9 Petrology, 7th Year, No. 28, Winter 2017
Copyright©2016, University of Isfahan. This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution License (http://creativecommons.org/licenses/BY-NC-ND/4.0), which permits others to download this work and share it with others as long as they credit it, but they cannot change it in any way or use it commercially.
Dating and source determination of volcanic rocks
from Khunik area (South of Birjand, South Khorasan)
using Rb-Sr and Sm-Nd isotopes
Somayeh Samiee 1, Mohammad Hassan Karimpour 1*, Majid Ghaderi 2, Mohammad Reza Heidarian Shahri 1 and José Francisco Santos 3 1
Department of Geology, Faculty of Sciences, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
2
Department of Economic Geology, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
3
Department of Geosciences, Geobiotec Research Unit, University of Aveiro, Aveiro, Portugal
Abstract
The Khunik area is located in the south of Birjand, Khorasan province, in the eastern margin of Lut block. Tertiary volcanic rocks have andesite to trachy-andesite composition. Dating analyzing by Rb-Sr method on plagioclase and hornblende as well as whole-rock isochron method was performed on pyroxene-hornblende andesite rock unit. On this basis the emplacement age is Upper Paleocene (58±11 Ma). These rocks have initial 87Sr/86Sr and εNd 0.7046-0.7049 and 2.16-3.12, respectively. According to isotopic data, volcanic rocks originated from depleted mantle and have the least crust contamination while it was fractionated. Geochemically, Khunik volcanic rocks have features typical of calk-alkaline to shoshonite and are metaluminous. Enrichment in LILEs and typical negative anomalies of Nb and Ti are evidences that the volcanic rocks formed in a subduction zone and active continental margin. Modeling suggests that these rocks were derived dominantly from 1–5% partial melting of a mainly spinel garnet lherzolite mantle source that is metasomatized by slab-derived fluid.
Keywords: Sr and Nd isotopes, Geochemistry, Volcanic rocks, Khunik, Lut block
یژولورـــتپ ، لاس متفه هرامش ، متشه و تسیب ، ناتسمز 1395 ، هحفص 145 -160 یرات خ یرد :تفا 06 / 04 / 1394 یرات خ یذپ :شر 19 / 10 / 1394 * karimpur@um.ac.ir
Copyright©2016, University of Isfahan. This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution License (http://creativecommons.org/licenses/BY-NC-ND/4.0), which permits others to download this work and share it with others as long as they credit it, but they cannot change it in any way or use it commercially.
نس
جنس
ی
گنس هاگتساخ و
اه
ی
ناشفشتآ
ی
نوخ هقطنم
ی
ک
ب بونج(
ی
،دنجر
بونج ناسارخ
ی
)
هرهب اب
گ
ی
ر
ی
ا زا
ی
پوتوز
اه
ی
سنارتسا
ی
م
دوئن و
ی
م
ی
م
مس ی ه مس ی ع ی 1 ، دمحم رک نسح ی م روپ 1 * ، جم ی د رداق ی 2 ، اضردمحم ح ی رد ی نا رهش ی 1 و هزوژ سنارف ی وکس زوتناس 3 1 نیمز هورگ یسانش ، ،مولع هدکشناد سودرف هاگشناد ی ،دهشم دهشم ا ، ی نار 2 مز هورگ ی ن سانش ی داصتقا ی ، اپ مولع هدکشناد ،هی برت هاگشناد تی ا ،نارهت ،سردم ناری 3 نیمز هورگ یسانش ، وآ هاگشناد ،مولع هدکشناد ی ،ور وآ ی ،ور ترپ غ لا چ یک هد تول کولب یرواخ هرانک رد و یبونج ناسارخ ناتسا رد ،دنجریب بونج رد کینوخ هقطنم ننس .دراد یاج ینانشششتآ یانه یکارت و یتیزدنآ بیکرت هقطنم نیا رد یریسرت نس .دنتسه تیزدنآ میدیبور شور هب یجنس ینانک یور رنب مینسنارتسا یانه و دنلبنروه ،زلاکویژلاپ جم یریگیاج نس ،هیاپ نیا رب .دش ماجنا تیزدنآ نسکوریپ دنلبنروه هنومن نس لک نانشششتآ هعوم ی وخ هقطنم رد کین 11 ± 58 هب )ینایاپ نسوئلاپ( شیپ لاس نویلیم نس نیا .دمآ تسد یپونتوزیا بیکرت یاراد اه Sr 86 Sr/ 7 8 و εNd ا لو ی ه هب بیترت 7046 / 0 ات 7049 / 0 و 16 / 2 ات + 12 / 3 هداد هنیاپرب .دنتسه + ننس ردانم یانمگام ،یپونتوزیا یانه یانه هتشوگ زا یناشششتآ هت ی هدش آ نیرتمک راچد و هدمآ دیدپ هتنسوپ یگدونل هاگدنید زا .تنسا هدنش ینششبرولبت مانگنه رد یا نیمز نس ،ییایمیش کلاک کینوخ هقطنم یناشششتآ یاه ینغ .دنتسه نیمولآاتم و یتینوشوش ات نلاکلآ زا یگدش LILE و انه یشنم یلامونآ Nb و Ti نس رد نیمز هاگیاج رد و شنارورف هنهپ رد اهنآ شیادیپ هناشن یناشششتآ یاه خاس هرانک یت لاعف یاه هراق وگلا هیاپرب .تسا یا زاس ماجنا ی نس نیا ،هدش هجیتن رد اه 1 ات 5 دصرد بوذ ششب بیکرت اب هدش مسیتاموساتم هتشوگ ی لنیپسا تنراگ هدمآ دیدپ تیلوزرل .دنا هژاو اه ی ک ل ی د ی : پوتوزیا نیمز ،میمیدوئن و میسنارتسا یاه نس یمیش کولب ،کینوخ ،یناشششتآ یاه تول همدقم رد کنننننننینوخ هنننننننقطنم 21 یرتمونننننننلیک بوننننج یرتخانننب نارانننتشم یاتنننسور ناتنننسرهش رد ، و هننشیبرس رد 106 ک یرتموننلی ب بونننج دنننجری زننکرم ، یبوننننج نانننسارخ ناتنننسا ، رد لونننط فارغج ییانننی ' 09 ˚ 59 انننت ' 13 ˚ 59 یروانننخ رنننع و ییانننیفارغج146 یژولورنننتپ ، لاس متشه هرامش ، و تسیب متشه ، ناتسمز 1395 ' 21 ˚ 32 انننت ' 26 ˚ 32 یلامنننش ، تنننسا هنننتفرگ یانننج لکننش( 1 هننب هننیاپرب .) نیرننتزور هنننهپ یدنننب یاننه ،یراتخاننس رد هننقطنم نننیا هنننهپ یاننج توننل کوننلب ( دراد Aghanabati, 2004 .) یگژیو زا یب یاه ،تول کولب یاتمه لاعف ی ت امگام یی هب ،نآ هدرتسگ ششب رد هژیو زا هنک تنسا یلامنش یانه ،تنسا هدینسر جوا هب یریسرت رد و هدش زاغآ کیساروژ هب هنوگ یا نس هک انشششتآ یانه ین ،یرینسرت یذونشن هب نسوئا هژیو ، هب کیدزن یاربتس اب 2000 زا ینمین ،رتم هدناننشوپ ار توننل کوننلب ( دنننا Aghanabati, 2004 رد .) لاس نینمز زا یرایسب ریخا یاه ار هنقطنم ننیا نانسانش یناننک و یننسررب یزاننس شرازننگ نآ رد ینوگانننوگ یاننه هدرک .دنا زا نایم یم اهنآ نم یاهرانسناک ناوت لانط ی کننننیپوخ و داننننبآرهام یریفروننننپ ( Malekzadeh
