8 9 " B " M

7 " 1) -+U 8+09

" /" > "

" > " *4 +1U

8(-9 " /" > B

" '

B "

" /" > > ?

" " 5 %$

D >$ % $ !$ 5 " ? >

K = 8 " 9$ 5 F 5 " = ; 85 9$

$ " ; " > 5 " = 8 &;35 59$

" 5 % =

% = : 8 " 9$ 5 2

8 55 9$ % # O % = $ " >

5 " = & K 8 5& K9$ 7"

F % A 8 7F5A9$ "

> 5 " = B 3 % 8 5K3 9$

$ @ ! $

@ $ ! @ $ $ $

% $ " $ = > $ " >

(14)

" '() ') "')*+,)-) . '/ ' (0)1 ₊

B " " >

@ 8 " "< 9 "

" " '

5 2 B " " @

" /" > ? "

"

)9 B "

5 2 " "

8 => 9 < 8"

9

" ' 8 /" > & (9'

= > 2

> " = '

8 /" > &%)9'

5 "

' < " / "

" " " >

8" 9' 8 /" > &5-9'

! " =

> " " ' "

" "< ' 8 /" > 5&+9'

(9 B "

D ' @ > ?

" > "< " " '

8 /" > K-9'

D " " "

< , ' 8 /" > 5337A :R5)9'

7 > " 2 > ,

" , = " O %= > "

" 2 ' " > " "

"

" ' % Q ! 8(00( "' *1*9

(15)

2 " " "< 'T ! >

Z'''[ > ! " !

" =

< "< "<

=

" "< @ ! "

" " ' > " >

"

8% RI53 G&5D (00( "' *1*9'

5 B .

" "

" > .

" 2 > ' %

. 8(001 "' *N+9 S " 2 = "

" > " " >

"

"< " > 'T

5 @ "

V 8(0)) "' *-,*19 ! " <

" " S !

" " > !

, " " ? " . "

Z'''[ 'T

5 " : )0'6N* 8;35% :' 3 "< (00+9

< "

? ? " > '

F " " <

= " " ! @

" :

5 ' * 5 A F & "

" " "

2

" . " "

! @

" "

" > > .

" " '

Z'''[

5 ' )6' 5 A @

"

" "

(16)

" '() ') "')*+,)-) . '/ ' (0)1 _/

" "

" >

.

" "

" > " ?

" " '

8;35% :' 3 "< (00+9'

% Q ! 8(00( "' *1(,*1*9 B S

> @ " > >

" ,

" " 'T 7

B " > S "

@ " =

" > "

'T

> S " "

= " " B " > " 2

" @ 'T

% Q ! 8(004 "' (09 > S

" " >

" " @

" > 'T % Q ! >

S " > < "

" > > " >

= " @ " Z [

" 2 'T

7 " > % Q ! 8(00- "'

-9 " " 60'

" " ' S5 2 >

? "<

! " !

" 'T %

" > S ! "

" > 2 " "

" "

" 'T

! S , ? "

> " )00 = '

" = "

" > 2 " " " >

(17)

+

8

" . >

>

, " " > "

" /" >

" > = " > "

' 2 " > = > O "

> " % C 8(00-9

V " " > = " >

" . ' 7 "

" > " " >

" /" > " "

" > = " > "

" " > > ! V

' ,

8 9 "

" > @ "

' "

" "

" > ' 5 > " ?

" > 2

" %= ; 8(0))9 O %=

> 2 " " "

'

5 " > "

" /" >

= " " "

2 " > . > =

" ! ' " K

" 2 > " > <

" " " K " "

> = : ))'46( > '

7

;35% :' 3 "< ' : \ )0'6N* ( !

(00+' F "@ ? ? " >

" = " ' < 0 9

J ; * !' (00+' F "

] " //QQQ'" ' ' / ^0*/^ (00+,

(001/(00+/ / )0'6N*' _' 5 ( . ' (0)-'

;35% :' 3 "< ' : ' ))'46( (6 !

(004' 3

(18)

" '() ') "')*+,)-) . '/ ' (0)1 _&2

= " ' < 0 9 J ; *0 !' (004'

F " ] " //QQQ'" ' ' / ^0*/^ (00N,

(0)0/(004/ / ))46(' _' 5 ( . ' (0)-'

;A%R #' * # ' )6+-' F "

] " //QQQ' ' / / " / -0/ )6+-' _' 5 ( . '

(0)-'

GH7I G R'$ : JF %F73 :' P

D %P XX& (YY " R B PW PW

'3 # > 5 ' (6 "' )06,)(* (000'

A` D7 5' 5 " " "

" " ' 7;:5 7D F' 5'$ I 3 K' '$ % :#5

`' ' &' 87 '9' ! B

' % 5 (001' "' )+' "' *N),*41'

K ;;7D% &' # 5 + 7

. 8(00)9' F "

] " //Q ' ' /Q /(00*)((N)0(0)6/ " // ' " ' ' /

/" " /& 'K ' _' 5 ( . ' (0)-'

: JF %F73 :'$ GH7I G R' " R B

P, P, ' * > > 5 ' (*

' - "' (N6,(41 )661'

:ADF#5:: ;',5' ' :ADF#5:: ;',5' 8 '9 2

5 Q P

' : )66(' "' )' "' ),)1'

D :%7D 3' 3'$ 37% D; 3K D'

P ' D :%7D 3' 3' 2 5 "

P' D Q J C 7B A P )66*' "' )' "' *,()'

VA 3 F7 5' :' %' <

= K . (0))'

)+N ' 8F ; # 9 W

% < A 3 ` 3 ` (0))'

%L;5 7 `' 5'$ ;7 5D5 D' : P

5 : ' %L;5 7 `' 5' 8 "'9'

/ 0 / / /

' ; 5 ; D (0))' "' )0'

"' ()-,(*0'

% RI53 G&5D %' 5 " > "< ' 3

" ' ) ' ( "' *1),*6- . / !' (00(' F "

] " //QQQ' ' "' / . / B'" "/ / / Q/(+4_'

5 - . ' (0)-'

% RI53 G&5D %' & "

" " " " '

(19)

1' (00- % ' G ... % (00-' F "

] " //QQQ' Q ! ' ' / /(00-^ '" _' 5

- . ' (0)-'

% RI53 G&5D %' > = ; '

5#5: 5bc7 " =

B" = ' ;

K (004' "' )6,+*'

% 7H % F' ' 9 > =