Shafaroudi et al., 2014; Karimpour et al., 2007
،) لاط ی یپا شلوس لامرت دی لااب ی هانش هونک ( Abdi et al., 2010 ) ( یمغلش هاچ و Arjmandzadeh et al., 2010 و ) یناک یلپ یزاس هنگر لاتم ( زنگدور یا Hamooni et al., 2013 پرب .درمننشرب ار ) یناننک یگتننسباو هننیا یزاننس یاننه تننیلاعف اننب هننقطنم زا رننتهب تخانننش ،ییاننمگام یاننه نیمز هدوت هدنزاس یامگام هاگتساخ و یمیش هتسباو یاه یناک هب یب ای و یزاس یناک ینمهم مانگ ،هنقطنم رد یزاس .تسا ناریا رواخ رد نوگانوگ یاهراسناک نتفای یارب هداد یننسررب هننب ،هننلاقم نننیا نیننمز یاننه یمیننش ییا لننننک هداد و نننننس میدننننیبور یپوننننتوزیا یاننننه ننس رد مینسنارتسا کننینوخ هنقطنم ینانشششتآ یانه نننس نننیا یننسررب .تننسا هننتخادرپ زا یننششب هننک اننه هانگیاج رنتهب هنچره تخاننش هنب ،دنتنسه تونل کولب نیمز ینانک نتفانی تنیاهن رد و یتخانس یزانس ر یانه .درک دهاوخ کمک هقطنم نیا رد هداد لکش 1 -هار اه ی سرتسد ی و هاگیاج فارغج ییای طنم ق فاشتکا ه ی نوخ کی ب بونج( ی ،دنجر ناسارخ یبونج ). نیمز کینوخ هقطنم یسانش نیننننمز هننننشقن رد یننننسانش 1:20000 هننننقطنم ( کنینوخ Samiee et al., 2014 یگننس هورنگ رانهچ ) نیننمز یننم ار یننسانش لکننش( درننک ییاننسانش ناوننت 2 .) ننس نیا ( :زا دننترابع انه 1 ننس ) ییارمونلگنک یانه ( ننننسوئلاپ ننننس انننب 2 ننننس ) ینانننشششتآ یانننه دنننلبنروه نننسکوریپ ،تیزدنننآ نننسکوریپ ،تیزدنننآ( ینننکارت و تیزدننننآ ننننسوئلاپ یراوآرذآ و )تیزدننننآ
نس جنس ی نس هاگتساخ و اه ی ناشششتآ ی نوخ هقطنم ی ک ب بونج( ی ،دنجر بونج ناسارخ )ی ب هرهب ا گ یری ا زا پوتوزی یاه سنارتسا می و ... 147 یناننیاپ ( 3 کوتننسا ) کننیاد و اننه یاننه هننمین ننیمع نننس نورد هننک نننسوئا نننسوئلاپ یناننشششتآ یاننه هدرک ذوشن ا .دننا ننس ننی زا ینبیکرت ترتنسگ یاراد انه و تننننینوزنوم ،تننننیرویدوزنوم زتراوننننک ،تننننیروید یننننگژیو رنننن ن زا .دنتننننسه تننننیرویدوزنوم یاننننه نیننمز کننلاک و نیمولآاننتم ،ییایمیننش زا و هدوننب نلاننکلآ نینمز هاگدید هراننک و شنارورنف هننهپ رد یتخانس یانه هراننق هدننمآ دننیدپ لاننعف یا ( دنننا Samiee et al., 2014 ( ) 4 نننت ) سار بونننسر و ینننتفربآ یانننه یانننه هناخدور لکش( رضاح دهع یا 2 .) لکش 2 -نیمز هشقن کینوخ هقطنم یسانش ( Samiee et al., 2014 س شهوژپ نیا رد .) ن اه ی یسررب یناشششتآ هدش .دنا شهوژپ ماجنا شور گنـــس یراـــگن : زا ینادنننیم دنننیدزاب مانننگنه رد نوننمنخر یاننه نننس یاننه ،یناننشششتآ 80 هنننومن د بنننیکرت ییانننسانش یارنننب .دنننش تنننشادرب یتنننس نننس ،یتفاننب فننباور و یننسانش 30 کزاننن نننطقم هننیهت نطاننقم .دننش هننیهت یپوکننسورکیم اننب هدننش پوکننننسورکیم Olympus یننننسودرف هاگننننشناد رد نینننمز هنننشقن و ینننسررب دهنننشم ینننسانش 1:25000 لکش( دش هیهت کینوخ هقطنم 2 .) پوـتوزیا یسررب میمیدوـئن و میـسنارتسا یاـه : ا ننپ یننسررب ماننجنا ز نننس ننیقد یاننه زا ،یراننگن نونننمنخر ننننس ی طنننس یانننه ینانننشششتآ یانننه کنننینوخ هنننقطنم ، 5 نازنننیم نیرنننتمک انننب هننننومن یننسررب یارننب یناننسرگد هدننیزگرب یپوننتوزیا یاننه .دندننش تننسشن هنننومن نننس اننب یگنننس یاننه نکننش هزادنننا اننت بایننسآ رد پننس و هدننش درننخ 200 شننم .دندننش درننخ نوزننفا نننس یارننب ،نننیا رننب یجنننس ، یناننک هنننومن زا دنننلبنروه و زلاکوننیژلاپ یاننه
KH-148 یژولورنننتپ ، لاس متشه هرامش ، و تسیب متشه ، ناتسمز 1395 303 یناننک نننیا شیادننج .دندننش ادننج شور هننب اننه ماننجنا یمننشچود پوکننسورکیم رننیز رد و یتننسد ردونپ .دندنش ردونپ تانگآ ننج زا ینوانه رد و دش هنننومن هننب یگنننس یاننه یناننک هارننمه ادننج یاننه هدننش هزادنننا یارننب پوننتوزیا یرننیگ و میننسنارتسا یاننه یمیدوننئن هداتننسرف لاننغترپ ورننیوآ هاگننشناد هننب م هننننومن ردونننپ ،هاگنننشیامزآ ننننیا رد .دندنننش یانننه لونننل م رد هدنننیزگرب 3 HF/HNO یانننمد رد و 200 دارگیتناس هجرد ، نپ .دنش لنح زور هنس تدنم هنب رننیشبت زا هننب لوننل م تننسد هنننومن ،هدننمآ رد ار اننه HCl .دننننندرک کننننشخ پننننس و هدرننننک لننننح ماننجنا هننلحرم ود رد یفارگوتاننمورک شیادننج :دننش رد یکانننخ بانننیمک رنننصانع رنننگید و مینننسنارتسا هنلول ننیزر انب ینونی لدانبت یانه AG8 50W Bio Rad لاننخ و رننصانع رننگید زا میمیدوننئن یزاننس هورگ ناتنلا ی اهد هنب اب ننیزر یریگرانک Ln دنش مانجنا ( روانف ی Elchron .) هزادنا تبسن یریگ هاگتسد اب یپوتوزیا یاه
Multi-Collector Thermal Ionization Mass
Spectrometer (TIMS) VG 54 هننزاوم .دنش مانجنا هننب مرننج هداد یزاننسراجنهب شور هننب اننه Sr 86 Sr/ 88 = 1194 / 0 و Nd 144 Nd/ 146 = 7219 / 0 .دننننش ماننننجنا هزادنا هداد یریگ یاهدرادناتنسا هنب تبنسن اه SRM- 987 = 710256 / 0 و JNdia = 5121057 / 0 ماننننجنا نسا امگینس ود اطخ نازیم .دش نانیاپ رد .ت ، انب ننس مرن رازفا Isoplot 3.7 ( Ludwig, 2008 هب ) .دنمآ تسد تبنننسن یارنننب یننننس نی نننصت یانننه Sr 86 Sr/ 87 و Nd 144 Nd/ 143 هب نس هیاپ رب تسد ننس زا هدمآ یجننس شور هب Rb-Sr نس( 58 هدنش مانجنا )لانس نویلیم هداد .تسا لودج رد اه 1 هدش هدروآ .دنا لودننج 1 -هداد وننتوزیا یاننه یارننب میمدوننئن و میننسنارتسا یپ نننس اننه ی ناننشششتآ ی نوخ ننی ک ب بونننج( ی ،دنننجر بونننج ناننسارخ ی ) و یناک هنومن زا هدش یزاسادج زلاکویژلاپ و دنلبنروه یاه Kh-303 .
Sample No. X Y Sr (ppm) Rb (ppm) 87Rb/86Sr Error (2s) (87Sr/86Sr)
i Nd (ppm) Sm (ppm) 147Sm/144Nd Error (2s) eNd TDM Kh-316 703854 3588517 1180 45.5 0.112 0.003 0.7046 21.2 4.15 0.118 0.006 3.12 0.46 KH-31 703163 3586286 788.4 68.7 0.252 0.007 0.7047 23.7 4.95 0.126 0.007 2.60 0.54 Kh-222 703061 3587059 1048 55.1 0.152 0.004 0.7049 21.2 4.22 0.120 0.006 2.16 0.54 Kh-381 702475 3585113 972.3 68.7 0.214 0.006 0.7047 25.7 5.19 0.122 0.007 2.88 0.49 Kh-303 702020 3585800 1065.1 87.3 0.237 0.007 0.7047 25.3 4.93 0.118 0.006 3 0.48 نیـــمز یمیـــش گنـــس نـــک : یارنننب ینننسررب یاهدینننسکا یلنننصا هنننب شور XRF ، 10 زا هننننومن ننننس نیرنننتمک انننب ،هنننقطنم ینانننشششتآ یانننه تکرننننش هاگننننشیامزآ رد و هدننننیزگرب ،یناننننسرگد انننب دولاننننیب نارانننسناک انننیط پنننیلیف هاگتنننسد لدننم II دندننش هننیزجت یننسررب زا ننپ . هداد یاننه هنننیزجت ،یلنننصا رنننصانع نانننمه هننننومن یارنننب انننه نع ردانننن یکانننخ و ینننعرف رنننصا شور هنننب ICP-MS هاگنننننننشیامزآ رد ACME ( ادانننننننناک انننننننب شور هدانننمآ یزانننس بوذ ییانننیلق ) هنننیزجت دنننش . تنننقد یلننصا رننصانع یارننب هاگتننسد 01 / 0 یارننب ،دننصرد بانننننیمک رنننننصانع ppm 1 / 0 رنننننصانع یارنننننب و ردانننن یکانننخ ppm 01 / 0 هداد .تنننسا هنننیزجت یانننه لودننننج رد 2 یاننننهرادومن .تننننسا هدننننش هدروآ نینننمز مرنننن انننب ییایمینننش رازنننفا GCD kit 3.0 ( Janousek et al., 2006 هدش مسر ) .دنا
نس جنس ی نس هاگتساخ و اه ی ناشششتآ ی نوخ هقطنم ی ک ب بونج( ی ،دنجر بونج ناسارخ )ی ب هرهب ا گ یری ا زا پوتوزی یاه سنارتسا می و ... 149 لودنج 2 -هداد یانه هنیزجت رنصانع ننس ردانن یکانخ و بانیمک ،یلنصا انه ی یننوریب ننیرذآ هنقطنم نوخ نی ک ب بوننج( ی ننجر ،د نانسارخ بونج ی ) ( Eu/Eu*= Eu /√(Sm×Gd) .) Kh-418 Kh-60 KH-222 KH-31 KH-316 Kh-481 KH-303 KH-381 KH-403 KH-479 Sample No. 703793 704570 703061 703163 703854 702691 702020 702475 705062 704501 Latitude 3586674 3584545 3587059 3586286 3588517 3588427 3585800 3585113 3584547 3584826 Longitude Andesite Hbl andesite Hbl andesite Hbl andesite Hbl andesite Hbl-Px andesite Hbl-Px andesite Hbl-Px andesite Px andesite Px andesite Lithology 62.69 55.91 60.14 54.52 62.97 56.79 57.8 60.07 58.56 57.72 SiO2 0.38 0.63 0.57 0.7 0.49 0.62 0.55 0.69 0.63 0.65 TiO2 14.67 15.7 14.71 15.47 15.36 16.72 16.88 14.62 16.20 16.21 Al2O3 5.67 6.15 5.48 5.95 4.34 6.2 5.53 5.75 5.19 5.6 FeOt 0.15 0.18 0.18 0.18 0.17 0.17 0.16 0.17 0.15 0.13 MnO 1.16 4.42 2.45 3.46 1.58 3.14 3.54 2.65 3.51 3.49 MgO 5.64 4.03 6.07 7.76 6.64 6.58 4.48 6.35 4.14 6.24 CaO 2.99 4.67 3.29 2.86 2.76 3.83 4.52 3.23 4.52 3.42 Na2O 2.83 3.4 2.48 2.88 1.77 2.98 3.42 3.04 3.58 2.17 K2O 0.28 0.43 0.34 0.37 0.25 0.49 0.4 0.42 0.39 0.5 P2O5 2.81 3.61 3.39 5.02 2.96 1.59 1.93 2.15 2.69 3.05 LOI 99.27 99.13 99.10 99.17 99.29 99.11 99.21 99.14 99.19 99.18 Total 0.81 0.84 0.74 0.70 0.82 0.78 0.87 0.72 0.86 0.84 ASI 1299 562 670 607 1058 537 633 539 722 577 Ba 68.8 85.5 55.1 68.7 45.5 71.7 83.6 68.7 87.3 42.8 Rb 700 856.8 1048 788.4 1189 879.4 882.3 927.3 1065 115.6 Sr 74.8 117.5 93.6 104.5 95.4 110.6 109.5 104.5 108.6 109.3 Zr 3.4 4.7 3.3 4.1 3.6 4.8 4.8 3.4 5.1 4.4 Nb 9.8 17.4 16.9 2.7 16.1 19.2 18.1 20.1 17.1 16.6 Ga 18.1 28.3 23.5 23.8 23.3 29.6 27 27.3 25.7 25.5 La 34.2 56.4 44.9 51.5 47.2 55.3 49.4 52.8 51.6 48.5 Ce 4.11 6.92 5.20 5.80 5.19 6.7 6.17 6.34 6.15 6.07 Pr 16.1 27.6 21.2 23.7 21.2 27.4 25.1 25.7 25.3 23.7 Nd 3.39 5.36 4.22 4.95 4.15 5.49 4.94 5.19 4.93 4.74 Sm 0.99 1.42 1.25 1.39 1.21 1.51 1.39 1.45 1.42 1.38 Eu 3.41 4.47 3.98 4.78 3.82 4.9 4.55 4.84 4.28 4.57 Gd 0.48 0.61 0.58 0.69 0.56 0.64 0.59 0.63 0.63 0.60 Tb 2.83 3.41 3.59 3.56 3.03 3.81 3.31 3.29 3.21 3.35 Dy 0.57 0.65 0.72 0.79 0.67 0.68 0.65 0.78 0.73 0.71 Ho 1.58 1.90 2.11 2.01 1.85 1.87 1.75 2.11 1.90 1.69 Er 0.24 0.28 0.31 0.30 0.29 0.28 0.27 0.29 0.31 0.26 Tm 1.65 1.82 2.02 1.98 1.78 2.01 1.71 2.23 2.08 1.75 Yb 0.26 0.28 0.33 0.36 0.31 0.31 0.29 0.29 0.35 0.27 Lu 15.5 18.6 18.7 19.7 16.6 19.7 18 18.2 18.2 18.5 Y 0.89 0.89 0.93 0.87 0.93 0.89 0.90 0.88 0.95 0.91 Eu/Eu* 7.40 10.48 7.84 8.10 8.83 9.93 10.65 8.25 8.33 9.82 La/Yb(N)
150 یژولورنننتپ ، لاس متشه هرامش ، و تسیب متشه ، ناتسمز 1395 گنس یراگن گنس یاه یناشفشتآ ینننگژیو هنننیاپرب ینادنننیم یانننه و یپوکنننسورکیم ( بننیکرت ،یگنننس یننناوارف و وننن ،تننسیرکونف ،هنننیمز ونننن و نازنننیم ینانننک یانننه کنننیفام ) ننننس یانننه یناننشششتآ نوخ هننقطنم رد یننم ار کننی ناوننت هننب نننپ هدر یگنننس هورننگ لکننش( درننک یدنننب 2 رتننشیب تننفاب .) ز انب ینتیکارت و یریفروپ اهنآ هنشیش هننیم راینسب انت یا هننناد نننر هننب یتننسد هنننومن رد و تننسا زننیر یاننه ینم هدنید هرنیت زبنس انت یرتسکاخ .دنونش ،زلاکونیژلاپ یلاننکلآ و لوننبیشمآ ،نننسکوریپ یناننک راپننسدلف یاننه لکننش( دنتننسه یلننصا 3 لننکام اننب اننهزلاکویژلاپ .) یننلپ هننقطنم تخاننس و کیتتنیننس یننم هدننید یا .دنوننش لننشیم شور هننیاپرب و یوننل ییاننسانش یننشوماخ هننیواز لننکام اننه ، زلاکوننگیلا اننهزلاکویژلاپ -.دنتننسه نیزدنننآ لوننبیشمآ لکننش اننهنآ یاننهرولب و دنننلبنروه اننه و راد یاراد رتننشیب هننبل اننه ی هتخوننس یدیننسکا و )یتیننساپا( ننننسکوریپ .تنننسا )تنننیژوا( ننننسکوریپونیلک انننه ، لکننش هزادنننا اننب راد هاننگ و دنتننسه نوگانننوگ یاننه هدش یتانبرک .دنا آ لانکل ی راپنسدلف ننس هننیمز رد زنین و دراد دوجو هزادنناات یا ینانک هنب نانسرگد ینسر یانه یناننک .تننسا هدننش و تننیتاپآ لماننش یننعرف یاننه یناک .تسا هریت یاه لکنننش 3 یپوکنننسورکیم یاهریونننصت رونننن رد XPL (
Cross Polarized Light
) ننننس زا .کنننینوخ هنننقطنم ینانننشششتآ یانننه A ) تسیرکونف پونیلک یانه ننسکوریپ رد ننسکوری هدنش یتاننبرک هنک کنینوخ هنقطنم تیزدننآ دننا B تنسیرکونف ) هنبل انب دننلبنروه یانه یانه نننسکوریپدنلبنروه رد نننسکوریپونیلک و هتخوننس تیزدنننآ C تیزدنننآدنلبنروه رد دنننلبنروه تننسیرکونف ) D یننکارت دنننلبنروه ) تیزدنننآ E هننقطنم ) رد هننک یتیزدنننآ نننس یاننهزلاکویژلاپ رد یدنننب تننسا هدننش یتانننبرک زننکرم . یناننک یراننصتخا ماننن زا هننتفرگرب اننه Whitney و Evans ( 2010 .تسا ) ننننس انننه ینانننشششتآ ی کنننینوخ :زا دننننترابع ،تیزدنننآ نننسکوریپ دنننلبنروه ،تیزدنننآ نننسکوریپ ینننکارت دننننلبنروه ،تیزدننننآ دننننلبنروه و تیزدننننآ لکش( تیزدنآ یاه 3 -A ات 3 -E .) :تیزدــنآ نــسکوریپ نننیا نننس اننه هننب ود تروننص هدودنن م نننیا رتخاننب و بونننج رد کننچوک نوننمنخر یننم هدننید لکننش( دنوننش 2 نننس نننیا .) نننر هننب اننه نافآ تننفاب اننب هرننیت یرتننسکاخ ی رد و دنتننسه کننیت نازننیم .دنتننسه یریفروننپ تننفاب یاراد کزاننن نننطقم تننسیرکونف 20 اننت 25 کننیدزن .تننسا یمجحدننصرد
نس جنس ی نس هاگتساخ و اه ی ناشششتآ ی نوخ هقطنم ی ک ب بونج( ی ،دنجر بونج ناسارخ )ی ب هرهب ا گ یری ا زا پوتوزی یاه سنارتسا می و ... 151 هننننب 10 اننننت 15 نازننننیم نننننیا زا یمجحدننننصرد لاکویژلاپ هزادنننا اننب )نیزدنننآ( اننهز 1 / 0 اننت 5 / 0 رننتمیلیم تننسیرکونف .دنتننسه لکننش یاننه نننسکوریپونیلک راد هزادنننا اننب )تننیژوا( 2 / 0 اننت 2 / 1 هننب کننیدزن رننتمیلیم 10 -8 ینننم ار ننننس یمجحدنننصرد رتنننشیب .دنزانننس نسکوریپ زا یبلانق انهنت و هدنش لیدنبت تاننبرک هنب اه نسکوریپ هب اه اج هدنام لکش( تسا 3 -A .) وه :تیزدــنآ نــسکوریپ دــنلبنر نننیا نننس اننه رد ششب بونج و یرتخاب یاه یم هدید یرتخاب تنفاب .دنوش ننننس ننننیا لمانننش و هدونننب یریفرونننپ انننه 30 -25 هنننیمز رد تننسیرکونف یمجحدننصرد .تننسا هنننادزیر تسیرکونف لماش اه 12 ات 15 لاپ دصرد هزادننا اب زلاکویژ 2 / 0 اننت 4 / 0 ،رننتمیلیم 10 -8 نننسکوریپ یمجحدننصرد هزادنا رد )تیژوا( 2 / 0 ات 5 / 0 و رنتمیلیم 5 انت 8 دنصرد هزادنا اب دنلبنروه 1 / 0 انت 5 / 1 ننیمز .دنتنسه رنتمیلیم ه یناک لماش زین نس هب تسیرکونف یاه هریت یناک هارمه یناک هب بلغا اهزلاکویژلاپ .تسا و تینسیرس ،یسر یاه هدش لیدبت تیسلک هبل یاراد دنلبنروه .دنا هتخونس یاه هدوب ششب یخرب رد و هب اهدنلبنروه بلاق اهنت اه اج هدنام لکش( تسا 3 -B .) تیزدنآ دنلبنروه : ناوارنف تیزدننآ دننلبنروه نیرنت نس هنک تسا هقطنم رد هتفای نومنخر یناشششتآ یاه ششب رد هدنش هدرتنسگ هنقطنم یرتخانب و یلامش یاه نیا تفاب .تسا نس اه لمانش و تنسا یریفروپ رتشیب ، 20 ات 30 تسیرکونف .تسا تسیرکونف یمجحدصرد انه لماش 10 ات 15 یمجحدصرد ژلاپ ی زلاکو هزادنا اب 1 / 0 ات 1 ،رتمیلیم 10 ات 15 هزادننا رد دننلبنروه یمجحدصرد 2 / 0 ات 5 / 1 هینشاح یاراد اهدننلبنروه .دنتنسه رتمیلیم لوبیشمآ ،دیدش شیاسکا یپ رد و دنتسه هتخوس هنب انه هعومجم یناک زا یا ریت یاه هدش لیدبت ه اهزلاکویژلاپ .دنا هدش ناسرگد تیسلک و یسر یناک هب لکنش( دنا 3 -C .) هقطنم یاهراتخاس هنبل و زلاکویژلاپ رد یا هتخونس یانه و هدوب رولبت ماگنه رد رادیاپان فیارش هناشن ،دنلبنروه رد هنچ باتنشرپ ندنمآلااب ینپ رد انسب ( انمگام Blatt and Tracy, 1995 یاهدننیارف انی و ) دننیدپ من ه و شننیلاآ هدمآ ( دنا (McBirney, 2007 . دنلبنروه یکارت :تیزدـنآ ننیا ننس انه شنشب رد نلانصرد یاتنسور ینکیدزن رد و کنینوخ هقطنم یلامش لکنش( دنراد نومنخر 2 ننیا تنفاب .) ننس رتنشیب انه یناک .تسا یتیکارت لمانش رتشیب نس نیا هدنزاس یاه 10 ات 12 دننا اب زلاکویژلاپ یمجحدصرد هزا 1 / 0 انت 5 / 0 ،رننتمیلیم 7 اننت 10 هننب دنننلبنروه یمجحدننصرد تروننص همین لکش یب ات راد هزادنا اب لکش 1 / 0 ات 3 / 0 و رتمیلیم 5 ات 7 یلانکلآ یمجحدنصرد هزادننا رد راپنسدلف 2 / 0 -3 / 0 .دنتنننسه رنننتمیلیم لانننکلآ ی راپنننسدلف دننننلبنروه رد یکارت تیزدنآ هنب رتشیب هقطنم یاه انب نیدینانس ترونص لکام هب و دابسلراک هدید تیلورکیم ات تسیرکونف تروص یم تنیلورکیم .دونش ،زلاکونیژلاپ یانه لانکلآ ی راپنسدلف هب یناک هارمه یم ار نس هنیمز یسر یاه لکنش( دنزاس 3 -D .) :تیزدــنآ نوننمنخر یگدنننکارپ رد یتیزدنننآ یاننه تنشیر .تنسا هننقطنم بوننج و رتخانب ،لامنش یننسانش نننفاب .تنننسین ننننشترم نادننننچ انننهنآ رتنننشیب انننهنآ ت تنننسیرکونف نازنننیم .تنننسا یریفرونننپ 15 انننت 30 لکنننش یانننهزلاکویژلاپ .تنننسا یمجحدنننصرد انننت راد هننمین لکننش ناوارننف راد اننب و دنتننسه یلننصا یناننک نیرننت هننقطنم هزادنننا رد یدنننب یاننه 2 / 0 اننت 2 رد رننتمیلیم هننناد هنننیمز هننشیش اننت زننیر ننم هدننید نننس یا ی .دنوننش تنسیرکونف دننلبنروه و نسکوریپ ا یانه ننس ننی انه ینانننک ینننناوارف .دنتنننسه هنننک هرنننیت یانننه 5 انننت 7 ننننهآ یاهدینننسکا انننب هانننگ دنتنننسه یمجحدنننصرد هدنننش نیزگیانننج لنننشیم شور هنننیاپرب .دننننا یونننل ، هنننک ملانننس یانننهزلاکویژلاپ هنننقطنم دننننرادن یدننننب نیزدننننآ انننت زلاکونننگیلا دنتنننسه هنننب انننهزلاکویژلاپ . هدننش لیدننبت تننیرلک و تودننیپا ،تیننسلک هنننیمز و دنننا هننب زننین یناننک هدننش ناننسرگد تیننسلک و یننسر یاننه مننهم زا .تننسا یناننک نیرننت یننم یننعرف یاننه ناوننت یناک لکش( درمشرب ار )تیتنگم( ردک یاه 3 -E .)
152 یژولورنننتپ ، لاس متشه هرامش ، و تسیب متشه ، ناتسمز 1395 نیمز یسررب لوـحت رد ررثـم یاهدنیارف و یمیش امگام نننس نننیا ییایمیننش بننیکرت یناننشششتآ یاننه یاراد هزاننب زا یلیننس زا یا 91 / 55 اننت 97 / 62 .تننسا رننصانع وننمجم ( نلاننکلآ O 2 O+K 2 Na ) اننهنآ 7 / 8 اننت 58 / 9 نیگنانننیم و تنننسا 2 TiO انننهنآ 29 / 5 .تنننسا نازننیم 3 O 2 Al نننس نننیا رد اننه 62 / 14 اننت 88 / 16 .تننسا هداد هننیاپرب نیننمز یاننه لودننج( ییایمیننش 2 )، هنننومن رد کننینوخ هننقطنم یاننه رادوننمن Winchester و Floyd ( 1997 )، یانننننج تیزدننننننآ هدودننننن م رد یم لکش( دنریگ 4 .) لکننش 4 نننس یناننشششتآ یاننه نوخ ننی ک ب بونننج( ی ،دنننجر بونننج ناننسارخ ی ) یور نننس یراذننگمان رادوننمن نننیرذآ یاننه ( ینوریب
Winchester and Floyd, 1977
.) رادونننمن رد Th رنننبارب رد Co ( Hastie et al., 2007 ) ، هنننومن رتننشیب کننلاک شننشب رد اننه و نلاننکلآ کنننلاک نلانننکلآ مینننساتپ یانننج یتینونننشوش انننت لاانننب ینننم لکنننش( دننننریگ 5 ( نیمونننلآ نازنننیم .) Shand, 1969 ناننشن ) سونیمولآاننتم هدنننهد ندوننب هنننومن اه تننس یاننج سونننیمولآرپ هدودنن م رد هنننومن کننی اننهنت و لکش( تسا هتفرگ 6 .) لکش 5 نس اه ی ناشششتآ ی نوخ ی ک ب بونج( ی ،دننجر نانسارخ بونننج ی ) رادوننمن رد Th رننبارب رد Co ( Hastie et al., 2007 ( ) B : تلازاب BA/A یتلازاب تیزدنآ : تیزدنآ *D/R )تیکارت و تیتلا : . لکش 6 رادومن اسانش یی ( مینیمولآ یدنا Shand, 1969 ) یارب نس یناشششتآ یاه نوخ ی ک ب بونج( ی ،دنجر بونج ناسارخ ی ). هنیاپرب هک یتوبکنع رادومن رد Sun و McDonough ( 1989 هدش راجنهب هیلوا هتشوگ ربارب رد ) لکنش( تنسا 7 )، یننهت رننصانع رد یراکننشآ یگدننش Ti و Nb هدننید یم ننس ننیا ،رنگید یوس زا .دوش یننغ انه زا یگدنش رننصانع LILE :دننننام( K ، Ba و Sr یننم ناننشن ) دنننهد لکننننش( 7 تبننننسن ندوننننب لااننننب .) LILE/HFSE و LREE/HREE هناشن زا هنب شنارورف یاه ینم رامنش دور
نس جنس ی نس هاگتساخ و اه ی ناشششتآ ی نوخ هقطنم ی ک ب بونج( ی ،دنجر بونج ناسارخ )ی ب هرهب ا گ یری ا زا پوتوزی یاه سنارتسا می و ... 153 (
Zanetti et al., 1999; Winter, 2001; Wilson, 2007; Gill, 2010 ینغ .) زا یگدش LILE هاگتساخ زا ای هتشوگ هب یا ثرا بنیکرت انب رتنشیپ و تسا هدیسر یانه ینپ رد ای و تسا هدش مسیتاموساتم راچد شنارورف هنهپ هتنسوپ نامک یگتشغآ ( تنسا هدنمآ دنیدپ یا Liu and Liu, 2014 .) رثؤم دنیارف ییاسانش یارب ، رادومن زا Ba/La ربارب رد Sr 86 Sr/ 87 ( 1987 Davidson, لکنش( دنش هداشتسا ) 8 .) نامه هنوگ نس تسا هدش هداد ناشن هک یناشششتآ یاه هدرتننسگ هدودنن م تبننسن یاراد یا Ba/La ( 8 / 19 اننت 70 / 71 ( هتننننشوگ زا و دنتننننسه ) MORB هتخانننننش ) یم .دنوش نچمه ی ن ، لکش 8 م ناشن ی دهد هاگتنساخ هک ای ن نس ،اه رد یاقم هس اب گتشغآ ی هتسوپ ا ی ، بی رتنش انب کرت ی تاب نغ شنارورف ی .تسا هدش لکش 7 نس اه ی ناشششتآ ی نوخ ی ک ب بونج( ی ،دنجر بونج ناسارخ ی ) رد ربارب رد هک بایمک و یعرف رصانع یتوبکنع رادومن ت هتنشوگ بنیکر هیلوا (
Sun and McDonough, 1989
) تسا هدش راجنهب . دنننش رانننجنهب یتونننبکنع رادونننمن رد رنننبارب رد ه لکننش( تیردنننک 9 یکاننخ رننصانع یگدنننکارپ یوننگلا ،) نس رد بایمک دنتنسه یزاونم منه انب نوگاننوگ یاه هنننومن و هدننش ینننغ کبننس باننیمک رننصانع زا اننه .دنننا ینم ردانن یکانخ رنصانع رنییغت یونگلا یناوشمه دنناوت ننننس ننننیا کرتنننشم هاگتنننساخ هنانننشن دنننشاب انننه ( Henderson, 1984 ینننب .) زا ینننشنم یرانننجنه Eu ینمن هدید ینم نانشن ننیا و دونش یانهزلاکویژلاپ دنهد لرننتنک کیننسلک .تننسا هدوننب ییاننمگام لونن ت هدننننک رد کیننسلک یاننهزلاکویژلاپ دوننبن یننپ رد نینننچمه هننب زاننف اننج اننب( نژیننسکا یلااننب هتیننساگوف اننی و هدنننام لیدننبت 2 + Eu هننب 3 + Eu )، یننمن رننصنع نننیا دراو دننناوت رد و هدنننش کینننسلک یانننهزلاکویژلاپ هکبنننش نیانننم شیادنج ( دنش دنهاوخ هتنشابنا هنتفای Martin, 1999;
Rollinson, 1993; Atherton et al., 1985
.) یناننک شیادننیپ تننیتامه و تننیتنگم دننننام ردننک یاننه نننس رد ناننشن زننین اننه داهنننشیپ نننیا یتننسرد هدنننهد .دنتسه
154 یژولورنننتپ ، لاس متشه هرامش ، و تسیب متشه ، ناتسمز 1395 لکش 8 نس اه ی ناشششتآ ی نوخ ی ک ب بونج( ی ،دنجر ناسارخ بوننج ی ) رد رادونمن La Ba/ ( رنبارب رد Sr 86 Sr/ 87 ( ) Davidson, 1987 ( ) SZE ،شنارورف هنهپ : AFC هتسوپ یگتشغآ : ،یا F ریثأت : .)نیرولب شیادج یلامتحا لکننش 9 یارننب رداننن یکاننخ رننصانع رادوننمن نننس اننه ی ناننشششتآ ی نوخ ننی ک ب بونننج( ی ،دنننجر بونننج ناننسارخ ی ) رد هننک ( تیردنک ربارب Boynton, 1984 ) تسا هدش راجنهب . هنب ینانک ونن یسررب یارب انج و هاگتنساخ رد هدننام هجرد بوذ ششب یم ی هنب ار ردانن یکانخ رصانع ناوت رانک .درب رد ا ی هرابن هنب رنصنع ینناوارف راگزانسان تدنش La و راگزاسان رتمک Sm ینم ار هاگتنساخ ینلک بنیکرت دنناوت ( دهد ناشن
Aldanmaz et al., 2000; Li et al., 2014
.) یاسانش یارب ینانک بیکرت ی هنجرد و هاگتنساخ ینسانش بوذ ششب نس ی رادونمن زا هنقطنم ننیا یناشششتآ یاه Sm/Yb رننبارب رد La/Sm ( Aldanmaz et al., 2000 ) لکش( دش هتفرگ هرهب 10 هنومن .) نانیم هدودن م رد انه لنیپسا لنیپسا و تیلوزرل تنراگ هنتفرگ یاج تیلوزرل دننا لکننننش( 10 ) نننننیازا ور ، ننننهنآ هاگتننننساخ کننننی ا تنراگ لنیپسا و کدننا راینسب تننراگ رادنقم انب تیلوزرل هجرد بوذ ششب ی 1 ات 5 منک تبنسن .تنسا هدوب دصرد N La/Yb) ( ) 1 / 8 ات 65 / 10 تننراگ کدننا نازنیم دمایپ ) هب اج رادومن رد .تسا هاگتساخ رد هدنام Th/Yb رنبارب رد Nb/Yb ( Pearce et al., 1995 هننومن ) هنب بونبرم یانه کینوخ هقطنم هتنشوگ هنیارآ یلاانب هدود م رد رد و یا هنتفرگ یاج شنارورف هنهپ نانمک رد شیادنیپ انب و دننا لکنش( دنراد یناوشمه ییامگام 11 ننس یارنب .) یانه شنارورنف هنهپ هب هتسباو ، دنننام یرنصانع شیازنفا Th هب لایس تسد تبنسن ،ورورف هقرو زا هدشادج باذم ای اه Th/Yb یم شیازفا ار هاگتساخ رد .دهد لکش 10 نس یناشششتآ یاه نوخ ی ک ب بونج( ی ،دنجر ناسارخ بونج ی ) رادومن رد Sm/Yb ربارب رد La/Sm هتشوگ دنور . هنیاپرب یا ینهت هتنشوگ بنیکرت ( هدنش
McKenzie and O'Nions, 1991
و )
هیلوا هتشوگ
Sun and McDonough, 1989)
ین نم و ) بوذ یانه تیتودننیرپ تننراگ و تننیلوزرل لنیپنسا زا Aldanmaz ناراننکمه و ( 2000 نوزنفا .تنسا هدنش مسر ) یور دادنعا و بونطخ ،ننیا رنب ین نم ناشن بوذ یاه هجرد هدنهد بوذ ششب هاگتساخ کی یارب ی هتشوگ .تسا یا
نس جنس ی نس هاگتساخ و اه ی ناشششتآ ی نوخ هقطنم ی ک ب بونج( ی ،دنجر بونج ناسارخ )ی ب هرهب ا گ یری ا زا پوتوزی یاه سنارتسا می و ... 155 لکش 11 نس یناشششتآ یاه نوخ ی ک ب بونج( ی ،دنجر ناسارخ بونج ی ) رادومن رد Th/Yb ربارب رد Nb/Yb ( Pearce et al., 1995 ) . هنومن همه یلاانب تبنسن یاراد اه Th/Yb هنیارآ یلاانب رد و هدونب هتشوگ هتفرگ یاج یناشششتآ نامک هیارآ یکیدزن رد و یا .دنا نیمز هاگیاج اگتساخ و یتخاس ییامگام ه نینمز هننهپ ییاسانش ننس یتخانس رینسشت رد انه نس ( تنسا منهم راینسب انهنآ ینیاز Pirmohammadi Alishah et al., 2012 ) ییانننسانش یانننهرادومن . هنننهپ نیننمز یاننه ،)ییاننمگامونوتکت( اننمگام یتخاننس نیننمز یاننهرادومن یاننمگام هننک دنتننسه ییایمیننش هاننگیاج و هدننمآدیدپ نیننمز نوگانننوگ یاننه ار یتخاننس ینم ادنج رگیدنکی زا انهنآ یمیش هیاپرب ( دنننک Pearce and Cann, 1973 هاننننگیاج یشننننشت یارننننب .) نیمز ننس یتخانس ینانشششتآ یانه کنینوخ هنقطنم رادونننمن Th/Yb رنننبارب رد Ta/Yb ( Pearce, 1983 ) هب ننس ننیا ،رادونمن ننیا هنیاپرب .دنش هدرب راک رد انه هرانک هرانق لاعف یاه هدنمآ دنیدپ یا لکنش( دننا 12 زا .) نینمز هانگیاج هاگدید یتخانس ، ننس ینانشششتآ یانه قطنم هدونت دنننامه کینوخ ه هنمین یانه نیمع هنقطنم ( کننینوخ Samiee et al., 2014 یاهدنننیئوتینارگ ،) هوننک هننقطنم هاننش رد 80 بونننج یرتموننلیک یرتخاننب ( دننننجریب Abdi et al., 2010 ) نارگ و ی وت نننیی اهد ی رد کننننینوخ و داننننبآرهام هننننقطنم 70 یرتموننننلیک بونننج دنننجریب یرتخاننب Malekzadeh Shafaroudi, 2009) .دنتسه ) نننس هاگدننید زا هننقطنم یناننشششتآ یاننه Ba/La یگژیو س یاه ن نانشن ار ییانمگام نانمک ننیرذآ یاه یم یارنب تبنسن نیا .دنهد N-MORB رنبارب 4 انت 10 ، یارننب E-MORB رننبارب 10 اننت 15 نننس یارننب و یاننه زا شینب ارنگاو یانهزرم یناشششتآ 15 ( تنسا Wood, 1980 هزادگ رد .) تبسن نیا کینوخ هقطنم یاه 7 / 19 ات 7 / 71 یننغ هناشن تبسن نیا ندوبلااب .تسا یگدنش تونگ هتشوگ هب یا رد و درونخرب زا شینپ هنقطنم لاینس تسد ( تنسا شنارورنف مانگنه Pirmohammadi Alishah et al., 2012 .) روانب هب Pearce و Norry ( 1979 رنصانع تبنسن زا ) بایمک Zr/Y یم نیمز میژر ییاسانش یارب ناوت یتخانس درک هداشتسا اریز رادقم 3 Zr/Y> ناشن نامک هدنهد یاه یناننشششتآ هراننق رادننقم و یا 3 Zr/Y< ناننشن هدنننهد ناننمک ا یناننشششتآ یاننه نننس .تننسا یننسونایق یاننه تبنسن یاراد کینوخ هقطنم یناشششتآ Zr/Y زا رتنشیب 3 ( 5 ات 3 / 6 هرانق یناشششتآ نامک هورگ رد و دنتسه ) یا هتفرگ یاج .دنا لکنننش 12 -نننمز هانننگیاج ییانننسانش نی یتخانننس ننننس انننه ی ناننشششتآ ی نوخ ننی ک ب بونننج( ی ر ،دنننج بونننج ناننسارخ ی ) رد رادومن Th/Yb ربارب رد Ta/Yb ( Pearce, 1983 .)
156 یژولورنننتپ ، لاس متشه هرامش ، و تسیب متشه ، ناتسمز 1395 نیمز پوتوزیا یسانش میمیدوئن و میسنارتسا یاه نیننمز رد یمیننش ، پوننتوزیا ود کننینژویدار یاننه دربراک هنیاپ راد یا نن نیتنسشن ،یشیرانت هاگدنید زا .د رانب پوننتوزیا نننیا یارننب اننه اننسانش نننس نننس یی و اننه یناک هب اه ر راک هتف هنب و دننا ینسررب رد زنین یگزانت یانه نننس و یننسانش ییاننسانش یاهدنننیارف و هاگتننساخ نینننمز ینننم هداشتنننسا ینننسانش ( دنونننش Rollinson, 1993 نیازا .) شهوژنپ ننیا رد ،ور ، ننس یارنب و یجننس اننمگام هاگتننساخ ییاننسانش یی نننس نننیرذآ یاننه کنننینوخ هنننقطنم یننننوریب ، پونننتوزیا رادنننیاپان یانننه :دندش یسررب نــس ــس شور هــب یجن Rb-Sr : هننب هننجوت اننب ساننسح هداد ندوننب یپوننتوزیا یاننه Rb-Sr رننبارب رد ینانشششتآ ننس هنومن ،یناسرگد یاهدنیارف KH-303 نس بیکرت اب ننسکوریپ ینسانش دننلبنروه انب تیزدننآ وننس و یلامرتوردننیه یناننسرگد نیرننتمک یارننب نژرپ نس دش هدیزگرب یجنس نس یارب . مینسرت هب زاین یجنس ین نم تسا نورکوزیا نیازا یپونتوزیا رییغت زا ،ور Rb و Sr هرننهب نننس لننک و یناننک ود رد یننم هننتفرگ دوننش (
Karimpour and Saadat, 2002
ندنیزگرب یگنونگچ .) یناک هب اه هنوگ رد رلاتنخا نیرتنشیب یاراد هنک تسا یا دنشاب میدیبور نازیم نس یارب اجنیا رد پ یجننس ، زا بور و میسنارتسا نازیم ینانک رد میدنی و دننلبنروه یانه هنب ، نس نیا زا هدشادج زلاکویژلاپ ننیا نازنیم هارنمه پوتوزیا هداد ننیا .دش هتفرگ هرهب نس لک رد اه رد انه لودج 3 هدش هدروآ لکش رد .دنا 13 ، نورنکوزیا ین نم نننس یارننب هننقطنم یناننشششتآ یاننه نننس 11 ± 58 ( (Thanetian یم ناشن ار .دهد لودج 3 -هداد ننس لنک مینسنارتسا و میدیبور یپوتوزیا یاه و یناک هننومن زا هدش یزاسادج زلاکویژلاپ و دنلبنروه یاه Kh-303 هقطنم رد نوخ ی ک ب بونج( ی ،دنجر بونج ناسارخ ی ).
Sample No. Sr (ppm) Rb (ppm) 87Rb/86Sr Error (2s)
Kh-303 1065.1 87.3 0.237 0.007 Kh-303Plg 1939.4 42.3 0.063 0.0018 Kh-303Hbl 416 13.2 0.92 0.0026 لکش 13 -نس یجنس نس اه ی ناشششتآ ی نوخ ی ک ب بونج( ی ،دنجر بونج ناسارخ ی ) شور هب Sr -Rb . رادومن Sr 86 Sr/ 87 ربارب رد Sr 86 Rb/ 87 یناک یارب ( زلاکویژلاپ یاه Pl ( دنلبنروه ،) Hbl ( نس لک و ) WR هنومن یارب ) KH-303 .تسا هدش مسر
نس جنس ی نس هاگتساخ و اه ی ناشششتآ ی نوخ هقطنم ی ک ب بونج( ی ،دنجر بونج ناسارخ )ی ب هرهب ا گ یری ا زا پوتوزی یاه سنارتسا می و ... 157 یپوتوزیا بیکرت میمیدوـئن و میـسنارتسا : بنیکرت یپوتوزیا Sr-Nd ننس رد نب بونبرم ینانشششتآ یانه ه لودننج رد کننینوخ هننقطنم 1 یارننب .تننسا هدننش هدروآ هزادنا ننس زا هنیلوا میمیدونئن و میسنارتسا نازیم یریگ 58 هننب شیننپ لاننس نوننیلیم تننسد هداد زا هدننمآ یاننه نس شور هب یجنس Rb-Sr تفرگ هرهب ه ننس .دش یانه تبنسن یاراد ینایاپ نسوئلاپ یناشششتآ Sr 86 Sr/ 87 هنیلوا ( 7046 / 0 ات 7049 / 0 تنببم نازنیم و ) εNd ( 16 / 2 انت + 12 / 3 .دنتسه )+ نامه هنوگ لکنش رد هک 14 ،تنسا هدنش هداد نانشن هنومن همه هب اه هشوخ تروص هنیارآ تسار ششب رد و یا هتشوگ هدود م نورد و یا IAB تلازاب( نمک یاه نا یانه یم یاج )یناشششتآ .دنریگ لکننش 14 یپوننتوزیا رننییغت رادوننمن Sr-Nd ( Arjmandzadeh
et al., 2011; Arjmandzadeh and Santos, 2014
یارننب ) هدوت یاه همین نیمع و ننس انه ی نانشششتآ ی نوخ نی ک بوننج( بی ،دنجر بوننج نانسارخ ی ) نانشن هننومن یریگیانج هدننهد رد انه نشوگ هنیارآ تسار ششب هت ننس دنننامه و یا یانه هنمین نیمع ( تنننسا کنننینوخ هنننقطنم DM ینننهت هتنننشوگ : هدنننش MORB : تلازاب هتنشپ یاه نانیم یانه ینسونایقا OIB تنلازاب : رنیازج یانه یسونایقا IAB تلازاب : .)ینامک ریازج یاه هداد نننیا تبننسن دننننامه رایننسب اننه یپوننتوزیا یاننه هد طانننم رد هاننچ ،ملننس یمغلننش ( Arjmandzadeh et al., 2011; Arjmandzadeh and Santos,
2014 ) و هوننک اننش ه (
Abdi and Karimpour, 2013
) هننننومن یریگیانننج .دنتنننسه تونننل کونننلب رد رد انننه هتننشوگ هننیارآ یننکیدزن نولیننسپا تننببم رادننقم و یا هاگتننساخ هناننشن اننهنآ میمیدوننئن شننشب زا اننهنآ نتفرننگ یننهت یرشننسونتسا هتننشوگ هتننسوپ زا جراننخ و هدننش راننق ه ( تننسا یا
Rollinson, 1993; Zhang et al.,
2006; Mao et al., 2014 .) نننس هننسیاقم یاننه نننس اننب هننقطنم ینننوریب نننیرذآ یاننه هننمین ننیمع ( Samiee et al., 2014 دننننامه هاگتننساخ هناننشن ) لکش( تساهنآ 14 .) تن و ثحب ی هج گ ی ر ی ننننس هننننهپ زا ینننششب کنننینوخ هنننقطنم یانننه ینننورد نننیرذآ – واننخ ینننوریب توننل کوننلب رد نارننیا ر ننس بنیکرت .تسا کنینوخ هنقطنم ینانشششتآ یانه هرتننسگ نننس زا یا یننکارت اننت تیزدنننآ یاننه ار تیزدنننآ یننم رننبرد نننس .درننیگ ،دنننلبنروه یور رننب یجنننس دنننلبنروه نننسکوریپ یور رننب نننس لننک و زلاکوننیژلاپ نننس تیزدنننآ 11 ± 58 ( لاننس نوننیلیم (Thanetian ار ننننس یارنننب نننجوم ینانننشششتآ یانننه هنننقطنم رد دو یم داهنشیپ کینوخ .دنک نننس رداننن یکاننخ رننصانع لننک نازننیم یاننه ینننغ یاراد ،کننینوخ هننقطنم یناننشششتآ رد یگدننش ،رننگید یوننس زا .دنتننسه کبننس رداننن یکاننخ رننصانع هننب تبننسن هننعومجم نننیا HFSE یننهت رد و یگدننش LILE ینننغ یننم ناننشن یگدننش یننگژیو .دننهد یاننه ننشن اننهنآ باننیمک و رداننن یکاننخ رننصانع نا هدنننهد ننننس شیادننیپ نانننمک رد هننقطنم ییانننمگام یاننه توننل کوننلب رد شنارورننف هنننهپ هننب هتننسباو ییاننمگام نیننمز دهاوننش .تننسا هننب ییایمیننش ندوبلااننب هارننمه تبننسن Th/Yb هزادننگ نننیا رد هننشیر هناننشن اننه نتفرننگ .تسا شنارورف هنهپ کی زا نآ تبننسن یپوننتوزیا یاننه Sr و Nd هنننومن هننمه رد اننه
158 یژولورنننتپ ، لاس متشه هرامش ، و تسیب متشه ، ناتسمز 1395 ننننامه رایننسب یننم ناننشن و تننسا د نننیا هننک دننهد نننس مننه اننه یاهدنننیارف ماننگنه و دنتننسه هاگتننساخ باذننم زا )یننششبرولبت دننننام( ییاننمگام شیادننج یاننه هدننمآ دننیدپ یناننسکی رداننم یپوننتوزیا بننیکرت .دنننا تننلازاب ناننسمه ( یناننمک رننیازج یاننه IAB ناننشن ) یم مانگنه رد ردانم یانمگام هنک دنهد بوذ نششب رد ،ی ارورننف هنننهپ یلااننب هتننشوگ توننگ رد شن هدننمآ دننیدپ یا نینننچمه .تننسا ، هداد نننیا یننم ناننشن اننه هننک دنننهد هدننشن هتننشغآ هتننسوپ اننب هتننشوگ زا هدننمآدیدپ باذننم نننس .تننسا بوذ زا هننقطنم نننیا یناننشششتآ یاننه ( کدنننننا 5 اننننت 10 هاگتننننساخ کننننی )دننننصرد تنراگ لنیپسا هدنمآ دنیدپ تنیلوزرل تنیمها هنیاپرب .دننا یننسررب نننس یاننه هپ رد یننیاز نننس هننن نننیرذآ یاننه نننس یننسررب ،توننل کوننلب ینننورد و ینننوریب یاننه رنننتهب منننهف هنننب ،کنننینوخ هنننقطنم ینانننشششتآ نیمز یناک و یمیش یم کمک هقطنم یزاس .دنک ساپس یرازگ هنننب شهوژنننپ ننننیا انننب ینننشهوژپ شرنننط ترونننص یننسودرف هاگننشناد یننشهوژپ تنننواعم یلاننم ینابیتننشپ ییانننسانش دنننک انننب و دهنننشم 18305 / 3 خیرانننت هنننب 12 / 4 / 1390 .تسا هدش ماجنا عبانم
Abdi, M. and Karimpour M. H. (2013), Petrochemical characteristics and timing of Middle Eocene granitic magmatism in Kooh-Shah, Lut Block, Eastern Iran. Acta Geologica Sinica 84(4): 1032–1044. Abdi, M., Karimpour, M. H. and Najafi, A. (2010) Geology, alteration and mineralization potential of
Kuh- Shah region, South Khorasan. First Symposium of Iranian Society of Economic Geology, Mashhad, Iran 1-7 (in Persian).
Aghanabati, S. A. (2004) Geology of Iran. Geological survey of Iran, Tehran (in Persian).
Aldanmaz E., Pearce J. A., Thirlwall, M. F. and Mitchell, J. G. (2000) Petrogenetic evolution of late Cenozoic post-collision volcanism in western Anatolia, Turkey. Journal of Volcanology and Geothermal Research 102: 67-95.
Arjmandzadeh, R., Karimpour, M. H., Mazaheri, S. A., Santos, J. F. and Homam, S. M. (2010) Study of alteration zones, geochemistry and petrogenesis of Chahshaljami prospect area, East Iran. Journal of Earth Science Researche 1(3): 74-89 (in Persian).
Arjmandzadeh, R., Karimpour, M. H., Mazaheri, S. A., Santos, J. F., Medina, J. M. and Homam, S. M. (2011) Sr-Nd isotope geochemistry and petrogenesis of the Chah-Shaljami granitoids (Lut block, eastern Iran). Journal of Asian Earth Sciences 41: 283–296.
Arjmandzadeh, R. and Santos, J. F. (2014) Sr–Nd isotope geochemistry and tectonomagmatic setting of the Dehsalm Cu–Mo porphyry mineralizing intrusives from Lut Block, eastern Iran. International Journal of Earth Sciences (Geologische Rundschau) 103: 123-140.
Atherton, M. P., Sanderson, L. M., Warden, V. and McCourt, W. J. (1985) The volcanic cover, chemical composition and the origin of the magmas of the Calipuy Group. In: Magmatism al a Platt Edgi: The Peruvian Andes (Eds. Pitcher, W. S., Atherton, M. P., Cobbing, E. J. and Beckinsale, R. D.) 273-284. Glasgow, Blackie Halstead Press.
Blatt, H. and Tracy, R. (1995) Petrology: Igneous, Sedimentary and Metamorphic. W. H. Freeman Book Company, New York, USA.
Boynton, W. V. (1984) Cosmochemistry of the rare earth elements; meteorite studies. In: Rare earth element geochemistry. (Ed. Henderson, P.) 63-114. Elsevier Scientific Publishing Co., Amsterdam.
نس جنس ی نس هاگتساخ و اه ی ناشششتآ ی نوخ هقطنم ی ک ب بونج( ی ،دنجر بونج ناسارخ )ی ب هرهب ا گ یری ا زا پوتوزی یاه سنارتسا می و ... 159
Davidson, J. P. (1987), Crustal contamination versus subduction zone enrichment: Examples from the Lesser Antilles and implications for mantle source compositions of island arc volcanic rocks. Geochimica et Cosmochimica Acta 51: 2185–2198.
Gill, R. (2010) Igneous Rocks and Processes. Wiley-Blackwell, Malaysia.
Hamooni, S. J., Karimpour, M. H., Malekzadeh Shafaroudi, A. and Hajimirzajan, H. (2013) Geology, mineralization, geochemistry and petrology of intrusions of the Roud Gaz prospect area southeast of Gonabad. Petrology 4(15): 77-96 (in Persian).
Hastie, A. R., Kerr, A. C., Pearce, J. A. and Mitchell, S. F. (2007) Classification of altered volcanic island arc rocks using immobile trace elements: development of the Th-Co discrimination diagram. Petrology 48(12): 2341-2357.
Henderson, P. (1984) Rare Earth Element Geochemistry. Elsevier, Oxford, New York.
Janousek, V., Farrow, C. M. and Erban, V. (2006) Interpretation of whole-rock geochemical data in igneous geochemistry: introducing Geochemical Data Toolkit (GCDkit). Journal of Petrology 47:1255–1259.
Karimpour, M. H., Malekzadeh Shafaroudi, A., Mazaheri, S. A. and Haidarian Shahri, M. H. (2007) Magmatism and different types of mineralization in Lut block, 15th Symposium of Iranian Society of Crystallography and Mineralogy, Ferdowsi University of Mashhad, Iran (in Persian).
Li, D., He, D. F., Santosh, M. and Tang, J. Y. (2014) Petrogenesis of Late Paleozoic volcanics from the Zhaheba depression, East Junggar: Insights into collisional event in an accretionary orogeny of Central Asia. Lithos 184-187: 167–193.
Liu, X.and Liu, W. (2014) Source characteristics and tectonic setting of the Early and Middle Devonian volcanic rocks in the north Junggar, northwest China: Insights from Nd–Sr isotopes and geochemistry. Lithos 184–187: 27–41.
Ludwig, K. R. (2008) User's manual for Isoplot/Ex version 3.70. A geochronological tool kit for Microsoft Excel. Berkeley Geochronology Center Special, Publication No. 4.
Malekzadeh Shafaroudi, A. (2009) Geology, mineralization, alteration, geochemistry, micro thermometry, radioisotppe and petrogenesis studies of Khupik and Maherabad copper-gold porphyry prospect area. Ph. D. Thesis, Ferdowsi university of Mashhad, Razavi Khorasan, Iran.
Malekzadeh Shafaroudi, A., Karimpour, M. H. and Stern, C. R. (2014) The Khopik porphyry copper prospect, Lut Block, Eastern Iran: Geology, alteration and mineralization, fluid inclusion, and oxygen isotope studies. Ore geology reviews 65(2): 522–544.
Mao, Q., Xiao, W., Fang, T., Windley, B. F., Sun, M., Ao, S., Zhang, J. and Huang, X. (2014) Geochronology, geochemistry and petrogenesis of Early Permian alkaline magmatism in the Eastern Tianshan: Implications for tectonics of the Southern Altaids. Lithos 190–191: 37–51.
Martin, H. (1999) Adakitic magmas: modern analogous of Archean granitoids. Lithos 46(3): 411-429. McBirney, A. R. (2007) Igneous Petrology. 3rd edition, Jones and Bartlett Learning, Burlington, Canada. McKenzie, D. and O'Nions, R. K. (1991) Partial melt distribution from inversion of rare earth element
concentrations. Journal of Petrology 32: 1021–1091.
Pearce, J. A. (1983) The role of the subcontinental lithosphere in magma genesis at destructive plate margins. In: Continental basalts and mantle xenoliths (Eds. Hawkesworth, C. J. and Norry, M. J.) 230-249. Natwich Shiva, Cambridge.
Pearce, J. A., Baker, P. E., Harvey, P. K. and Luff, I. W. (1995) Geochemical evidence for subduction fluxes, mantle melting and fractional crystallization beneath the South Sandwich arc. Journal of
160 یژولورنننتپ ، لاس متشه هرامش ، و تسیب متشه ، ناتسمز 1395 Petrology 36: 1073–1109.
Pearce, J. A. and Cann, J. R. (1973) Tectonic setting of basic volcanic rocks determined using trace element analysis. Earth and Planetary Science Letters 19: 290-300.
Pearce, J. A. and Norry, M. J. (1979) Petrogenetic implications of Ti, Zr, Y and Nb variation in volcanic rocks. Contributions to Mineralogy and Petrology 69: 33-47.
Pirmohammadi Alishah, F., Ameri, A., Jahangiri, A., Mojtahedi, M. and Keaskin, M. (2012) Petrology and geochemistry of volcanic rocks from the south of Tabriz (Sahand volcano). Petrology: 3(9): 38-55 (in Persian).
Rollinson, H. (1993) Using Geochemical Data: Evaluation, Presentation, Interpretation. Longman Scientific and Technical, London, UK.
Samiee, S., Karimpour, M. H., Haidarian Shahri, M. H., Santos, J. F. and Ghaderi, M. (2014) Petrography, geochemical characteristics, Sr-Nd isotopes and source of granitoid intrusions in Khunik prospecting area, south of Birjand. Journal of advanced applied geology Ahvaz 3(13): 63-79 (in Persian).
Shand, S. J. (1969) Eruptive Rocks: Their Genesis, Composition, Classification and Their Relation to Ore Deposits. Hafner, New York, USA.
Sun, S. S. and McDonough, W. F. (1989) Chemical and isotopic systematics of ocean basalts: implication for mantle composition and processes. In: Magmatism in Ocean Basins (Eds. Saunders, A. D. and Norry, M. J.) Special Publication 42: 313–345. Geological Society, London.
Whitney, D. L. and Evans, B. W. (2010) Abbreviations for names of rock-forming minerals. American Mineralogist 95: 185-187.
Wilson, M. (2007) Igneous Petrogenesis. Springer, Dordrecht, Netherlands.
Winter, J. D. (2001) An Introduction to Igneous and Metamorphic Petrology. Prentice Hall, Upper Saddle River, New Jersey, USA.
Winchester, J. A. and Floyd, P. A. (1977) Geochemical discrimination of different magma series and their differentiation protextures and setting of VMS mineralization in the Pilbara ducts using immobile elements. Chemical Geology 20: 325–344.
Wood, D. A. (1980) The application of a Th-Hf-Ta diagram to problems of tectonomagmatic classification and to establishing the nature of crustal contamination of basaltic lavas of the BritishTertiary volcanic province. Earth and Planetary Science Letters 50: 11-30.
Zanetti, A., Mazzucchelli, M., Rivalenti, G. and Vannuci, R. (1999) The Finero phlogopite-peridotite massif: An example of subduction-related metasomatism. Contributions to Mineralogy and Petrology 134: 107-122.
Zhang, H., Zhang, L., Harris, N., Jin, L. and Honglin, Y. (2006) U–Pb zircon ages, geochemical and isotopic compositions of granitoids in Songpan-Garze fold belt, eastern Tibetan Plateau: constraints on petrogenesis and tectonic evolution of the basement. Contributions to Mineralogy and Petrology 152: 75-88.
